Internet jako środowisko

informacyjne

Malwina Tomala

Historia internetu na świecie• 1969 – projekt badawczy Departamentów Obrony Narodowej USA i ARPA mający

stworzyć sieć komunikacyjną dla wojska (powstanie sieci ARPANET)• pocz. L. 70. – Wlk. Bryt. – powstanie sieci komputerów X.25 (Brytyjska Poczta,

Western Union International )• 1973 roku ARPANET zapoczątkował rozwój Internetu o zasięgu międzynarodowym• 1983 - nowy protokół przesyłania danych TCP/IP (ang. Transmission Control Protokol /

Internet Protokol).• Powstanie systemu DNS (ang. Domain Name System), którego zadaniem jest

tłumaczenie numerycznych adresów IP na zrozumiałe dla człowieka wyrażenia• Powstanie pierwszej strony internetowej i przeglądarki World Wide Web (WWW),

opartej na HTTP - Tim Berners-Lee• Koniec XX i początek XXI wieku to rozwój tzw. Sieci Web 1.0 – statyczne strony, patrz i

czytaj • 2001 - era Web 2.0 – dynamiczne strony, czytaj i pisz (projekty wiki, tagowanie,

opinie, komentarze, media społecznościowe) • ?? – Web 3.0 – semantyczny internet

Historia internetu w Polsce• 17 sierpnia 1991 - wymiana informacji, przy użyciu protokołu IP pomiędzy

Wydziałem Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego a Centrum Komputerowym Uniwersytetu w Kopenhadze

• 20 grudnia 1991 - USA zniosły embargo na połączenia przez sieć komputerową z Polską

• 1991 - przy Uniwersytecie Warszawskim została założona NASK (Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa) jako zespół koordynujący wprowadzanie sieci Internetu

• W 1992r. NASK kontaktuje Polskę ze światem przez Danię • Grudzień 1993 - NASK oferuje dostęp do Internetu• 1993 - pierwszy polskiego serwer WWW i powstanie pierwszego

protoplasty polskich serwisów – Polska Strona Domowa• 1995 - pierwszy polski portal internetowy Wirtualna Polska • Kwiecień 1996 - TP S.A. uruchomiła dostęp do sieci Internetu przez

modem dla wszystkich swoich abonentów

Web 1.0/2.0"Web 1.0 gromadzi ludzi, aby dać im

informacje, Web 2.0 gromadzi informacje, by dać je ludziom" - Paul Miller

Web 2.0 - serwisy internetowe, które powstały po 2001, w których podstawową rolę odgrywa treść generowana przez użytkowników danego serwisu.

Chmura znaczników Web 2.0 opracowana na podstawie artykułu Tima O'Reilly „What is Web 2.0”

Różnice między Web 1.0 a Web 2.0

Web 1.0 Web 2.0 Czytanie Pisanie

Firmy Społeczności internautówClient-server Peer to peerStrony domowe BlogiWykład KonwersacjaDokończony NiedokończonyTekst MultimediaProfesjonalny AmatorskiInformacja OpiniaNarzędzie Styl życia

Semantyczny internet – Web 3.0?

Web 3.0 to sposób kreacji nowej wiedzy z istniejących zasobów internetu za pomocą inteligentnego oprogramowania komputerowego.

Web 3.0 nawiązuje do sieci semantycznych i sztucznej inteligencji. Idea ta może być wykorzystywana w wielu dziedzinach.

Wyszukiwarki ogólne

• Google • Yahoo • wp• onet

Operatory logiczne a wyszukiwanie w internecie

gruby AND chudy – dokumenty zawierające obydwa słowa

gruby OR chudy – dokumenty zawierające przynajmniej jedno z podanych słów

gruby NOT chudy – dokumenty zawierające słowo gruby, ale nie zawierające słowa chudy

Wyszukiwanie zaawansowane:

2. Standardowe wyszukiwanie + - „”3. Zawężanie wyszukiwań do inurl, site4. Popularność strony: link5. Definicje: define6. Szukaj w tytule (title), szukaj plików w

określonym formacie (filetype)7. Zaawansowane formularze zapytań (np. język,

data, domena z jakiej ma pochodzić dokument)

Domeny internetoweDomena internetowa – element adresu internetowego, który jest wykorzystywany do nazywania

urządzeń w Internecie. Domena internetowa to unikalny adres pod którym znajduje się strona internetowa. Dobra domena w Internecie jest jak atrakcyjny adres w centrum miasta: zależy od niej, czy internauci dotrą łatwo do naszej strony WWW, jaki wygenerują ruch w serwisie

Domeny dzielimy na:- najwyższego poziomu http://www.bn.org.pl/ - drugiego poziomu (domena znajdującą się w strukturze poniżej domeny najwyższego poziomu http://www.bn.org.pl/

Podstawowe typy domen:• krajowe - zawsze dwuliterowe np. Polska - .pl, Niemcy - .de (w tym domeny regionalne np.

waw.pl)• funkcjonalne - np. .org, .biz, .info, .gov, .com (określają charakter działalności danej instytucji) .com – firmy komercyjne, .

.net – strony związane z działalnością sieciową,

.org – organizacje,

.info – serwisy ogólnoinformacyjne,

.biz – biznes,

.edu – placówki edukacyjne,

.gov – instytucje rządowe

Ćwiczenie: Proszę wyszukać w google stronę, która spełnia wszystkie wymienione kryteria (podaj liczbę wyników i przykład):

- zawiera wyrażenie „wakacje 2011” w tytule strony

- nie zawiera słowa jezioro- pochodzi z domeny ogólnoinformacyjnej- została dodana w ciągu ostatniego miesiąca

Ćwiczenie:• Proszę wyszukać w yahoo stronę, która

spełnia wszystkie wymienione kryteria (podaj liczbę wyników i przykład):

• Zawiera w adresie url słowo blume• Na stronie nie występują słowa: rose, wasserlilie• Strona była aktualizowana w ciągu ostatnich 6

miesięcy• Strona pochodzi z domeny edukacyjnej• Strona jest w języku niemieckim

Wyszukiwarki plików graficznych:

• Google Images• Yahoo Images• Altavista Images• Picsearch (animacje)• Flickr

• Tineye – sprawdź kto wykorzystał twój obraz

Ćwiczenie:Proszę znaleźć a) animację psa, czarno-białą, średnich rozmiarów – powyżej 200 pcx

b) obiekt clipart przedstawiający psa, czarno-biały, kwadratowy, o wymiarach większych niż 640x480 pcx, w formacie gif

Wyszukiwarki video

• YouTube• Google Video• Yahoo Video• Metacrawler Video• AOL

ĆwiczenieProszę znaleźć film przedstawiający zabawę kota

i myszy, trwający 4-20 min, opublikowany w ciągu ostatniego miesiąca, wysokiej jakości

Wyszukiwarki naukowe

• Scholar Google• Scirus• Galaxy• Search Edu• CiteSeer

ĆwiczenieProszę znaleźć artykuły naukowe dotyczące

bibliotek cyfrowych w formacie PDF, wydane w latach 2005-2010

Wyszukiwarki newsów

Google NewsNetsprintAltaVistaYahoo News

ĆwiczenieProszę wyszukać najnowszych informacji na

temat Biblioteki na Koszykowej

Wyszukiwarki osób

• Nauka Polska (Informacje o osobach związanych z nauką w Polsce, posiadających co najmniej stopień naukowy doktora, w tym również osoby występujące w podbazie „uczeni polscy za granicą” (Polacy pracujący i mieszkający poza Polską) oraz obcokrajowcy - członkowie PAN i PAU, a także zagraniczni naukowcy recenzujący polskie prace naukowe.

• kto-kogo kompletna baza oficjalnych powiązań biznesowych osób działających w polskiej gospodarce - przedsięwzięcie Onet.pl przy współpracy InfoVeriti

• people.yahoo.com

Ćwiczenie:Proszę podać liczbę wszystkich mężczyzn

posiadających stopień prof. z dziedziny bibliotekoznawstwa i informacji naukowo-technicznej

WEB 2.0 a działalność bibliotek

• Library 2.0 = (książki + personel + czytelnicy + podstawa zaufania) x współuczestnictwo

• Biblioteka 2.0 to miejsce, gdzie wykorzystuje się multimedialne, wspólnie tworzone, interaktywne oraz oparte na globalnej sieci rozwiązania technologiczne, które są uzupełnieniem usług bibliotecznych.

WEB 2.0 c.d.

• komunikatory internetowe (Gadu Gadu, Tlen, Skype),

• media strumieniowe (podcasty, videocasty), • blogi (http://blog.biblioteka20.pl/), • serwisy Wiki, • serwisy społecznościowe (Nasza Klasa, Facebook), • wspólne tagowanie,• czytniki RSS.

Ćwiczenie:Proszę utworzyć fikcyjne konto gmail lub

skorzystać z juz posiadanego, a następnie stworzyć dokument tekstowy i udostępnić go do edycji 1 osobie z grupy za pomocą platformy google docs

Serwisy oparte na idei współtworzenia

• Ogólne: WikipediaGłówne zasady Wikipedii:- Wikipedia jest encyklopedią- treści publikowane są na licencji CC- unikaj stronniczości- nie łam praw autorskich- artykuły opisuj na bazie wiarygodnych źródeł- szanuj innych Wikipedystów

• Bibliotekoznawstwo: Library success

• Naukowe: Scholarpedia

Ćwiczenie:Różnice między Wikipedią a Scholarpedią

sharing communities – serwisy WWW mające na celu „dzielenie się” z innymi

• muzyka, filmy – Youtube

• fotografie – Flickr

• prezentacje multimedialne, video – Slide Share

Ćwiczenie:- Znajdź prezentację dotyczącą zawodu brokera

informacji opublikowaną przez pracownika Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Jagiellońskiego

Archiwum internetuInternet Archive − instytucja, która zajmuje się

gromadzeniem i udostępnianiem archiwum rozmaitych zasobów multimedialnych.

Archiwum zawiera gromadzone w odstępach ok. dwumiesięcznych dawne wersje wszystkich, ogólnodostępnych stron WWW z całego świata, dawne wersje wszelkiego oprogramowania, filmy, książki, nagrania dźwiękowe, nagrania programów telewizyjnych itp. Archiwum jest udostępniane bezpłatnie historykom, naukowcom i do celów edukacyjnych. Część archiwów jest dostępna dla każdego.

"Maszyna Czasu„ - umożliwia obejrzenie archiwalnych wersji dowolnej strony WWW, o ile była ona kiedykolwiek dostępna publicznie w internecie.

Ćwiczenie: Sprawdź jak wyglądała strona Twojej biblioteki

np. 2 lata temu

Do czego może służyć „Machina czasu”?

Deep Web - niewidzialne zasoby internetu

zasoby głębokiego internetu są 500 razy większe od widocznego

Rodzaje dokumentów w ukrytych zasobach: Niektóre:- publikacje i raporty naukowe, - dysertacje (pełne teksty lub abstrakty), - artykuły z gazet i czasopism (pełne teksty lub abstrakty), - dokumenty rządowe, - zasoby biblioteczne (katalogi, zbiory cyfrowe, publikacje pracowników uczelni), - repozytoria Open Access, - słowniki i encyklopedie,

- bazy teleadresowe

Co robić, żeby pokazać to, co niewidoczne

• specjalne usługi standardowych wyszukiwarek, • współpraca z wydawcami czasopism oraz twórcami baz danych i

katalogów• stosowanie odpowiednich standardów (np. Z39.50, OAI-PMH) przez twórców specjalnych kolekcji, baz danych, repozytoriów • konwersja baz danych do stron HTML• tworzenie specjalistycznych wyszukiwarek i multiwyszukiwarek• zintegrowane przeszukiwanie wielu zasobów• tworzenie katalogów tematycznych i subject gateways• wykazy przydatnych linków na stronach bibliotek• szkolenie użytkowników sieci

Zobacz to, czego inni nie mogą• poznaj przydatne bazy danych (zapytaj Google o

bazy danych – np. „bazy danych” medycyna)• używaj wyszukiwania zaawansowanego• skorzystaj z wyszukiwarek deep web• przeglądaj katalogi tematyczne, subject gateways, portale tematyczne, wykazy linków• korzystaj z wyszukiwarek specjalistycznych• skorzystaj z profesjonalnych baz danych prenumerowanych przez bibliotekę (np. BUW)

Media społecznościowe – nowy sposób na promocję instytucji

Media społecznościowe (ang. social media) to media, dostępne przede wszystkim w Internecie i urządzeniach mobilnych, umożliwiające wymianę informacji między użytkownikami. To media, które łączą technologię, telekomunikację, interakcje społeczne z obrazem, tekstem i dźwiękiem.Źródło: http://kursusability.pl/slownik-interactive/media-spolecznosciowe--ang-social-media-

FacebookNasza Klasa

ĆwiczenieUtwórz profil fikcyjnej biblioteki na Facebooku,- Wypełnij informacje o bibliotece- Dodaj administratora profilu- Dodaj zdjęcie profilowe- Utwórz album zawierający 3 zdjęcia- Udostępnij status, w którym piszesz o imprezie organizowanej w bibliotece- Udostępnij link, w którym polecasz film z YouTube przedstawiający dowolną

bibliotekę- Udostępnij link, w którym polecasz artykuł z Gazety Wyborczej o bibliotece- Znajdź 2 „znajomych” z Facebooka i zaproś ich do siebie- „Polub” profile 2 bibliotek fikcyjnych utworzonych na dzisiejszych zajęciach- Utwórz „wydarzenie” w profilu swojej fikcyjnej biblioteki - Dodaj komentarz do postu zamieszczonego w profilu jednej z fikcyjnych bibliotek

utworzonej na zajęciach