PROJEKT

LENDA : FIZIK TEMA : OPTIKA

Klasa 10d

Çeshtjet kryesore :

Prizmi dhe drita Pasqyrimi Përthyerja e dritës Syri Difraksioni Thjerrezat

Objektivat : Të dimë se çfarë është Optika ne vetvete . Të dimë se si formohen ngjyrat e ylberit me

anë të prizmit dhe se ç’është drita . Të dime ligjet e pasqyrimit dhe ç’është

pasqyra . Të dime se ç’ështe përthyerja e drites dhe

pse ndodh ky fenomen . Të mësojmë për syrin në Optike . Të dimë ç’është difraksjoni I drites . Të dimë se ç’janë thjerrëzat dhe si

klasifikohen ato .

Prizmi dhe drita

Optika(greq. optikos = "e shikuara, opsis = "shikim"; optika = "mësimi mbi të shikuarën") është degë e fizikës që merret me sjelljen dhe vetitë e dritës, përhapjen dhe ndërveprimin e saj me lëndën.

Drita është rrezatim valor elektromagnetik. Rrezatimi elektromagnetik është i gjithepranishem ne gjithësi. Pjesët e dritës se dukshme i quajmë fotone, por edhe pjesët tjera te spektrit te përmendur elektromagnetik i quajmë fotone.

Trajtimi i dritës ka karakter dual; trajtohet si përhapje valore kur shfaqen dukuritë e interferencës , përthyerjes dhe polarizimit dhe si grimca apo fotonekur sqarohet efekti fotoelektronik apo i shpërhapjes se saje (te përshkruar si efekt i Komptonit).

Prizmi në optikë

Prizmi (nga greq. prīsma, e parë, e shikuar; nga prīzein, shikoj, shoh) në optikë është një copë qelqi, kristali ose lëndë tjetër e tejdukshme e prerë me kënde të drejtë dhe faqe të rrafshta. Prizmi zakonisht ka një formë gjeometrike trekëndëshe me një bazë trekëndëshe dhe faqe kënddrejta. Disa lloje prizmash optikë nuk e kanë trajtën e prizmave gjeometrikë.

Prizmat në optikë janë të dobishëm për studimin dhe analizimin e dritës nëpërmjet përthyerjes, pasqyrimit ose përhapjes së saj.

Prizmi

Prizmi di\trikroik Një prizëm dikroik është një prizëm që ndan dritën

në dy trarë me gjatësi vale të ndryshme (ngjyra). Një asamble prizmash trichroic kombinon dy prisma Dikroikc për të ndarë një imazh në 3 ngjyra, në mënyrë tipike si të kuqe, të gjelbër dhe ngjyren blu të modelit RGB. Ato janë ndërtuar zakonisht prej një ose më shumë prizmave qelqi me veshje dikroik optike që reflektojnë selektivisht ose transmetojnë dritë në varësi te gjatesise se vales se drites. Kjo është, sipërfaqe të caktuara në kuadër të aktit prizma si filtra dikroik. Këto janë përdorur si trare ndares në shumë instrumente optike.

Prizmi di\trikroik

Isak Njuton dhe eksperimenti i prizmit…

.Para se Isak Njutonit, besohej se drita e bardhë ishte e pangjyrë , dhe se Prismi vetë prodhonte ngjyra . Eksperimentet eNjutonit demonstruan se të gjitha ngjyrat ekzistonin tashmë në dritë në mënyrë heterogjene , dhe se " rruazat " ( grimcat ) e dritës u përhapën edhe sepse grimcat me ngjyra të ndryshme kishin udhëtuar me shpejtësi të ndryshme përmes prizmit .Njutoni arriti në përfundimin e tij duke kaluar ngjyrën e kuqe nga një prizëm përmes një prizmi të dytë dhe gjeti ngjyra pa ndryshuar . Nga kjo , ai arriti në përfundimin se ngjyrat duhet tashmë të jenë të pranishme në dritën hyrëse - në këtë mënyrë ,prizma nuk krijoi ngjyrat , por ngjyra të thjeshta të ndara që janë tashmë aty . Ai përdori gjithashtu një objektiv dhe një prizëm të dytë për të rikompozuar spektrin përsëri në dritë të bardhë . Ky eksperiment është bërë një shembull klasik i metodologjisë se prezantuar gjatë revolucionit shkencor .Newton diskutoi shpërndarjen e prizmave në hollësi në librin e tij Optika . Ai gjithashtu paraqiti përdorimin e më shumë se një prizmi për të kontrolluar shpërndarjen .

Isak njuton dhe prizmi I drites

Paraqitja e prizmit te drites dhe krijimit te shtate ngjyrave te ylberit.

Punoi : Ermela Marku Klasa XD

PASQYRIMI

Lënda: fizik

Pasqyrimi i drites

Drita leviz ne vije te drejte. Cdo siperfaqe trupi e cila eshte e ashper dhe jo e lemuar e pasqyron driten ne menyre te crregullt dhe jo ne nje drejtim te caktuar.Ky proces quhet difuzion.Por siperfaqe te cilat  jane te lemuara dhe te rrafshta e pasqyrojne driten ne menyre te rregullt

Kendi i rrezes eshte kendi qe formohet nga rrezja renese dhe pingulja mbi siperfaqen e pasqyres.Kendi i pasqyrimit eshte kendi i formuar nga rrezja dalese dhe nga pingulja mbi pasqyre.Kendi i rrezes eshte i barabarte me kendin e pasqyrimit.

Pasqyrë e rrafshët quhet çdo sipërfaqe e lëmuar nga e cila mund të reflektohen rrezet e dritës.

Nëse para pasqyrës PP gjendet burimi pikëlor i dritës {c} (fig. 1.1) nga i cili dalin rrezet në të gjitha anët, të gjitha do të reflektohen sipas ligjit të reflektimit ku këndi i rënies është i barabartë me këndin e reflektimit.

Pasqyrimin e quajmë shëmbëllim virtual, sepse rrezet e dritës, në të vërtetë, nuk burojnë nga kjo pike. Nga fig. 1.2a shohim se trekëndëshat ΔCAB dhe ΔC’AB janë kongruence. Për këtë arsye shëmbëllimi virtual C’ është njëlloj i larguar nga pasqyra sa është i larguar burimi real C.

Ligji i reflektimit të dritës thotë: gjatë rënies së rrezes së dritës në ndonjë pasqyre të rrafshët, rrezja rënëse dhe e reflektuar formojnë kënde të njëjta me normalen e tërhequr në pikën e rënies.

Ligji i thyerjes së dritës thotë: rrezja rënëse dhe e thyer qëndron në të njëjtin rrafsh, kurse raporti i sinuseve të këndit të rrezes rënëse dhe asaj të thyer në krahasim me normalen është gjithmonë konstant. -

Pasqyra sferike

Shëmbëllimi te pasqyrat sferike

Çdo pjesë e një sipërfaqeje sferike e aftë për të reflektuar rrezet e dritës quhet pasqyrë sferike. Ato mund të jenë konkave (të ngjyrosura nga ana e jashtme) dhekonvekse (të ngjyrosura nga ana e brendshme).

Ekuacioni i pasqyrave konkave është:

Ekuacioni i pasqyrave konvekse është:

(f=largësia e fokusit; a=largësia e objektit; b=largësia e shëmbëllimit; R=rrezja e lakueshmërisë)

Te pasqyrat konkave nëse objekti është mes fokusit dhe pasqyrës gjithmonë fitojmë shëmbëllim të zmadhuar, të papërmbysur dhe virtual (në anën tjetër të pasqyrës).

Te pasqyrat konvekse shëmbëllimi gjithmonë fitohet në anën tjetër, dhe është virtual, i zvogëluar dhe i papërmbysur.

Punoi: haxhi dyrmishi Klasa 10 d

Nëntema : Përthyerja e dritës

Përthyerja e dritës quhet ndryshimi I drejtimit të përhapjes së saj , kur ajo kalon në kufirin ndarës të dy mjediseve me dendësi të ndryshme (p.sh.ujë–ajër)

Ligjet e përthyerjes se dritës

Rrezja renese dhe ajo e pasqyruar ndodhen ne te njejtin rrafsh .

Kendi I renies se rrezes NUK eshte I barabarte me kendin e perthyerjes se saj .

Kur rrezja bie pingul me siperfaqen ndarese , rrezja nuk perthyhet .

Kur rrezja kalon nga nje mjedis me pak I dendur ne nje mjedis me shume te dendur , ajo perthyhet duke iu afruar pingules .

Kur rrezja kalon nga nje mjedisme shume I dendur ne nje mjedis me pak te dendur , ajo perthyhet duke iu larguar pingules

AJER

QELQ

QELQ

AJER

Punoi : Françeska Xhungaklasa 10 D

Tema: OptikaNëntema: Syri

Syriorgani i cili na siguron një

shqisë jetsore.

Pjesët kryesore të syrit:

•Kornea•Irisi•Pupila•Lentja•Retina •Nervat optik

Ngjashmeria midis syrit dhe aparatit fotografik është shumë e madhe, duke filluar që nga pjesët përbërse dhe deri tek mënyra e të funksionuarit.

Aparati fotografik është projektuar sipas rregullave fizike, por si bazë për projektimn e tij ka qënë syri.Për këtë arsye fizika mund të shpjegoj funksionimin e aparatit fotografik por edhe atij te syrit. Përvec kësaj fizika ndimon edhe me “rregullinim” e disa problemeve te syrit.

Hipermetropia(Një nga problemet e syrit, të cilit i jep zgjidhje fizika)

Miopia(Një tjetër problem që merr zgjidhje nga fizika)

Punoi: Kejsi SpahoLënda: FizikKl: 10D

Difraksioni i dritës

Çfarëdo devijim i dritës nga përhapja drejtvizore e saj quhet difraksion.

Difraksioni paraqitet kur drita kalon nëpër vrima apo çarje të vogla, pranë teheve të mprehta,apo kur ajo has në ndonjë pengesë në formë të gjysmërrafshit, fijes, sferës, cilindrit, rrjetës etj.

Difraksioni në pengesa me vrimë ndodh kur dimensioni i tyre është i përafërt me gjatësinë valorë të valës rënëse.

Difraksioni shpjegohet vetëm nëse dritën ekonsiderojmë të natyrës valore. Nëse dimensioni i vrimës është më i madh se sa gjatësia valore e valëve të dritës, difraksioni ndodh vetëm afër skajeve të vrimës, e jo në mes tëvrimës. Lidhja mes gjatësive valore dhe gjerësisë së vrimës shprehet me

formulën: a x sin = p x λ

Difraksioni I drites

Nentema : Difraksioni I drites

Punoi : Jurgen Vaniklasa : 10 D

Nentema :Thjerrezat

Thjerrëzat Optike

Me thjerrëza optike nënkuptojmë mjedisin optik i kufizuar me dy sipërfaqe që ka inkeks të thyerjes të ndryshëm nga rrethi. Zakonishtë janë të ndërtuara prej qelqi ose kuarci , kur bashkohen dy syprina që kanë boshtin optik të përbashkët. Kanë aplikim të madhë në praktikë dhe nuk mund të paramendohet puna e instrumenteve optike pa thjerrza . Thjerrëza varsisht nga forma mund të jetë cilindrike dhe sferike. Në praktik me tepër kanë gjetur aplikim thjerrëzat sferike për të cilat ne do të bëjme fjalë. Thjerrëzat sferike mund të jenë konvergjente ose konvekse dhe divergjente ose shpërndarëse. Thjerrza sferike konkave paraqet pjesën e hapsirës ndërmjet dy sferave që ndoshën njëra afër tjetrës.

1 . Bikonkave 2 . Bikonvekse 3 . Planokonkave 4 . Planokonvekse5 . Konvekso-konkave 6 . Konkavo-konvekse

Thjerrzat janë sipërfaqe sferike që mund të kenë rreze të ndryshme.Qendra e sipërfaqeve sferike quhet qendra e lakueshmërisë .Drejtëza që kalon nëpër dy qendrat e lakueshmërisë quhet boshti optik kryesor. Boshti optik kryesor kalon nëpër qendër të thjerrzës që quhet kulmi (K) i thjerrzës. Sipërfaqet e thjerrzave janë të lëmuara mirë dhe të holla, në mënyre që me anë të rrezeve paraksiale të fitohen fytyra të qarta dhe të pa deformuara.

Thjerra permbledhese Thjerra shpërhapese

Thjerrëzat konvekse mund të jenë bikonvekse, plankonvekse etj, ndërsa thjerrëzat konkave mund të jenë bikonkave, plankonkave etj. rrezet paralele që bien në thjerrza konvergjente pas thyerjes të gjitha priten në një pikë F në boshtin optik që quhet vatër ose fokus.Distance e saj nga qendra e lakueshmërisë së thjerrzës quhet largësi fokale.Rrezet paralele që bien në të pas thyerjes gjithashtu priten në një pikë F’ në boshtin optik. Edhe kjo pikë quhet vatër. Distanca e saj prej qendrës së lakueshmërisë po ashtu quhet largësi fokale Vlera reciproke e largësisë fokale të thjerrëzave gjendet nga ekuacioni thyerjes së dritës nëpër sipërfaqe sferike.

Punoi : Ibrahim Burgu klasa : 10 D

FUND PUNUAN : ERMELA MARKU HAXHI DYRMISHI FRANCESKA XHUNGA KEJSI SPAHO JURGEN VANI IBRAHIM BURGU