Sens propre, sens figuré

Créer un album dans la classe du Primaire

Léo Partsanakis Sens propre—Sens figuré 1

Έκδοση : Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών

Συγγραφή : Λεων. Γ. Παρτσανάκης, Σχολικός Σύμβουλος Γαλλικής γλώσσας

ISBN : 978-960-9742-19-1



Σημειωτική (από το αρχ. ελλ. σημείον) ή, όπως ονομαζόταν παλαιότερα, σημειολογία εί-

ναι η επιστήμη που μελετά τη συγκρότηση και τη λειτουργία των συμβολικών συστημάτων

στο σύνολό τους. Στο αντικείμενό της εμπίπτει οτιδήποτε χρησιμοποιείται με κάποια σημασία

και υποκαθιστά κάτι άλλο. Γλώσσα, κυκλοφοριακή σήμανση, μουσική, ιατρική συμπτωματο-

λογία, θέατρο, κοινωνικές συμβάσεις, κινηματογράφος, μόδα και τελετουργικές συμπεριφορές

είναι μερικά μόνο από τα συστήματα διαχείρισης σημασιών, που ως τέτοια μελετώνται από τη

σημειωτική για την επικοινωνιακή τους λειτουργία. Επειδή σημασίες εμπλέκονται σε οποια-

δήποτε δραστηριότητα συμμετέχει ο άνθρωπος και συνεπώς στο σύνολο του πολιτισμού, η

σημειωτική διεκδικεί τον ρόλο γενικής πολιτισμικής θεωρίας.

Ο όρος πρώτο-χρησιμοποιήθηκε από τον Τζων Λοκ το 1690 σε μια μελέτη για την έννοια της

κατανόησης.

Αντικείμενο της σημειωτικής είναι πώς τα άτομα αποδίδουν, κωδικοποιούν και ανταλλάσσουν

σημασίες και νοήματα. Ο όρος σημείο αναφέρεται σε οποιαδήποτε οντότητα η οποία είναι

αντιπροσωπευτική (φέρει) ή στην οποία αποδίδεται ένα συγκεκριμένο νόημα (παραδείγματα

σημείων: χειρονομίες, λέξεις, πινακίδες, ήχοι ειδοποίησης, ακόμα και μια ιδέα ή μια σκέψη).

Η σημειωτική παρέχει τα εργαλεία για την κριτική εξέταση των συμβόλων και για την έρευνα

της ερμηνείας σε πολλούς τομείς. http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B6%CF%89%CE%BD_%CE%9B%CE%BF%CE%BA

http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BF_(%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE)&action=edit&redlink=1

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE



Η σημασία βρίσκεται παντού και αφορά όλους μας άμεσα, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ίδια μας την ύπαρξη, την κοινωνία και τον πολιτισμό μας, καθώς αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα μέσα από το φίλ-τρο των σημείων, τα οποία προσδιορίζουν την ταυτότητά μας και καθορίζουν τη θέ-ση μας στην κοινωνία. Ζούμε μέσα από τα σημεία, αφού αυτά μεσολαβούν για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας και καθιστούν εφικτή την επικοινωνία. Από πολύ μικρή ηλικία και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας ερχόμαστε σε επαφή με σημεία και καλούμαστε διαρκώς να τα ερμηνεύσουμε, καθώς και να δημιουργή-σουμε οι ίδιοι συστήματα σημασίας. Αποδίδουμε νόημα σε λέξεις, εικόνες, σχήματα, χρώματα, μυρωδιές, χειρονομίες· μιλάμε, διαβάζουμε, γράφουμε κείμενα και απο-κωδικοποιούμε συμπεριφορές. http://www.kastaniotis.com/book/978-960-03-5128-6

http://www.kastaniotis.com/book/978-960-03-5128-6



Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια διδακτική πρόταση για μαθητές του

Δημοτικού Σχολείου που μαθαίνουν τη Γαλλική γλώσσα και δεν

υποκαθιστά το σχολικό εγχειρίδιο που επέλεξε ο εκπαιδευτικός για

τη διδασκαλία του μαθήματος. Πρόκειται για μια την εξοικείωση

του εκπαιδευτικού και των μαθητών με την παιδική λογοτεχνία

(album de jeunesse). Η φιλοσοφία αυτού του είδους είναι να δη-

μιουργήσουμε ένα κωμικό αποτέλεσμα, αποτυπώνοντας σε εικόνες

τις μεταφορικές έννοιες «κατά γράμμα», δηλαδή με την κύρια

έννοια της λέξης. Έτσι, η απόσταση που δημιουργείται και το α-

ποτέλεσμα της έκπληξης που εμφανίζεται, είναι στην πραγματι-

κότητα αρκετά αστεία.

Tomber dans les pommes

perdre connaissance, s’évanouir.

Στόχοι - ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου των μαθητών με έναν αριθμό γνωστών εκφράσεων και στις δυο γλώσσες (Γαλλικά – Ελληνικά) που ίσως οι μαθητές δε θα έχουν την ευκαιρία να γνωρί-σουν διότι αυτές χρησιμοποιούνται σε οικογενειακό περιβάλλον: tomber des nues, sauter du coq

à l'âne, vendre la mèche...



- η προσέγγιση της κύριας και της μεταφορικής έννοιας. Οι δύο αυτές έννοιες είναι πιο εύκολα να κατανοηθούν με τη χρήση τους σε μια έκφραση παρά σε απομονωμένες λέξεις διότι η εικόνα είναι πολύ πιο προφανής. Επιπλέον, η εικόνα που παρατηρεί κανείς και στη συνέχεια δημιουργεί, επιτρέπει

να είναι ορατό το φαινόμενο. Εμπλουτισμός του λεξιλογίου και δομή της φράσης ταιριάζουν εδώ.

Ανάπτυξη της διαδικασίας 1. Παρατήρηση των άλμπουμ Εάν έχετε δική σας τάξη για το μάθημα, τοποθετείστε τα albums με τρόπο ώστε να είναι διαθέ-

σιμα στους μαθητές. Παρουσιάστε τους ένα με συγκεκριμένο τρόπο. Πολύ γρήγορα οι μαθητές αντιλαμβάνονται τη λειτουργία αυτών των βιβλίων και είναι ικανοί να το εξηγήσουν με δικές τους λέξεις.

Στην αρχή εμπειρικά, η ανακάλυψη των βιβλίων μπορεί να γίνει αργότερα λίγο πιο δομική. Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει μερικά σχέδια καλύπτοντας την έκφραση που τα συνοδεύουν. Δια-βάζει μερικά αποσπάσματα, ζητά από τους μαθητές να φανταστούν τα σχέδια που αντιστοι-χούν και επαληθεύει με την φράση του συγγραφέα. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να είναι σίγουρος ότι οι μαθητές γνωρίζουν το λεξιλόγιο και την έννοια της έκφρασης αλλιώς η δραστηριότητα κινδυνεύει να πέσει στο κενό.

2. Αναζήτηση εκφράσεων με μεταφορική έννοια

Πρόκειται για τη δημιουργία μιας «τράπεζας» εκφράσεων στην οποία οι μαθητές θα έχουν πρόσβα-ση. Αναρτήστε ένα μεγάλο φύλο, όπου θα καταγράφονται οι ιδέες: Ξεκινήστε το μάθημα με τη συμμετοχή όλων των μαθητών όπου ο καθένας λέει μια έκφραση

που γνωρίζει Προτείνετε στη συνέχεια στους μαθητές να αναζητήσουν με πιο συστηματικό τρόπο, στο διαδί-

κτυο, έντυπα ή βιβλία όπως :

- Jacques Cellard et Pierre Gay, De bouche à oreille. Le livre des images de la langue française,

« Découverte Cadet », Gallimard, 1987.

- Élisabeth Charbonnier, La Monnaie de singe, ou comment reconnaître les expressions issues du

Moyen

Âge, Hatier, 1991.

Αυτά τα βιβλία αναφέρουν πολλές εκφράσεις με την ερμηνεία και την προέλευσή τους. Μπορεί να διατεθούν μέσα στην τάξη με τη μορφή ενός βιβλίου- σταθμού: με τη σειρά τους οι μαθητές δανεί-ζονται το βιβλίο στο σπίτι για να το δείξουν στους δικούς τους και το επιστρέφουν την επομένη στην τάξη, δίνοντας την ανάλογη έκφραση στη μητρική γλώσσα...



3. Πραγματοποίηση του album

Κάθε μαθητής επιλέγει μια έκφραση που του αρέσει. Έπειτα προχωράει στην ει-κονογράφηση.

Με την ολοκλήρωση των εργασιών όλοι οι μαθητές αντιγράφουν το σχέδιο τους και τη φράση τους σε ένα φύλο ίδιο μεγέθους, με σκοπό τη δημιουργία ενός τό-μου. Το σύνολο των σελίδων δημιουργεί εύκολα ένα άλμπουμ που θα μπορεί να επιδειχτεί σε μια άλλη τάξη ή σε άλλους μαθητές με τους οποίους υπάρχει αλλη-λογραφία …

Βασιζόμενοι στα albums του Alain Le Saux « Papa m’a dit », « Maman m’a dit », « Mon copain Max m’a dit » - Éditions Rivages Μια «άσκηση» για να βοηθήσουμε τους μαθητές να κατανοήσουν τη διαφορά α-νάμεσα στο σημαίνον και στο σημαινόμενο, όπου ξαναβρίσκουμε την εικόνα για να αποδώσουμε τη μεταφορική έννοια της γλώσσας. Από την πλευρά του εκπαιδευτικού : να γίνει μια επιλογή από τις προτει-

νόμενες εκφράσεις του συγγραφέα. Αφαιρούμε ή κρύβουμε την έκφραση και την αποκαλύ-πτουμε αργότερα. Αφήνουμε ένα άδειο μέρος στη σελίδα και καλούμε τους μαθητές να γρά-ψουν τη δική τους. Τι θα γράψουν; Αυτό εξαρ-τάται από τη φαντασία των μαθητών, τη γνώση τους ή την έμπνευση της στιγμής… Από την πλευρά των μαθητών : οι παρα-γωγές τους μπορεί να καλύπτουν δυνατότη-τες σε τρεις τομείς: μια περιγραφική γραφή, μια



αφηγηματική και μια γραφή πιο «συμβολική» η οποία να προτείνει εκφράσεις τύπου « demi-sœur ».

Οι γραπτές παραγωγές των μαθητών κατατάσσονται σε κατηγορίες και διαβά-ζονται μέσα στην τάξη. Μένει να συνεχίσουμε αυτή την ευχάριστη ΄ανακάλυψη΄. Η γλώσσα μπορεί να

αποτελέσει πηγή για παιγνιώδεις δραστηριό-τητες ή για ιστορίες. Μπορούμε, ξεκινώντας από τις λέξεις, να «χτίσουμε» μια ιστορία και να ζητήσουμε από τους μαθητές να την απο-τυπώσουν σε χαρτί με εικόνες.

Το τελευταίο στάδιο μπορεί να είναι προαιρετικό: οι légendes του album που περιγράφουν την εικόνα και υπάρχουν στο ίδιο φύλο αλλά σε διαφορετική σει-ρά από αυτή των εικόνων, μοιράζονται στους μαθητές. Ζητούμε τότε την αντι-στοίχιση της κάθε εικόνας με τη légende της με γραμμές διαφορετικών χρω-μάτων, την αντιστοίχιση ανάμεσα σε λέξεις και στοιχεία της εικόνας.

Λεων. Γ. Παρτσανάκης

Σχολικός Σύμβουλος Γαλλικής γλώσσας



Étape 1 : le professeur montre aux élèves des photos d’un animal

et fournit un vocabulaire relatif à chaque animal : deux grosses oreilles, une longue queue, quatre pattes, pas de pattes, vit dans l’eau, court très vite, deux pattes, etc. Les élèves choisissent de ‘s’occuper’ de cet animal : le dessiner, le colorier, et le présenter à ses camarades.

Centrer la recherche sur les expressions qui font intervenir le nom d'un animal, comme par exemple :

- donner sa langue au chat: Renoncer à trouver ou à deviner une solution.

- avoir un chat dans la gorge : Être enroué.

- avoir d'autres chats à fouetter : Avoir d'autres choses à faire ou d'autres préoccu-

pations

- poser un lapin: Faire attendre quelqu'un en n'allant pas au rendez-vous fixé.

- soulever un lièvre: Détecter une difficulté imprévue, s'en apercevoir avant les

autres - sauter du coq à l'âne: Dans une discussion ou un écrit, passer brutalement d'un

sujet à un autre, sans transition ni liaison. Par extension : tenir des propos incohérents. - avoir une faim de loup: Avoir très faim.

- être comme un poisson dans l'eau: Être complètement à l'aise. Se trouver dans

son élément

Âne, Coq, Chat, Loup, Lapin, Lièvre, Poisson



Étape 2 :

L’objectif est de faire les élèves découvrir le principe d’un album jeunesse (les expres-sions, le lien qu’il y a entre le texte et l’image) Matériel : l’album support

Pas à suivre : Présenter l’album à la classe, les laisser parler sur la couverture (qui expose déjà le principe du livre) Si besoin : orienter sur le lien texte/image Déroulement : Expliquer que l’on va travailler plusieurs séances à partir de ce livre Découvrir l’album, faire expliquer le sens usuel des mots puis des expressions, se de-mander pourquoi on a une telle illustration (lien texte/image, sens propre/figuré)

Exemple d’activités possibles : - on présente quelques dessins en cachant l'expression qu'on demande aux élèves de re-trouver

- on cite quelques expressions, on demande aux élèves d'imaginer les dessins correspon-dants puis on vérifie la solution de l'auteur... S'assurer, en permanence, que les élèves connaissent le sens des expressions évoquées, et le faire reformuler (on n’est pas obligé de regarder toutes les expressions du livre) Expliquer le projet de la création d’un album à la manière de celui qu’ils viennent de découvrir Clôture : bilan de ce que l’on a vu : originalité du livre, lien fort entre le texte et l’image, et l’utilisation d’expressions de la langue française (une/page, pas d’histoire)



Étape 3 : recherche d’expressions figurées Objectif : que les élèves aient une liste des expressions les plus souvent utilisées dans la langue française pour enrichir leur vocabulaire et avoir une base pour la production de l’al-bum (on pourra prévoir de leur donner une liste plus ou moins exhaustive (cf annexe) ou la copie des affiches) . Matériel : une (ou plusieurs) grandes affiches Ouverture : rappel du projet en cours, annoncer l’objectif du jour (avoir une liste d’ex-pressions figurées pour pouvoir en choisir une pour sa page de l’album) Déroulement : recherche par groupe de 3 ou 4, au brouillon, pour lister les expressions qu’ils connais-sent déjà mise en commun sur une affiche (à conserver) : chaque groupe expose ses expres-sions, les explique et elles sont notées au fur et à mesure sur l’affiche Pour aller plus loin : certains livres citent des expressions et précisent leur origine - Jacques Cellard et Pierre Gay, De bouche à oreille. Le livre des images de la langue fran-çaise, « Découverte Cadet », Gallimard, 1987. - Élisabeth Charbonnier, La Monnaie de singe, ou comment reconnaître les expressions is-sues du Moyen Âge, Hatier, 1991. Clôture : bilan de ce que l’on a fait : liste des expressions connues et comprises, écrites sur une affiche (que l’on laisse accrochée dans un coin de la classe)



Étape 4: réalisation de l’album (1er jet) Objectif : réaliser sa page « personnelle » pour l’album de la classe Matériel : l’affiche de la séance n°2 Ouverture : rappel du projet en cours, rappel des expressions de la dernière fois, ressortir l’affiche, réexpliquer si besoin le sens de certaines expressions Déroulement : Chaque élève choisit une expression qui lui plait, qu’il comprend. Il va devoir l’illustrer (1er jet). L’album est à disposition des élèves. Échange sur les productions pour voir si on peut les enrichir. Si besoin prévoir de pro-jeter d’autres exemples d’œuvres (cf lien : http://ecoles.ac-rouen.fr/bermonville/cm1/maman/maman.html) Clôture : bilan de ce que l’on a fait, bilan des modifications/améliorations possibles pour la prochaine fois.

Étape 5 : réalisation de l’album (2ème jet) Objectif : réaliser sa page « personnelle » pour l’album de la classe Ouverture : rappel du projet en cours, rappel des modifications/améliorations que l’on peut apporter Déroulement : Chacun copie sont dessin, éventuellement enrichi, et leur phrase sur une feuille à part, en fournissant un travail propre et soigné Présentation des productions une fois terminées Clôture : bilan de ce que l’on a fait, échange possible sur la présentation du livre dans d’autres classes



Le signifiant, c'est le support matériel du sens (lettres, phonèmes).

Le signifié, c'est le sens lui-même.

Un même signifiant (par exemple vers) peut avoir plusieurs signifiés selon le contexte :

J'écris en vers.

Je vais vers Paris.

La poule mange des vers.

Exemple d’une expression empruntée du livre d’Alain le Saux, éditions Rivages

Papa et maman m’ont dit:

Mon maître m’a dit que je devais connaître les vers de livre de poésie

Ensemble des mots formant une unité rythmique régi par des

règles de poésie

En direction de quelqu’un ou de quelque chose

Marque d’approximation

Petit animal rampant de forme allongée et cylindrique au corps

sans vertèbres et sans membres, mou et formé d’annaux





La maîtresse a dit qu’il fallait bien posséder la langue française

Avoir un bien en propriété (une maison)

Contenir quelque chose en soi (un talent d’orateur)

Maîtriser parfaitement une connaissance, une langue





La maîtresse dit que jusqu’à dix-huit ans

je serai mineur

Qui est de moindre importance (problèmes)

Un mineur est une personne travaillant dans une mine.

http://fr.wikipedia.org/wiki/Mine_(gisement)





Mon maître a dit qu’il voudrait nous voir plus souvent plonger dans nos livres

de géographie

S’enfoncer dans l’eau

Se jeter dans l’eau, la tête la première





Papa dit que sa nouvelle voiture marche

très bien

Se déplacer à pied

Fonctionner





Mon copain m’a dit qu’il était tellement fort

que m’année prochaine il allait sauter une

classe

Bondir, faire un saut

S’élancer

Passer d’un sujet à un autre sans faire de liens





Papa m’a dit qu’il était interdit de voler

Se déplacer dans les aires à l’aide des ailles

Se déplacer dans les aires à l’aide des ailles d’un avion

S’approprier par la force le bien d’autrui





Ma maîtresse m’a dit que l’année dernière

elle s’était occupée d’un jardin d’enfants

Sorte de garderie où vont les jeunes enfants





Le maître a dit à Jules qu’il avait trop

souvent la tête dans les nuages

Être rêveur, être distrait





Mon copain m’a dit qu’il avait vu une longue queue à l’arrêt d’autobus

Se ranger les uns à la suite des autres pour attendre avant

d’être servi ou prendre le bus





Maman a dit qu’elle était en retard parce qu’elle avait mordu une ligne jaune

Dépasser la ligne





La maîtresse nous a dit que lundi on fera le pont

Ne pas travailler ou aller à l’école entre deux jours fériés





Maman m’a dit qu’il y avait des moutons sous mon

lit parce que je ne balayais pas ma chambre

Il y a de la poussière





Annexe Liste d'expressions possibles

Avoir un chat dans la gorge Être enroué, e



Les mots qui forment l’expression

Le professeur explique le mot gorge qui semble être le seul mot inconnu. Les élèves utili-

sent l’indicatif Présent du verbe AVOIR à la personne voulue:

mon frère a un chat dans la gorge

J’ai un chat dans la gorge etc.

Les élèves se mettent à dessiner l’image sur une feuille de papier.




Avoir les dents longues Être très ambitieux




Le professeur explique le mot dents qui semble être le seul mot inconnu. Les élèves utili-


ma sœur a des dents longues. Elle veut devenir chanteuse:





Avoir la main verte Savoir entretenir les plantes, être en harmonie avec elles




Le professeur explique le mot la main qui semble être le seul mot inconnu. Les élèves utili-


ma mère a la main verte. Elle sait comment s’occuper des plantes:




D’autres expressions faciles à illustrer et connues

donner sa langue au chat Renoncer à trouver ou à deviner

une solution

Καταπίνω τη γλώσσα μου

faire un froid de canard Un très grand froid, un froid très vif

Κάνει ψόφο

prendre un coup de soleil Subir une brûlure de la peau causée

par les rayons du soleil

avoir la tête dans les oreilles Être rêveur, είμαι αιθεροβάμων

être serré comme des sardines Είμαι παστωμένος

être une tête de mule Une personne entêtée, bornée

ξεροκέφαλος

avoir le cœur sur la main Être généreux

couper la parole Empêcher de s’exprimer



Faites correspondre l’image à l’expression de la page précédente. Il y a deux images en moins.



être dans la lune Être distrait, être perdu dans ses pen-

sées

appuyer sur le champignon Accélérer

Πατάω τέρμα το γκάζι, πάω με χίλια

tomber des nues Être extrêmement surpris

Πέφτω από τα σύννεφα

manger comme un cochon Magner avec voracité, excessivement

se mettre sur son trente et un Mettre ses plus beaux habits

Ντύνομαι στην πένα

apporter de l'eau au moulin de

quelqu'un

Donner involontairement des argu-

ments à son interlocuteur au cours

d’un débat

Ρίχνω νερό στο μύλο του

tomber dans les pommes Perdre connaissance, s'évanouir

jeter de la poudre aux yeux Apparences trompeuses

Ρίχνω στάχτη στα μάτια



Faites correspondre l’image à l’expression de la page précédente. Il y a deux images en moins.



être muet comme une carpe Complétement silencieux

Ήπιε το αμίλητο νερό,

τηρεί σιγήν ιχθύος

être sur des charbons ardents Être très impatient ou très inquiet

Κάθεται σε αναμμένα κάρβουνα

tomber des nues Être extrêmement surpris

se creuser la tête Réfléchir beaucoup

quand les poules aurons

des dents

jamais

Les murs ont des oreilles Και οι τοίχοι έχουν αυτιά

Donner un coup d’épée Κάνω μια τρύπα στο νερό



Faites correspondre l’image à l’expression de la page précédente.






Exemple de dramatisation :

Trois copains en ballade. Le premier s’arrête et dit:

A: regardez les gars! Qu’est-ce que Mario fait là-bas?

B: Il est à genoux …

Ils s’approchent ...

A: mais... qu’est-ce que tu fais ici?

B: tu cherches quelque chose?

C: qu’est-ce que tu as perdu?

Mario: je cherche une aiguille dans cette botte de

foin !

http://videos.tf1.fr/infos/2014/chercher-une-aiguille-dans-une-botte-de-foin-cet-

artiste-prend-8518367.html

http://videos.tf1.fr/infos/2014/chercher-une-aiguille-dans-une-botte-de-foin-cet-artiste-prend-8518367.html

http://videos.tf1.fr/infos/2014/chercher-une-aiguille-dans-une-botte-de-foin-cet-artiste-prend-8518367.html






Dramatisation :






Dramatisation :






Dramatisation :



Se coucher tôt

Se coucher avec les poules





Δημιουργώ το πλαίσιο για να κάνω τους μαθητές να εκφραστούν

στα Γαλλικά μέσα από παιγνιώδεις καταστάσεις. Οι λόγοι που εμπο-

δίζουν τους μαθητές να εκφραστούν είναι:

Η κακή αυτό-εκτίμηση

Οι μαθητές που δε συμμετέχουν στις εργασίες προφορι-

κής έκφρασης πιστεύουν ότι δεν αξίζουν τίποτε. Φοβού-νται ότι οι άλλοι μαθητές θα γελάσουν μαζί τους και για το λόγο αυτό προτιμούν να μένουν σιωπηλοί. Σε μια τέ-τοια περίπτωση, οφείλουμε να τους ενθαρρύνουμε να εκφραστούν χωρίς να τους φέρουμε σε δύσκολη θέση, δημιουργώντας ένα κλίμα εμπιστοσύνης.

Ο φόβος της

γελιοποίησης

‘Εμπλέκουμε’ τους μαθητές σε διαλόγους ενός «θεάτρου του παραλόγου». Οι μαθητές, σε μικρές ομάδες, αναπα-ριστούν τις εκφράσεις που έχουν επεξεργαστεί προηγου-μένως και την παρουσιάζουν δραματοποιημένη μπροστά σε όλη την τάξη.

Το άγχος Σημαντικός παράγοντας που κάνει τους μαθητές να μέ-νουν σιωπηλοί, αφού δεν έχουν τη συνήθεια να μιλούν

μπροστά σε άλλους. Ίσως γιατί δεν καταλαβαίνουν την ερώτηση του εκπαιδευτικού ή δε γνωρίζουν την απάντη-ση. Σε αυτή την περίπτωση η δραματοποίηση, μέσα στην τάξη, των γνωστών εκφράσεων θα κάνει τους μαθητές να ξεπεράσουν το άγχος τους και να επικεντρωθούν περισ-σότερο σε μια μεταγλωσσική εμβάθυνση παρά στο πε-ριεχόμενο.



Liste des expressions à ‘travailler’ avec les élèves:

Avoir une langue de vipère (dire du mal de quelqu'un) Avoir la langue bien pendue (être bavard)

Avoir une prise de bec avec quelqu'un (se disputer) Casser les pieds (être pénible)

Crier au loup (on raconte des bêtises) Casser les oreilles (faire trop de bruit)

Casser les bonbons (être vraiment pénible) Caresser dans le sens du poil (flatter quelqu'un)

Clouer le bec (dire quelque ch. à quelqu'un qui l'empêche de répondre) Donner sa langue au chat (ne pas savoir la réponse à une question)

Donner le feu vert (donner son accord) Donner un coup de pouce (aider)

Être copains comme cochons (être bons copains) Être vert de jalousie (être très jaloux)

Être sur la même longueur d'onde (être d'accord) Être comme les deux doigts de la main (être inséparable)

Il y a de l’eau dans le gaz (avoir une dispute) Ne pas avoir sa langue dans sa poche (ne pas hésiter à s'exprimer)

Passer l'éponge (oublier un différend) Raconter des salades (dire n'importe quoi)

Regarder de travers (lancer un regard antipathique) Retourner sa veste (changer radicalement d'opinion)

Se serrer les coudes (être solidaire) Tuer le temps (s'occuper ou se distraire pour échapper à l'ennui)



Petit rappel…

Le premier sens d’un mot est ……………………… .

Un mot peut aussi avoir un ou plusieurs ………………….. . Il est alors utilisé de façon imagée.

Propositions d’exercices

Trouvez la réponse qui exprime l’expression idiomatique:

Sens propre Sens figuré

Je cours un 100 mètres Je cours ma chance (tenter)

Il court un danger. (s’exposer)

Il y a un bruit qui court. (rumeur)

1. Mon frère dévore un livre par semaine A. il mange un livre avec gourmandise

B. Il lit un livre avec grand plaisir et intérêt

2. Elle nage dans ses vêtements A. elle plonge dans la piscine avec ses vêtements

B. ses vêtements sont trop larges pour elle

3. Il raconte des salades A. il dit n’importe quoi, il raconte des histoires

B. Il compte les salades qu’il mange

4. Il tue son temps A. il s'occupe de quelque chose pour échapper à l'ennui

B. Il coupe le temps avec un couteau



Mélange des expressions de sens figuré. Reconstituez les phrases. Puis réécrivez

-les ici.

1…………………………………….

2…………………………………….

3…………………………………….

4…………………………………….

Retrouvez l’expression cachée parmi ces

lettres. Elle signifie JAMAIS

L’expression est:

………………………………………….

Reliez l’expression avec la signification:

1. Avoir la le sens du poil

2. Avoir une avec des poules

3. Caresser dans langue de vipère

4. Se coucher main verte

T Q U A N D V

A L I C E T D

U V O U S D E

R P O U L E S

O E L L E N E

N N O U S T S

T J E L E S T

1. Donner sa langue au chat lancer un regard antipathique

2. Casser les oreilles être très jaloux

3. Regarder de travers ne pas savoir la réponse à une question

4. Être vert de jalousie faire trop de bruit



Η επιλογή των εικόνων και των ιδιωματικών εκ-

φράσεων που περιλαμβάνονται στο εγχειρίδιο

αυτό, για αξιοποίησή τους μέσα στην τάξη, είναι

ελεύθερα δικαιωμάτων και υπάρχουν στο διαδί-

κτυο για χρήση από όλους, εκτός από τις εικόνες

των σελίδων 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 29, 31, 33,

35, 37 οι οποίες έχουν αντιγραφεί από το album

de jeunesse: papa et maman m’ont dit, Alain Le

Saux, © 2008 Éditions Payot & Rivages

ISBN: 978-2-7436-1876-6

Η ερμηνεία των εκφράσεων δίνεται στους δικτυακούς τόπους :

http://www.expressio.fr/index.php

http://www.larousse.fr/dictionnaires/francais/expression/32326

Αυτή η ψηφιακή έκδοση προσφέρεται δωρεάν, για χρήση

από τους εκπαιδευτικούς Γαλλικής γλώσσας της Πρωτο-

βάθμιας Εκπαίδευσης, ως συμπληρωματικό υλικό.

ISBN : 978-960-9742-19-1

http://www.expressio.fr/index.php

Education

Sens propre, sens figuré