INGURUNEAK BIZIDUNETAN DUEN

ERAGINA

JOSUNE JIMENEZOIHANE ALTUBE

ENERITZ GONZALEZMAITANE URKIOLA

IULEN GARDOKI

INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAKZer ondorio dituzte inguruneko faktoreek?

-Inguruneko faktoreek eragindako aldaketa adaptatiboa edo moldaera.

-Inguruneko faktoreek jaiotza-tasan, heriotza-tasan eta migrazio-tasan eragiten dituzten aldaketak.

-Inguruneko faktoreek espezieen banaketa geografikoan duten eragina.

INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK

Zer ager daiteke Ingurune-eragileen ondorioz?

Moldaerak, hau da, aldaketa morfologiko eta fisiologiko egokiak, ager daitezke bizidunengan. Baina bizidunek ingurunera egokitzeko egiten dituzten moldaera indibidualak ez zaizkie ondorengoei transmititzen.

INGURUNEAREN ERAGINA ETA FAKTORE GENETIKOAK

Garrantzitsuak al dira bizidunen espezie berriak sortzeko garaian? Zergatik?

Ondorengoei transmititzen edo, beste era batetara

esanda, inguruneak sortutako azaleko moldaera horiek

ez dira aldaketa garrantzizkoak bizidunen espezie berriak

sortzeko garaian. Horretarako, belaunaldiz belaunaldi

banako batzuetatik besteetara heredatzen diren aldaketak

dira garrantzitsuak. Eboluzioaren subjektuak populazioak

dira, eta ez banakako organismoak.

EGOKITZAPEN INTRAESPEZIFIKOAK:

Zer dira mutazioak?

Mutazio bat material genetikoaren ausazko

alterazio bat da. Oro har, mutazioak

azpirakorrak dira eta ezkutuan egon ohi dira,

baina akatsak eragin ditzakete eta hilgarriak

izatera iritsi.

EGOKITZAPEN INTRAESPEZIFIKOAK:

Zertan dute eragina?

Bizidunengan anormaltasunak eragiten dituzte,

bizirik irauteko zailtasunak besterik ekartzen ez

dituzten aldaketak. Baina noiz edo behin gerta

daiteke mutazio horietakoren bat baliozkoa izatea,

inguruneari aurre egiteko egokia izatea;

halakoetan, bizidunak, bizirik irauteaz gain,

abantailak izango ditu ingurunera moldatzeko.

Gainera, mutazio horiek ondorengoei transmitituko

dizkie.

EGOKITZAPEN INTRAESPEZIFIKOAK:

Zer sortzen dute?

Mutazioen bidez, moldaera bereziren

bat sortzen da, eta moldaera hori

duten bizidunek ugaltzeko aukera

gehiago izaten dute.

HAUTESPEN NATURALA/ HAUTESPEN ARTIFIZIALA:

Zer da hautespen naturala?

Bere kasa eta inguruaren eraginez naturak baimendu etababestu egiten ditu zenbait moldaera

berri. Naturak egiten duen berezko hautaketa horri hautespen naturala deitzen zaio.

HAUTESPEN NATURALA/ HAUTESPEN ARTIFIZIALA:

Zer lortu du hautespen artifiziala erabiliz?

Gizakiak, esaterako, espezie batzuen barruan era

askotako aldaerak edo barietateak lortu ditu, hautespen

artifiziala erabiliz.

HAUTESPEN NATURALA/ HAUTESPEN ARTIFIZIALA:

Ze alde nabarmen daude bi hautespenen artean?

Bi hautespenen arteko aldea nabarmena da:

gizakiak hautespen artifiziala bultzatzen duenean,

berariaz egiten du, nahita, eta nahi duen bidetik.

Hautespen naturalak, aldiz, inguruneko baldintzen

arabera dihardu.