VALJKASTI CRVI

Damnjanović Ivana

Opšte odlike

Žive u slanim, slatkim vodama, zemljištu, na uginulim biljkama i životinjamaParaziti biljaka, životinja, ljudi

Parazitske vrste nemaju organe za pričvršćivanjeKreću se u crevu domaćinaOko 500 000 vrsta

Neke vrste žive u toplim izvorima gde temperatura vode može da dostigne i do 40ºCVelika brojnost: šaka plodnog zemljišta može sadržati na hiljade sitnih, beličastih ili prozračnih valjkastih crva

Slobodnoživeće vrste su obično duge do 1 mm, dok neke parazitske vrste dostižu dužinu i do 2m

GRAĐA TELA

Valjkasto teloDvobočna simetrijaKutikula (luče je ćelije kože)

Crevo

Mišići

Koža

Primarnatelesna duplja

Primarna telesna duplja je ispunjena tečnošću-daje čvrstinu telu

Kutikula

Ishrana i varenje

Usni otvor (često su prisutni izraštaji i zubići)Cevasto crevoAnalni otvor

Usniotvor

Crevo

Analni otvor

Hrane se uginulim organizmima, bakterijama, sitnim životinjama, sokovima korenova biljaka i hifa gljiva

Disanje i izlučivanje

Dišu površinom telaŠtetne materije izlučuju preko žlezda i cevčica

Nervni sistem

Vrpčast nervni sistemČulni organi su slabo razvijeni (bolje su razvijeni kod slobodnoživećih)Čulo dodira, hemijska, svetlosna čula

Nervne vrpce

Nervni prsten

Razmnožavanje

PolnoOdvojenih polova (muške i ženske jedinke)

Polna žlezda

Ženke su često krupnije od mužjakaMužjaci nekih vrsta imaju “uvijen” rep

GRAĐA TELA

Polna žlezda

Primarna telesnaduplja

KutikulaCrevo

Polni otvor

Usni otvor

Analni otvor

Nervni prsten

Pora za izlučivanje

Parazitski valjkasti crvi

Čovečja glista

Filarija

Trihina

Dečjaglista

Loa-loa

Čovečja glista

Jedan je od najkrupnijih crevnih parazita čoveka, čije ženke dostižu 20 do 40 cm, a mužjaci su nešto sitniji sa dužinom od 15 do 25 cm

Pluća

Creva

-Čovek može da se zarazi unoseći hranu (nedovoljno oprano povrće) ili vodu zaražene jajima ovog parazita-Jaja dospevaju u crevo i iz njihse razvijaju mlade gliste-Iz creva dospevaju u krvotok,a potom do pluća-Iz pluća disanjem dospevaju dogrla-Ponovnim gutanjem se vraćajuu crevo gde postaju polno zrelei razmnožavaju se-Lekovima se odstranjuju izorganizma

Dečja glista

Sitnija je od čovečje gliste0.5-1 cmŽivi u crevu deteta

Noću polaže jaja oko analnog otvoraDete se češe i jaja preko prljavih ruku ponovo unosi u crevo“Pundravac”

Trihina

Najopasnija za čovekaOko 4 mmDomaćini su: čovek, svinje i pacoviIzaziva bolest trihinelozu

Jedan deo života provodi u crevu, a drugi deo u mišićima istog domaćinaPrenošenje se vrši između svinje i pacova

Svinja se zarazi kada pojede ostatke mesa zaraženog pacovaČovek se zarazi kada pojede nedovoljno termički obrađeno meso svinje

Trihine se u crevu razmnožavajuMlade larve krvlju dospevaju u mišićeUčaurene larve u mišićima mogu opstati preko 20 godina

Simptomi: temperatura, groznica, crveno lice, bolovi u mišičimaAko je prisutan veliki broj larvi, dovodi do smrti

Učaurene larve

Filarija

Filarije su paraziti krvnih i limfnih sudova, mišića, vezivnog tkiva koje prenose komarciSlonovska bolest-elefantijaza je česta u tropskim predelima

Oko 120 miliona ljudi u Africi i Aziji je pogođeno ovom bolešćuSlonovska bolest je izlečiva

Afrički očni crv (loa-loa)

Loa loa je valjkasti crv koji parazitira u potkožnom tkivu čovekaMože da dođe do očiju pa se može videti kroz providnu beonjačuIzaziva jak bol u očima, upale pa čak i slepilo

Živi u delovima Zapadne Afrike posebno u tropskim šumama Konga i Sudana Kod starosedelaca su simptomi manje ozbiljni nego kod turista kod kojih se javljaju brojne komplikacije Bolest prenose određene vrste muva Ovim crvom zaraženo je oko 20 miliona ljudi u AfriciIzlečiva bolest