Moduł 7

Nadwozia pojazdów samochodowych

1. Podział nadwozi pojazdów samochodowych2. Budowa nadwozi pojazdów samochodowych3. Nadwozia autobusów i samochodów ciężarowych

W   tym   module  zostaną   omówione   zagadnienia   dotyczące   konstrukcji   nadwozistosowanych w pojazdach samochodowych. Zostanie tu omówiony podział  i  zastosowanieposzczególnych rozwiązań konstrukcyjnych nadwozi pojazdów samochodowych.

1. Podział nadwozi pojazdów samochodowych

Nadwozie i jego zadaniaNadwozie – jest to część pojazdu, w której znajduje się pomieszczenie kierowcy, która

zależnie  od przeznaczenia  służy do przewozu pasażerów,  ładunków lub do wykonywaniainnych określonych zadań.

Skład nadwozia:• przedział osobowy,• przedział silnikowy,• przedział ładunkowy.

Zadania nadwozia:• zapewnienie maksymalnego komfortu,• zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa,• zapewnienie optymalnych warunków przewozu towarów.

Nadwozia samochodów osobowychPodział nadwozi

W zależności od liczby brył tworzących sylwetkę samochodu osobowego:• 3­bryłowe,• 2­bryłowe,• 1­bryłowe,• 2,5­bryłowe.

Rys.   7.1.   Podział   nadwozi   w   zależności   od   liczby   brył   tworzących   sylwetkę   samochoduosobowego: a) 3­bryłowe, b) 2­bryłowe, c) 1­bryłowe, d) 2,5­bryłowe

Źródło: Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2. Warszawa: WKŁ

2

W zależności od formy nadwozia dzielimy na:• zamknięte,• otwarte,• mieszane,• pochodne od osobowych.

Odmiany nadwozia w zależności od liczby miejsc, drzwi, standardu wyposażenia• sedan  –  rodzaj   trójbryłowego,   zamkniętego  nadwozia  samochodu   osobowego,

z wyraźnie oddzielonym przedziałem silnikowym i bagażowym. Sedan dwudrzwiowy nadwozie zamknięte  (4­6 miejsc  siedzących),  4 okna boczne,szyby opuszczane tylko w drzwiach. Boczne okna rozdzielane są  stałymi słupkamibędącymi elementami nośnymi nadwozia.Sedan czterodrzwiowy obszerne  nadwozie  zamknięte,  z  4­6  wygodnymi  miejscamisiedzącymi, boczne okna rozdzielone stałymi słupkami.

Rys. 7.2. Nadwozie typu sedan

Źródło: http://www.gaddidekho.com/

• limuzyna  –  luksusowy   samochód,   najczęściej   spotykany   w   kolorze   czarnym   lubbiałym.  Nadwozie  zamknięte,   czterodrzwiowe.   Klasyczny   układ   napędowy.   Możeposiadać   od   czterech   do   kilkunastu   miejsc   siedzących,   czasem   dwa   lub   trzydodatkowe   składane   siedzenia.   Siedzenie   kierowcy   i   pasażera   zazwyczaj   sąoddzielone  od   tylnej   części   kabiny   (siedzenia   „VIP”)   szybą   lub   ścianką   –   wtedynazywamy to samochodem dual cowl. 

Rys. 7.3. Nadwozie typu limuzyna

3

Źródło: http://www.classycars.org/

• coupe  –  najczęściej   dwubryłowe  nadwozie  zamknięte  samochodu   osobowego,posiadające dwoje drzwi i charakteryzujące się bardziej opływową i płaską stylistyką,niż inne typy nadwozia. Często, ze względu na nisko opadającą ku tyłowi linię dachu,w środku jest mało miejsca, zwłaszcza dla pasażerów tylnej kanapy, jeśli takowa wogóle jest w samochodzie.

Rys. 4. Nadwozie typu coupe

Źródło: http://www.automoblog.net/

• kombi –  typ  nadwozia  samochodu osobowego o wydłużonej tylnej części, zazwyczajprzeznaczonej   na   bagaż.   W   odróżnieniu   od   typu  hatchback  wysokość   kabiny   niezmniejsza się aż do samego końca samochodu; szyb z boku jest po trzy, a nie po dwie;tylna szyba nie jest tak mocno odchylona od pionu. Jest to nadwozie dwubryłowe. Zreguły  współczesne  samochody kombi  mają  relingi  dachowe umożliwiające  montażdodatkowego   bagażnika   na   rowery,   narty,   a   nawet   box   dachowy,   zazwyczaj   mająpięcioro drzwi. Można spotkać jednak trzydrzwiowe odmiany.

Rys. 7.5. Nadwozie typu kombi

4

Źródło: http://www. http://a2goos.com/

• kabriolet  –  rodzaj  samochodu osobowego  albo  nadwozia  nieposiadającego stałegodachu. Przeważnie miękki dach jest składany lub zdejmowany. Odmianą  kabrioletujest  roadster.   Inne   cechy   charakterystyczne   to:   boczne,   otwierane   okna,   brakpionowych słupków czy też jakichkolwiek ram nad górną krawędzią nadwozia (pozaszybą przednią). 

Rys. 7.6. Nadwozie typu kabriolet

Źródło: http://www.mobile.de/pl/

• roadster  –  dwumiejscowe   auta   o   sportowym   charakterze,   bez   stałego   dachu.Współczesnego roadstera poznać można po tym, że jego dach (miękki lub sztywny)przypinany jest do karoserii, a więc nie jest integralną częścią nadwozia.

Rys. 7.7. Nadwozie typu roadster

5

Źródło: http://www.mobile.de/pl/

• miniwan lub MPV – typ nadwozia wielozadaniowego samochodu osobowego. Jest tozazwyczaj nadwozie jednobryłowe, choć bywają wyjątki jak dwubryłowy  ChevroletUplander. Te samochody są produkowane w czterech klasach (rozmiarach). Większeprawie zawsze mają siedem lub osiem siedzeń w trzech rzędach. Mniejsze mają pięćw dwóch rzędach.

Rys. 7.8. Nadwozie typu miniwan

Źródło: http://www.mobile.de/pl/• liftback  –   typ  nadwozia  samochodu   osobowego,   zbliżonego   konstrukcyjnie   do

samochodu typu hatchback, różniącego się nieznacznie – bardziej pochyloną szybą i(czasem niewielkim) nawisem nadwozia za tylnym kołem. W obu przypadkach szybaunosi się jako integralny element pokrywy bagażnika.

• hatchback  –   typ   zamkniętego  nadwozia  samochodu   osobowego,   o   dużej   tylnejpokrywie (klapie) przestrzeni bagażowej stanowiącej trzecie, czwarte lub piąte drzwi.Jest to nadwozie jedno­ lub dwubryłowe. Część bagażowa samochodu jest dostępna zzewnątrz po podniesieniu do góry tylnej klapy schodzącej z linii dachu do bagażnikalub z wnętrza pojazdu, po odchyleniu oparcia tylnego siedzenia. Klapa zawiera tylneokno i część tylnej ściany.

Rys. 7.9. Nadwozie typu hatchback

Źródło: http://www.mobile.de/pl/

• SUV  –  samochód   sportowo­użytkowy  –   rodzaj   samochodu,   który   łączy   cechyluksusowego  samochodu osobowego  i  terenowego. SUV od samochodu terenowegoróżni się tym, że może, ale nie musi, radzić sobie w terenie i zawsze zapewnia wysoki

6

komfort   podróżowania,  w  przeciwieństwie  do   spartańsko  wyposażonych   i   czasemtwardo zawieszonych aut terenowych.

Rys. 7.10. Nadwozie typu SUW

Źródło: http://www.superauto24.se.pl/

• Van − typ  nadwozia wielozadaniowego  samochodu. Jest to nadwozie jednobryłowe.Samochody te mają różne konfiguracje siedzeń, zazwyczaj 1­4 rzędów, każdy po 2­4siedzeń.

Rys. 7.11. Nadwozie typu Wan

Źródło: http://carmodelsworld.com/

• pick­up  –   typ  nadwozia  dostawczego  lub  terenowego,   dostawczego  samochoduosobowego,   charakteryzujący   się   posiadaniem   skrzyni   ładunkowej,   znajdującej   sięzaraz za kabiną pasażerską.

7

Rys. 7.12. Nadwozie typu pick­up

Źródło: http://www.truckswallpapers.com/

• Fastback – typ zamkniętego nadwozia samochodu osobowego. Występuje najczęściejw  2­drzwiowych   coupe   i   4­drzwiowych  sedanach.   Jest   to   nadwozie  dwubryłowe,charakteryzujące się nieruchomym tylnym oknem, pod którym znajduje się pokrywabagażnika lub silnika. Pokrywa silnika wraz z tylną szybą opada pod łagodnym kątemw stronę tylnych świateł. Obecnie nadwozia typu fastback nie są zbyt popularne.

Rys. 7.13. Nadwozie typu fastback

Źródło:http://image.mustangandfords.com/f/featuredvehicles/1964_1973_mustang/mdmp_1012_1967_ford_mustang_fastback/31043020/mdmp_1012_02_o%2b1967_ford_mustang_fastback%2bpassenger_side_rear_quarter_panel.jpg

• Hardtop  – rodzaj  samochodu osobowego  albo typ  nadwozia, posiadający sztywny,nakładany bądź zamontowany na stałe dach. Nadwozie to charakteryzuje się brakiemsłupków pomiędzy bocznymi oknami. Szyby w drzwiach opuszczają się w całości.

Rys. 7.14. Nadwozie typu hardtop

8

Źródło:   http://www.wakpaper.com/id105504/edag­pontiac­soltice­hardtop­photo­pic­wallpaper­high­quality­new­1024x768­pixel.html

Rys. 7.15. Podział samochodów osobowych na sektory i podsektory handlowe

9

Źródło: Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2. Warszawa: WKŁ

2. Budowa nadwozi pojazdów samochodowych

Budowa nadwozi• nadwozie   nieniosące   –   osadzone   na   ramie   i   ta   przenosi   wszystkie   obciążenia

pochodzące od zespołów podwozia,

Rys. 7.16. Nadwozie nieniosące

Źródło: Orzełowski S.: Budowa podwozi i nadwozi samochodowych. WSiP. Warszawa 1999• nadwozie samonośne – przenoszące wszystkie obciążenia od zespołów podwozia. W

celu   zapewnienia   dużej   sztywności   i   wytrzymałości   są   one   wykonywane   jakoszkieletowe lub skorupowe.

Rys. 17. Nadwozie samonośne

Źródło: Orzełowski S.: Budowa podwozi i nadwozi samochodowych. WSiP. Warszawa 1999

Wyposażenie nadwozia:• tablice przyrządów,• poszycie wewnętrzne z warstwami izolacyjnymi stanowiące zabezpieczenie cieplne i

akustyczne,• kanapy i fotele (z wykładziną tapicerską),• typowe elementy wyposażenia jak: lusterko, półki, osłony przeciwsłoneczne itp.,• układy chłodzenia i ogrzewania wnętrza,

10

• poduszki gazowe – chroniące kierowcę i pasażerów w razie wypadku.

3. Nadwozia autobusów i samochodów ciężarowych

Rodzaje nadwozi części bagażowej:• skrzyniowe,• izoterma,• wywrotka,• furgon,• kontener.

Rodzaje części osobowych (kabin) ze względu na dostęp do silnika:• kabina odchylana,• kabina unoszona,• silnik umieszczony w kabinie.

Nadwozia autobusówPodział ze względu na pojemność:

• mini – od 6­8 m,• midi – 9­10 m,• maxi – 11­12 m,• mega – 13­18 m.

Podział ze względu na rozwiązania konstrukcyjne:• autobusy solo,• autobusy przegubowe.

Podział ze względu na wznios podłogi:• niskopodłogowe   (340   mm)   –   autobusy   miejskie   umożliwiające   szybką   wymianę

pasażerów na przystanku,• wysokopodłogowe   (700­900  mm)  –   autobusy  dalekobieżne   z   pomieszczeniami  na

bagaże,• podwyższane   (1200­1400   mm)   –   autobusy   turystyczne   o   dobrej   widoczności,   z

dużymi pomieszczeniami bagażowymi, WC, miejscami do spania.

Nadwozi autobusów są to nadwozia szkieletowe.

Rys. 7.18. Szkielet nadwozia autobusu

11

Źródło: Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2. Warszawa: WKŁ

Nadwozia pojazdów specjalnego przeznaczenia1) Nadwozia  do  przewozu  materiałów  ciekłych,  wyposażone  w  układ  dystrybucyjny,

umożliwiający   napełnianie   zbiornik   a   cieczą.   Przykładowo   do   przewozu   mlekastosowane   są   zbiorniki   termoizolacyjne   z   komorami   zmniejszającymi   falowaniemleka.

2) Nadwozia   do  przewozów   materiałów  sypkich   np.   cementu,   zbudowane  w  postacizbiorników   o   stożkowych   dnach   (w   celu   łatwego   opróżniania)   i   niekiedy   zespecjalnymi pneumatycznymi urządzeniami przeładunkowymi.

3) Nadwozia do przewozu ładunków przestrzennych np. o regulowanej wysokości4) Dachu, a w przypadku przewozu mebli z tyłu posiadające szerokie drzwi i wnętrze

obite wykładziną.5) Nadwozia   do   przewozu   ładunków   żywnościowych.   Nadwozia   takie   są   szczelnie

zamknięte,  izolowane cieplnie od otoczenia i wyposażone w urządzenia chłodniczelub zamrażające.  Ponadto takie  nadwozia  posiadają  urządzenia  wentylacyjne,  którewytwarza  niewielkie   nadciśnienie  przeciwdziałające   ewentualnemu  przedostawaniusię pyłu i kurzu przez drobne nieszczelności.

6) Nadwozia   pojazdów   komunalnych,   przystosowane   do   utrzymywania   porządkui higieny w miastach, osiedlach i na drogach publicznych, np. zamiatarki, polewaczki,zmywarki, śmieciarki itp.

7) Nadwozia   pojazdów   do   wykonywania   specjalnych   zadań   np.   pożarnicze,   służbyzdrowia, służb technicznych itp.

Bibliografia:

1. Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 1. Warszawa: WKŁ.

2. Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2. Warszawa: WKŁ.

3. Praca zbiorowa (2008), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych. Warszawa: REA.

4. Fundowicz P. Radzimierski M. Wieczorek M, (2013), podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych. Podręcznik do nauki zawodu. Warszawa: WSIP.

5. Praca zbiorowa (2003), Budowa pojazdów samochodowych. Warszawa: REA.

12