ODKRYCIA ODKRYCIA GEOGRAFICZNEGEOGRAFICZNEXVI XVI ii XVII WIEKU XVII WIEKU

Europa to za mało !Europa to za mało !

Przyczyny odkryćIstniało kilka przyczyn, które skłaniały do odbywania dalekich podróży. Jedną z nich była chęć odnalezienia drogi

morskiej do Indii, ponieważ handel starymi drogami handlowymi wiązał się z dużym ryzykiem z uwagi na Tureckie podboje w Azji Mniejszej. Przy tym wysokie cła nakładane przez Turków podnosiły ceny towarów sprowadzanych do Europy. Przyczyny można podzielić na:

polityczne:• zdobycie Konstantynopola przez Turków,• ograniczenie znaczenia handlu lewantyńskiego.

społeczne:• zakończenie wojny z Maurami (Rekonkwista) w Hiszpanii pozbawiło źródeł utrzymania rycerstwa

hiszpańskiego i portugalskiego,• sukcesja feudalna, czyli dziedziczenie majątku przez najstarszego syna, zmuszało jego braci do szukania

innych źródeł utrzymania, ekonomiczne:

• ujemny bilans w handlu z krajami Orientu,• odpływ szlachetnych kruszców z Europy,• poszukiwanie kruszców w Indiach i Afryce,

naukowe:• chęć udowodnienia, że Ziemia jest okrągła,• wynalezienie busoli,• powstanie dokładniejszych map i globusa.

religijne:• próby szerzenia wiary chrześcijańskiej.

Portugalczycy pionierami wyprawPortugalczycy zapoczątkowali okres wielkich wypraw morskich. Prekursorem był książę Henryk Żeglarz który organizował wyprawy wzdłuż wybrzeży Afryki. Kierowały nim chęci dowiedzenia się co kryje się na nieznanych lądach, zdobycia sojuszników i nowych dróg handlowych. Do jego wypraw przyczyniła się Rekonkwista, która sprowokowała go do sprawdzenia dokąd sięga władza niewiernych. Henryk Żeglarz uważany jest za patrona rozwoju floty portugalskiej i odkryć geograficznych.

Wyprawy Henryka Żeglarza :• Ceuta – 1415• Madera – 1419• Azory – 1427• Rio de Oro – 1436• wyspa Arkin – 1443• Senegal – 1445

Ciekawostka: Henryk Żeglarz jest założycielem uniwersytetu w Lizbonie oraz szkoły kartografii i astronomii w Sagres, uznawanej za pierwszą akademię morską na świecie.

Kolejnym porugalczykiem który odznaczył się w historii był Vasco da Gama. W latach 1497-1498 odnalazł on główną przyczynę odkryć geograficznych, czyli szlak morski do Indii, opływając wcześniej Przylądek Dobrej Nadziei odkryty i nazwany przez Bartolomeu Diasa (portugalski żeglarz) w 1488r.

W latach 1519-1522 dokonała się wspaniała wyprawa którą dowodził Ferdynand Magellan. Wyprawa ta opłynęła cały świat choć sam Magellan nie powrócił do domu, gdyż 27 kwietnia 1521 został zabity przez mieszkańców wyspy Mactan w Archipelagu Filipińskim. Dowództwo nad wyprawą przejął Juan Sebastián Elcano (często spotyka się del Cano). Na wyprawę wypłynęło aż 5 statków lecz wrócił tylko jeden. Magellan podczas swej podróży odkrył :

• cieśninę pomiędzy kontynentem Ameryki Południowej a wyspami Ziemi Ognistej. Cieśnina łączączyła Ocean Atlantycki z Oceanem Spokojnym- cieśnina Magellana,

• nowy ocean który nazwał Spokojnym,• Dwie najbliższe galaktyki– Obłoki Magellana,• "Wielbłąda bez garbu", którym była prawdopodobnie lama lub alpaka.

Podbój AmerykiW 1492 roku na wody wypłynęły trzy statki "Santa María", "Niña" i "Pinta" pod flagą Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do Indii. Dowodził nimi Krzysztof Kolumb urodzony we Włoszech . Była to pierwsza wyprawa w historii nowożytnych odkryć geograficznych , która pokonała zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 października 1492 dotarła do Antyli u wybrzeży Ameryki – kontynentu nieznanego w ówczesnej Europie.Kolumb zorganizował cztery wyprawy odkrywcze z Hiszpanii do Ameryki, podczas których opłynął, zbadał i opisał rejon Morza Karaibskiego, w tym środkową część Bahamów, Kubę, Haiti (1492), większość Małych Antyli, Jamajkę (1493) oraz stały ląd Ameryki Południowej w okolicach ujścia rzeki Orinoko (1498) i brzegi Ameryki Północnej na południowo-zachodnim wybrzeżu Morza Karaibskiego (1502)

ConquistadorDzięki odkryciom Kolumba i Vespucciego Europa zainteresowała się nonowym kontynentem- Ameryką. Po podejmowanych w XVI w. Kolejnych ekspedycjach badawczych nastąpiły większe wyprawy, mające na celu opanowanie nowych terytoriów. Hiszpańscy zdobywcy, zwani konkwistadorami podbili wówczas państwa Azteków (1519) na terytorium dzisiejszego Meksyku i Inków (1533) w dzisiejszym Peru.

Hernán Cortés Hiszpański konkwistador, znany przede wszystkim jako

zdobywca Meksyku. Jego czyny zostały opisane we wspomnieniach Bernala Díaza del Castillo. W 1519 Cortés wylądował na wybrzeżu Meksyku. Po kilku miesiącach zawarł przymierze z lokalnymi plemionami Indian Tlaxcala, Huejotzincan i innymi. Na ich czele ruszył na podbój imperium Azteków. Bez walki wszedł do ich stolicy Tenochtitlan 8 listopada 1519, po czym uwięził króla Azteków Montezumę II. Po śmierci Montezumy II pod koniec czerwca 1520 oddziały Cortésa zostały wyparte z miasta wskutek buntu Azteków, będącego reakcją na pogrom lokalnej ludności zapoczątkowany pod jego nieobecność przez Pedro de Alvarado. W ciągu kilku miesięcy armia Cortésa opanowała tereny wokół Tenochtitlan i w maju 1521 przystąpiła do oblężenia miasta. Po wyczerpujących walkach 13 sierpnia 1521 Hiszpanie opanowali Tenochtitlan. Oznaczało to upadek imperium Azteków i opanowanie przez Hiszpanię ogromnej części Ameryki Środkowej. Po podbiciu Meksyku Cortés zorganizował jeszcze jedną wyprawę do Gwatemali i Hondurasu

Francisco Pizarro Urodzony 16 marca 1478 w Trujillo, zm. 26 czerwca 1541 w Limie. Hiszpański konkwistador, który podbił imperium Inków, a także założył miasto Lima, współczesną stolicę Peru. W 1513 otrzymał ziemię w Panamie i tam się osiedlił. Chcąc poszerzyć swoje posiadłości, namówił króla Hiszpanii Karola V, aby przyznał mu posiłki wojskowe i tytuł wielkorządcy nowo zdobytych prowincji. W 1531 wraz z D. de Almagrem i grupą żołnierzy wyruszył z Panamy na podbój państwa Inków. Pierwszą osadą, którą założył, było San Miguel de Piura (Piura). Następnie dotarł do Cuzco, stolicy Inków. Podstępem uwięził króla Atahualpę, wymusił od jego poddanych ogromny okup w złocie i srebrze, następnie zajął stolicę i osadził na tronie Manco Kapaka. Założył swoją rezydencję - Miasto Trzech Króli (Lima). Do końca 1533 podbił cały kraj.

Z biegiem czasu obok Hiszpanów pojawili się w Portugalczycy, Francuzi, Holendrzy i Anglicy. Na początku były to jedynie wyprawy badawcze, lecz na schyłku XVI wieku zaczęły powstawać na terenie Ameryk kolonie osadnicze danych państw.Najwięcej osadników mieszkało w koloniach angielskich – około 40 tysięcy.

KOLONIE EUROPEJSKIEW ciągu pierwszych lat europejskiej ekspansji zamorskiej ukształtowało się kilka typów koloni. - faktorie handlowe – niewielkie ale rozrastające się z biegiem czasu kolonie, które miały

pośredniczyć w handlu z miejscową ludnością.- wielkie plantacje – kolonie wykorzystujące przymusową prace tubylców. Powstawały na

obszarach łatwiej do opanowania, których bogactwo stanowiły uprawy cenne dla europy.Odmienny typ koloni powstawał na obszarach bogatych w złoża kruszców szlachetnych.

Zakładano na nich kopalnie złota i srebra. Tereny ubogie w bogactwa naturalne zasiedlano ludzi, którzy sami uprawiali ziemię kupioną lub wydzieraną Indianom

Europa exportowała:- lustra-Tekstylia i tkaniny wełniane-Wyroby i surowce przemysłowe-Metale-Złoto i srebro-Pieniądze -Broń palna-Szklane Paciorki

Europa Importowała:-Artykuły żywnościowe -Cukier-Pachnidła i aptekaria- Tekstylia i tkaniny wełniane-Wyroby i surowce przemysłowe- surowce przemysłowe -Złoto-Kość słoniową-Ryż-Korzenie-Pieprz-kawa

SKUTKI ODKRYĆ– polityczne

• podbijanie i uzależnianie ziem,• tworzenie kolonii,• rozwój niewolnictwa• podział Europy na: część zachodnią biorącą udział w odkryciach - tam

rozwój handlu i przemysłu oraz część wschodnią, gdzie rozwinęło się rolnictwo,

• zaostrzenie się stosunków między niektórymi państwami ( np. między Hiszpanią a Anglią)

– gospodarcze• Tzw. rewolucja cen• Osłabienie rozwoju rodzimej produkcji rolnej i rzemieślniczej ( zwłaszcza w Portugali i Hiszpanii)• rozwój handlu,• spadek wartości pieniądza,• obniżenie cen niektórych towarów np. kawy,• przywiezienie nowych gatunków roślin i zwierząt,• upowszechnienie bawełny i innych upraw.• Pojawienie się nowych chorób ( np. szkorbut)

– naukowe• odkrycie nowych lądów i mórz,• udoskonalenie mapy,• poznanie nowych kultur,• udowodnienie, że Ziemia ma kształt kuli.

– kulturowe• rozwój chrześcijaństwa,• rozszerzenie horyzontów myślowych,• przeniesienie kultury europejskiej na inne kontynenty,• rozwój nauk.• Poznanie nowych kultur

Wszystkie odkrycia XVI i XVII wieku• 1492-1504 – Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę:

– 1492 – Guanahani na Bahamach, Kuba i Haiti– 1494-96 – Puerto Rico i Jamajka– 1498-02 – Trynidad i ujście Orinoko– 1502-04 – wybrzeże Hondurasu i zatoka Darien

• 1497 – Giovanni Caboto odkrył ponownie Labrador i Nową Fundlandię• 1497 – Vasco da Gama 22 listopada opłynął Przylądek Dobrej Nadziei• 1498 – Vasco da Gama odkrył drogę morską do Indii• 1501 – João da Nova odkrył Wyspę Wniebows• 1499-02 – Amerigo Vespucci badał wybrzeża Ameryki Południowej• 1500 – Vicente Yáñez Pinzón odkrył ujście Amazonki• 1500 – Pedro Álvares Cabral 22 kwietnia odkrył Brazylię• tąpienia• 1502 – João da Nova odkrył Wyspę Świętej Heleny• 1512 – Pedro Mascarenhas odkrył archipelag Maskareny i Czagos• 1512 – Francisco Serrão odkrył Moluki• 1513 – Juan Ponce de León odkrył Florydę• 1513 – Vasco Núñez de Balboa przeszedł Przesmyk Darien i odkrył Ocean Spokojny• 1516 – Juan Díaz de Solís odkrył ujście rzeki La Plata

• 1519-21 – Hernán Cortés podbił Meksyk• 1519-22 – hiszpański okręt Viktoria, jeden z okrętów molukańskiej armady dowodzonej przez Ferdynanda Magellana odbywa podróż dookoła świata• 1522 – Juan Sebastián Elcano odkrył Timor• 1526 – Jorge de Meneses odkrył Nową Gwineę• 1528 – Alvaro de Saavedra odkrył Wyspy Admiralicji i Wyspy Marshalla• 1531-34 – Francisco Pizarro podbił Peru• 1534 – Jacques Cartier odkrył ujście rzeki Św. Wawrzyńca• 1535 – Tomás de Berlanga 10 marca odkrył wyspy Galapagos• 1540 – Francisco de Orellana odkrył i spłynął Amazonką z zachodu na wschód• 1543 – Fernão Mendes Pinto jako pierwszy Europejczyk dotarł do Japonii• 1567 – Álvaro Mendana de Neyra odkrył Wyspy Lagunowe (Ellice) i południowe Wyspy

Salomona• 1576 – Martin Frobisher odkrył wyspę Ziemia Baffina• 1592 – John Davis odkrył wyspy Falklandzkie• 1594 – Willem Barents odkrył Morze Karskie• 1595 – Willem Barents odkrył wyspę Spitsbergen• 1595 – Álvaro Mendana de Neyra odkrył Markizy

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ

źródła:- Podręcznik str. 18-28- Wikipedia.pl- Encyklopedia PWN

S zymon Starnawski II A