Mga Simulain, Tungkulin, Alituntunin

at Batas ng Pamahayagan

Cindy Rose A. FortesBSE-4Filipino

Kredo ng Pamahayagan

Walter Williams

Ako’y nainiwala sa propesyong pamahayagan.

Ako’y naniniwala na nang malinaw na pag-iisip at maliwanag na pangungusap, tumpak

at makatarungan, ay pangunahing pangangailangan sa mabuting

pamahayagan.

Ako’y naniniwala na ang isang mamamahayag ay dapat lamang sumulat ng

isang bagay na sa kaibuturan ng kanyang puso’y makatotohanan.

Ako’y naniniwala na walang sinumang dapat sumulat bilang mamamahayag ng anumang bagay na hindi niya masasabi bilang isang

maginoo.

Ako’y naniniwala na ang pamahayagan na nagtatagumpay at karapat-dapat sa tagumpay- ay natatakot sa Dioys at nagpaparangal sa tao ay matibay na

nagsasarli,

nakapagbabalangka, mapagbugay, ngunit hind pabaya; nakapagpipigil, ngunit walang

pagkatakot, medaling mapoot sa walang katarungan at humanap ng paraan upang mabigyan ang bawat tao ng pantay-pantay

na pagkakataon.

Tungkulin ng Pamahayagan

1.Maglathala ng balita- ito ang pinakamhalagang tungkuling ginagampanan

ng pahayagan.

2.Magbigay puna sa balita- natutuklasan ng mambabasa ang kahulugan ng balita at

kung ano ang sinasabi ng iba tungkol dito.

3.Tumulong sa mambabasa- kabilang dito ang mga pitak, pangkalusugan,

pansikolohiya, pag-aalaga at iba pa.

4. Manlibang sa mambabasa- napatunayan sa isang pagsisiyasat na higit

na maraming bumabasa ng lathalaing manlilibang kaysa balita.

5. Maglathala ng anunsiyo- uto ang tumutustos o nagtataguyod sa pahayagan.

Mga simulain sa Pamahayagan (

Canons of Journalism

1. Pananagutan (Responsibility)

Ang karapatan ng isang pahayagan na umakit sa mga mambabasa ay walang

takda, maliban sa pagsasaalang-alang nito ukol sa kapakanan ng publiko.

2. Kalayaan ng Pamahayagan (Freedom of the Press)

Ang kalayaan ng pamahayagan ay dapat bantayan tulad ng isang totoong

mahalagang karapatan ng sangkatauhan.

3. Pansarili (Independence)

Ang kalayaan sa lahat ng mga Gawain kasama ang katapatan sa kapakanan ng

publiko ay mahalaga.

4. Katapatan, Katotohanan, Ganap na Kawastuhan (Sincerity, Truthfulness,

Accuracy)

Ang buong pagtitiwala ng mambabasa ay pundasyon ng lahat ng mahusay na

pamahayagan.

5.Walang kinikilingan (Impartiality)

Ang tumpak na pagsasanay ay nagbibigay ng malinaw na pagtatangi kung aln ang talagang balita kaysa kuro-kuro lamang.

6.Makatarungang pakikitungo (Fair Play)

Ang isang pahayagan ay hindi dapat maglathala ng di-opisyal napagbibintang na makasasama sa reputasyon, o nauugnay sa

di mabuting kaasalan nang di muna nagbibigay ng pagkakataon sa nasasakdal

nang marinig ang kanyang panig.

7.Magandang kaasalan (Decency)

Ang isang pahayagan ay hahatulang hindi tapat kung, habang naghahayag ng mataas

na kaasalan ay nanghihikayat naman sa mababang katauhan ng mambabasa.

Libelo

• Ang paninirang puri sa kapwa ay labag sa batas.kung ito ay nasusulat, ang tawag dito ay libelo. Kung ito naman ay binigkas ang tawag ditto ay isalander (slander).

• Subalit libelo pa rin ang turing kung ang paninirang puri ay binigkas sa radio o telebisyon.

Katuturan

• Ang libelo ay isang pampubliko’t pasulat na may masamang hangaring paninirang puri ng tao dahil daw sa isang krimen o isang bisyo, depekto, tunay o guniguni man o isang pagkilos, o isang pangayayaring nagiging patunay sa kawalang karangalan; isang pagpula o paglapastangan sa isang tao o pagdungis ng alaala ng isang namatay na.

• Ang libelo ay isang publikasyon, nasusulat o nalilimbag, hayagang pagpula (defamatory) sa isang tao, maging buhay man o patay.

• Ang libelo ay isang paninirang puri o hayagang pagpula kung ito’y magiging dahilan ng pagsira ng karangalan, pula o paglapastangan sa isang tao o pagdungis ng alaala ng isang namatay na.

• Ang libelo ay isang paninirang puri (defamation); ito’y paglabag sa karapatan ng karangalan. Alinmang nasusulat o nalilimbag, na pagtatalusira sa karapatan ng mabuting pangalan ng iba ay kasalanang krimnal o sibil o kapwa at dapat ipailalim sa makatarungang pagbibigay lunas (redress).

Mga Pagkakakilanlan (requisites) sa Libelo

1. Paninirang puri sa karangalan

2. Malisya, maging sa batas o sa paksa

3. Pagpapalimbag ng paninirang puri

4. Pagkakilala’t pagtiyak sa biktima

Paninirang Puri at Hayagang Pagpula sa

Karangalan

• Ang pangungusap ay hayagang pagpula kung ito’y magiging sanhi ng pagkamuhi, pagkutya o paglapastanagan sa kinauukulan ng kanyang kapwa o kung ito’y magiging sanhi ng paglayo ng tao sa kanya.

Malisya (malice)

• Ang publikasyon ay malisya kung ito’y walang pahintulot na pagpapalimbag na hayagang pagpula na walang pagpapatawad ng batas. Ito’y tinatawag na malice in law.

Pagpapalimbag

• Hindi sapat na ang isang isyu na may paninirang puri ay naipalimbag ng iang editor o newsmen upang siya’y panagutin sa salang libelo. Siya’y mananagot lamang kung tiyak ang kanyang malisya at kung ito’y nabasa ng iba.

Pagkilala sa Biktima ng Libelo

Ang huling kailangan o requisite para mapatunayan ang salang libelo ay ang malinaw na pagkilala ng biktima ng libelo kahit hindi binanggit ang kanyang pangalan.

Mananagot sa Libelo

Ang mga taong may pananagutan sa publikasyon ng libelo ay ang mga sumusunod:

1. Sinumang tao na naglilimbag, nagtatanghal o nagging dahilan ng pagpapalimbag o pagtatanghal ng isang nakasulat o nakalathalang paninirang puri ay siyang mananagot.

2. Ang may-akda at editor ng isang aklat o polyeto at ang editor na tagapangasiwa ng pahayagan, magasin o serial na publkasyon ay silang mananagot sa paninirang puri na nakalathala sa mga pahina niyon na wari’y sila ang may-akda noon.

3. Ang may-ari ng palimbagan ay mananagot din, ngunit di laging gayon.

J. Dalawang Uri ng Libelo

• 1. Libelo per se- isang paninirang puri na di kailangan pang patunayan.

• 2. Libero per squad- kinakailangan pa na ang paninirang puri ay mapatunayan na nakapinsala.