Open Education en juridische vraagstukken

Esther Hoorn – SIG Direct

Robert Schuwer – SIG OER

1

Vooraf: mag dit?

• Je post als lerende bij een MOOC over literatuur een kort essay in het forum. Je ziet die later terug in een andere MOOC van dezelfde universiteit zonder bronvermelding.

• Een medewerker gebruikt studentengegevens uit een MOOC voor learning analytics, zonder dat studenten dat weten.

2

Agenda

• Wat is open education?

• Welke vraagstukken spelen bij ieder van de componenten van open education?

• Bill of Rights

• Enkele casussen

3

Wat is open education: het 5COE denkmodel

4 bron: gebaseerd op artikel Mulder & Janssen in Trendrapport OER 2013

OpenEducation

Leermaterialen

OnderwijsinspanningServices

Van lerende Van omgeving

Aanbod

Vraag

Vingerafdruk van openheid

• Op ieder van de componenten kun je als instelling besluiten in welke mate je open wilt zijn (klassiek en digitaal) vingerafdruk van openheid

Leermaterialen

Services

Onderwijsinspanning

Vraag van lerende

Vraag van omgeving

0% 100%Mate van openheid

5

Vormen van open

6

OpenEducation

Leermaterialen

OnderwijsinspanningServices

•Gratis beschikbaar•Open in 4R zin:

•Reuse•Revise•Remix•Redistribute

•Open in plaats•Open in tijd•Open in tempo•Open in programma•Open toegang (geen ingangseisen)

Niet per se gratis!

OER / OCW

7

OER/OCW

Leermaterialen

OnderwijsinspanningServices

•Gratis beschikbaar•Open in 4R zin:

•Reuse•Revise•Remix•Redistribute

•Open in plaats•Open in tijd•Open in tempo•Open in programma•Open toegang (geen ingangseisen)

MOOC

8

MOOC

Leermaterialen

OnderwijsinspanningServices

•Gratis beschikbaar•Open in 4R zin:

•Reuse•Revise•Remix•Redistribute

•Open in plaats•Open in tijd•Open in tempo•Open in programma•Open toegang (geen ingangseisen)

•Forum•Feedback•Examen•Certificaat

•Docent•Tutor

Wat leert ons dit?

• Juridische vraagstukken gaan niet alleen over copyright materiaal

• Alle elementen van open education geven ieder hun eigen juridische uitdagingen

9

Rechtenkwesties bij de vingerafdruk van openheid

Bill of rights ..

for learning in the digital age

• The right to access

• The right to financial transparency

• The right to pedagogical transparency

• The right to quality and care

• The right to have great teachers

• The right to privacy

• The right to create public knowledge

• The right to own one’s personal data and intellectual property

• The right to be teachers

10 https://www.edsurge.com/n/2013-01-23-a-bill-of-rights-and-principles-for-learning-in-the-digital-age

CC BY 3.0 Flickr bistandsaktuelt

Case 1: Afspraken tussen de instelling en een aanbieder van een MOOC platform

Bill of rights

• The right to access• The right to financial transparency• The right to pedagogical

transparency• The right to quality and care• The right to have great teachers• The right to privacy• The right to create public

knowledge • The right to own one’s personal data

and intellectual property• The right to be teachers

Coursera

• gemaakte werken NB: ook van studenten

• gebruikersgegevens, NB: van eigen studenten en andere gebruikers

• onderwijsinspanning

• diensten rond certificering etc

• mogelijk (commerciële) aanbiedingsvormen door het platform

11Educause brief: Copyright challenges in a MOOC environment

Case 2: Vraag van omgeving

• Raakvlak met Open Access: Onderwijsmateriaal voor maatschappelijke valorisatie van onderzoek

• Als afgesproken resultaat van Europees onderzoeksproject

• Online course voor activisten• Niet gratis (kosten

leermateriaal), wel transparant

• Interactive approach• EU recommendation on

Access en preservation: prikkels nodig voor ‘culture of sharing’

12

Case 3: Vraag van lerende

• Waarom geen audiovisueel essay als examenwerkstuk?

• Co-creatie

• Student als maker

• The right to create public knowledge

• Auteurswet: citaatrecht

• Geoorloofd hergebruik: Flexibel auteursrecht

13 Jiro Yoshigawa, Zelfregulering van Web 2.0 toepassingen in het hoger onderwijs

Case 4: Onderwijsinspanning & services

• Docent werkt niet meer in hoofdzaak voor bij een instelling ingeschreven studenten.

• Wat zegt de Wet op het Hoger Onderwijs daarover?

• Wie heeft zeggenschap als anderen belangrijke diensten leveren?

• Afspraken maken:• SURF AV contracten-tool

14

R.G.Louw, Het Nederlands hoger onderwijsrecht : een thematisch commentaarhttp://www.surf.nl/Auteursrechten/nl/landschap/relaties/auteurgebruiker/Pages/AVcontractentool.aspx

Case 5 en slot: LeermaterialenTransparantie over gebruikte literatuur

• Readerregeling: Uitzondering voor hergebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal in het onderwijs niet goed ‘vertaald’ voor digitale tijdperkRaquel Xalabarder, WIPO Study on Copyright Limitations and Exceptions

• Nu: Afkoopsom voor hergebruik in beslotenleeromgeving

• Knelt met prikkel voor sharing en Open als default• VSNU De Nederlandse Gedragscode

Wetenschapsbeoefening Principes van goed wetenschappelijk onderwijs en onderzoek

• eist ook transparantie over gebruikte bronnen

• Advies: 1. Zorg voor transparantie over gebruikte literatuur2.Stimuleer discussie over Bill of Rights3. Juridische aspecten bij het proces rond opening up education opnemen in de Basis Kwalificatie Onderwijs

15

Conclusie

• Besef de veelheid en breedheid van juridische kwesties rondom open education

• Betrek docenten bij de discussie over rechtenkwesties

16

Dank voor uw aandacht

• Esther Hoorn

• e.hoorn@rug.nl

• Robert Schuwer

• info@robertschuwer.nl

17