23
IMYOROROKERE Y’AMATUNGO (INKA) Byateguwe na Dr. Gervais HABARUGIRA

Reproduction and animal improvment

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Reproduction and animal improvment

IMYOROROKERE

Y’AMATUNGO (INKA)

Byateguwe na

Dr. Gervais HABARUGIRA

Page 2: Reproduction and animal improvment

BIMWE MU BY’INGENZI TOGOMBA KUMENYA

1. Ni iby’ingenzi kumenya ubuzima bw’imyorokere;

2. Hari indwara nyinshi zishingiye ku myororokere;

3. Umusaruro mwimnshi ushingiye ku myororokere;

4. Hari uburyo bwinshi twavugurura amatungo yacu.

Page 3: Reproduction and animal improvment

Ibice (Imiterere) by’imyanya myororokere y’inka

Page 4: Reproduction and animal improvment

AKAMARO KO KUMENYA KUMENYA INKA YARINZE

1. Inka igomba gutanga inyana 1 ku mwaka;

2. Inka ihaka iminsi 282 (amezi icyenda arenga gato);

3. Inka igomba gukamwa iminsi 305.

KUGIRA NGO TUBIGEREHO

1. Inka igomba kwima (guterwa intanga) iminsi 60 nyuma

y’uko ibyara;

2. Nyuma y’uko inka yima, igomba kumenyekana niba

yarafashe bitarenze iminsi 70;

3. Inka zifite ibibazo by’ubuzima bw’imyororokere

zigomba gukurwa mu bworozi.

Page 5: Reproduction and animal improvment

NI GUTE TWAMENYA INKA YARINZE?

Ibimenyetso biranga inka yarinze

1. Gutukura inda y’amaganga no Kuzana izimwe kandi

byiyongera uko igihe cyiyongera. Iki kimenyetso cyonine

ntigihagije kwemeza ko inka yarinze ;

2. Kumosa kw’inka;

3. Kwikubanaho kw’inka (iyarinze yikuba ku zindi);

4. Kurirana (Inka yarinze yurira izindi)

5. Kurirana (Inka yarinze ireka izindi zikayurira) [Iki ni

ikimenyetso cy’ingenzi kigaragaza ko inka yimye icyo

gihe yafata].

Page 6: Reproduction and animal improvment

Inka ita izimwe

Page 7: Reproduction and animal improvment

Inka yurira ngenzi yayo

Page 8: Reproduction and animal improvment

NI GUTE TWAMENYA KO INKA YAFASHE?

Ibimenyetso biranga inka yafashe (Ifite amezi)

1. Kuba inka idasibiyeyo (itongeye kurinda) nyuma y’iminsi

21 yimye;

2. Kugira umucyo no kunoga ku ruhu (Ubwoya

bubengerana);

3. Kwiyongera kw’inda mu bunini;

4. Kwiyongera kw’icebe (Inka iri hafi kubyara);

5. Gucura kw’inyana munda (mu minsi ya nyuma hafi yo

kubyara), kuzana izimwe hafi cyane yo kubyara.

Page 9: Reproduction and animal improvment

UKO TWAFATA NEZA INKA IHAKA

1. Kuyigaburira neza (indyo yuzuye;

ibinyamahundo, ibinyamisogwe, kuyongera

imyunyu ngugu;

2. Kuyiha amazi ku buryo buhagije;

3. Kuyirinda indwara (Uko twabibonye

haruguru);

4. Kuyituza heza no kuyirinda umunaniro.

Page 10: Reproduction and animal improvment

IBIBAZO BIMWE NA BIMWE BY’IMYOROROKERE?

1. Kwimagura: Iki ni ikibazo gikunda kubaho bitewe n’uko

inka iba itafashe. Kudafata kw’inka nabyo biterwa

n’impamvu nyinshi nko kuba inka yatewe intanga

yarindutse, kuba inka yarimye nyuma ikaramburura,

kuba inka idafata kubera imirire mibi

2. Ubugumba: Bivuga ko inka ari ingumba igihe itabyara.

Ishobora kuba irinda ikima nyifate cyangwa se ikaba

itanarinda.

Ubugumba buterwa n’impamvu nyinshi. Muri zo

twavuga: Imirire mibi, Indwara zimwe na zimwe,

n’ibindi …..

Page 11: Reproduction and animal improvment

KUBYAZA INKA

Kugira ngo kubyaza bigende neza hari ibintu

by’ingezi ugomba kumenya:

1. Ibinyetso by’inka igiye kubyara;

2. Uko twakwita ku nyana imaze kuvuka;

3. Uko twakwita kuri nyina (Imbyeyi imaze

kubyara).

Page 12: Reproduction and animal improvment

1. Ibinyetso by’inka igiye kubyara

1. Ibimenyetso by’inka yafashe yegereje kubyara

(Haruguru) [Kwiyongera kw’icebe, gutukura inda

y’amaganga, kurekura kw’inda y’amaganga, kuzana

izimwe: Koza inda y’amaganga, n’ibindi];

2. Ku munsi wo kubyara [kubuya, kugaragaza

umunairo cyane, kwikama: ku nka zimwe na

zimwe, n’ibindi];

3. Iri hafi kubyara: Kuzana inkoni, kuryama, kubyara

bya nyabyo

Page 13: Reproduction and animal improvment

2. Uko twakwita ku nyana imaze kuvuka

1. Kuyikura ivata mu kanwa;

2. Kuyireka ikonka umuhondo mu masaha

yambere;

3. Kuyirinda ubukonje cyangwa izuba

ryinshi;

4. Kuyiha amazi mu minsi ikurikiraho

(Guhera ku munsi wa kabiri).

Page 14: Reproduction and animal improvment

3. Uko twakwita kuri nyina (Imbyeyi imaze kubyara)

1. Kuyigaburira neza (Ubwatsi n’imvange

y’igiheri);

2. Kuyiha amazi ku buryo buhagije [Ingaruka

ku mukamo];

3. Kuyigirira isuku [Ubwayo n’aho iba];

4. N’ibindi ….

Page 15: Reproduction and animal improvment

KUVUGURURA UBWOROZI BWACU (AMATUNGO YACU)

Uburyo bukoreshwa mu kuvugurura

ubworozi bw’inka:

1. Gutoranya (Selection) inka mu ishyo;

2. Kwimanya (Croisement=Kubona

ibyimanyi).

Page 16: Reproduction and animal improvment

KUVUGURURA UBWOROZI BWACU (AMATUNGO YACU)

1. Gutoranya (Selection) inka mu ishyo

Mu gutoranya inka hasingirwa ku ntego (objectifs)

umworozi aba afite.

Zimwe mu ntego:

1. Kongera umukamo (umusaroro w’amata);

2. Kongera umusaruro w’inyama.

Page 17: Reproduction and animal improvment

1. Gutoranya (Selection) inka mu ishyo(Birakomeza)

Gutoranya inka bishingira kuri ibi bikurikira:

1. Inkomoko yayo (Se na Nyina);

2. Izo bivukana (Basaza bayo na Bashiki

bayo);

3. Uko inka ubwayo iteye (amafoto hasi);

4. Umukamo itanga;

5. Ikigamijwe (Inyama cyangwa Amata).

Page 18: Reproduction and animal improvment

Inka y’ubwoko butanga inyama

Page 19: Reproduction and animal improvment

Inka y’ubwoko butanga inyama

Page 20: Reproduction and animal improvment

Inka y’ubwoko butanga Amata

Page 21: Reproduction and animal improvment

Inka y’ubwoko butanga Amata

Page 22: Reproduction and animal improvment

KUVUGURURA UBWOROZI BWACU (AMATUNGO YACU)

2. Kwimanya (Croisement=Kubona ibyimanyi)

Kwimanya bikorwa hakurikijwe ikigamijwe (Kongera umukamo: Umusaruro w’amata cyangwa se uw’inyama)

Bikorwa hafatwa inka y’inyarwanda bakayibangurira ku nka y’inzungu (Itanga Inyama nyinshi cyangwa amata menshi bitewe n’ikigamijwe)

Page 23: Reproduction and animal improvment