Oso antzinako gauza izan arren, gaur egun mitologiak eragin handia dauka gure bizitzetan, batez ere arte eta kultura arloetan.

Hona hemen adierazpen batzuk:

MITOLOGIAK GAUR EGUNEKO KULTURAN DAUKAN ERAGINA

Ander Muruaga eta Leire Pérez

Zer da mitologia?

Antzinako zibilizazioen erlijioetan oinarritutako kondairen bildumari deritzogu mitologia. Istorio hauetako protagonistak pertsonaia fantastiko eta errealen arteko nahasketak dira.

MITOLOGIA ZINEMAN

Euskal mitologian: ·

• Gartxot: Gartxotek bere semea Orreagako fraideek bere semea, zuen ahots ederrarengatik eraman ez zezaten hil egin zuen. Horregatik giltzapetu zuten Gartxot Abodi mendiko dorre batean.

• Olentzero: Olentzero, herriko umeen opariak prest dituela, herrira heldu den negozio gizon maltzur batek subila lapurtzen dio, haur guztien opariak arriskuan jarriz. Anjé ikazkin gaztea arduratuko da gauzak bere onera ekartzen.

Europako mitologia:

• (Nordikoak) Thor: Asgardeko gerlari harroputz ba da, eta bere lurralde eta izotzezko erraldoien arteko gerra bat pizteagatik bere aitak eta anaiak erresumatik erbesteratu zuten, jainkozko botereak kenduz Lurrera bidaltzen dute, gizakien artean bizitzen, apala eta zuhurra izaten ikas dezan.

• (zeltiarra) Arthur erregea:

Arthur erregea bere gurasoak hil zirelarik zaldun baten babespean geratu zen. Behin zaldun honekin lehiaketa batera joan zenean Exkalibur ezpata bere ingudetik ateratzea lortu zuen, Ingalaterrako erregea zela egiaztatuz.

• (espainiarra) Las Crónicas de Spiderwick

Familia bat etxe zahar batera doa eta han seme nagusiak “trasgo” maltzurra hor daudela jakinaraziko duen liburu bat irekitzen du. Hortik aurrera hainbat izaki magiko eta mitologiko agertzen dira beraien etxe inguruan. Hala ere, gizakiek ezin dituzte ikusi.

Trasgoak (asturiarrak)

Japoniar mitologia

• Coo

Tokyoko gazte batek orain dela 200 urteko fosil baten aurkitzen du “kappa” mitilogiako izaki bat eta Coo deitzen dio. Izaki honek orain dela hiru mende desagertu zen bere habitatera itzuli nahi du horregatik uzten dute libre baso baten. Bakarrik dagoela konturatutakoan lagunarengana bueltatu nahi du baina, kazetari batzuk aurkitzen dute.

MITOLOGIA LITERATURAN

• Ulises Moore eta mapa ahaztuen denda (Pierdomenico Baccalario): Homeroren Odiseako protagonistari egiten dio erreferentzia.

Ulises Moore eta bere lagunek eta batetik sartu eta papiro eta pergaminoz betetako labirinto baten sartzen dira. Hor denboran bidaiatzen dute.

Phoenix eta Calypso labirintuan ezagutzen dituzten pertsonaietako batzuk mitologian oinarrituta daude.

Calipso: itsasoetako jainkosa grekoa.

Homeroren Iliadan, Ulises hartzen du bere lurretan, eta ez dio joaten utzi nahi berataz maiteminduta baitago

Phoenix-a:

Bere errautsetatik berpizteko gaitasuna

Malko sendagarriak

• Harry Potter (J.K. Rowling)

Magia eskola batean dabilen umezurtz baten abenturak. Mitologia klasikoan oinarritutako pertsonaia asko agertzen dira zazpi liburuetan zehar.

Hipogrifoa:

Zaldiaren eta hegazti baten nahasketa.

Virgiliok lehen aldiz aipatu zituen.

Aldi berean, harrapari eta harrapakina

•Adar bakarrak: bekokian adar bat daukan, antilope hankadun zaldi zuria.Bera baino animalia handiagoak menderatzeko gai dela diote kondairek. Baliteke, europarrak indiarako esplorazioetan, errinozeroari “adardun zaldi” esatea eta hortik gero istorioak ateratzea.

Liburuetan agertzen denez, adarbakar odolak bizirik manten dezake hilzorian dagoen norbait.

Elfo: mitologia nordiko eta germaniarretaik datozen pertsonaiak. Beste hainbat literatura lanetan ere agertu izan dira. Fertilitatea erakusten dute eta mutil eta neska gazte moduan errepresentatzen ziren, botere magikoak zituzten. Hala ere, J.R. Rowlingek ez ditu horrela agertzen, lanerako trebatuak diren gizonak bezala baino. Askotan gainera esklabu moduan.

Gringottseko bankaria Dobby, etxe zerbitzaria

Basiliskoa: begietara direktuki begiratzen badiozu hiltzen zaituen baina zerbaitetan islaturik begiratzen badiozu harrizko uzten zaituen suge erraldoi bat da. Mitlogia grekotik dator, sugeen erregea, hapo batek berotutako oilo baten arrautzatik jaio zen.

Minerva: Liburuetan agertzen den bigarren mailako pertsonaietako bat, Mireva McGonagall, protagonisten irakasle bat, mitologia erromatarreko jakinduriaren jainkosari aipamen moduan har daiteke.

Dragoiak: Mundu osoko kulturetan, baita euskaldunean ere agertzen den animalia-izakia. Gehienetan, izaera maltzurra ematen diote.

Centauroak: gizon baten burua eta gorputza baina gainerakoa zaldiarena.

Ixionetik dator, familiako bat hil zuen lehen gizakia.

Basoetan bizi dira, naturarekin bat eginda. Arkua eta lantzarekin trebeak dira, oso indartsuak.

Fluffy: hiru buruko txakur zaindaria

Greziar mitologiako Hadesen lurrazpirako sarrera zaintzen duen 50 buruko Cerberusekin zerikusia dauka.

Mandragorak: garrasi egiten entzun ezkero korrontea galtzen duzu.

Harriztaturikoak berpizteko botika bat egiteko erabiltzen dituzte.

MITOLOGIA MUSIKAN

• Soldadito Marinero (Fito y los fitipaldis): sirena bat, marinela engainatzen.

Kultura gehienetako mitologietan agertzen dira, denetan izaera gaiztoa.

Antzinako Egipton, emakume eta hegaztiaren arteko izaki hibrido baina mendebaldeko kulturan, IX. mendean, katolizismoaren eraginez, arrain isatsa erantzi zioten.

Herrialde batzuetan bereizi egiten dituzte, originala eta gaur egunekoa (siren-mermaid).

• Viking Metal: folk eta metalaren arteko nahasketa bat da. Gai mitologikoak (nordikoak) eta vikingoei lotutakoak jorratzen dituzte.

Thyrfing: talde suitzarra da eta beraien izenak, Tyrfing mitologia nordikoko ezpata madarikatuari erreferentzia:

zorrotik ateratzen den bakoitzean norbait hil behar du.