MAPA NG ASYA AT

MGA REHIYON NITO Mga Uri ng

Anyong Lupaat Anyong Tubig

HILAGANG ASYA

KANLURANG ASYA

TIMOG ASYA

SILANGANG ASYA

TIMOG - SILANGANG ASYA

MGA URI

NG ANYONG

LUPA

Bulubundukin o hanay ng mga bundok. Pinakatanyag dito ay ang Himalayas na may habang umaabot sa 2,414 kilometro o 1,500 milya. Ang Hindu Kush (Afghanistan), Pamir (Pakistan, Afghanistan, Tajikistan, at Kyrgyzstan), Tien Shan (Hilagang Asya), Ghats (Timog Asya), Caucasus (Azerbaijan, Georgia, Russia at Armenia) at ang Ural (Kanlurang Asya) ay ilan din sa mga bulubundukin ng Asya.

Himalayas

Himalayas

Hindu Kush

Pamir

Tien Shan

Ghats

Caucasus

Ural

Ural

CaucasusPamir

GhatsHimalayas

Hindu Kush

Tien Shan

Bundok. Ang Mt. Everest na nakahanay sa Himalayas ay ang pinakamataas na bundok sa buong mundo na may taas na halos 8,850 metro. Pangatlo naman ang Mt. Kanchenjunga (8,586 metro) na nasa Himalayas din.

Himalayas

Kanchenjunga

Bulkan. Dahil sa ang Insular Southeast Asia ay nakalatag sa Pacific Ring of Fire, tinatayang nasa humigit ku-mulang 300 aktibong bulkan ang nasa Asya tulad ng Semeru, Krakatoa, Fuji, Pinatubo, Taal at Mayon.

Semeru Volcano

Krakatoa

Fuji

Taal

Mayon

Bulusan

Pinatubo

Talampas o ang kapatagan sa itaas ng bundok. Ang Tibetan Plateu na itinuturing na pinakamataas na talampas sa buong mundo (16,000 talampakan) at tinaguriang “Roof of the World” ay nasa Asya. Ang talampas ng Deccan na nasa katimugang bahagi ng Indo-Gangentic Plain ng India ay kilala rin.

Tibetan Plateau

Deccan Plateau

Disyerto. Ang Gobi Desert na siyang pinakamalaki sa Asya at pang-apat sa buong mundo, ay isa lamang sa mga disyertong matatagpuan sa Asya. Makikita din dito ang mga disyerto ng Taklamakan, Kara Kum, at mga disyerto sa Iraq, Iran, Saudi Arabia at India.

Gobi Desert

Taklamakan Desert

Kara Kum Desert

Kapuluan o Arkipelago. Pangkat ng mga pulo na marami sa Asya tulad ng Indonesia, ang pinakamalaking archipelagic state sa buong mundo na binubuo ng humigit kumulang na 13,000 mga pulo, ang Pilipinas at ang Japan.

Pulo. Umaabot sa 770 libong milya ang kabuuang sukat ng mga pulo sa Asya at kabilang dito ang Cyprus, Andaman, Sri Lanka, Maldives, Borneo, Taiwan, at marami pang iba.

Tangway o Peninsula. Lupain din ng mga tangway o anyong lupang nakausli sa karagatan ang Asya. Tinatayang nasa tatlong milyong milya kwadrado ang sukat nito. Ilan sa mga ito ay ang Turkey, Arabia, India, Korea, at Yamal.

Kapatagan. Halos sangkapat (¼) na bahagi ng lupain ng Asya ay kapatagan. Ang Indo-Gangetic Plain at malaking bahagi ng Timog Silangang Asya ay bahagi nito.

BIYAYANG HATID

NG ANYONG LUPA

1. Panirahan ng Tao

2. Likas na tanggulan o depensa ng isang lugar

3. Proteksyon o harang sa malalakas na bagyo at sigwa

4. Yamang - mineral

5. Bungang – kahoy, herbal na gamot at hilaw na materyales

6. Panirahan ng mga hayop lalo na ng wildlife

7. Pananim

8. Pastulan

MGA URI

NG ANYONG TUBIG

Ang mga baybay-ilog ng Tigris at Euphrates, Indus, at Huang Ho ang nagsilbing lundayan ng mga sinaunang kabihasnan hindi lamang sa Asya kundi sa buong daigdig.

Maraming mga ilog ang dumadaloy sa Asya at patuloy na nagbibigay kapakinabangan sa tao gaya ng Lena, Ob, Irtysh, Yenisey, Angara, Yana, Indigirka, at Kolima na pawang mga na Russia at umaagos sa Arctic Ocean.

Ang Anadyr at Amur sa Russia, Huang Ho, Yangtze, at Hsi sa China, Song Hoi An at Mekong sa Vietnam, at Chao Phraya sa Thailand ay ang mga ilog na umaagos sa Pacific Ocean.

Dumadaloy naman sa Indian Ocean ang mga ilog ng Irrawaddy sa Myanmar, Ganges (ang sagradong ilog ng mga Hindu sa Varanasi, India) sa Bangladesh at Hilagang India, Indus sa Pakistan, at Shat al-Arab sa Timog Iraq, gayundin ang Salween na bumabagtas sa maraming bansa sa pangkontinenteng Timog Silangang Asya, at ang Brahmaputra na umaagos naman sa maraming bansa sa Timog Asya.

Ang Amu Darya (pinakamahabang ilog sa Gitnang Asya, 2,620 kilometro), Syr Darya na umaagos sa Kyrgyzstan, Uzbekistan, at Kazakhstan; ang Tarim sa Xinjiang sa China; I-li na umaagos sa Xinjiang patungong Kazakhstan; Chu sa Kyrgyzstan; Tedzhan sa Turkmenistan; at Gilmend sa Afghanistan ay ang ilan sa mga ilog na matatagpuan sa Hilaga o Gitnang Asya.

APAT NA KATANGI-TANGING DAGAT AT LAWA ang matatagpuan sa Asya: ang Caspian Sea (hilagang Iran, Kazakhstan, Turkmenistan, Azerbaijan, Armenia, at Gergia, 371,000 kilometro kwadrado) na pinakamalaking lawa sa mundo;

Ang Lake Baikal (timog silangang Siberia, 31,500 kilometro kwadrado) na siyang pinakamalalim na lawa;

Ang Dead Sea (hanggangan sa pagitan ng mga bansang Israel at Jordan, 1,049 kilometro kwadrado) na pangalawa sa pinakamaalat na anyong tubig sa buong daigdig.

Ang Aral Sea (hangganan ng mga bansang Uzbekistan at Kazakhstan, 64,750 kilometro kwadrado), ang pinakamalaking lawa sa Asya. Gaya ng iba pang anyong tubig sa Asya, ang mga lawang ito ay nakapagdulot din ng paghubog sa uri ng pamumuhay ng mga naninirahan doon.

BIYAYANG HATID

NG ANYONG TUBIG

1. Likas na depensa

2. Rutang pangkalakalan at sa paggalugad

3. inumin at gamit sa pang-araw – araw na gawain

4. Yamang – dagat at yamang - mineral

5. irigasyon

6. transportasyong pantubig

7. pagkain at mga palamuti

Pamprosesong mga Tanong at Gawain1. Anong mahahalagang papel ang ginampanan ng mga anyong lupa at mga anyong tubig sa pamumuhay ng mga Asyano?2. Batay sa mga impormasyong naihayag sa itaas, anu-anong hamon ang dulot ng anyong lupa at anyong tubig sa mga bansa sa Asya?

Pamprosesong mga Tanong at Gawain4. Paano kaya tinutugunan ng mga Asyano ang mga oportunidad at ang mga banta o panganib kaugnay ng mga anyong lupa at anyong tubig. Ipahayag ang iyong hinuha.

REFERENCE

•AP G8 – LM pp. 18 - 22

DOWNLOAD LINKhttp://www.slideshare.net/jaredram55E-mail: jaredram55@yahoo.com

All is well, all is well, all is wellMay the odds be ever in your favorGood vibes =)

Prepared by:JARED RAM A. JUEZAN

Teacher I, AP 8June 15, 2014

THANK YOU VERY MUCH!