RAČUNARSKE MREŽE- RAČUNARSKE KOMUNIKACIJE -

Tehnička škola sa domom učenika „Nikola Tesla“ Kostolac

ŠTA JE RAČUNARSKA MREŽA? Grupa računara koja je povezana na način da ljudi

mogu da dele informacije i opremu.

Računari mogu biti povezani u istoj prostoriji, u istoj zgradi, u gradu ili širom sveta.

ŠTA JE VAŽNIJE? Iz ugla korisnika vidljiv je samo softver. Složenost i

fizička organizacija skriveni su od korisnika.

Iz ugla nekoga ko implementira mrežu softver je dosta jednostavniji i jeftiniji za instalaciju i održavanje od fizičkih veza.

Takođe, teško je da softverski problem prevaziđe harverske probleme.

ZAŠTO KORISTIMO MREŽE ? Deljenje resursa : štampači, ploteri, mediji za

arhiviranje podataka, hardver, ...

Deljenje informacija : brza i pouzdana isporuka podataka, elektronska pošta, HTTP, FTP,...

Poboljšava se pouzdanost: eliminiše se otkaz jednog računara (proces kopiranja baze podataka)

Cena “mainframe” računara (vrsta velikog računarskog sistema) je mnogo veća od cene nekoliko računara, koji rade zajedno.

UTICAJ RAČUNARSKIH MREŽA NA DRUŠTVO

Računarske mreže omogućavaju različite načine komunikacije između ljudi (e-mail, chat, socijalne mreže... ).

Razmena različitih multimedijalnih i drugih sadržaja (audio i video sadržaja, slika, aplikacija...)

„Online“ servisi (elektronska kupovina, e-bankarstvo...)

Neki od problema sa računarskim mrežama su narušavanje privatnosti, zaštita autorskih prava, zloupotreba podataka, zaštita podataka...

KOLIKO JE VELIKA RAČUNARSKA MREŽA?

Mreža može biti bilo koje veličine.

Može da se sastoji od samo dva računara ili od miliona računara.

Najveća mreža na svetu je Internet, na koju su povezani milioni računara.

MREŽNE ARHITEKTUREPEER-TO-PEER

Veza istih računara Svaki računar ima svoj skup datoteka Svaki može da deli datoteke sa drugim računarima u

mreži Oko 10 računara Svaki računar može da pristupi drugim resursima na

mreži (štampačima, skenerima ...) Nalaze se u domovima ili malim preduzećima

MREŽNE ARHITEKTUREKLIJENT-SERVER

Više od 10 računara u mreži Operativni sistemi koji se koriste na serverima su specijalno

dizajnirani za servere: Microsoft Windows Serveri, Novell Netware, IBM LAN server ...

Nalazi se u velikim preduzećima (gde god postoje velike količine informacija)

Klijent je računar koji koristi resurse mreže Server (snaga mreže) je računar koji sadrži resurse i stavlja ih na

raspolaganje klijentima (file server, database server, aplication server, web server, mail server, print server, FTP server, backup server, game server ...)

KOMUNIKACIJA RAČUNARA U MREŽI

Povezivanje se ostvaruje različitim kablovima, telefonskim vezama, satelitima, radio talasima...

NIC (Network Interface Card – mrežna karta) - uređaj unutar svakog računara koji omogućava vezu sa mrežom (ili uključite kabl u NIC karticu ili ona emituje signal kod bežičnih mreža).

Softver koji omogućava računaru komunikaciju

Protokoli – skup pravila koja pomažu računarima da razumeju jedni druge (regulišu slanje i primanje podataka)

PODELA RAČUNARSKIH MREŽA

Prema površini koju pokriva mreža;

Odnosu među čvorovima mreže (računarima);

Topologiji – načinu povezivanja računara u mreži

PODELA PREMA POVRŠINI KOJU MREŽA POKRIVA:

LAN (Local Area Network, lokalne računarske mreže)- od par do nekoliko stotina računara u jednoj ili više zgrada, geografski relativno blizu.

MAN (Metropolitan Area Network) gradska računarska mreža.

WAN (Wide Area Network, regionalne računarske mreže)- povezuje više računara I lokalnih mreža, bez obzira na geografsku udaljenost.

KLASIFIKACIJA MEĐUSOBNO POVEZANIH PROCESORA NA

OSNOVU RASTOJANJA

TOPOLOGIJA MREŽE Topologija mreže predstavlja fizički izgled ili oblik

mreže.

Kriterijumi za izbor topologije: Osnovna cena Cena komunikacije Pouzdanost

Vrste topologija: Zvezdasta topologija (star) Prstenasta topologija (ring) Topologija magistrale (bus) Hibridna topologija

ZVAZDASTA TOPOLOGIJA Centralni čvor (hub ili switch) na koji su povezani svi

drugi čvorovi.

PREDNOSTI : lako dodavanje novih čvorova NEDOSTATAK : u slucaju kvara na centralnom čvoru

čitava mreža ne funkcioniše

PRSTENASTA TOPOLOGIJA Svaki čvor je povezan sa dva susedna čvora tako da

veze čine kružnu konfiguraciju.

PREDNOSTI : manja kompleksnost.

NEDOSTATAK : teško dodavanje novih čvorova (mora da se prekine rad mreže), kvar na nekom čvoru dovodi do prekida rada cele mreže.

TOPOLOGIJA MAGISTRALE Svi čvorovi su vezani pojedinačno na magistralu

preko koje se obavlja komunikacija

PREDNOSTI : lako dodavanje ili uklanjanje čvorova

NEDOSTATAK : mreža prestaje da radi jedino u slucaju prekida na magistrali

HIBRIDNA TOPOLOGIJA Kombinacija pomenutih topologija npr. topologije

magistrale i zvezdaste topologije

RAZMENA PODATAKA U MREŽI

Po osnovu tehnologije koja se upotrebljava za prenos podataka imamo Ethernet mrežu i bežičnu mrežu (Wireless Network).

Podaci se dele na mestu predaje i pakuju u PAKETE (datagrami) koji sadrže: adresu odredišta, pošiljaoca, oznaku tipa podataka, same podatke i identifikator paketa.

Paketi NEZAVISNO putuju kroz mrežu (različiti putevi).

Po pristizanju svih paketa, raspakuju se i sastavljaju podaci koji su poslati (paketna komutacija).

PROTOKOLI Mrežni protokol definiše zajednički skup pravila i

signala prema kojima se ponašaju računari koji su umreženi.

Mrežni protokoli su ujedno i najvažniji elementi jedne računarske mreže.

Danas najpopularniji protokol za LAN mreže je Ethernet (koji ujedno definiše i ostale stvari kao što su signaliranje i formate paketa), i skoro da ima prevlast u računarstvu.

Za globalnu WAN mrežu - Internet se u najvećoj meri koristi Internet protokol (TCP/IP).

ZASTITA MREŽE Svaki korisnik mora da ima otvoren radni nalog.

Otvaranje radnog naloga vrši administrator mreže.

Korisnik dobija svoje korisničko ime (username).

Korisnik na mreži dobija I lozinku (password).

Firewall – “zastitni zid” koji postavlja administrator(softver koji sprečava prijem virusa)

PITANJA1. Šta je računarska mreža?2. Zašto koristimo rač.mreže?3. Podela mreža prema

arhhitekturi?4. Peer-to-peer mreže?5. Klijent-server mreže?6. Šta je sve potrebno da bi se

ostvarila komuniacija računara u mreži?

7. Podela računarskih mreža?8. Podela mreža prema površini?9. Šta su LAN, šta MAN, a šta

WAN mreže?10. Podela mreža prema

topologiji?11. Zvezdasta topologija?

12. Prstenasta topologija?13. Topologija magistrale?14. Hibridna topologija?15. Kako se vrši razmena

podataka u mreži?16. Šta mora da sadrži paket

podataka?17. Šta definišu mrežni protokoli?18. Koji je napoznatiji protokol

kod LAN mreže, a koji kod WAN mreže?

19. Kako se ostvaruje zaštita mreže?

20. Šta je firewall?