รายงานฉบบสมบรณ

กรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชนวตกรรมเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชน

ดอยโอกาสในประเทศไทย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

(ขอตกลงเลขท 55-0368 รหสโครงการ 55010028)

โดย

ดร.กษตธร ภภราดย

ผรบผดชอบโครงการ

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ไดรบทนสนบสนนโดย

สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

สงหาคม 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

I

สารบญ

หนา สารบญ I สารบญแผนภาพ VII สารบญตาราง X บทสรปผบรหาร 1 บทท 1 บทนา 14 1.1 ความเปนมาของโครงการ 14 1.2 วตถประสงคของโครงการ 14 1.3 ขอบเขตการศกษา 15 1.4 กรอบแนวคดการศกษาและระเบยบวธวจย 16 1.4.1 กรอบแนวคดในการศกษา 16 1.4.2 การจดเกบขอมล 18 1.5 โครงสรางรายงาน 19 บทท 2 แนวคดทเกยวของกบการศกษาแนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

20

2.1 การนยามและจดประเภทเดกดอยโอกาส 21 2.2 สทธของเดกดอยโอกาสในการเรยนร 25 2.3 แนวทางการจดการเรยนรของเดกดอยโอกาส 29 2.4 แนวคดในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส 34 บทท 3 เดกทมความบกพรองทางรางกาย 40 3.1 เดกบกพรองทางการเหน 40 3.1.1 สถานการณทวไป 40 3.1.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 45 3.1.3 หนวยงานทเกยวของ 46 3.1.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน 49 3.1.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกบกพรองทางการเหน

55

3.2 เดกบกพรองทางการไดยน 56 3.2.1 สถานการณทวไป 56 3.2.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 59 3.2.3 หนวยงานทเกยวของ 60 3.2.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

62

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

II

สารบญ

หนา 3.2.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกบกพรองทางการไดยน

66

3.3 เดกบกพรองทางการเคลอนไหว 67 3.3.1 สถานการณทวไป 67 3.3.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 70 3.3.3 หนวยงานทเกยวของ 70 3.3.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน 73 3.3.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกบกพรองทางการเคลอนไหว

76

3.4 สรปชองวางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของกลมเดกบกพรองทางรางกาย

77

บทท 4 เดกทมความบกพรองทางสมองและการเรยนร 79 4.1 เดกทมภาวะออทสซม 79 4.1.1 สถานการณทวไป 79 4.1.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 80 4.1.3 หนวยงานทเกยวของ 81 4.1.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน 83 4.1.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกออทสซม

91

4.2. เดกทมภาวะบกพรองทางการเรยนร (Learning Disabilities: LD) 92 4.2.1 สถานการณทวไป 92 4.2.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 93 4.2.3 หนวยงานทเกยวของ 94 4.2.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน 98 4.2.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

102

4.3 เดกสมาธสน (ADHD) 103 4.3.1 สถานการณทวไป 103 4.3.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 104 4.3.3 หนวยงานทเกยวของ 105 4.3.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

107

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

III

สารบญ

หนา 4.3.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกสมาธสน

111

4.4 สรปชองวางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและสอของกลมเดกบกพรองทางสมองและการเรยนร

112

บทท 5 เดกทมความเปราะบางทางสงคม 115 5.1 เดกกระทาความผด 115 5.1.1 สถานการณทวไป 115 5.1.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 118 5.1.3 หนวยงานทเกยวของ 120 5.1.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน 121 5.1.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกกระทาความผด

124

5.2 แมวยรน 125 5.2.1 สถานการณทวไป 125 5.2.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 127 5.2.3 หนวยงานทเกยวของ 129 5.2.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน 130 5.2.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของแมวยรน

132

5.3 เดกตดเชอเอชไอว 134 5.3.1 สถานการณทวไป 134 5.3.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 135 5.3.3 หนวยงานทเกยวของ 137 5.3.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน 138 5.3.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกตดเชอเอชไอว

140

5.4 สรปชองวางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและสอของกลมเดกทมความเปราะบางทางสงคม

140

บทท 6 บทสรปผลการศกษาภาพรวมของเดกและเยาวชนดอยโอกาสกลมเปาหมาย 9 กลม

143

6.1 การคดกรองเดกทมความบกพรองในดานตางๆ 143 6.2 จานวนและการกระจายตว 144

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

IV

สารบญ

หนา 6.3 ปญหาหลก และจดประสงคในการเรยนรของเดก 147 6.4 ศกยภาพของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสงเสรมการเรยนรของเดก 149 6.5 บทวเคราะหประเดนปญหาและความตองการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรของเดกเปาหมายทง 9 กลม

151

6.6 การจดลาดบความสาคญ และผลการจดลาดบความสาคญสาหรบการเสนอระบบนารอง 149 6.6.1 เกณฑการจดลาดบความสาคญ 149 6.6.2 ผลการจดลาดบความสาคญสาหรบการเสนอระบบนารอง 150 บทท 7 ตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจ 151 7.1 ตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจในตางประเทศ

151

7.1.1 เวบไซตมงเนนดานการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางดานรางกาย 151 7.1.2 เวบไซตมงเนนดานการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และความบกพรองทางสมองประเภทอนๆ

159

7.1.3 เวบไซตทมงเนนดานการเรยนรของกลมแมวยรน 162 7.1.4 เวบไซตมงเนนดานการเรยนรสาหรบบคคลทวไป 162 7.1.5 สรปเนอหาจาก Best Practices ในตางประเทศ 166 7.1.6 แหลงทมาของขอมลในเวบไซต 170 7.2 ตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจในประเทศ

171

7.2.1 กลมผใชงานเปาหมายของเวบไซต (Target Groups of Websites) 173 7.2.2 เนอหาเวบไซตของแตละกลมเปาหมาย (Target Groups Contents of Websites)

173

7.2.3 แหลงทมาของเนอหาในเวบไซต (Source of Websites Information) 175 7.2.4 รปแบบของเวบไซต (Feature of Websites) 176 บทท 8 ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

178

8.1 ภาพรวม 178 8.1.1 วตถประสงค 178 8.1.2 ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

178

8.2 องคประกอบ 179 8.2.1 เวบพอรทล (Portal) 179

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

V

สารบญ

หนา 8.2.2 ระบบบรหารจดการการเรยนร (Learning Management System: LMS) 180 8.2.3 คลงขอมลบทเรยน (Learning Objects Repository) 182 8.2.4 ระบบโพรไฟลของผเรยน (Learner’s Profile) 182 8.2.5 ระบบเครอขายสงคม (Social Network System) 183 8.2.6 ระบบอนๆ 184 8.3 เนอหา (Digital Content) 185 8.3.1 เนอหาสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว 185 8.3.2 เนอหาสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (แอลด) 186 8.3.3 เนอหาสาหรบกลมแมวยรน 187 8.4 แนวคดการประมาณตนทนของระบบ 203 บทท 9 การขบเคลอนการพฒนาและประยกตใชระบบ: ประเดนเพอพจารณาระดบนโยบายและการบรหารจดการ

208

9.1 การบรหารจดการระบบเพอความยงยน 208 9.1.1 การบรหารจดการเนอหา (content) 208 9.1.2 การขบเคลอนเพอใหเกดการใชงาน 210 9.1.3 การกาหนดหนวยงานเจาภาพและภารกจหนาทของหนวยงานพนธมตร 210 9.2 การขบเคลอนเชงนโยบาย 211 9.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานสารสนเทศททวถงและเทาเทยม 211 9.2.2 การขบเคลอนเชงนโยบาย/กฎหมายสาหรบการพฒนานวตกรรมไอซทบางประเภท

211

9.2.3 การประสานงานอยางตอเนองระหวางภาคการศกษา กบภาคเทคโนโลย 212 9.2.4 การบรหารจดการดานขอมล 212 9.3 การขบเคลอนเชงปฏบต 213 9.3.1 องคประกอบของระบบ 213 9.3.2 ขอเสนอแนะเพมเตมสาหรบการออกแบบและพฒนาระบบ 213 9.3.3 การนารอง และการบรหารจดการระบบ 214 9.3.4 ภาคเครอขายจากการจดประชมขบเคลอน 215 9.3.5 การสนบสนนงบประมาณ 217 บรรณานกรม 218 คณะทางาน 225 ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญ 226 ภาคผนวก ข สรปประเดนการประชม การประชมระดมความคดเหนในเรอง“แนวทางการ 235

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

VI

สารบญ

หนา จดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส” ภาคผนวก ค สงทนาสนใจของตวอยางเวบไซตเพอการเรยนรในประเทศ 270

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

VII

สารบญแผนภาพ

หนา แผนภาพท 1.1 กลมเปาหมายเบองตน 3 กลมหลก (9 กลมยอย) 15 แผนภาพท 1.2 กรอบแนวคดในการศกษา 17 แผนภาพท 2.1 ประเดนยทธศาสตรของแผนยทธศาสตรการศกษาสาหรบเดกดอยโอกาส พ.ศ.2555 – 2559

31

แผนภาพท 3.1 เครองขยายตวอกษรระบบโทรทศนวงจรปด ชนดพกพา (Closed Circuit Television-CCTV)

50

แผนภาพท 3.2 เครองบนทกสวนบคคลระบบแสดงผลอกษรเบรลล (Braille note-taker) 51 แผนภาพท 3.3 โปรแกรม MusicXML 52 แผนภาพท 3.4 การใชเครองมอวดแสงในการวดความเขมของสในหลอดทดลอง 54 แผนภาพท 3.5 การพฒนาแลปทอปทมปมลดเฉพาะเพอใหงายตอการใชงานเพยงกดปมเดยว 54 แผนภาพท 3.6 การเรยนการสอนโดยครผสอนใสไมโครโฟนทเสยงจะเชอมตอไปทหฟงของนกเรยนผบกพรองทางการไดยนโดยตรง

64

แผนภาพท 3.7 โปรแกรม Wordbar 65 แผนภาพท 3.8 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนสอนในโรงเรยนศกษาเฉพาะทางสาหรบเดกบกพรองทางการไดยนของประเทศฟลปปนส

66

แผนภาพท 3.9 Traxsys Joystick Plus 75 แผนภาพท 3.10 โปรแกรม On-Screen Keyboard 75 แผนภาพท 4.1 แอพพลเคชน Scribble Press 84 แผนภาพท 4.2 แอพพลเคชน Model Me Going Places 85 แผนภาพท 4.3 เวบไซต AutismWeb.Com 90 แผนภาพท 4.4 เวบไซต Autism4Teachers.Com 90 แผนภาพท 4.5 แอพพลเคชน Speak It! 97 แผนภาพท 4.6 แอพพลเคชน Dragon Dictation 98 แผนภาพท 4.7 แอพพลเคชน Rocket Math 99 แผนภาพท 4.8 เวบไซต LDOnline.org 101 แผนภาพท 4.9 เวบไซต ReadingRockets.org 101 แผนภาพท 4.10 เครอง Interactive Metronome Treatment 108 แผนภาพท 4.11 แอพพลเคชน Ambiance 110 แผนภาพท 4.12 เวบไซต TeacherVision.Com 110 แผนภาพท 5.1 ปญหาและเปาหมายในกระบวนการเรยนรของเดกกระทาผด 119 แผนภาพท 5.2 หองคอมพวเตอรและหองสมดของสถานกกกนเดกในสหรฐอเมรกา 123

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

VIII

สารบญแผนภาพ

หนา แผนภาพท 5.3 สดสวนของแมวยรนโดยเปรยบเทยบกบหญงทคลอดบตรทงหมดในป 2548-2552

126

แผนภาพท 5.4 ปญหาและเปาหมายในกระบวนการเรยนรของเดกกระทาผด 128 แผนภาพท 5.5 จานวนผปวยโรคเอดสจาแนกตามอายและเพศ 135 แผนภาพท 5.6 ปญหาและเปาหมายในกระบวนการเรยนรของเดกตดเชอเอชไอว 136 แผนภาพท 5.7 เวบแกวไดอาร 138 แผนภาพท 7.1 ตวอยางรายละเอยดคอรสการฝกทกษะชวตในเวบไซต Lighthouse International

153

แผนภาพท 7.2 ตวอยางหนาเวบไซตทใหขอมลวธการใชอเมลและชอรทคทสาหรบผมความบกพรองทางการมองเหน โดยองคกร Lighthouse International

154

แผนภาพท 7.3 การจาลองภาพทมองเหนโดยผทมความบกพรองทางการมองเหนแบบตางๆ ในเวบไซต Lighthouse International

155

แผนภาพท 7.4 ตวอยาง Toolkits คาแนะนาทเปนประโยชนแกการดารงชวตของผมความบกพรองทางการมองเหน ในเวบไซต World Blind Union

156

แผนภาพท 7.5 ตวอยางหวขอเนอหาในเวบไซต My Child Without Limits 157 แผนภาพท 7.6 ตวอยางวธการวางแผนการเลยงดเดกทมความตองการพเศษในเวบไซต My Child Without Limits

158

แผนภาพท 7.7 บรการคนหาศนยบรการตามพนท ในเวบไซต My Child Without Limits 158 แผนภาพท 7.8 คนหารายชอบรการตางๆ จากเวบ LD Online 160 แผนภาพท 7.9 หนาขอมลสาหรบครผสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรในเวบไซต LD Online

161

แผนภาพท 7.10 พนทแสดงผลงานทางศลปะสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรในเวบไซต LD Online

161

แผนภาพท 7.11 เวบไซต The Massachusetts Alliance on Teen Pregnancy 162 แผนภาพท 7.12 บทเรยนออนไลนของเวบไซต APEC Digital Opportunity Center 163 แผนภาพท 7.13 ตวอยางไฟลวดโอการเรยนการสอนจากเวบไซต APEC Digital Opportunity Center

164

แผนภาพท 7.14 ตวอยางเครองมอการเรยนการสอนสาหรบผปกครอง จากเวบไซต Ministry of Education British Columbia

165

แผนภาพท 7.15 ตวอยางการเขยนรายงานผลการเรยนสาหรบคร จากเวบไซต Ministry of Education British Columbia

166

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

IX

สารบญแผนภาพ

หนา แผนภาพท 7.16 กลมผใชงานเปาหมายของเวบไซต 173 แผนภาพท 7.17 5 อนดบรปแบบของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

177

แผนภาพท 8.1 ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

179

แผนภาพท 8.2 Web-based Learning 181 แผนภาพท 8.3 การเชอมโยงกบ Social Networks 184 แผนภาพท ค.1 เวบไซตเอดดโซน 271 แผนภาพท ค.2 เวบไซตบานไทยกดวว 273 แผนภาพท ค.3 คลงขอมลคาอธบายสาหรบผปกครองในเวบไซตบานไทยกดวว 274 แผนภาพท ค.4 คลงบทเรยนเวบไซตบานไทยกดวว 275 แผนภาพท ค.5 คลงขอสอบเวบไซตบานไทยกดวว 276 แผนภาพท ค.6 ชดขอสอบปฐมวยของเวบไซตบานไทยกดวว 277 แผนภาพท ค.7 เวบไซตโกทโนว 278 แผนภาพท ค.8 บนทกของเวบไซตโกทโนว 279 แผนภาพท ค.9 เวบไซตทรปลกปญญา 280 แผนภาพท ค.10 สนามปญญาของเวบไซตทรปลกปญญา 281 แผนภาพท ค.11 เวบไซตวชาการดอทคอม 282 แผนภาพท ค.12 เวบไซตเลรนเนอร 283 แผนภาพท ค.13 เวบไซตเลรนเนอร 284 แผนภาพท ค.14 หองพกครของเวบไซตครบานนอกดอทคอม 285 แผนภาพท ค.15 บทความเตรยมตวสอนในหมวดคณตศาสตรของเวบไซตครบานนอกดอทคอม

286

แผนภาพท ค.16 เวบไซตเปดสอบทเดยดอทคอม 287 แผนภาพท ค.17 เวบไซตคลงปญญาไทย 288

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

X

สารบญตาราง หนา ตารางท 2.1 แนวคดทเกยวของกบการศกษาแนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

20

ตารางท 2.2 ประเภทของเดกดอยโอกาสทจดโดยหนวยงานตางๆ 22 ตารางท 2.3 เปรยบเทยบขอมลเดกดอยโอกาสในระบบการศกษาและขอมลประมาณการเดกดอยโอกาสทงประเทศในป 2554

24

ตารางท 3.1 สถตขอมลผบกพรองทางการเหนจาแนกตามภมภาค และเพศ 41 ตารางท 3.2 จานวนนกเรยนผบกพรองทางการเหนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทบกพรองทางการเหน สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

43

ตารางท 3.3 จานวนนกเรยนพการเรยนรวมทศกษาในโรงเรยนศกษาสงเคราะหสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

44

ตารางท 3.4 ตวอยางหนวยงานทจดบรการการศกษาใหแกผบกพรองทางการเหน 46 ตารางท 3.5 ตวอยางหนวยงานภาครฐทใหความชวยเหลอแกผบกพรองทางการเหน 47 ตารางท 3.6 ตวอยางหนวยงานภาคเอกชนทใหความชวยเหลอแกผบกพรองทางการเหน 48 ตารางท 3.7 สถตขอมลผบกพรองทางการไดยนจาแนกตามภมภาค และเพศ 57 ตารางท 3.8 จานวนนกเรยนผบกพรองทางการไดยนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทโสตศกษา 20 โรงเรยน สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

58

ตารางท 3.9 ตวอยางหนวยงานทใหบรการการศกษาแกผบกพรองทางการไดยน 60 ตารางท 3.10 ตวอยางหนวยงานภาครฐทมภารกจเกยวของกบผบกพรองทางการไดยน 61 ตารางท 3.11 ตวอยางหนวยงานภาคเอกชน/ภาคประชาสงคมทมภารกจเกยวของกบผบกพรองทางการไดยน

62

ตารางท 3.12 สถตขอมลผบกพรองทางการเคลอนไหวจาแนกตามภมภาค และเพศ 68 ตารางท 3.13 จานวนนกเรยนผบกพรองทางการเคลอนไหวทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทบกพรองทางรางกาย สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

68

ตารางท 3.14 ตวอยางหนวยงานทจดบรการการศกษาสาหรบเดกบกพรองทางการเคลอนไหว 71 ตารางท 3.15 ตวอยางหนวยงานภาครฐ ทมภารกจเกยวของกบผบกพรองทางการเคลอนไหว 71 ตารางท 3.16 ตวอยางหนวยงานภาคเอกชน/ภาคประชาสงคมทเกยวของกบผบกพรองทางการเคลอนไหว

72

ตารางท 4.1 ตวอยางศนยบรการทางการแพทยสาหรบเดกออทสซม 81 ตารางท 4.2 ตวอยางสถาบนการศกษาททางานเกยวของกบเดกออทสซม 82 ตารางท 4.3 ตวอยางสถานสงเคราะหสาหรบเดกออทสซม 82

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

XI

สารบญตาราง หนา ตารางท 4.4 ตวอยางศนยบรการเอกชนสาหรบเดกออทสซม 83 ตารางท 4.5 ตวอยางชมรม สมาคม และมลนธ ทมภารกจเกยวของกบเดกออทสซม 83 ตารางท 4.6 ตวอยางศนยบรการทางการแพทยสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร 94 ตารางท 4.7 ตวอยางสถาบนการศกษาททางานเกยวของกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

95

ตารางท 4.8 ตวอยางศนยบรการเอกชนสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร 96 ตารางท 4.9 ตวอยางชมรม สมาคม และมลนธ ทมภารกจเกยวของกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

97

ตารางท 4.10 ตวอยางศนยบรการทางการแพทยสาหรบเดกสมาธสน 105 ตารางท 4.11 ตวอยางสถาบนการศกษาททางานเกยวของกบเดกสมาธสน 106 ตารางท 4.12 ตวอยางศนยบรการเอกชนสาหรบเดกสมาธสน 106 ตารางท 4.13 ตวอยางชมรม สมาคม และมลนธ ทมภารกจเกยวของกบเดกสมาธสน 106 ตารางท 5.1 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกตามเพศ ป พ.ศ. 2551-2554

116

ตารางท 5.2 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกตามกลมอาย ป พ.ศ. 2551-2554

116

ตารางท 5.3 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกตามระดบการศกษา ป พ.ศ. 2551-2554

116

ตารางท 5.4 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกประเภทความผด ป พ.ศ. 2551-2554

117

ตารางท 5.5 ศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนทวประเทศ 118 ตารางท 5.6 ตวอยางหนวยงานทเกยวของกบเดกกระทาความผด 120 ตารางท 5.7 อตราการตงครรภของหญงอาย 15-19 ป พ.ศ. 2548-2553 125 ตารางท 5.8 ตวอยางหนวยงานทเกยวของกบแมวยรน 129 ตารางท 5.9 อปสรรคในการศกษาเรยนรของแมวยรนในประเทศองกฤษ ป 2005 131 ตารางท 5.10 ตวอยางหนวยงานทเกยวของกบเดกตดเชอเอชไอว 137 ตารางท 6.1 การกระจายตวของเดกกลมเปาหมายป 2554 144 ตารางท 6.2 สรปจานวนประมาณการของเดกกลมเปาหมายป 2554 145 ตารางท 6.3 ปญหาและจดประสงคการเรยนรของเดกดอยโอกาส 9 กลม 148 ตารางท 6.4 ความตองการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจาแนกตามประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศและกลมเดกเปาหมาย

152

ตารางท 7.1 ขอมลและบรการสาหรบเดกและเยาวชนดอยโอกาส ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

167

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

XII

สารบญตาราง หนา ตารางท 7.2 ขอมลและบรการสาหรบผปกครอง ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

168

ตารางท 7.3 ขอมลและบรการสาหรบคร ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

169

ตารางท 7.4 ขอมลและบรการสาหรบอาสาสมคร และเจาหนาทบานพกฉกเฉน มลนธ ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

170

ตารางท 7.5 ขอมลและบรการอนๆ ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ 170 ตารางท 7.6 10 อนดบเวบไซตในหมวดการศกษาทมผเขาใชงานสงสด 171 ตารางท 7.7 5 อนดบกลมเนอหาสาหรบกลมผใชงานเปาหมายของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

174

ตารางท 7.8 10 อนดบเนอหาสาหรบกลมผใชงานเปาหมายของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

175

ตารางท 7.9 5 อนดบเนอหาแยกตามแหลงทมาของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

176

ตารางท 8.1 เนอหาทนาเสนอสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว และตวอยางเวบไซตทมเนอหาดงกลาวในประเทศไทย

189

ตารางท 8.2 เนอหาทนาเสนอสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และตวอยางเวบไซตทมเนอหาดงกลาวในประเทศไทย

194

ตารางท 8.3 เนอหาทนาเสนอสาหรบกลมแมวยรน และตวอยางเวบไซตทมเนอหาดงกลาวในประเทศไทย

198

ตารางท 8.4 โครงสรางตนทนของระบบทนาเสนอ 205 ตารางท ก1 รายชอผเชยวชาญกลมเดกบกพรองทางการเหน 227 ตารางท ก2 รายชอผเชยวชาญกลมเดกบกพรองทางการไดยน 227 ตารางท ก3 รายชอผเชยวชาญกลมเดกบกพรองทางการเคลอนไหว 228 ตารางท ก4 รายชอผเชยวชาญกลมเดกออทสซม 229 ตารางท ก5 รายชอผเชยวชาญกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร 229 ตารางท ก6 รายชอผเชยวชาญกลมเดกสมาธสน 230 ตารางท ก7 รายชอผเชยวชาญกลมเดกกระทาความผด 231 ตารางท ก8 รายชอผเชยวชาญกลมแมวยรน 231 ตารางท ก9 รายชอผเชยวชาญกลมเดกตดเชอเอชไอว 232 ตารางท ก10 รายชอผเชยวชาญการจดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดก 233

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

1

บทสรปผบรหาร

ปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) มบทบาทอยางสงในการยกระดบการเรยนรของเดกและเยาวชนในประเทศ เนองจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทาใหเดกและเยาวชนสามารถเขาถงแหลงความรจากทวทกมมโลกไดทกท ทกเวลา จงเปนการเปดโอกาสใหเดกในประเทศไดเขาถงขอมล ขาวสาร และสอทแตละคนสนใจไดทดเทยมกบเดกและเยาวชนคนอนๆ ทวโลก อยางไรกด ยงมเดกและเยาวชนเปนจานวนมากทยงขาดโอกาสในการเขาถงขอมลทเปนประโยชนตอการเรยนร โดยเฉพาะเดกและเยาวชนดอยโอกาสกลมทมเงอนไขทางความพการ ความยากจน และความหางไกลทางภมศาสตร ชองวางของการเรยนรของระหวางเดกและเยาวชนทวไปและเดกดอยโอกาสจงมแนวโนมทจะขยายกวางขน ทงน หากมการประยกตและพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารใหมเนอหาทเหมาะสมกบการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสในกลมตางๆ และอยในรปแบบทเดกเหลานนสามารถเขาถงได กจะสามารถลดความเหลอมลาในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และขอมลขาวสารของเดกและเยาวชนดอยโอกาสในประเทศไทยได เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารยงสามารถยกระดบความร พฒนาทกษะทจาเปนในการดารงชวต และการประกอบอาชพ ซงเปนชองทางสาคญในการพฒนาคณภาพชวตของเดกและเยาวชนดอยโอกาสเหลาน เดกและเยาวชนดอยโอกาสสวนมาก ไมไดมศกยภาพในการเรยนรทดอยไปกวาเดกทวไป เพยงแตขาดโอกาสและการสนบสนนในดานการศกษาและการเรยนร เพราะฉะนนหากเดกเหลานไดรบโอกาสในการศกษาและการเรยนรทกษะชวตทเหมาะสม กจะสามารถพฒนาตนเองไดอยางเตมศกยภาพ และเตบโตไปเปนทรพยากรทสาคญของประเทศในอนาคต

“โครงการศกษาและจดทาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส” เปนโครงการทเกดจากการรเรมของ กลมงานแผนยทธศาสตรและวชาการ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) โดยมจดประสงคคอ

• เพอศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรแกเดกและเยาวชนดอยโอกาส

• เพอสารวจและถอดบทเรยนการพฒนาและประยกตใชนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สาหรบเดกและเยาวชนดอยโอกาส ทงจากในและตางประเทศ เพอนาขอมลทไดมาประยกตใชกบประเทศไทยอยางเหมาะสม โดยเนนนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสาหรบการพฒนาและประยกตใชในกลมเปาหมายทยงมไดมการศกษา พฒนาและ/หรอ ประยกตใชอยางแพรหลายในประเทศ แตมศกยภาพทจะทาใหเกดผลกระทบในวงกวางตอกลมเปาหมาย

และมเปาหมายในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสนใน 3 มต กลาวคอ ไดแก (1) เพอพฒนาสมรรถนะและเตรยมความพรอมเดกและเยาวชนดอยโอกาสประเภทตางๆเพอกลบเขาสระบบการศกษาทงในและนอกโรงเรยนตามความเหมาะสม (2) เพอสงเสรมการปรบตวกลบเขาสสงคมและการใชชวตในวยเดกอยางอยางเหมาะสม และ (3) เพอคนหาศกยภาพของตนและฝกฝนทกษะอาชพทเหมาะสมกบเพอการเลยงดตนเองในอนาคต โดยท สสค. ไดมอบหมายให

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

2

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต เปนผดาเนนการโครงการ โดยมระยะเวลาการดาเนนงานทงสน 5 เดอน ระหวางวนท 30 มนาคม 2555 ถง วนท 30 สงหาคม 2555

สาหรบขอบเขตการดาเนนการและขนตอนการทางาน ในสวนแรก เรมตนจากการสารวจภาพรวม ปญหาการเรยนร และนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซงถกนามาประยกตใชเพอสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสกลมเปาหมาย 3 กลมหลก อนไดแกกลมเดกทมความบกพรองทางรางกาย เดกทมความบกพรองทางสมอง และเดกทมความเปราะบางทางสงคม ซงทงหมดสามารถแบงออกเปน 9 กลมยอย ดงน

• เดกทมความบกพรองทางรางกาย ไดแก เดกทมความบกพรองทางการเหน เดกทมความบกพรองทางการไดยน และเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว

• เดกทมความบกพรองทางสมองและการเรยนร ไดแก เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (Learning Disability: LD) และเดกสมาธสน (Attention deficit hyperactivity disorder : ADHD)

• เดกทมความเปราะบางทางสงคม ไดแก เดกกระทาความผด แมวยรน และเดกตดเชอเอชไอว

เมอทาการศกษาขอมลเบองตนของเดกทงเกากลม ซงประกอบดวย จานวน การกระจายตว ปญหาการเรยนร ผเชยวชาญและหนวยงานทเกยวของ และการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนทงเกากลมแลว ขนตอนการทางานในสวนตอมา คอการเลอกกลมเดกและเยาวชนเพอทาการศกษาในเชงลก โดยพจารณาจาก ประโยชน ผลกระทบ และความเหมาะสมในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสงเสรมการเรยนรของเดกแตละกลมเปนหลก จากนนจงนาเสนอเทคโนโลยเพอสงเสรมการเรยนรสาหรบกลมเดกกลมเปาหมาย โดยมหลกเกณฑในการพจารณา คอ

1) เปนเทคโนโลยฐานทสามารถประยกตใชไดกบเดกหลายกลมและสามารถขยายผลไดในอนาคต 2) เปนเทคโนโลยเพอชวยเหลอเดกทมแนวโนมวาจะอยนอกระบบการศกษาใหสามารถเรยนรได 3) มผลกระทบสง ในเชงจานวน 4) มผลกระทบสงในการแกปญหาการเรยนรของเดกกลมเปาหมาย 5) มความเปนไปไดในการดาเนนการในระยะเวลา 1-3 ป

แหลงขอมลในการดาเนนการโครงการมาจากหลายสวน ไดแก จากการศกษาคนควาขอมลจากทงในและตางประเทศ จากทปรกษาผทรงคณวฒของโครงการ และจากการจดการประชมระดมความคดเหนจากผเชยวชาญ เมอทาการเลอกกลมเปาหมาย 3 กลม และระบเทคโนโลยเพอทาการศกษาในเชงลกแลว ขนตอนตอไปคอการจดทาชดความรกระบวนการสงเสรมการเรยนรผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารแกเดก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

3

ดอยโอกาส การประเมนตนทนการพฒนาและคาใชจายในการดาเนนการ และจดทารายงานกรอบแนวคดและแนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสงเสรมการเรยนรแกเดกและเยาวชนดอยโอกาส เพอเปนแนวทางในการพฒนาระบบจรงตอไป

ผลการศกษาในสวนแรก จากการศกษาขอมลทเกยวของกบการเรยนรของเดกทงเกากลม พบวาปญหาดานการเรยนร มปจจยเกยวของทตองพจารณารวมดวย ดงน

นยามและการจาแนกเดกในแตละกลม การระบเดกและเยาวชนทอยในกลมทมความบกพรองทางรางกายคอนขางกระทาไดงาย เนองจาก

อาการเปนลกษณะภายนอกทสงเกตไดงาย โดยนยาม เดกทมความบกพรองทางการเหนหมายถงเดกทมความชดของสายตาขางดอยในระดบ 6/60 เมตร หรอ 20/200 ฟตลงมาจนถงบอดสนท หรอมสายตาแคบกวา 20 องศา สวนเดกทมความบกพรองทางการไดยนคอเดกทเรมไดยนเสยงเมอเสยงมความดงประมาณ 90 เดซเบลขนไป และเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวหมายถงเดกทอวยวะตางๆ และระบบประสาทผดปกตทาใหไมสามารถเคลอนไหวไดเปนปกต สาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางสมอง เดกทมภาวะออทสซมหมายถงเดกทมความบกพรองทางพฒนาการดานการสอสาร ภาษา และความสมพนธกบผอน มสาเหตจากสมองบางสวนทางานผดปกต เดกทมความบกพรองทางการเรยนร หมายถงเดกทมความบกพรองเกยวกบความเขาใจ หรอการใชภาษา ไดแกการอาน การเขยน หรอการคดคานวณ และเดกสมาธสนหมายถงเดกทมพฤตกรรม และมพฒนาการทผดปกตไมเหมาะสมกบอาย ซงแสดงออกตอเนองสมาเสมอไมตากวา 6 เดอน เดกมกจะไมสามารถจดจออยกบสงหนงสงใดไดนานๆ ไมอยนง หรอมอาการหนหนพลนแลน เดกกลมทมความบกพรองทางสมองเปนอาการทสงเกตไดยากกวา และมผปกครองจานวนนอยทรจกความบกพรองทางสมอง จงมโอกาสทเดกจะไมไดเขารบการวนจฉยสง สงผลใหเดกไมไดรบการสอนทเหมาะสม และทาใหเดกหลดไปจากระบบการศกษาได จงตองดาเนนการใหมการคดกรองเดกตามสถานศกษาเพอทจะสามารถแยกเดกทมความบกพรองทางสมองออกจากกลมเดกทวไป ในกลมเดกทมความเปราะบางทางสงคม เดกกระทาผดหมายถงเดกอาย 10-18 ปทถกดาเนนคดอยในสถานพนจ บานแรกรบและศนยฝกตางๆ แมวยรนหมายถงเดกทตงครรภในวยรน และเดกตดเชอ HIV หมายถงเดกทตดเชอ HIV จากแม

จานวนและการกระจายตว

จานวนของและการกระจายตวของเดก เปนขอมลทมความคลาดเคลอนสงระหวางแหลงขอมลหลายๆแหลง จากตวเลขทรวบรวมได ในกลมเดกทมความบกพรองทางรางกาย สามารถรวบรวมไดเฉพาะเดกทอยในระบบการศกษาเทานน โดยเดกบกพรองทางการมองเหน มจานวนประมาณ 12,000 คนทอยในระบบการศกษา เดกทมความบกพรองทางการไดยนมจานวนประมาณ 4,946 คนทอยในระบบการศกษา และเดกท

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

4

มความบกพรองทางการเคลอนไหว จานวน 326 คนในระบบการศกษา (ขอมลระหวางป พศ 2554 -2555) อยางไรกด จากความคดเหนของผเชยวชาญหลายทาน ใหขอมลตรงกนวาเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว นาจะมจานวนสงสดทอยนอกระบบการศกษา แตไมสามารถตรวจสอบจานสนไดเนองจากเดกอยทบานไมไดไปโรงเรยน เดกทมความบกพรองทางสมอง มจานวนทคอนขางสง และมความคลาดเคลอนสงในแตละแหลงเนองจากปญหานยามความบกพรองทไมตรงกน เดกทมความบกพรองทางการเรยนรและเดกสมาธสนมกเรยนรวมอยในโรงเรยนทวไป สวนเดกทมภาวะออทสซม พบทงในโรงเรยนทวไป และในโรงเรยนเฉพาะทาง โดยประมาณ เดกสมาธสน คาดการวานาจะมจานวนประมาณ 1.4 ลานคน สวนเดกทมบกพรองทางการเรยนรมประมาณ 1.7 ลานคน และเดกทมภาวะออทสซมมประมาณ 1.9 แสนคน

เดกกระทาผด สามารถพบในสถานพนจ จงเปนกลมทสามารถเขาถงไดงาย และมตวเลขชดเจน ประมาณ 40,000 คน ในทางตรงกนขาม กลมวยรนตงครรภและกลมเดกตดเชอเอชไอวเปนกลมทเขาถงยากทสด โดยแมวยรนตงครรภมจานวนปละประมาณ 100,000 คน และมแนวโนมเพมขนเรอยๆ พบในบานสงเคราะห และบานพกฉกเฉน สวนเดกตดเชอเอชไอว มประมาณ 30,000 – 50,000 คน และมแนวโนมลดลงเรอยๆ เนองจากการผลตยาทมคณสมบตดขน ทาใหการตดเชอตาลง เดกตดเชอเอชไอวมกอยรวมกบผอนในสงคมโดยไมเปดเผยตว จงตดตามตวไดยาก

ปญหาการเรยนร จดประสงคในการเรยนร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอชวยเหลอการเรยนร

เดกทมความบกพรองทางรางกายจะเปนกลมทสามารถเรยนรไดเทากบเดกปกตหากมการชวยเหลอและการจดการเรยนการสอนอยางเหมาะสม แตเนองจากความลาบากในการรบขอมล เชนการเหน การไดยน และความขาดแคลนสอหรอครทเหมาะสม ทาใหเปนอปสรรคในการเรยนรใหไดเทากบเดกทวไป และมกมปญหาทางการเรยนรดงน เดกทมความบกพรองทางการเหน มกจะมปญหาในการเขยนสะกดคาใหถกตอง ไมเขาใจรปรางอกษรในภาษาปกต รวมถงตาแหนงสญลกษณสตรคณตศาสตรและวทยาศาสตร เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถใชเปนอปกรณอานวยความสะดวกเพอชวยในการกาวขามผานปญหาในการมองเหน เชนโปรแกรมแปลงตวอกษรเปนเสยง และใชในการกระตนใหเกดการเรยนรของเดกเพอสนบสนนกระบวนการเรยนรของเดก ซงควรจะเกดจากการเลนอยางสมวย การคลาสมผส และการทองจาอกษรเบรลล ทงนทงนน การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาใชมากจนเกนไป และใชทดทนการเลนอยางสมวย การคลาสมผส และการทองจาอกษรเบรลล อาจสงผลในทางลบตอการเรยนรตามพฒนาทเหมาะสมของเดกอยางได เดกทมความบกพรองทางการไดยนจะนาไปสปญหาการพดและเขยนไมถกหลกภาษาเนองจากโครงสรางของภาษามอมความแตกตางจากภาษาเขยน มปญหาในการสอสาร เนองจากภาษามอยงไมมภาษาซงเปนสากล และยงใชอธบายคาศพทไดจากด ไมครอบคลม โดยเฉพาะศพทนามธรรม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เชน การใชเทคโนโลยใสคาบรรยายใตภาพ (Closed Caption) ใหครอบคลมหลายๆสอ จงม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

5

สวนชวยในการรบรขาวสาร และการเรยนรของเดกเปนอยางมาก เดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวตองการความชวยเหลอจากเพอนหรอผดแลมาก มกสงผลในการทากจกรรมทวไป เชนการเดนทาง การเรยน การเขยน การจบอปกรณตางๆ และมกมอาการสขภาพไมแขงแรงรวมดวย ทาใหขาดเรยนบอยครง ในกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมสวนสาคญในการชวยอานวยความสะดวกเพอใหเดกสามารถเรยนร และเขาถงขอมลขาวสารได ไมวาจะเปนอปกรณหรอเครองมอเพอลดการเคลอนไหวของเดกในการเขาถงเนอหาทตองการเรยนร เชน สอการเรยนออนไลน เปนตน

ภาวะบกพรองทางสมองเปนอาการทไมเกยวของกบความบกพรองทางสตปญญา เพราะฉะนน

โดยทวไปเดกทงสามประเภท มโอกาสทจะเรยนรไดเทากบเดกปกต ยกเวนในกรณเดกทมภาวะออทสซมซงมโอกาสทจะมไอควตาหรอสงกวาปกตกได ซงโดยทวไป เดกทมภาวะออทสซมจะมปญหาดานทกษะทางสงคม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะใชเปนเครองมอในการสอนทกษะทางสงคมแกเดกทมภาวะออทสซม เชนโปรแกรมหนงสอภาพ หรอแอพพลเคชนภาพประกอบคาศพท ในกรณเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน เปนเดกทมแนวโนมจะมศกยภาพการเรยนรไดสง การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาชวยในการสนบสนนของเดกในกลมน จะเกดประโยชนตอเดกอยางมากในการทาใหเดกไดใชศกยภาพในการเรยนรของตวเองไดอยางเตมทหากใชไดอยางถกตองเหมาะสม อยางไรกด ผเชยวชาญ แพทย และผปกครอง ตางลงความเหนวา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอาจจะทาใหเกดโทษแกเดกสมาธสนมากกวาประโยชน เนองจากเดกมแนวโนมในการทจะตดคอมพวเตอรและอปกรณอเลกทรอนกส สวนกรณเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ซงมปญหาทางการเรยนรสามประเภท คอ มความยากลาบากในการเขยนและสะกดคา การอานคาและการแยกแยะตวอกษร หรอการคานวณ พบวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เชนโปรแกรมแปลงตวอกษรเปนเสยง โปรแกรมชวยในการพมพขอความตางๆ หรอโปรแกรมชวยคดคานวณ เปนเครองมอสาคญทจะชวยใหเดกกาวผานความยากลาบากทเกดจากความบกพรองทางการอานการเขยนและการคดคานวนได และทาใหเดกสามารถพฒนาการเรยนรของตนเองไดตามศกยภาพจรงทมได อยางไรกตาม จากการศกษาพบวา ผปกครองเปนสวนสาคญในการชวยเหลอดานพฒนาการของเดกทมความบกพรองทางสมอง หากผปกครองมความร รจกสงเกตอาการของเดกไดเรวเทาใด เดกกจะไดรบการรกษาและการสอนทเหมาะสมเรวขนเทานน เพราะฉะนนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจงมประโยชนตอผปกครองของเดกทมความบกพรองทางสมอง ในการเปนแหลงคนควา และแลกเปลยนขอมลในการสงเกตอาการและการดแลเดกอยางเหมาะสม

สาหรบเดกกระทาผด สวนใหญจะมปญหาดานสงคมและพฤตกรรม เนองจากเดกมกจะขาดโอกาสใน

ชวต มปญหาดานครอบครว เศรษฐกจ ทนชวต ความตระหนกในคณคาของตน และไมไดเรยนหนงสอหรอหยดเรยนทงทอาจจะมศกยภาพทางการเรยนด เพราะฉะนน เปาหมายของการเรยนรของเดกกลมนคอโอกาสทางการศกษา การกลบคนสระบบการศกษา การฝกอาชพ การเรยนรทกษะชวต เยยวยาจตใจ และปรบพฤตกรรม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมประโยชนอยางมากในการชวยเหลอการเรยนรของเดก เนองจากเดกตองการโอกาสทางการศกษา จงควรพฒนาระบบ e-learning ใหมสอทมเนอหาหลากหลาย รองรบตอความตองการในการเรยนรของเดก รวมถงใชอนเทอรเนตเพอเปนชองทางในการหาขอมลความร เปนหนาตางไปสโลกภายนอก และใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนสอใหเดกผลตงานศลปะ เชน งานเขยน ภาพถาย หรอภาพยนตร เพอใหเดกไดฝกทกษะ ฝกอาชพ ผลตผลงานทางศลปะ และเกดความภาคภมใจในตวเอง เกด

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

6

การปรบทศนคตของเดก สวนในกลมแมวยรนมกจะมปญหาทางดานจตใจ และความกดดนจากสงคม ตองการทปรกษา มปญหาทางดานเศรษฐกจ ไมสามารถพงพาตวเองได ในขณะเดยวกนตองพยายามดนรนเพอเลยงลกใหได จงไมมเวลากลบไปศกษาตอ เพราะฉะนนจดประสงคในการชวยเหลอแมวยรนคอชวยใหกลบเขาสระบบการศกษา ไมวาจะเปน กศน. หรอการศกษาระบบสามญ การฝกอาชพเพอใหเดกสามารถพงตนเองได และการชวยเยยวยาจตใจใหเดกมความภาคภมใจในตนเอง เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอาจใชประโยชนในแงของการเปนชองทางการเรยนรเชนเดยวกน เนองจากเดกมความตองการทจะกลบไปศกษาตอ โดยทไมสามารถหรอไมตองการกลบเขาระบบโรงเรยนทวไป ตวอยางเชนระบบ e-learning ใหเดกสามารถเรยนและสอบเทยบวฒเพอนาไปศกษาตอหรอสมครงานได อาจมการสอนทกษะการประกอบอาชพตางๆ เพอใหเดกสามารถเรยนดวยตนเองทบานได หรอมการพฒนาเวบไซตซงเปนสอกลางระหวางองคกรชวยเหลอทใหคาปรกษาและเดกในกลมแมวยรน ในกรณเดกตดเชอเอชไอว มกจะพบปญหาเรองการยอมรบจากสงคม เดกจงไมสามารถไปโรงเรยนหรอใชชวตแบบเดกปกตได โดยทวไปเดกตดเชอเอชไอวสามารถเรยนรไดเทาเดกปกต แมจะมบางสวนทมปญหาพฒนาการในการเรยนรอนเนองมาจากการตดเชอ เดกตดเชอเอชไอวจงตองการโอกาสทางการศกษา การยอมรบจากสงคม และการเยยวยาฟนฟจตใจใหเหนคณคาของตนเอง เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมประโยชนอยางสงในแงของการใชเปนชองทางในการสอการพดคย ใหคาปรกษา ใหกาลงใจ และแลกเปลยนขอมลระหวางเดกทตดเชอเอชไอวและเจาหนาทในองคกรตางๆ เพราะเดกมกจะแฝงตวอยในสงคมและไมกลาเปดเผยตวใหผอนทราบ ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

จากผลการศกษา พบวาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการเรยนรของเดกในประเทศไทย ยงอยในระดบทตาสาหรบทกกลม ทงในแงของการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชกบเดกโดยตรง หรอการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยเหลอผดแลเดก คณคร หรอผปกครองเดก โดยปญหาทสาคญทสดของทกกลมในประเทศไทยคอ ขาดเนอหาทเหมาะสม ครอบคลม เพยงพอตอความตองการในการเรยนรของเดก ทสาคญคอเปนภาษาไทย และมเนอหาเหมาะสมกบสภาพสงคมในประเทศไทย ในรปทเดกสามารถเขาถงได ทมวจยไดขอสรปในการนาเสนอ “ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส” ซงเปนระบบทมจดประสงคดงน

1) เพอเปนแหลงเรยนร แลกเปลยน ของเดกดอยโอกาสกลมเปาหมาย โดยมการรวบรวมขอมล ความร และสอตางๆอยางเปนระบบ มการจดหมวดหมซงผใชสามารถสบคนขอมลไดอยางสะดวก มพนทกจกรรมสรางสรรค มชองทางการเรยนรทเหมาะสม และสามารถตดตามผลการเรยนรได รวมถงการมหลกสตทสงเสรมการเรยนรเพอพฒนาศกยภาพในการชวยเหลอเดกกลมเปาหมาย

2) เพอเปนแหลงเชอมโยงบคลากรและเครอขายผปกครอง คร ผดแล และผทางานทเกยวของกบเดกดอยโอกาสกลมดงกลาว โดยผใชสามารถสบคน นาเขา และแลกเปลยนขอมล ขาวสาร ความร และแนวปฏบตทไดผลด รวมถงการมพนทสาหรบกจกรรมทเกยวของ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

7

3) เพอเปนชองทางการสอสาร แลกเปลยน และการใหคาปรกษาของผเชยวชาญ/ อาสาสมครทเกยวของ สาหรบทงเดก ผปกครอง คร ผดแล และผทาการเกยวของกบเดกดงกลาว

โดยระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสทนาเสนอน เปนระบบใหญทมระบบยอยๆ ไดแก

1. ระบบ Portal เพอใหผใชกลมเปาหมาย อนไดแก เดก ผปกครอง คร อาสาสมคร สามารถทจะเขาถงขอมลขาวสารตางๆ ไดอยางรวดเรว มการจดเกบขอมลทเปนระบบ สามารถสบคนขอมลไดอยางมประสทธภาพ และมเครองมอและบรการตางๆ สาหรบผใช เพอทาให Portal นตอบสนองลกษณะเฉพาะของผใชแตละคนอยางแทจรง

2. ระบบ Learning Management System (LMS) หรอ ระบบซอฟตแวรเพอบรหารจดการการเรยนร สามารถจดการสงเนอหาการเรยนรรปแบบตางๆถงผเรยน และตดตามกจกรรม/ผลการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เพอใหผเรยนสามารถเรยนไดทกท ทกเวลา โดยมความสมดลระหวางการเรยนรและการบรหารจดการเนอหาทเกยวของ เนนการชวยใหเดกกลมเปาหมายสามารถเรยนรจากทบานหรอชมชนในระดบและรปแบบทผเรยนตองการ ซงอาจจะเปนการเรยนเสรมการศกษาในระบบ การเรยนรทกษะชวต และการฝกอาชพ เปนตน

3. ระบบคลงขอมลบทเรยน หรอ Learning Objects Repository คอสถานทเกบบทเรยนทไดรบการแปลงจากเนอหาการเรยนรทวไป ไมวาจะเปนจากเนอหา online หรอ offline ใหอยในรปแบบของ e-Learning Objects ซงเปนสอมลตมเดยทนาสนใจแกผเรยน

4. ระบบ Learner’s Profile ซงเปนกระบวนการในการจดเกบกลมขอมลสวนตวของผใชงานระบบ ซงในกรณน เนนขอมลของเดก เพอใหผปกครอง คร ผดแลเดก ใชในการวางแผน ตดตามผลและพฒนาการของการเรยนร โดยมการยนยนหรออางองตวตนของผใชงาน (หากจาเปน) ระบบนจะชวยใหสามารถบนทกประวตการศกษา พฒนาการ ผลสอบ รวมถงการออกหลกฐานวาผเรยนสาเรจการศกษาในหลกสตรนนๆแลว

5. ระบบ Social Network ซงเปนใชสอใหมเพอเขาถงและเชอมโยงกบ เดก ผปกครอง คร ผทางานเกยวกบเดกและองคกรตางๆในสงคม โดยสอ Social Network เหลาน มรปแบบตางๆ ไมวาจะเปน Blogs, Wikis, Social bookmarking, Podcast/ Video cast, หรอ Social networking เชน Facebook, Twitter, Youtube, Flickr, Instragram เปนตน

6. ระบบอนๆ เชน ระบบคดกรองออนไลน ซงใชจาแนกเดกทมแนวโนมวาจะมความบกพรองทางการเรยนรอยางความสะดวกรวดเรว และลดความคลาดเคลอนในการคานวณ อยางไรกตามการจะนาระบบคดกรองทมลขสทธมารวมกบระบบทนาเสนอไดหรอไมนน ยงขนอยกบการเจรจากบเจาของลขสทธ และผพฒนาระบบตอไป

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสเปนระบบสากลซงสามารถประยกตใชไดกบเดกทกกลมในอนาคต โดยในเบองตน คณะวจยไดเลอกกลมเดก 3 กลมทมคณสมบตตรงกบหลกเกณฑในการพจารณาเพอเปนสรางระบบนารอง โดยหลกเกณฑในการเลอกเนนกลมท

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

8

ICT จะมผลกระทบวงกวาง และมความเหมาะสมและประโยชนสงสดในแงการสงเสรมการเรยนรสาหรบเดกทอยนอกระบบการศกษาจากการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เดกทง 3 กลมทถกเลอกในโครงการนารอง ประกอบดวย

1) เดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว

2) เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (แอลด)

3) แมวยรน

โดยเนอหาทนาเสนอภายในระบบ ไดถกจดหมวดหมแบงตามเนอหาทมความเกยวของเฉพาะเจาะจงสาหรบเดกแตละกลม และภายในเนอหาของเดกแตละกลม กมการแบงยอยตามหมวดหมผใช เชน ตวเดก ผปกครอง หรอคร เปนตน โดยสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว ผใชหลกทเปนกลมเปาหมายของระบบคอตวเดกเอง เนองจากเดกมกจะขาดโอกาสในการเขาเรยนในชนเรยน เนอหาหลกทสาคญสาหรบเดกกลมนจงไดแกบทเรยนออนไลน ทงดานเนอหาการศกษาตามหลกสตร และเนอหาทกษะชวตทเกยวของกบเดก สาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร จากผลการศกษาพบวาพฒนาการดานการเรยนรของเดกกลมนจะขนอยกบการสนบสนนจากผปกครองเปนหลก เพราะฉะนน สาหรบกลมขอมลทเกยวของกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร กลมผใชทเปนเปาหมายหลกของระบบคอผปกครอง โดยขอมลในระบบทนาเสนอประกอบดวยลกษณะอาการ การคดกรอง ชองทางการรบคาปรกษา การรกษา วธการดแล เทคโนโลยอานวยสะดวกในการเรยนรของเดก วธการเรยนการสอน สอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดก และการเชอมตอกบผปกครอง คร และผเชยวชาญ เพอแลกเปลยนความรและประสบการณ เปนหลก สาหรบกลมแมวยรน ผใชหลกของระบบคอแมวยรนเอง เนอหาหลกประกอบดวยสายดวนทปรกษา บทเรยนออนไลนดานทกษะชวตทจาเปนตอแมวยรน เชน การประกอบอาชพ และการดแลเดก เปนตน (รายละเอยดเนอหาในระบบทงหมดแสดงอยในตาราง 8.1 – 8.3)

จากการประมาณโครงสรางตนทนในการพฒนาระบบ โดยครอบคลมระยะเวลาทใชในการพฒนาระบบ รวมถงการจดการเนอหา ประมาณ 1 ป และระยะเวลาทใชในการบรหารจดการ และดแลระบบอยางตอเนองหลงจากระบบใชงานไดอกเปนเวลา 2 ป จะมโครงสรางตนทนหลกเปน 3 สวนหลกทสามารถแยกดาเนนการตามความเชยวชาญของภาครวมพฒนาระบบ โดยมประมาณการ มลคาของระบบท 8,500,800-12,443,000 บาท (โดยไมรวมระบบตางๆซงอาจเปน สวนขยาย ของระบบททาเสนอ เชน ระบบคดกรอง การพฒนาแอพพลชนบนอปกรณเคลอนทเชนโทรศพทมอถอและแทบเลต ระบบ Tele-rehab และ อปกรณและคาใชจายของผใชปลายทาง)

แหลงทมาของเนอหาบนระบบเวบกลาง (Portal) สามารถแบงออกไดเปน 3 สวนหลก คอ เนอหาทหนวยงานผดแลระบบเวบกลางเปนผพฒนาขนเอง เนอหาทมการพฒนาโดยหนวยงานภาค (Content providers) และเนอหาทเสรมมาจากผใชประโยชนจากเวบ Portal โดยในระยะแรกควรมงเนนทในการจดหาเนอหาทมการพฒนาโดยหนวยงานภาคเพอใหไดขอมลทถกตอง และมคณภาพ จงจาเปนตองสรางเครอขายของ Content providers มการบรหารจดการเครอขายของเจาของเนอหา และมการทาความตกลงในการแลกเปลยน/ขอใชเนอหาบางประการของขอมลเหลานน ในระยะยาว ระบบนอาจเปนชองทางในการสรางการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

9

มสวนรวมในการพฒนาการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส จงควรสงเสรมใหมการสรางเนอหาโดยผใชงาน (User-generated content) เพอเนนใหมการมสวนรวม ในเชงเนอหา และ/หรอการมปฏสมพนธระหวางภาคทเกยวของ และผใชงาน อยางไรกตาม ตองมกระบวนการในการจดการความเหมาะสมของเนอหาทปรากฏบนเวบไซต รวมถงการตรวจสอบวาเนอหาไมละเมดทรพยสนทางปญญาของผอน และเนอหามรปแบบทนาสนใจ ไมซาซอนกบเนอหาทมอยแลวในเวบไซตของหนวยงานอนๆ และเพอความยงยนของระบบ ควรมการกาหนดผททาหนาทดแลระบบทงในเชงเนอหาและทางเทคนค จดกจกรรม ประชาสมพนธ เพอสงเสรมการใชงานในวงกวาง พฒนาเนอหาและเทคโนโลยในระบบอยางตอเนอง การขบเคลอนการใชงานโดยการเชอมตอกบโครงการอนๆ ทงภายใต สสค. หนวยงานพนธมตร และศนย ICT ชมชนของกระทรวง ICT รวมถงการกาหนดผรบผดชอบทงในเชงของการดแลระบบ และการสนบสนนทางการเงนอยางตอเนองเพอความยงยนของระบบในดานการเงน

การขบเคลอนเชงปฏบต

เพอใหเกดความชดเจนในการแปลงขอเสนอแนะเชงนโยบายไปสการปฏบตจรง คณะวจยรวมกบสานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) ไดจดการประชมเพอขบเคลอนการจดสรางระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสขน ในวนท 23 พฤศจกายน 2555 เพอสรางแนวทางปฏบตทชดเจน และจดลาดบความสาคญของการทางานขน ดงมสาระตอไปน

1) องคประกอบของระบบ

โดยสรป ระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสมองคประกอบ 3 ดานไดแก 1) System 2) Content และ 3) Management และในเบองตนจะทดลองนารองกบเดก 3 กลมไดแก เดกบกพรองทางการเคลอนไหว เดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) และแมวยรน

กลมนารอง

• เดกบกพรองทางการเคลอนไหว

• เดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด)

• แมวยรน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

10

2) ขอเสนอแนะเพมเตมสาหรบการออกแบบและพฒนาระบบ

ระบบทนาเสนอตองไมเนนทการสรางเทคโนโลยเพยงอยางเดยว แตควรเนนใหเกดปฏสมพนธระหวางผเรยน ผสอน พอแมผปกครอง ชมชน และ Interactive online learning community ใหได เปนพนททไมใชการสอนเชงบรรยาย แตใหเปนพนทแลกเปลยนความคดเหนกนระหวางกลมบคคลทเกยวของ โดยครหรอพเลยงมลกษณะเปนโคช และ มกจกรรมตางๆ รวมถงตองมการบรหารจดการใหเกดเปนเครอขาย

ระบบทนาเสนอตองเนนประโยชนจากการใชงานจรง โดยสาหรบเดกทง 3 กลม ระบบควรมงเนนเปนพเศษในดานการปลอบใจ และการสรางกาลงใจทจะเดนออกจากปญหาอยางมนใจ หลงจากนนจงเปนการชวยเหลอเดกใหมความมนคงในชวต เชนดานการเรยนรและการทางาน

ระบบควรนาเสนอ Best Practice ในลกษณะทนาเทคโนโลยมาใชเพอรอยเรยงถายทอดความรสกของกลมคน เชน มระบบใหแมวยรนมาเจอกน และคนกลมนกจะไปดงคนกลมเดยวกนมา โดยมทง คร เดก พอแมผปกครอง เปนเครอขายทพรอมใหกาลงใจ หรอม/ ลงคไปยง วดโอคลปทเปนตวอยางจากตางประเทศเพอการเรยนรสงทเปนประโยชน

สาหรบกลมเดกบกพรองทางการเคลอนไหว มทงเดกกลมในระบบการศกษา และนอกระบบการศกษา ปญหาประการหนงทระบบนอาจชวยแกไขได คอ กระบวนการฟนฟ โดยทเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวจานวนมากจะเขาโรงเรยนเกนอาย (ตวอยางเชน อาย 13 อาจยงอย ป.3) ระบบสามารถใหความร และแลกเปลยนในการฟนฟสมรรถภาพ (ทาอยางไรบางในการเตรยมตวเขาสโรงเรยน) หรอเรองอนามยเจรญพนธ ซงเปนความกงวลของผบกพรองทางการเคลอนไหว หรอการชวยเหลอในการเรยนรของเดกทไมสามารถออกจากบานไปโรงเรยนได เปนตน

สาหรบกลมเดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) นน แนวทางสาหรบเดกเลกคอการชวยเหลอผปกครอง ดวยการใหความร ใหกาลงใจ แนะนาหนทางไปสความสาเรจ สวนเดกประถมปลายพออานหนงสอออกแตไมคลองสามารถใชระบบไดบาง เดกมธยมสามารถใชระบบไดเอง แตจะตองเปนเรองทเดกสนใจ โดยทจะตองมการปรบคา (ความยาว) เพอใหเหมาะกบเดก นอกจากนปญหาใหญของการชวยเหลอเดกกลมนคอ การทคณครของเดกไมเขาใจ หรอไมสนใจทจะเขาใจปญหาของเดก ซงหากเดกๆมคณครทเขาใจจะสามารถชวยลด Stress และทาใหเดกมความสขขนไดมาก

สาหรบกลมแมวยรน ในหลกการ นโยบายกระทรวงศกษากาหนดใหแมวยรนกลบไปเรยนได แตเดกสวนใหญออกจากโรงเรยนเพราะแรงกดดนจากสงคม ระบบนสามารถชวยไดมากในเรองของการแกปญหาเรงดวน เชน มจดใหความชวยเหลอทงทางกายและใจ เดกกลมทมความเปราะบางทางสงคมจะมปญหาเวลาไมจากด ตองการคาปรกษาในเวลาทหลากหลาย ตองมคนดแล มขอมล มคาปรกษา โดยท ความตองการของเนอหาจะตางกบเดก 2 กลมแรก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

11

3) การนารอง และการบรหารจดการระบบ

ขอเสนอการจดสรางระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส (ฉบบน) มขอมลและรายละเอยดอยแลว แตในการสรางระบบควรตองมการนารองทดลองทา และเนนทความยงยน และถอดบทเรยนปญหาทเกดขนในการจดสรางระบบ โดยนารองกบกลมตวอยางจรงของเดกทง 3 กลมทเลอกมา โดยทระบบทจะเกดขนไมควรตองใชเวลาในการทาระบบ (ทสมบรณ) นานมาก ควรรบจดทาและปรบแตงระบบไปเรอยๆ

ในเดกทง 3 กลม แมจะใชระบบกลางเดยวกน แตมความตองการทตางกนในรายละเอยด และมระยะเวลา (phase) การทางานทตางกน ควรตองมการจดตงคณะทางาน (Working group) ของแตละกลม โดยเรมจากการสรางความร และ Start up community ซงในการดาเนนงาน จะพบวาระบบ ICT พนฐานอาจไม support สงทผใชตองการ จงตองมการปรบแตงจนเหมาะสม (เปนการ Learning by doing research) โดยทเดกบกพรองทางการเคลอนไหว และเดกบกพรองทางการเรยนร เปนกลมทคนหาไดงาย เพราะมความชดเจน สวนกลมแมวยรนนนอาจมปญหาเรองหาตวเดกลาบากอยบาง แตกอาจจะเรมสรางระบบสาหรบเดกทงกลมไปพรอมๆกนได โดยมระยะเวลาการทางานทแตกตางกนไปตามเหมาะสม

ประเดนสาคญของการบรหารจดการระบบน คอการสรรหาผดแลระบบ (Admin) ซงจะตองมคณสมบตคอ เกง เรว รใจเดกทมปญหา มความร และมเวลาใหกบระบบ โดยทคนททาสามารถทาหนาทนไดดอาจจะเปนกลมผปกครองของเดกเอง

4) ภาคเครอขายจากการจดประชมขบเคลอน

ระบบ

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) เปนผจดสรางระบบ platform ทมฟงกชนทจาเปน โดยเรมจากนารองจานวนหนงกอน และประมาณการความสามารถของระบบเพอการปรบแตงตอไป และสานกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (สรอ.) สามารถสนบสนนการวาง Server บนระบบ Cloud รวมถงการ Backup ขอมลโดยไมมคาใชจาย

เนอหา

แบงการดาเนนการชดเจนเปนคณะทางานยอย 3 กลม และมหนวยงานเรมตนในเครอขาย (สามารถเพมเตมภายหลง) ไดแก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

12

• ศนยการศกษาพเศษ กระทรวงศกษา มศนยชวยเหลอดแลเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวใน 76 จงหวด สามารถเปนเครอขาย

• มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ไดจดสรางเนอหาสาหรบเดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) ในระดบ ป.1-ป3 แลวเสรจ โดยม Learning objects ประมาณกวา 100 ชน ซงทางอาจารยผเปนเจาของเนอหายนดทจะให สสค.และภาคใชได และหากมความรวมมอตอไปกสามารถทจะพฒนาขยายเนอหาสาหรบเดกบกพรองทางการเรยนรในระดบชนอนๆได ซงรวมถงแบบคดกรองดวย

• โรงพยาบาลรามาธบด มตวอยาง หรอกรณศกษา (รนแรง) ทเปนประโยชน และสามารถนามาใสไวบนระบบทจะจดสรางขน

• สถาบนราชานกล มการทาโครงการกบ อาสาสมครนกอานเพอการบาบด (bookstart) โดยทางานกบเดก ออทสตก ดาวซนโดรม และแอลด เราม โดยโครงการนทาทกรงเทพฯ ไมมในตางจงหวด ระบบของสสค.จะสามารถมาชวยได

• โรงพยาบาลพทธชนราช พษณโลก สามารถเปน Working group เพอนารองได เนองจากทาง สสค. มโครงการทดาเนนการอยในเรองแมวยรนแลว

การบรหารจดการ

สสค. จะเปนภาคหลกในการดาเนนการ และเปนฝายเลขาของโครงการ โดย สวทช. จะปรบบทบาทจากคณะวจยจดทาแนวทางการสรางระบบ เปนผสนบสนน Workshop และเกบขอมลมาวเคราะหวาระบบตองการอะไรเพมเตมในลกษณะ Action research

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

13

ภาคอนๆ

• อาจมการบรณาการกบกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) ทมนกจตวทยาเพอใหคาปรกษา (ตวอยางเชน พม.มศนยออนไลน 1300 มคาปรกษา 24 ชวโมง เพอชวยเตอนสตในขณะทเดกมปญหา“ฟวสขาด”เปนตน)

• อาจมการเชอมโยงกบภาคประชาชน (NGOs) ทมเครอขายทางานดานสงคมกวางขวาง เชน มลนธกระจกเงา

• อาจประสานงานกบทาง TK Park เพอขอความรวมมอประชาสมพนธระบบตอเครอขายของทาง TK Park (TK Park เนนดานการเรยนรของทวไป)

5) การสนบสนนงบประมาณ

คณะวจยไดเสนองบประมาณการจดสรางระบบท 8,500,800-12,443,000 บาท ซงเปนการประมาณการเบองตน โดยคาดวาระบบนจะไดรบการสนบสนนหลกจากภาค 4 ฝายคอ สสค. สกว. กระทรวงไอซท และ สวทช. ไมวาจะเปนในรปแบบของเงนสนบสนน หรอบคลากร นอกจากน เนองจากระบบนมจดประสงคเพอสงเสรมการเรยนรของเดกดอยโอกาส อาจสามารถขอทนสนบสนนเพมเตมไดจากกองทนคนพการ กองทนพฒนาสตร หรอกระทรวงสาธารณสข (ผานความรวมมอของกระทรวงไอซท) อกดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

14

บทท 1 บทนา

1.1 ความเปนมาของโครงการ

ตามท สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) และ กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารซงลวนเปนองคกรทมงานพฒนาทเกยวกบนโยบายชวยเหลอผดอยโอกาสและลดความเหลอมลาในสงคมอยในหลายโครงการและหลายพนท ไดมแนวคดในการรวมกนพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) เพอชวยลดความเหลอมลาในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและขอมลขาวสารของเดกและเยาวชนดอยโอกาสในสงคมไทย และมเปาหมายในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรของเดกกลมนใน 3 มต กลาวคอ (1) เพอพฒนาสมรรถนะและเตรยมความพรอมเดกและเยาวชนดอยโอกาสประเภทตางๆเพอกลบเขาสระบบการศกษาทงในและนอกโรงเรยนตามความเหมาะสม (2) เพอสงเสรมการปรบตวกลบเขาสสงคมและการใชชวตในวยเดกอยางอยางเหมาะสม และ (3) เพอคนหาศกยภาพของตนและฝกฝนทกษะอาชพทเหมาะสมกบเพอการเลยงดตนเองในอนาคต นน

หนวยงานดงกลาวเหนรวมกนวา การผลกดนใหเกดการพฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอชวยเหลอเดกและเยาวชนดอยโอกาสทชดเจนและเปนรปธรรม ควรมกรอบแนวทางการดาเนนงานในภาพรวม เพอใหกจกรรมตางๆทจะเกดขน มความสอดคลอง และสามารถสนบสนนใหวตถประสงคสาเรจตามเปาหมาย ดงนน กลมงานแผนยทธศาสตรและวชาการ สสค. จงไดจดใหม “โครงการศกษาและจดทาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส” ขน โดยมอบหมายใหสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ซงเปนหนวยงานทมประสบการณทเกยวของกบการทากรอบนโยบายดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศ เปนผดาเนนการโครงการดงกลาว โดยมระยะเวลาการดาเนนงานทงสน 5 เดอน (30 มนาคม 2555 – 30 สงหาคม 2555)

1.2 วตถประสงคของโครงการ

• เพอศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรแกเดกและเยาวชนดอยโอกาส

• เพอสารวจและถอดบทเรยนการพฒนาและประยกตใชนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สาหรบเดกและเยาวชนดอยโอกาส ทงจากในและตางประเทศ เพอนาขอมลทไดมาประยกตใชกบประเทศไทยอยางเหมาะสม โดยเนนนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสาหรบการพฒนาและประยกตใชในกลมเปาหมายทยงมไดมการศกษา พฒนาและ/หรอ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

15

ประยกตใชอยางแพรหลายในประเทศ แตมศกยภาพทจะทาใหเกดผลกระทบในวงกวางตอกลมเปาหมาย

1.3 ขอบเขตการศกษา

การดาเนนงานโครงการนมขอบเขตการดาเนนงาน 4 ประเดน ดงน

1) สารวจนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซงถกนามาประยกตใชเพอสงเสรมการเรยนรของกลมเปาหมายเบองตน 3 กลมหลก (9 กลมยอย) เพอวตถประสงค 3 ประการ

แผนภาพท 1.1 กลมเปาหมายเบองตน 3 กลมหลก (9 กลมยอย)

ทมา: คณะวจย

• สารวจตวอยางการใชงานเทคโนโลยดงกลาวทมอยเพอรายงานสถานภาพการมการใช

เทคโนโลยดงกลาวในประเทศ • สงเคราะหแนวทางการใชเทคโนโลยดงกลาว รวมถงผลลพธทคาดวาจะเกดจากการใช

เทคโนโลยตอการเรยนรของเดกกลมเปาหมาย • ประเมนชองวางขององคความร ประกอบการเลอกกลมเปาหมายการศกษาเชงลก จากกลมท

ยงมการดาเนนงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในประเทศไทยไมเพยงพอ และมความจาเปนสงสดทจะตองมการจดเกบ และวเคราะหขอมลเชงลก

2) วเคราะห และถอดบทเรยน นวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซงถกนามาประยกตใชเพอสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส เฉพาะกลม ตามความจาเปนในขอ 1 ทงจากในและตางประเทศ จากนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซงนามาประยกตใชเพอสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส เฉพาะกลม ตามความจาเปนในขอ 1 เพอวตถประสงค 3 ประการ ไดแก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

16

• เตรยมความพรอมเพอกลบเขาสระบบการศกษาทงในและนอกโรงเรยน • ปรบตวกลบเขาสสงคมอยางเหมาะสมและใชชวตในวยเดกอยางปกต • คนหาศกยภาพของตนและฝกฝนทกษะอาชพทเหมาะสมกบเพอการเลยงดตนเองในอนาคต

3) จดทาแนวทาง (ชดความร) การพฒนาและประยกตใชนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเหมาะสม รวมถงแนวคดในการประเมนตนทนการพฒนาและประยกตใช คาใชจายในการดาเนนการของเทคโนโลย เพอสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส เฉพาะกลม ดงกลาว

4) จดทากรอบแนวคด “แนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอสงเสรมการเรยนรแกเดกและเยาวชนดอยโอกาส” เสนอแนะตอคณะกรรมการบรหารและกากบทศทางความรวมมอทางวชาการในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการศกษาเพอลดความเหลอมลาในสงคม เพอเปนแนวทางในการกาหนดทศทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และการศกษาในการสนบสนนการเรยนรแกเดกดอยโอกาสกลมเปาหมายตอไป

1.4 กรอบแนวคดการศกษาและระเบยบวธวจย

1.4.1 กรอบแนวคดในการศกษา การศกษานไดแบงขนตอนการศกษาวจยออกเปน 3 ขนตอน ไดแก (1) การสารวจสถานภาพปจจบน

ของประเทศไทยในดานนวตกรรม ICT ทมการพฒนาหรอนามาประยกตใชเพอเดกและเยาวชนดอยโอกาสกลมเปาหมายเบองตน 9 กลม (2) การวเคราะหชองวางขององคความรในประเทศ และจดลาดบความสาคญเพอเลอกบางกลมมาศกษาเชงลก และ (3) การศกษาและวเคราะหนวตกรรม ICT เพอการเรยนรของเดกกลมเปาหมายเฉพาะในเชงลก เพอนาไปสการเสนอกรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเดกและเยาวชนดอยโอกาส ดงมกรอบแนวคดตามแผนภาพท 1.2 และมรายละเอยดดงปรากฏในหวขอ (1) - (3)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

17

แผนภาพท 1.2 กรอบแนวคดในการศกษา

ทมา: คณะวจย

(1) การสารวจสถานภาพปจจบนของประเทศไทยดานนวตกรรม ICT ทมการพฒนาหรอนามา

ประยกตใชเพอเดกและเยาวชนดอยโอกาสในกลมเปาหมายเบองตน 9 กลม ประกอบดวย • การศกษาขอมลพนฐานเกยวกบกลมเปาหมาย เชน นยาม คณลกษณะทวไป

ปรมาณเดกและเยาวชนทอยในกลมเปาหมายของประเทศไทย • การคนหาหนวยงาน/องคกร และผเชยวชาญทเกยวของกบการพฒนากระบวนการ

เรยนรของกลมเปาหมาย ทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม เพอขอความอนเคราะหขอมล ขอคดเหน ขอเสนอแนะทเกยวของ

• การสารวจรปแบบนวตกรรม ICT เพอการเรยนรทมการพฒนาหรอนามาประยกตใชเพอเดกและเยาวชนดอยโอกาสในกลมเปาหมาย โดยครอบคลม ICT ทงทเปน อปกรณฮารดแวร ซอฟตแวร แอพพลเคชน ฐานขอมล เนอหา ทงในแบบออนไลน และออฟไลน

• การวเคราะหสถานภาพการมการใชนวตกรรม ICT เพอการเรยนรเหลาน ในมตตางๆเชน รปแบบนวตกรรม ความเขมขนของการนาไปใช ปจจยแหงความสาเรจ ปญหาและอปสรรคทเกยวของ เปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

18

(2) การวเคราะหชองวางขององคความรในประเทศ และจดลาดบความจาเปนเพอเลอกบางกลมมาศกษาเชงลก ประกอบดวย 2 ขนตอนคอ • การสรางเกณฑในการวเคราะหและจดลาดบความจาเปนสงสดในการศกษาเชงลก

ตวอยางเกณฑไดแก ผลกระทบในวงกวาง (จานวนผไดรบผลประโยชน) ความจาเปนเรงดวน และศกยภาพของ ICT ในการแกไขปญหาการเรยนร เปนตน

• การจดลาดบความจาเปนและเลอกกลมทจะศกษาในเชงลก โดยหนวยงาน ผเชยวชาญทเกยวของ และคณะวจย โดยจะคดเลอกกลมทไดดาเนนการศกษาเชงลก 3 กลมยอย

(3) การศกษาและวเคราะหนวตกรรม ICT เพอการเรยนรของเดกกลมเปาหมายเฉพาะในเชงลก

มวธการดาเนนงานดงน • การคนหาและถอดบทเรยน Best Practice ของการใชนวตกรรม ICT เพอการ

เรยนรทงในและตางประเทศ โดยเนนในประเดนตางๆ อาท ลกษณะนวตกรรม ICT ทใช รปแบบการใชงาน แนวทางการดาเนนงาน จดเดนของนวตกรรม เปนตน

• การวเคราะหความเปนไปไดในการพฒนาและประยกตใชนวตกรรมดงกลาวเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสในประเทศไทย

• การเสนอแนะทางเลอกทเหมาะสมสาหรบประเทศไทยจากบทวเคราะหขางตนขอคดเหนจากหนวยงาน และผเชยวชาญทเกยวของ

• การจดทาแนวคดตนทนและแนวทางการดาเนนงาน สาหรบแนวคดตนทนจะเปนการประเมนตนทนเบองตนสาหรบการพฒนาและคาใชจายในการดาเนนการเทคโนโลย เชนอปกรณฮารดแวร ซอฟแวร แอพพลเคชน ระบบขอมล เนอหา การดแลรกษา การใหความรบคลากร และตนทนอนๆทจะทาใหการปฏบตทาไดอยางเปนรปธรรม โดยเปนการประเมนตนทนจากมมมองของหนวยงานกลางทรบผดชอบทจดใหมนวตกรรมดงกลาวและการใชงานนวตกรรมดงกลาวขององคกร แตไมนบรวมตนทนของผใชงานรายปจเจกชน สวนแนวทางการดาเนนงานนนจะเนนการมสวนรวมของพนธมตรในภาคสวนตางๆ และการบรหารจดการใหโครงการสมฤทธผล สามารถนา ICT ไปชวยเหลอเดกกลมเปาหมายใหพฒนาการเรยนรไดจรง และมความยงยน

1.4.2 การจดเกบขอมล การศกษานเกบรวบรวมขอมลประกอบการวเคราะห โดยใชทงขอมลปฐมภม (Primary data) และ

ขอมลทตยภม (Secondary data) ในสวนของขอมลทตยภมไดมการทบทวนบทความ เอกสารวชาการ รายงานการศกษา เอกสารงานวจย และเวบไซตทเกยวของทงในและตางประเทศ สาหรบการจดเกบขอมลปฐมภม ไดดาเนนการ ใน 2 ลกษณะ คอ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

19

• การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ตอผแทนหนวยงานทเปน stakeholders ดานการพฒนาเดกและเยาวชนเปาหมายทง 3 กลม ผทรงคณวฒ/ผเชยวชาญทเกยวของกบกลมเปาหมาย และผเชยวชาญดานนวตกรรม ICT

• การจดประชมกลมยอย (Focus Group) เพอระดมความคดเหนจากผมสวนเกยวของในกลมตางๆ เพอใหไดความคดเหนและขอเสนออนเปนประโยชนประกอบการวเคราะห โดยมการจดประชมกลมยอยทงสน 3 ชด รวมทงหมด 5 ครง (รายละเอยดตามภาคผนวก ข.)

ชดท 1 ประชมระดมความคดเหนเบองตนจากผเชยวชาญ และผทางานกบเดกและเยาวชนดอยโอกาส 3 ครง เพอทาความเขาใจกบปญหาในกระบวนการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส รวมถงสารวจการมการใชนวตกรรม ICT ทมใชในกลมเดกและเยาวชนดอยโอกาสของประเทศไทยเบองตนทง 9 กลม ชดท 2 ประชมผทรงคณวฒ 1 ครง เพอวเคราะหชองวางขององคความรดานนวตกรรม ICT สาหรบเดกและเยาวชนดอยโอกาสของประเทศ พรอมทงจดลาดบความสาคญในการศกษาเชงลกสาหรบขนตอนตอไป ชดท 3 ประชมระดมความคดเหนเชงลก 1 ครง จดขนเพอนาเสนอระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสใหหนวยงาน และผเชยวชาญรวมวเคราะหความเปนไปได และเสนอแนะแนวทางในการพฒนา/ ประยกตใชนวตกรรม ICT ดงกลาวในบรบทของประเทศไทย

1.5 โครงสรางรายงาน

รายงานฉบบสมบรณของการศกษานประกอบดวย 9 บท โดยเรมตงแตบทท 1 เพออธบายความเปนมาและวธการของการศกษาครงน บทท 2 เพอเสนอแนวคดตางๆทเกยวของกบการศกษา บทท 3-5 เพอวเคราะหสถานการณ ปญหาในการเรยนร และชองทางการนา ICT ไปใชเพอชวยในการเรยนรของเดกกลมเปาหมาย บทท 6 เพอวเคราะหประเดนปญหาและความตองการ ICT ในการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส รวมถงการจดลาดบความสาคญเพอการศกษาเชงลกใน บทท 7 เพอเสนอตวอยางนวตกรรม ICT จากทงในและตางประเทศ ไปจนถงการนาเสนอระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสในบทท 8 และปดทายดวยบทท 9 ซงเปนขอเสนอแนะตอกลไกการบรหารจดการและประเดนสาคญเชงนโยบายทเกยวของ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

20

บทท 2

แนวคดทเกยวของกบการศกษาแนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

เพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

ในการดาเนนการโครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส คณะวจยไดอาศยใชแนวคด ทฤษฎ และงานวชาการทเกยวของดานตางๆมาชวยเปนกรอบนาความคดกวางๆ ใน 4 ประเดน กลาวคอ 1) การนยาม แบงประเภท ประมาณจานวนเดกดอยโอกาส 2) แนวคดเรองสทธของเดกดอยโอกาสในการเรยนร 3) แนวทางการจดการเรยนรของเดกดอยโอกาส และ 4) แนวคดในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส ดงตารางตอไปน

ตารางท 2.1 แนวคดทเกยวของกบการศกษาแนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

นยาม ประเภท และจานวนของเดกดอย

โอกาส

สทธของเดกดอยโอกาสในการเรยนร

แนวทางการจดการเรยนรของเดกดอยโอกาส

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนร

ของเดกดอยโอกาส

-นยาม “เดกดอยโอกาส”

-ประเภทของเดกดอยโอกาส

-จานวนเดกดอยโอกาสในและนอกระบบการศกษา

-อนสญญาวาดวยสทธเดกค.ศ. 1989

-รธน.แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

-พรบ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

- พรบ.การจดการศกษาสาหรบคนพการ พ.ศ. 2551

- พรบ.ศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553

-แนวนโยบายของรฐบาล

-แผนยทธศาสตรการศกษา สาหรบเดกดอยโอกาส พ.ศ.2555 – 2559

-แนวทางการจดการศกษาของประเทศไทย

-แนวคด “ทกษะชวต” (องคการอนามยโลกและยเนสโก)

-แนวคดดานการลงทนการศกษาเพอความเสมอภาค

-เทคโนโลยเพอการศกษาของประเทศไทย (พรบ.การศกษาฯ และกรอบนโยบาย ICT2020)

-แนวคดเรองเทคโนโลยเพอการศกษาของตางประเทศ (e-Inclusion, ICT for out-of-school children and marginalized groups)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

21

2.1 การนยามและจดประเภทเดกดอยโอกาส

การศกษาครงนเรมจากศกษาขอมลเบองตนเกยวกบเดกดอยโอกาสทมอยจานวนมากในประเทศไทย ดงนนในสวนแรกของบทนจะนาเสนอ นยามเดกดอยโอกาส การจดประเภทของเดกดอยโอกาส และจานวนเดกดอยโอกาสในประเทศไทยทงทอยในและนอกระบบการศกษาในภาพกวาง ในขณะทนยามเฉพาะสาหรบเดกเปาหมายทเลอกมาทาการศกษานน จะปรากฏในบทตอๆ ไป

นยามเดกดอยโอกาส

การศกษานเลอกใชนยามคาวา “เดก” ในความหมายสากล โดยทอนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 (Convention on the Rights of the Child: CRC) อนเปนกฎหมายระหวางประเทศทมผลผกพนบงคบใชกบประเทศไทยนน ใหคานยามไววา เดกคอคนทกคนทอายตากวา 18 ป ยกเวนแตกรณทกฎหมายของประเทศทบงคบใชกบเดกจะกาหนดอายการบรรลนตภาวะเปนผใหญไวตากวานน (มาตราท 1)1

สาหรบนยามคาวา “เดกดอยโอกาส” นน มหลากหลายนยาม โดยทวไปเขาใจตรงกนวาเดกดอยโอกาสเปน “เดกทตกอยในสภาวะยากลาบาก” หรอท องคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (องคการ UNICEF) เรยกวาเปน “Children in especially circumstances” ทใชกนอยางแพรหลาย (กมลนทร พนจภวดล, 2541) สวนนยามอยางเปนทางการนนจะมสาระทแตกตางในรายละเอยดเลกนอยตามบรบทและภารกจของหนวยงาน ตวอยางเชน

• ในระดบสากล องคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต หรอองคการ UNICEF ใหนยามเดกดอยโอกาสวาหมายถง เดกทอยในสภาพทเปนปญหาสงคม เชน เดกพการ เดกทมาจากครอบครวยากจน เดกทอาศยอยในพนทหางไกลหรอในชมชนแออด และเดกทตองอพยพยายถนฐาน ตามพอแม ความดอยโอกาสของเดกเหลานครอบคลมทงเรองของการศกษา สภาพแวดลอม ภาษาวฒนธรรมและโอกาสในการไดรบการศกษา (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ, 2553ค)

• ในการชวยเหลอผดอยโอกาส ตามภารกจของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยของประเทศไทย มการนยาม “ผดอยโอกาส” ซงรวมเดกประเภทตางๆ ดวยวาเปน ผทประสบปญหาความเดอดรอน ทงในดานเศรษฐกจ การศกษา การสาธารณสข การเสยเปรยบไมไดรบความเปนธรรมทางกฎหมาย และไดรบผลกระทบจากครอบครว เชน คนจน เกษตรกรรายยอย เดกถกทารณทางรางกาย จตใจ เพศ เดกเรรอน ขอทาน แรงงานเดก เดกประพฤตตนไมเหมาะสม เดกกาพราเพราะเอดส ผทอยในกระบวนการคามนษย หรอถกกดกนไมใหเขามามสวนรวมทางสงคมหรอทางการเมอง ขาดสทธประโยชนและโอกาสทจะยกระดบสถานภาพทางสงคมของตนเองใหสงขน (http://twinsoft.gitex.co.th/st/4-mo/3-disadvant/disadvant.htm)

1 CRC: Article 1 For the purposes of the present Convention, a child means every human being below the

age of eighteen years unless under the law applicable to the child, majority is attained earlier.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

22

• ในบรบทของการใหบรการการศกษา กระทรวงศกษาธการ โดยสานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2548) ไดนยามเดกดอยโอกาส วา หมายถงเดกทมอายตากวา 18 ป (เวนแตกรณทตองดแลเปนพเศษ ใหขยายอายเปน 24 ป) ทประสบปญหาหรอตกอยภาวะยากลาบากหรออยในสถานภาพทดอยกวาเดกทวไป จาเปนตองไดรบความชวยเหลอเปนกรณพเศษ เพอใหมชวตความเปนอยทดขน มพฒนาการทถกตองและเหมาะสมกบวย สามารถบรรลถงศกยภาพสงสดของตนเองได (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ, 2553) และสานกบรหารงานการศกษาพเศษ กระทรวงศกษาธการ ไดดดแปลงนยามนเลกนอย โดยเพมมตของความดอยโอกาสในเรองของการ “ขาดโอกาสหรอไมมโอกาสทจะเขารบบรการทางการศกษาหรอไดรบพฒนาทงทาง รางกาย สตปญญา อารมณ สงคม และจตใจ” เขาไปในนยามทใชสาหรบการทางานในหนวยงานดวย (http://203.172.209.90/educm/webpage/)

ประเภทของเดกดอยโอกาส

ในทานองเดยวกนกบการนยามเดกดอยโอกาส การจาแนกประเภทความดอยโอกาสของเดกกแตกตางกนไปตามภารกจของแตละหนวยงานองคกร การจาแนกประเภททนาไปใชกนมากในประเทศไทยสามารถสรปไดดงตารางตอไปน

ตารางท 2.2 ประเภทของเดกดอยโอกาสทจดโดยหนวยงานตางๆ

กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย2

กระทรวงศกษาธการ3 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน4

1) เดกถกปลอยปละละเลย: เดกเรรอน/ขอทาน เดกถกทอดทง และกาพรา เดกในสลม/ชมชนแออด

2) เดกถกละเมดสทธ: เดกถกทารณ โสเภณเดก เดกถกขมขนและแรงงานเดก

3) เดกประพฤตตนไมเหมาะสม: เดกตดสารเสพตด เดกตงครรภนอกสมรส

เดกพการ (9 ประเภท)

1) บกพรองทางการไดยน

2) บกพรองทางสตปญญา

3) บกพรองทางการมองเหน

4) มปญหาทางพฤตกรรมหรออารมณ

5) บกพรองทางรางกายหรอสขภาพ

เดกดอยโอกาสและเดกนอกระบบการศกษา

1) เดกเรรอนจรจด

2) เดกไรสญชาต

3) ลกของแรงงานตางดาว

2 ตามแผนการแกปญหาเดกในภาวะยากลาบาก พ.ศ.2545-2549 โดย คณะกรรมการการสงเสรมและประสานงานเยาวชนแหงชาต

3 สานกงานคณะกรรมการปฏรปการจดการศกษาเพอคนพการ ดอยโอกาสและผมความสามารถพเศษ

4 http://www.qlf.or.th/Home/Details?contentId=147

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

23

กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย2

กระทรวงศกษาธการ3 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน4

หรอตงครรภกอนวยอนควร เดกกออาชญากรรม/ตองคด เดกทอยในสถานพนจ เดกมวสมในสถานบรการและสถานเรงรมย

4) เดกพการทางกาย/ทางจตใจ อารมณ/ ทางสตปญญาและการเรยนร

5) เดกขาดโอกาส/ยากจนเขาไมถงบรการ: เดกไมไดเรยนหนงสอ เดกลกกรรมกรกอสราง ลกกรรมกรวางงาน เดกชนกลมนอย เดกยากจน เดกทไมไดรบสญชาตไทย เดกทไมมสตบตรหรอทะเบยนบาน

6) เดกทไดรบผลกระทบจากเอดส: เดกเปนเอดส เดกกาพรา เพราะพอแมตายเพราะเอดส

6) ออทสซม

7) มปญหาทางการเรยนร

8) บกพรองทางการพดและภาษา

9) พการซาซอน

เดกดอยโอกาส (10 ประเภท)

1) ถกบงคบใหขายแรงงาน/แรงงานเดก

2) เรรอน

3) อยในธรกจทางเพศ

4) ถกทอดทง หรอกาพรา

5) ถกทารายทารณ

6) ยากจน (มากเปนพเศษ)

7) ในชนกลมนอย

8) มปญหาเกยวกบยาเสพตด

9) ไดรบผลกระทบจากโรคเอดส

10) ในสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน

4) เดกตดเชอเอดส

5) เดกกาพราถกทอดทง

6) เดกถกบงคบใชแรงงาน

7) เดกถกบงคบใหคาประเวณ

8) เดกตดยา

9) เดกยากจนพเศษ

10) เดกอยพนทหางไกล

11) เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองในการเรยนร (LD) เดกสมาธสน (ADHD)

จานวนเดกดอยโอกาสในประเทศไทย

การคานวณจานวนเดกดอยโอกาสในประเทศไทยเปนเรองคอนขางยงยาก ซบซอน และงายตอการผดพลาด เนองดวยประเทศไทยยงไมมฐานขอมลของเดกทอยนอกระบบการศกษาของกระทรวงศกษาอยางครอบคลม เดกในหลายๆกลมตองใชวธประมาณการโดยผเชยวชาญ ซงอาจจะมากหรอนอยกวาความเปนจรงกได อยางไรกตาม หากแยกกลมเดกพการ (ทจดทะเบยนและมบตรประจาตวผพการ) และกลมดอยโอกาสทงหมดออกจากกนจะสามารถประมาณจานวนไดดงน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

24

• กลมเดกพการ: เดกพการอาย 0-18 ป ทไดรบการจดทะเบยนคนพการแลว ในป 2554 มทงหมดประมาณ 251,330 ราย5 มเดกพการเรยนรวมตามขอมลของกระทรวงศกษาในป 2554 ทงหมด 91,747 ราย โดยทมเดกพการประมาณ 159,583 ราย ทไมไดอยในระบบของกระทรวงศกษา ซงเดกเหลานจะอยในโรงเรยนสาหรบเดกพการเฉพาะทาง โรงเรยนเอกชน และโรงเรยนเทศบาล (ของกระทรวงมหาดไทย) และบางสวนอาจอยนอกระบบการศกษาทกประเภท อยางไรกตาม จานวนนไมรวมเดกพการทผปกครองไมไดจดทะเบยนใหซงคาดวามอยเปนจานวนมาก

• กลมเดกดอยโอกาสทงหมด: ในป 2554 มเดกดอยโอกาสตามนยามของกระทรวงศกษา 4,298,001 ราย6 สวนจานวนเดกดอยโอกาส (รวมเดกนอกระบบ) ทประมาณการโดยสานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชนนนมประมาณ 6,400,00 ราย7 ซงแมขอมลจะจดเกบมาดวยวธตางกน หากถานาขอมล 2 ชดมาเปรยบเทยบกน จะทาใหเหนภาพกวางปรมาณของเดกดอยโอกาสทอยทงในและนอกระบบการศกษาตามประเภทของความยากลาบากทเดกเหลานไดรบ

ตารางท 2.3 เปรยบเทยบขอมลเดกดอยโอกาสในระบบการศกษาและขอมลประมาณการเดกดอยโอกาสทงประเทศในป 2554

ประเภทของเดกดอยโอกาส เดกดอยโอกาสในระบบ

การศกษา (ราย)* ประมาณการเดกดอย

โอกาสทงหมด (ราย)**

เดกถกบงคบใหขายแรงงาน 124 10,000

เดกอยในธรกจทางเพศ 35 25,000

เดกถกทอดทง 75,112 88,730

เดกในสถานพนจ 324 60,000

เดกเรรอน 1,668 30,000

5 ขอมลประมวลผลจากฐานขอมลทะเบยนกลางคนพการ สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต เมอวนท 20 สงหาคม 2552 ระบวา จานวนเดกพการอายแรกเกด – 18 ปซงไดรบการจดทะเบยนคนพการแลว คดเปนรอยละ 21.75 (224,290 คน) จากจานวนคนพการทจดทะเบยนทงหมด 1,031,429 คน (จากเวบไซต สสส. http://www.thaihealth.or.th/healthcontent/special_report/16963) และขอมลผพการทงหมดในเดอนตลาคม 2554 จากฐานขอมลเดยวกนมจานวน 1,155,544 ราย (http://nep.go.th/upload/modStatRegisterByZone/Stat_Oct54.pdf) ดงนนหากใชสดสวนเดกพการของป 2552 คานวณ จะได จานวนเดกพการอาย 0-18 ป ในป 2554 เปนจานวน 251,330 ราย

6 http://www.bopp-obec.info/home/wp-content/uploads/2012/03/Table-32.pdf

7 http://www.qlf.or.th/Home/Details?contentId=147

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

25

ประเภทของเดกดอยโอกาส เดกดอยโอกาสในระบบ

การศกษา (ราย)* ประมาณการเดกดอย

โอกาสทงหมด (ราย)**

เดกทไดรบผลกระทบจากเอดส 3,907 50,000

ชนกลมนอย/ ไรสญชาต 28,586 300,000

เดกทถกทาราย 3,388 N/A

เดกยากจน/ ยากจนพเศษ (อาจใชนยามทแตกตางกน)

4,123,476 2,978,770

เดกทมปญหายาเสพตด 1,309 10,000

ลกของแรงงานตางดาว N/A 250,000

เดกในพนทหางไกล N/A 160,000

เดกบกพรองทางการเรยนร 75,173 2,500,000

เดกพการ (พการรางกาย) 16,574 1,700,000

อนๆ 60,072 N/A

*จานวนเดกดอยโอกาสตามนยามของกระทรวงศกษา

**จานวนเดกดอยโอกาส (รวมเดกนอกระบบ) ทประมาณการโดยสานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

จากขอมลนยาม ประเภท และจานวนเดกดอยโอกาสในเบองตนทาใหเหนภาพวาในประเทศไทยยงมเดกเปนจานวนมากทอยในสภาวะยากลาบากรปแบบตางๆ เดกเหลานไมควรมสภาวะดงกลาวโดยไมไดรบความชวยเหลอ ซงในการศกษานจะไดจดทาแนวทางในการชวยเหลอในการเรยนรผานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไปสเดกเหลานตอไป

2.2 สทธของเดกดอยโอกาสในการเรยนร

เนองจากตามแนวคดสทธมนษยชนนน สทธของเดกนนไมใชสงทรฐหรอบคคลใดๆ จะใหแกเดก หากเปนสทธพนฐานตดตวมาตงแตเกด ซงนอกจากไมมใครสามารถพราก หรอจากดสทธของเดกนนๆ ยงมหนาทตองชวยเหลอเพอใหเดกพนจากสภาวะยากลาบากอกดวย โดยทประชาคมโลก และรฐบาลของแตละประเทศไดพยายามประกนสทธดงกลาวดวยกฎหมายตางๆ ซงสาหรบสทธของเดกดอยโอกาสในดานการศกษาและการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

26

เรยนรของประเทศไทยนน มกฎหมายรองรบหลายฉบบ ไดแก อนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 พระราชบญญตการจดการศกษาสาหรบคนพการ พ.ศ. 2551 และพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553

อนสญญาวาดวยสทธเดก ค.ศ. 1989

ดงทไดกลาวไปขางตน อนสญญาวาดวยสทธเดกเปนสญญาพหภาคระหวางรฐ ซงประเทศไทยเขาเปนสมาชกในตงแตวนท 26 เมษายน 2535 อนสญญานครอบคลมสทธเดกพนฐานหลายประการไมวาจะเปนการหามเลอกปฏบตกบเดก การคานงถงประโยชนของเดกเปนสงสด สทธในการมชวต การอยรอด การพฒนาตน และการแสดงความคดเหน โดยในสวนทเกยวกบการศกษาเรยนร อนสญญาฯ ฉบบน กาหนดใหภาคสมาชกยอมรบสทธของเดกทจะไดรบการศกษาอยางเทาเทยมกน อยางนอยในระดบประถม และยงประกนสทธของเดกพการทจะไดรบการชวยเหลอสงเสรมอกดวย โดยมาตราทเกยวของมดงน

• มาตราท 28 เดก “ทกคน”ภายใตอนสญญาน มสทธทจะไดรบการศกษาขนพนฐานในระดบประถมโดยเปนการศกษาภาคบงคบและไมตองเสยคาใชจาย และไดรบการสงเสรมใหเรยนในระดบมธยม ไมวาจะเปนสายสามญ หรอสายอาชพ จะตองไมไดรบการอบรมสงสอนในรปแบบรนแรง หรอนาอบอาย และจะตองไดรบการสนบสนนใหเรยนสงทสดตามความสามารถของตน

• มาตรา 29 เดกจะตองไดรบการพฒนาบคลกภาพ ความสามารถพเศษ และศกยภาพอยางเตมกาลง และไดรบการพฒนาใหรจกเคารพผอน เคารพสทธมนษยชน เคารพวฒนธรรมของตนและผอน และเคารพบดามารดา

• มาตราท 23 เดกทมภาวะพการนนนอกจากจะมสทธเหมอนเดกอนๆแลว ยงมสทธทจะไดรบการดแลเปนพเศษเพอชวยใหสามารถมชวตอยไดอยางสมบรณ และพงตนเองไดอกดวย

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศทเปนหลกประกนสทธเสรภาพขนพนฐานของประชาชนทกคน รวมไปถงการกาหนดหนาท และความสมพนธของรฐกบประชาชนอกดวย โดยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดประกนสทธของเดกดอยโอกาสในเรองของ สทธในการศกษาอยางนอย 12 ป การคมครองและสงเสรมสนบสนน เดก เยาวชน และสตร การใหสวสดการและสงอานวยความสะดวกแกผพการและทพพลภาพ และการมแนวนโยบายของรฐทตองคมครอง สงเสรม สนบสนน เดก เยาวชน สตร ผพการ และผตกอยในสภาวะยากลาบาก ดงมาตราตางๆตอไปน

• มาตรา 49 วรรค 1) บคคลยอมมสทธเสมอกนในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจายผยากไร วรรค 2) ผพการหรอทพพลภาพ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

27

หรอผอยในสภาวะยากลาบากตองไดรบสทธตามวรรคหนงและการสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอน วรรค 3) การจดการศกษาอบรมขององคกรวชาชพ หรอเอกชน การศกษาทางเลอกของประชาชน การเรยนรดวยตนเอง และการ เรยนรตลอดชวต ยอมไดรบความคมครองและสงเสรม ทเหมาะสมจากรฐ

• มาตรา 52 วรรค 1) เดกและเยาวชน มสทธในการอยรอดและไดรบการพฒนาดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ตามศกยภาพในสภาพแวดลอมทเหมาะสม โดยคานงถงการมสวนรวมของเดกและเยาวชนเปนสาคญ วรรค 2) เดก เยาวชน สตรและบคคลในครอบครว มสทธไดรบความคมครองจากรฐ ใหปราศจากการใชความรนแรงและ การปฏบตอนไมเปนธรรม ทงมสทธไดรบการบาบดฟนฟในกรณทมเหตดงกลาว วรรค 3) การแทรกแซงและการจากดสทธของเดก เยาวชน และบคคลในครอบครว จะกระทามได เวนแตโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเฉพาะเพอสงวนและรกษาไวซงสถานะของครอบครวหรอประโยชนสงสดของบคคลนน วรรค 4) เดกและเยาวชนซงไมมผดแลมสทธไดรบการเลยงดและการศกษาอบรมทเหมาะสมจากรฐ

• มาตรา54 บคคลซงพการหรอทพพลภาพมสทธเขาถงและใชประโยชนจากสวสดการ สงอานวยความสะดวก อนเปนสาธารณะและความชวยเหลอทเหมาะสมจากรฐ

• มาตรา80 ขอ 1 รฐตองดาเนนการตามแนวนโยบายดานสงคม การสาธารณสข การศกษา และวฒนธรรม ดงตอไปน (1) คมครองและพฒนาเดกและเยาวชน สนบสนนการอบรมเลยงดและใหการศกษาปฐมวย สงเสรมความเสมอภาคของหญงและชาย เสรมสรางและพฒนาความเปนปกแผนของสถาบนครอบครวและชมชนรวมทงตองสงเคราะหและจดสวสดการใหแกผสงอายผยากไร ผพการหรอทพพลภาพ และผอยในสภาวะยากลาบาก ใหมคณภาพชวตทดขนและพงพาตนเองได

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต เปนกฎหมายทกาหนดรปแบบและแนวทางการพฒนา และการใหบรการการศกษาแกเดก เยาวชน และประชาชน ของประเทศไทย โดยการจดการศกษานนจะตองยดหลกการ การศกษาตลอดชวตสาหรบประชาชน การใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา การพฒนาสาระและกระบวนการเรยนรอยางตอเนอง โดยทสาหรบสทธของเดกดอยโอกาสทจะไดรบความเสมอภาคของโอกาสทางการศกษาขนพนฐานนน กาหนดไวในหมวด 2 สทธและหนาททางการศกษา มาตรา 10 ดงตอไปน

• มาตรา 10 วรรค 1) การจดการศกษา ตองจดใหบคคลมสทธและโอกาสเสมอกนในการรบการศกษา ขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย วรรค 2) การจดการศกษาสาหรบบคคลซงมความบกพรองทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม การสอสารและการเรยนร หรอมรางกายพการ หรอทพพลภาพหรอบคคลซงไมสามารถพงตนเองได หรอไมมผดแลหรอดอยโอกาส ตองจดใหบคคลดงกลาวมสทธและโอกาสไดรบการศกษาขนพนฐานเปนพเศษ วรรค 3) การศกษาสาหรบคนพการในวรรคสอง ใหจดตงแตแรกเกดหรอพบความพการโดยไมเสยคาใชจาย และใหบคคลดงกลาวมสทธไดรบสงอานวยความ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

28

สะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา ตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง วรรค 4) การจดการศกษาสาหรบบคคลซงมความสามารถพเศษ ตองจดดวยรปแบบทเหมาะสมโดยคานงถงความสามารถของบคคลนน

พระราชบญญตการจดการศกษาสาหรบคนพการ พ.ศ. 2551

สาหรบเดกดอยโอกาสทมความพการ กฎหมายฉบบนเปนกฎหมายทรบรองสทธของคนพการดานการศกษาในรายละเอยด โดยทคนพการตามกฎหมายนหมายถง “บคคลซงมขอจากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคม เนองจากมความบกพรองทางการเหน การไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญา การเรยนร หรอความบกพรองอนใดประกอบกบมอปสรรคในดานตางๆ และมความตองการจาเปนพเศษทางการศกษาทจะตองไดรบความชวยเหลอดาน หนงดานใดเพอใหสามารถปฏบตกจกรรมในชวตประจาวนหรอเขาไปมสวนรวมทางสงคมไดอยางบคคลทวไป ทงน ตามประเภทและหลกเกณฑทรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการประกาศ/กาหนดไว” โดยทในหมวด 1 วาดวยสทธและหนาททางการศกษา คนพการ (รวมถงเดกดวย) มสทธดงน

• มาตรา 5 คนพการมสทธทางการศกษาดงน ขอ 1) ไดรบการศกษาโดยไมเสยคาใชจายตงแตแรกเกดหรอพบความพการจนตลอดชวต พรอมทงไดรบเทคโนโลย สงอานวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทางการศกษา ขอ 2) เลอกบรการทางการศกษา สถานศกษา ระบบและรปแบบการศกษา โดยคานงถงความสามารถ ความสนใจ ความถนดและความตองการจาเปนพเศษของบคคลนน ขอ 3) ไดรบการศกษาทมมาตรฐานและประกนคณภาพการศกษา รวมทงการจดหลกสตรกระบวนการเรยนร การทดสอบทางการศกษา ทเหมาะสมสอดคลองกบความตองการจาเปนพเศษของคนพการแตละประเภทและบคคล

พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553

ในกรณของเดกกระทาความผด และตองรบโทษอยในสถานพนจ หรอศนยฝกอบรมฯ แหงใดแหงหนง กฎหมายไทยกไดรบรองสทธในการเรยนรของเดกเหลานไวใน พระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ.2553 ทกาหนดใหผอานวยการสถานพนจตองจดการศกษาใหเดกในความดแล ดงปรากฏในมาตรา 28 ขอ 1 ตอไปน

• มาตรา 38 ในระหวางทเดกหรอเยาวชนอยในความควบคมของสถานพนจใหผอานวยการสถานพนจมอานาจหนาทดงตอไปน (๑) จดใหเดกหรอเยาวชนไดศกษาเลาเรยนวชาสามญอยางนอยใหพออานออกเขยน ได ฝกอาชพหรอวชาชพ หรอใหปฏบตการงานอนใดเพอมใหมเวลาวางโดยไมจาเปนใหเหมาะสมกบ จตใจและสขภาพของเดกหรอเยาวชนนน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

29

กลาวโดยสรปจากกฎหมายทง 5 ฉบบน ประเทศไทยไดพฒนามาไกลมากในเรองของรบรองสทธของเดกดอยโอกาสดวยกฎหมายตางๆใหไดรบการศกษา ไดเรยนรอยางเหมาะสม อยางไรกตามสทธทปรากฏในกฎหมายอาจจะไมไดรบการแปลงไปสแนวปฏบตทเหนผลในเชงประจกษเสมอไป จงเปนเรองทหนวยงานตางๆทเกยวของในทกระดบ ทกภาคสวนจะตองรวมมอกน และเรงดาเนนการใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมายเหลาน

2.3 แนวทางการจดการเรยนรของเดกดอยโอกาส

ในภาคปฏบตอนสบเนองมาจากกฎหมายตางๆ ทประกนสทธในการเรยนรของเดกดอยโอกาส มความจาเปนจะตองมแนวทางในการดาเนนการเพอชวยเหลอเดกกลมดงกลาวใหเขาถงการศกษา ไมวาจะเปนการศกษาในระบบ หรอนอกระบบ ในสวนนจะทบทวนแนวคดทเกยวของ 5 เรองคอ แนวนโยบายของรฐบาลปจจบน แผนยทธศาสตรการศกษาสาหรบเดกดอยโอกาสระยะ 5 ป (พ.ศ.2555 – 2559) แนวทางการจดการศกษาของประเทศไทย แนวคดเรอง “ทกษะชวต” และแนวคดดานการลงทนการศกษาเพอความเสมอภาค

แนวนโยบายของรฐบาล

ในระดบนโยบายการบรหารประเทศ รฐบาลทกรฐบาลทผานมาไดตระหนกถงความสาคญของการชวยเหลอ เยยวยา และพฒนาศกยภาพของผดอยโอกาสกลมตางๆ สาหรบรฐบาลปจจบน ไดมนโยบาย 4 ขอทเกยวของและตองการผลกดน ดงตอไปน

• การสรางโอกาสทางการศกษา กระจายโอกาสไปสคนทกกลม รวมถงผยากไร ผดอยโอกาส ผพการ ผบกพรองทางกายและการเรยนร และชนกลมนอย และสนบสนนการจดการศกษาตามวยและพฒนาการอยางมประสทธภาพทงแมและเดก (นโยบายขอ 4.1.2)

• การใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการศกษาเพอเรงกระจายโอกาส โดยจดใหมระบบการเรยนแบบอเลกทรอนกสแหงชาตเพอเปนกลไกในการเปลยน กระบวนทศนการเรยนรใหเปนแบบผเรยนเปนศนยกลางและเออใหเกดการ เรยนรตลอดชวต และสนบสนนการใชอปกรณและสอในรปแบบตางๆ เชน พฒนาระบบ “ไซเบอรโฮม” สงเสรมการใชแทบเลตเพอการศกษา ขยายระบบโทรทศนเพอการศกษา นารองใหไดมาตรฐานหองเรยนอเลกทรอนกส (นโยบายขอ 4.1.5)

• การเพมโอกาสเขาถงการศกษาของสตร รวมถงการจดตงสถานดแลเดกในททางานภาครฐและเอกชนจนถงระดบชมชน การเพมและพฒนาศกยภาพของศนยพงไดเพอชวยเหลอเดกและผหญงทประสบปญหา ตลอดจนสงเสรมบทบาทของสตรใหเปนหลกในการสรางครอบครวทอบอนมนคง (นโยบายขอ 4.5.4)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

30

• การจดสงอานวยความสะดวกสาธารณะตาง ๆ สาหรบคนพการ และใหการสงเคราะห จดการศกษา จดสวสดการ รวมถงหาอาชพใหแกผดอยโอกาสผพการหรอทพพลภาพ (นโยบายขอ 4.5.5)

แผนยทธศาสตรการศกษาสาหรบเดกดอยโอกาส พ.ศ.2555 – 2559

ในระดบกระทรวง (กระทรวงศกษาธการ) นอกจากจะมแผนการศกษาแหงชาตฉบบปรบปรง พ.ศ. 2552-2559 ซงไดมแนวนโยบายในการเพมโอกาสทางการศกษาใหประชาชนทกคนตงแตแรกเกดจนตลอดชวตไดมโอกาสใหประชาชนทกคนเขาถงบรการการศกษาและการเรยนร โดยเฉพาะผดอยโอกาส ผพการหรอทพพลภาพ ยากจน อยในทองถนหางไกลทรกนดาร (นโยบายขอ 1.3) แลว กระทรวงศกษาธการยงไดจดทาแผนยทธศาสตรเฉพาะดานสาหรบเดกดอยโอกาสโดยตรงสาหรบใชในป 2555-2559 เพอแกปญหาใหกบกลมเดกดอยโอกาสทางการศกษาจานวนมากกระจายอยในพนทตาง ๆ ทวประเทศ ทไมสามารถเขาถงบรการการศกษาขนพนฐานได ดงมสาระสาคญดงตอไปน

• เปาประสงคของแผนฯคอ การทาใหเดกดอยโอกาสทกคนไดรบโอกาสการเรยนรเพอพฒนาทกษะชวต ทกษะสงคม และทกษะวชาชพ มศกยภาพพงพาตนเอง มเจตคตทด เหนคณคาวถวฒนธรรมไทยและอยในสงคมไดอยางมความสข มศกดศรความเปนมนษย และมสวนรวมระบวนการพฒนาชมชนและสงคม

• แผนฯ ฉบบนมประเดนยทธศาสตรการจดการศกษา 4 ดานไดแก ดานสทธประโยชนและโอกาสการศกษา ดานคณภาพและมาตรฐานการศกษา ดานการมสวนรวมและเครอขายการศกษา และดานประสทธภาพการบรหารการศกษา ซงแตละดานมยทธศาสตรในการดาเนนงานดงปรากฏในแผนภาพตอไปน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

31

แผนภาพท 2.1 ประเดนยทธศาสตรของแผนยทธศาสตรการศกษาสาหรบเดกดอยโอกาส พ.ศ.2555 – 2559

ทมา: สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

แนวทางการจดการศกษาของประเทศไทย

นโยบายของรฐบาลและแผนยทธศาสตรในภาพกวางและเฉพาะดานของกระทรวงศกษาธการทจะชวยเหลอ สงเสรมเดกดอยโอกาสตางๆนน จะตองดาเนนการไปในบรบทการจดการศกษาของประเทศไทยทใชอย ดงตอไปน

• การจดการศกษาทวไปของไทยม 3 รปแบบคอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย ซง 1) การศกษาในระบบ เปนการศกษาทกาหนดจดมงหมาย วธการศกษา หลกสตร ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไขของการสาเรจการศกษาทแนนอน 2) การศกษานอกระบบ เปนการศกษาทมความยดหยนในการกาหนดจดมงหมาย รปแบบ วธการจดการศกษา ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไขสาคญของการสาเรจการศกษา โดยเนอหาและหลกสตรจะตองมความเหมาะสมสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของบคคลแตละกลม และ 3) การศกษาตามอธยาศย เปนการศกษาทใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพ ความพรอม และโอกาส โดยศกษาจากบคคล ประสบการณ สงคม สภาพแวดลอม สอ หรอแหลงความร อน ๆ ซง สถานศกษาอาจจดการศกษาในรปแบบใดรปแบบหนงหรอทงสามรปแบบกได และใหมการเทยบโอนผลการเรยนทผเรยนสะสมไวในระหวางรปแบบเดยวกนหรอตางรปแบบกได (พรบ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542, มาตรา 15)

• ระบบการศกษาของไทยทงในระบบ และนอกระบบ ทกระดบจะตองเนนสาระความรใน 5 เรอง คอ 1) ความรเรองเกยวกบตนเอง และความสมพนธของตนเองและสงคม 2) ความรและทกษะ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

32

ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และการใชประโยชนจาก ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสมดลยงยน 3) ความรเกยวกบศาสนา ศลปะ วฒนธรรม การกฬา ภมปญญาไทย 4) ความร และทกษะดานคณตศาสตร และดานภาษา เนนการใชภาษาไทยอยางถกตอง และ 5) ความร และทกษะในการประกอบอาชพและการดารงชวตอยางมความสข (พรบ.การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542, มาตรา 23)

• สาหรบการจดการศกษาสาหรบเดกดอยโอกาสโดยเฉพาะนน สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตกาหนดรปแบบการจดการศกษาสาหรบเดกกลมนไว 5 แบบคอ 1) การใหบรการการศกษาในโรงเรยนปกต 2) การใหบรการในรปแบบพเศษเพอเดกดอยโอกาสโดยตรง 3) การใหบรการการศกษาทเชอมโยงระหวางโรงเรยนปกตและสถาบนอน ๆ 4) การใหบรการทแฝงอยกบกจกรรมอน ๆ เชน การศกษาทแฝงในกจกรรมทางศลปะ วฒนธรรม เปนตน และ 5) การใหบรการซงผสมผสานหลาย ๆ รปแบบ โดยมงเนนใหมความหลากหลายครบวงจร และอาศยความรวมมอจากทกฝายทเกยวของ รวมถงตวเดกเองในกระบวนการดวย (สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ, 2553ค)

แนวคดเรอง “ทกษะชวต”

อยางไรกตาม รปแบบและสาระของการศกษาทรฐจดใหแกเดกทวไป และทจดใหเดกดอยโอกาสโดยเฉพาะ อาจยงไมสามารถแกปญหาของเดกดอยโอกาสในหลายๆกลมไดอยางไดผลมากนก จงเปนทมาของการพยายามจดการเรยนรในดาน “ทกษะชวต” หรอ Life skills ใหกบเดกกลมเหลานดวย โดยท องคการอนามยโลก (WHO) ใหนยามทกษะชวตวา เปนทกษะในการมพฤตกรรมเชงบวกและการปรบตว ทาใหสามารถเผชญกบแรงกดดน และสงทาทายและในชวตประจาวนไดอยางมประสทธภาพ8 ซงทกษะชวตเหลานเองทจะชวยทาใหเดกเยาวชนมสขภาพจตทด และมความสามารถทจะเผชญความยากลาบากในชวตได ทกษะชวตเปนแนวทางทใชมากในการแกปญหาสขภาพหรอสงคม เชน การตดยา ความรนแรงทางเพศ การตงครรภในวยรน การตดเชอเอชไอว หรอการฆาตวตาย เปนตน

องคการอนามยโลก (WHO) องคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF) และองคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ไดรวมกนจดลาดบทกษะชวตทสาคญ (Core life skills) ขนมา พบวามทกษะ 10 ประการทสาคญสาหรบการเผชญชวต คอ ความสามารถในการ 1) การตดสนใจ 2) การแกปญหา 3) การมความคดสรางสรรค 4) การคดวเคราะห 5) การสอสารอยางมประสทธภาพ 6) การสรางความสมพนธกบผอน 7) การเขาใจตนเอง 8) การเหนอกเหนใจผอน 9) การจดการกบอารมณของตน และ 10) การจดการกบความเครยด ซงทกษะเหลานจะนาไปส การรจกตนเอง การเหนคณคาของตนเอง และความมนใจในตนเอง ทาใหเขาใจจดแขง และจดออนของตน สามารถสรางทางเลอกใหชวต มการชง 8 World Health Organization has defined life skills as "the abilities for adaptive and positive behaviour that enable individuals to deal effectively with the demands and challenges of everyday life". http://www.unescap.org/publications/detail.asp?id=788

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

33

นาหนกขอดขอเสยในการแกปญหาแตละเรอง และยงทาใหสามารถมความสมพนธอนดกบผ อนดวย (UNESCAP, 2003)

ดงนน จงไดเกดการจดการศกษาในเรองทกษะชวต (Life Skills-Based Education: LSBE) ขน เพอใหเดกและเยาวชนสามารถตอสกบภาวะยากลาบากในชวต การศกษารปแบบนเปนกระบวนการเรยนการสอนแบบโตตอบ ททาใหผเรยนคอยๆรบความรและพฒนาทศนคตและทกษะอนๆทจะนาไปสพฤตกรรมทเหมาะสม ซงองคการทนเพอเดกแหงสหประชาชาต (UNICEF) ถอวาสงนเปนสวนสาคญของการศกษาทมคณภาพ9 โดยสาหรบในประเทศไทย เรมมการแนวคดทกษะชวตมาใช โดยมตวอยางเชน ในศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนชายบานกาญจนาภเษกมการฝกใหเยาวชนทกระทาความผด มทกษะชวตทจาเปนเพมขน โดยใหนาหนกกบทกษะเหลานมากกวาทกษะทางดานการเรยนรวชาการ หรอการเรยนรอาชพ เปนตน

แนวคดดานการลงทนการศกษาเพอความเสมอภาค

แนวคดสดทายในหวขอนเปนแนวคดทไดมาจากประสบการณการจดกจกรรมเพอการเรยนรเพอชวตของคนชายขอบ ซงถอดบทเรยนโดย ศเรนทร ฐาปนงกร และกฤษณพงศ กรตกร10 ซงแนวคดนตงอยบนพนฐานของการเขาไปชวยจดการ (Intervene) โดยใหแตมตอกบกลมทอยตากวากลมเฉลย เพอทาใหสงคมเกดความเสมอภาคมากขน โดยทการจดการศกษาใหกบคนชายขอบ ซงรวมกลมเดกดอยโอกาสทงหมดนน ตองทามากกวาการสอนหนงสอธรรมดา เพราะเครองมอทางเศรษฐกจและสงคมตางๆทมในเขตเมองทมความพรอมอาจไมมในมตของกลมคนชายขอบ แนวคดนมสาระหลกดงน

• กลมคนชายขอบนน จะมหลากหลายมต เชน มตรางกายและสตปญญาของผเรยน มตทางเศรษฐกจ มตทางภมศาสตร มต ดานวฒนธรรม มตดานสงคมและสภาวะแวดลอม มตความสามารถในการเขาถงบรการพนฐานของรฐ และมตในการเขาถงแหลงสารสนเทศและการเรยนร ฯลฯ

• การลงทนพเศษเพอการศกษาของคนชายขอบ อาจทาไดหลายแนวทาง ไดแก การลงทนโดยตรงกบนกเรยน (เชน การจดทพก การจดอาหาร การทาคาย การใหทนการศกษา) การลงทนผานครผสอน (เชนการเพมความสามารถของคร การเพมจานวนคร การจดทาหลกสตรและสอการสอน) การลงทนผานการปรบปรงโครงสรางพนฐาน (เชน การสรางอาคาร การจดหาอปกรณการศกษาให การสรางระบบไอท) และ การลงทนผานครอบครวและชมชน (เชนการสรางความเขมแขงของครอบครว การสรางอาชพในชมชน การสรางคนในชมชนเปนผนาการเปลยนแปลง)

กลาวโดยสรป แนวคดในการจดการศกษาใหกบเดกดอยโอกาสมาจากหลายระดบ ไมวาจะเปนนโยบายรฐบาล นโยบายหรอแผนการดาเนนการระดบกระทรวง หรอแนวทางการจดการศกษาทวไปของ 9 http://www.unicef.org/lifeskills/index_4105.html

10 ศเรนทร ฐาปนงกร และกฤษณพงศ กรตกร (2555). ประสบการณการจดกจกรรมเพอการเรยนรเพอชวตของคนชายขอบ.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

34

ประเทศไทยทกาหนดรปแบบหรอสาระการเรยนร ซงแนวคดเหลานอาจจะเปนกรอบแนวคดของการศกษาในระดบบนลงลางทสงคมคนเคย สวนแนวคดการสอนทกษะชวต และแนวคดการลงทนในการศกษาทใหแตมตอกบคนทดอยโอกาส เปนแนวคดทคอนขางใหมแตคาดวาจะมผลกระทบสงในการชวยเหลอ สงเสรมเดกดอยโอกาสอยางมประสทธภาพประสทธผลมากขน

2.4 แนวคดในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนน ถอวาเปนเครองมอ (Enabling tool) ทสาคญหลกอยางหนงของการจดการชวยเดกดอยโอกาสใหเขาถงการเรยนร และขอมลขาวสารตางๆ ในการศกษาครงนไดศกษาแนวทางการใชเทคโนโลยดงกลาวเพอการเรยนรทงจากทงในและตางประเทศเพอชวยสรางกรอบความคด กลาวคอ สาหรบประเทศไทย ไดเลอกทบทวนแนวทางการใชเทคโนโลยเพอการศกษาของไทย กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของประเทศ และสาหรบตางประเทศไดศกษาแนวคดการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอคนพการ (e-Inclusion) และการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเดกนอกระบบและดอยโอกาส (Out-of-school children and marginalized children) จากแนวนโยบาย และการปฏบตขององคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO)

แนวคดในการใชเทคโนโลยเพอการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

สาหรบประเทศไทย การใชเทคโนโลยเพอการศกษานนทวความสาคญขนเรอยๆ ซงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดแนวทางการใชเทคโนโลยเพอการศกษาเอาไว ตงแตยคทเทคโนโลย (เพอการศกษา) ยงไมมความแพรหลายมากเทาปจจบน แนวทางตามพระราชบญญตฉบบนมประเดนสาคญคอ

• การจดสรรคลนความถ และโครงสรางพนฐานการสอสารแบบอนๆเพอประโยชนในการศกษานอกระบบ และตามอธยาศย (มาตรา 63)

• การสงเสรมให มการผลตสอตางๆ รวมถงเทคโนโลยทางการศกษาใดๆ โดยเรงพฒนาความสามารถในการผลต ใหมแรงจงใจแกผผลต และเปดใหมการแขงขนเสรและเปนธรรม (มาตรา 64)

• การพฒนาบคลากรทงผผลตใหมความสามารถในการผลต และผใชใหสามารถใชเทคโนโลยไดอยางเหมาะสมและมคณภาพ (มาตรา 65)

• การพฒนาขดความสามารถของผเรยนในการใชเทคโนโลยทางการศกษา เพอใหสามารถแสวงหาความรดวยตนเองไดตลอดชวต (มาตรา 66)

• การสงเสรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษา และการตดตาม ตรวจสอบ ประเมนผลการใชเทคโนโลยดงกลาวเพอใหมการใชอยางคมคา และเหมาะกบกระบวนการเรยนรของคนไทย (มาตรา 67)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

35

• การจดตองกองทนพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาจากเงนอดหนนของรฐทไดจากคาสมปทาน และกาไรทไดจากการดาเนนกจการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (มาตรา 68)

• การจดใหมหนวยงานกลางจดทานโยบายและแผนตางๆทเกยวของกบการผลตและใชเทคโนโลยเพอการศกษา (มาตรา 69)

แนวทางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอผดอยโอกาส ตามกรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระยะ พ.ศ. 2554-2563 (ICT2020)

สาหรบกรอบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารระยะ 10 ป พ.ศ. 2554-2563 ของประเทศไทย หรอทเรยกกนวา ICT2020 นนมยทธศาสตรท 6 ในเรองของการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอลดความเหลอมลาทางเศรษฐกจและสงคมโดยสรางความสามารถของโอกาสในการเขาถงบรการและทรพยากรสาธารณะของคนทกกลมโดยเฉพาะบรการพนฐานทจาเปนตอการดารงชวตอยางมสขภาวะทด ไดแกบรการการศกษาและบรการสาธารณสข ซงในยทธศาสตรน ในภาพรวมรฐบาลจะตองจดใหมโครงสรางพนฐานสารสนเทศททวถงเทาเทยมสาหรบประชาชนทกกลม เสรมสรางความเขาใจและทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ใหแกประชาชนทวไป สงเสรมใหมสอดจทลทสามารถใชประโยชนในการดารงชวตและการเรยนรของประชาชน จดใหมบรการอเลกทรอนกสของรฐอยางแพรหลายและสอดคลองตามความตองการและประโยชนในชวตของประชาชน สงเสรมใหเกดชมชนหรอสงคมเรยนรออนไลน และการรวมกลมทางสงคมทเขมแขง และในรายละเอยดทเกยวกบผดอยโอกาสโดยตรง กรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร พ.ศ. 2554-2563 เนนการชวยเหลอผดอยโอกาสในประเดนดงตอไปน

• การสงเสรม สนบสนนการวจยและพฒนาเทคโนโลย เครองมอ อปกรณเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ทมราคาประหยด ใชงานงาย รวมถงเทคโนโลยสงอานวยความสะดวก (Assistive technologies) สาหรบผพการ และสนบสนนการถายทอดเทคโนโลยสการผลตหรอบรการ เพอใหผมรายไดนอย หรอผพการไดใชงาน

• การเรงกาหนดมาตรฐานของประเทศในเรองรปแบบแฟมอเลกทรอนกส (National standard for electronic file format) ทเปนมาตรฐานเปด เปนสากล และเปนหลกประกนการเขาถงขอมลขาวสารโดยคนทกกลม รวมถงคนพการ ผดอยโอกาส และผมความหลากหลายทางภาษาและวฒนธรรม

• การบงคบใชมาตรฐานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ทเหมาะสมเชน มาตรฐานการเขาถงขอมลทเผยแพรผานเวบไซต (Web accessibility standard) เพอใหผพการ สามารถเขาถงขอมลขาวสารไดเทาเทยมกบประชาชนทวไป โดยเฉพาะอยางยงในเวบไซตของโรงเรยน และภาครฐ และสอดจทลอนๆ

• การรณรงคใหความรและฝกทกษะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ใหแกประชาชนโดยใหความสาคญกบกลมเปาหมายทยงมการใชนอยเชนผพการเปนอนดบแรก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

36

• การจดทาโทรทศนเพอการศกษา (Free TV) ทรวมถงเนอหาดานอาชพ พฒนาสอดจทลในภาษาทองถน จดทาสอภาษามอสาหรบผพการทางการไดยนในรปแบบอเลกทรอนกส

• การจดใหมแหลงเรยนรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอหองสมดอเลกทรอนกสสาหรบประชาชนและชมชน โดยใหคานงถงการออกแบบ และใชระบบ โปรแกรม หรออปกรณทเปนสากล (Universal design) เพอสงเสรมการเรยนรของประชาชนทกกลม ซงรวมถงผดอยโอกาส และผพการ

• การสนบสนนใหมอปกรณเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซอฟตแวร และสอ/ เนอหาดจทล รวมทงเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทเหมาะสมในหองสมดของสมาคมผพการ โรงเรยนสาหรบนกเรยนทพการเฉพาะดาน และโรงเรยนรวมเพอเปนแหลงเรยนรสาหรบผพการ

แนวคดในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอคนพการ (e-Inclusion)

ในระดบสากล ธนาคารโลก (World Bank) ประมาณการวาในป 2553 ทวโลกอาจมเดกอายในวยเรยน (0-16) ปทมความพการ หรอมความบกพรองอยางใดอยางหนงถง 140-165 ลานคน มเดกประถมทมความพการ 62 ลานคน มเดกพการทอยนอกระบบโรงเรยน 25 ลานคน และยงประมาณวา อาจมเดกพการถง 186 ลานคนทไมสามารถเรยนจบชนประถมได โดยปญหานจะทวความรนแรงในประเทศกาลงพฒนา ทเดกพการจะถกกนออกไปจากระบบการศกษา และสวนใหญไมสามารถอานออกเขยนได นอกจากนธนาคารโลกยงรายงานความสมพนธระหวางความยากจนและความพการ โดยพบวา 20% ของคนทจนทสดในโลกมความพการอยางใดอยางหนง อตราการรหนงสอของคนพการทวโลกนนตาถง 3% อตราการวางงานของผพการในบางประเทศนนอาจสงถง 80% ซงภาวะพงพงนรวมกนทาใหเกดภาระแกระบบเศรษฐกจและสงคมมาก (UNESCO, 2010)

จงเปนสาเหตวา สงคมโลกและแตละประเทศตองมมาตรการบางอยางเพอชวยใหคนพการสามารถไดรบการศกษา มการเรยนร ใชชวตได และเปนสวนหนงของระบบเศรษฐกจและสงคมดงเชนคนปกต โดยทองคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (หรอ UNESCO) ไดสนบสนนใหใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอในการลดความเหลอมลา สรางความเทาเทยมในการเรยนรของผพการ โดยทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมบทบาทในการเรยนรของผพการใน 3 รปแบบ (UNESCO, 2010) คอ

• การใชเพอทดแทน (Compensation uses) เปนการใชเทคโนโลยเขามาชวยเพอทจะทาใหผเรยนทพการสามารถมสวนรวมในกจกรรมทางการศกษาแบบปกต เชนการอาน หรอการเขยน

• การใชเพอสอน (Didactic uses) เปนการปรบเปลยนแนวทางการจดการศกษา โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอในการสอน เพอทาใหผเรยนทพการเปนสวนหนงของการเรยนรได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

37

• การใชในการสอสาร (Communication uses) เปนการใชเทคโนโลยเพอเปนทางเลอก หรอชวยเพมประสทธภาพในการสอสารใหกบผเรยนทมความพการ

โดยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทผเรยนทพการสามารถใชประโยชนไดอาจแบงไดเปน 3 แบบ (UNESCO, 2010) ดงตอไปน

• เทคโนโลยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทวไป (Mainstream technologies) เชน คอมพวเตอรทมมาตรฐานการเขาถงขอมลมาพรอมกบเครอง (In-built accessibility features)

• รปแบบแฟมอเลกทรอนกสทเขาถงได (Accessible formats) เชน ไฟล HTML (Hypertext Markup Language) หรอ หนงสอเดซ (Digital Accessible Information SYstem: DAISY) และควรรวมเทคโนโลย “Low-tech” เชน รปแบบเบรลล ดวย

• เทคโนโลยสงอานวยความสะดวก (Assistive technologies) เชน เครองชวยฟง (Hearing aids) เครองชวยอาน (Screen readers) หรอคยบอรดดดแปลง (Adaptive keyboards) โดยทเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกนหมายถง อปกรณ ระบบ ฮารดแวร ซอฟตแวร หรอบรการใดๆกตามทนามาชวยเพมศกยภาพของผทความพการอยางใดอยางหนง ซงเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกนอาจหมายรวมถง เครองชวยเคลอนไหว เชนรถเขน หรอรวมถงซอฟแวรทชวยในการเรยนร กได

แนวคดในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเดกนอกระบบโรงเรยน และกลมดอยโอกาสอนๆ

สาหรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเดกนอกระบบโรงเรยนและกลมดอยโอกาสอนๆ องคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (หรอ UNESCO) ไดเสนอผลการวจยทเกยวกบประเมนโครงการ Education for All 2000 ในเรอง การใชเทคโนโลยและระบบทมประสทธภาพดานตนทนในการศกษาพนฐาน (Perraton & Creed, 2001) ทเกบขอมลจากหลายประเทศทวโลก ซงแมวาผลการวจยนจะผานมาแลว 10 ป หากแตยงใหบทเรยนทางประวตศาสตร ในเรองการเรยนรของเดกในระบบ นอกระบบโรงเรยนและกลมดอยโอกาสอนๆ เปนอยางด โดยมสาระดงน

• การศกษานมบทสรปทเกยวกบการศกษาของกลมผโอกาสทนาสนใจคอ เชน 1) เทคโนโลยทางเลอกยงไมสามารถทดแทนการศกษาขนพนฐานในระดบประถมได 2) ในระดบประถม คอมพวเตอรถกใชไมมากนก บางครงใชเลนเกม แตคอมพวเตอรมความสาคญในการเรยนรระดบทสงขนไป 3) ในหลายประเทศมความตองการศกษาในระดบมธยมตนมากโดยจะตองมการปรบปรงคณภาพและขยายการเขาถงการศกษา 4) ในระดบนโยบายจะตองพยายามหาเทคโนโลยทมประสทธภาพดานตนทนตอไปโดยตองระวงไมใหชองวางระหวางผเขาถงและเขาไมถงเทคโนโลยนนกวางขน 5) ตองใหเกดการใชเทคโนโลยในกลมคร และผดแล/ ผทางานกบเดก เพราะวาบคลลากรเหลานเปนตวคณ (multiplier effect) ทจะทาใหการลงทนคมคา

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

38

• สาหรบการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกทอยนอกระบบโรงเรยนนนมหลายรปแบบ ในหลายๆประเทศโรงเรยนมธยมตนมไมพอจนตองจดโครงการเรยนทางไกล หรอเรยนแบบเปด จงมการนาเอาการเรยนการสอนผานคอมพวเตอร (computer-based teaching) การเรยนทางไกลผานโทรทศน (television-based direct teaching) การเรยนทางไกลผานวทย (radio-based distance education) และการเรยนแบบโรงเรยนเปด (open school movement) มาใช ตวอยางเชน ในประเทศอตสาหกรรมทรารวย เชนแคนาดา เดกทอยนอกระบบโรงเรยนสามารถเรยนผาน virtual classroom และใชเนอหา e-Learning ได มทงการเรยนทนาไปสมหาวทยาลย เรยนไปสวทยาลยทองถน หรอการเรยนสสายอาชพ สวนประเทศกาลงพฒนายงไมมระบบเรยนออนไลน (ในป 2001) ในเมกซโกมระบบ Telesecundaria ทเปนระบบการเรยนทางไกลในชนบทผานโทรทศน ในมองโกเลย มการเรยนผานวทย สวนในเอเชย (อนเดย, อนโดนเซย, และเกาหลใต) มการทา “Open school” แตยงใชระบบสงพมพ เทป และโทรทศนอย หลายประเทศมการจดการศกษาผานวทยชมชน หรอมการรณรงคเรองสขภาพผานสอ และเรมมการตงศนยการเรยนร (Telecenters) มากขนในหลายๆประเทศ

• สาหรบกลมเดกดอยโอกาส (Marginalized) นน ในประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลว เดกชนกลมนอยสามารถใชอนเทอรเนตในการเรยนร และแมแตในการพฒนาอตลกษณทางวฒนธรรมของตนในโลกอนเทอรเนต นอกจากนยงมการพฒนาซอฟตแวร และเวบไซตสาหรบเรยนภาษา เชน Socrates Me too เพอใหเดกชนกลมนอยสามารถเรยนภาษาของตนได (ภาษาอตาเลยน จน หรออาราบก) สวนเดกกลมทมชวตตองเดนทางตลอดเวลา (Travellers’ children) ทงในสหรฐฯ และยโรป สามารถใชคอมพวเตอรพกพา โมเดมผานระบบโทรศพท เพอเรยนผานระบบออนไลนได แตสาหรบเดกดอยโอกาสในประเทศกาลงพฒนานน ยงไมมโอกาสใชการเรยนดวยระบบคอมพวเตอร (ในป 2001) เทคโนโลยทใชจะเปนการเรยนผานระบบโทรทศนและวทยสาหรบเดกทอยในเขตหางไกลทรกนดาน คายกกกนผอพยพ หรออยในเขตสงคราม เปนตน

กลาวโดยสรป แมวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร อาจมใชเครองมอทสามารถตอบโจทยไดทกปญหา (ตวอยางเชน การเรยนผานเทคโนโลยอาจจะไมสามารถทดแทนระบบการเรยนการสอนแบบธรรมดา โดยเฉพาะในกลมเดกเลก) แตเทคโนโลยนมศกยภาพมากในการสงเสรมการศกษา การเรยนรของเดกทวไป และสาคญเปนอยางยงสาหรบเดกดอยโอกาส โดยสาหรบกลมเดกทมความพการ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถเปนอปกรณชวยเรยน (เขยน อาน ฟง) เปนเครองมอทชวยใหเขาถงสาระความร และเปนเครองมอสอสารททาใหเกดความเขาใจกนระหวางผสอนและผเรยน และสาหรบในกลมเดกดอยโอกาสทไมมความบกพรองทางรางกายหรอการเรยนร แตอาจไมสามารถรบการเรยนการสอนไดดวยเหตผลหลายๆประการ (เชน ความหางไกล ปญหาทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง ฯลฯ) เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถเปนเครองมอใหเดกเหลานเขาถงการเรยนร และขอมลขาวสารตางๆทตองการ นอกจากนเทคโนโลยทมอยแพรหลายในปจจบน มหลากหลายประเภท จากเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทใชเฉพาะผทมความพการ ไปจนถงเทคโนโลยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทวไป เชน คอมพวเตอรธรรมดา คอมพวเตอรพกพา แทบเลต โทรศพทมอถอ ซอฟตแวร อนเทอรเนต ระบบการแพรภาพกระจายเสยงโทรทศน วทย รวมถงเนอหา

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

39

สอการเรยนการสอนตางๆ ลวนแตเปนเครองมอ ทสามารถนามาประยกตใชใหเหมาะสมเพอแกปญหาหรอชดเชยสภาวะ “ความดอย” ในโอกาสของเดกเหลาน

ดงนนความทาทายของการศกษาในโครงการนอยทการทาความเขาใจกบประเดนปญหาของเดกดอยโอกาสกลมตางๆ และคนหาแนวทางในการประยกตใชเทคโนโลยทมอยใหเกดประสทธภาพ ประสทธผล อยางเปนรปธรรม โดยมงหวงทสดทจะชวยใหเดกเหลานใหมความเทาเทยมทางโอกาสในการเรยนรกบเดกทวไป

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

40

บทท 3

เดกทมความบกพรองทางรางกาย

เดกทกคนถอเปนอนาคตของชาต อนหมายรวมถงเดกทมความบกพรองซงมขอจากดอนเนองมาจากสภาพของความบกพรองทางรางกายกถอเปนทรพยากรบคคลสวนหนงของประเทศทมความสาคญเชนกน หากสามารถนาศกยภาพทซอนเรนอยออกมาพฒนาดวยการลดอปสรรคสาคญในการเรยนรผานกระบวนการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอยางเหมาะสมและเทาเทยม เดกทมความบกพรองกสามารถเปนหนงในกาลงหลกของการขบเคลอนและพฒนาอนาคตของชาตตอไปไดเชนเดยวกน

จากการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสในบทน คณะวจยไดทาการศกษาขอมลของเดกทมความบกพรองทางรางกาย ซงแบงออกเปน 3 กลมยอย ประกอบดวย เดกบกพรองทางการเหน เดกบกพรองทางการไดยน และเดกบกพรองทางการเคลอนไหว ซงสามารถสรปการศกษาเบองตนได ดงตอไปน

3.1. เดกบกพรองทางการเหน

3.1.1 สถานการณทวไป

นยาม

บคคลทมความบกพรองทางการเหน หมายถง คนทสญเสยการเหนตงแตระดบเลกนอยจนถงตาบอดสนท อาจแบงได 2 ประเภท11 ดงน

1) คนตาบอด หมายถง คนทสญเสยการเหนมากจนตองสอนใหอานอกษรเบรลล หรอใชวธการฟงเทปหรอแถบเสยง หากตรวจวดความชดของสายตาขางดเมอแกไขแลวอยในระดบ 6 สวน 60 เมตร (6/60) หรอ 20 สวน 200 ฟต (20/200) ลงมาจนถงบอดสนท (หมายถง คนตาบอดสามารถมองเหนวตถไดในระยะหางนอยกวา 6 เมตร หรอ 20 ฟต ในขณะทคนปกตสามารถมองเหนวตถเดยวกนไดในระยะหาง 60 เมตร หรอ 200 ฟต หรอมลานสายตาแคบกวา 20 องศา (หมายถง มองเหนไดกวางนอยกวา 20 องศา))

2) คนเหนเลอนราง หมายถง คนทสญเสยการเหนแตยงสามารถอานอกษรตวพมพทขยายใหญ หรอตองใชแวนขยายอาน หากตรวจวดความชดเจนของสายตาขางด เมอแกไขแลวอยในระดบ

11

กลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐาน (2555). ขอมลสารสนเทศ ป’54 ณ 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

41

ระหวาง 6 สวน 18 เมตร (6/18) หรอ 20 สวน 70 ฟต (20/70) ถง 6 สวน 60 เมตร (6/60) หรอ 20 สวน 200 ฟต (20/200) หรอมลานสายตาแคบกวา 30 องศา

จานวน

ในการรวบรวมขอมลจานวนเดกบกพรองทางการเหนจากแหลงขอมลทตยภมตางๆ พบวา ยงไมพบแหลงขอมลททาการรวบรวมจานวนเดกกลมเปาหมายทมการจาแนกอายระหวาง 6-18 ปอยางชดเจน ซงจากขอมลในป 2555 มจานวนคนพการและนกเรยนในโรงเรยนการศกษาพเศษสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) และขอมลจากกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สามารถสรปเปนขอมลได ดงน

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดเผยแพรผลดาเนนการจดทะเบยนคนพการทวประเทศตงแตวนท 1 พฤศจกายน 2537 ถง 31 มกราคม 2555 พบวา ภาคทมจานวนผบกพรองทางการเหนมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมจานวนผบกพรองทางการเหนมากทสดจานวน 70,673 คน หรอคดเปนรอยละ 52.04 ของจานวนผบกพรองทางการเหนทงหมด 135,806 คน รองลงมาคอ ภาคเหนอจานวน 28,367 คน หรอรอยละ 20.89 ของจานวนผบกพรองทางการเหนทงหมด และภาคกลางและภาคตะวนออกจานวน 19,341 คน หรอรอยละ 14.24 ของจานวนผบกพรองทางการเหนทงหมด ดงตารางท 3.1

ตารางท 3.1 สถตขอมลผบกพรองทางการเหนจาแนกตามภมภาค และเพศ

ภาค ชาย หญง รวม รอยละ 1. กรงเทพมหานคร 2. ภาคกลาง และ ภาคตะวนออก 3. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 4. ภาคใต 5. ภาคเหนอ 6. ไมระบ

1,453 10,160 31,942 5,775

14,640 2,195

1,181 9,181

38,731 4,855

13,727 1,966

2,634 19,341 70,673 10,630 28,367 4,161

1.94 14.24 52.04 7.83

20.89 3.06

รวม 66,165 69,641 135,806 100 ทมา: สถตสวสดการสงคม กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2555 (http://www.m-society.go.th/document/statistic/statistic_7407.pdf)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

42

ในสวนกลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดทาการรวบรวมจานวนนกเรยนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษ12 สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จดทาเปนรายงานขอมลสารสนเทศ ป 2554 ณ วนท 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง ไดรายงานจานวนนกเรยนผบกพรองทางการเหนทศกษาในโรงเรยนสอนคนตาบอด 2 โรงเรยน พบวา จานวนนกเรยนชายมมากกวานกเรยนหญง โดยมนกเรยนชายจานวน 180 คนหรอคดเปนรอยละ 57.88 ของจานวนนกเรยนบกพรองทางการเหนทงหมด 311 คน และนกเรยนหญงจานวน 131 คนหรอคดเปนรอยละ 42.12 ของจานวนนกเรยนบกพรองทางการเหนทงหมด ซงนกเรยนบกพรองทางการเหนในปการศกษา 2554 กาลงศกษาอยในระดบประถมศกษามากทสด คดเปนรอยละ 38.91 รองลงมาศกษาในระดบมธยมศกษาตอนตนรอยละ 32.48 ศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายคดเปนรอยละ 15.11 และมจานวนทศกษาอยในระดบอนบาลนอยทสด คดเปนรอยละ 13.50 ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 3.2 ดงน

12

โรงเรยนการศกษาพเศษ หมายถง โรงเรยนทจดการศกษาพเศษในสงกดสานกงานบรหารงานการศกษาพเศษ ของสานกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ รวม 43 โรงใน 35 จงหวดทมภารกจจดการศกษาทกระดบการศกษา (อนบาล-มธยมตอนปลาย) ในรปแบบโรงเรยนประจาใหกบกลมเดกและเยาวชนคนพการในวยเรยนทง 9 ประเภทความพการ โดยตงชอโรงเรยนแบงเปน 4 ประเภทความพการ ไดแก โรงเรยนสาหรบบคคลทมความบกพรองทางการเหน ทางการไดยน ทางสตปญญา และทางรางกายและสขภาพ (ขอมลสารสนเทศ ป’54 ณ 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง, 2555 http://special.obec.go.th/special_it/information%20school%20special-support%2054/2.Information54(special).pdf)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

43

ตารางท 3.2 จานวนนกเรยนผบกพรองทางการเหนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทบกพรองทางการเหน สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

ระดบการศกษา ชาย หญง รวม รอยละ 1. โรงเรยนสอนคนตาบอดภาคเหนอ จงหวดเชยงใหม

- ระดบอนบาล 14 8 22 7.07 - ระดบประถมศกษา 46 38 84 27.01 - ระดบมธยมศกษาตอนตน 40 23 63 20.26 - ระดบมธยมศกษาตอนปลาย 17 18 35 11.25

รวม 117 87 204 65.59 2. โรงเรยนสอนคนตาบอดภาคใต จงหวดสราษฎรธาน

- ระดบอนบาล 11 9 20 6.43 - ระดบประถมศกษา 23 14 37 11.90 - ระดบมธยมศกษาตอนตน 23 15 38 12.22 - ระดบมธยมศกษาตอนปลาย 6 6 12 3.86

รวม 63 44 107 34.41 รวมทงหมด 180 131 311 100.00 ทมา: ประมวลจากกลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2555). ขอมลสารสนเทศ ป’54 ณ 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง. (http://special.obec.go.th/special_it/information%20school%20special-support%2054/2.Information54(special).pdf)

นอกจากน กลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ยงไดทาการรวบรวมจานวนนกเรยนทศกษาในโรงเรยนศกษาสงเคราะห13 สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจดทาเปนรายงานขอมลสารสนเทศ ป 2554 ณ วนท 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง โดยไดรายงานจานวนนกเรยนพการเรยนรวมในปการศกษา 2554 วาม

13

โรงเรยนศกษาสงเคราะห หมายถง โรงเรยนทจดการศกษาสาหรบเดกดอยโอกาส ในสงกดสานกบรหารงานการศกษาพเศษ

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ มจานวน 50 โรงใน 42 จงหวด โดยแบงเปน 2 กลม คอ กลมโรงเรยนศกษาสงเคราะห 25 โรง และกลมโรงเรยนราชประชานเคราะห 25 โรง

(ขอมลสารสนเทศโรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง ณ 10 มถนายน 2554 สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ http://special.obec.go.th/special_it/information%20school%20special-support%2054/8.Information54(support).pdf)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

44

จานวนทงสน 1,043 คนหรอคดเปนรอยละ 2.78 ของจานวนนกเรยนทงหมด 37,511 คนในโรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง ซงกาลงศกษาอยในระดบประถมศกษามากทสด จานวน 619 คนหรอคดเปนรอยละ 59.35 รองลงมาคอระดบมธยมศกษาตอนตน จานวน 297 คนหรอคดเปนรอยละ 28.48 ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 3.3 ดงน

ตารางท 3.3 จานวนนกเรยนพการเรยนรวมทศกษาในโรงเรยนศกษาสงเคราะหสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

ระดบการศกษา ประจา ไปกลบ รวม รอยละ ระดบอนบาล 2 20 22 2.11 ระดบประถมศกษา 445 174 619 59.35 ระดบมธยมศกษาตอนตน 193 104 297 28.48 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย 51 54 105 10.07

รวม 691 352 1,043 100 ทมา: ขอมลสารสนเทศโรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง ณ 10 มถนายน 2554 สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (http://special.obec.go.th/special_it/information%20school%20special-support%2054/8.Information54(support).pdf) การกระจายตว

ปจจบนการกระจายตวของผบกพรองทางการเหนมความชดเจนเพมมากขน ซงเปนผลสบเนองมาจากการเพมจานวนของผขนทะเบยนผพการในการทาบตรประจาตวผพการ เพอใหสามารถรบเบยชวยเหลอผพการได โดยขณะนมการคาดการณวา จานวนผบกพรองทางการเหนทกกลมอายประมาณ 3 ลานคนทวประเทศ ซงการกระจายตวของเดกบกพรองทางการเหนปจจบนมแนวโนมทจะเขาสการศกษารวมในโรงเรยนทวไปเพมขน เพราะเดกสามารถเรยนรวมกบเดกทวไปอยในโรงเรยนตางๆ ได14

อยางไรกด ผเชยวชาญยงมการคาดการณวาอาจมการกระจายตวนอกระบบการศกษาอยเปนจานวนมาก โดยเปนผลจากผปกครองไมใหความสาคญตอการศกษาของเดกบกพรองทางการเหนและเกดจากปญหาฐานะทางการเงนของครอบครว หรออาจยงสารวจไมพบ และยงมอยจานวนมากทยงไมเขารบบรการตางๆ แมจะขนทะเบยนผพการแลวกตาม โดยเฉพาะการนาเดกเขาสระบบการศกษา สวนหนงเปนผลจากการตอตานสงคมของผปกครอง และเหนวาผพการขาดประสทธภาพ โดยจานวนเดกบกพรองทางการเหนทเรยนรวมในโรงเรยนทวไปประมาณ 10,000 คน และเรยนในโรงเรยนเฉพาะทางประมาณ 2,000 คน เนองจากโรงเรยน 14

ประมวลขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญดานการบกพรองทางการเหน อยางไรกตาม จานวนผพการท�จดทะเบยนกบกระทรวงการ

พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยดงทนาเสนอในตารางท2.1 มจานวนทนอยกวาการคาดการณนอยางมาก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

45

เฉพาะทางมจานวนนอยกวา ในขณะทขอมลการสารวจเดกบกพรองของศนยการศกษาพเศษ ประจาจงหวดนนทบรในชวง 10 ป พบวา มจานวนเดกบกพรองทางการเหนคอนขางมากทขนทะเบยนคนพการในแตละป ดงนนจานวนเดกบกพรองทางการเหนทไมขนทะเบยนคนพการ จงนาจะมจานวนไมมากนกอยางทคาดการณไว15

ทงน ในสวนจานวนของเดกบกพรองทางการเหนทศกษาในสถานศกษา พบวา โรงเรยนเรยนรวมมจานวนของเดกบกพรองทางการเหนมากกวาโรงเรยนเฉพาะทาง ซงเดกบกพรองทางการเหนตองใชสอและอปกรณการเรยนพเศษชวยในการเรยน เชน หนงสออกษรเบรลล และอปกรณการเรยนทมอกษรเบรลลกากบ เปนตน ดงนน จะพบวา นกเรยนสวนใหญมกเรมตนเรยนทโรงเรยนเฉพาะทางสาหรบผบกพรองทางการเหน มการคนเคยกบสอพเศษทชวยในการเรยน กอนจะเขาศกษาตอในโรงเรยนรวมในระดบตอไป

3.1.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

ปญหาในกระบวนการเรยนรของเดกบกพรองทางการเหนทสาคญม 2 ประเดน ไดแก

1) ขาดทกษะในการเขยนภาษาไทยอยางถกตอง

จากการประกวดการเขยนภาษาไทยโดยใชอกษรเบรลล พบวาเดกบกพรองทางการเหนมกเขยนคาศพทไมถกตองตามหลกภาษา หากขาดการอานและการจดจดคาศพทตางๆ อยางเพยงพอจากการสมผสอกษรเบรลล ยกตวอยางเชน การพมพคาวา “นะคอนปะถม” โปรแกรมอานจอภาพ (Screen Reader) จะยงสามารถอานออกเสยงไดอยางถกตอง (นครปฐม) แตการพมพคาศพทของเดกไมถกตอง ซงอาจสงผลตอหลกการเขยนอยางถกตองตอไปของเดกได (ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญจากวทยาลยราชสดา)

2) เดกไมเขาใจการวางตาแหนงสญลกษณสตรทางคณตศาสตรและวทยาศาสตรทถกตอง

เดกบกพรองทางการเหนทเรยนอกษรเบรลลมกไมเขาใจการจดวางโครงสรางของตาแหนงสญลกษณสตรทางคณตศาสตรและวทยาศาสตร แมอกษรเบรลลจะมสญลกษณพเศษเฉพาะสาหรบการเขยนสตรตางๆ แตสตรทซบซอนโดยเฉพาะสตรทางฟสกสและเคมตองอาศยการทองจาจดการวางโครงสรางของตาแหนงสญลกษณสตร ผลลพธจากการคานวณ รวมถงการแสดงผลการทดลองตางๆ จงยงคงเปนปญหาในการเรยนวชาวทยาศาสตรไดอยางครบถวน ซงอาจสงผลตอการเรยนรจดจา และการเชอมโยงบทเรยนตางๆ ในการเรยนรวมในระดบทสงขนตอไปได (ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญจากวทยาลยราชสดา)

อยางไรกด เดกบกพรองทางการเหนสวนใหญสามารถเรยนรไดเทาหรอเกอบเทาเดกปกต หากมการใชสอและวธการทเหมาะสมจากการเรยนรจากประสาทสมผสทเดกมความบกพรองทางการเหนมอย ไมวาจะ

15

ขอมลจากการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 1 เดกบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว” วนท 30 เมษายน 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

46

เปนการสอนคณตศาสตร วทยาศาสตร ศลปศกษา เกษตร และดนตร เดกกสามารถทจะเรยนรได แตอาจมขอจากดทเดกกลมนทาไมไดหรอทาไดนอยในบางรายวชา ยกตวอยางเชน วชาพละศกษา วชาคดลายมอ และนาฏศลป เปนตน16

3) การขาดแคลนบทเรยนหรอขอมลขาวสารในรปแบบทเดกสามารถเขาถงได

ศนยสอการศกษาเพอคนพการ สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการ เปนหนวยงานรวบรวมสอและสารสนเทศผานทางเวบไซต เพอเพมโอกาสทางการเรยนรของผบกพรองตางๆ ซงไดรวบรวมสอหลากหลายประเภทใหบรการแกผบกพรองทางการเหน ไดแก สออกษรเบรลล สอภาพนน หนงสอเสยง หนงสอเสยงวรรณกรรม รายการวทย วดทศน และการใหยมสอ CAI / CD-Rom17 แตอยางไรกด ยงพบวา เดกสวนมากยงไมสามารถเขาถงบรการเหลานได ซงเปนผลจากการขาดแคลนอปกรณคอมพวเตอรอยางเพยงพอในบางโรงเรยน และเนอหาสวนใหญยงไมหลากหลายซงเนนทหนงสอเรยนในระดบประถมศกษา แลวมจานวนนอยลงในระดบทสงขน โดยเฉพาะหนงสอเกยวกบวทยาศาสตร

นอกจากน แมจะมการจดทาหนงสออกษรเบรลลใหแกเดกบกพรองทางการเหน เพอใชในการเรยนในแตละวชา แตจากการปรบปรงหลกสตรการเรยนของกระทรวงศกษาธการบอยครง สงผลใหไมสามารถจดทาหนงสอเรยนในรปแบบอกษรเบรลลไดทนเวลาการเปดภาคการศกษาของเดกได เนองจากยงขาดแคลนผมความรความเชยวชาญดานอกษรเบรลล และยงตองใชงบประมาณเปนจานวนมากในการจดทาอกดวย18

3.1.3 หนวยงานทเกยวของ

หนวยงานททางานเกยวของเดกทบกพรองทางการเหนสามารถแบงอออกเปน 3 ประเภท ไดแก สถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐ และหนวยงานภาคเอกชน/ภาคประชาสงคม โดยมตวอยางหนวยงานทเกยวของ ดงตารางท 3.4 -3.6 ตอไปน

ตารางท 3.4 ตวอยางหนวยงานทจดบรการการศกษาใหแกผบกพรองทางการเหน

ประเภท สถาบนการศกษา

ภาครฐ ศนยการศกษาพเศษทกจงหวด 76 ศนย

16

http://cdn.learners.in.th/assets/media/files/000/099/297/original_e.doc?1285570572

17 http://www.braille-cet.in.th/Braille-CET/index.php?option=com_content&view=article&id=58&Itemid=69

18 ขอมลจากการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 1 เดกบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว” วนท 30 เมษายน 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

47

ประเภท สถาบนการศกษา

ภาครฐ ศนยการศกษาพเศษทกจงหวด 76 ศนย

ภาครฐ โรงเรยนสอนคนตาบอดภาคเหนอ

ภาครฐ โรงเรยนสอนคนตาบอดภาคใต จงหวดสราษฎรธาน

ภาคเอกชน โรงเรยนสอนคนตาบอดกรงเทพ

ภาคเอกชน โรงเรยนสอนคนตาบอดพระมหาไถ พทยา ในพระราชปถมภ

ภาคเอกชน โรงเรยนสอนคนตาบอดจงหวดแพร สนตจนตนาอปถมภ

ภาคเอกชน โรงเรยนสอนคนตาบอดธรรมสากล หาดใหญ

ภาคเอกชน โรงเรยนการศกษาคนตาบอด ขอนแกน

ภาคเอกชน โรงเรยนการศกษาคนตาบอดรอยเอด

ภาคเอกชน โรงเรยนการศกษาคนตาบอดและคนตาบอดพการซาซอนลพบร

ภาคเอกชน โรงเรยนธรรมกชน

ตารางท 3.5 ตวอยางหนวยงานภาครฐทใหความชวยเหลอแกผบกพรองทางการเหน

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

สานกสงเสรมและพทกษคนพการ สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดกเยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย

สงเสรมการฝกอาชพใหแกคนพการในชมชน การรวมกลมประกอบอาชพอสระ และการฝกอาชพสาหรบคนพการทางสตปญญาในชมชน ดาเนนการสงเสรมการทางานของคนพการ โดยสงเสรมการทางานใน 2 รปแบบ คอ การประเมนสมรรถภาพคนพการกอนไปทางานและการทดลองงานในสถานประกอบการ การประกวดสถานประกอบการดเดนดานการจางงานคนพการ และองคการดเดนทสนบสนนการทางานดานคนพการ จดหางานใหแกคนพการเขาทางานในสถานประกอบการ บรการจดทะเบยนคนพการ และบรการกองทนฟนฟสมรรถภาพคนพการ

ศนยฟนฟอาชพคนพการบานทองพลเผาพนส กรม ฝกอาชพแกคนพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชาง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

48

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

พฒนาสงคมและสวสดการ อเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยฟนฟอาชพคนพการหยาดฝน กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกคนพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยบรการสวสดการสงคมเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ สมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกคนพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยฟนฟอาชพคนพการพระประแดง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกคนพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ตารางท 3.6 ตวอยางหนวยงานภาคเอกชนทใหความชวยเหลอแกผบกพรองทางการเหน

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทย พทกษสทธและรกษาสทธอนพงไดโดยชอบธรรม เพอพฒนาสงเสรม และสรางโอกาสใหคนตาบอดทยงขาดโอกาสในสงคมมคณภาพชวตทดขน

มลนธคอลฟลดเพอคนตาบอด ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ

ใหการศกษาและฝกวชาชพแกคนตาบอด การใหบรการ เชน ฟนฟสมรรถภาพโดยใหชวยเหลอตนเองไดในชวตประจาวน ใหความรอานเขยนอกษรเบรลลและความรทวไป จดใหมการเรยนวชาสามญ เพอสอบเทยบชนประถมศกษา มธยมศกษา การฝกวชาชพนวดแผนโบราณ และทานายโชคชะตา เปนตน

มลนธชวยคนตาบอดแหงประเทศไทย ในพระบรมราชนปถมภ

ชวยเหลอคนตาบอดทงหญงและชาย โดยไมจากดเชอชาตและศาสนา เ พอใหการศกษาสามญและการฝกอบรมในดานวชาชพ โดยไดจดตงหนวยงานเพอใหบรการแกคนตาบอดในรปแบบตางๆ รวม ๕ แหง คอ โ ร ง เ ร ยนสอนคนตาบอดกร ง เ ทพ ศน ย พฒน าสมรรถภาพคนตาบอด ศนยเทคโนโลยทางการศกษาเพอคนตาบอด ศนยฝกอาชพหญงตาบอดสามพราน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

49

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

และศนยพฒนาอาชพคนตาบอด สานกงานมลนธชวยคนตาบอดแหงประเทศไทย ในพระบรมราชนปถมภ

มลนธธรรมกชนเพอคนตาบอดในประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

จดการเรยนการสอนแกคนตาบอด เรยนรวม และผลตสอการเรยนการสอนแกคนตาบอด

ศนยการเรยนและสาธตอาชพคนตาบอดธนบร การเรยน และสาธตอาชพคนตาบอด

3.1.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

ตามแนวคดจาก UNESCO (2010) วา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารถกนามาใชเพอการศกษาสาหรบเดกบกพรอง ใน 3 ลกษณะ คอ การใชเพอทดแทน (Compensation uses) เปนการนาเทคโนโลยเขามาชวยเพอทจะทาใหผเรยนทพการสามารถมสวนรวมในกจกรรมทางการศกษาแบบปกต เชน การอาน หรอการเขยน การใชเพอสอน (Didactic uses) เปนการปรบเปลยนแนวทางการจดการศกษา โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอในการสอน เพอทาใหผเรยนทมความบกพรองเปนสวนหนงของการเรยนรได และการใชในการสอสาร (Communication uses) เปนการใชเทคโนโลยเพอเปนทางเลอก หรอชวยเพมประสทธภาพในการสอสารใหกบผเรยนทมความบกพรอง

โดยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทผเรยนทพการสามารถใชประโยชนไดอาจแบงไดเปน 3 แบบ คอ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทวไป (Mainstream technologies) เชน คอมพวเตอรทมมาตรฐานการเขาถงขอมลมาพรอมกบเครอง (In-built accessibility features) รปแบบแฟมอเลกทรอนกสทเขาถงได และเทคโนโลยสงอานวยความสะดวก (Assistive technologies) เชน เครองอานจอภาพ (Screen readers) หรอคยบอรดดดแปลง (Adaptive keyboards) เปนตน โดยทเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกนหมายถง อปกรณ ระบบ ฮารดแวร ซอฟตแวร หรอบรการใดๆ กตามทนามาชวยเพมศกยภาพของผทมความบกพรองอยางใดอยางหนง ซงเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกนอาจหมายรวมถง เครองชวยเคลอนไหว เชน ซอฟตแวรทชวยในการเรยนรตางๆ ได

นอกจากน ผเชยวชาญดานการบกพรองทางการเหน ยงใหความเหนเพมเตมวา การเรยนรตองมการบรณาการทกษะตางๆ ดงนน การสรางสอควรตองเนนหลกการออกแบบเพอมวลชน19 (Universal Design) เชน iPhone ทออกแบบมาเพอใหทกคนสามารถเขาถงเทคโนโลยได ซงดกวาการดดแปลงอปกรณทเปนการแกปญหาทปลายทางเปนผลใหตนทนสงและมราคาแพง รวมถงการพฒนาและออกแบบเวบไซตททก 19

หลกการออกแบบเพอมวลชน (Universal Design) หมายถง การออกแบบดานสงแวดลอม สถานท และสงของเครองใชทเปนสากล

และใชไดทวไปอยางเทาเทยมกนสาหรบมวลมนษยทกคนในสงคม โดยไมตองมการออกแบบดดแปลงพอเศษ หรอเฉพาะเจาะจงเพอบคคลกลมหนงกลมใดโดยเฉพาะ, สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส และผสงอาย (http://www.opp.go.th/km/fund/apcd3_7_12_49.pdf)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

50

คนเขาถงได (Web Accessibility) เพอสรางความสะดวกแกผบกพรองทางการเหน ทบรรจเนอหาเกยวกบเอกสารการเรยนตางๆ หนงสอทนาสนใจ หรอบทความทางวชาการทเนนการใชคาทนาตดตามใกลตวเดกเพอใหเดกสามารถเขาถงไดและเกดความสนใจมากขน20

การสารวจขอมลเบองตนในประเทศไทยพบวา การพฒนาเครองมอ อปกรณ สอ หรอสงอานวยความสะดวกของประเทศไทยมกเปนผลจากการวจยและพฒนาขนจากการสนบสนนของหนวยงานในภาครฐ แตการใชงานยงคงจากดเฉพาะกลมและไมแพรหลายนก ซงตวอยางของเครองมอทมการใชงานในปจจบน เชน

1) เครองขยายตวอกษรระบบโทรทศนวงจรปด (Closed Circuit Television-CCTV) เปนอปกรณชวยในการขยายภาพหรอตวอกษร ซงมหลายชนดทงแบบตงโตะทสามารถใหบรการในหองสมดตางๆ และแบบพกพาสาหรบเดกสายตาเลอนราง (low vision) ใหสามารถอานตวอกษรทมขนาดใหญขนได โดยไมตองยกหนงสอขนอานในระดบใกลดวงตามากเกนไป ซงพบวา การใชงานสวนใหญยงจากดอยในเดกทศกษาอยในระดบสงมากกวาเดกเลก เพราะยงมขอจากดเรองงบประมาณในการจดซอ ยกตวอยางหนวยงานทนามาใช เชน ศนยบรการนกศกษาพการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร มการใหบรการยมเครองขยายตวอกษรระบบโทรทศนวงจรปด ชนดพกพาใหแกนกศกษาสายตาเลอนรางทกคนใชตลอดการศกษาในมหาวทยาลย และสงคนเมอสาเรจการศกษา เปนตน

แผนภาพท 3.1 เครองขยายตวอกษรระบบโทรทศนวงจรปด ชนดพกพา (Closed Circuit Television-CCTV)

ทมา: ศนยบรการนกศกษาพการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต

20

ตวอยางเชน การใสรปแบบตวอกษรเพอเออใหโปรแกรม Screen Reader ใหสามารถอานไดนน ควรใสรปตองใสคาอธบายใตรป

ประกอบดวย ไมควรใสเสยงเพลงในเวบไซตเพราะจะทาใหไดยนเสยงจากโปรแกรม Screen Reader ไมชดเจน นอกจากนยงควรหลกเลยง file รปภาพ และ PDF ซงโปรแกรม Screen Reader ไมสามารถอานได นอกจากนการออกแบบโปรแกรมบางอยางมความซบซอนเกนกวาความสามารถของผบกพรองทางการเหนจะสามารถใชงานไดอยางสะดวก เชน Microsoft Excel แมจะทาการตดตง plug-in Screen Reader ชวยแลวกตาม (บทสมภาษณผเชยวชาญจากวทยาลยราชสดา)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

51

2) เครองบนทกสวนบคคลระบบแสดงผลอกษรเบรลล (Braille note-taker) เปนคอมพวเตอรพกพาแบบแปนพมพอกษรเบรลล ซงมรปแบบการปอนขอมลเขาผานแปนพมพในระบบอกษรเบรลล และมการแสดงผลเปนเสยงพด ซงในบางรนอาจเพมเตมการแสดงผลเปนอกษรเบรลล (Refreshable Braille Display) ได โดยอปกรณดงกลาวนสามารถเชอมตอเขากบเครองคอมพวเตอรสวนบคคล โทรศพทมอถอและอปกรณอเลกทรอนกสอนๆ ผานชองทางการเชอมตอตางๆ เชน หวตอพอรตยเอสบ (USB Port) นอกจากความสามารถทเปนอปกรณเพอการบนทกขอมลแลว ยงมการพฒนาในการเพมฟงกชนการใชงานอนๆ อก เชน สมดนดหมาย การเชอมตออนเทอรเนต การรบสงจดหมายอเลกทรอนกส (email) การเลนไฟลเสยง เปนตน ซงพบวา การใชงานสวนใหญยงจากดอยในผททางานแลวมากกวาเดกทกาลงศกษา เพราะยงมขอจากดเรองงบประมาณในการจดซอ ยกตวอยางหนวยงานทนามาใช เชน สถาบนคนตาบอดแหงชาตเพอการวจยและพฒนา และมลนธธรรมกชนเพอคนตาบอดในประเทศไทย ในพระบรมพระราชปถมภ เปนตน

แผนภาพท 3.2 เครองบนทกสวนบคคลระบบแสดงผลอกษรเบรลล (Braille note-taker)

ทมา: สถาบนคนตาบอดแหงชาตเพอการวจยและพฒนา

3) โปรแกรมซอฟตแวรทชวยเหลอดานการเรยนรสาหรบกลมผบกพรองทางการเหน ไดแก โปรแกรมตาทพย21, Scientific Research, JAWS Program (โปรแกรมชวยอานใชไดทงภาษาไทยและองกฤษ), หนงสอเสยง EPUB 3.01, หนงสอเสยง DAISY (Digital Accessible Information System พฒนาโดยบรษท ไมโครซอฟต), Siri (แอพพลเคชนแปลงเสยงเปนอกษรของมอถอ iPhone), โปรแกรมอานจอภาพ 21

โปรแกรมสงเคราะหเสยงภาษาไทย (Thai text to Speech) ทพฒนาขนจากการสนบสนนทนวจยของกองทนเพอการพฒนาเทคโนโลยคอมพวเตอรภาษาไทยสาหรบคนตาบอด มลนธราชสดา ซงโปรแกรมดงกลาวนสามารถใชงานรวมกบโปรแกรมอานจอภาพ (Screen Reader Software) จากตางประเทศได

(http://www.uniserv.buu.ac.th/forum2/topic.asp?TOPIC_ID=2368)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

52

(screen reader) เปนตน ซงตวอยางหนวยงานทนามาใชเชน โรงเรยนในสงกดมลนธธรรมกชนเพอคนตาบอดในประเทศไทย ในพระบรมพระราชปถมภ วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล เปนตน

4) อปกรณทางการสอสารทเออตอการใชงานแกผพการอยางมากในขณะน มตวอยางทเหนไดชดเจน เชน มอถอ iPhone จากการออกแบบใหสามารถตงคาการใชงานแบบการอานเมนและการปอนคาสงโดยใชการสมผสหนาจอแบบงายเพอใหผบกพรองทางการเหนสามารถใชงานไดอยางสะดวกมากขน ตวอยางโปรแกรมตางๆ เชน โปรแกรมอานขอความดวยเสยงสงเคราะห (Text-to-Speech: TTS), โปรแกรมอานหนาจอ (Screen Readers) เปนตน และตวอยางเครองมออนๆ เชน Talking Web Browsers, Audio Books and Playback Audio Books เปนตน (วนทนย พนธชาต, 2550) ซงตวอยางหนวยงานทนามาใช เชน โรงเรยนในสงกดมลนธธรรมกชนเพอคนตาบอด ในพระบรมพระราชปถมภ วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยธรรมศาสตร สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทย สถาบนคนตาบอดแหงชาตเพอการวจยและพฒนา เปนตน

5) การพฒนาโปรแกรมเพอใชในการเรยนการสอนวชาดนตรเพอเดกบกพรองทางการเหนอยางโปรแกรม MusicXML ทเปนโปรแกรมแปลเพลงเปนอกษรเบรลล (มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2550) เปนอกตวอยางหนงของการนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาปรบใชเพอชวยเหลอในดานการเรยนรแกเดกบกพรองทางการเหน ซงทางมหาวทยาลยสงขลานครนทรไดทดลองใชงานแลว

แผนภาพท 3.3 โปรแกรม MusicXML

ทมา: มหาวทยาลยสงขลานครนทร, 2550

6) โปรแกรม TAB-Player เปนโปรแกรมอานหนงสอเสยงตามมาตรฐานเดซ ทมเสยงบรรยายภาษาไทย ซงจดทาขนโดยกลมนกศกษาภาควชาวศวกรรมคอมพวเตอร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร ในป 2545 ทยงมการพฒนาอยางตอเนองจนถงปจจบน โดยขณะนไดพฒนา

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

53

ถงเวอรชนท 2.4 (http://www.daisynow.net/tabplayer/index.html) โดยตวอยางหนวยงานทนามาใชเชน โรงเรยนในสงกดมลนธธรรมกชนเพอคนตาบอดในประเทศไทย อยในพระบรมพระราชปถมภ สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทย สถาบนคนตาบอดแหงชาตเพอการวจยและพฒนา เปนตน

7) โปรแกรมจฬาเดซ (ChulaDAISY)22 เปนโปรแกรมสรางหนงสอเสยงดจทลในมาตรฐานเดซ ทพฒนาโดยคณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอใหอาสาสมครสามารถสรางหนงสอเสยงไดดวยตนเอง ซงมสวนการทางานทสาคญ ทสามารถสรางหนงสอเสยงเดซตามมาตรฐาน ANSI/NISO Z39.86 หรอ DAISY 3 ชนด Audio and full text สามารถสงเคราะหเสยงพดจากขอความทนาเขามาเปนภาษาไทย สามารถบนทกโครงการหนงสอเสยงทยงไมสาเรจได สามารถจดการโครงสรางหนงสอเสยงและรายละเอยดหนงสอเสยง (meta-data) ได และสามารถนาหนงสอเสยงทสาเรจแลว ขนไปเกบไวทคลงหนงสอเสยงออนไลนของสมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทยได

นอกจากน ในสวนของการจดทาหนงสออกษรเบรลล ซงจาเปนตองใชงบประมาณสงกวาการจดทาหนงสอโดยทวไป ทอาจตองขอรบงบประมาณสนบสนนจากกองทนสงเสรมและพฒนาการศกษาสาหรบคนพการ ทางสมาคมตนตาบอดแหงประเทศไทยจงมความตองการใหพฒนา EPUB ใหสามารถใชงานหนงสออกษรเบรลลบนระบบแอนดรอยด (Android) และสามารถกระจายไดใน facebook ททวถงไดมากกวาแทน เพอลดคาใชจายในการจดทาหนงสออกษรเบรลลลง โดยขณะนโรงเรยนธรรมกวทยากาลงจดทาหองสมดหนงสอเสยง เพอลดปญหาการขาดแคลนหนงสอทจาเปนในกลมผบกพรองทางการเหน แตยงคงพบปญหาลขสทธของหนงสอตนฉบบ จงสามารถจดทาหนงสอเสยงไดเฉพาะหนงสอทแปลเปนอกษรเบรลลไดเทานน23

8) เครองมอวดแสง ศาสตราจารยยโกะ โทรยามา แหงมหาวทยาลยทสคบะ (Tsukuba University)ไดคดคนประดษฐเครองมอวดแสงขนชวยเหลอนกเรยนผบกพรองทางการเหนในการเรยนวชาเคม เพอเปนเครองมอทใชในการแยกความเขมของสทมการเปลยนแปลงในหลอดทดลองวทยาศาสตรทใชในการเรยนวชาเคมของโรงเรยนประเภทบกพรองทางการเหนในประเทศญปน ซงภายในเครองจะประกอบดวยวงจรของเซนเซอรวดแสงทเชอมกบอปกรณสงเสยง โดยเครองมอวดแสงจะสงเสยงสงเมอแตะเครองทหลอดทดลองทมความเขมของสในหลอดทดลองตา (สออน เชน เหลอง) และเครองจะสงเสยงตาเมอความเขมของสในหลอดทดลองสง (สเขม เชน นาเงน) ทาใหสามารถแยกการเปลยนแปลงของสารทเกดขนภายในหลอดทดลองได (การฝกอบรมเทคนคการสอนคณตศาสตรและวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนทมความบกพรองทางการเหน โรงเรยนธรรมกวทยา จงหวดเพชรบร วนท 26 มนาคม 2555)

22

คมอการใชงานโปรแกรมจฬาเดซ, 2554

23 ประมวลขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญดานการบกพรองทางการเหน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

54

แผนภาพท 3.4 การใชเครองมอวดแสงในการวดความเขมของสในหลอดทดลอง

ทมา: การฝกอบรมเทคนคการสอนคณตศาสตรและวทยาศาสตร สาหรบนกเรยนทม

ความบกพรองทางการเหน โรงเรยนธรรมกวทยา จงหวดเพชรบร วนท 26 มนาคม 2555

9) โรงเรยนสอนเดกบกพรองทางการเหนในประเทศแถบสหภาพยโรป ไดพฒนาแลปทอป (Labtop) ทมปมลดเฉพาะเพอใหงายตอการใชงานเพยงกดปมเดยว และออกแบบใหมนาหนกเบา หนาจอกวาง แบตเตอรประหยดพลงงานและอยไดนานอกดวย

แผนภาพท 3.5 การพฒนาแลปทอปทมปมลดเฉพาะเพอใหงายตอการใชงานเพยงกดปมเดยว

ทมา: http://api.ning.com/files/*HjZY9*l3JE606PNH9Ag5El15pxf0v5Z1BwO2KTfk6bohrTIhAWy6QQEdRBkvExTwJusuH5-NeQ-bn6JMek6Bure6o97FeG5/BSFSENandictAbilityNetguidelinesdtpsmall.pdf

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

55

10) โปรแกรมซอฟตแวรตางๆ โปรแกรมซอฟตแวรทผลตขนโดยบรษทตางๆ ทวโลกออกจาหนายสตลาดมากมาย ซงสามารถแบงเปน 3 โปรแกรมหลกๆ ไดแก โปรแกรมอานจอภาพ (Screen Reader) โปรแกรมอานขอความดวยเสยงสงเคราะห (Text to Speech-TTS) และ โปรแกรมอานหรอสรางหนงสอเสยงตางๆ ตามมาตรฐานเดซ (DAISY) เชน โปรแกรม ReadHear เปนโปรแกรมอานขอความดวยเสยงสงเคราะห (Text-to-Speech: TTS) ทผลตโดยบรษท GH ประเทศสหรฐอเมรกา โดยมจดเดนทสามารถใชอานสตรทางวทยาศาสตรและคณตศาสตรได และยงมความสามารถในการอานตารางทซบซอนไดด ดวยการบรรจคาสง Math player ภายในโปรแกรม ทาใหโปรแกรมสามารถอานสตรทางเคม ฟสกส และคณตศาสตรทซบซอนไดอยางละเอยด นอกจากนยงสามารถเลอกอานออกเสยงไดหลายภาษา แตยงมราคาคอนขางสงอยในปจจบน

3.1.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกบกพรองทางการเหน

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกบกพรองทางการเหน จาเปนทตองมเทคโนโลยสงอานวยความสะดวก (Assistive Technology) เขามาใชรวมกบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทวไป ทาใหเปนการเพมภาระคาใชจายในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของเดกบกพรองทางการเหน หรอของหนวยงาน/สถาบนการศกษาทตองเปนผจดเตรยมอปกรณเหลาน ทงน การขาดแคลนอปกรณอานวยความสะดวกเพอการเรยนการสอนในโรงเรยนตางๆ ทงโรงเรยนศกษาเฉพาะทางและโรงเรยนเรยนรวมอกดวย สงผลใหสถานศกษาตางๆ ขาดความพรอมในการดแลและรองรบนกเรยนกลมทมความบกพรองทางการเหน

จากการสมภาษณและระดมความคดเหนผเชยวชาญ24 ยงพบวา การเนนทจะนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาใชมากจนเกนไป อาจสงผลตอการเรยนรตามพฒนาการทเหมาะสมในการเรยนรของเดกอยางสมวยได ซงเดกบกพรองทางการเหนควรเรมจากการคลาสมผส และการทองจาอกษรเบรลล เพอใหมทกษะในการสงเกตการณเปลยนแปลงในลกษณะตางๆ ทจะเปนจดเรมตนทสาคญของการเรยนรในระดบทสงขนตอไป ในขณะท การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาประยกตใชนน ควรเปนสวนเสรมเพอเกดการกระตนใหเกดการเรยนรของเดกมากกวาการนามาใชเปนหลกแทนททกษะการคลาสมผส

นอกจากน ผเชยวชาญจากภาคประชาชนไดตงขอสงเกตวา เดกบกพรองทางการเหนควรเรยนโรงเรยนเฉพาะทางสาหรบผบกพรองทางการเหนจะไดรบประโยชนทางการศกษามากกวา เนองจากโรงเรยนเรยนรวมทวไปยงไมเออตอการเรยนร เพราะการขาดแคลนบคลากรทมความรความเขาใจในการสอนเดกบกพรองทางการเหนไดอยางถกตอง ซงแมวาจะมครสอนเสรมทมความรความเขาใจอกษรเบรลลอยจานวนหนงทชวยในการสอนเสรมชวงเยนหลงเลกเรยนกไมชวยในการเรยนรทถกตอง เพราะเดกควรไดรบการพกผอนและเลนอยางสมวย ซงกเปนหนงในกระบวนการเรยนรทถกตองมากกวา เชน ในการเรยนการสอนวทยาศาสตรใหแกเดกบกพรองทางการเหน ควรเนนการสรางโปรแกรมจาลองการทางาน (simulation 24

การประชมกลมยอยในเรอง การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของ

เดกและเยาวชนดอยโอกาส วนท 30 เมษายน 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

56

software) ททกคนสามารถเขาถงได โดยเฉพาะเดกกลมนทควรเนนใหเดกสามารถมความคดเชงวทยาศาสตร (Scientific Thinking) มากกวาหลกการทางวทยาศาสตร (scientific concept) ทจะใหประโยชนตอเดกมากกวา และควรนาผลทางวทยาศาสตรแปลงออกมาเปนอกษรเบรลลดวย จงจะเปนการเสรมใหเดกคด จนตนาการ และเขาใจรายละเอยดไดอยางถกตองมากยงขน

ขอมลทมสาหรบเดกกลมน ยงเนนขอมลการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสาหรบการศกษาในระบบ แตในความเปนจรงเดกกลมนยงอยนอกระบบการศกษาเปนจานวนมาก เนองจากหลายฝายมกละเลยหรอใหการสนบสนนอยางไมตอเนอง และมกมองวาเปนภาระของครอบครวทตองรบผดชอบในการดแลเดกกลมดงกลาว ดงนน ควรมการสรางมาตรการทางกฎหมายกาหนดใหสถานทตางๆ ตองมสงอานวยความสะดวกพนฐานบรการแกผพการใหครอบคลมขน โดยเนนสทธพนฐานทเดกทกคนตองไดรบอยางเทาเทยมกน (บทสมภาษณผเชยวชาญ)

3.2 เดกบกพรองทางการไดยน

3.2.1 สถานการณทวไป

นยาม

บคคลทมความบกพรองทางการไดยน หมายถง คนทสญเสยการไดยนตงแตระดบการสญเสยนอยไปหาสญเสยมาก/รนแรง แบงได 2 ประเภท25 คอ

1) คนหหนวก หมายถง คนทสญเสยการไดยนมากจนไมสามารถรบขอมลผานการไดยน ไมวาจะใสหรอไมใสเครองชวยฟงกตาม โดยทวไปหากตรวจการไดยนประมาณ 90 เดซเบลขนไป (เดซเบลเปนหนวยวดความดงของเสยง) หมายถง คนปกตเรมไดยนเสยงดงไมเกน 25 เดซเบล แตคนหหนวกจะเรมไดยนเสยงเมอเสยงดงมากกวา 90 เดซเบล

2) คนหตง หมายถง คนทมการไดยนเหลออยพอเพยงทจะรบขอมลผานทางการไดยน โดยทวไปจะใสเครองชวยฟง หากตรวจวดการไดยนจะพบวา มการสญเสยการไดยนนอยกวา 90 เดซเบลลงมาจนถง 26 เดซเบล หมายถง คนปกตเรมไดยนเสยงดงไมเกน 25 เดซเบล แตคนหตงจะเรมไดยนเสยง เมอเสยงดงมากกวา 26 เดซเบลจนถง 90 เดซเบล

25

กลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐาน (2555). ขอมลสารสนเทศ ป’54 ณ 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

57

จานวน

ในการรวบรวมขอมลจานวนเดกบกพรองทางการไดยนจากแหลงขอมลทตยภมตางๆ พบวา ยงไมพบแหลงขอมลททาการรวบรวมจานวนเดกกลมเปาหมายทมการจาแนกอายระหวาง 6-18 ปอยางชดเจน ซงจากขอมลในป 2555 มจานวนผพการและนกเรยนในโรงเรยนการศกษาพเศษสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) และกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สามารถสรปเปนขอมลได ดงน

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดเผยแพรผลดาเนนการจดทะเบยนคนพการทวประเทศตงแตวนท 1 พฤศจกายน 2537 ถง 31 มกราคม 2555 พบวา ภาคทมจานวนผบกพรองทางการไดยนมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมจานวนผบกพรองทางการไดยนมากทสดจานวน 75,477 คน หรอคดเปนรอยละ 40.52 ของจานวนผบกพรองทางการไดยนทงหมด 186,254 คน รองลงมาคอ ภาคเหนอจานวน 28,367 คน หรอรอยละ 25.52 ของจานวนผบกพรองทางการไดยนทงหมด และภาคกลางและภาคตะวนออกจานวน 31,905 คน หรอรอยละ 17.13 ของจานวนผบกพรองทางการไดยนทงหมด ดงตารางท 3.7

ตารางท 3.7 สถตขอมลผบกพรองทางการไดยนจาแนกตามภมภาค และเพศ

ภาค ชาย หญง รวม รอยละ 1. กรงเทพมหานคร 2. ภาคกลาง และ ภาคตะวนออก 3. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 4. ภาคใต 5. ภาคเหนอ 6. ไมระบ

3,289 16,519 39,214 10,445 26,207 2,524

3,377 15,386 36,263 9,592

21,317 2,121

6,666 31,905 75,477 20,037 47,524 4,645

3.58 17.13 40.52 10.76 25.52 2.49

รวม 98,198 88,056 186,254 100 ทมา: สถตสวสดการสงคม กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2555 (http://www.m-society.go.th/document/statistic/statistic_7407.pdf)

ในสวนกลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดทาการรวบรวมจานวนนกเรยนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจดทาเปนรายงานขอมลสารสนเทศ ป 2554 ณ วนท 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง โดยไดรายงานจานวนนกเรยนผบกพรองทางการไดยนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทโสตศกษา 20 โรงเรยน พบวา จานวนนกเรยนประจามมากกวานกเรยนไปกลบ โดยจานวนนกเรยนประจาจานวน 4,551 คนหรอคดเปนรอยละ 92.05 ของจานวนนกเรยนทงหมด 4,944 คน ซงนกเรยนบกพรองทางการไดยนในปการศกษา 2554 กาลงศกษาอยในระดบประถมศกษามากทสด คดเปนรอย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

58

ละ 37.97 รองลงมาศกษาในระดบมธยมศกษาตอนตนรอยละ 29.33 ศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายคดเปนรอยละ 27.25 และมจานวนทศกษาอยในระดบอนบาลนอยทสด คดเปนรอยละ 5.46 ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 3.8 ดงน

ตารางท 3.8 จานวนนกเรยนผบกพรองทางการไดยนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทโสตศกษา 20 โรงเรยน สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

ระดบการศกษา ประจา ไปกลบ รวม รอยละ ระดบอนบาล 249 21 270 5.46 ระดบประถมศกษา 1,743 134 1,877 37.97 ระดบมธยมศกษาตอนตน 1,326 124 1,450 29.33 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย 1,233 114 1,347 27.25

รวม 4,551 393 4,944 100 ทมา: ประมวลจากกลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2555). ขอมลสารสนเทศ ป’54 ณ 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง. (http://special.obec.go.th/special_it/information%20school%20special-support%2054/2.Information54(special).pdf)

นอกจากนกลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ยงไดทาการรวบรวมจานวนนกเรยนทศกษาในโรงเรยนศกษาสงเคราะหสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจดทาเปนรายงานขอมลสารสนเทศ ป 2554 ณ วนท 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง โดยไดรายงานจานวนนกเรยนพการเรยนรวมในปการศกษา 2554 วามจานวนทงสน 1,043 คนหรอคดเปนรอยละ 2.78 ของจานวนนกเรยนทงหมด 37,511 คนในโรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง ซงกาลงศกษาอยในระดบประถมศกษามากทสด จานวน 619 คนหรอคดเปนรอยละ 59.35 รองลงมาคอ ระดบมธยมศกษาตอนตนจานวน 297 คนหรอคดเปนรอยละ 28.48 ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 3.3

การกระจายตว

ผเชยวชาญคาดการณวา เดกบกพรองทางการไดยนอาจมการกระจายตวอยนอกระบบการศกษาเปนจานวนมาก เปนผลจากผปกครองไมใหความสาคญตอการศกษาของเดกบกพรองทางการไดยน และเกดจากปญหาฐานะทางการเงนของครอบครว หรออาจยงสารวจไมพบ (บทสมภาษณผเชยวชาญ) ซงสอดคลองกบขอมลการรบสมครเขาศกษาของเดกบกพรองทางการไดยนทมตวเลขลดลง จนสงผลใหโรงเรยนประเภทโสต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

59

ศกษาบางแหงตองมการปรบกลยทธ และขยายกลมเดกทดแล โดยรบสมครเดกบกพรองทางสมองเขาศกษาเพมขน 26

3.2.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

เดกบกพรองทางการไดยนและการสอความตามอาการหหนวกและหตงมกพบปญหาทมผลตอการเรยนร ไดแก พดชา ไมเขาใจสญลกษณภาษา รศพทนอย จาแนกเสยงพดไมได ใชอวยวะในการพดไมถกตองทาใหพดไมชด รวาพดอะไร แตพดเปนคาพดไมได ไมเขาใจคาพดของผอน พดไมเปนประโยค พดแลวคนอนฟงไมรเรอง พดไมถกหลกภาษา ไมเขาใจโครงสรางทางภาษา ใชคาศพทไมตรงกบความหมายทจะพด (วนทนย พนธชาต, 2550)

จากประเดนปญหาดงกลาวสามารถสรปปญหาในกระบวนการเรยนรของเดกบกพรองทางการไดยนทสาคญคอ ปญหาในการสอสารระหวางเดกทบกพรองทางการไดยนกบบคคลอนๆ ซงในทประชมกลมยอยฯ ไดมการอภปรายถงแนวทางการสอสาร/ภาษาทเหมาะสมสาหรบการสอสารสาหรบผบกพรองทางการไดยนวาควรจะเปนภาษามอ หรอภาษาทวไป (ทใชพด อาน เชน การอานรมฝปาก) อยางไรกด ปญหาในการสอสารน สงผลตอการเรยนรของเดก กลาวคอ

1) ขาดทกษะทางภาษาในการฟง พด หรอ เขยน

เดกบกพรองทางการไดยนกลมทงกลมอาการหหนวกและหตงมกพบปญหาการเขยนทไมถกตองตามโครงสรางประโยค ทงนสบเนองจากเดกมกเรยงประโยคการเขยนทอางองจากภาษามอทมการเรยงโครงสรางประโยคแตกตางจากโครงสรางภาษาเขยน ยกตวอยางเชน การทเดกใชคาวา “กนขาวฉน” แทนประโยคทถกตองวา “ฉนกนขาว” เปนตน ซงสงผลตอการเรยนในวชาตางๆ ของเดก โดยเฉพาะการเขยนรายงานและการตอบขอสอบตางๆ ทอาจารยผสอนอาจแปลความคลาดเคลอนจากสงทเดกตองการจะสอได (การสมภาษณผเชยวชาญ)

2) ภาษามอยงไมใชภาษาเดยวกน และอธบายไดไมครอบคลมทกคาโดยเฉพาะศพทนามธรรม

จากการทภาษามอยงไมมภาษาทเปนสากล ทงยงมขอจากดในการอธบายถงคาศพททซบซอนโดยเฉพาะคานามธรรมตางๆ จงอาจเปนขอจากดตอการเรยนในบางวชา เชน พระพทธศาสนา หรอวชาเกยวกบหลกศลธรรม เปนตน นอกจากน การมขอจากดของการแปลความคาศพทนามธรรมทแตกตางกน ยงอาจสงผลตอการเรยนรจดจาของเดกจากการแปลความผานลามภาษามอทานแรก ซงยากตอการแกไขหาก

26

ขอมลจากการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 1 เดกบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว” วนท 30 เมษายน 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

60

เปนการจดจาทคาดเคลอนจากความเปนจรง หรอจดจาความหมายไปอยางไมครบถวนในภายหลง ซงจะมผลตอแนวความคดในการเรยนรเรองอนๆ ตอไปได (ขอคดเหนจากการสมภาษณและประชมกลมยอยฯ)

นอกจากน เดกบกพรองทางการไดยนจานวนมากอยในครอบครวทมฐานะยากจน เปนผลใหไมไดรบการศกษาและไมรภาษามอไทยทถกตองเพอใชในการเรยนร โดยสวนใหญมกเปนภาษามอทองถนหรอคดเพอใชสอสารกนเอง ควบคไปกบการทประเทศไทยยงขาดแคลนบคลากรผมความรความเขาใจและผเชยวชาญทางดานภาษามออยางเพยงพอ เนองจากภาษามอไมมภาษาสากล ซงการจะเรยนรเทคโนโลยหรอการพฒนาการใชภาษามอจากตางประเทศนน ผเรยนภาษามอตางประเทศตองมความเขาใจหลกการใชภาษานนๆ กอนจงจะสามารถเรยนรภาษามอของประทศนนๆ ได จงมผความรความเขาใจเกยวกบภาษามอของตางประเทศนอยมาก ดงนนในการพฒนาและการเรยนภาษามอจงมขอจากดภายในประเทศ ยงผลใหการเรยนรของผบกพรองทางการไดยนเปนเรองยากทสด ดงจะเหนไดจากอาชพของผบกพรองทางการไดยนจะถกจากดเพยงครสอนผบกพรองทางการไดยนเปนสวนใหญ (สมภาษณผปฏบตงานในองคกรทมภารกจเกยวของกบผบกพรองทางการไดยน)

ในสวนของในระบบการศกษาเดกบกพรองทางการไดยนสามารถเรยนรวมกบเดกทวไปอยในโรงเรยนตางๆ แตตองเนนการเขยนและการขยบปากเปนจงหวะขณะพดใหชดเจน ไมพดขณะเขยนกระดาน เปนตน

3.2.3 หนวยงานทเกยวของ

หนวยงานททางานเกยวของกบเดกทบกพรองทางการไดยนสามารถแบงอออกเปน 3 ประเภท ไดแก สถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐ และหนวยงานภาคเอกชน/ภาคประชาสงคม โดยมตวอยางหนวยงานทเกยวของ ดงตารางตอไปน

ตารางท 3.9 ตวอยางหนวยงานทใหบรการการศกษาแกผบกพรองทางการไดยน

ประเภท สถาบนการศกษา

ภาครฐ ศนยการศกษาพเศษทกจงหวด 76 ศนย

ภาครฐ โรงเรยนการศกษาพเศษประเภทโสตศกษา 20 โรงเรยน เชน โรงเรยนเศรษฐเสถยร โรงเรยนโสตศกษาทงมหาเมฆ โรงเรยนโสตศกษาจงหวดนนทบร โรงเรยนโสตศกษาเทพรตน เปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

61

ตารางท 3.10 ตวอยางหนวยงานภาครฐทมภารกจเกยวของกบผบกพรองทางการไดยน

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

สานกสงเสรมและพทกษคนพการ สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดกเยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย

ส ง เสรมการฝกอาชพใหแกผ พการในชมชน การรวมกลมประกอบอาชพอสระ และการฝกอาชพสาหรบคนพการทางสตปญญาในชมชน ดาเนนการสงเสรมการทางานของคนพการ โดยสงเสรมการทางานใน 2 รปแบบ คอ การประเมนสมรรถภาพผพการกอนไปทางานและการทดลองงานในสถานประกอบการ การประกวดสถานประกอบการดเดนดานการจางงานคนพการ และองคการดเดนทสนบสนนการทางานดานคนพการ จดหางานใหแกผ พการเขาทางานในสถานประกอบการ บรการจดทะเบยนผพการ และบรการกองทนฟนฟสมรรถภาพผพการ

คลนกโสตสมผสและการพด ภาควชาโสต ศอ นาสกวทยา คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

ฝกพดสาหรบผทบกพรองทางการไดยนทพบในเดก

ศนยฟนฟอาชพคนพการพระประแดง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยฟนฟอาชพคนพการบานทองพลเผาพนส กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยฟนฟอาชพคนพการหยาดฝน กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยบรการสวสดการสงคมเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ สมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

62

ตารางท 3.11 ตวอยางหนวยงานภาคเอกชน/ภาคประชาสงคมทมภารกจเกยวของกบผบกพรองทางการไดยน

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

สมาคมคนหหนวกประเทศไทย สงเสรมการศกษาของคนหหนวกและเพอใหความรวมมอกบองคการ หรอสมาคมคนพการทวโลก บรการลามภาษามอ ฝกอาชพคนหหนวก ใหคาแนะนาปรกษา และเผยแพรขอมลขาวสารทเปนประโยชนแกคนหหนวก

สมาคมคนหหนวกและหตงแหงประเทศไทย

ชวยเหลอคนหหนวกทมปญหาในดานการประกอบอาชพ และแนะนาอาชพทเหมาะสม ใหสามารถชวยเหลอตนเองและครอบครวได

มลนธอนเคราะหคนหหนวก ในพระบรมราชนปถมภ

สนบสนนและสงเสรมการศกษาของคนหหนวก รวมกบสถาบนฝกอบรมสอนคนหหนวก สงเสรมการศกษาคนควาโรคเกยวกบหและการฟนฟสมรรถภาพของคนหหนวก เผยแพรความรเ กยวกบคนหหนวก และสงเสรมอาชพแกคนหหนวก

3.2.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเดกบกพรองทางการไดยน สวนใหญมงเนนทโปรแกรมทสามารถแปลงคาพดออกมาเปนตวอกษร เพอใหผบกพรองทางการไดยนสามารถสอสารผานการอานได โดยการพฒนาเทคโนโลยเพอชวยเหลอผบกพรองในกลมนตองคานงถงราคาทถก การใชงานงาย และสามารถใชงานไดอยางครอบคลมและทวถง โดยตวอยางเทคโนโลย เชน เครองชวยฟง (Personal Listening Devices) (วนทนย พนธชาต, 2550)

การประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในสวนของซอฟตแวรและฮารดแวร มกเนนทการพฒนาโปรแกรมเพอชวยการสอความหมาย โดยเฉพาะเทคโนโลยสงอานวยความสะดวก ตวอยางของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทใชในปจจบนทนาสนใจมรายละเอยด ดงน

1) โปรแกรมภาษามอไทย เปนชดคาศพทคอมพวเตอรทจดทาขนเพอประโยชนในการเกบรวบรวมคาศพทภาษามอไทยทางดานคอมพวเตอรไวเปนหมวดหม และเพอเผยแพรเปนทามาตรฐานภาษามอไทยใหเปนทเขาใจในการสอสารระหวางผใชภาษามอในประเทศไทย ซงการบญญตภาษามอไทยชดคาศพทคอมพวเตอรนเปนผลงานของวทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล รวมกบสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย และกลมผบกพรองทางการไดยนทมความรดานคอมพวเตอรทงภาครฐและเอกชน โดยมผเชยวชาญทางภาษาศาสตรและคอมพวเตอรเปนวทยากรในการใหความรเบองตน ซงตวอยางหนวยงานทใชงานและเผยแพรเชน วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เปนตน

2) ระบบแทรกและถอดรหสคาบรรยายแทนเสยงแบบซอนได เปนอปกรณจดทาสอภาพเคลอนไหว วดทศน/วซดใหมคาบรรยายแทนเสยงแบบซอนได เพอใหคนหหนวกสามารถชมสอภาพเคลอนไหว เชน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

63

ภาพยนตรหรอสารคดได โดยระบบดงกลาวประกอบดวย ชดแทรกรหสคาบรรยายแทนเสยง ชดถอดรหสคาบรรยายแทนเสยง โดยในชดแทรกรหสมโปรแกรม Caption Studio ใชสาหรบสรางลาดบคาบรรยายแทนเสยง จากนนชดแทรกรหสจะนาคาบรรยายแทนเสยงทสรางไวไปแทรกในสอชนใหม (VHS, VCD, DVD) สวนชดถอดรหสเปนตวนาสญญาณรหสคาบรรยายแทนเสยงในสอชนใหมออกมาแสดง นอกจากนผชมยงสามารถเลอกชมภาพยนตรทมคาบรรยายแทนเสยงหรอไมมกได (วนทนย พนธชาต, 2550) ซงทดลองใชโดยสมาคมคนหหนวกแหงประเทศไทย และวทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล

การใชเทคโนโลยทพฒนาเพอชวยใหการทางานของผใชงานทวไปกสามารถชวยเพมประสทธภาพในผทมระดบการไดยนบางสวนอยางอาการหตงได เชน โปรแกรมโอภา โปรแกรมปราศรย เปนตน แตโปรแกรมทงคยงใชงานยากและซบซอนอย จงจาเปนตองออกแบบใหใชงานไดงายและสะดวกมากขนตอไป (การสมภาษณผเชยวชาญ)

3) เครองชวยฟงแบบ “ดจทลไบโอนค” (digitalBIONICS) เปนเครองชวยฟงสาหรบผมอาการกลมหตง ททางานเลยนแบบธรรมชาต โดยใชไมโครชพความเรว 64 บท เพอประมวลผลและการตอบสนองทรวดเรวใกลเคยงกบความเรวของสญญาณทสงผานเสนประสาทในรางกายมนษย ทเปนการเลยนแบบการทางานของสมองในการออกแบบคอมพวเตอร "ไบโอเมคคลนค" (Biomachanics) หรอ ไบโอนค โดยมหลกการทางาน ดงน

• ขยายเสยงพดใหดงขนโดยอตโนมต (Sound Navigation) เชน ในทจอแจเครองจะเนนขยายเสยงพดใหดงขน โดยไมขยายเสยงจอแจรอบขาง (AutoPilot) และจะปรบทศทางการรบเสยงไปทางผพด (Auto Focus) แมมเสยงกอง เสยงสะทอน เครองจะใชระบบ Sound Cleaning ตดเสยงรบกวนออก การรบสายโทรศพทเมอแนบโทรศพทเขาใกลห เครองจะปรบอตโนมตไปยงระบบรบโทรศพททนท

• เมอเครองตรวจจบเสยงรบกวนได เครองจะสรางคลนเสยงลกษณะเดยวกนในทศทางตรงขาม เพอหกลางเสยงนน (Feedback Phase Inverter)

• มชพหนวยความจา (Data Logging) บนทกลกษณะการใชเครองในสภาพแวดลอมตางๆ แลวนาขอมลดงกลาว ไปปรบตงระบบการทางานอตโนมตของเครอง โดยใชโปรแกรม iPFG Successware ททางานรวมกบชพความเรวสง 64 บต ทาใหการทางานของเครองเปนจรงไดตามวตถประสงคทตองการ

ซงเทคโนโลยนสามารถชวยใหเดกกลมอาการหตงไดยนเสยงในหองบรรยายทอาจารยผสอนไมใชเครองขยายเสยงในการสอนไดเปนอยางด แตพบวา ยงมราคาคอนขางสงอยในปจจบน (http://www.eartone.co.th/instrument_types_th.html)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

64

ในสวนการพฒนาสอการเรยนรโดยการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารใหแกเดกบกพรองทางการไดยนนน ควรมการเนนสอทมภาพประกอบและมคาอธบายใตภาพเปนขนตอนอยางละเอยด ซงจะสามารถเสรมสรางการเรยนรและการจดจาอยางเปนระบบของเดกได 27

โรงเรยนสอนเดกบกพรองทางการไดยนในประเทศแถบสหภาพยโรป ไดพฒนาการเรยนการสอนในหองเรยน โดยใหครผสอนใสไมโครโฟนทเสยงจะเชอมตอไปทหฟงของนกเรยนผบกพรองทางการไดยนโดยตรง

แผนภาพท 3.6 การเรยนการสอนโดยครผสอนใสไมโครโฟนทเสยงจะเชอมตอไปทหฟง ของนกเรยนผบกพรองทางการไดยนโดยตรง

ทมา: http://api.ning.com/files/*HjZY9*l3JE606PNH9Ag5El15pxf0v5Z1BwO2KTfk6bohrTIhAWy6QQEdRBkvExTwJusuH5-NeQ-bn6JMek6Bure6o97FeG5/BSFSENandictAbilityNetguidelinesdtpsmall.pdf

4) โปรแกรม Wordbar มการพฒนาโปรแกรมทมภาพประกอบและมคาอธบายใตภาพเปนขนตอนอยางละเอยด ซงจะสามารถเสรมสรางการเรยนรและการจดจาอยางเปนระบบของเดกได โดยเปนโปรแกรมชวยในการพมพทมคาศพทตงแต A-Z ทจาเปนในการเขยนโดยทวไป ซงสามารถใชรวมกบโปรแกรมพนฐานของเครองคอมพวเตอร เชน โปรแกรมการไมโครซอฟตออฟฟศ ดวยการคลกเลอกคาศพททตองการประกอบการพมพ และสามารถบนทกคาศพททมกใชเปนประจาเพมเตมไดอกดวย ซงกาลงเปนทนยมอยางมากในกลมประเทศสหภาพยโรป ทสามารถปรบใชไดทงเดกทวไปและเดกทมความบกพรองทางการไดยนอกดวย

27

ขอมลจากการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 1 เดกบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว” วนท 30 เมษายน 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

65

แผนภาพท 3.7 โปรแกรม Wordbar

ทมา: http://www.dyslexic.com/wordbar

5) การใชคอมพวเตอร ในประเทศองกฤษเนนการใหเดกบกพรองทางการไดยนใชการอาน เขยน และพมพจากคอมพวเตอรผานโปรแกรมการใชงานทวไปอยางไมโครซอฟตออฟฟศ หรอการสงจดหมายอเลกทรอนกส (email) รวมถงมการพฒนาโปรแกรมการสอนคณตศาสตรเพอเดกบกพรองทางการไดยนทบรรจในแผน CD และ DVD หรอสามารถทาการดาวนโหลดไดจากอนเทอรเนต นอกจากนยงไดพฒนาโปรแกรมเสรมในการชวยเหลอเดกบกพรองในการเขาถงอนเทอรเนตไดมากขนดวยโปรแกรมแปลงเสยงเปนขอมล เชน Clicker4 Wordbar TextHELP! และ Co:Writer 4000 เปนตน

(http://www.guardian.co.uk/education/2004/mar/22/elearning.technology)

6) โปรแกรมนาเสนอ ในประเทศฟลปปนสไดใชสอการสอนโดยลดการเขยนของผสอนใหมากทสด โดยการเรยนผานสอการสอนดวยโปรแกรมนาเสนอแทน เชน โปรแกรมไมโครซอฟตเพาเวอรพอยน ซงใชควบคกบการใชภาษามอประกอบการสอน

(http://www.mccid.edu.ph/features/information-technology-education-for-the-deaf-in-the-philippines)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

66

แผนภาพท 3.8 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนสอนในโรงเรยนศกษาเฉพาะทางสาหรบเดกบกพรองทางการไดยนของประเทศฟลปปนส

ทมา: http://www.mccid.edu.ph/features/information-technology-education-for-the-deaf-in-the-philippines

3.2.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกบกพรองทางการไดยน

เนองจากปญหาสาคญของเดกทบกพรองทางการไดยนคอ การสอสารและความเขาใจระหวางตวเดกกบบคคลอนๆ รวมทงการยากตอการเขาใจประเดนทเปนนามธรรมอนเนองมาจากขอจากดดานภาษาไทยและภาษามอ ทยงไมมภาษามอเปนสากล และไมสามารถอธบายไดครอบคลมทกคา ดงนน เพอชวยในการเรยนรของเดกบกพรองทางการไดยน จงควรมการพฒนาสอในหลากหลายรปแบบภาษามอ เชน หนงสอภาพ และการใหมตวอกษรประกอบสาหรบสอทเปนสอเสยง (Closed Caption) เชน สอโทรทศน ซงจาเปนตองใหความสาคญตอประเดนการเรยงลาดบของการใสคาบรรยายใตภาพ ความเรวของการขนประโยคตอไป และการใสคาบรรยายใตภาพใหครอบคลมทกสอ เพอใหเกดความเทาเทยมในการรบขอมลขาวสารของผททบกพรองทางการไดยน 28

อยางไรกด การพฒนาอกษรประกอบ (Closed caption) หรอภาษามอประกอบสอเสยง เพอสงเสรมการเรยนรนน แมวาในทางเทคนคจะสามารถดาเนนการได และมหลายประเทศไดดาเนนการแลว แตหากจะใหมการดาเนนการดงกลาวอยางแพรหลาย จาเปนตองมกฎหมาย และ/หรอนโยบายของภาครฐ ทจะขบเคลอนและสนบสนนงบประมาณในการดาเนนงานอกดวย

28

ขอมลจากการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและ

การสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 1 เดกบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว” วนท 30 เมษายน 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

67

3.3 เดกบกพรองทางการเคลอนไหว

3.3.1 สถานการณทวไป

นยาม

เดกทมความบกพรองทางดานรางกายหรอการเคลอนไหว หมายถง เดกทมความผดปกตของแขน ขา หรอลาตวรวมถงศรษะเปนเดกทมความผดปกตบกพรองหรอสญเสยอวยวะสวนใดสวนหนงของรางกายทาใหไมสามารถเคลอนไหวไดดเทาคนปกต แตไมไดหมายถงเดกทมความบกพรองทางการเหนและเดกทมความบกพรองทางการไดยน แมวาดวงตาและระบบการไดยนเปนสวนหนงของรางกายกตาม เดกทมความบกพรองทางดานรางกายหรอการเคลอนไหวสามารถสงเกตได ดงน

1. รางกายเตบโตไมปกต เชน แขนหรอขาไมเทากนทงสองขาง ลาตวเลกผดปกตอวยวะผดรป เชน เทาตด เอวคด หลง-ลาตวโคงงอผดปกต แขนขาดวน

2. กลามเนอผดปกต เชน แขน-ขา ลาตวลบ ไมมแรงอยางคนปกต

3. ไมสามารถเคลอนไหวอวยวะตางๆ เชน ไมสามารถเคลอนลาตว แขน-ขา มอ หรอเทาไดอยางคนทวไป

4. ไมสามารถนง ยนไดดวยตนเอง

5. ไมสามารถทากจวตรประจาวนได เชน ไมสามารถรบประทานอาหาร อาบนา ถอด-ใสเสอไดดวยตนเอง

(ชลลดา สะอาดวงค กลมสงเสรมการจดการศกษา สานกงานเขตพนทการศกษาลาพน เขต2, http://www.lp2.go.th/kmc/?name=research&file=readresearch&id=92)

จานวน

ในการรวบรวมขอมลจานวนเดกบกพรองทางการเคลอนไหวจากแหลงขอมลทตยภมตางๆ พบวา ยงไมพบแหลงขอมลททาการรวบรวมจานวนเดกกลมเปาหมายทมการจาแนกอายระหวาง 6-18 ปอยางชดเจน ซงจากขอมลในป 2555 มจานวนผ พการและนกเรยนในโรงเรยนการศกษาพเศษ สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) และกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย สามารถสรปเปนขอมลได ดงน

กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดเผยแพรผลดาเนนการจดทะเบยนผพการทวประเทศตงแตวนท 1 พฤศจกายน 2537 ถง 31 มกราคม 2555 พบวา ภาคทมจานวนผบกพรองทางการเคลอนไหวมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมจานวนผบกพรองทางการเคลอนไหวมากทสดจานวน 195,948 คน หรอคดเปนรอยละ 35.02 ของจานวนผบกพรองทางการเคลอนไหวทงหมด 559,598 คน รองลงมาคอ ภาคเหนอจานวน 137,976 คน หรอรอยละ 24.66 ของจานวนผบกพรองทางการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

68

เคลอนไหวทงหมด และภาคกลางและภาคตะวนออกจานวน 129,752 คน หรอรอยละ 23.19 ของจานวนผบกพรองทางการเคลอนไหวทงหมด ดงตารางท 3.12

ตารางท 3.12 สถตขอมลผบกพรองทางการเคลอนไหวจาแนกตามภมภาค และเพศ

ภาค ชาย หญง รวม รอยละ 1. กรงเทพมหานคร 2. ภาคกลาง และ ภาคตะวนออก 3. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 4. ภาคใต 5. ภาคเหนอ 6. ไมระบ

11,069 73,550

108,947 35,457 74,251 9,626

8,151 56,202 87,001 25,333 63,725 6,283

19,220 129,752 195,948 60,790

137,976 15,912

3.43 23.19 35.02 10.86 24.66 2.84

รวม 312,903 246,695 559,598 100 ทมา: สถตสวสดการสงคม กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2555 (http://www.m-society.go.th/document/statistic/statistic_7407.pdf)

ในสวนกลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดทาการรวบรวมจานวนนกเรยนทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษ สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจดทาเปนรายงานขอมลสารสนเทศ ป 2554 ณ วนท 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนการศกษาพเศษ 43 โรง โดยไดรายงานจานวนนกเรยนผบกพรองทางการเคลอนไหวทศกษาใน 9 โรงเรยน พบวา จานวนนกเรยนประจามมากกวานกเรยนไปกลบ โดยจานวนนกเรยนประจาจานวน 312 คนหรอคดเปนรอยละ 95.71 ของจานวนนกเรยนทงหมด 326 คน ซงนกเรยนบกพรองทางการเคลอนไหวในปการศกษา 2554 กาลงศกษาอยในระดบประถมศกษามากทสด คดเปนรอยละ 43.87 รองลงมาศกษาในระดบมธยมศกษาตอนตนรอยละ 29.75 ศกษาในระดบมธยมศกษาตอนปลายคดเปนรอยละ 16.87 และมจานวนทศกษาอยในระดบอนบาลนอยทสด คดเปนรอยละ 9.51 ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 3.13 ดงน

ตารางท 3.13 จานวนนกเรยนผบกพรองทางการเคลอนไหวทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทบกพรองทางรางกาย สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554

ระดบการศกษา ประจา ไปกลบ รวม รอยละ ระดบอนบาล 29 2 31 9.51 ระดบประถมศกษา 137 6 143 43.87 ระดบมธยมศกษาตอนตน 94 3 97 29.75 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย 52 3 55 16.87

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

69

ระดบการศกษา ประจา ไปกลบ รวม รอยละ รวม 312 14 326 100

ทมา: ประมวลจากขอมลสารสนเทศโรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง ณ 10 มถนายน 2554 สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (http://special.obec.go.th/special_it/information%20school%20special-support%2054/2.Information54(special).pdf)

นอกจากนกลมงานขอมลและสารสนเทศ กลมแผนและงบประมาณ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ยงไดทาการรวบรวมจานวนนกเรยนทศกษาในโรงเรยนศกษาสงเคราะห สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จดทาเปนรายงานขอมลสารสนเทศ ป 2554 ณ วนท 10 มถนายน 2554 และขอมลดชนชวดคณภาพนกเรยน ปการศกษา 2553 โรงเรยนศกษาสงเคราะห 50 โรง ซงมรายละเอยดแสดงในตารางท 3.3

การกระจายตว 29

ผเชยวชาญไดคาดการณวา เดกบกพรองทางการเคลอนไหวอาจมการกระจายตวนอกระบบการศกษาอยเปนจานวนมาก เนองจากผปกครองไมใหความสาคญตอการศกษาของเดกบกพรองเหลาน และเกดจากปญหาฐานะทางการเงนของครอบครว นอกจากนยงมเดกจานวนมากทยงไมขนทะเบยนคนพการ เนองจากในแตละปอตราผไดรบบาดเจบจากการเกดอบตเหตมเปนจานวนมาก ดงนนปจจบนจงไดมการรวมกลมเพอใหความชวยเหลอดวยการ “จดบานใหเปนหองเรยน ปรบพอแมเปนคร” ดวยการรวมกลมผปกครองทมเดกบกพรองทางการเคลอนไหวทไมสามารถเขาเรยนในศนยศกษาพเศษเฉพาะทางได มารวมกนสอนเพอใหเดกมพฒนาการทสมบรณมากขน

สาหรบเดกทอยในสถานศกษานน โรงเรยนเรยนรวมมจานวนของเดกบกพรองทางการเคลอนไหวมากกวาโรงเรยนศกษาเฉพาะทาง โดยเดกบกพรองทางการเคลอนไหวตองใชสอและอปกรณการเรยนพเศษชวยในการเรยนตางๆ ทออกแบบมาเฉพาะความบกพรองในแตละสวนของรางกาย นอกเหนอจากการใชไมเทาคายน หรอรถเขน เปนตน

29

ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

70

3.3.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร 30

เดกบกพรองทางการเคลอนไหวจะมปญหาแตกตางกนขนอยกบอวยวะทบกพรอง เชน เดกทสญเสยขาจะสามารถใชอปกรณการเรยนโดยทวไปได แตจะมอปกรณชวยในการเคลอนท เชน การใชไมเทาคายน หรอ รถเขนเทานน โดยในทางกลบกน หากเดกมความบกพรองในสวนของอวยวะสวนอนๆ โดยเฉพาะชวงแขนและมอ ทงน ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญพบวา ปญหาในกระบวนการเรยนรของเดกบกพรองทางการเคลอนไหวทสาคญมกม 2 ประเดนหลก ไดแก

1) ขาดแคลนอปกรณ เครองมอในการชวยเหลอตนเองในชวตประจาวน และการเรยนร ซงเดกทมความบกพรองหลายสวน อาจตองการความชวยเหลอจากเพอนหรอผดแลมาก ทแมจะมอปกรณในการชวยเหลอแลวกตาม แตการเคลอนไหวของเดกยงไมสามารถทาไดอยางคลองตวมากนก จงสงผลตอการทากจกรรมบางอยางในการเรยน เชน การเขยน การจบอปกรณตางๆ เปนตน และอาจมผลตอการเรยนบางรายวชาได เชน วชาพละศกษา หรอ วชานาฏศลป เปนตน นอกจากนจากการทเดกตองพงพาเพอนหรอผดแลมากจะสงผลตอการดารงชวตอยดวยตนเองของเดกในอนาคตได

2) เดกมกมปญหาสขภาพรวมดวย เชน ทองเสยงาย ออนเพลยงาย จากการพยายามใชอปกรณ เครองมอ หรอสงอานวยความสะดวกตางๆ ทไมไดออกแบบมาเพอการใชงานทเหมาะสมเฉพาะบคคล จงสงผลใหตองขาดเรยนบอยครง

อยางไรกด เดกสามารถเรยนรวมกบเดกทวไปได หากเดกไดรบการเตรยมความพรอมทด และทางโรงเรยนจดบรการเพมเตมใหกบเดก จะทาใหการพจารณาจดเดกเขาเรยนรวมกบเดกทวไปไดเปนรายบคคล (http://cdn.learners.in.th/assets/media/files/000/099/297/original_e.doc?1285570572) ซงควรใหเดกเรยนรวมกบเดกปกตอยในโรงเรยนทวไปเพอเสรมพฒนาการ แตตองมอปกรณชวยทเหมาะสมตอลกษณะความบกพรอง เชน อปกรณชวยจบ wheel chair รวมถงการจดโครงการสนบสนนใหเพอนรวมหองหรอนกเรยนรนพชวยดแลนกเรยนผพการในโรงเรยน เปนตน

3.3.3 หนวยงานทเกยวของ หนวยงานททางานเกยวของกบเดกทบกพรองทางการเคลอนไหวสามารถแบงอออกเปน 3 ประเภท ไดแก สถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐ และหนวยงานภาคเอกชน/ภาคประชาสงคม โดยมตวอยางหนวยงานทเกยวของ ดงตารางตอไปน

30 ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

71

ตารางท 3.14 ตวอยางหนวยงานทจดบรการการศกษาสาหรบเดกบกพรองทางการเคลอนไหว

ประเภท สถาบนการศกษา

ภาครฐ ศนยการศกษาพเศษทกจงหวด 76 ศนย

ภาครฐ โรงเรยนการศกษาพเศษ 9 โรง เชน โรงเรยนศรสงวาลยนนทบร โรงเรยนศรสงวาลยขอนแกน โรงเรยนศรสงวาลยเชยงใหม

ตารางท 3.15 ตวอยางหนวยงานภาครฐ ทมภารกจเกยวของกบผบกพรองทางการเคลอนไหว

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

สานกสงเสรมและพทกษคนพการ สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดกเยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย

สงเสรมการฝกอาชพใหแกผพการในชมชน การรวมกลมประกอบอาชพอสระ และการฝกอาชพสาหรบผพการทางสตปญญาในชมชน ดาเนนการสงเสรมการทางานของผพการ โดยสงเสรมการทางานใน 2 รปแบบ คอ การประเมนสมรรถภาพผพการกอนไปทางานและการทดลองงานในสถานประกอบการ การประกวดสถานประกอบการดเดนดานการจางงานผพการ และองคการดเดนทสนบสนนการทางานดานผพการ จดหางานใหแกผพการเขาทางานในสถานประกอบการ บรการจดทะเบยนคนพการ และบรการกองทนฟนฟสมรรถภาพผพการ

ศ น ย ส ร น ธ ร เ พ อ ก า ร ฟ น ฟสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาต

ฟนฟสภาพจตใจ และรางกายของผพการ บรการอปกรณทางการแพทย

ศนย ฟ น ฟอาชพคนพการพระประแดง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยฟนฟอาชพคนพการบานทองพลเผาพนส กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยฟนฟอาชพคนพการหยาดฝน กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และคอมพวเตอร

ศนยบรการสวสดการสงคมเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ สมเดจพ ร ะ น า ง เ จ า ส ร ก ต

ฝกอาชพแกผพการ โดยไมตองเสยคาใชจาย เชน ชางอเลกทรอนกส ชางตดเยบเสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางเยบหนง ชางเชอมโลหะ และ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

72

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

พระบรมราชนนาถ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ

คอมพวเตอร

ตารางท 3.16 ตวอยางหนวยงานภาคเอกชน/ภาคประชาสงคมทเกยวของกบผบกพรองทางการเคลอนไหว

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

สมาคมคนพการแหงประเทศไทย เปนตวแทนของผพการในกจกรรมเกยวกบสทธและประโยชนของผพการทางการเคลอนไหวทวประเทศ

สภาคนพการทกประเภทแห งประเทศไทย

ตดตามคนหาระเบยบขอบงคบกฎหมายทมผลประโยชนตอผพการมาเผยแพรใหทราบถงสทธอนพงมพงได ตดตามคนหาศกษาระเบยบขอบงคบกฎหมายททาใหผพการเสยผลประโยชนเพอเสนอและชกชวนใหมการแกไขเสนอกฎหมายทใหผลประโยชนแกผพการ เผยแพรความรเกยวกบผพการตอสงคม เพอใหเกดความเขาใจและทศนคตทถกตอง สงเสรมใหเกดความสมพนธอนดระหวางผพการทกประเภท และเปนองคกรตวแทนผ พการทกประเภทในการตดตอกบองคการอนทงภาครฐบาลและเอกชนในเรองทเกยวกบสทธประโยชนของผพการทกประเภท เสรมความรแกผพการใหขอมลขาวสารและประชาสมพนธกจกรรมของผพการใหสงคมไดรบทราบ

ศนยฝกอาชพของมลนธสายใจไทย ในพระบรมราชปถมภ

ฝกอาชพชางเยบหนง แกะสลกแกว

องคการแฮนดแคป อนเตอรเนชนแนล ประเทศไทย

จดทาอปกรณชวยเหลอผพการทกประเภท โดยผรบบรการไมตองเสยคาใชจาย ในการฟนฟปรบสภาพทางรางกาย ในขณะทรอรบขาเทยมหรอเครองชวยคนพการ บรการทางดานคาแนะนาปรกษา จดฝกอบรมใหความรแกคนในทองถน ใหคาปรกษาและปองกนภยจากทนระเบด และสนบสนนการดาเนนโครงการฟนฟสมรรถภาพผพการโดยชมชน

มลนธอนเคราะหคนพการในพระราชปถมภ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

สงเสรมดานการศกษา ระดบปฐมวยถงมธยมศกษาปท 3 และฝกวชาชพแกผพการแขน ขา และลาตว เชน การประกอบอาหาร การทาพมเสนนา การเลยงปลา การปลกผก การทาสงประดษฐ

มลนธพระมหาไถเพอการพฒนาคนพการ

สนบสนนการดาเนนกจกรรมตางๆ ของคณะพระมหาไถในงานทเกยวของกบผพการ สงเสรมใหผพการไดรบการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทย การศกษา อาชพ และสงคม เพอสรางสถานศกษาสาหรบผพการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

73

หนวยงาน การใหความชวยเหลอ

สงเสรมหรอทาการศกษาวจยคนควาเผยแพรเรองเกยวกบการฟนฟสมรรถภาพผพการ และสงเสรมสนบสนนใหความรวมมอกงองคกรทงภาครฐและเอกชนททางานเกยวของกบการฟนฟสมรรถภาพ

สภาสงคมสงเคราะหแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

ใหการสงเคราะหและพฒนาผพการทางดานการศกษา การฝกอาชพ การฟนฟสมรรถภาพทางกายและสงคม นนทนาการ กฬาคนพการ ใหคาแนะนาปรกษาปญหาทกประเภทแกผพการ และขอมลขาวสารของผพการ และดาเนนการสนบสนนสงเสรมการแขงขนกฬาคนพการทงในประเทศและตางประเทศ

มลนธครสเตยนเพอเดกพการ ฟนฟสมรรถภาพเดกพการใหชวยเหลอตนเองได โดยมศนยสงเสรมและฟนฟสมรรถภาพผพการในชมชน

มลนธพฒนาคนพการไทย สนบสนนว ถชวตผ พการโดยรวมมอกงองคกรอนๆ ดานการแพทย การศกษา อาชพ และสงคม

มลนธคนพการไทย บรการขอมลขาวสารแกผพการ บรการรถยก รถเขนแกผพการ รวมถงการซอมบารง จดโครงการฝกอบรม สมมนา และประสานเครอขายองคกรคนพการทวประเทศ

สมาคมคนพการนนทบร จดกจกรรมทางสงคม ใหคาปรกษาแนะนาแกผพการ และฝกอบรมการดารงชวตอสระ การกฬา และการประกอบอาชพ

3.3.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

การพฒนาเทคโนโลยเพอชวยเหลอผบกพรองในกลมน ควรเนนการลดการเคลอนไหวรางกายใหนอยทสด หรอการฟนฟการเคลอนไหวใหสมบรณขนแลวแตความบกพรองทตางกนของแตละบคคล และควรมอปกรณชวยเหลอพเศษ เชน อปกรณชวยพมพ อปกรณชวยชตาแหนง จอภาพระบบสมผส การสรางเมาสทมปมขนาดใหญ head mouse (การบงคบ pointer โดยใชการเคลอนไหวของศรษะแทนการใชมอ) มอถอทมปมกดขนาดใหญ (เชน มอถอซเปอรอามา) เปนตน นอกจากนหนงสอเสยง Thai OCR (โปรแกรมทลดการพมพ โดยการแปลงเอกสารกระดาษเปน file text) และโปรแกรมเดาคาศพทกสามารถชวยใหการเรยนรในกลมนเพมขนได ซงเปนการลดการเคลอนไหวของเดกใหสามารถอานและเขยนหนงสอไดรวดเรวเพมขน เพราะเดกอาจมความบกพรองหลายอยางในบคคลเดยว การเรยนรจงจาเปนตองใชเครองมอหลายดานตามสภาพความบกพรองของเดกแตละบคคล (วนทนย พนธชาต, 2550)

การออกแบบอปกรณเพอใหการชวยเหลอนน ควรเปนอปกรณทสรางมาเฉพาะทออกแบบมาเพอการใชงานแกผบกพรองโดยตรงมากกวาการนาอปกรณทออกแบบมาเพอผใชงานทวไปมาดดแปลงเพอใหสามารถ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

74

ใชงานไดในผบกพรอง ซงการสรางอปกรณอาจไมจาเปนตองพงพาเทคโนโลยขนสง แตเนนทประโยชนการใชงานเปนหลกกสามารถเสรมพฒนาการดานการเรยนรไดเชนกน ซงในสวนของสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย กระทรวงศกษาธการกาลงมผลบงคบใชใหศนยการศกษานอกโรงเรยนทวประเทศบรการการเรยนผานระบบอนเทอรเนตได เพอใหสามารถลดการเดนทางในการเรยนของเดกกลมพเศษตางๆ ลงได 31

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาตไดมการพฒนาทงฮารดแวรและซอฟตแวรเกยวกบการใหความชวยเหลอผบกพรองตางๆ มากมาย แตยงไมเปนทรจกและใชงานอยางครอบคลมแพรหลาย ซงสวนใหญมกเปนการสรางเพอการวจยหรอเปนตนแบบในจานวนจากดเทานน จงมความตองการใหหาแนวทางในการนาอปกรณตางๆ ออกมาใหสามารถผลตและขายไดอยางแพรหลายมากขน 32 ซงตวอยางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทมบทบาทเพอชวยเหลอผบกพรองทางการเคลอนไหว มดงตอไปน

1) สวตชเมาส เปนแปนสวตชทนาสวตชเดยวหลายอนมาเรยงกนไวบนฐานรอง โดยแตละสวตชมหนาทสาหรบควบคมการเคลอนทของลกศรบนจอภาพในทศทาง ขน-ลง ซาย-ขวา พรอมทงมสวตชทใชแทนฟงกชนการปอนขอมล เชน การคลกเลอก การดบเบลคลก และการกดคาง สวตชเมาสม 3 ขนาด คอ ขนาดเลก กลาง และใหญ โดยตวอยางของหนวยงานทใชงาน เชน วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล เปนตน

2) โปรแกรมอกษรลขต เปนโปรแกรมคอมพวเตอรทชวยในการเขยนสาหรบเดกทมปญหาพฒนาการทางดานภาษา หรอเดกบกพรองทางรางกาย ทไมสามารถเขยนหนงสอดวยมอหรอพมพขอความผานแปนคยบอรดปกตได โดยโปรแกรมสามารถรบคาอนพตไดทงผานทางคยบอรดมาตรฐานและกระดานลขต รวมทงยงไดออกแบบเฉพาะใหเดกไดฝกทกษะดานการเขยนอกดวย ซงจะชวยเดกใหสรางหรอแกไขขอความไดโดยงาย พรอมกนนนยงเชอมตอกบเสยงสงเคราะหภาษาไทยในการอานแปนคยบอรด เมนบาร และขอความในหนาตางแกไขไดอกดวย ซงตวอยางหนวยงานทนาไปใชเชน โรงเรยนในสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ เปนตน

(http://astec.nectec.or.th/index.php?option=com_content&view=article&catid=22&id=92&Itemid=14)

3) Traxsys Joystick Plus เปนคนโยกควบคมแทนการทางานดานเมาส ซงตดตงดวยการตอพวงปมกดจากภายนอก เพอเพมความสะดวกในการควบคมและการสงงานคอมพวเตอร

(http://www.bltt.org/hardware/p+gjoyplus.htm)

31

ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

32 ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

75

แผนภาพท 3.9 Traxsys Joystick Plus

ทมา: http://www.bltt.org/hardware/p+gjoyplus.htm

4) โปรแกรม On-Screen Keyboard เปนโปรแกรมแปนพมพทแสดงผลบนหนาจอคอมพวเตอรในระบบปฏบตการ Windows XP ทสามารถใชงานโดยการคลกบนปมตางๆ ในโปรแกรมบนหนาจอภาพทออกแบบมาเสมอนแปนพมพบนคยบอรด เพอใชแทนแปนพมพทตอพวงจากภายนอก

(http://www.bltt.org/software/xposk/osk_xp.htm)

แผนภาพท 3.10 โปรแกรม On-Screen Keyboard

ทมา: http://www.bltt.org/software/xposk/osk_xp.htm

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

76

3.3.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกบกพรองทางการเคลอนไหว

จากการสมภาษณและการประชมระดมความคดเหน พบวา การพฒนาอปกรณ เครองมอ สงอานวยความสะดวกทเหมาะสมสามารถเสรมสรางในการเรยนรของเดกอยางสมวยได และการกระจายสงอานวยความสะดวกอยางทวถง เพอใหเดกสามารถเขาถงขอมลขาวสารในการเรยนรเปนประเดนสาคญ ซงเดกบกพรองทางการเคลอนไหวมกมปญหาสขภาพรวมดวยจากความบกพรองหลายสวน ดงนนการออกแบบอปกรณ เครองมอเพอลดการเคลอนไหวของเดกในเขาถงสงทจะเรยนรไดเปนหนทางหนงในการลดชองวางระหวางเดกปกตและเดกบกพรองลงไดบาง ไมวาจะเปนการสรางสอการเรยนตางๆ ในเวบไซตใหสามารถเขาเรยน หรอทบทวนบทเรยนเองได

นอกจากน ปจจบนรฐสนบสนนใหผพการทกประเภทไดมสทธในการเรยนโดยไมเสยคาใชจาย แตกลบไมมการจดสรรอปกรณและการเตรยมพรอมของครผสอนรวมถงหลกสตรในการรองรบการศกษาเพอผพการอยางเพยงพอเทาทควร จงกลบกลายเปนอปสรรคของการศกษาของผพการเชนเดม ซงอปสรรคสาคญของการศกษาของผพการ ไดแก ทศนคตเชงลบตอศกยภาพของผพการ การขาดแคลนผสอนทมความรความเขาใจ ขาดแคลนสงอานวยความสะดวกและอปกรณชวยเหลอทจาเปน เชน ทางลาด ลฟท เครองมอชวยจบตางๆ เปนตน และกฎระเบยบขอกาหนดตางๆ เชน การเขาเรยนของเดกผพการจะตองมเงอนไขในการชวยเหลอตนเองไดในเบองตน ยกตวอยางเชน การทานอาหารและการแตงตวดวยตนเองได หรอการรบสมครเขาศกษาในระดบมหาวทยาลยมกประกาศและดาวนโหลดเอกสารทางอนเทอรเนตเทานน เปนตน 33

ในป 2010 องคการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (United nations Educational, Scientific and Cultural Organization : UNESCO) สนบสนนใหใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการลดขอจากดในการศกษาของผพการ เพอใหผพการสามารถเขาถงขอมลตางๆ รวมถงการประกอบอาชพอยางเทาเทยมในสงคม ซงเปนการเนนใหนาเทคโนโลยสารสนเทศเขาไปเพมความสามารถในการเขาถงขอมลในทกกจกรรม เชน การเมอง เศรษฐกจ วทยาศาสตร และกจกรรมทางสงคม โดยแนะนาการสรางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอผพการวา ควรเนนการพฒนาทใหความสาคญกบการเตมเตมตามสงทผพการบกพรอง โดยเนนการเคลอนไหวใหเปนธรรมชาตใหเหมาะกบสงแวดลอมในการศกษาของเดกผพการนนๆ โดยไดกอตงหนวยงาน IITE (Institute for Information Technologies in Education) ทประกอบดวยประเทศแกนนา ไดแก องกฤษ อตาล เนเธอรแลนด ญปน ออสเตรเลย และ สหรฐอเมรกา เพอเปนหนวยงานทาการพฒนาหลกสตรเฉพาะเพอเดกผพการ ตวอยางเชน การฝกอบรม “ICTs in Education for People with Special Needs” ซงพฒนาโดยมประเทศแกนนาในการพฒนาหลกสตรคอ อตาล รสเซย ออสเตรเลย และเดนมารค (http://iite.unesco.org/policy_and_research/icts_in_special_needs/) โดยสอการเรยนไดเนนการพฒนาโปรแกรมเพมเสรมสรางการเรยนตางๆ ทบรรจลงในแผน CD หรอ DVD (http://www.european-agency.org/publications/ereports/icts-in-Education-for-People-With-Disabilities/Review-of-Innovative-Practice) ซงแนวโนมการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเดกผพการในอนาคตจะเปนการเรยนผานระบบระบบอนเทอรเนตมากขน โดยหวขอทกาลงเปนทสนใจใน

33 ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

77

ขณะนไดแก Cloud computer, Mobile learning Connectivity, Learning platforms, Open Educational Resources และ Web accessibility (http://www.connectaschool.org/itu-html/15)

3.4 สรปชองวางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของกลมเดกบกพรองทางรางกาย

แมวาเดก 3 กลมทงเดกบกพรองทางการเหน บกพรองทางการไดยน หรอบกพรองทางการเคลอนไหวจะมลกษณะเฉพาะ และทมาของปญหาทแตกตางกนไป หากแตเดกทง 3 กลมน กลบมทมาของปญหาในภาพรวมทคลายคลงกน กลาวคอ ปญหาดานการขาดแคลนเครองมอ อปกรณ และสอทใชในการเรยนการสอนตางๆ ซงในการเรยนรของเดกทง 3 กลมนสามารถเขาสระบบการศกษาในระบบไดทงสายสามญ สายอาชพ และการศกษาตามอธยาศย ซงในบทสรปน จะเสนอภาพรวมปญหาของเดกทง 3 กลมเปนการขาดแคลนทรพยากร 4 ดาน คอ อปกรณ เครองมอ (Hardware and Software) เนอหา (Content) บคลากร (Peopleware) และการบรหารจดการ (Management) เพอชวยเหลอในกระบวนการเรยนร และการบรหารจดการใหเกดการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตอเดกกลมเหลานอยางแทจรง

- อปกรณ เครองมอ (Hardware and Software) 34

การใชงานเทคโนโลยสารานเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกกลมทมความบกพรองทางรางกาย จาเปนตองใชรวมกบสงอานวยความสะดวก ทงในรปแบบของฮารดแวรและซอฟตแวร แตเทคโนโลยสงอานวยความสะดวก/โปรแกรมทมการพฒนาขนมาในประเทศ ยงไมแพรกระจายไปยงผใชในวงกวาง จงตองจดหาอปกรณ/โปรแกรมจากตางประเทศซงมกมราคาแพง รวมถงการทสถานศกษา โดยเฉพาะอยางยงสถานศกษาทเปนโรงเรยนเรยนรวม อปกรณ/โปรแกรมมจานวนจากด ไมเพยงพอตอการใชงาน

- เนอหา (Content) 35

แมวาปจจบนจะมหลายหนวยงานไดจดทาเวบไซตและสออานวยความสะดวกเพอใหเออตอการใชงานของผมความบกพรองตางๆ เชน การใหบรการสอทางการศกษาตางๆ ของศนยสอการศกษาเพอคนพการ เปนตน หากแตยงคงพบปญหาเนอหาของสอตางๆ ทใหบรการยงมจานวนนอย และไมหลากหลาย ซงสวนใหญยงเนนหนงสอเรยนในระดบตนๆ แลวมจานวนนอยลงในการศกษาระดบทสงขน นอกจากนยงไมมการนาเทคโนโลยไปประยกตใชอยางแพรหลาย โดยเฉพาะเนอหาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสอตางๆ ยงมนอยซงหลายโรงเรยนยงขาดสอเพอการเรยนรของเดกบกพรองทางรางกายอยางเหมาะสม

34 ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

35 ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

78

- บคลากร (Peopleware) 36

ในสวนของบคลากรนน พบวา มปญหาหลกเกยวกบการขาดแคลนผมความเชยวชาญตางๆ เชน ยงขาดแคลนลามภาษามอ ผทมความเขาใจอกษรเบรลล รวมถงผเชยวชาญดานการฟนฟความบกพรองทางรางกาย และผพฒนาสงอานวยความสะดวก/โปรแกรมในประเทศ โดยสวนใหญเปนผวจยในศนยวจยตางๆ หรอเปนการพฒนาเพอการทาวทยานพนธของนกศกษาในระดบมหาวทยาลยเทานน นอกจากนในสวนเดก คร และผดแลซงเปนผใชงาน ยงขาดทกษะในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทใหบรการ และยงไมสามารถเขาไมถงอปกรณ สอตางๆ ทใหบรการเทาทควร

- การบรหารจดการ (Management) 37

ในสวนของการบรหารจดการยงพบปญหาความทบซอนของการเบกจายและการจดสรรสงอานวยความสะดวกทใหบรการแกผมความบกพรองตางๆ ระหวางกระทรวงศกษาธการ และ กระทรวงสาธารณสข

สงผลใหเกดความสบสนในการเขารบบรการของผพการได

36

ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

37 ขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

79

บทท 4-

เดกทมความบกพรองทางสมองและการเรยนร

จากการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสในบทน คณะวจยไดทาการศกษาขอมลของเดกทมความบกพรองทางสมอง ซงแบงออกเปน 3 กลมยอย ประกอบดวย เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนรหรอ Learning Disabilities (แอลด) และเดกสมาธสนหรอ Attention Deficit Hyperactivity Disorder (เอดเอชด)

4.1 เดกทมภาวะออทสซม

4.1.1 สถานการณทวไป

นยาม

เดกทมภาวะออทสซม หมายถง เดกทมภาวะบกพรองทางพฒนาการดานภาษา การสอสาร และทางสงคม อนเปนสาเหตมาจากการทางานทผดปกตของสมอง เดกทมภาวะออทสซมอาจจะมระดบไอควสงกวาหรอตากวาเดกปกต ขนอยกบลกษณะอาการ

(http://www.specialchild.co.th/knowledge.asp?article=6)

จานวน

จานวนของเดกทมภาวะออทสซมในประเทศไทยยงไมมการรายงานทแนชด เนองจากตวเลขจากแหลงตางๆยงมความคลาดเคลอนกนอยในระดบสง ในป พ.ศ. 2553 สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต จดกลมจานวนเดกทมภาวะออทสซมรวมกบเดกทมอาการผดปกตทางสมองอนๆรวมเปนจานวน 50,000 คน (ชศกด จนทยานนท, 2554) สมาคมผปกครองบคคลออทสซมแหงประเทศไทย สารวจจานวนเดกทมภาวะออทสซมทวประเทศไดประมาณ 5,000 คน (ชศกด จนทยานนท, 2554) ในขณะทมการประมาณการตวเลขทแทจรงของจานวนเดกทมภาวะออทสซมในประเทศไทยเปนจานวนอยในหลกแสน เนองจากเดกสวนใหญอยนอกระบบ เชน แพทยหญงพรรณพมล วปลากร ผอานวยการสถาบนราชานกล กรมสขภาพจต ประมาณตวเลขจานวนเดกรอยละ 0.6-0.9 ของประชากรเดกทงหมด หรอประมาณ 100,000 – 150,000 คน (คานวณจากขอมลของสานกงานสถตแหงชาต, 2554) และอาจารยชศกด จนทยานนท ประธานมลนธออทสตกไทย ใหสมภาษณวาจากจานวนผมภาวะออทสซมในประเทศไทยทงหมด 380,000 คน เปนเดกทอยในวยเรยนประมาณ 100,000 คน (เดลนวส, จนทรท 21 พฤษภาคม 2555) โดยการศกษาลาสดในป พ.ศ. 2555 ของ the U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ซงพบวาโดยทวไป ในเดกแปดสบ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

80

แปดคน จะพบเดกทมภาวะออทสซมหนงคน38 ซงเมอคานวณจากจานวนประชากรเดกในประเทศไทยโดยสานกงานสถตแหงชาต (2554) แลว จะไดจานวนเดกทคาดวาจะมอาการออทสซมประมาณ 190,000 คน

การกระจายตว

จานวนเดกทมภาวะออทสซมทสารวจพบในประเทศไทยจากการรวบรวมขอมลจากเดกทอยในระบบการศกษาและระบบบรการทางการแพทยอยในระดบคอนขางตาเมอเทยบกบจานวนจรง โดยเดกทมภาวะออทสซมในประเทศไทยกระจายตวอยในระบบตางๆดงน

• ระบบการศกษาพเศษ เปนแหลงทพบเดกทมภาวะออทสซมจานวนมากทสด โดยมเดกทมภาวะออทสซมในโรงเรยนการศกษาพเศษ สงกดกระทรวงศกษาธการ ซงเปนโรงเรยนทจดตงขนเพอใหการศกษาแกนกเรยนทมความตองการพเศษ โดยโรงเรยนทเนนเดกทมความบกพรองทางสมอง ไดแก โรงเรยนในเครอปญญานกลทง 17 แหงทวประเทศ จานวนประมาณ 6,000 คน (สานกบรหารงานการศกษาพเศษ, 2553)

• ระบบการบรการทางการแพทย เปนแหลงทมเดกทมภาวะออทซมเขารบบรการเปนจานวนตากวาในระบบการศกษาพเศษเลกนอย โดยไมมการรายงานตวเลขจานวนทแนชด

• ในแหลงอนๆ เชนในโรงเรยนทวไป ในการดแลของครอบครว มลนธ ชมรม เดกทอยในโรงเรยนทวไปอาจจะเปนเดกทเรยนรวมกบเดกปกตโดยทผปกครองไมทราบวาเดกมภาวะออทสซม ซงเดกในกลมนมกมปญหาในการเรยนและการเขาสงคมเพราะคณครและผปกครองไมทราบถงปญหาของเดก เดกจงไมไดรบการดแลอยางเหมาะสม มโอกาสสงทเดกจะหลดออกนอกระบบการศกษาไปในทสด เดกทมภาวะออทสซมจะสามารถเรยนไดจนถงระดบชนใด ขนอยกบอาการและความรนแรงซงแตกตางกนไปในเดกแตละราย กรณสวนใหญในประเทศไทย เมอเดกจบชนมธยมศกษาตอนตนหรอมธยมศกษาตอนปลาย กมกจะออกจากระบบการศกษาและกลายเปนเดกทอยในการดแลของครอบครว มลนธ หรอชมรมตอไป

4.1.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

- ดานการสอสารกบผอน

เดกทมภาวะออทสซมมกจะมปญหาในการสอสารกบผอน เนองจากเดกมกจะพดชา พดซาๆ พดเปนภาษาของตวเอง หรอพดแตในเรองทตนเองสนใจ จงกอใหเกดปญหาดานการมปฏสมพนธกบผอนตามมา 38

http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ss6103a1.htm?s_cid=ss6103a1_w

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

81

- ดานการมปฏสมพนธกบผอน

นอกจากปญหาดานการสอสารอนกอใหเกดความยากลาบากในการมปฏสมพนธกบผอนแลว เดกทมภาวะออทสซมมกจะไมเขาใจทกษะทางสงคม ไมเขาใจวาทาไมตองทากจกรรมตางๆเชนการไปพบคณหมอ ไปตดผม ไมสนใจเลนกบเพอน ไมสามารถเลยนแบบพฤตกรรมของเดกหรอคนอนๆได จงเลนกบเดกคนอนๆไมเปน และไมสามารถปกปองตวเองใหพนจากอนตรายได สงผลใหมความยากลาบากในการดารงชวตในสงคมมากกวาคนทวไป

- ดานอารมณและพฤตกรรม

เดกทมภาวะออทสซมมกจะมอารมณแปรปรวนงาย สาเหตหนงเกดจากปญหาในการสอสารใหคนอนรบรถงความตองการของตน จงทาใหหงดหงดงาย และมกแสดงอาการรนแรงมากกวาเดกทวไป เชน กรดรอง ลงไปนอนดน ทารายรางกายตวเองหรอผอนเมอถกขดใจ หรอเมอเหนวากจวตรหรอสงแวดลอมปกตมการเปลยนแปลง เชนมการเปลยนทการวางสงของเครองใช หรอเปลยนเสนทางการเดนทาง เปนตน

(http://www.specialchild.co.th/knowledge.asp?article=6)

- วตถประสงคในการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซม

สาหรบเดกทมความบกพรองเลกนอย เดกสามารถกลบสระบบการศกษาปกต เรยนรวมกบเดกคนอนๆได หากมการเตรยมความพรอมอยางเหมาะสม ในกรณเดกทมไอควตากวาปกต แมเดกอาจจะไมสามารถเรยนไดเทากบเดกปกตในการเรยนรวม แตการเรยนรวมกบเดกปกตจะชวยใหเดกไดเรยนทกษะทางสงคม เพราะฉะนน จดประสงคในการเรยนรวมคอ เพอใหเดกสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของเดกผานวธการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดกในโรงเรยนรวม และเพอพฒนาสมรรถนะและทกษะทสามารถใชประกอบอาชพไดในอนาคต และเพอใหเดกไดเรยนรในการอยรวมกบผอน ใหมพฤตกรรมทเหมาะสม สามารถดารงชวตในสงคมไดอยางมความสข

4.1.3 หนวยงานทเกยวของ

ตารางท 4.1 ตวอยางศนยบรการทางการแพทยสาหรบเดกทมภาวะออทสซม

ประเภท ศนยบรการทางการแพทย

โรงพยาบาลเฉพาะทางภาครฐ สถาบนราชานกล

โรงพยาบาลเฉพาะทางภาครฐ โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

82

ประเภท ศนยบรการทางการแพทย

โรงพยาบาลภาครฐ โรงพยาบาลรามาธบด

ศนยบรการทางการแพทยเฉพาะทางภาครฐ

สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทรเชยงใหม

โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลสมตเวช ศรนครนทร

โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลพญาไท2

ศนยบรการทางการแพทยเฉพาะทางในโรงพยาบาลเอกชน

Special Child Center โรงพยาบาลเชยงใหม ราม 1

คลนคเฉพาะทางเอกชน มรก คลนค

ตารางท 4.2 ตวอยางสถาบนการศกษาททางานเกยวของกบเดกทมภาวะออทสซม

ประเภท สถาบนการศกษา

โรงเรยนเฉพาะทางภาครฐ โรงเรยนการศกษาพเศษ อนไดแกโรงเรยนในเครอปญญานกล

โรงเรยนเฉพาะทางภาครฐ โรงเรยนอนบาลจนทยานนท

โรงเรยนเรยนรวมภาครฐ โรงเรยนพบลประชาสรรค

โรงเรยนเรยนรวมภาครฐ โรงเรยนสาธตเกษตรฯ

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ ศนยศกษาและพฒนาการจดการศกษาพเศษ “คณพม” ม.เกษตรศาสตร

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ ภาควชาการศกษาพเศษ ม.ศรนครนทรวโรฒ

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ หลกสตรการศกษาพเศษ คณะครศาสตร ม.ราชภฎสวนดสต

ตารางท 4.3 ตวอยางสถานสงเคราะหสาหรบเดกทมภาวะออทสซม

ประเภท สถานสงเคราะห

สถานสงเคราะหภาครฐ บานราชาวด

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

83

ตารางท 4.4 ตวอยางศนยบรการเอกชนสาหรบเดกทมภาวะออทสซม

ประเภท ศนยบรการเอกชน

ศนยกระตนพฒนาการเอกชน ศนยกระตนพฒนาการเดกออทสตกบานอนรก

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต Little Sprouts Children Center

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต The Rainbow Room

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต The Village International Education Center

ตารางท 4.5 ตวอยางชมรม สมาคม และมลนธ ทมภารกจเกยวของกบเดกทมภาวะออทสซม

ประเภท องคกร

มลนธ มลนธคณพม

มลนธ มลนธแสงสวาง

ชมรม ชมรมผปกครองบคคลออทสซม

ชมรม ชมรมเมองไทยเขาใจออทสซม

4.1.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมสวนอยางมากในการสงเสรมการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซม โดยเฉพาะในตางประเทศทมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาประยกตใชอยางแพรหลายในหลายรปแบบ สาหรบในประเทศไทยเรมมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจากตางประเทศมาใชบาง แตยงอยในระดบทตามาก เมอเทยบสดสวนเดกทมภาวะออทสซมทสามารถเขาถงการใชเทคโนโลยดงกลาวไดกบจานวนเดกทมภาวะออทสซมทงหมดในประเทศ ตวอยางของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอชวยเหลอการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซม ไดแก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

84

แผนภาพท 4.1 แอพพลเคชน Scribble Press

ทมา: http://itunes.apple.com/us/app/scribble-press/id487300076?mt=8

- สอชวยจาลองสถานการณในชวตประจาวนเพอพฒนาทกษะทางสงคม

เนองจากเดกทมภาวะออทสซมไมเขาใจทกษะทางสงคม ไมเขาใจวาทาไมตองทากจกรรมตางๆ และไมเขาใจขนตอนในการทากจกรรมตางๆ เพราะฉะนนในการทากจกรรมใดๆกตาม คณครหรอผปกครองจะตองทาการบรรยายใหเดกฟงอยางละเอยดทกขนตอน กอนจะลงมอทากจกรรมนนๆ รวมถงตองอธบายใหเดกเขาใจบทสนทนาทตองใช สงของเครองใชทเดกจะตองเจอ เพราะฉะนน การทาหนงสอภาพซงอธบายใหเดกเหนภาพขนตอนการทากจกรรมตางๆอยางละเอยด หรอทเรยกวา Social Stories จงเปนเครองมสาคญในการเรยนรทกษะทางสงคมของเดก (Gary and Garand, 2536). ในตางประเทศมการใชสอหลายรปแบบเพอชวยในการสราง Social Stories ตวอยางสอทใชไดแก หนงสอเสยง DAISY 39 ซงเปนโปรแกรมประเภท e-book ทมภาพและเสยง สามารถนามาใชแสดงภาพและบทพดจาลองสถานการณตางๆ เชนการไปตดผม หรอไปพบทนตแพทย ในตางประเทศจะมหนงสอใหเลอกหลากหลาย ผปกครองสามารถเลอกหนงสอสาเรจรปทมอยในทองตลาดและนามาเปลยนภาพหรอชอตวละครในหนงสอใหเปนตวเดกเอง ซงจะสะดวกกวาวธทใชโดยทวไป เชนการทาหนงสอภาพทามอ นอกจากนยงมแอพพลเคชนบนไอแพด ซงผปกครองและเดกสามารถสรางหนงสอ แตงเรอง ใสภาพและวาดรปไดเองตามตองการ เชน โปรแกรม Scribble Press40 และ Model Me 39

www.daisy.org

40 http://www.appeducation.com/2012/04/02/10-great-ipad-or-ipod-apps-for-students-with-autism/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

85

Going Places41 ซงเปนแอพพลเคชนสอนสถานการณในชวตประจาวนแบบสาเรจรป มชดภาพสาหรบสถานการณตางๆใหเลอก และมคาอธบายใตภาพประกอบเปนภาษาองกฤษ

แผนภาพท 4.2 แอพพลเคชน Model Me Going Places

ทมา: http://itunes.apple.com/us/app/model-me-going-places/id347813439?mt=8

ในประเทศไทยมการนาเทคโนโลยมาชวยในการสราง Social Stories เพอการสอนทกษะทางสงคมแกเดกแตยงอยในวงจากดมาก เนองจากมปญหาดานขาดแคลนสอทเปนภาษาไทย และสอทมเนอหาเหมาะสมกบสงคมไทย

- โปรแกรมการชวยพนฐานดานการอาน และการพด

เนองจากเดกทมภาวะออทสซมมกมความยากลาบากในการพดและการอาน โปรแกรมชวยในการสอสารสาหรบผทมความบกพรองทางดานการพดและการอานจงมประโยชนในการเรยนรของเดกเปนอยางมาก เชนโปรแกรมแปลงตวอกษรเปนเสยง โดยใชเทคโนโลยเสยงสงเคราะห เชน ซอฟตแวร Infovox ซงชวยอานตวอกษรบนหนาจอคอมพวเตอรออกมาเปนเสยงพด (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550) หรอสอในรปแบบของหนงสอเสยงระบบ DAISY (Digital Accessible Information SYstem) ซงสามารถเลอกเสยงอาน ปรบความเรวใหอานชาหรอเรวได และบางโปรแกรมสามารถอานสญลกษณทางคณตศาสตรได42 นอกจากนยงมแอพพลเคชนบนไอแพด ซงสามารถอานขอมลในเวบ เพอชวยเหลอเดกทมปญหาในการอาน

41

http://www.modelmekids.com/community-social-skills-autism.html

42 http://www.daisy.org/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

86

หรอสามารถใชแปลงสงทเดกพมพออกมาเปนเสยงพดได เพอชวยเดกทมปญหาในการพด และสามารถพกพาไปทตางๆได เชน แอพพลเคชน Speak It43

ในประเทศไทย โปรแกรมประเภทดงกลาวไดรบการวจยและพฒนาโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เชนโปรแกรมวาจา และโปรแกรมอานหนงสอจากการสแกนภาพขอความดวยโปรแกรมรจาอกขระดวยเสยง (Talking OCR) และแปลงเปนเสยงพด ซงเปนโปรแกรมชวยแปลงขอความภาษาไทยใหเปนเสยงพดโดยใชเทคโนโลยเสยงสงเคราะห (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550) จงสามารถใชเปนเครองมอชวยในการอานสาหรบเดกทมความยากลาบากในการอาน และชวยในการพดสาหรบเดกทมความยากลาบากในการพดได โปรแกรมดงกลาวเปนโปรแกรมทเปดใหดาวนโหลดฟร แตยงไมเปนทรจกแพรหลาย

- โปรแกรมการชวยพนฐานดานการเขยน

โปรแกรมคอมพวเตอรซงใชในการชวยเหลอเดกทมปญหาดานการเขยนมหลายรปแบบ ทงโปรแกรมทใชเปนเครองมอทดแทนการเขยนของเดก หรอโปรแกรมทชวยฝกทกษะในการเขยนของเดก ตวอยางเชนโปรแกรมประเภท Voice Recognition ซงแปลงคาพดของเดกเปนตวอกษร ตวอยางเชนแอพพลเคชนบนไอแพด Dragon

Dictation44 ซงสามารถแปลงคาพดเปนตวอกษร และอเมล แอพพลเคชนเกมฝกสะกดคาจากภาพการตน Build a Word45 แอพพลเคชนฝกเขยนตวอกษรสาหรบเดก เชน Alphabet Tracing เปนตน

สาหรบโปรแกรมในการชวยเขยนและสะกดคาภาษาไทย มการพฒนาขนโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาตไดแก

• โปรแกรมชวยสะกดคาภาษาไทยแบบมเสยงอาน • โปรแกรมเดาคาศพทแบบมเสยงอาน • โปรแกรมตรวจสอบคาสะกดภาษาไทยแบบมเสยงอาน • โปรแกรมประมวลผลขอความภาษาไทยแบบมเสยงอาน • โปรแกรมสรางเคาโครงเรอง (พทธชาต โปธบาล และวนทนย พนธชาต, 2550)

43

http://www.autismpluggedin.com/2011/09/speak-it-text-to-speech-app.html

44 http://whittereronautism.com/2012/04/dragon-dictation-speech-to-text/

45 http://itunes.apple.com/us/app/build-a-word/id329397984?mt=8

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

87

ซงในปจจบน โปรแกรมเหลานมการใชชวยเหลอเดกทมภาวะออทสซมทอยภายใตการดแลในสถานศกษาในสงกดกระทรวงศกษาธการ

- โปรแกรมการชวยพนฐานดานการคานวณ

ในตางประเทศมการพฒนาโปรแกรมฝกทกษะทางคณตศาสตรของเดกใหอยในรปของเกมทางคณตศาสตรซงมรปภาพสสนทดงดดความสนใจของเดก และมการแบงเปนดานตามความยาก และมรางวลเพอใหเดกรสกสนกกบการเรยน ตวอยางเชนแอพพลเคชนสาหรบไอแพดชอวา Rocket Math46 ซงเปนเกมทางคณตศาสตร แบงเปนดานๆ แตละดานสอนบทเรยนตางกนไป ตงแตบทเรยนพนฐานเชนตวเลข การนบ เลขทศนยม การอานเวลา บวกลบ จนถงบทเรยนทมความซบซอนขนเชนสแควรรท

- โปรแกรมเกมฝกสอนการชวยเหลอตวเองและทกษะอนๆ

โปรแกรมสอนทกษะในการชวยเหลอตวเองอนๆ โดยสวนใหญอยในรปของแอพพลเคชนบนไอแพด เชน แอพพลเคชนสอนใหเดกเรยนรทจะเกบของใหถกท เชนแอพพลเคชน Clean Up ซงเปนเกมจบคสงของกบสถานทเกบสงของนนๆ47 แอพพลเคชนฝกใหเดกรจกวธเขาหองนาอยางถกตองเชน แอพพลเคชน Pee Pee Boy48 หรอแอพพลเคชนฝกเชาวนดานตางๆทเหมาะสมกบระดบอาย เชน แอพพลเคชน Ready for Kindergarten49 เปนตน

- โปรแกรมแผนภาพเพอใชในการสอสารและการเรยนรของเดก

เนองจากเดกทมภาวะออทสซมเปนเดกทเรยนรจากภาพไดด (Cohen,2541) โดยเฉพาะเดกทมภาวะออทสซมทมไอควตา หรอมภาวะทางสมองแทรกซอนดวย ซงจะทาใหการเรยนรเปนไปไดยากขน จาเปนตองมโปรแกรมภาพเพอชวยพฒนาการเรยนร และชวยการสอสารในชวตประจาวน เชนโปรแกรมสอนใหเดกรจกสถานท สตว สงของ ส หรอรปทรงตางๆ เปนตน ในตางประเทศมโปรแกรมรปภาพเพอชวยในการเรยนรและการสอสารของเดกทมภาวะออทสซมเปนจานวนมาก แตละโปรแกรมมจดประสงคและเปาหมายตางกน โดยม

46

http://www.autismpluggedin.com/2012/04/8-free-ipad-games-for-math-skill-development-in-children-with-

autism.html

47 http://www.autismpluggedin.com/2012/01/clean-up-category-sorting-app-for-kids-with-autism.html

48 http://itunes.apple.com/us/app/pee-pee-boy/id439629688?mt=8

49 http://itunes.apple.com/us/app/ready-for-kindergarten-free/id490429562?mt=8

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

88

ทงในรปโปรแกรมคอมพวเตอร และแอพพลเคชนบนไอโฟนและไอแพด ซงเปนประโยชนในการสอสารเพราะสามารถพกตดตวไปได เชน ตวอยางแอพพลเคชนแผนภาพหมวดหมตางๆ ซงชวยใหเดกใชสอสารผานทางการชรปภาพในกรณทเดกมความยากลาบากในการพด เชน PCS Vocabulary Flash Cards50, Aba Therapy Images Mobile51 บางแอพพลเคชนสามารถใหผปกครองหรอเดกสรางแผนภาพเองไดเพอใหเหมาะสมตอความตองการและประโยชนการใชงานในสภาพแวดลอมของแตละประเทศ เชน แอพพลเคชน Picture Card Maker52 นอกจากนยงมแอพพลเคชนรปภาพเพอการเรยนรของเดกบางประเภททเนนการสอนเฉพาะเรอง เชน โปรแกรมรปภาพเพอสอนใหเดกรจกสหนาของผคนทมอารมณตางๆ เชนแอพพลเคชน Emotions53 และ ABA Emotions54 ซงนอกจากจะมภาพแสดงสหนาของผคนทมอารมณตางๆแลว ยงสามารถใหเดกและผปกครองบนทกภาพและเสยงเพอทาแผนภาพของตวเองไดดวย

ในประเทศไทย ศนยบรการเอกชนโดยเฉพาะศนยบรการเดกนานาชาต รวมถงชมรมผปกครองบคคลออทสซม มการนาซอฟตแวรชวยพฒนาการเรยนรของเดกมาใชอยางคอนขางแพรหลาย โดยเฉพาะ แอพพลเคชน บนสมารทโฟนหรอ tablet อยางเชนไอโฟนและไอแพด ซงมทงแอพพลเคชนทตองซอและทสามารถดาวนโหลดมาใชไดฟร สวนใหญเปนซอฟตแวรทพฒนาจากตางประเทศ แตในสถานพยาบาลและโรงเรยน ยงพบวาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซมยงอยในระดบตา เนองจากไมทราบขอมล และไมมสทธในการขอรบซอฟตแวรทพฒนาขนมาได เนองจากสงกดอยคนละหนวยงาน เจาหนาทในสถานพยาบาลและโรงเรยนบางแหงจงตองพฒนาโปรแกรมรปภาพงายๆขนมาเองเพอใชเปนสอการสอน เชน สถาบนราชานกล และโรงเรยนจตรลดา

- เครองฝกสรางสมาธ

เครองมอทางการแพทย ซงใชในการชวยใหเดกฝกความตงใจ ฝกสมาธดวยตนเอง เชนเครอง Hemoencephalogram หรอ HEG ทวดระดบความตงใจของเดกจากการปรบเปลยนการไหลเวยนของเลอด และแสดงผลบนหนาจอคอมพวเตอรเพอใหเดกเรยนรและฝกการสรางความตงใจดวยตนเอง และเครอง Interactive Metronome Treatment ซงใชชดหฟงเชอมตอเขากบคอมพวเตอร ใหเดกไดฝกควบคมตนเองโดยการเคลอนไหวแขนขาตามคาสงอยางตอเนอง ฝกควบคมตวเองใหจดจอ มสมาธไมวอกแวก และพฒนาจน

50 http://itunes.apple.com/us/app/pcs-vocabulary-flash-cards/id446210471?mt=8

51 http://itunes.apple/com/us/app/aba-therapy-images-mobile/id447730868?mt=8

52 http://itunes.apple.com/au/app/picture-card-maker-for-communication/id419089000?mt=8

53 http://itunes.apple.com/us/app/touch-and-learn-emotions/id451685022?mt=8

54 http://www.autismpluggedin.com/2011/10/speech-theraposts-favorite-apps-for-children-on-the-spectrum.html

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

89

สามารถควบคมตนเอง ทากจกรรมในชวตประจาวนและเรยนหนงสอในหองเรยนได เครองมอทางการแพทยทงสองมราคาแพงและตองนาเขาจากตางประเทศ ในประเทศไทยจงมใชแคภายในโรงพยาบาล และไมเปนทแพรหลาย (ทวศกด สรรตนเรขา, 2549)

- ระบบคดกรองออนไลน

เดกทมภาวะออทสซมสามารถพฒนาได โดยเฉพาะหากผปกครองพาไปพบแพทยเรว กจะมโอกาสพฒนาไดดขนเรว เพราะฉะนนระบบการคดกรองจงเปนเครองมอสาคญทจะทาใหเดกทมภาวะออทสซมถกคนพบเรวขน จงไดรบการดแลรกษาเรวขน และมโอกาสพฒนาการเรยนรไดมากขน ผศ.ดร. ดารณ อทยรตนกจ ไดพฒนา Kus-si ซงเปนแบบคดกรองเดกทมภาวะออทสซม รวมถงเดกทมความบกพรองทางการเรยนรและเดกสมาธสนขนตน ในบรบทของประเทศไทย (เดลนวส, วนท 14 พฤษภาคม 2550) ซงขณะน แบบคดกรอง Kus-si กาลงจะถกพฒนาใหมบรการออนไลน ซงจะทาใหการคดกรองมความสะดวกรวดเรวขน ลดความคลาดเคลอนในการคานวน มความนาเชอถอมากขน และทาใหผปกครองตระหนกมากขนในกรณทลกมความบกพรองทางสมองอยางใดอยางหนง แตอยางไรกด หลงจากกรอกแบบฟอรมแลว จะตองสงเดกไปพบแพทยเพอทาการวนจฉยตอไป

- เวบไซตสอกลางเพอการเผยแพรและแลกเปลยนขอมล

เนองจากหลกสาคญในการพฒนาการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซมคอการใหความรพอแม คณคร และผดแลใหเขาใจเดก และสามารถดแลและสนบสนนการเรยนรของเดกไดอยางเหมาะสม ในตางประเทศจงมเวบไซตทเปนสอกลางในการเผยแพรความร และแลกเปลยนขอมลสาหรบคณคร ผปกครอง ผดแล หรอแมแตตวผมภาวะออทสซมเอง โดยเครอขายออนไลนเหลานยงเปนสอกลางในการพดคยแลกเปลยนประสบการณในหมพอแมและคณคร และผเกยวของ และทาหนาทเปนตวกลางในการเชอมพอแม ผดแล และเดก เขากบองคกรทเกยวของกบการเรยนรของเดกอกดวย นอกเหนอจากการชวยใหขอมลเรองวธการดแลเดกแลว เวบไซตทใหขอมลเรองอาการของเดกทมภาวะออทสซม ยงมสวนชวยอยางมากในการทาใหผปกครองทสงสยวาลกตวเองมภาวะออทสซม เขามาหาขอมลและพาลกไปพบแพทยแตเนนๆหากพบวามลกของตนมอาการตรงกบขอมลทระบไว ตวอยางของเวบไซตเหลาน ไดแก

• WrongPlanet.com เวบขอมลและชมชนออนไลนสาหรบผมภาวะออทสซม ซงมทงผปกครอง ผเชยวชาญ รวมทงเดกและผใหญทมภาวะออทสซมมาแบงปนขอมล ประสบการณ ความคด และใหกาลงใจเดกทมภาวะออทสซมซงมปญหาจากความยากลาบากในการดารงชวตในสงคม

• AutismWeb.com เวบไซตแนะนาผปกครองถงขอมลในการดแลลกทมอาการออทสซม

• CindyAutisticSupport.com เปนเวบไซตเขยนโดยครประถมในตางประเทศ รวบรวมลงคทมขอมลและเครองมอสาหรบครทมเดกทมภาวะออทสซมเรยนรวมในชนเรยน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

90

• Autism4Teacher.com เวบไซตสอนเทคนคการสอนเดกทมภาวะออทสซม ซงถายทอดจากประสบการณสอนโดยตรงของคณครสคนทมความเชยวชาญดานการสอนเดกทมภาวะออทสซม

แผนภาพท 4.3 เวบไซต AutismWeb.Com

ทมา: http://autismweb.com/

แผนภาพท 4.4 เวบไซต Autism4Teachers.Com

ทมา: http://www.autism4teachers.com/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

91

4.1.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซม

สถานการณการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซมในประเทศไทยมชองวางคอนขางกวางระหวางกลมทสามารถเขาถงเทคโนโลยไดและกลมทขาดโอกาส สาหรบกลมทเขาถงเทคโนโลยไดมกเปนกลมของเดกทผปกครองมฐานะด มความร และมกเขารบการบรการในศนยบรการเอกชน ผปกครองของเดกกลมนมกจะสนใจหาขอมลใหมๆ เกยวกบการดแลเดก และนาเทคโนโลยจาพวกโปรแกรมตางๆมาประยกตเพอการเรยนรของเดกในระดบทคอนขางสง แตในทางตรงกนขาม เดกซงเปนเปอรเซนตสวนใหญของเดกทมภาวะออทสซมทงหมดในประเทศไทยยงไมมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการเรยนรมากนกหรอไมมเลย เนองจากผปกครองไมทราบ เขาไมถง ไมมสอทเหมาะสม ไมมความรพอในการนาเทคโนโลยมาชวยในการเรยนรของเดก ไมมเวลา หรอขาดแคลนทนทรพย

ปญหาหลกของการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซมในประเทศไทยคอขาดการพฒนาสอทเหมาะสม โดยทสอในตางประเทศทงหมด ไมวาจะเปนโปรแกรมคอมพวเตอร แอพพลเคชนบนไอโฟนหรอไอแพด หรอหนงสอเสยงเดซสวนมากลวนเปนภาษาองกฤษ ซงสามารถประยกตใชไดเฉพาะกรณทเปนโปรแกรมรปภาพหรอเกมทไมเกยวของกบการใชภาษา แตโปรแกรมทวไปอนๆ จาเปนตองมการพฒนาเปนภาษาไทย เชน โปรแกรมชวยในการอานและเขยน โปรแกรมสอนเนอหาและทกษะทางสงคมตางๆ และจาเปนตองมการดดแปลงเนอหาใหเขากบบรบททางสงคมในประเทศไทย และอาจแปลงจากแอพพลเคชนบนไอแพดหรอไอโฟนซงมราคาแพง มาเปนโปรแกรมทใชกบคอมพวเตอรซงเดกมอยแลวหรอสามารถไปใชบรการจากศนยไอซทได นอกจากเนอหาทางวชาการและทางสงคมแลว อาจจะมการพฒนาสอทสงเสรมความสามารถทางดานศลปะ ดนตร หรอกฬา เนองจากออทสซมบางคนกไมถนดเรองวชาการแตมความสามารถดานอนทสง ผปกจงครองควรสงเสรมเดกตามความถนด และเนองจากธรรมชาตของเดกทมภาวะออทสซมจะมความจาทดมาก ใชความจาเปนหลก แตขาดทกษะในการฝกคดวเคราะห ซอฟตแวรทโดยเนนการฝกกระบวนการคดวเคราะหของเดกจงเปนประโยชนตอเดกในกลมน โดยหนาทในการพฒนาเปนขององคกรทเกยวของทางภาครฐ เชน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต หรอโดยองคกรเอกชนทวไปทมความถนด เพอกอใหเกดทางเลอกทมความหลากหลายของรปแบบและเนอหา

ถงแมวาจะมการพฒนาโปรแกรมชวยเหลอในการพด อาน เขยน และคดคานวณ โดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต แตโปรแกรมทพฒนาขนไมไดถกใชประโยชนในวงกวางเนองจากยงขาดการประชาสมพนธใหเปนทรบทราบ และแจกจายใหถงผใชโดยทวไป นอกจากศนยการศกษาภายใตสงกดกระทรวงศกษาธการ ซงหากสามารถกระจายใหถงมอกลมเปาหมายทงในสถาบนการศกษา สถานพยาบาล หรอครอบครวของเดก กจะเกดประโยชนตอการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซมสวนใหญในประเทศมากขน และอาจกอใหเกดความรวมมอจากหลายฝาย เพอตอยอดพฒนาโปรแกรมใหมเนอหาหลากหลาย และครอบคลมหลกสตรตางๆมากขน โดยเฉพาะหลกสตรการศกษาในระดบทสงขน ซงปจจบนยงมสอการศกษานอยมาก นอกจากนครผสอนบางทานไมสามารถนาสอมาใชใหเกดประโยชนสงสดได เนองจากไมถนด ไมไดรบการอบรม เพราะฉะนนควรมการอบรมคณครผใช และพอแม ผดแลเดก เพอใหนาโปรแกรมไปใชตอไดอยางถกตองและเกดประโยชนสงสดในการเรยนรของเดก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

92

ในปจจบน สมาคมผปกครองบคคลออทสซมแหงประเทศไทย ไดรเรมในการสรางสอกลางในการเผยแพรขอมลและอบรมผปกครอง คร และผดแลเดกทมภาวะออทสซมผานทาง YouTube แลว แตยงอยในชวงเรมตนในการพฒนารวบรวมขอมล และยงขาดการประชาสมพนธใหเปนทรจกในวงกวาง ในอนาคตควรมการพฒนาเวบไซตหรอสอออนไลนอนๆเปนแหลงรวบรวมสอการสอน ขอมลเกยวกบการเลยงดเดกทมภาวะออทสซม ดงเชนตวอยางในตางประเทศดงทไดยกมาขางตน และควรมการประชาสมพนธใหเปนททราบในวงกวาง เพอใหเกดการแลกเปลยนขอมลทหลากหลาย ทนสมย เกดประโยชนและเขาถงกลมเปาหมายมากขน โดยอาจรวบรวมขอมลทจาเปนอนๆทเกยวของกบการเรยนรของเดก เชน โรงเรยนทเปดรบเดกในแตละระดบชน วนทเปดรบสมคร หลกฐานทใช โดยเฉพาะในระดบมธยมและมหาวทยาลยซงหาขอมลไดยาก

4.2 เดกทมความบกพรองทางการเรยนร หรอเดกทมภาวะแอลด (Learning Disabilities: LD)

4.2.1 สถานการณทวไป

นยาม

เดกทมความบกพรองทางการเรยนร หรอเดกทมภาวะแอลด หมายถงเดกทมความบกพรองในกระบวนการพนฐานทางจตวทยา ทมความเกยวของกบการทาความเขาใจ การใชภาษา โดยภาวะบกพรองทางการเรยนร (คณะกรรมการประเมนผลการจดการศกษาเพอคนพการ, 2543) ซงแบงเปนสามประเภท ไดแก

• Dyslexia หมายถงเดกทมปญหาทางดานการอาน เกดจากเดกมความยากลาบากในการจาภาพ ไมสามารถบอกความแตกตางระหวางตวอกษรทคลายกนได เชน แยกแยะความแตกตางระหวาง ม และ น ไมได หรอมองภาพสลบกน สงผลใหเดกจาตวอกษรไมได อานเปนคาไมได หรออานโดยสลบตวอกษร เปนตน

• Dysgraphia หมายถงเดกทมปญหาทางดานการเขยน อนเกดจากเดกมความยากลาบากในการเขยนตวอกษรหรอเขยนคาศพทตามคร หรอจบดนสอ ทาใหเดกเขยนไมเปนคา เขยนตวอกษรไมถกตอง สะกดไมถก หรอเขยนคาเรยงเปนประโยคไดไมถกตอง เปนตน

• Dyscalculia เดกทมความบกพรองทางการคานวณ เกดจากการทเดกมความลาบากในการรบรสญลกษณทางคณตศาสตร ไมเขาใจคาของตวเลข มปญหาในการเรยงลาดบ จงสงผลใหเดกมปญหาในการเรยนวชาคณตศาสตร (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

93

จานวน

จานวนของเดกทมความบกพรองทางการเรยนรไมมการรายงานทแนนอนเนองจากคาจากดความทหลากหลาย ประกอบกบเกณฑการวนจฉยมการเปลยนแปลงบอย จานวนตวเลขของแตละแหลงจงมความคลาดเคลอนกน ดร.สจนดา ผองอกษร ทปรกษาดานการศกษาพเศษและผดอยโอกาส สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดใหขอมลวาในป พ.ศ. 2550 พบวามนกเรยนทมความบกพรองทางการเรยนรอยประมาณ 130,000 คน (ไทยรฐ, พฤหสบดท 3 พฤษภาคม 2550) ในป พ.ศ. 2542 ศาสตราจารย ดร.ผดง อารยะวญญ คาดคะเนวามเดกทมปญหาทางการเรยนร 350,000 คน (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550) ในป พ.ศ. 2551 ศนยเทคโนโลยทางการศกษา สานกงานสงเสรมการศกษานอกระแบบและการศกษาตามอธยาศย สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ รายงานตวเลขเดกทมความบกพรองทางการเรยนรวามมากกวา 100,000 คน55 ในป พ.ศ. 2552 ผศ. นพ. ชาญวทย พรนภดล แพทยจากหนวยจตเวชเดกและวยรน โรงพยาบาลศรราช รายงานจานวนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรวามจานวนรอยละ 6 – 10 ของประชากรเดก56 ซงเทากบประมาณ 1,000,000 -1,700,000 คน คานวณจากจานวนประชากรเดกในประเทศไทยโดยสานกงานสถตแหงชาต (2554) จานวนลาสดซงรายงานโดยแพทยหญงพรรณพมล วปลากร ในป พ.ศ. 2555 มจานวนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรรอยละ 5 – 6 ของประชากรเดกในประเทศไทย หรอประมาณ 850,000 - 1,000,000 คน โดยคานวณจากจานวนประชากรเดกในประเทศไทยโดยสานกงานสถตแหงชาต (2554)

การกระจายตว

โดยทวไปเดกทมความบกพรองทางการเรยนรสามารถเรยนรวมในโรงเรยนปกตได ยกเวนกรณมอาการรนแรง มกจะอยในโรงเรยนการศกษาพเศษ เชน โรงเรยนปญญานกล หรอศนยการศกษาประจาจงหวด โดยหากผปกครองไมทราบวาเดกมความบกพรองทางการเรยนร มกจะเขาใจวาเดกมความสามารถในการเรยนตา อาจสงผลใหเดกหลดออกจากระบบโรงเรยนปกตไปในทสด

4.2.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

เดกทมความบกพรองทางการเรยนรไมไดมความบกพรองทางสตปญญา เดกมศกยภาพทางการเรยนสงเทากบเดกทวไป แตไมสามารถบรรลผลสมฤทธทางการเรยนได (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธ

55

www.braille-cet.in.th/Braille-CET/files/LD/LD%20(0).doc

56 http://www.autisticthailand.com/sthaiparentscouncil/LD/LDcontent/LD4.htm

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

94

ชาต, 2550) หากไมไดรบการสอนและประเมนดวยวธทเหมาะสม เพราะมความยากลาบากในการอาน เขยน หรอคดคานวณ ครผสอนจงตองมวธสอน เพอใหเดกเขาใจ และประเมนความรเพอทดสอบความเขาใจของเดกดวยวธทตางจากเดกทวๆไป วธแกไขความบกพรองของเดกคอหาเทคนคใหเดกทองจาใหได หรอฝกฝนจนเดกเคยชน หรอใชเครองมอชวยเหลอ ทดแทนการพด อาน เขยน หรอคดคานวณของเดก

- วตถประสงคในการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

เนองจากความบกพรองทางการเรยนรเปนภาวะทตดตวไปจนเปนผใหญ ไมสามารถรกษาใหหายได57 แตสามารถใชการเรยนรฝกฝนจนกาวขามความบกพรองจนเปนอตโนมต เพราะฉะนนจดประสงคในการเรยนรของเดกคอ เพอใหเดกสามารถกาวขามความยากลาบากในการอาน เขยน หรอคดคานวณ แลวแตรปแบบความบกพรองของเดกแตละคน จนสามารถเรยนรไดเทากบเดกทวไป ใชศกยภาพการเรยนรของเดกไดอยางเตมทผานทางการใชวธการเรยนการสอนและการประเมนทเหมาะสมกบเดก

4.2.3 หนวยงานทเกยวของ

หนวยงานททางานเกยวของกบกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนรสามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภทไดแก ศนยบรการทางการแพทย สถาบนการศกษา ศนยบรการของเอกชน และชมรมและมลนธ ดงตวอยางทสาคญตอไปน

ตารางท 4.6 ตวอยางศนยบรการทางการแพทยสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ประเภท ศนยบรการทางการแพทย

โรงพยาบาลเฉพาะทางภาครฐ สถาบนราชานกล

โรงพยาบาลภาครฐ โรงพยาบาลรามาธบด

ศนยบรการทางการแพทยเฉพาะทางภาครฐ

สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร เชยงใหม

โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลสมตเวช ศรนครนทร

โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลพญาไท2

ศนยบรการทางการแพทย Special Child Center โรงพยาบาลเชยงใหม ราม 1

57

http://www.ldonline.org/ldbasics/whatisld

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

95

ประเภท ศนยบรการทางการแพทย

เฉพาะทางในโรงพยาบาลเอกชน

ตารางท 4.7 ตวอยางสถาบนการศกษาททางานเกยวของกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ประเภท สถาบนการศกษา

โรงเรยนเฉพาะทางภาครฐ โรงเรยนการศกษาพเศษ อนไดแกโรงเรยนในเครอปญญานกล

โรงเรยนเรยนรวมภาครฐ โรงเรยนพบลประชาสรรค

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ ศนยศกษาและพฒนาการจดการศกษาพเศษ “คณพม” ม.เกษตรศาสตร

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ ภาควชาการศกษาพเศษ ม.ศรนครนทรวโรฒ

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ หลกสตรการศกษาพเศษ คณะครศาสตร ม.ราชภฎสวนดสต

ตารางท 4.8 ตวอยางศนยบรการเอกชนสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ประเภท ศนยบรการเอกชน

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต Little Sprouts Children Center

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต The Village International Education Center

ตารางท 4.9 ตวอยางชมรม สมาคม และมลนธ ทมภารกจเกยวของกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ประเภท องคกร

สมาคม สมาคมแอลดแหงประเทศไทย

มลนธ มลนธแสงสวาง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

96

4.2.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถนามาใชทดแทนความบกพรองในดานตางๆ ของเดกกลมทมความบกพรองทางการเรยนรไดเปนอยางด โดยในปจจบนมการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยสงเสรมการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนรในหลายรปแบบ ตวอยางเชน

- โปรแกรมการชวยพนฐานดานการอาน

เนองจากความบกพรองทางการเรยนรกอใหเกดความบกพรองในการอาน โปรแกรมชวยอานวยความสะดวกในการอานจงมประโยชนมากตอการกาวขามผานความยากลาบากในการอานของเดก เพอใหเดกเขาใจเนอหาการเรยนได สาหรบโปรแกรมชวยเหลอในการอาน สามารถใชโปรแกรมเดยวกนกบทใชในกลมเดกทมภาวะออทสซม ซงไดแก โปรแกรมแปลงตวอกษรใหเปนเสยง โดยใชเทคโนโลยเสยงสงเคราะห เชน ซอฟตแวร Infovox (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550) สอในรปแบบของหนงสอเสยงระบบ DAISY (Digital Accessible Information SYstem)58 ซงสามารถเลอกเสยงอาน ปรบความเรวใหอานชาหรอเรวได อานสญลกษณทางคณตศาสตรได หรอแอพพลเคชนบนไอแพด เชน Speak It59 ซงสามารถอานขอมลในเวบ เพอชวยเหลอเดกทมปญหาในการอาน และพกพาไปทตางๆได เชนเดยวกบในกรณของเดกทมภาวะออทสซม

โปรแกรมชวยเหลอในการอานและการพด ถงแมในตางประเทศจะมจานวนโปรแกรมใหเลอกใชหลากหลาย และบางโปรแกรมไมเสยคาใชจาย แตกไมสามารถนามาใชในประเทศไดเนองจากโปรแกรมประเภทดงกลาวจาเปนตองมการพฒนาภาษาไทยเพอชวยในการอานภาษาไทยโดยเฉพาะ แตในประเทศไทยเองยงมการพฒนาและนามาใชในวงจากดเทานน ตวอยางเชนโปรแกรมซงวจยและพฒนาขนโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เชนโปรแกรมวาจา โปรแกรมอานหนงสอจากการสแกนภาพขอความดวยโปรแกรมรจาอกขระดวยเสยง (Talking OCR) และแปลงเปนเสยงพด ซงเปนโปรแกรมทชวยแปลงขอความภาษาไทยใหเปนเสยงพดโดยใชเทคโนโลยเสยงสงเคราะห (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550) เปนเครองมอชวยในการอานสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรทมความยากลาบากในการอาน

58

http://www.daisy.org/

59 http://www.autismpluggedin.com/2011/09/speak-it-text-to-speech-app.html

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

97

แผนภาพท 4.5 แอพพลเคชน Speak It!

ทมา http://itunes.apple.com/us/app/speak-it!-text-to-speech/id308629295?mt=8

- โปรแกรมการชวยพนฐานดานการเขยน

นอกจากการอานแลว ภาวะความบกพรองทางการเรยนรยงกอใหเกดความบกพรองในการเขยน โปรแกรมชวยอานวยความสะดวกในการเขยนจงมประโยชนมากตอการกาวขามผานความบกพรองของเดกเพอใหเดกสามารถถายทอดความรของตนออกมาได โปรแกรมชวยเหลอในการเขยน สามารถใชโปรแกรมเดยวกนกบทใชในกลมเดกทมภาวะออทสซมเชนเดยวกน ไดแก โดยมทงโปรแกรมทใชเปนเครองมอทดแทนทชวยในการเขยนของเดก เชนโปรแกรมประเภท Voice Recognition ซงแปลงคาพดของเดกเปนตวอกษร เชนแอพพลเคชนบนไอแพด Dragon Dictation60 ซงสามารถแปลงคาพดเปนตวอกษร และอเมล หรอโปรแกรมทชวยฝกทกษะในการเขยนของเดก เชนซอฟตแวร Yak-Yak Language Processor (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550) แอพพลเคชนฝกเขยนตวอกษรสาหรบเดก เชน Alphabet Tracing61 หรอแอพพลเคชนชวยเรยงลาดบคา เชน Sort It Out62

60

http://whittereronautism.com/2012/04/dragon-dictation-speech-to-text/

61 http://www.recoveryfromautism.com/index.php/audio-autism-apps/alphabet-tracing.html

62http://itunes.apple.com/us/app/sort-it-out/id500524237?mt=12

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

98

ในประเทศไทย โปรแกรมชวยเหลอเดกทมความยากลาบากในการเขยนจาเปนตองไดรบการพฒนาเปนภาษาไทยโดยเฉพาะ เพอใหเดกสามารถใชในการฝกเขยนภาษาไทย ซงศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาตไดพฒนาโปรแกรมดงกลาวขนมาดงน

• โปรแกรมชวยสะกดคาภาษาไทยแบบมเสยงอาน • โปรแกรมเดาคาศพทแบบมเสยงอาน • โปรแกรมตรวจสอบคาสะกดภาษาไทยแบบมเสยงอาน • โปรแกรมประมวลผลขอความภาษาไทยแบบมเสยงอาน • โปรแกรมสรางเคาโครงเรอง (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550)

ซงปจจบนโปรแกรมเหลานมการนามาใชในศนยการศกษาภายใตสงกดกระทรวงศกษาธการ

นอกจากนยงมโปรแกรมชวยเหลอดานการสะกดคา เชนแบบฝกหด interactive เพอฝกใหเรยนรตวสะกด สระ เชนหนงสอหรอเกมสแยกสสระออกจากพยญชนะ เปนโปรแกรมทพฒนาโดยอาจารยโรงเรยนจตรลดา ซงมการนามาใชในสถาบนราชานกล

แผนภาพท 4.6 แอพพลเคชน Dragon Dictation

ทมา: http://itunes.apple.com/us/app/dragon-dictation/id341446764?mt=8

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

99

- โปรแกรมสงเสรมการเรยนรดานการคานวณ

เกมทางคณตศาสตรสามารถใชเปนอปกรณสงเสรมใหเดกทมความยากลาบากทางการคานวณเรยนรสญลกษณทางคณตศาสตรและตวเลขได ตวอยางเชน แอพพลเคชน Rocket Math63 ซงเปนแอพพลเคชนบนไอแพด ซงมสสนดงดดใจ และมการแบงดานตามความยาก ทาใหสามารถนามาใชในการฝกใหเดกเรยนรสญลกษณทางคณตศาสตรสาหรบเดกทมความบกพรองทางการคานวณได

แผนภาพท 4.7 แอพพลเคชน Rocket Math

ทมา: http://itunes.apple.com/us/app/rocket-math/id393989284?mt=8

ในประเทศไทย มการพฒนาใชโปรแกรมสงเสรมการเรยนการสอนการคานวณสาหรบเดกทมความยากลาบากในการอานโดยเฉพาะ ซงศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาตพฒนาขนสาหรบใชเปนสอในการสอนเดกนกเรยนในศนยการศกษาสงกดกระทรวงศกษาธการ ไดแกโปรแกรมฝกคณตศาสตรแบบมเสยงอาน (Talking Mathematics) ซงฝกใหเดกไดทาการฝกคานวณโดยใชแบบฝกหดทางคณตศาสตร ซงโปรแกรมจะมเสยงอาน สามารถปรบขนาดตวอกษร และส เพอชวยในการอานได ใหครผสอน

63

http://www.autismpluggedin.com/2012/04/8-free-ipad-games-for-math-skill-development-in-children-with-

autism.html

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

100

สรางโจทยเพมเตมไดทงในแนวตงและแนวนอน สรางกราฟ สมการ เศษสวน และบนทกขอมลรายบคคลได (พทธชาต โปธบาล และ วนทนย พนธชาต, 2550)

- ระบบคดกรองออนไลน

เชนเดยวกบกรณของเดกทมภาวะออทสซม ระบบการคดกรองเปนเครองมอสาคญทจะทาใหผปกครองของเดกทมความบกพรองทางการเรยนรตระหนกวาบตรของตนมความลาบากในการเรยนร แตไมไดมความสามารถหรอสตปญญาทตางจากเดกคนอน จงทาใหผปกครองเขาใจเดกไดเรวขน และเดกไดรบการดแลอยางถกวธเรวขน และพฒนาเดกไดตามศกยภาพสงสด สาหรบแบบคดกรองเดกทมความบกพรองทางการเรยนรในประเทศไทยนนใชแบบคดกรอง Kus-si ทพฒนาโดย ผศ.ดร. ดารณ อทยรตนกจ (เดลนวส, วนท 14 พฤษภาคม 2550) ซงกาลงจะถกพฒนาใหมบรการออนไลน สงผลใหการคดกรองมความสะดวกรวดเรวขน ลดความคลาดเคลอนในการคานวณ มความนาเชอถอมากขนในอนาคต

- เวบไซตสอกลางเพอการเผยแพรและแลกเปลยนขอมล

ในตางประเทศมเวบไซตซงทาหนาทเปนเครอขายออนไลน อนเปนสอกลางสาหรบผปกครองและผดแลเดกในการแลกเปลยนขอมลดานการดแล วธและเครองมอสงเสรมการเรยนรของเดก ตวอยางเชน

• LdOnline.com เวบสอกลางออนไลนทรวบรวมขอมลทเปนประโยชน บทความ ขาวสาร คาแนะนาในการดแล การเรยนการสอน เทคโนโลยทสามารถใชชวยเหลอในการเรยนร โดยแบงเปนหมวดหมขอมลสาหรบผปกครอง คณครผดแลเดก และตวเดกทมความบกพรองทางการเรยนรเอง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

101

แผนภาพท 4.8 เวบไซต LDOnline.Org

ทมา: http://www.ldonline.org

• ReadingRockets.org ซงเปนเวบไซตทใหขอมลในการสอนเดกทมปญหาดานการอาน

แผนภาพท 4.9 เวบไซต ReadingRockets.Org

ทมา: http://www.readingrockets.org

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

102

4.2.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

บทบาทหลกของการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร คอใชในการทดแทนความยากลาบากในการอานและเขยนของเดก ซงเปนสงทกอใหเกดประโยชนตอเดกกลมนอยางมหาศาล เพราะจะทาใหเดกทมศกยภาพทางการเรยนรสง สามารถเรยนรและพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมท จงมความตองการในการใชโปรแกรมในการชวยเหลอดงกลาวเปนภาษาไทย โดยถงแมจะมการพฒนาโปรแกรมชวยเหลอดานการเขยนและการอานโดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต แตการพฒนาเนอหายงไมครอบคลมหลากหลาย โดยเฉพาะเมอนามาประยกตใชกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรซงเปนเดกทมพฒนาการไว หากโปรแกรมมการพฒนาเนอหาไมทนการเรยนรของเดก หรอหากโปรแกรมชา กจะทาใหเดกขาดความสนใจ นอกจากนนโปรแกรมทพฒนาขนมายงมการใชประโยชนจากดอยในศนยการศกษาของกระทรวงศกษาธการเทานน ไมไดมการกระจายไปในหนวยงานในสงกดอนๆ หรอผปกครองของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

เพอลดปญหาความเหลอมลาในการเขาถงซอฟตแวรแตละประเภท อาจพฒนาระบบศนยการศกษาออนไลน ซงรวบรวมโปรแกรมตางๆทเกยวของกบการฝกพฒนาการของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ใหเดกสามารถเลอกเขาไปเรยนดวยตนเองได เชน การอานจบใจความ การทาเลขโจทยปญหา

ในประเทศไทยมการนาหนงสอเสยง DAISY มาใชในการชวยเหลอเดกทมความบกพรองทางการอาน แตยงขาดการพฒนาสอทมเนอหาเหมาะสมหลากหลายเปนภาษาไทย โดยเฉพาะอยางยง สอทเหมาะสาหรบเดกทมพฒนาการการเรยนรไวอยางเชนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรเนองจากในการฝกทกษะเดกกลมดงกลาวใหกาวขามผานความยากลาบากในการเขยนและอาน เปนกระบวนการใหเดกทาแบบฝกหดเดมซาๆ และเปลยนแบบฝกหดไปตามความกาวหนาของเดก รวมถงทาการตดตามพฒนาการของเดก ซงปญหาหลกของการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนรในประเทศไทยคอขาดบคลากรคร เพราะฉะนน หากมการพฒนาการโปรแกรมทชวยทาหนาทแทนคณคร กจะชวยลดภาระของครตอเดกหนงคน สามารถทาใหครดและเดกไดมากขน

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารยงสามารถนามาใชประยกตเพอนชวยเหลอครในการประเมนเดก สามารถพฒนาระบบทดสอบ adaptive achievement test เพอบงชวาเดกมความบกพรองทางดานใด หรอเดกมความสามารถเทยบเทากบระดบชนใด ใหครไดสามารถใชผลการทดสอบเพอวนจฉยและทาแผนการเรยนการสอนสาหรบเดกแตละคนตอไป

นอกจากซอฟตแวรแลว อปกรณฮารดแวรกสามารถใชเปนอปกรณชวยในการทดแทนความบกพรองได ตวอยางเชนเครองชวยอานตวอกษรเปนเสยงพดซงเปนอปกรณพกพาทสามารถนาไปสแกนอานตวอกษรทใดกได ซงหากมการพฒนาขนมาใชกจะชวยเดกทมปญหาในการอานไดมาก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

103

4.3 เดกสมาธสน (ADHD)

4.3.1 สถานการณทวไป

นยาม

สมาธสน เปนภาวะทเดกมความผดปกตในการแสดงออกซาๆ จนกลายเปนลกษณะเฉพาะตวของเดก มความบกพรองทางดานสมาธ สาเหตอาจเกดจากกรรมพนธ และความผดปกตในการทางานของสมองหรอระบบประสาท สงผลใหเกดผลกระทบตอการเรยน และการใชชวตประจาวน โดยอาการดงกลาวจะปรากฏกอนอาย 7 ป โดยมอาการบงช 3 อาการไดแก

1. Inattention สมาธสน วอกแวกงาย ขาดความตงใจในการทางานโดยเฉพาะงานทใชความคด เหมอลอย ดเหมอนสะเพรา ไมรอบคอบ ขลม

2. Hyperactivity พฤตกรรมซน อยไมนง มกจะชอบปนปายวงเลนตลอดเวลา เลนผาดโผน ชอบแหยเดกคนอน และพดมาก

3. Impulsiveness หนหนพลนแลน หงดหงด ขโมโห ขาดความยบยงชงใจ มกจะววาม ซมซาม ทาอะไรโดยไมคดถงทจะตามมา ใจรอน อยากทาอะไรตองไดทาทนท (ทวศกด สรรตนเรขา, 2549)

จานวน

ไมมการรายงานจานวนทแนชด แตโดยทวไปเปนกลมทมจานวนสงสดในหมเดกทมภาวะบกพรองทางสมองทงสามกลม อาจารยสนตภาพ ไชยวงศเกยรต จากโรงพยาบาลกลวยนาไทรายงานจานวนเดกไทยกอนวยเรยนมสมาธสนรอยละ 3-5 ในป พ.ศ. 2555 หรอประมาณ 510,000 - 850,000 คน โดยคานวณจากจานวนประชากรเดกในประเทศไทยโดยสานกงานสถตแหงชาต (2554) แพทยหญงพรรณพมล วปลากร ผอานวยการสถาบนราชานกลประมาณตวเลขเดกสมาธสนรอยละ 5 ของจานวนประชากรเดกทงหมด หรอประมาณ 850,000 คน โดยคานวณจากจานวนประชากรเดกในประเทศไทยโดยสานกงานสถตแหงชาต (2554) น.พ. จอม ชมชวย โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ รายงานวาในเขตกรงเทพมหานครมจานวนเดกสมาธสนวาพบรอยละ 5 – 10 ของจานวนเดกในวยเรยน หรอประมาณ 2-3 คนในหองเรยนขนาด 50 คน64 ในขณะท คณนภทร พกกะณะสต ประธานชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทยใหสมภาษณในป พ.ศ. 2555 วาในประเทศไทย มเดกสมาธสนประมาณ 1,400,000 คน

(http://www.adhdthai.com/autistic/catalog.php?idp=40)

64

http://www.autismthai.com/mcontents/marticle.php?headtitle=mcontents&id=113337

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

104

การกระจายตว

เดกสมาธสน สามารถเรยนในโรงเรยนปกตทวไปได นอกจากมอาการรนแรงหรอมปญหาอยางอนรวมดวย เชน ออทสซม หรอปญหาความบกพรองดานสตปญญา อาจจะพบในโรงเรยนพเศษ หรอศนยการศกษาพเศษประจาจงหวด

4.3.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

- ดานการเรยน

เดกมปญหาในดานการทาสมาธใหมใจจดจอกบกจกรรมทกาลงทา และมปญหาในการทากจกรรมหรองานใดๆใหสาเรจ โดยเฉพาะกจกรรมทไมนาสนใจ เชนการเรยนในชนเรยน หรอการทาการบาน นอกจากนนเดกยงไมรอบคอบ และมปญหาเรองความจา เรองการจดการเวลา จงอาจกอใหเกดปญหาทางการศกษาตามมา ถงแมวาความจรงแลว เดกไมไดเปนทมความสามารถในการศกษาตา และในบางกรณอาจมศกยภาพสงกวาเดกทวไป (Special Child Center, 2551)

- ดานอารมณ

เดกทมสมาธสนมกจะมปญหาดานอารมณเนองจากรสกวาตวเองผดแปลกไปจากคนอน เปนทดถกเหยยดหยาม ทาอะไรไมสาเรจเหมอนเปนคนไมมความสามารถ และถกพอแมหรอคณครบน แตไมสามารถแกไขปญหาของตนได จงมกมาภาวะซมเศรา วตกกงวล เครยด เบอหนาย และอารมณแปรปรวน กอใหเกดปญหาในการคบเพอน หรออาจถงขนทารายรางกายตวเองหรอคนทอยใกลได จงจาเปนทพอแม คณคร ตองปรบพฤตกรรมตนเอง ทาความเขาใจ ชวยเหลอและใหกาลงใจเดก65

- ดานพฤตกรรม

เนองจากเดกมความใจรอน ขาดความยบยงชงใจ ขาดการควบคมตนเอง จงมกสงผลตอความไมมนคงในการรกษาความสมพนธกบผอนในสงคม และหากไมไดรบการอบรมใหด กจะมพฤตกรรมเกเร กาวราว จนถงขนตอตานสงคม โดยชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทยใหขอมลวา อาชญากรรมสวนใหญในประเทศไทยเกดจากเดกสมาธสนทไมไดรบการดแลทเหมาะสม ปญหาเดกสมาธสนจงไมไดจากดอยแคทาอยางไรใหเดกมสมาธจดจอกบสงทกาลงทาได แตรวมถงการอบรมจรยธรรมและใหความเขาใจแกเดก เพอปองกนผลเสยทอาจกอใหเกดผลกระทบรนแรงในสงคม 65

http://www.adhdthai.com/autistic/catalog.php?category=7

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

105

- วตถประสงคในการเรยนรของเดกสมาธสน

เดกสมาธสนมศกยภาพในการเรยนรสงเทากบเดกทวๆไป แตมความยากลาบากในการใชสมาธและควบคมพฤตกรรม เพราะฉะนน เปาหมายในการเรยนรของเดกสมาธสนคอเพอใหเดกสามารถผานความยากลาบากในการใชสมาธ ฝกสมาธควบคมตนเอง จนสามารถเรยนรไดเทากบศกยภาพของตน และเพอใหเดกสามารถควบคมพฤตกรรม มความยบยงชงใจ และอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข

4.3.3 หนวยงานทเกยวของ

หนวยงานททางานเกยวของกบกลมเดกสมาธสนสามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภทไดแก ศนยบรการทางการแพทย สถาบนการศกษา ศนยบรการของเอกชน และชมรมและมลนธ ดงตวอยางทสาคญตอไปน

ตารางท 4.10 ตวอยางศนยบรการทางการแพทยสาหรบเดกสมาธสน

ประเภท ศนยบรการทางการแพทย

โรงพยาบาลเฉพาะทางภาครฐ สถาบนราชานกล

โรงพยาบาลเฉพาะทางภาครฐ โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ

โรงพยาบาลภาครฐ โรงพยาบาลรามาธบด

โรงพยาบาลภาครฐ โรงพยาบาลจฬาลงกรณ

โรงพยาบาลภาครฐ โรงพยาบาลศรราช

โรงพยาบาลภาครฐ โรงพยาบาลพระมงกฏเกลา

ศนยบรการทางการแพทยเฉพาะทางภาครฐ

สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทร เชยงใหม

โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลสมตเวช ศรนครนทร

โรงพยาบาลเอกชน โรงพยาบาลพญาไท2

ศนยบรการทางการแพทยเฉพาะทางในโรงพยาบาลเอกชน

Special Child Center โรงพยาบาลเชยงใหม ราม 1

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

106

ประเภท ศนยบรการทางการแพทย

คลนคเฉพาะทางเอกชน มรก คลนค

ตารางท 4.11 ตวอยางสถาบนการศกษาททางานเกยวของกบเดกสมาธสน

ประเภท สถาบนการศกษา

โรงเรยนเฉพาะทางภาครฐ โรงเรยนการศกษาพเศษ อนไดแกโรงเรยนในเครอปญญานกล

โรงเรยนเรยนรวมภาครฐ โรงเรยนพบลประชาสรรค

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ ภาควชาการศกษาพเศษ ม.ศรนครนทรวโรฒ

ศนยศกษาในมหาวทยาลยภาครฐ หลกสตรการศกษาพเศษ คณะครศาสตร ม.ราชภฎสวนดสต

ตารางท 4.12 ตวอยางศนยบรการเอกชนสาหรบเดกสมาธสน

ประเภท ศนยบรการเอกชน

ศนยกระตนพฒนาการเอกชน ศนยกระตนพฒนาการเดกออทสตกบานอนรก

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต Little Sprouts Children Center

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต The Rainbow Room

ศนยกระตนพฒนาการนานาชาต The Village International Education Center

ตารางท 4.13 ตวอยางชมรม สมาคม และมลนธ ทมภารกจเกยวของกบเดกสมาธสน

ประเภท องคกร

ชมรม ชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทย

ชมรม มลนธแสงสวาง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

107

4.3.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

โดยทวไป การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการเรยนรของเดกสมาธสนยงไมเปนทแพรหลายเมอเทยบกบกลมเดกทมภาวะออทสซมหรอความบกพรองทางการเรยนร เนองจากโดยทวไปอาการสมาธสนสามารถใชยาในการควบคมอาการ เมอเดกไดทานยาแลวกจะมพฤตกรรมเปนปกต สามารถเรยนรไดเหมอนกบเดกปกตทวไป นอกจากนแลวเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารประเภทเกมตางๆอาจจะเปนดาบสองคมตอเดกสมาธสน Kevin Roberts ผเชยวชาญดานเดกสมาธสนรายงานวาเดกสมาธสนมแนวโนมทจะตดเกมไดงาย66 และทาใหไมสนใจการเรยนหรอสงอนๆ แตอยางไรกด มการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชเพอการบาบดอาการ หรอเปนเครองมอชวยเหลอในการดารงชวต ดงน

- เครองฝกการสรางสมาธ

เชนเดยวกบกรณของเดกทมภาวะออทสซม เครองมอทางการแพทยทชวยใหเดกฝกความตงใจ ฝกสมาธดวยตนเอง เชนเครอง Hemoencephalogram หรอ HEG และเครอง Interactive Metronome Treatment มประโยชนตอเดกสมาธสนโดยเดกสามารถใชเครองมอดงกลาวเพอฝกควบคมตวเองใหจดจอ มสมาธไมวอกแวก และพฒนาจนสามารถควบคมตนเอง ทากจกรรมในชวตประจาวนและเรยนหนงสอในหองเรยนได67 สาหรบในประเทศไทย การใชเครองมอเหลานยงไมเปนทแพรหลายเนองจากเครองมอมราคาแพงและตองนาเขาจากตางประเทศ จงมใชในวงจากดแคภายในโรงพยาบาล (ทวศกด สรรตนเรขา, 2549)

66

http://add.about.com/od/relatedconditions/a/Adhd-And-Computer-Addictions.htm

67 http://www.adhdthai.com/autistic/catalog.php?category=18

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

108

แผนภาพท 4.10 เครอง Interactive Metronome Treatment

ทมา: http://atcnts.com/therapies/interactive-therapy

- อปกรณชวยเตอนความจา

เนองจากเดกสมาธสนมกจะมความจาสน ลมงาย จงมปญหาในการจดการตารางชวต อปกรณจบเวลา68 หรอชวยบนทกตารางเวลา69 เชนโปรแกรมปฏทนในสมารทโฟน จงมประโยชนอยางมากในการชวยเตอนความจา และชวยในการจดเวลาสาหรบเดกสมาธสน

- สอชวยในการกลอมเกลาศลธรรมใหกบเดก

จากประสบการณของผปกครองเดกสมาธสน ปญหาหลกการเลยงดเดกอาจไมใชการเนนทาใหเดกมสมาธ เนองจากสามารถรกษาอาการไดดวยยา แตคอการอบรมกลอมเกลาใหเดกมพนฐานจรยธรรมทด เพราะเดกเปนกลมทความเสยงสงตอการกออาชญากรรมเนองจากมปญหาในการควบคมอารมณ และยบยงชงใจ เพราะฉะนนชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทยจงเนนการสอนจรยธรรมเดก โดยมการนาสอตางๆมาใช เชน การเผยแพรซดรายการทมเนอหาสอดแทรกจรยธรรมสาหรบเดกในหมผปกครองเดกสมาธสน เปนตน

68

http://www.brighthub.com/education/special/articles/93691.aspx

69 http://www.addcenters.com/Articles/disorganized_adult.htm

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

109

- ระบบคดกรองออนไลน

เชนเดยวกบกรณของเดกทมภาวะออทสซม และเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ระบบการคดกรองเปนเครองมอสาคญทจะทาใหผปกครองของเดกสมาธสนยอมรบและเขาใจบตรหลานทมอาการสมาธสนมากขน และทาใหเดกไดรบการดแลอยางเหมาะสมเรวขน โดยทแบบคดกรองสาหรบเดกสมาธสนใชแบบคดกรอง Kus-si เชนเดยวกบเดกทมภาวะออทสซม และทมความบกพรองทางการเรยนร ซงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามามบทบาทในการชวยพฒนาแบบคดกรองโดยการทาแบบคดกรองใหผเขารบการคดกรองสามารถทาการประเมนออนไลนได เพอใหการคดกรองมความสะดวกรวดเรวขน มความนาเชอถอมากขน และผปกครองและเดกทอยหางไกลสามารถไดรบการคดกรองไดมากขน

- ซอฟตแวรสรางบรรยากาศทสงเสรมการสรางสมาธ

ในตางประเทศมการพฒนาซอฟตแวรทชวยสรางบรรยากาศทเอออานวยตอการเกดสมาธ โดยใชเสยงทไดรบการศกษาแลววาสงผลใหผฟงมสมาธจดจอกบสงทกาลงทาอยดขน ตวอยางเชน แอพพลเคชนบนไอแพด Ambiance70

- เวบไซตสอกลางเพอการเผยแพรและแลกเปลยนขอมล

เนองจากการใหขอมลผปกครองและผดแลเดก เปนสงสาคญในการชวยเหลอการเรยนรของเดก เวบไซตในทาหนาทเปนเครอขายออนไลน อนเปนสอกลางสาหรบผปกครองและผดแลเดกในการแลกเปลยนขอมลดานการดแล วธและเครองมอสงเสรมการเรยนรของเดกจงเปนเครองมอสาคญในการชวยเหลอการเรยนรของเดก ซงในตางประเทศมตวอยางเวบไซตสอกลางทใหขอมลอนเปนประโยชนในหลายดาน และเปนทรจกอยางแพรหลาย เชน

• Teachervision.com เวบไซตซงเปนแหลงขอมลใหความรกบคร เกยวกบขอมลอาการของเดกสมาธสน การสงเกต วธการดแล วธการสอน อาการและปญหาทจะพบ

70

http://itunes.apple.com/us/app/ambiance/id285538312?mt=8

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

110

แผนภาพท 4.11 แอพพลเคชน Ambiance

ทมา: http://itunes.apple.com/us/app/ambiance/id285538312?mt=8

แผนภาพท 4.12 เวบไซต TeacherVision.Com

ทมา: http://www.teachervision.fen.com/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

111

• Family Education.com เวบไซตใหขอมลสาหรบผปกครองในเรองการสอนลกทเปนเดกสมาธสน เชนวธการรกษา ยา การสงเกตอาการ โรงเรยน วธดแลเดก เครองมออปกรณ และคาแนะนาจากผเชยวชาญ

• AddInSchool.com เวบไซตรวบรวมบทความแนะนาเรองการสอนนกเรยนสมาธสน ในหองเรยน เรมตงแตการจดเตรยมหองเรยน การสอน วธการสอบ พฤตกรรมของเดกและการดแล โดยแบงตามระดบชนของเดก

เวบไซตเหลานยงมประโยชนในดานการใหขอมลเบองตนแกผปกครองทสงสยวาลกตนเองมภาวะสมาธสน เนองจากถายงพบเรว โอกาสการรกษาใหหายขาดกมมากขน เพราะฉะนน การทมเวบไซตทมขอมลเบองตนใหผปกครองสามารถสงเกตอาการไดดวยตนเอง กอาจทาใหผปกครองทราบและยอมรบไดเรวขนหากลกมอาการสมาธสน

4.3.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกสมาธสน

การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการเรยนรของเดกสมาธสน ยงเปนประเดนทถกตงคาถามถงความเหมาะสมในหมผปกครอง ผเชยวชาญ และแพทย โดยเฉพาะในกรณเกมชวยสงเสรมการเรยนรของเดก เนองจากเดกสมาธสนมแนวโนมทจะตดเกมไดงาย และจะสงผลเสยตอการเรยนเนองจากเดกจะตดเกมจนไมสนใจเรยน ตนสาย ไมยอมทากจกรรมอยางอน เพราะฉะนนการใหเดกใชคอมพวเตอร และเลนเกม จงเปนสงทตองอยในความดแลอยางใกลชดของผปกครอง แมวาเกมบางชนดอาจจะมประโยชนตอการเรยนรของเดก อยางเชนเกมทออกแบบใหผเลนตองมการรอคอย ซงจะชวยฝกใหเดกมความอดทน กบสงใดสงหนงไดนานขนเปนตน เพราะฉะนนการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการเรยนรของเดก จงถกมองวาควรจะใชในการสงเสรมการเรยนรของเดกโดยทางออม เชน ประเมนอาการ การชวยบาบด หรอชวยอานวยความสะดวกในชวต เชนชวยวางแผน ชวยเตอนความจา มากกวาการใชซอฟตแวรเพอฝกการเรยนรโดยตรงของเดกดงกรณของเดกทมความบกพรองทางสมองสองกลมแรก

อยางไรกด เนองจากเครองมอทางการแพทย อยางเชนเครอง HEG และ Interactive Metronome Treatment ซงเปนเครองประเมนอาการ และการฝกสมาธดวยตนเองของเดก ซงจะไดผลดหากมการใชเปนประจา ตองไดรบการนาเขาตางประเทศและมราคาแพง เพราะฉะนนถงแมจะมการใชในเมองไทยแลว กยงไมเปนทแพรหลาย เพราะมใชเฉพาะในโรงพยาบาลบางแหงเทานน ในอนาคตหากจะมการพฒนาเครองมอดงกลาวขนมาใชเองโดยหนวยงานในประเทศไทย กจะเปนประโยชนตอเดกสมาธสนและเดกทมภาวะออทสซม ในวงกวางมากขน

ประเดนสาคญทมกถกมองขามคอ การสงเสรมการเรยนรดานจรยธรรมสาหรบเดก และสงเสรมความเขาใจธรรมชาต พฤตกรรมของเดกในหมผปกครอง เพอเสรมสรางกาลงใจใหพอแมและเดกสมาธสนใหเดก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

112

เตบโตขนอยางอบอน มจรยธรรมและมสขภาพจตทด ลดโอกาสเกดอาชญากรรมในสงคม ซงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถเขามามบทบาทในการสงเสรมการเรยนรทางจรยธรรม และเสรมสรางสขภาพจตทดตอเดกสมาธสนได เชน การพฒนาสอสงเสรมจรยธรรมใหกบเดก เชนซดรายการสอดแทรกธรรมะ ซงปจจบนชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทยไดรเรมดาเนนการโดยมความรวมมอกบวดพระรามเกาซงชวยเหลอในดานเนอหา แตยงขาดความรวมมอจากองคกรทมความเชยวชาญทางดานเทคโนโลย การพฒนาปรบปรงเวบไซตอนเปนสอกลางระหวางผปกครองและผเกยวของในการใหความร ความเขาใจธรรมชาตพฤตกรรมของเดก ประสบการณ รวมถงการใหกาลงใจเพอใหผปกครองสามารถดแลเดกไดอยางเหมาะสม ปฏบตตอเดกดวยความเขาอกเขาใจ และใหเดกสามารถเตบโตอยางมสขภาพจตทด ไมกอใหเกดปญหาในสงคม กเปนอกตวอยางของการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอชวยในการสงเสรมการเรยนรของเดกในดานสงคมและจรยธรรมโดยทางออม

4.4 สรปชองวางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและสอของกลมเดกบกพรองทางสมองและการเรยนร

ภาวะบกพรองทางสมองเปนอาการทไมเกยวของกบความบกพรองทางสตปญญา เพราะฉะนน โดยทวไปเดกทงสามประเภท มโอกาสทจะเรยนรไดเทากบเดกปกต ยกเวนในกรณทมภาวะออทสซมซงมโอกาสทจะมไอควตาหรอสงกวาปกตกได และในกรณเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน เปนเดกทมแนวโนมจะมศกยภาพการเรยนรไดสง เพราะฉะนน การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาชวยในการสนบสนนของเดกในกลมน จะเกดประโยชนตอเดกอยางมากในการทาใหเดกไดใชศกยภาพในการเรยนรของตวเองไดอยางเตมทหากใชไดอยางถกตองเหมาะสม อยางไรกด การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการสนบสนนการเรยนรของเดกทงสามกลมในประเทศไทย ยงมชองวางทคอนขางกวางระหวางผทเขาถงการใชเทคโนโลยและผทเขาไมถง และโดยทวไปอยในระดบทตาเมอเทยบกบในตางประเทศ โดยสาหรบบทสรปน สามารถเสนอภาพรวมปญหาของเดกทง 3 กลมไดเปน 3 ประเดนคอ

- หวขอการเรยนร

การเร ยนร ท ส า คญของเ ดกในกล มน มลกษณะเฉพาะตวตามปญหาของแตละกล ม นอกเหนอไปจากเนอหาทางวชาการในหองเรยน ซงเปนพนฐานทเดกตองไดเรยนแลว ยงมการเรยนรดานตางๆทผปกครองและคณครตองใหความสาคญเปนพเศษ โดยทกลมเดกทมภาวะออทสซม ผปกครองและคณครตองเนนการเรยนรทกษะการอยรวมในสงคมและการสอสาร เนองจากเดกมความยากลาบากในการสอสาร และการใชชวตในสงคม สวนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรจะเนนการสอนเพอลดความยากลาบากหรอหาวธแกไขความยากลาบากทางการเขยน การอาน หรอการคานวณ ตามแตปญหาของเดก ในกรณของเดกสมาธ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

113

สน นอกจากการฝกสมาธใหเดกแลว ควรจะสงเสรมการเรยนรทางจรยธรรม เนองจากเดกสมาธสนทไมไดรบการอบรมจรยธรรมทดจากผปกครอง มโอกาสในการกออาชญากรรมสง จงเปนประเดนทไมควรมองขาม

- บทบาทของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรของเดก

โดยทวไปเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไดรบการยอมรบโดยทวไปวามประโยชนอยางมากในการสงเสรมการเรยนรของเดกในกลมน แตเนองจากเดกทงสามกลม มความบกพรองและความตองการทตางกน รปแบบการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการชวยเหลอจงแตกตางกนไปดวย โดยสาหรบเดกทมภาวะออทสซม เดกสามารถเรยนรไดดผานรปภาพ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจงใชเปนสอในการสอนการเรยนรของเดกผานทางรปภาพเปนหลก ในขณะทเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ซงมปญหาความยากลาบากในการอาน การเขยน และการเขาใจสญลกษณทางคณตศาสตร จงไมสามารถบรรลการเรยนการสอนโดยทวไปไดทงทมสตปญญาด เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจงมประโยชนมากในการใชเปนเครองมออานวยความสะดวก ทดแทนความบกพรองของเดกในการอาน การเขยน หรอการคานวณ เชน ซอฟตแวรชวยอานตวอกษรเปนเสยง หรอซอฟตแวรแปลงเสยงพดเปนตวอกษรเพอชวยในการเขยน เปนตน

ในกลมของเดกสมาธสน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารถกมองวาอาจจะเปนเครองมอทไมเหมาะสมในการใชเปนเครองมอการเรยนรเนอหาตางๆสาหรบเดก เพราะเดกมแนวโนมจะตดคอมพวเตอร ตดเกมไดงาย เพราะฉะนน การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเหมาะสมในการสงเสรมการเรยนรของเดกกลมนคอ การนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาชวยทางการแพทยในการฝกสมาธของเดก หรอเปนเครองชวยเตอน ชวยจดการตารางเวลาเปนตน

- ผใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนรของเดก

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถนามาเปนเครองมอในการสนบสนนการเรยนรของเดกผานทางผใชสองทาง คอใชเปนเครองมอสาหรบเดกโดยตรง และเปนเครองมอสาหรบผปกครอง คณคร และผดแลเดก

ตวอยางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอสาหรบตวเดกโดยตรง เชนอปกรณหรอซอฟตแวรทดแทนความบกพรองในการสอสาร เชนพด อาน เขยน และการคดคานวณ หรอซอฟตแวรทชวยพฒนาทกษะในดานทเดกแตละประเภทตองการ เชน ทกษะทางสงคม หรอแมแตซอฟตแวรซงชวยกระตนบรรยากาศทสนบสนนการเรยนร เชนซอฟตแวรทชวยสรางบรรยากาศใหสงเสรมการเกดสมาธของเดก

เดกทง 3 กลม ไมวาจะเปน เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสนจะมความแตกตางกนดงทไดกลาวมา แตทายทสดแลว สงทเหมอนกนซงเปนสงทสาคญทสดของการเรยนรของเดกทงสามกลมกคอการดแลและการสอนทถกตองเหมาะสม เพราะฉะนน พอแม ผปกครอง ถอเปนตวแปรสาคญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

114

ทสดในการเรยนรของเดกทงสามกลม โดยทผปกครองตองหาความรและทาความเขาใจถงลกษณะความบกพรองของเดก ในกลมเดกทมภาวะความบกพรองทางสมอง เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถนามาใชเปนเครองมอของผปกครอง ผดแล และคณครในการสนบสนนการเรยนรของเดกได ตวอยางเชน เวบไซตทใหความรพอแมเรองการดแลเดกทมภาวะบกพรองทางสมอง เวบไซตรวบรวมขอมลและลงกทเกยวของ ฟอรมแลกเปลยนความร และเวบไซตแนะนาการเรยนการสอนทเหมาะสมสาหรบคณครทมเดกทมภาวะบกพรองทางสมองเรยนรวมในชนเรยน เปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

115

บทท 5

เดกทมความเปราะบางทางสงคม

ในสองบททผานมา คณะวจยไดทาการศกษาเกยวกบเดกทมความบกพรองทางดานรางกาย และความบกพรองทางสมอง ในบทน คณะวจยไดทาการศกษาขอมลของเดกทมรางกายและสตปญญาปกต แตมมตทางสงคมเขามาเกยวของ กลาวคอ เปนเดกทมความเปราะบางทางสงคม อารมณ จตใจ ซงตามขอบเขตของการศกษาครงน ไดเลอกศกษา 3 กลมยอย ไดแก เดกกระทาผด แมวยรน และเดกตดเชอเอชไอว ซงในบทนจะนาเสนอขอมลพนฐานเกยวกบเดกกลมดงกลาว การมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ในปจจบน และชองวางทเกดขน โดยอยบนพนฐานความคดวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอทชวยสรางความเทาเทยมใหคนในสงคม เปนเครองมอในการพฒนาตนเอง พฒนาความมนคงทางอาชพ และทายสดนาไปสการสรางประโยชนตอชมชนหรอสงคม การศกษาเบองตนสามารถสรปได ดงตอไปน

5.1 เดกกระทาความผด

5.1.1 สถานการณทวไป

นยาม

เดกกระทาความผดหมายถง เดกทอาย 10-18 ปทถกดาเนนคด และอยในสถานพนจ หรอศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน เปนกลมทมปญหาดานสงคม ไมวาจะเปนพฤตกรรม อารมณ หรอจตใจ และเมอพนโทษมปญหาการยอมรบจากสงคม และความรทจะนาไปประกอบอาชพตอไป

โดยทเจตนารมณของกระบวนการยตธรรมสาหรบเดกและเยาวชน ตามทยดถอเปนหลกดาเนนงานโดยกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน คอ การแกไขใหเดกและเยาวชนกลบตนเปนคนด ดวยการมงเนนไปทการใหโอกาสแกไขความประพฤตและปรบปรงตนใหเขากบสภาพแวดลอมทงครอบครวและสงคม มากกวาการลงโทษเดดขาด เนองจากเดกและเยาวชนเองกเปนเหยอของปจจยทางสงคมตางๆ หลายประการ ไมวาจะเปนปญหาทางเศรษฐกจของครอบครว การขาดทกษะชวต (หรอทเรยกกนวา ทนชวต) การถกฉกฉวยประโยชนจากภาคธรกจ การไมไดการดแลอบรมอยางเหมาะสมจากครอบครว การขาดความตระหนกในคณคาของตน และ ชองวางของระบบการศกษาทไมสามารถดแลเดกไดทวถง เปนตน (ทชา ณ นคร, 2555 หนา 12)

นอกจากน ในการศกษาน นยามอายของเดกกลมนไวท 10-18 ป ดวย พระราชบญญต ศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดฯ พ.ศ. 2553 กาหนดนยามของ “เดก” วาคอ บคคลอายไมเกน 15 ปบรบรณ และ “เยาวชน” คอ บคคลทมอายเกน 15 ปบรบรณ แตยงไมเกน 18 ปบรบรณ โดยทตามประมวลกฎหมายอาญา ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2551 กาหนดวา เดกทกระทาความผดหากอายไมถง 10 ป ไมตองรบโทษ หากอายเกนกวา 10 ป แตไมเกน 15 ป กระทาความผด เดกไมตองรบโทษ แตศาลอาจวากลาวตกเตอนเดกนน หรอสงตวไปอบรมตามทศาลเหนสมควร หากอายเกนกวา 15 ป แตไมเกน 18 ป ศาลสามารถทจะพจารณา

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

116

ปลอยตวในรปแบบเดยวกบเดกอายไมเกน 15 ป หรอหากตดสนใหรบโทษกสามารถทาได แตอตราโทษตองไมเกนกงหนงของอตราโทษความผดทไดกระทานนๆ

จานวน

เดกกระทาความผดทวประเทศในปลาสด 2554 ม จานวนทงหมด 35,049 คน โดยเปนเพศชายมากกวาหญง สวนใหญอายระหวาง 15-18 ป และมการศกษาตากวามธยมตม สถานภาพขณะกระทาผด เปนเดกทออกกลางคน และไมไดศกษาตอ นอกจากน ความผดของเดกเหลานสวนใหญ มาจากคดยาเสพตดและลกทรพย

ตารางท 5.1 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกตามเพศ ป พ.ศ. 2551-2554

เพศ พ.ศ. 2551 2552 2553 2554

ชาย 42,779 42,604 40,431 32,260 หญง 4,202 3,767 3,626 2,789 รวม 46,981 46,371 44,057 35,049

ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน ตารางท 5.2 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกตามกลมอาย ป พ.ศ. 2551-2554

อาย พ.ศ. 2551 2552 2553 2554

10-15 ป 7,183 6,841 6,054 5,082 15-18 ป 39,798 39,530 38,003 29,967

รวม 46,981 46,371 44,057 35,049 ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน

ตารางท 5.3 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกตามระดบการศกษา ป พ.ศ. 2551-2554

ระดบการศกษา พ.ศ. 2551 2552 2553 2554

ไมเคยไดรบการศกษา

1,892 2,039 1,874 133

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

117

ระดบการศกษา พ.ศ. 2551 2552 2553 2554

ประถมศกษา 13,673 13,794 13,051 5,040 มธยมศกษาตอนตน 18,455 18,403 17,468 19,558 มธยมปลายและสงกวา

9,894 9,336 8,927 10,220 อนๆ 3,087 2,798 2,737 98 รวม 46,981 46,371 44,057 35,049

ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน

ตารางท 5.4 แสดงจานวนเดกและเยาวชนทถกดาเนนคดในสถานพนจทวประเทศ จาแนกประเภทความผด ป พ.ศ. 2551-2554

ฐานความผด พ.ศ. 2551 2552 2553 2554

ความผดเกยวกบทรพย 12,658 10,073 9,742 7,078 ความผดเกยวกบชวตและรางกาย 6,661 6,388 5,474 4,051 ความผดเกยวกบเพศ 1,916 2,538 1,812 1,482 ความผดเกยวกบความสงบสข เสรภาพ ฯลฯ

2,989 2,407 2,300 1,615 ความผดเกยวกบยาเสพตดใหโทษ 11,207 12,352 14,695 13,845 ความผดเกยวกบอาวธและวตถระเบด 3,251 3,413 2,889 2,282 ความผดอนๆ 8,299 9,200 7,145 4,696 รวม 46,981 46,371 44,057 35,049

ทมา: ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน

การกระจายตว

การกระจายตวของเดกกลมน จะอยใน สถานพนจฯทวประเทศในทกจงหวด และในศนยฝกตางๆ โดยท กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชนมหนวยงานในสงกดแยกเปน สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน (ทมสถานแรกรบ) จานวน 33 แหง สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน (ไมมสถานแรกรบ) จานวน 43 แหง ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน จานวน 17 แหง ตวอยางเชน บานกาญจนาภเษก บานอเบกขา บานปราณ บานเมตตา ศนยฝกบานบง ฯลฯ) รวม 93 แหงทวประเทศ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

118

ตารางท 5.5 ศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนทวประเทศ

ศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนทวประเทศ

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานกรณา

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานมทตา

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานอเบกขา

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนหญงบานปราน

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานกาญจนาภเษก

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายสรนธร

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนบานบง

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนพระนครศรอยธยา

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 1 จงหวดระยอง

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 2 จงหวดราชบร

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 3 จงหวดนครราชสมา

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 4 จงหวดขอนแกน

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 5 จงหวดอบลราชธาน

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 6 จงหวดนครสวรรค

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 7 จงหวดเชยงใหม

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 8 จงหวดสราษฎรธาน

ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน เขต 9 จงหวดสงขลา

นอกจากการบาบดและปรบปรงพฤตกรรมของเดกกระทาความผดนแลว สถานพนจฯ และศนยฝกตางๆ ยงตองปฏบต ตามมาตรา 38 แหง พระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2534 ทไดกาหนดใหผอานวยการสถานพนจ มอานาจหนาทในการจดใหเดกหรอเยาวชนทกระทาความผด ไดศกษาเลาเรยนวชาสามญอยางนอยใหพออานออกเขยนได ฝกอาชพหรอวชาชพ หรอใหปฏบตงานอนใด เพอมใหมเวลาวางโดยไมจาเปน ใหเหมาะสมกบจตใจและสขภาพของเดกหรอเยาวชนนน อกดวย

5.1.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

ดงกลาวไปแลว เดกกระทาความผดเหลานสวนใหญเปนเดกทขาดโอกาสของชวตเหมอนกบเดกปกตทวไป ไมวาจะเปนปญหาดานครอบครว เศรษฐกจ ทนชวต ความตระหนกในคณคาของตน และทสาคญมากคอชองวางของระบบการศกษา ททาใหเดกกระทาความผดนมาจากกลมทลมเหลวดานการเรยน โดย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

119

ผเชยวชาญทงในและตางประเทศเหนตรงกนวา เดกกลมนมาจากเดกทวไปมปญหาการเรยนรในโรงเรยน และไมไดรบการดแลทเหมาะสม จงทาใหหลดออกจากระบบไป ซงใน ป 2554 กรมพนจฯ พบวาเดกเหลานไดอยนอกระบบการศกษาอยแลวในขณะกระทาผดถงเปนจานวนรอยละ 67

แผนภาพท 5.1 ปญหาและเปาหมายในกระบวนการเรยนรของเดกกระทาผด

ทมา: คณะวจย

ดวยการเรยนรของเดกกลมนไดหยดชะงกลง ประกอบกบเดกกลมน มปญหาดานจตใจ และพฤตกรรมสง ดงนนการจดการการเรยนรใหกบเดกกลมนมความละเอยดออน ตองมการอบรมบมนสยปรบพฤตกรรม มเครองมอ และเนอหาในการศกษาเรยนรของเยาวชนในสถานพนจเพอกลบเขาสสงคม เขาสระบบการศกษา และประกอบอาชพได ตวอยางจากศนยฝกอบรมชายบานกาญจนาภเษก ซงเปนกรณศกษาทสาคญของกระบวนการสรางความเปนพลเมองใหกบเดกกระทาความผดทมอตราโทษสง พบวามการจดสรรการเรยนหนงสอทวไปรอยละ 25 การฝกอาชพรอยละ 25 และ การเรยนรทกษะชวตรอยละ 50

โดยเปาหมายในการเรยนรของเดกกลมน อาจแบงไดเปน 3 ประการคอ

1. กลบเขาสระบบการศกษาสามญ ซงเดกกลมนพบวา เปนกลมทไมประสบความสาเรจในการศกษาสายสามญมากนก นอกจากปจจยทางสงคมตางๆ หลายคนอาจเปนเดกทมความบกพรองทางสมองดวย เชนความบกพรองทางการเรยนร หรอสมาธสน เดกกลมนมความจาเปนตองเรยนร วชาภาษาไทย คณตศาสตร และการวเคราะหเนอหาขนพนฐาน เพอการดารงชวต (Functional Literacy) แตอาจเดกอาจไมตองการ หรอไมสามารถกลบเขาสระบบการศกษาทจะนาไปสการศกษาระดบมหาวทยาลยได เปาหมายนจงจดวาเปนเปาหมายทมความสาคญระดบปานกลาง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

120

2. เรยนรผานระบบการศกษานอกโรงเรยนในลกษณะ ฝกอาชพ หรอเรยนรตามอธยาศย โดยทเดกกลมนมตนทนชวตทจากดกวาเดกอนๆทวไปหลายประการ ประกอบกบการเขาสสถานพนจฯ และศนยฝกตางๆ เมอไดรบการปลอยตวออกไปแลวตองมความร และทกษะทชวยใหสามารถประกอบอาชพสจรตได และตองเพมทางเลอกอาชพใหกลบเดกเหลาน เปาหมายนจดวาเปนเปาหมายทสาคญมาก

3. เรยนร “ทกษะชวต” โดยตองมการเยยวยาเดกกลมนทง ดานจตใจ การปรบพฤตกรรม การสรางความเปน “พลเมอง” ทเขมแขง ทาใหเดกเขาใจคณคาชวต เหนศกยภาพตวเอง วางแผนดาเนนชวตเองได เปาหมายนเนนไปทแนวคดวา สถานพนจฯ และศนยฝกตางๆนน ไมใชคก แตหากเปนแหลง หรอ “บาน” ทใหโอกาสครงทสองแกเดกกระทาความผด โดยไมเนนการลงโทษ แตเนนการแนะนาแนวทางในการดาเนนชวต เพอใหเดกมวจารณญาณเลอกทางเดนชวตของตวเองไดอยางถกตองตอไป เปาหมายนจดเปนเปาหมายทสาคญทสดสาหรบกลมเดกกระทาความผด

5.1.3 หนวยงานทเกยวของ

หนวยงานททางานเกยวของกบกลมเดกกระทาความผดสามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภทดงตวอยางทสาคญตอไปน

ตารางท 5.6 ตวอยางหนวยงานทเกยวของกบเดกกระทาความผด

สถาบนการศกษา สถานพนจฯ และศนยฝกฯ หนวยงานภาครฐ องคกรเอกชน

1.ศนยการศกษานอกโรงเรยน

2.โรงเรยนของรฐทวไปทมการจดการเรยนรวม

1.สถานพนจทมแรกรบ 33 แหงทวประเทศ

2.สถานพนจทไมมแรกรบ 43 แหงทวประเทศ

3.ศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน 17 แหง

1.กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน กระทรวงยตธรรม

2.ศาลคดเดกและเยาวชน กระทรวงยตธรรม

3.กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

4.กระทรวงศกษาธการ

5.กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

6.สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน ภายใตสานกงานสนบสนนการสรางเสรมสขภาวะ

1.มลนธสรางสรรคเดก

2.มลนธสาธารณสขแหงชาต

3.มลนธเครอขายครอบครว

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

121

สถาบนการศกษา สถานพนจฯ และศนยฝกฯ หนวยงานภาครฐ องคกรเอกชน

7.ศนยเทคโนโลยอเลคทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต ภายใตสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

8.สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต

ทมา: คณะวจย

5.1.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

สาหรบสถานพนจฯ และศนยฝกฯ ตางๆนนไดเรมมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และสออเลกทรอนกสตางๆบางแลว แตดวยยงเปนเรองใหม จงยงไมประสบผลสาเรจในเชงประจกษนก กจกรรมทเดนๆ ม 5 กจกรรมไดแก โครงการไอททณฑสถานตามพระราชดารสมเดจพระเทพฯ การใชสอ eDLTV การจดทาหลกสตรเพอพฒนาเดกและเยาวชนในสถานพนจฯ การจดทาเวบไซตใหเดกทกระทาความผด และการสอนซอมคอมพวเตอรใหกบผตองขงในทณฑสถาน

• โครงการไอททณฑสถานตามพระราชดารสมเดจพระเทพฯ จงเกดขนเพอสนบสนนคอมพวเตอร ประมาณ 10-15 เครอง อปกรณเชอมตอตางๆ (เชน พรนเตอร โปรเจคเตอร กลอง) และการเรยนการสอนคอมพวเตอรในสถานพนจฯ และศนยฝกฯ โดยเบองตนมศนยฝกฯ เขารวมโครงการ 5 แหงคอ ศนยฝกฯบานกาญจนา ศนยฝกฯบานอเบกขา ศนยฝกฯบานปราณ ศนยฝกฯบานกรณา และศนยฝกฯ บานบง

• การใชสอ eDLTV มาชวยในเรองของการเรยนรสามญ และการเรยนรดานอาชพ โดยปจจบนมสอจานวน 30,302 ชน เปนวดทศน (15278) สไลด (4738) ใบความร (5727) ใบงาน (2369) แบบทดสอบ (1302) และสออนๆ (339)

• การจดหลกสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอชวยปรบพฤตกรรมของเดกกลมน เชน การใหเดกเรยนรใชกลอง โปรแกรม เพอถายถอดเรองราวของตน ทาใหเดกเกดความภาคภมใจในตนเอง หลกสตรทกาลงจะฝกอบรม ผานโครงการของสานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ตวอยางเชน หลกสตรถายภาพเบองตน หลกสตรออกแบบกราฟฟค และออกแบบสงพมพ หลกสตรการผลตหนงสน และหลกสตรสการเปน Graphic Designer มออาชพ เปนตน

• โครงการจดทาเวบไซตใหเดกทกระทาความผด ใหเดกโพสตภาพ หนงสน สงทเดกตองการสอใหสงคมรบร และมมมใหเดกมาพดคยกบคนทตองการเลาใหฟง โดยโครงการนจดทาโดย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จดสงใหกบกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

122

• การฝกอาชพทเกยวกบ hardware และ software ใหกบผตองขงในทณฑสถาน ซงอาจมาปรบใชสาหรบสถานพนจฯ และศนยฝกฯตางๆได โดยสวนใหญเปนการสอนซอมคอมพวเตอร

ตวอยางสถานภาพการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจากศนยฝกฯ 5 แหง

• ศนยฝกบานกาญจนา มนกเรยนประมาณ 100 คน มหองคอมพวเตอร 1 หอง มคอมพวเตอรรนเกาทใชสอน 5 เครอง สอนหลกสตรคอมพวเตอรพนฐาน

• ศนยฝกบานอเบกขา มนกเรยน 170 คน มคน มหองคอมพวเตอร 1 หอง มคอมพวเตอรรนเกาทใชสอน 8 เครอง สอนหลกสตรคอมพวเตอรพนฐาน เชน Word Excel PPT

• ศนยฝกบานกรณา มนกเรยน 550 คน มคน มหองคอมพวเตอร 1 หอง มคอมพวเตอร 9 เครองสภาพด มครสอนหลกสตรคอมพวเตอรพนฐาน เชน Word

• ศนยฝกบานบง มนกเรยนประมาณ 100 คน มหองคอมพวเตอร 1 หอง มคอมพวเตอรรนเกาทใชสอน 5 เครอง สอนหลกสตรคอมพวเตอรพนฐาน เชน Word Excel PPT

• ศนยฝกบานปราณ มนกเรยนหญงประมาณ 100 คน เปดสอนวชาชพ ไมมการสอนคอมพวเตอร ไมมหอง/ เครองคอมพวเตอรสาหรบการเรยนการสอน

นอกจากน ปญหาทางการเรยนรของเดกกลมกระทาความผด เปนปญหาสากล มใชเปนปญหาเฉพาะของประเทศใดประเทศหนง ในตวอยางเชนใน สหรฐฯ (โดยใชกรณตวอยางจากรฐมสซสซปป ในป 2006) ไดเหนการศกษาในสถานกกกนของเดกเปนเรองสาคญ และมนกวชาการพบวา เดกในสถานกกกนของประเทศอเมรกาในอดตนนไมสามารถอานออกเขยนไดถง หรอทเรยกวา functionally illiterate ถงรอยละ 34 และเปาหมายของการจดการศกษาในสถานพนจของสหรฐฯนน กคลายกบประเทศไทยคอ ตองการทจะใหเดกบางสวนไดมโอกาสเรยนหนงสอ และสามารถกลบสการศกษาสามญหลงจากไดรบการปลอยตว หรอถาหากไมตองการเรยนตอกจะไดมฝกอาชพเพออนาคตตอไป นอกจากน การศกษาในสถานกกกนยงทาใหเดกไมเกดความเบอหนาย และเนอหาอาจชวยสรางเสรมเดกในเรองการแกปญหา และทกษะสงคมตางๆ และทสาคญทสดคอกฎหมายสหรฐนนประกนสทธของเดกกระทาความผด โดยสถานกกกนจะตองจะตองจดการศกษาใหเหมาะสมแกเดกในความดแลดวย โดยการจดการศกษาสวนใหญ นน มอาจารยผสอนทมประกาศนยบตร และจดการศกษาประมาณวนละ 3.5-6 ชวโมง เปนเวลา 5 วนตอสปดาห (Robertson & Dunaway, 2006)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

123

แผนภาพท 5.2 หองคอมพวเตอรและหองสมดของสถานกกกนเดกในสหรฐอเมรกา

ทมา: http://www.accesskent.com/CourtsAndLawEnforcement/JuveniteDetention/jd_index.htm

ตวอยางเชน

• การมหองคอมพวเตอรททนสมย มอปกรณเสรมเชน พรนทเตอร โปรเจคเตอร แสกนเนอร กลอง ฯลฯ เพอใหเดกกระทาความผดมโอกาสไดรบการศกษาเทากบเดกทอยนอกสถานกกกน

• การใชคอมพวเตอร และอนเทอรเนต ในการเรยนรเหมอนเดกทวไป เชน การทาการบาน คนหาความร การซอมทาขอสอบ GED ในสถานกกกนหลายแหงสามารถใหเดกกระทาความผดใชอนเทอรเนตเพอการศกษา และสนทนาการ

• การเรยนผานโปรแกรม e-Learning เชน NovaNet หรอ e2020 ซงเปนโปรแกรม e-Learning สาเรจรปจดทาขนเพอจาหนายแกเดกทวไป มทงเนอหาวชาการ และวชาอนๆ ทงนในสหรฐฯ มการขายโปรแกรม e-Learning และเนอหาตางๆมากมาย เปนการผลกดนโดยกลไกตลาดอยางแทจรง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

124

5.1.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกกระทาความผด

ปจจบน การมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในสถานพนจฯ และศนยฝกฯตางๆ ของยงคอนขางมปญหามาก ซงสามารถจาแนกออกไดเปนปญหาดานอปกรณฮารดแวรและซอฟตแวร หลกสตรและเนอหาทเปนประโยชน และการบรหารจดการ ดงตอไปน

ในดานฮารดแวร พบวาอปกรณเครองคอมพวเตอรยงมจากด สวนใหญมหองคอมพวเตอร แตมเครองนอยและเกามาก ประมาณท 4-8 เครอง โดยทยงขาดเครองคอมพวเตอร โปรเจคเตอร พรนทเตอร และอปกรณเสรมตางๆ สาหรบโครงงานการเรยนรของเดก และดานซอฟตแวรยงขาดโปรแกรมสรางสอทเหมาะสม เชนการทาเพลง วดโอคลป เพอโครงงานสะทอนชวตของเดกเชนกน ในประเดนนผเชยวชาญมความเหนวาเปนปญหาทแกงายทสดในปญหาทงหมด เพราะฮารดแวร อปกรณตางๆ ราคาถกลงเรอยๆ

ในดานหลกสตร ปจจบนมการสอนเฉพาะหลกสตรคอมพวเตอรพนฐาน เชน word, excel, powerpoint ซงบางครงไมนาสนใจ และไมสรางแรงบนดาลใจสาหรบเดกกลมนเทาไรนก เนองจากเปนการเรยนคอมพวเตอรทนาเบอและไมเชอมโยงกบชวต อยางไรกตาม หลกสตรนกยงมความจาเปนในการปรบฐานของเดกในสถานพนจฯและศนยฝกฯใหใกลเคยงกบเดกทวไป

สาหรบสอ/ เนอหาทเหมาะสมกบเปาหมายการเรยนร 3 ประการคอ การกลบสการศกษาในระบบ การฝกอาชพ และการเรยนรทกษะชวตทจาเปนรวมถงกระบวนการคดและวเคราะหแยกแยะ จากการสมภาษณและระดมสมองจากผเชยวชาญ พบวามไมมากนก โดยปจจบนมการใชสอ eDLTV และมการผลตสอเองโดยเจาหนาทของสถานพนจฯ และศนยฝกฯ แตยงขาดปรมาณ และความหลากหลาย เพอใหการเรยนรของเดกกลมนไดผลดทสด

สวนในดานบคลากรดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เจาหนาทของสถานพนจฯ และศนยฝกฯ เปนครผสอนเอง บคลากรเหลานมไดมความเชยวชาญในการสอนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอดแลระบบมากนก จงมความตองการบคลากรดานน หรอควรตองมการพฒนาบคลากรในดานนอยางเปนระบบ เชนมโครงการ “Train the trainer” คอเมอมการฝกบคลากรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ขนมาแลว ผทไดรบการฝกกสามารถนาไปขยายผลตอยอดเองได เปนตน

กลาวโดยสรป ชองวางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกกระทาความผด จะปรากฏในดานอปกรณฮารดแวรและซอฟตแวร หลกสตรและเนอหาทเปนประโยชน และการบรหารจดการ โดยการขาดอปกรณพนฐานทาใหเดกขาดทกษะเบองตนทางดานเทคโนโลยทจาเปนกบชวตตอไป การขาดแคลนหลกสตรและเนอหาทหลากหลายเปนอปสรรคตอการบรรลจดประสงคทางการเรยนร 3 ประการ (ทางวชาการ ทางการอาชพ และทางดานทกษะชวต) ของทงตวเดกกระทาความผดเอง และของเจาหนาทผดแลเดก สวนปญหาทางดานการบรหารจดการ เชนการพฒนาบคลากรในดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนน หากสามารถแกได จะเปนปจจยคณ ทาใหพฒนาการเรยนรของเดกประสบผลสาเรจไดงาย และรวดเรวยงขน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

125

5.2 แมวยรน

5.2.1 สถานการณทวไป

นยาม

แมวยรนหมายถงเดกทตงครรภในวยรนทาใหขาดความกลา หรอมภาระไมสามารถกลบเขาสระบบการศกษาได สวนใหญ ตกอยในสภาวะพงพงเนองจากไมมความร และวฒภาวะไมพรอม เกดเปนภาระและปญหาของตนเอง ของเดกทจะเกดมาและ และของสงคมตอเนองในลกษณะวฏจกรปญหาของสงคม โดยทการศกษาของกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (2553) อธบายวา “วยรน” สามารถนยามดวยชวงอายทเกดการเปลยนแปลงทางรายกายจากวยเดกไปสวยผใหญ พรอมทจะมเพศสมพนธ และสาหรบวยรนหญงสามารถตงครรภได และคาวาวยรน (adolescent) จากนยามขององคการอนามยโลก หมายถง เดกอายระหวาง 10 – 19 ป

ปญหาแมวยรน เปนปญหาทเกดมาจากการทเดกหญงขาดความสมพนธ ทดในครอบครว มความสมพนธกบเพศตรงขามในวยเรยนโดยไมรจกวธปองกนตวเอง มการยวยจากสอในหลายรปแบบไมวาจะเปน โทรทศน ขาวหนงสอพมพ คลปวดโอ หรอเครอขายสงคมบนอนเทอรเนต มการยวยจากเพอนทโรงเรยน อยากร อยากลอง เปนปญหาทมแนวโนมเพมขนตอเนอง โดยบางสวนทเขาสระบบการชวยเหลอ เกดขนดวยเมอเกดปญหาแลว บดาของเดกไมชวยเหลอ ไมสามารถปรกษาผปกครองหรอครได ไมสามารถตดสนใจในเรองอนาคตของตนและลกได อยในภาวะพงพงทงทางดานเศรษฐกจและสงคม และตองออกจากโรงเรยนกลางคนเนองจากแรงกดดนของสงคม

จานวน

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) รายงานขาวในป 2554 วา ประเทศไทยตดอนดบ 1 ใน 5 อนดบประเทศทมแมวยรนมากทสดในโลก โดยทจากศกษาสถตของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขพบวากลมแมวยรนนนมจานวนประมาณ 1 แสนกวาคนตอป และมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง โดยมจานวนถง 120,012 คนในป 2553 คดเปน 56.1 คนตอหญงอาย 15-19 ปทงหมด 1000 คน

ตารางท 5.7 อตราการตงครรภของหญงอาย 15-19 ป พ.ศ. 2548-2553

พ.ศ. การแทงทกประเภท

การเกดไรชพ หญงคลอด 15-19 ป

รวมหญงตงครรภ 15-19

ป

หญงอาย 15-19 ปทงหมด

อตรา: 1000

2548 10,399 269 113,048 123,447 2,247,586 55.0 2549 11,149 370 112,509 123,658 2,265,800 54.7 2550 11,844 388 115,948 127,789 2,300,740 55.7 2551 11,788 337 118,921 139,709 2,329,702 56.3

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

126

พ.ศ. การแทงทกประเภท

การเกดไรชพ หญงคลอด 15-19 ป

รวมหญงตงครรภ 15-19

ป

หญงอาย 15-19 ปทงหมด

อตรา: 1000

2552 11,920 378 119,828 131,748 2,344,720 56.4 2553 11,734 401 120,012 132,147 2,356,637 56.1 ทมา: กระทรวงสาธารณสข

แตหากจะคานวณเปรยบเทยบจากหญงทคลอดบตรทงหมดโดยไมจาแนกอาย กระทรวงสาธารณสขรายงานวาการคลอด ของหญงอาย 15-19 ป เทยบกบหญงทคลอดบตรทงหมด เพมขนจากรอยละ 13.97 ในป 2548 เปนรอยละ 15.66 ในป 2552

แผนภาพท 5.3 สดสวนของแมวยรนโดยเปรยบเทยบกบหญงทคลอดบตรทงหมดในป 2548-2552

ทมา: กระทรวงสาธารณสข และสานกงานสถตแหงชาต

สาหรบขอมลเชงจานวนอนๆ จากการสอบถามผปฏบตการชวยเหลอเดกและสตรพบวา เดกสวนใหญทมปญหาและมาขอความชวยเหลอเปนเดกอายประมาณ 15-16 ป หรอนาจะอยชน มธยมตน โดยมลนธเพอนหญงประมาณการวา มกรณทองไมพรอม (เฉพาะผานมลนธ) ประมาณ เดอนละ 20-30 ราย

การกระจายตว

ในเชงภมศาสตร แมวยรนกระจายตวอยทวประเทศไทย โดยกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยไดรายงานวา จงหวดทมแมวยรนมากทสดใน 5 จงหวดในป 2554 ไดแก จ.กาแพงเพชร มแมวยรน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

127

คลอดบตรสงสด คอ 20.40% รองลงมา จ.ประจวบครขนธ 18.89% จ.พจตร 18.87% จ.นครสวรรค 18.69% และ จ.ลพบร 18.56%

อยางไรกตาม ในการกระจายตวเชงสงคม แมวยรนบางสวนอยทบานกบครอบครว บางสวนอยทบานฉกเฉน และศนยพกพง เชนบานพกเดกและครอบครว บานฉกเฉน การกระจายตวขนอยกบสภาพแวดลอมของเดกเอง หากครอบครวเขาใจและใหการชวยเหลอ เดกจะอยทบาน หรอหากเปนสภาพแวดลอมในชมชนแออด เดกจะอยกบบาน กบพอแม หรอญาต เนองจากการตตราในสงคมไมรนแรงนก ทกคนมปญหาสวนตวเรองใดเรองหนง (มลนธดวงประทป) แตถาหากเปนเดกทมาจากครอบครวทครอบครวยอมรบไมได หรอจากสงคมตางจงหวด เดกอาจจะตองหนไปอยตามบานพกเดกและครอบครว บานฉกเฉน เนองจากสภาพสงคม และแรงกดดนดงกลาว นอกจากนยงมแมวยรนบางสวนทกระทาความผด โดยจะอยในศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน เชนบานปราณ เปนตน

อนง ผเชยวชาญ และผปฏบตการหลายทานมความเหนทตรงกนวา เดกกลมนตดตามยาก เพราะเบองตนอาจจะมารบคาปรกษา ขอความชวยเหลอ และจากนนไดหายไป เชนไปทาแทง หรอไปคลอดลก โดยไมกลบมาเขาระบบอก เดกอาจไปปรากฏทอน เชน ระบบการศกษานอกโรงเรยน เปนตน

5.2.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

โดยจากการสมภาษณ และการระดมสมองจากผเชยวชาญพบวา ปญหาการเรยนรของแมวยรนมาจากปจจยหลายประการ ไมวาจะเปนปญหาเบองตนอนไดแก ความอบอนและความสมพนธของครอบครวแมวยรนเอง ตามมาดวยปญหาการรบสารจากสอตางๆทยวยและมจานวนมากขนเรอยๆ ความอยากรอยากลองของวยคะนอง หรอการโดนหลอก จนเกดไปมความสมพนธโดยไมมความรความเขาใจในเรองสขภาวะทางเพศ และตงครรภกอนวยอนควรขน ปญหาทตามมาคอการตกอยในสภาวะพงพา ไมสามารถดแลตวเองไดทงทางรางกาย จตใจ เศรษฐกจ และการตองออกจากโรงเรยนเนองจากแรงกดดนของสงคม ตกอยในวงวนทสบสน และไมเหนคณคาตนเอง หลงจากการคลอด ในกรณทแมวยรนเลอกทจะอยกบลก จะเกดมภาระในการตองเลยงดตนเองและลก โดยตองเลอกงานทงาย ไมตองใชทกษะมาก และไมสามารถกลบไปศกษาตอเพอบรรลศกยภาพของตนไดอก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

128

แผนภาพท 5.4 ปญหาและเปาหมายในกระบวนการเรยนรของเดกกระทาผด

ทมา: คณะวจย

ดวยการเรยนรของเดกกลมนไดหยดชะงกลงเนองจากการตงครรภทาใหตองออกจากโรงเรยน ประกอบกบเดกกลมน มปญหาทางดานเศรษฐกจ และทางดานจตใจสง ดงนนการเรยนรทรฐจะจดใหตองสะทอนสภาพความจรงของสถานการณเดกกลมน

โดยเปาหมายในการเรยนรของเดกกลมน อาจแบงไดเปน 4 ประการคอ

1. กลบเขาสระบบการศกษาสามญ โดยหากเปนไปไดการกลบเขาสโรงเรยนกเปนหนทางทดทสด เพราะเดกกลมนควรไดศกษาตอเพอเพมตนทนชวต และสรางชวตของทงแมและลกใหเตบโตเปนปกตเหมอนเดกทวไป อยางไรกตาม แมวาพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 จะประกนสทธในการศกษาแกเดกกลมน ในความเปนจรง ผปฏบตการทเกยวของอธบายวา เปนไปไดยากมาก โดยทแมวยรนเหลานจะไมเรยนตอ เพราะอายเพอน

2. เรยนรตามอธยาศยผานระบบการศกษานอกโรงเรยน ซงเนองจากเดกทกลายเปนแมตองออกจากโรงเรยนกลางคน สวนใหญจะเขาไมถงการศกษา ขอมลขาวสาร และคาแนะนาตางๆ แตหากแมวยรนยงอยากเรยนกสามารถลาออกจากโรงเรยน เพอเขาสระบบการศกษานอกโรงเรยน เปนการเพมทกษะ และความรเพอนาไปใชดาเนนชวตตอไป โดยหลงคลอดสามารถ ดแลลก ทางานกลางวนและเรยนในชวงเยน

3. ฝกอาชพเพอดแลตนและลก ซงในการฝกอาชพ ศนยพฒนาแรงงาน กระทรวงแรงงานมทพกใหโดยไมมคาใชจาย จดหลกสตรทตองการใหเรยน โดยเนนการสรางรายไดใหตนเอง และไดเลยงดลก อยางไรกตามเดกอาจไมมทนประกอบอาชพตอ นอกจากนผปฏบตการถายทอดประสบการณในการทางานกบเดกกลมนวา แมวยรนมกมภาระทางเศรษฐกจ และการดแลลก เดกกลมนไม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

129

สามารถเขาคอรส เรยนวชาตางๆไดนานตอเนอง หลกสตรจงตองสน เขาใจงาย และนาไปหารายไดไดจรง

4. เรยนรเพอสรางคณคาใหตนเอง ซงนอกจากการเรยนรปกตทหยดชะงกลงแลว เนองจากแมวยรนสวนใหญมปญหาดานจตใจ มแรงกดดนจากสงคมทาใหตองออกจากโรงเรยนกลางคน สบสนไมรจะทาอยางไรตอ เดกกลมนรสกไมมคณคาในตวเอง ลมแลวไมสามารถลกได ตดสนใจประเดนสาคญทเกยวกบชวตไมได เดกกลมนตองไดรบกบฟนฟจตใจ ใหมความภมใจในตวเอง มกาลงใจและความมงมนทจะประสบความสาเรจในชวตตอไป

นอกจากนยงมกลมแมวยรนทมลกษณะพเศษกวากลมแมวยรนทวไป กลมนคอแมวยรนทอาศยอยในชมชนแออด ซงผปฏบตการอธบายวา เดกกลมนจะไมไปอยตามบานฉกเฉน หรอบานพกสตร และไมขอคาปรกษาจากมลนธ แตจะมกลมเพอนทมประสบการณเดยวกนคอยใหคาแนะนา แมวยรนในบรบทนแบงกวางๆไดเปน 3 กลมคอ กลมทเรมคดถงอนาคตของตนโดยพยายามศกษาตอหรอทางาน กลมไมคอยมประสทธภาพและไมมเปาหมายชวต และกลมทเสพยาซงเปนปญหาซาซอนยากจะแกไข การเขาถงพดคยกบกลมแมวยรนนอาจทาไดผานโครงการจดนมใหกบเดกทารกซงจะทาใหสามารถพดคยซกถามประเดนตางๆกบเดกเหลานได

5.2.3 หนวยงานทเกยวของ

หนวยงานททางานเกยวของกบแมวยรนสามารถแบงออกไดเปน 4-5 ประเภทดงตวอยางตอไปน

ตารางท 5.8 ตวอยางหนวยงานทเกยวของกบแมวยรน

สถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐ องคกรเอกชน อนๆทเกยวของ

1.โรงเรยนทวไป (ตามพรบ.การศกษาแหงชาต 2542)

2.ศนยการศกษานอกโรงเรยน

3.ศนยการศกษาพเศษ (โรงเรยนศกษาสงเคราะห และโรงเรยนราชประชานเคราะห)

1.ศนยพงได (OCSC) กระทรวงสาธารณสข

2.กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

3.กระทรวงศกษาธการ

4.กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

1.มลนธเครอขายครอบครว

2.สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร

3.มลนธเพอนหญง

4.มลนธปวณา

5.มลนธกระจกเงา

บานสงเคราะห

1.บานพกเดกและครอบครว

2.บานพระคณ

อนๆ

1.เครอขาย Childwatch สถาบนรามจตต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

130

สถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐ องคกรเอกชน อนๆทเกยวของ

5.สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน ภายใตสานกงานสนบสนนการสรางเสรมสขภาวะ

6.มลนธสรางสรรคเดก

7.มลนธสทธเดก

8.มลนธสยามกมมาจล

9.สหทยมลนธ

10.มลนธกลมปรารถนาด

2.สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดก และครอบครว มหาวทยาลยมหดล

3.สถานคมครองและพฒนาอาชพบานเกรดตระการ นนทบร

ทมา: คณะวจย

5.2.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

ในปจจบน ยงไมมการจดการเรยนรดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสาหรบแมวยรนเปนพเศษ แตกตางจากเดกอนๆทวไปทอาจอยนอกระบบการศกษาสามญ อยางไรกตาม อาจมกจกรรมทเกยวของทสามารถตอยอดใชประโยชนได 2-3 กจกรรมไดแก

• ในการเรยนการสอนของศนยการศกษานอกโรงเรยนทมทงสายสามญ สายอาชพ และการเรยนรตามอธยาศย อาจมการเรยนแบบ e-Learning บางสวน และกาลงมการพฒนาระบบตอไป โดยมหลกสตรเชน คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาไทย ภาษาองกฤษ พฒนาอาชพ พฒนาทกษะชวต พฒนาสงคมและชมชน เปนตน

• กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมการสอนการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอสงเสรมศกยภาพผหญง โดยมการจดหลกสตรการสงเสรมศกยภาพการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารขนพนฐาน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพออาชพกบการจดทาเอกสารและและการคานวณ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพออาชพกบการสรางสอประชาสมพนธ และเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพออาชพกบการสรางสรรคงานวดโอ เปนตน

• ศนยไอซทชมชนทวประเทศ มกจกรรมเชนโครงการอบรมครสอนดในดานทกษะการใชคอมพวเตอรตาง ซงจดโดยสานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) รวมกบกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยโครงการเชนนมศกยภาพทตอยอดนาไปใชกบกลมแมวยรนและกลมเดกดอยโอกาสอนๆได เปนตน

นอกจากน ในทานองเดยวกนกบกลมเดกกระทาความผด ปญหาของแมวยรนกเปนปญหาสากลทหลายๆประเทศกาลงเผชญอย ตวอยางเชนในประเทศองกฤษ ทมปญหาแมวยรนทรนแรงทสดในยโรปประเทศ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

131

หนง โดยมแมวยรนประมาณปละ 20,000 ราย (ขาวบบซ, 2010) ไดพยายามแกไขปญหานมาโดยตลอด โดยทในป 2553 ขาวบบซไดรายงานวาประมาณเกอบจะรอยละ 70 ของแมวยรนในประเทศองกฤษเปนเดกทเรยกวา นทส (NOT in Education, Employment, or Training: NEETS) คอไมไดอยในระบบการศกษา ไมไดทางาน และไมไดอยในระหวางการฝกอบรม หรอเรยกงายๆวา ไมทาอะไรเลยนนเอง รฐบาลไดตระหนกถงปญหาทแมวยรนเลกมงมนทจะเปนบคลากรมออาชพทมทกษะสง แตยอมพอใจกบการมชวตแบบรายไดตา ซงรฐบาลองกฤษกพยายามแกปญหาดวยการชวยเหลอเรองการดแลลกให และพยายามผลกดนทงเชงนโยบายและการปฏบตจรงใหแมวยรนรบการศกษาหรอฝกอบรมจนกระทงอาย 18 (ขาวบบซ, 2010)

โดยทอปสรรคในการศกษาเรยนรของแมวยรนในประเทศองกฤษอนดบตนๆคอ การไมสามารถจายคาฝากเลยงเดกได การไมมทฝากเลยงเดกเพยงพอ การไมเหนคณคาของตนเอง สถานทเลยงเดกไมเออตอการเรยนรของแม และการขาดความสนใจในการศกษาตอของแมวยรนเอง ดงตารางตอไปน

ตารางท 5.9 อปสรรคในการศกษาเรยนรของแมวยรนในประเทศองกฤษ ป 2005

Barriers to the education of young mothers School-aged mothers

Post-statutory

aged Affordability of childcare 64% 68% Lack of childcare facilities 58% 66% Low self-esteem 54% 48% Location of childcare 49% 62% Young mother’s lack of interest in education 48% 45% Family difficulties 44% 40% Poor living conditions 35% 36% Lack of parental support 34% 37% Poor education previous to pregnancy 27% 23% Lack of choice of educational alternatives 21% 24% Attitude of peers 21% 19% Attitude of community 18% 13% Lack of pro-active support and encouragement from school

16% 16% Poor support from school previous to pregnancy 13% 12% Poor relationship with father of the child 12% 17% Attitude of teachers 10% 10% Father of the child at the same school 8% 13%

ทมา: The education of pregnant young women and young mothers in England, 2005

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

132

สวนตวอยางกจกรรมดานการศกษาทสามารถมาชวยบรรเทาปญหาการเรยนรของแมวยรนของรฐบาลองกฤษไดนน ทเดนทสด 4 เรองคอ

• โครงการแครทเลรน (Care to Learn) ทชวยแมวยรนรบเลยงเดก โดยแมวยรนสามารถสมครขอความชวยเหลอ แลวรฐบาลเปนผสนบสนนงบประมาณในการรบฝากเลยงเดก กจกรรมนไมเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโดยตรง แตเปนสงสาคญพนฐานทจะเปดโอกาสใหแมวยรนไดมเวลากลบไปเรยนหนงสอตอ

• โครงการ ศนยการศกษาโฮป (Hope Education Center) ของมลนธโฮป (และศนยอนๆทมการดาเนนงานคลายคลงกน) ทจดการศกษาแบบไมเตมเวลา ทเปดสอนหลกสตรตางๆ เฉพาะเรอง เชน วชาการอานเขยนพนฐาน (Literacy), การคานวณพนฐาน (Numeracy), การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร พนฐาน, ภาษาองกฤษ, คณตศาสตรเพอสอบวดระดบ (GCSE level), เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอสอบวดระดบ (GCSE level), และการศกษาธรกจ (Business Commercial Studies) เปนตน

• นโยบายการนาแมวยรนกลบสการศกษา ดงทไดกลาวไปแลวขางตนวา ประเทศองกฤษมความพยายามทจะผลกดนใหแมวยรนกลบไปศกษาตอ โดยเชอวาจะทาใหชวตแมวยรนและลกมคณภาพทดขน ซงหลงจากการคลอดบตร แมวยรนบางสวนอาจกลบสโรงเรยน (Mainstream reintegration) หรอไปสถานศกษาเฉพาะ (Specialist Units for Young Mothers) หรอเรยนจากทบาน (Home Tuition) ผานการใชคอมพวเตอรพกพา (Laptop Learning) เปนตน

• เวบทา e-Learning ของรฐบาลองกฤษ (Government portal)71 ซงเนนการศกษาระบบเปดแกประชาชนทอยนอกระบบการศกษา รวมรวมผใหบรการ e-Learning ทเดนๆไวเพอสะดวกแกการคนหาแหลงทเรยนของประชาชน ซงรวมถง The Open University, National Extension College, และ learndirect เปนตน

• นอกจากน ประเทศองกฤษยงมตลาดบรการการศกษาแบบ e-Learning ทเตบโตเปนอยางมาก โดยผใหบรการจะใหบรการเนอหาทหลากหลายตามความสนใจของผเรยน ตวอยางผใหบรการเหลานเพมเตม ไดแก ElearnUk และ ICS Learn เปนตน

5.2.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของแมวยรน

เมอพจารณาปญหาการเรยนร รวมกบสถานภาพการมการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ของเดกกลมน ปญหาดานเทคโนโลยของกลมแมวยรนมประเดนไมมากนก แตลวนเปนเรองสาคญทตองแกไขดงตอไปน 71 http://www.direct.gov.uk/en/EducationAndLearning/index.htm

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

133

ในดานการเขาถงการเรยนร ดวยพาวะพงพา และปญหาการไดรบแรงกดดนจากสงคม แมวยรนไทยยงเขาไมถงระบบการศกษาในระบบ และ/ หรอขอมลขาวสารตางๆ เทยบเทากบเดกปกตอนๆ ไมวาผานระบบคอมพวเตอรจากบานหรอจากศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ชมชนกตาม จากการสมภาษณผเชยวชาญ พบวาเมอแมวยรนตองออกจากโรงเรยน และตองดแลตวเองและลกโดยอาจไมไดรบการชวยเหลอจากผปกครอง หรอญาตพนอง เดกเหลานจงหางานทาทไมตองใชทกษะ ความร และไดคาตอบแทนตา เปนจดเรมของวงจรชวตแมและเดกทไมมคณภาพนก หากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถถกนามาใชเพอใหแมวยรนสามารถเรยนตอ ผานระบบ e-Learning ไมวาจะเปนการเรยนวชาการ หรอเรยนอาชพ จะสามารถตดวงจรเลวรายทเดกกลมนตองเผชญได อนง หากถอดบทเรยนจากตวอยางของประเทศองกฤษจะพบวา การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอยางเดยวอาจไมใชคาตอบ รฐควรตองสนบสนนดานการฝากเลยงเดกเพอใหแมมเวลาเรยนหนงสอดวย เปนตน

ในดานหลกสตรตางๆสาหรบการฝกอาชพ โดยมเปาหมายใหแมวยรนสามารถมรายไดมาเลยงตนเองและลก แมวาจะมหลกสตรของกระทรวงแรงงาน เชน สอนเสรมสวย หรอหตถกรรม ปจจบนยงไมมหลกสตรเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทจะมประโยชนอยางแทจรง และเปนรปธรรมสาหรบกลมแมวยรนน และนอกจากน ในเรองของเนอหาและการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาใชสบคนขอมลทตองการ ประเทศไทยยงขาดสอ/ เนอหาทเปนประโยชน มปรมาณมากพอ และมความหลากหลาย ซงเนอหา/ สอเหลาน อาจจะเนนความเปนวชาการไมมากนก โดยเนนความรดานอาชพมากกวา และอาจมเรองของการดแลแมและเดก และเรองอนๆทอาจอยในความสนใจของเดกกลมนดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

134

5.3 เดกตดเชอเอชไอว

5.3.1 สถานการณทวไป

นยาม

เดกตดเชอเอชไอว หมายถง เดกทตดเชอเอชไอวจากแม โดยทในการศกษาครงนเนนไปในกลมเดกตดเชอทมปญหาทงดานสขภาพ และการยอมรบจากสงคม อาจเปนกาพราหรอปวยไมสามารถอยรวมกบครอบครวได และขาดโอกาสทจะไดรบการศกษาอยางเหมาะสมเหมอนเดกปกต โดยทสมาคมโรคเอดสแหงประเทศไทยรายงานวา ทารกทตดเชอเอชไอวในประเทศไทยเกอบทงหมด เกดจากการไดรบเชอจากแมขณะตงครรภและคลอด

สวนอาการของโรคเอดสในเดกเลก บางรายไมปรากฏอาการ บางรายกจะปรากฏอาการขนในวยทารก โดยทอาจมอาการ แคระแกรน เลยงไมโต นาหนกไมเพม มพฒนาการชา ตดเชอแบคทเรยบอย ทองรวง ตบและมามโต และตดโรคฉวยโอกาส เปนตน

จานวน

ประมาณการไดวา กลมเดกตดเชอเอชไอว ในประเทศไทยทมประมาณ 3-5 หมนคน (จานวน 3 หมนประมาณโดยสมาคมโรคเอดสแหงประเทศไทย และจานวน5 หมนประมาณโดยแผนปฏบตการปฏรปประเทศไทย เพอสรางสงคมแหงความเปนธรรม ดวยการสรางอนาคตของชาตดานการพฒนาคน เดกและเยาวชน ตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 10 มกราคม 2554) แตเปนจานวนทผเชยวชาญเหนวาแจงเปนทางการนอยกวาความเปนจรง

ซงสถานการณผตดเชอในประเทศไทยนนดขนมากกวาในอดตมาก เพราะมการใหยาตานไวรสแกหญงตงครรภทตดเชอทวประเทศ โดยกรมอนามยไดจดระบบการตรวจเลอด ใหยาแกหญงตงครรภใหจงทาใหอตราการตดเชอจากเดมกวาสองพนรายตอป ลดเหลอ 300 กวารายตอป (สมาคมโรคเอดสแหงประเทศไทย)

นอกจากน ยงพบวาในกลมวยรน (นกเรยน/นกศกษา) ท อาย 10-19 ป มแนวโนมพบวาเพศหญงมสดสวนของอตราปวยเอดส สงกวาเพศชาย เทากบ 1.26 : 1

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

135

แผนภาพท 5.5 จานวนผปวยโรคเอดสจาแนกตามอายและเพศ

ทมา: สานกระบาดวทยา กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

การกระจายตว

ในดานการกระจายตวของเดกทตดเชอเอชไอว บางสวนไมสามารถพบไดเพราะอยในสงคมปกต เรยนรวมอยกบเดกทวไป ไมแสดงตน และไมมอาการของการตดเชอเอชไอว สวนทสามารถตดตามและชวยเหลอไดอยางเปนรปธรรมคอ เดกทอยในโรงเรยนของรฐบางแหง เชนโรงเรยนราชประชานเคราะห และเดกทอยในบานสงเคราะห ทสวนใหญเปนกาพราและถกทอดทง เชนบานสงเคราะห 4 แหงของกรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (กรงเทพฯ เชยงใหม อดรธาน และสงขลา) และบานสงเคราะหของมลนธตางๆ เชนบานแกรดา บานมตราทร บานคามลเลยน บานโฮมฮก ฯลฯ ตวอยางเชน บานแกรดา ปจจบนมเดกตดเชอเอชไอวอย 82 คน เปนตน

5.3.2 ปญหาในกระบวนการเรยนร

โดยทยงไมมขอมลในสวนของเดกตดเชอทอยกบครอบครวและเรยนในโรงเรยนปกตซงผตดเชอเอชไอวจะเกบเปนความลบมาก ในสวนของเดกทอยในบานสงเคราะห สวนใหญเปนกาพรา มปญหาดานสขภาพ จตใจ และการยอมรบจากสงคม เดกในบานสงเคราะหทมสขภาพดจะไปโรงเรยนของรฐ แตในแงของปญหาการเรยนร ตองมการเตรยมความพรอมและพฒนาทกษะทจาเปนตอการ ประกอบอาชพและดารงชวตในสงคมเพราะเดกมโอกาสมชวตทยนยาวจากววฒนาการทางการแพทย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

136

นอกจากนจากการสมภาษณผจดการบานสงเคราะห พบวาเดกกลมนจานวนมากมพฒนาการทงรางกายและการเรยนรทชากวาเดกปกตมาก ตวอยางเชน เดกอาย 12 ป อาจดเหมอน และอาจมพฒนาการทางสมองเหมอนเดก 7 ป โดยผดแลเดกอธบายวาเปนอาการทอยระหวาง เดกปกต และเดกบกพรองทางสตปญญา

แผนภาพท 5.6 ปญหาและเปาหมายในกระบวนการเรยนรของเดกตดเชอเอชไอว

ทมา: คณะวจย

เดกกลมนมจานวนไมมากนกเมอเทยบกบเดกกลมอนๆ แตเปนกลมทมความซบซอนของปญหาสง และแกไดยาก หรอแกไมได ความชวยเหลอจากรฐตองมขนเพอใหบรรลเปาหมาย 4 ประการคอ

1. มโอกาสทางการเรยนรดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เหมอนเดกทวไป (ในกรณของเดกทไมมความบกพรองทางการเรยนรรวมดวย) ซงในขอนอาจแบงโอกาสไดเปนสองประเภท คอ หนง โอกาสของเดกทอาศยอยกบครอบครว และปกปดสภาวะความเจบปวยจากสงคม (หรอบางครงไมสามารถปกปดได) ตองมสทธเรยนรเหมอนเดกปกตทกอยาง ไมถกกดกนจากโรงเรยน และ สองโอกาสเดกทอาศยอยในบานสงเคราะห ซงเปนเดกทดอยโอกาสในทกๆมต ไมวาจะเปนการเปนกาพราขาดความรกความอบอน การมโรคประจาตวอนตราย และการถกสงคมกระทา ดงนน เดกกลมนไมควรถกทอดทง และควรไดรบความชวยเหลอ อยางนอยในดานอปกรณพนฐาน การเขาถงขอมลขาวสาร และการศกษาในภาพรวม เพอใหมโอกาสของชวตไมหางจากเดกทวไป

2. พฒนาการการเรยนร ในกรณของเดกทมปญหาทางสมอง เชน เดกอาจจะอยประถม 5-6 แลวแตอานหนงสอไมออก ในกลมนจะตองมการคดกรองเพอคนหาวาเปนความผดปกตของพฒนาการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

137

แบบใด ซงเดกกลมนอาจจะใชซอฟตแวรและเนอหาบางสวนรวมกบกลมบกพรองทางการเรยนร เชนเดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน (บทท 3) ได

3. มการฝกทกษะอาชพทเหมาะสมสาหรบเดกทอยในบานสงเคราะห โดยในอดต ผตดเชอเอชไอว ไมวาจะเดกหรอผใหญจะไมเนนการมทกษะอาชพ โดยเฉพาะบานสงเคราะหอาจมลกษณะเปนบานพกหลงสดทายของผตดเชอ แตดวยวทยาการทางการแพทยทกาวหนา และการเชาถงยาตานเชอไวรส ทาใหอตราการเสยชวตชองผตดเชอเอชไอวนอยลงกวา 10-20 ปทผานมาเปนอนมาก เดกในกลมนจงตองการการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สอตางๆ และขอมลขาวสารทสนใจ เพอสรางเสรมศกยภาพในการประกอบอาชพตอไปในอนาคต

4. เรยนรทกษะชวตและเยยวยาจตใจ ซงแบงไดเปนสองกลมเชนกน ในกลมเดกทอยรวมกบสงคมตองไดรบการเยยวยาทางดานจตใจ และมชองทางในการปรกษาปญหาตางๆกบผเชยวชาญ หรอสงคม โดยไมตองเปดเผยตวตน สวนกลมเดกตดเชอในบานสงเคราะห ตองมการเรยนรทกษะในการอยรวมกบสงคมเมอออกจากบานสงเคราะหแลว เปนตน

5.3.3 หนวยงานทเกยวของ

หนวยงานททางานเกยวของกบกลมเดกตดเชอเอชไอวสามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภทดงตวอยางตอไปน

ตารางท 5.10 ตวอยางหนวยงานทเกยวของกบเดกตดเชอเอชไอว

สถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐ องคกรเอกชน บานสงเคราะห

1.โรงเรยนทวไป

2.โรงเรยนศกษาสงเคราะห 25 โรง (สศศ)

3.โรงเรยนราชประชานเคราะห 40+ โรง (เชน รร.ราชประนเคราะห 33 ลพบร มนกเรยนในกลมน 191 คน)

1.กรมพฒนาสงคมและสวสดการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

2.สานกระบาดวทยา กระทรวงสาธารณสข

3.กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

4.กระทรวงศกษาธการ

5.กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

1.มลนธธรรมมารกษ วดพระบาทนาพ

2.มลนธดวงประทป

3.มลนธรกษไทย

4.มลนธคมครองสทธเอดส

5.ยเอนเอดส

6.มลนธเอดสแหงประเทศไทย

7.มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

1.สถานสงเคราะหเดกออนเวยงพงค เชยงใหม (พม.)

2.สถานสงเคราะหเดกออนพญาไท กรงเทพมหานคร (พม.)

3.สถานสงเคราะหเดกหญง จงหวดอดรธาน (พม.)

4.สถานแรกรบเดกภาคใต จงหวดสงขลา (พม.)

5.มลนธสทธเดก-บานแกรดา

6.บานมตราทร

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

138

สถาบนการศกษา หนวยงานภาครฐ องคกรเอกชน บานสงเคราะห

6.สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

8.องคการแพธ (PATH) 7.บานคามลเลยน

8.บานโฮมฮก ฯลฯ

ทมา: คณะวจย

5.3.4 การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในปจจบน

ไมมขอมลในสวนของเดกทอยรวมกบครอบครวปกต แตเดกในบานสงเคราะห เชนบานแกรดา มหองคอมพวเตอร โดยมคอมพวเตอร 7 เครองทไดรบบรจาค (เปนของเกา) มาจากบรษท มเดกโตบางสวนใชคอมพวเตอรสาหรบทาการบาน สวนเดกเลกไมใชคอมพวเตอร อนญาตใหเดกใชอนเทอรเนตได

ในสวนของผตดเชอเอชไอวทวๆไป มการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาใชเพอเปนชองทางในการสอสารในทกๆเรองทผตดเชอตองการ เชนเวบแกวไดอาร เปนเวบยคแรกๆ ของผตดเชอเอชไอว เพอเปนการบอกเลาถงเรองราวของตน แตไดกลายมาเปนทางออกของผทตดเชอทถกสงคมกดกนอกดวย อยางไรกตาม ผเชยวชาญเหนวา เวบลกษณะน อาจยงไมคอยไดผลกบเดกเทาไรนก เพราะเดกยงไมเขาเวบทเนนดานเนอหา แตเวบนจะมประโยชนสาหรบผใหญทใชสอเปน

แผนภาพท 5.7 เวบแกวไดอาร

ทมา: http://www.kaewdiary.com/home/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

139

นอกจากน องคการแพธ กาลงจดทาแอพพลเคชนบนมอถอระบบแอนดรอยด โดยอธบายวาเดกในโลกของความเปนจรงเดกถกมองแบบหนง แตในโลกออนไลนจะเปนอกแบบหนงเพราะไมเหนหนากน เดกจะสบายใจ คลคลายและกลบมาหาองคกรทใหความชวยเหลอ จงมคาถามวาจะทาอยางไรทจะใหเดกลมแลวลกขนอกครง ตวอยางเชน อาจใหเดกทผานปญหาไปแลวกลบมาเปนอาสาสมครใหคาปรกษาตอเดกทกาลงมปญหา นอกจากนแอพพลเคชนบนโทรศพทมอถอจะไดรบความนยมขน โดยเฉพาะบนสมารทโฟนทใกลตวเดกมากกวาคอมพวเตอรเพราะเปนอปกรณทอยกบตวตลอดเวลา โดยมประเดนพงระวงคอทาอยางไรใหมวคซนปองกนเดกจากเวบทไมเหมาะสม

นอกจากน ตวอยางทนาสนใจในตางประเทศสาหรบกลมเดกตดเชอเอชไอว มาจากรายงานของยเนสโก (UNAIDS สากล, 2009) โดยทการศกษานไดการรวบรวม และทบทวนวรรณกรรมตางๆทเกยวของกบการศกษาของเดกทตดเชอ หรอไดรบผลกระทบจากเชอเอชไอวในประเทศทวโลก และมตวอยางผลการศกษาทนาสนใจดงน

• ทมาของการศกษามาจากสาเหตวา เดกทตดเชอเอชไอวหรอไดรบผลกระทบจากเชอเอชไอว ถอเปนกลมสาคญของกลมเดกทดอยโอกาสทสดในโลก จะตองมการทบทวนนโยบายการศกษา กระบวนการในการเรยนการสอน และหลกสตรตางๆวามผลกระทบอยางไรกบเดกกลมน จะตองมการประเมนความตองการของครทจะไปถงเดกกลมดงกลาว จะตองเนนบทบาทของคร และโรงเรยนในการชวยเหลอเดกกลมน และจะตองทากรณศกษาจากหลายๆประเทศ เชน กลมประเทศแอฟรกา เอเชย และประเทศอนๆในกลมประเทศพฒนาแลว

• สภาพแวดลอมและนโยบายการศกษามผลเปนอยางมากตอการทาใหเดกทดอยโอกาสอยแลวยงดอยโอกาสมากขน ไมวาจะเปนการตตราและการกดกนทางการศกษา ทศนคตของครและเจาหนาทในโรงเรยนตอผตดเชอเอชไอว รวมไปถงสภาพแวดลอมในโรงเรยน (เชน ความสะอาด หรอความรนแรง) และนโยบายการศกษาทไมเออตอการศกษาของเดกกลมน (เชน การทโรงเรยนทาเสมอนไมมปญหาเอดส)

• พบในประเทศแถบเอเชยวา แมวาเดกเลกจะไมไดไปโรงเรยน “นอย”กวาเดกปกต แตปรากฏชดวาเดกโตจะไมไปโรงเรยน “มาก” กวาเดกปกต

• การเปนกาพราอาจสงผลหรอไมสงผลตอการเขาโรงเรยนของเดก แตรปแบบของครอบครวมผลกบการไปโรงเรยนของเดกมาก ซงการโดนตตราและกดกนจากสงคม ไมวาจะเปนเรองจรงหรอการคดไปเองเปนสาเหตหลกทพอแม หรอครอบครวของเดกไมสงเดกไปโรงเรยน โดยเกรงวาเดกจะโดนรงเกยจจากคร เพอน และสงคมตางๆ

• เดกทไดรบผลกระทบจากเชอเอชไอวในบางประเทศ มแนวโนมวาจะไมไดเรยนจนจบเพราะจะตองออกจากโรงเรยนมาดแลครอบครว หรอไปทางานหารายไดมาเลยงครอบครว

• โครงการชวยเหลอเดกกาพรา และเปราะบางจากการตดเชอเอชไอวในแอฟรกา ทสนบสนนโดยประเทศสหรฐฯ มจานวนโครงการในการชวยเหลอมากทสดในเรองของ อาหารและสารอาหาร

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

140

(100%) รองลงมาเปนการชวยเหลอในดาน จตวทยา (84%) การศกษาทวไป (84%) และการคมครองสทธเดก (84%) นอกจากน เดกตดเชอทเรยนดจะไดรบการสนบสนนใหเรยนถงระดบปรญญาตร หรอระดบอาชพ

5.3.5 บทวเคราะหชองวางในการใชสอ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ในการชวยเหลอการเรยนรของเดกตดเชอเอชไอว

สาหรบชองวางของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและสอทพบในกลมน แมวาจะมขอมลทเกยวกบการมการใชนอยมาก ความตองการของเดกกลมน เบองตนอาจแบงไดเปน 3 กลมคอ ความตองการดานอปกรณฮารดแวร ซอฟตแวร และสอ/เนอหาตางๆ

โดยทในดานฮารดแวรซงเปนพนฐานของการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอใหเดกสามารถหาขอมลขาวสารทจาเปนตอชวตสมยใหม บานสงเคราะหตางๆ ยงขาดแคลนคอมพวเตอรทคณภาพดกวาทมอย พรอมอปกรณเสรมเชน พรนทเตอร หรอโปรเจคเตอรเพอชวยในกจกรรมของเดกๆในบานสงเคราะห สวนสาหรบเดกตดเชอทอยนอกระบบสงเคราะห อาจไมตองไดรบการชวยเหลอเปนพเศษ นอกเหนอบรการสขภาพของรฐ (เวนวาเปนเดกทเปนเดกทอาจอยในภาวะยากลาบากอนๆดวย เชนยากจน หรอเรรอนไมมผใหญดแล เปนตน)

สวนในประเดนซอฟตแวรและสอตางๆ ควรจะตองมการจดหาซอฟตแวร และสอตางๆทจะสามารถมาจะชวยเดกทมปญหาดานพฒนาการชา (อนเปนภาวะของโรคทไมไดเกดกบเดกตดเชอเอชไอวตงแตเกดทกคน และไมเกดกบผตดเชอภายหลง) แนวทางการแกปญหาในขอน นาจะเปนประเดนเดยวกนกบการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มาชวยเหลอเดกบกพรองทางการเรยนรในบทท 3 นอกจากน สอเหลานอาจสามารถชวยในการทาจตบาบดไดดวย

นอกจากน ยงมประเดนนาสนใจคอการใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เชน อนเทอรเนต หรอ Social media เปนเวทแลกเปลยน หรอใหขอมลและคาปรกษาตอเดก/ ผใหญทตดเชอเอชไอว ซงในเรองน เวบแกวไดอารถอเปนโมเดลทประสบความสาเรจมาก แมวาจะไมไดเปนความตงใจเรมแรกของผเปนเจาของเวบ

5.4 สรปชองวางการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและสอของกลมเดกทมความเปราะบางทางสงคม

แมวาเดก 3 กลมน ไมวาจะเปน เดกกระทาความผด แมวยรน หรอเดกตดเชอเอชไอวจะมลกษณะเฉพาะตว และทมาของปญหาทแตกตางกนไป เดกทงสามกลมนกลบมปญหาการเรยนรในภาพรวมทคลายคลง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

141

กน กลาวคอ ปญหาดานสงคม อารมณ จตใจ และการสรางคณคาใหตวเอง โดยในการเรยนร เดกทง 3 กลมนสามารถ (กลบ) เขาสระบบการศกษาในระบบ ไปสการศกษานอกระบบทงสายสามญ สายอาชพ และตามอธยาศยได สวนการเรยนออนไลน (e-Learning) ในทกๆระดบของประเทศไทย ยงไมเกดความแพรหลายเหนผลในเชงประจกษ โดยสาหรบบทสรปน สามารถเสนอภาพรวมปญหาของเดกทมความเปราะบางทางสงคมไดเปน 3 ประเดนคอ การเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ฮารดแวร ซอฟแวร และระบบ อนทราเนต/ อนเทอรเนต) การใชสอ (Content) เพอชวยเหลอในกระบวนการเรยนร และการบรหารจดการใหเกดการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ตอเดกกลมเหลานอยางเปนรปธรรม

- การเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กลมเดกกระทาความผด ตองมการชวยเหลอดานอปกรณ ฮารดแวร ซอฟตแวร ระบบอนเทอรเนต/

อนทราเนต ในศนยฝกเพราะ อปกรณทมไมเพยงพอและเกามาก และจะตองฝกครผสอนเนองจากครอาจไมมทกษะดานน โดยตองมการชวยเหลอ “แบบครบวงจร” ทงระบบ กลมแมวยรนสามารถใชประโยชนจากศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ชมชนจานวน 2000 กวาศนย และสาหรบบานพกครอบครว บานพกฉกเฉน ฯลฯ ควรชวยเหลอในเรอง อปกรณ ฮารดแวร ซอฟตแวร เพอใหเดกกลมนสามารถเรยนรการใชคอมพวเตอร และเรยนรการคนหาขอมลทตองการผานอนเทอรเนต สวนกลมเดกตดเชอเอชไอว ตองมการชวยเหลอดานอปกรณ ฮารดแวร ซอฟตแวร โดยเฉพาะอยางยงแกบานสงเคราะหทอยเปนครอบครวเพอปรบปรงคณภาพชวต และปรบปรงประสทธภาพการทางานของผดแลเดกทอาจนาไปใชเพอการวางแผนพฒนาเดกในเรองการเรยน และบคลกภาพ

สาหรบการชวยเหลอในลกษณะรายบคคล หรอ home use (ซงไมรวมเดกกระทาผดในสถานพนจฯ และศนยฝกฯ) รฐอาจมมาตรการบางอยางในการชวยเหลอใหกลมเดกดอยโอกาสไดรบโอกาสในการใชคอมพวเตอร หรอแทบเลต (เชน ใหเปลา ใหยม ใหเชา ขายถก อดหนน รบบรจาค?) และสามารถเขาขอมลขาวสารผานระบบอนเทอรเนต รวมไปถงการเรยนรแบบ e-Learning ดวย

- การเขาถงสอทมประโยชน

ในกลมเดกกระทาความผด จะตองมการสรางสอ หรอใชสอ เพอสอนใหเดกรจก ทบทวน วเคราะหแยกแยะปญหาชวตตางๆ เชน การเหนคณคาตนเองมากขน การจดการกบความโกรธไดดขน หรอการเปนพลเมองดของสงคม เปนตน ในกลมแมวยรน และเดกตดเชอเอชไอว นอกจากเนอหาวชาการแลว จะตองมขอมลทเดกตองการไมวาจะเปนดานอาชพ สขภาพ การเลยงดเดก หรอขอมลอนๆทอยในความสนใจของเดกกลมดงกลาว สวนในกลมเดกตดเชอเอชไอว เดกจานวนมากเปนกลมทมพฒนาการทางการเรยนรชา ตองมการใชสอและโปรแกรมตางๆเพอชวยในเรองของพฒนาการของสมอง ซงเปนสอประเภทเดยวกบเดกกลมบกพรองทางสมอง เชน ออทสซม หรอความบกพรองทางการเรยนร (ในบทท 3)

สาหรบเดกทกกลม เบองตนควรมการเรยนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร พนฐานใหมทกษะทจาเปน สามารถใชโปรแกรมงายๆได เพอปรบฐานในเรองของโอกาสใหเทากบเดกอนๆทวไป โดยในขนตอไป อาจเนนการเรยนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขมขนขนในบางสงทอาจดงดดความสนใจชองเดก โดยใหเดกใชพลงบวก เชนการทากราฟฟคตดตอภาพ การทาสอ และในขนสงสดอาจมนวตกรรมในเชงหลกสตรบางอยาง เชน หลกสตร IT Young Entrepreneur หรอหลกสตรใดๆทสามารถดงศกยภาพพเศษของเดกขนมา กลายเปนจดเปลยนของชวตเดก โดยตองมการออกแบบการเรยนรทตอบโจทยปญหาของเดกได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

142

และในเดกทกกลมเชนกน จะตองมการรวมรวมเชอมโยงสอตางๆทเปนประโยชนจากแหลงตางๆ เขาดวยกน ในลกษณะทเปนเวบทา (portal) ทเชอมเขากบแหลงทน แหลงทรพยากร ชวยเหลอใหโอกาส ใหแหลงงาน เชอมโยงทกหนวยงานทเกยวของเทากน ซงหากทาได ไมเพยงแตจะเปนประโยชนกบเดก 3 กลมนเทานน แตเดกดอยโอกาสกลมอนๆจะไดรบประโยชนดวย เชนเดกเรรอน หางไกล ยากจนพเศษ โดยสอทมจะตองเปนสอทหลากหลาย และอาจอยในรปแบบของ วดโอคลป interactive หรอ e-book หากสารวจแลวพบวาเปนสอทยงไมมผจดทา จะตองมการ “digitize” ขอมลใหเดกกลมเหลาน (ประเทศองกฤษมตวอยางของ e-Learning portal ผานระบบรฐบาลอเลกทรอนกสทดมาก) โดยทตวอยางของสอตางๆทมอยในปจจบน เชน

• สอ eDLTV ทงการศกษาสายสามญและสายอาชพจากสานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.)

• สอ e-Learning ในบางสาระวชาจากสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)ซง สสวท. กาลงดาเนนการทา e-books ดานวทยาศาสตรและคณตศาสตรสาหรบนกเรยน

• สอรณรงคเรองทเกยวของกบเดก (และวยรน) จากสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) เชน ยาเสพตด สรา ยาสบ การตงครรภในวยรน เพศศกษา ฯลฯ

• สอการสอนตางๆ จากศนยไอซทชมชน โครงการครไอซทและการจดตงหองเรยนออนไลน ซงมการรวบรวมสอจากแหลงตางๆโดยคาดวา ป 2555 จะครอบคลมสอชนประถม ป 2556 สอชนมธยมตน และป 2557 สอชนมธยมปลาย

• เนอหาเฉพาะตางๆ เชน เทคโนโลย ธรรมะ ศลปะบาบด ฯลฯ

อยางไรกตาม ในการรวบรวม หรอจดทาสอ ควรคดวธการปองกนใหเดกไปเขาเวบทมเนอหาไมเหมาะสม หรอหากปองกนไมไดกตองมกระบวนการสอนใหเดกรจกแยกแยะ คดวเคราะหเอง และจะตองคดถงวธวาทาอยางไรใหเดกมาเขาเวบถงเนอหาทมการเตรยมไวใหดวย

- การบรหารจดการ

สาหรบชองวางดานการบรหารจดการ มประเดนเดนๆหลายเรองทจะตองบรหารใหสาเรจเพอใหการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารนน บรรลผลอยางเปนรปธรรม เชน มปญหามากในเรองของการ “Maintain” ดแลรกษาครภณฑตอเนองสาหรบการชวยเหลอดานอปกรณ (ทนาไปตดตงให) การขาดบคลากรผสอนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และบคลากรทสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในทกระดบ การขาดการรวบรวมสอดทกระจายอยตามทตางๆ การขาดการขยายผลในกจกรรมดๆทมอย การทาระบบ e-Learning ใหสาเรจไดจรงซงเกยวของกบหลายหนวยงานองคกรไมวาจะเปนภาครฐหรอเอกชน และการคนหาเนอหา (Content) หรอนวตกรรมเชงกระบวนการใดๆ ทจะเหมาะสม ถกใจ และเปนประโยชนกบกลมเดกเปราะบาง 3 กลมนอยางแทจรง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

143

บทท 6 บทสรปผลการศกษาภาพรวมของเดกและเยาวชนดอยโอกาสกลมเปาหมาย 9 กลม

จากผลการศกษาภาพรวมของเดกและเยาวชนดอยโอกาสกลมเปาหมาย 9 กลมในมตตางๆ อนไดแกสถานการณของเดกดอยโอกาส (นยาม จานวน การกระจายตว) ปญหาการเรยนร และหนวยงานทเกยวของ รวมถงขอมลการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในประเทศ เพอชวยเหลอการเรยนรของกลมเดกดอยโอกาสเปาหมายทง 9 กลม และตวอยางการใชนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอแนวทางสงเสรมการเรยนรของเดกกลมดงกลาวจากตางประเทศ โดยการสมภาษณและระดมสมองจากผเชยวชาญ สามารถสรปผลการศกษาเบองตนออกเปนประเดนตางๆ ดงน

6.1 การคดกรองเดกทมความบกพรองในดานตางๆ

เกณฑการคดกรองเดกทเขาขายเดกทมความบกพรองในดานตางๆ มสวนสาคญในการวางแผนและดาเนนการชวยเหลอการเรยนรของเดก เพราะหากเกณฑในการคดกรองมความจาเพาะเจาะจงมากเกนไป กจะทาใหเดกทมความลาบากในการเรยนบางสวนหลดไปอยนอกเหนอจากกลมเดกทไดรบการศกษาเพอชวยเหลอ แตหากเกณฑกวางเกนไป เดกทผานการคดกรองมจานวนมาก อาจะทาใหความชวยเหลอไมสามารถกระจายไปสเดกทตองการความชวยเหลออยางเรงดวนเทาทควร จงจาเปนทจะตองมเกณฑซงมมาตรฐาน สาหรบในกลมเดกทมความบกพรองทางรางกายและทางสมอง การคดกรองจะทาโดยการวนจฉยทางการแพทย

กรณเดกทมความบกพรองดานการมองเหนและการไดยน การคดกรองเดกกลมนมมาตรฐานดชนชวดกาหนดไวชดเจนอยแลว คอตรวจวดความชดของสายตาขางดเมอแกไขแลวอยในระดบ 6 สวน 60 เมตร (6/60) หรอ 20 สวน 200 ฟต (20/200) ลงมาจนถงบอดสนท หรอมสายตาแคบกวา 20 องศา สวนเดกทมความบกพรองทางการไดยนคอเดกทเรมไดยนเสยงเมอเสยงมความดงประมาณ 90 เดซเบลขนไป เดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวกสามารถวนจฉยทางกายภาพโดยแพทยผเชยวชาญได โดยการคดกรองไมคอยเปนปญหาในหมเดกทมความบกพรองทางรางกาย เนองจากเปนความบกพรองประเภททสงเกตเหนไดงาย ผปกครองจงทราบเวลาทเดกมความบกพรอง ตรงขามกบความบกพรองทางสมองและการเรยนร ซงมกจะเปนอาการทสงเกตไดยากกวา และมผปกจานวนนอยกวาทรจกและเขาใจในความบกพรองดงกลาว จงมโอกาสทเดกจะไมไดเขารบการวนจฉยสง สงผลใหเดกไมไดรบการสอนทเหมาะสม และทาใหเดกหลดไปจากระบบการศกษาได กระทรวงศกษาธการจงตองดาเนนการใหมการคดกรองเดกตามสถานศกษาเพอทจะสามารถแยกเดกทมความบกพรองทางสมองออกจากกลมเดกทวไป โดยใชแบบคดกรองอยางเชน Kus-si ซงสามารถคดกรองเดกทมแนวโนมจะมความบกพรองทางสมองเบองตนไดทงสามประเภท ไดแก เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนรหรอความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสนหรอสมาธสน ทงนทงนน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสามารถนามาใชชวยเหลอระบบการคดกรอง โดยการทาแบบคดกรองออนไลน เพอใหเดกสามารถเขาถงการประเมนคดกรองไดมากขน สะดวกรวดเรวขน ลดความคลาดเคลอนใน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

144

การคานวณ เพมความนาเชอถอ อยางไรกด ครทจะนาแบบคดกรองไปใชตองผานการอบรมเพอใหสามารถทาการคดกรองไดอยางถกตอง และเดกทผานการคดกรองเบองตน และมแนวโนมจะมความบกพรองทางสมอง จะตองไดรบการวนจฉยจากแพทยผเชยวชาญอกครงเพอสรปผล

สาหรบกลมเดกทมความเปราะบางทางสงคม มเกณฑในการคดกรองคอนขางชดเจน เดกทกระทาความผดคอเดกอาย 10-18 ปทถกดาเนนคด และอยในสถานพนจ หรอศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน แมวยรนคอเดกทตงครรภทาใหขาดความกลา หรอมภาระไมสามารถกลบเขาสระบบการศกษาได สวนเดกตดเชอเอชไอว หมายถง เดกทตดเชอเอชไอวจากแม อยางไรกด การศกษาครงนเนนกลมเดกทมปญหาสขภาพ การยอมรบจากสงคม หรอขาดโอกาสทางการศกษาอยางเหมาะสม เชน กาพรา ไมสามารถอยรวมกบครอบครวได หรอไมสบาย เพราะฉะนน ในแตละกลม อาจจะตองทาการคดกรองเดกทมปญหาทตองการเนน เชนกลมเดกตดเชอเอชไอว มกจะเปนกลมทมปญหาทางดานสมองและพฒนาการรวมดวยอนเนองมาจากการตดเชอ จงควรมการคดกรองเพอแยกเดกทมความบกพรองทางการเรยนรประเภทตางๆ เพอพจารณาวาจะสามารถนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยการเรยนรในเดกทมปญหาตางกนแตละประเภทไดอยางไร นอกจากนเดกกระทาความผดจานวนมาก คอกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนรทไมไดรบการวนจฉยและสอนอยางเหมาะสม จงทาใหไมสามารถเรยนหนงสอได และหลดออกจากระบบโรงเรยน สงผลใหไมไดรบการศกษาและมโอกาสในการกระทาความผดสง การชวยเหลอทางการเรยนรของเดกกลมนจงอาจตองใชระบบคดกรองสาหรบเดกทมความบกพรองทางสมองเขารวมดวย

6.2 จานวนและการกระจายตว

รายงานน ไดทาการศกษาถงจานวนของเดกกลมเปาหมายทเกยวของ และลกษณะการกระจายตวของเดกกลมเปาหมาย เพอคาดการณถงลกษณะของการเรยนรและสถานทเรยนรของเดกกลมเปาหมาย ควบคไปกบการทาความเขาใจกบหนวยงาน/ผทเกยวของและ/หรอเปนตวกลางในกระบวนการเรยนรของเดก ดงสรปในตารางท 6.1

ตารางท 6.1 การกระจายตวของเดกกลมเปาหมายป 2554

ระบบการศกษา

การเห

น

ไดยน

เคลอ

นไหว

ออทส

ซม

แอลด

สมาธ

สน

สถาน

พนจ

แมวย

รน

HIV

เรยนรทบานเอง (Home School) � � � � � � โรงเรยนปกต/เรยนรวม � � � � � � � โรงเรยนเฉพาะ � � � � � � � ระบบกศน. � � � � � � � โรงพยาบาล/ศนยการแพทย � สถานสงเคราะหรฐ/องคกรเอกชน � � � � � � สถานพนจ �

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

145

ระบบการศกษา

การเห

น

ไดยน

เคลอ

นไหว

ออทส

ซม

แอลด

สมาธ

สน

สถาน

พนจ

แมวย

รน

HIV

หาไมพบ (Unidentified) � � � � � � � � ทมา: คณะวจย

นอกจากเดกกระทาความผดในสถานพนจ หรอศนยฝกอบรมเดกและเยาวชน ซงเปนกลมทมการบนทกจานวนคอนขางชดเจนแลว เดกทมความบกพรองอกแปดกลมทเหลอ ลวนไมสามารถระบจานวนทแนชดไดเนองจากแหลงขอมลทรายงานจานวนเดกในแตละกลมนน มทมาหลายแหลง และตวเลขทแตละแหลงขอมลรายงานคอนขางคลาดเคลอนกนอยมาก เนองจากหลายสาเหต เชน นยามความบกพรองทไมตรงกน ไมมการจดหมวดหมแยกประเภทความบกพรองอยางเจาะจง เดกไมเปดเผยตว เกณฑการสารวจทเปลยนแปลง หรอพอแมและเดกไมทราบวาตวเองมความบกพรอง ตวเลขทไดจงเปนจานวนประมาณการ หรออางองเทยบเคยงจากแหลงอนๆ เชนเดกทเขารบการศกษาในระบบ ทงนทงนน จานวนเดกทเขารบการศกษาในระบบไมไดสะทอนจานวนทแทจรงเนองจากมการคาดการณวายงมเดกทอยนอกระบบการศกษาอกเปนจานวนมาก ตวเลขจานวนประมาณการของเดกกลมเปาหมาย ถกสรปและแสดงในตารางท 6.2

ตารางท 6.2 สรปจานวนประมาณการของเดกกลมเปาหมายป 2554

เดกกลม เปาหมาย

สถานพนจ

สพฐ.

สอศ.

สป. สช.

สกอ. รวมในระบบ

จานวนทคาดวามอยทงในและนอกระบบการศกษา กศ.พเศษ เรยนรวม กศน. กศ.พเศษ

การเหน

249 3,824 387 1,226 818 4,685 11,189

ไดยน

4,946 5,905 92 1,769 35 626 13,373

เคลอนไหว

326 7,820 24 9,762

941 18,873

ออทสซม

834 3,933 3 416

76 5,262 150,00072

แอลด

13 186,217 30 344

37 186,641 1,700,0001

สมาธสน

1 6,280 21 470

45 6,817 1,400,0001

สถานพนจ 35,049

35,049

72 การประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 2 เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน”, 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

146

เดกกลม เปาหมาย

สถานพนจ

สพฐ.

สอศ.

สป. สช.

สกอ. รวมในระบบ

จานวนทคาดวามอยทงในและนอกระบบการศกษา กศ.พเศษ เรยนรวม กศน. กศ.พเศษ

แมวยรน

100,00073

HIV

50,0002

รวมทงหมด 35,049 6,369 213,979 557 13,987 853 6,410 277,204

ทมา: ขอมลเดกกลมเปาหมายในระบบไดจากสานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ, 2554 สวนจานวนคาดการณไดจากการประเมนของกลมผเชยวชาญทเกยวของ

เดกบกพรองทางการมองเหน ประมวลจากการดาเนนงานจดทะเบยนคนพการทวประเทศ เดอนมกราคม 2555 จานวนเดกบกพรองทางการเหนทเรยนรวมในโรงเรยนทวไปมจานวนประมาณ 10,000 คน และเรยนในโรงเรยนเฉพาะทางอกประมาณ 2,000 คน เดกบกพรองทางการไดยน มรายงานตวเลขเดกทศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทโสตศกษา 20 โรงเรยน สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554 จานวน 4,946 คน และเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว มการอางองจากจานวนนกเรยนผบกพรองทางการเคลอนไหวทศกษาในโรงเรยนประเภทบกพรองทางรางกาย สงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ปการศกษา 2554 จานวน 326 คน แตพบวามเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวในโรงเรยนรวมมากกวาโรงเรยนศกษาเฉพาะทาง นอกเหนอจากตวเลขทมการรายงานแลว ยงมเดกทมความบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว อกเปนจานวนมากทอยนอกระบบการศกษาเนองจากปญหาทางการเงน ผปกครองไมเหนความสาคญของการศกษา ไมยอมรบความจรง คดวาเดกไมมศกยภาพทางการศกษา หรอยงสารวจไมพบ โดยเฉพาะในกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวซงทาใหไมสามารถมาโรงเรยนได จงมโครงการ “จดบานใหเปนหองเรยน ปรบพอแมเปนคร” ซงเปนการรวมกลมผปกครองของเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวมารวมกนสอนทบานหรอศนยนอกโรงเรยน

สาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางสมอง สมาคมผปกครองบคคลออทสซมแหงประเทศไทย ประมาณจานวนเดกทมภาวะออทสซมทวประเทศ 5,000 คนในป พ.ศ. 2553 ในขณะทมรายงานตวเลขเดกทมภาวะออทสซมในโรงเรยนการศกษาพเศษ กระทรวงศกษาธการ ประมาณ 6,000 คน นอกเหนอจากระบบการศกษาแลว เดกทมภาวะออทสซมยงกระจายตวอยในระบบการบรการทางการแพทยเปนจานวนรองจากระบบการศกษาพเศษเลกนอย และยงมการกระจายตวในแหลงอนๆ เชน ในโรงเรยนทวไป ในการดแลของครอบครว มลนธ ชมรม เดกทอยในโรงเรยนทวไปอาจจะไมทราบวามภาวะออทสซม และมโอกาสสงทเดกจะหลดออกนอกระบบการศกษาไปในทสด สาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร มการคาดคะเนวา พ.ศ. 2555 มจานวนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรรอยละ 5 – 6 ของประชากรเดกในประเทศไทย หรอ 73 การประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 3 เดกกระทาความผด แมวยรน และเดกตดเชอเอชไอว”, 2555

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

147

ประมาณ 1 ลานคน แตจากการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 2 เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน” มการรายงานตวเลขจานวนเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ประมาณ 1.7 ลานคน สาหรบเดกสมาธสน ประธานชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทยใหสมภาษณวา ในประเทศไทยมเดกสมาธสนประมาณ 1.4 ลานคน ทงเดกทมความบกพรองทางการเรยนรและสมาธสนมกเรยนรวมอยในโรงเรยนทวไป หากผปกครองไมทราบวาเดกเปนมภาวะบกพรองทางสมอง จะทาใหเดกไมไดรบการสอนอยางเหมาะสม อาจสงผลใหเดกมปญหาดานการเรยนและออกจากระบบการศกษาไปในทสด

เดกกระทาผด สามารถพบในสถานพนจ จงเปนกลมทสามารถเขาถงไดงาย และมตวเลขชดเจนประมาณ 40,000 คน ในทางตรงกนขาม กลมวยรนตงครรภและกลมเดกตดเชอเอชไอวเปนกลมทเขาถงยากทสด โดยแมวยรนตงครรภมจานวนปละประมาณ 100,000 คน และมแนวโนมเพมขนเรอยๆ พบในบานสงเคราะห และบานพกฉกเฉน สวนเดกตดเชอเอชไอว มประมาณ 30,000 – 50,000 คน และมแนวโนมลดลงเรอยๆ เนองจากการผลตยาทมคณสมบตดขน ทาใหการตดเชอตาลง เดกตดเชอเอชไอวมกอยรวมกบผอนในสงคมโดยไมเปดเผยตว จงตดตามตวไดยาก และมจานวนนอยทอยในบานสงเคราะห โดยมกจะเปนกลมทมอาการรนแรง และมพฒนาการชากวาเดกปกต

6.3 ปญหาหลก และจดประสงคในการเรยนรของเดก

ปญหาหลกในการเรยนร และจดประสงคในการเรยนรของเดกทง 9 กลม มความแตกตางกนตามลกษณะความบกพรองของเดก โดยเดกทมความบกพรองทางรางกายจะเปนกลมทสามารถเรยนรไดเทากบเดกปกตหากมการชวยเหลอและการจดการเรยนการสอน พรอมทงกบการใชสอและเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกอยางเหมาะสม เชนเดยวกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรและเดกสมาธสน แตเนองจากความลาบากในการรบขอมล เชนการเหน การไดยน และความขาดแคลนสอหรอครทเหมาะสม ทาใหเปนอปสรรคในการเรยนรใหไดเทากบเดกทวไป และมกมปญหาทางการเรยนรดงน เดกทมความบกพรองทางการเหน มกจะมปญหาในการเขยน วางตาแหนง และการทาความเขาใจกบสญลกษณสตรคณตศาสตรและวทยาศาสตร เดกทมความบกพรองทางการไดยนมปญหาเกยวกบทกษะในการใชภาษา รวมถงการสอสารและการเรยนรภวยภาษามอ ทใชอธบายคาศพทไดจากด ไมครอบคลม โดยเฉพาะศพทนามธรรม เดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวขาดเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทจะชวยใหพงตนเองไดในการเรยนร และในบางกรณทาใหขาดโอกาสในการเขาสการศกษาในระบบ ดวยเหตดงกลาว จดประสงคหลกของการเรยนร ทจะเปนโจทยสาคญสาหรบการกาหนดแนวทางในการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาสงเสรมนน จะประกอบไปดวย 1) เพอใหเดกสามารถเรยนรไดเทาเทยมเดกปกต เนองจากเดกบกพรองทางรางกายสวนหนงเรยนรในระบบการศกษารวมกบเดกปกตทวไป เพยงแตตองการวธการหรอเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทเหมาะสมกบประเภทของความบกพรองทางรางกาย 2) เพอสรางองคความร /ทกษะอาชพเพอสงเสรมใหเดกกลมเปาหมายมสมรรถนะเพยงพอตอการประกอบวชาชพในอนาคต และ 3) เพอสรางโอกาสในการเรยนรตลอดชวต โดยเนนทการเรยนรตามอธยาศยเหมอนเดกปกตทวไป (ตารางท 6.3)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

148

ตารางท 6.3 ปญหาและจดประสงคการเรยนรของเดกดอยโอกาส 9 กลม เดกกลม เปาหมาย

ปญหาการเรยนร จดประสงคการเรยนร

ในระบบ นอกระบบ การเหน - ไมสามารถผลตบทเรยนหรอขอมล

ขาวสารในรปแบบทเดกสามารถเขาถงไดทน

- ขาดแคลนบทเรยนหรอขอมลขาวสารในรปแบบทเดกสามารถเขาถงได

- สามารถเรยนรไดเทาเทยมปกต ตามศกยภาพของเดกแตละคน ผานวธการสอนและสอทเหมาะสมกบเดก - พฒนาสมรรถนะ มความสามารถ มทกษะประกอบอาชพในอนาคตได - สามารถเรยนรไดตามอธยาศย อนเปนประเดนสาคญหนงในการเรยนรตลอดชวต

- ไมเขาใจการวางตาแหนงสญลกษณทางคณตศาสตรและวทยาศาสตร ไดยน - ไมสามารถสอสารไดด เนองจากภาษามอยงไมมภาษาสากล อธบายไดไม

ครอบคลมทกคาโดยเฉพาะศพทนามธรรม - ขาดทกษะในการใชภาษา พด อาน เขยน

เคลอนไหว - ขาดเทคโนโลยททาใหพงตนเองไดในการเรยนร - ขาดโอกาสทจะเขาสระบบ

ออทสซม - ปญหาดานการสอสารกบผอน - ไมเขาใจทกษะทางสงคม - ปญหาดานพฤตกรรม

- สามารถเรยนรไดตามศกยภาพของเดก ผานวธการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดก - เรยนทกษะทางสงคม ใหมพฤตกรรมทเหมาะสม - ดารงชวตในสงคมได พฒนาสมรรถนะและทกษะทสามารถประกอบอาชพในอนาคตได

แอลด - เดกมศกยภาพทางการเรยนเทากบเดกปกต แตไมสามารถบรรลผลสมฤทธทางการเรยนดวยวธปกตได เพราะมความยากลาบากในการอาน เขยน หรอคดคานวณ

-สามารถกาวขามความยากความลาบากในการเรยนร

สมาธสน - มปญหาในการจดจอหรอมสมาธอยกบกจกรรมทกาลงกระทา โดยเฉพาะอยางยง ในกจกรรมทไมนาสนใจมากนก เชน การบาน - ขาดการควบคมตวเอง หนหนพลนแลนและขาดความยบยงชงใจ อาจกอใหเกดปญหาพฤตกรรม และนาไปสปญหาทางสงคมไดหากไมไดรบการอบรมทด เชนเปนสาเหตของอาชญากรรม

- สามารถกาวขามความยากลาบากในการเรยนร -ฝกสมาธควบคมตนเอง และสามารถเรยนร จดจอกบการทางานไดเทาเดกปกต - อบรมจรยธรรมใหเดกรจกผดชอบชวด เพอใหเดกมความยบยงชงใจ และสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข

สถานพนจ - (บางราย) มพฒนาการทางรางกายและการเรยนรชากวาปกต - ปญหาดานจตใจ ขาดการยอมรบจากสงคม

- สามารถเขาถงการศกษานอกระบบ - มสมรรถนะ มทกษะประกอบอาชพ - มทกษะชวตทเหมาะสม

HIV

- ขาดโอกาสทจะเขาสระบบดวยแรงกดดนทางสงคม - ปญหาดานจตใจ ขาดการยอมรบจากสงคม

แมวยรน

ทมา: คณะวจย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

149

สาหรบเดกบกพรองทางสมอง ซงคณะวจยไดสรปประเดนปญหาและจดประสงคการเรยนรในตารางท 6.3 นน พบวา เดกทมความบกพรองทางการเรยนรและเดกสมาธสนมกจะมศกยภาพในการเรยนสง แตไมสามารถบรรลผลสมฤทธทางการเรยนไดหากไมไดรบการสอนดวยวธทเหมาะสม เนองจากเดกทมความบกพรองทางการเรยนรมความยากลาบากในการอาน เขยน หรอคดคานวณ ครผสอนจงตองมวธสอนเพอใหเดกเขาใจ และประเมนความรเพอทดสอบความเขาใจของเดกดวยวธทตางจากเดกทวๆไป ซงอาจใชเครองมอชวยเหลอ หรอทดแทนการพด อาน เขยน หรอคดคานวณของเดก วธนจะชวยใหเดกสามารถเรยนรไดอยางเตมทตามศกยภาพทม ในกรณของเดกสมาธสน เดกจะมความอดทนตอการเรยนและการทางานตา แตหากเดกไดทานยา หรอมเครองมอชวยเหลอใหเดกมสมาธไดนานขน กจะทาใหเดกสามารถเรยนไดเทาเดกคนอน

โดยทวไปเดกทมภาวะออทสซม มปญหาในการสอสารกบผอน มอารมณแปรปรวนหงดหงดงาย ไมเขาใจทกษะทางสงคม กอใหเกดความยากลาบากในการมปฏสมพนธกบผอน เดกทมภาวะออทสซม มระดบไอควแตกตางกนไดตงแตตากวาเดกปกตจนสงกวาเดกปกต ในกรณทมไอควปกตหรอสงกวาปกต เดกสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของเดกผานวธการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดกในโรงเรยนรวม แตในกรณทเดกมไอควตากวาปกต จดประสงคของการเรยนรคอเพอใหเดกไดสามารถเรยนรไดตามศกยภาพของเดกแตละคน และไดเรยนรทกษะทางสงคม เพอใหมพฤตกรรมทเหมาะสม สามารถดารงชวตในสงคมไดอยางมความสข

สาหรบกลมเดกเปราะบางทางสงคมทง 3 กลม ปญหาหลกคอปญหาดานจตใจ และการยอมรบจากสงคม และแนวโนมของคอการขาดโอกาสในการเรยนตามระบบการศกษา ดงนน เปาหมายการเรยนรของเดกกลมนคอโอกาสในการเขาถงการศกษานอกระบบ ซงเปนการศกษาทางเลอก มากกวาจะเปนการกลบคนสระบบการศกษาในระบบ รวมถงการฝกอาชพ การเรยนรทกษะชวต ตลอดจนถงการเยยวยาจตใจใหเหนคณคาของตนเอง และปรบพฤตกรรมทไมเหมาะสม (ตารางท 6.3)

6.4 ศกยภาพของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสงเสรมการเรยนรของเดก

ถงแมโดยสวนใหญเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะมประโยชนตอการเรยนรของเดกอยางชดเจน แตสาหรบเดกบางกลม เชน เดกสมาธสน ซงยงเปนประเดนทถกเถยงกนในหมผเกยวของวา เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมประโยชนตอเดกจรงหรอไม และจะมประโยชนในเชงใดบาง

สาหรบเดกทมความบกพรองทางรางกาย ทงการมองเหนและการไดยน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารควรนามาใชในการกระตนใหเกดการเรยนรของเดกมากกวานามาใชเปนหลกแทนททกษะการคลาสมผส เพราะกระบวนการเรยนรของเดกควรเกดจากการเลนอยางสมวย การคลาสมผส และการทองจาอกษรเบรลล การเนนการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาใชมากจนเกนไปอาจสงผลตอการเรยนรตามพฒนาทเหมาะสมของเดกอยางได ในกรณของเดกทมความบกพรองทางการไดยน พบวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมประโยชนตอการเรยนรของเดกคอนขางมากเนองจากภาษามอยงมขอจากด การใชเทคโนโลยใสคาบรรยายใตภาพ (Closed Caption) ใหครอบคลมหลายๆสอ จงมสวนชวยในการรบรขาวสาร และการเรยนรของเดกเปนอยางมาก สวนเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

150

สวนสาคญในการชวยอานวยความสะดวกเพอใหเดกสามารถเรยนร และเขาถงขอมลขาวสารได ไมวาจะเปนการสรางอปกรณ หรอเครองมอเพอลดการเคลอนไหวของเดกในการเขาถงสงทจะเรยนร เชน สอการเรยนออนไลน เพอใหเดกสามารถเรยนหรอทบทวนบทเรยนเองได เปนตน

ในกรณเดกทมความบกพรองทางสมองในกลมเดกทมภาวะออทสซม และเดกทมความบกพรองทางการเรยนร เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมประโยชนอยางมากในการชวยเหลอการเรยนรของเดก โดยเดกทมภาวะออทสซม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารถกนามาใชในการสงเสรมการเรยนรของเดกทงในดานการศกษา และดานสงคม ในกรณของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร นอกจากจะใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอเปนสอการเรยนการสอนในการฝกเขยน สะกดคา อาน และคดคานวณแลว ยงใชเปนเครองมอทดแทนความบกพรองของเดกในการอาน การเขยน หรอการคานวณอกดวย จงนบวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมสวนชวยเปนอยางมากใหเดกกาวขามความยากลาบากในการเรยนรและสามารถเรยนไดอยางเตมความสามารถ ในทางตรงกนขาม เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอาจกอใหเกดโทษมากกวาประโยชน โดยเฉพาะหากนามาใชอยางไมระวงในกรณของเดกสมาธสน เนองจากเดกสมาธสนมแนวโนมจะตดเกมและคอมพวเตอรไดงาย สงผลใหเดกไมยอมทาอยางอนนอกจากเลนเกม การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอชวยการเรยนรของเดกกลมน จงควรใชในการชวยประเมนอาการและบาบดในทางการแพทย หรอใชเปนเครองมอในการชวยเตอนความจาและจดการตารางเวลา นอกจากน อาจใชสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยปลกฝงจรยธรรมใหเดก ทงน ทงนน การใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในกลมเดกสมาธสนควรอยภายใตการดแลอยางใกลชดจากผปกครอง

ในกลมเดกกระทาความผด เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมประโยชนอยางมากในการชวยเหลอการเรยนรของเดก เนองจากเดกตองการโอกาสทางการศกษา จงควรพฒนาระบบ e-learning ใหมสอทมเนอหาหลากหลายรองรบตอความตองการในการเรยนรของเดก รวมถงใชอนเทอรเนตเพอเปนชองทางในการหาขอมลความร การเปนหนาตางไปสโลกภายนอก และใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนสอใหเดกผลตงานศลปะ เชน งานเขยน ภาพถาย หรอภาพยนตร เพอใหเดกไดฝกทกษะ ฝกอาชพ ผลตผลงานทางศลปะ และเกดความภาคภมใจในตวเอง เกดการปรบทศนคตของเดก ในกลมแมวยรน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอาจใชประโยชนในแงของการเปนชองทางการเรยนรเชนเดยวกน เนองจากเดกมความตองการทจะกลบไปศกษาตอ โดยทไมสามารถหรอไมตองการกลบเขาระบบโรงเรยนทวไป จงอาจพฒนาระบบ e-learning ใหเดกสามารถเรยนและสอบเทยบวฒเพอนาไปศกษาตอ หรอประกอบอาชพได หรออาจมการสอนทกษะชวตทเหมาะสมกบเดก การประกอบอาชพตางๆ เพอใหเดกสามารถเรยนดวยตนเองทบานได หรอมการพฒนาเวบไซตซงเปนสอกลางระหวางองคกรชวยเหลอทใหคาปรกษาและเดกในกลมแมวยรน ในกรณของเดกตดเชอเอชไอว เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมประโยชนอยางสงในแงของการใชเวปเปนชองทางในการสอการพดคย ใหคาปรกษา ใหกาลงใจ และแลกเปลยนขอมลระหวางเดกทตดเชอเอชไอวและเจาหนาทในองคกรตางๆ เพราะเดกมกจะแฝงตวอยในสงคมและไมกลาเปดเผยตวใหผอนทราบ นอกจากนแลว ในกลมเดกทมพฒนาการชาอนเนองมาจากการตดเชอ อาจใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนสอในการกระตนการเรยนรเชนเดยวกบกลมเดกทมภาวะออทสซมได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

151

6.5 บทวเคราะหประเดนปญหาและความตองการเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการสงเสรมการเรยนรของเดกเปาหมายทง 9 กลม

พฒนาการและการปรบตวทดของเดก เกดจากบทบาททดของครอบครวเดก (สานกงานปลดกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย, 2553) เพราะฉะนน นอกจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจะสามารถชวยเหลอการเรยนรของเดกโดยการนามาประยกตใชกบเดกโดยตรงแลว การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชกบผปกครองหรอผดแลเดก กสามารถชวยเหลอการเรยนรของเดกไดเชนเดยวกน ตวอยางเชนการศกษาของ Dola, Wan Yahaya, และ Chong (2011) ซงพบวาการใชเทคโนโลยมลตมเดย หรอสออยางเชนเวบไซต โซเชยลเนตเวรคตางๆ สามารถนามาชวยในการสรางความตระหนกและสรางความรความเขาใจในภาวะความบกพรองของเดกในหมผปกครองและสงคมทวไป สงผลใหผปกครองและครเรยนรลกษณะอาการของความบกพรองของเดกไดรวดเรวขน มความเขาใจเดกมากขน ทาใหเดกไดรบการปฏบตและดแลดวยวธทเหมาะสมยงขนและรวดเรวขน

จากการศกษาเบองตน พบวา แมวาประเดนปญหาทเกยวกบการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชสนบสนนการเรยนร รวมถงลกษณะของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเดกแตละกลมตองการนน มความหลากหลายและเปนความตองการทเฉพาะเจาะจงในหลากหลายกรณ แตคณะวจยพบประเดนปญหา/ความตองการทคลายคลงกนในบางประเดน ดงบทวเคราะหทสรปในตารางท 6.4 ซงแบงประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและเทคโนโลยอนๆ ทเกยวของออกเปน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทวไป (mainstream technology) เทคโนโลยสงอานวยความสะดวก (Assistive technology) และเนอหา/ขอมลขาวสารในรปแบบทสามารถเขาถงได (Accessible format)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

ตารางท 6.4 ความตองการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารจาแนกตามประเภทของเทคโนโลยสารสนเทศและกลมเดกเปาหมาย

ICT ทสามารถนามาใชเพอการเรยนร ของเดกกลมตางๆ

1 การเหน

2 ไดยน

3 เคลอนไหว

4 ออทสซม

5 แอลด

6 สมาธสน

7 กระทาผด

8 แมวยรน

9 ตดเชอHIV

Mainstream technology

- อปกรณฮารดแวร เชนคอมพวเตอร อปกรณสอสารตางๆทเปน Universal Design

� � �

- อปกรณฮารดแวรทมลกษณะเปน Smart/ Mobile device

� � � � � � �

- อปกรณฮารดแวร/การเขาถงอนเทอรเนตผานศนยการเรยนร (community-based facilities)

� � �

- ซอฟตแวรและแอพลเคชน เชน โปรแกรมสานกงาน โปรแกรมตดตอภาพ เสยง วดโอ

� � � � �

- ระบบการสอสารแบบฟอรม หรอ social network เพอพดคยสาหรบเดกดอยโอกาส เชนพดคยกนเอง หรอปรกษาผใหคาแนะนา

� � � � �

- พนทการแสดงออกออนไลน (Creative Space/ Gallery) เพอแสดงผลงาน

� � �

- ระบบ archive/ repository/ library/ portal เพอรวบรวมขอมล และสอทเกยวของ

� � � � � � � � �

- ระบบสนบสนน change agent เชนระบบใหคาแนะนาแก พอแม คร และผดแลเดก ระบบประเมนความสามารถทางการศกษาของเดก และระบบคดกรองออนไลน

� � � � � � �

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

ICT ทสามารถนามาใชเพอการเรยนร ของเดกกลมตางๆ

1 การเหน

2 ไดยน

3 เคลอนไหว

4 ออทสซม

5 แอลด

6 สมาธสน

7 กระทาผด

8 แมวยรน

9 ตดเชอHIV

- สอการเรยนร e-Learning เชนสอตางๆสาหรบการศกษาสามญ กศน. e-DLTV สอ สสวท. โทรทศนคร

� � � � �

- สอการเรยนรทวไป (digital content) เชน ทกษะอาชพ ทกษะชวต สงคม และจรยธรรม เนอหาตามความสนใจเฉพาะดาน

� � � � � � � �

Assistive technology

- เครองชวยการเหน เชน เครองขยายตวอกษร (CCTV) เครองคดเลขขนาดใหญมเสยง สาหรบผสายตาเลอนราง

�

- เครองชวยการไดยน เชน เครองแปลงสญญาณระบบประสาทหเทยม สาหรบผหตง

�

- เครองชวยการเขยน เชน โปรแกรม Wordbar โปรแกรมอกษรลขต คยบอรด on-screen โปรแกรมศพท โปรแกรมชวยสะกดคา และโปรแกรมตรวจสอบคาสะกด

� � � �

- เครองชวยการอาน เชน โปรแกรม Text-to-Speech โปรแกรม Screen Readers โปรแกรมจฬาเดซ

� � � �

- เครองชวยการสอสาร เชน สวตชพดได โปรแกรมโอภา โปรแกรมปราศรย

� �

- เครองชวยทางดานการคานวณ เชน โปรแกรมฝกคณตศาสตรแบบมเสยงอาน

�

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

ICT ทสามารถนามาใชเพอการเรยนร ของเดกกลมตางๆ

1 การเหน

2 ไดยน

3 เคลอนไหว

4 ออทสซม

5 แอลด

6 สมาธสน

7 กระทาผด

8 แมวยรน

9 ตดเชอHIV

- เครองชวยในการใชงานคอมพวเตอร เชน สวตชเมาส ลกบอลควบคมขนาดใหญ (เมาส) คยบอรด on-screen

�

- เครองชวยฝกสมาธและความตงใจ เชน โปรแกรมฝกความตงใจ โปรแกรมเครองเตอนความจา และโปรแกรมสรางบรรยากาศเพอกระตนใหเกดสมาธ

� �

- สอการเรยนร เชน Social stories โปรแกรมชวยพฒนาการการเรยนร

�

Accessible format

- รปแบบของสอทเดกกลมตางๆเขาถงได เชน html เดซ เบรลล ภาษามอ

� � � � �

- ระบบแทรกและถอดรหสคาบรรยายแทนเสยงแบบซอนได (Closed caption) สาหรบสอคลปวดโอ ทว

�

- แปลจากภาษาองกฤษ สอตางๆทสาคญแตไมมการแปลเปนภาษาไทย

� � � � � �

ทมา: คณะวจย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

148

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการเรยนรของเดกในประเทศไทย ยงอยในระดบทตาสาหรบทกกลม ทงในแงของการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชกบเดกโดยตรง หรอการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยเหลอผดแลเดก คณคร หรอผปกครองเดก โดยปญหาเรมตงแตขาดแคลนอปกรณฮารดแวร อนไดแกเครองคอมพวเตอร โดยเฉพาะในศนยชวยเหลอเดกในหนวยงานของรฐบาล และบานสงเคราะหตางๆ หรอการขาดเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทจาเปนสาหรบการเรยนรของเดกกลมบกพรองทางรางกาย และเดกบกพรองทางสมอง การขาดเนอหาทอยในรปแบบทเหมาะสม/สามารถเขาถงไดของเดกในแตละกลม รวมถงการขาดสอทมเนอหาทเหมาะสม ครอบคลม เพยงพอตอความตองการในการเรยนรทสอดคลองกบวตถประสงคของเดกแตละกลม เชนเนอหาทางดานทกษะชวต ทจาเปนตองมการพฒนาเพมขน และการขาดซงระบบจดเกบทรพยากร หรอชองทางกลางทอานวยความสะดวกตอการจดเกบและการแลกเปลยนสอเนอหา (content) ทมการพฒนาขนในหลายรปแบบทหลากหลายระหวางเดกและกลมหนวยงานททางานเกยวกบเดก ทาใหการแพรกระจายและการใชประโยชนจากสอ (content) ทมอยในปจจบน ยงเปนไปอยางจากด

นอกจากน ยงมความตองการทางดานเวบไซตรวมลงคไปยงองคกรทเกยวของและขอมลทมประโยชน ซงมการรวบรวมขอมลทมอยอยางเปนระบบ หรอเวบไซตอนเปนสอกลางในการพดคยแลกเปลยนขอมลระหวางผปกครอง คณคร ผดแล คณหมอ ผเชยวชาญ หรอตวเดกเอง เพอใหผทเกยวของกบเดกเขามาหาความร สรางความเขาใจ และหาขอมลในการดแลเดกอยางเหมาะสม

ในขณะท เวบไซตสอกลางดงกลาวยงมประโยชนอยางสงในกลมเดกทมความเปราะบางทางสงคม โดยเฉพาะเดกตดเชอเอชไอวและแมวยรน เนองจากเดกเหลานมกไมเปดเผยตวตนในสงคม จงจาเปนอยางยงทจะตองมชองทางออนไลนใหเดกจะสามารถพดคย ขอคาแนะนา เสรมสรางกาลงใจจากผทมประสบการณทเขาใจ และหาขอมลทมประโยชนในการดารงชวต เชน ฟอรมตางๆ รวมทงเวบไซตและสอทชวยเหลอผดแลเดก เชนในสถานพนจ หรอบานกาญจนาเปนตน

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอาจจะไมไดเปนเครองมอทเหมาะสมทสดในการเรยนรของเดกบางกลม แตกอาจเปนเครองมทสรางประโยชนมหาศาลในการเรยนรสาหรบเดกบางกลมได การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยเหลอการเรยนรของเดกสามารถทาไดสองวธ คอนาเทคโนโลยมาประยกตใชกบเดกโดยตรง เชน ใชเปนเครองมอทดแทนความบกพรอง เปนเครองมอชวยสอน เปนเครองมอในการเขาถงสาระความรทางการศกษา และการนาเทคโนโลยมาประยกตใชเพอการเรยนรของผดแลเดก เชนพอแม และ คร โดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอในการเขาถงขอมลทเกยวของกบเดกและการดแลเดก และเปนเครองมอสอสารแลกเปลยนความร ประสบการณ และกาลงใจ ทงนทงนน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารประเภทใด จะกอใหเกดประโยชนกบเดกทมความบกพรองกลมใดมากทสด ขนอยกบหลายปจจย ทงจานวนเดกทจะสามารถเขาถงเทคโนโลยทพฒนาขนมาได ความจาเปน ความเหมาะสม และประโยชนทจะเกดขนของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารแตละประเภท คาใชจาย และปจจยอนๆ ซงตองทาการศกษาวเคราะหเปรยบเทยบจดลาดบความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการชวยเหลอการเรยนรของเดกกลมเปาหมายกลมตางๆ เพอใหไดขอสรปในนาเสนอระบบนารองตอไป

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

149

6.6 การจดลาดบความสาคญ และผลการจดลาดบความสาคญสาหรบการเสนอระบบนารอง 6.6.1 เกณฑการจดลาดบความสาคญ

แมวาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทกลาวถงในตอนทผานมาจะลวนแลวแตมความสาคญในการสงเสรมการเรยนรของเดกดอยโอกาสกลมเปาหมาย 9 กลม ดวยขอจากดทางงบประมาณและเวลาในการดาเนนการ ระบบทคณะวจยนาเสนอไมสามารถทจะครอบคลมทกๆ เทคโนโลยทเกยวของดงตารางท 6.4 และไมสามารถตอบสนองความตองการของเดกกลมเปาหมายทง 9 กลมไดพรอมกน คณะวจยจงไดมการเลอกเกณฑเบองตน 5 ขอ ในการจดลาดบความสาคญของการเลอกศกษาเชงลกทงในเชงเทคโนโลยและกลมเปาหมาย เพอการนาเสนอระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสงเสรมการเรยนรของเดกดอยโอกาส ดงตอไปน

เชงระบบ

1) เปนเทคโนโลยฐานหรอระบบทสามารถประยกตใชไดกบเดกหลายกลม (3 กลมขนไป) และสามารถขยายผลไปใชกบกลมอนๆไดในอนาคต

2) เปนเทคโนโลยหรอระบบทมงเนนในการชวยสงเสรมเดกทอยนอกระบบการศกษาทกประเภทใหสามารถเรยนรไดหรอเดกทอยในระบบการศกษาแตไมไดรบการชวยเหลออยางเพยงพอ

3) เปนเทคโนโลยหรอระบบทมความเปนไปไดในการดาเนนการตามกรอบตกลง MOU ของ 4 หนวยงาน (สสค. สวทช. สกว. และกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร) ในกรอบระยะเวลา 1-3 ป

เชงกลมเปาหมาย

1) เปนกลมเดกทไดรบผลกระทบสงในเชงจานวน (Effect size) 2) เปนกลมเดกทเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขาจะสามารถเขาไปชวยเหลอใหเดกกาวขาม

อปสรรคหลกๆในการเรยนรไดอยางมประสทธภาพสงสด (Effectiveness)

คณะวจยยงไดนาขอคดเหน/ขอแนะนา 6 ประการ จากทประชมรวมกบผทรงคณวฒในวนท 1 กรกฎาคม 2555 มาประกอบการพจาณาการจดลาดบความสาคญ คอ

1) การคานงถงผลกระทบเชงจานวน (Effect size) และการเลอกทดสอบกบเดกอยางนอย 1 กลมเลกจากกลมใหญ (กลมบกพรองทางรางกาย กลมบกพรองทางการเรยนร และกลมทมความเปราะบางทางสงคม) และพบวาในกลมเลกภายใตกลมใหญน กลมเดกบกพรองทางการเคลอนไหว กลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และกลมแมวยรน เปนกลมทมผลกระทบเชงจานวนสงสด

2) ความชดเจนในการแบงเดกดอยโอกาสโดยกลมบกพรองทางรางกาย และกลมบกพรองทางการเรยนร เปนกลมทมอปสรรคทางการเรยนรในเรองของสมรรถนะ (Undercapacity) และกลมทมความเปราะบางทางสงคมเปนกลมทมอปสรรคการเรยนรจากสงคม อารมณ จตใจ ซงเปนปญหาทคอนขางแตกตางกน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

150

3) ความสามารถในการประยกตใชงานและการขยายผล (scale up) ดงนน จงมงเนนระบบทเปนเทคโนโลยฐาน (MainstreamTechnology) สาหรบทกกลม และแบงออกเปนสวนๆ (Modules) สาหรบกลมตางๆ ซงแมวาในระยะแรกของระบบอาจจะสามารถทาไดสาหรบเดกดอยโอกาสเพยง 2-3 กลม ภายหลงกจะสามารถขยายระบบใหครอบคลมทกกลมได

4) การวเคราะหขอมลทงในมตของเทคโนโลย และเดกกลมตางๆ รวมกน เพอคนหาวาตรงไหนจะเกดผลกระทบสงสด โดยตองคานงถงงบประมาณเปนสาคญ

5) การมงเนนเนอหาทเกยวของ โดยในปจจบนมความตองการ เนอหา กระบวนการ วธการในการเรยนรสาหรบเดกทกกลม

6) ความชดเจนในการชวยเหลอเดกดอโอกาส วาจะเปนการชวยเหลอในทนทหรอการชวยเหลอในระยะยาว และเปนการชวยเหลอตวเดกโดยตรง หรอเปนการชวยปรบสภาพแวดลอมของเดก เชนการสงเสรมสนบสนนบคคลทดแลเดก ไมวาพอแม คร หรอผทางานกบเดก เปนตน

6.6.2 ผลการจดลาดบความสาคญสาหรบการเสนอระบบนารอง

ดวยเกณฑ 5 ขอและขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒทง 6 ขอดงกลาวขางตน คณะวจยไดเลอกทจะศกษาเชงลกและนาเสนอระบบ 3 ระบบ และกลมเปาหมาย 3 กลมดงตอไปน เชงระบบ

โดยเนนเทคโนโลยฐานทสามารถขยายผลใชไดกบเดกทกกลม เนนผลระยะยาวดวยการสงเสรมสนบสนนกลมคนทจะสรางความเปลยนแปลงในชวตของเดกไดดทสด (Change agent) ซงไดแก พอแม คร และผททางานกบเดก และจะตองมเนอหาและสอการเรยนรทเหมาะสมอกดวย ดงนนคณะวจยจงเสนอระบบทมคณลกษณะกวางๆตอไปน

1) เปนระบบในลกษณะของ Archive หรอ Repository หรอ Library หรอ Portal เพอรวบรวมขอมล และสอการเรยนรทเกยวของ

2) เปนระบบทสามารถสนบสนน Change agent เชนระบบการใหคาแนะนาแก พอแม คร และผดแลเดก ระบบประเมนความสามารถทางการศกษาของเดก และระบบคดกรองออนไลน

3) เปนระบบทรวมถงเนอหาและสอการเรยนร (Digital content) ทเหมาะสมกบเดกกลมเปาหมาย รวมไปทงสอสาหรบพอแม คร และผททางานกบเดกกลมเปาหมายดวย

เชงกลมเปาหมายนารอง โดยเนนผลกระทบในเชงปรมาณและประสทธภาพของเทคโนโลยในการแกปญหาการเรยนรของเดก

ดอยโอกาสกลมนนๆไดตรงประเดนทสด โดยเกณฑ 2 ขอนคณะวจยไดเลอกกลมเปาหมายนารอง 3 กลมคอ 1) เดกบกพรองทางการเคลอนไหว จากกลมเดกบกพรองทางรางกาย 2) เดกทมความบกพรองทางการเรยนร จากกลมเดกบกพรองทางสมองและการเรยนร 3) แมวยรน จากกลมเดกทมความเปราะบางดงสงคม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

151

บทท 7 ตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจ

การจดลาดบความสาคญทงในมตของเทคโนโลยและกลมเดกดอยโอกาสทเลอกมาเปนกลมนารองในบทท 6 ไดสรปใหเหนถงความตองการ นวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทมลกษณะเปน Archive หรอ Repository หรอ Library หรอ Portal เพอรวบรวมขอมลและสอการเรยนรทเกยวของ เปนระบบทสามารถสนบสนน Change agent หรอ เปนระบบทรวมถงเนอหาและสอการเรยนร (Digital content) ทเหมาะสมกบเดกกลมเปาหมาย รวมทงสอสาหรบพอแม คร และผททางานกบเดกกลมเปาหมาย และเนนตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทมเนอหาเกยวของกบกลมเปาหมายนารอง อนไดแกเดกบกพรองทางการเคลอนไหว เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และกลมแมวยรน เปนหลก

บทน นาเสนอผลการศกษาตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทสอดคลองกบคณลกษณะของระบบทพงประสงคดงทสรปในบทท 6 เพอเปนแนวทางในการออกแบบระบบสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส โดยตวอยางทศกษาประกอบดวยเวบไซตทเกยวของกบการเรยนรสาหรบเดก เยาวชน และผดอยโอกาส ซงไดรบการรวบรวมจากการคนควาหาเวบไซตทเปน Best Practice ดานการเรยนรสาหรบเดก เยาวชนและผดอยโอกาสดานตางๆ รวมถงเวบไซตทไดรบการแนะนาจากผเชยวชาญ สาหรบแตละเวบไซต คณะวจยไดทาการศกษาเนอหา กลมเปาหมาย รปแบบของขอมลและการนาเสนอของมล รวมถงแหลงทมาของขอมลในเวบไซต ในบทนจะนาเสนอตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจในตางประเทศ รวมถงจดเดนทนาสนใจของแตละเวบไซต

7.1 ตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจในตางประเทศ

นวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจในตางประเทศ ประกอบดวยเวบไซตทมงเนนเนอหาหลายประเภทดงน

7.1.1 เวบไซตมงเนนดานการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางดานรางกาย

Lighthouse International (http://www.lighthouse.org/)

ขอมลทวไป เวบไซตขององคกร Lighthouse International ซงเปนองคกรทมพนธกจในการปองกนและการรกษาภาวะความบกพรองทางการมองเหน รวมถงชวยเหลอผมความบกพรองทางการมองเหนในการเรยนรทงดานทกษะชวต ดานการศกษาในระบบ และดานทกษะอนๆ เชนดนตร ตวเวบไซตใหขอมลทเกยวของกบบรการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

152

ตางๆขององคกรเปนหลก เชน รายละเอยดหลกสตร ชองทางตดตอ กจกรรมทเกยวของสาหรบผมความบกพรองทางการมองเหนเปนตน จดเดนทนาสนใจ จดเดนของเวบไซต Lighthouse International คอ หลกสตรและรายละเอยดกจกรรมตางๆ ซงถงแมเวบไซตจะระบขอมลเฉพาะรายละเอยดรายชอวชา หวขอทเปดสอน โดยไมมเนอหาในแตละวชาภายในเวบไซต แตหวขอวชาทเปดสอนซงสวนใหญเปนทกษะชวตทจาเปนในการประกอบกจวตรประจาวนในชวตสาหรบผมความบกพรองทางการมองเหน สามารถนามาประยกตใชเปนตวอยางหวขอเนอหาทควรนามารวบรวมหรอจดทาขนเปนสวนหนงของระบบทนาเสนอได ดงตวอยางในแผนภาพท 7.1 ซงนาเสนอตวอยางหวขอในการอบรมทกษะชวตสาหรบผมความบกพรองทางการมองเหน ซงไดแก วธจดบานใหปลอดภยตอผทมความบกพรองทางการมองเหน การขนบนได การขามถนน และการขนรถเมลหรอรถไฟใตดน หรอเทคนคเพอใหสามารถแยกแยะระบตวคสนทนาได เปนตน หวขอในการอบรมเหลานสามารถนามาประยกตใหเหมาะสมกบความตองการสาหรบกลมเปาหมายเชนเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว และนามาเปลยนรปแบบใหผใชสามารถเขาถงไดผานเวบไซต เชนบทเรยนออนไลน

นอกจากน องคกร Lighthouse International ยงมบรการจดหางานและอานวยความสะดวกในการสมครงานสาหรบผมความบกพรองทางการมองเหน โดยองคกรไมเพยงแคชวยประชาสมพนธประกาศรบสมครงานเทานน แตยงบรการใหคาแนะนาในการเขยนประวตการทางาน ใบสมครงาน แนะนาวธการสมภาษณงาน และชวยใหความชวยเหลอในการไปทางานอกดวย แตบรการทงหมดเปนบรการออฟไลน เวบไซตขององคกรเพยงแตใหรายละเอยดบรการและหมายเลขตดตอเทานน ซงทมพฒนาระบบใหมสามารถนามาดดแปลงเปนบรการใหคาแนะนาออนไลน ทงใหคาแนะนาเบองตนในรปแบบเทกซไฟล และบรการทปรกษาซงคอยใหคาแนะนาผานระบบออนไลนเปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

153

แผนภาพท 7.1 ตวอยางรายละเอยดคอรสการฝกทกษะชวตในเวบไซต Lighthouse International

ทมา : http://www.lighthouse.org/services-and-assistance/lifestyle-independence/orientation-mobility-training/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

154

แผนภาพท 7.2 ตวอยางหนาเวบไซตทใหขอมลวธการใชอเมลและชอรทคทสาหรบผมความบกพรองทางการมองเหน โดยองคกร Lighthouse International

ทมา : http://www.lighthouse.org/services-and-assistance/computers-and-technology/computer/accessing-email/

เวบไซตขององคกรมสวนทแนะนาวธการใชอเมลของผใหบรการรายตางๆ วธการใชคยบอรด ชอรทคท เพออานวยความสะดวกในการใชคอมพวเตอรสาหรบผทมความบกพรองทางการมองเหน ซงคาแนะนาเหลานอยในรปแบบเทกซไฟล และในสวนทเกยวของกบ Assistive Technology ประกอบดวยสวนทใหขอมลรายชอเทคโนโลยชวยเหลอผมความบกพรองทางการมองเหน แนะนาผลตภณฑ วธการเลอกซอ และแหลงทหาซอได นอกจากน เวบไซตยงใหขอมลเกยวกบอาการความบกพรองทางการมองเหน และเพอใหผปกครองและครสามารถเขาใจเดกไดดขน โดยเวบไซตไดทาการจาลองภาพทเดกทมความบกพรองทางการเหนประเภทตางๆเหน ในรปแบบไฟลวดโอ เพอใหครและผปกครองเขาใจวาเดกมองเหนอยางไรดงแผนภาพท 7.3

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

155

แผนภาพท 7.3 การจาลองภาพทมองเหนโดยผทมความบกพรองทางการมองเหนแบบตางๆ ในเวบไซต Lighthouse International

ทมา : http://www.lighthouse.org/about-low-vision-blindness/vision-simulator

World Blind Union (http://www.worldblindunion.org)

ขอมลทวไป เวบไซตขององคกรสมชชาสหภาพคนตาบอดโลก World Blind Union (WBU) มจดประสงคเพอให

ขอมลทเกยวของกบองคกรและบรการขององคกร จดเดนทนาสนใจ

เวบไซตมการใหคาแนะนาทเปนประโยชนแกการดารงชวตของผมความบกพรองทางการมองเหน เชน ตวอยางเชนวธการสรางไฟลนาเสนอเพอผทมความบกพรองทางการมองเหน โดยเนอหาอยในรปเทกซไฟลซงผใชสามารถดาวนโหลดได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

156

แผนภาพท 7.4 ตวอยาง Toolkits คาแนะนาทเปนประโยชนแกการดารงชวตของผมความบกพรองทางการมองเหน ในเวบไซต World Blind Union

ทมา : http://www.worldblindunion.org/English/resources/Pages/default.aspx

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

157

My Child Without Limits (http://www.mychildwithoutlimits.org)

ขอมลทวไป

เวบไซตขององคกร My Child Without Limits ใหขอมลทางดานการเลยงดและการแพทยเกยวของกบการดแลเดกอาย 0 – 5 ป ทมความบกพรองทางพฒนาการ โดยเนนกลมเปาหมายหลกสาหรบผปกครองและผเชยวชาญทมความสนใจ เนนขอมลทเชอถอไดและไดรบการรบรองทางการแพทย

จดเดนทนาสนใจ เนอหาทงหมดทเกยวของทางการแพทยไดรบการตรวจและรบรองโดยทมแพทยทมความชานาญเฉพาะดานซงไดรบเลอกเปนกรรมการของเวบไซต เพอความนาเชอถอและความถกตองของขอมล เวบไซตเนนใหขอมลแกผปกครองในสามดาน คอใหความรความเขาใจดานอาการของภาวะความบกพรองทางพฒนาการ แนะแนวการวางแผนทงในดานการรกษาพยาบาล การพบผเชยวชาญ Assistive Technology และวธการปฏบตตนสาหรบผปกครองของเดกทมความบกพรองทางพฒนาการ และสามารถคนหาศนยบรการและหนวยงานทเกยวของในพนทใกลเคยงได

แผนภาพท 7.5 ตวอยางหวขอเนอหาในเวบไซต My Child Without Limits

ทมา : http://www.mychildwithoutlimits.org/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

158

แผนภาพท 7.6 ตวอยางวธการวางแผนการเลยงดเดกทมความตองการพเศษในเวบไซต My Child Without Limits

ทมา : http://www.mychildwithoutlimits.org/?page=life-planning

แผนภาพท 7.7 บรการคนหาศนยบรการตามพนท ในเวบไซต My Child Without Limits

ทมา : http://www.mychildwithoutlimits.org/?page=resourcelocator

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

159

7.1.2 เวบไซตมงเนนดานการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และความบกพรองทางสมองประเภทอนๆ

LD Online (http://www.ldonline.org/) ขอมลทวไป

เวบไซตใหขอมลดานการดแล การศกษา และการรกษา สาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรผปกครอง และครทดแลเดกทมความบกพรองทางการเรยนร จดเดนทนาสนใจ

เวบไซตแบงขอมลตามหมวดหมผใชงานเปนสามกลม ไดแกกลมเดกทมภาวะความบกพรองทางการเรยนร กลมครทสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และกลมผปกครองของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

สวนขอมลสาหรบผปกครองประกอบดวยขอมลภาวะความบกพรองทางการเรยนร เพอสรางเสรมความเขาใจใหแกผปกครอง การสงเกตอาการ ความตองการของเดก สทธของเดก หนาทของผปกครองในการรวมมอกบโรงเรยนเพอสงเสรมการเรยนรของเดก การดแลและสงเสรมการเรยนรของเดกทบาน ฟอรมเพอซกถามและแลกเปลยนความคดเหน คาแนะนาจากผเชยวชาญ และบรการคนหารายชอผเชยวชาญ โรงเรยน คอรส และสอตางๆ โดยคนหาจากประกาศโฆษณา

กลมครทสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนร มเนอหาครอบคลมตงแตวธการเรยนการสอนในวชาตางๆ การจดการหองเรยน เทคนคการประเมนผลการเรยนทเหมาะสม Individualized Education Program (IEP) เทคโนโลยชวยเหลอการเรยนรของเดก ขอมลทวไปทเกยวกบอาการของภาวะความบกพรองทางการเรยนร ทกษะทางสงคมของเดก บทความและหนงสอแนะนา รวมไปถงฟอรมแลกเปลยนขอมลระหวางกลมครผสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนร โดยทเนอหาอยในรปแบบขอความบนเวบไซต

เนอหาสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนรจะเนนพนทกจกรรม เชนพนทแสดงผลงานทางศลปะและงานเขยนของเดก และหนงสอแนะนาซงเปนหนงสอทมเนอหาเหมาะสมกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรโดยอาจเปนหนงสอทสรางเสรมความเขาใจใหเดกถงธรรมชาตของภาวะความบกพรองทางการเรยนร เปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

160

แผนภาพท 7.8 คนหารายชอบรการตางๆ จากเวบ LD Online

ทมา : https://www.wetalearningmedia.org/yellowpages/index.php?id=93

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

161

แผนภาพท 7.9 หนาขอมลสาหรบครผสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรในเวบไซต LD Online

ทมา : http://www.ldonline.org/educators

แผนภาพท 7.10 พนทแสดงผลงานทางศลปะสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรในเวบไซต LD Online

ทมา : http://www.ldonline.org/kidsart

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

162

7.1.3 เวบไซตทมงเนนดานการเรยนรของกลมแมวยรน

The Massachusetts Alliance on Teen Pregnancy (www.massteenpregnancy.org) ขอมลทวไป เวบไซตขององคกร The Massachusetts Alliance on Teen Pregnancy ซงดแลนโยบายของรฐ Massachusetts ทเกยวของกบแมวยรน ใหคาแนะนาแกแมวยรน และผปกครอง จดเดนทนาสนใจ เวบไซตแบงกลมขอมลเปนหมวดหมตางๆตามกลมผใช เชน แมวยรน ผปกครองแมวยรน และผททางานดานนโยบายเกยวกบแมวยรน โดยเนอหาสาหรบแมวยรน ประกอบดวยคาแนะนาดานการศกษา สทธของแมวยรน คาแนะนาดานความสมพนธ ความรดานเพศศกษา และวธการดแลเดกเปนตน ในสวนของผปกครองแมวยรน เวบไซตใหขอมลคาแนะนาดานขอปฏบตสาหรบผปกครองทลกตงครรภ และสทธของแมวยรน คาแนะนาดานการศกษา เปนตน โดยทรปแบบขอมลในเวบไซต เปนตวอกษรบนหนาเวบ

แผนภาพท 7.11 เวบไซต The Massachusetts Alliance on Teen Pregnancy

ทมา : www.massteenpregnancy.org

7.1.4 เวบไซตมงเนนดานการเรยนรสาหรบบคคลทวไป

Apec Digital Opportunity Centre (www.apecdoc.org) ขอมลทวไป

เวบไซตศนยการเรยนรเพอสรางโอกาสทางเทคโนโลยแหงเอเชย APEC Digital Opportunity Center (ADOC) ใหขอมลเกยวกบองคกรและใหบรการบทเรยนออนไลนวชาทเกยวของกบ ICT สาหรบผสนใจ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

163

จดเดนทนาสนใจ เวบไซตใหบรการบทเรยนออนไลน ในวชาทเกยวของกบการใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนต โดยบทเรยนแตละวชาอยในรปแบบไฟลวดโอซงผเรยนสามารถดาวนโหลดไดโดยไมตองลงทะเบยน เนอหาแตละวชามอาจารยจากมหาวทยาลยเปนผสอนประกอบภาพไฟลนาเสนอ นอกจากนยงใหบรการดาวนโหลดไฟลวดโอจากเวรคชอปทจดโดย ADOC และเวบไซตยงมสวนพนทกจกรรมสาหรบอาสาสมครในเครอขาย ในการเผยแพรบทความทเกยวของกบประสบการณในการทางาน และสงภาพถายเขารวมกจกรรมประกวดภาพถายอกดวย

แผนภาพท 7.12 บทเรยนออนไลนของเวบไซต APEC Digital Opportunity Center

ทมา : http://www.apecdoc.org/site/training/internet-and-e-commerce/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

164

แผนภาพท 7.13 ตวอยางไฟลวดโอการเรยนการสอนจากเวบไซต APEC Digital Opportunity Center

ทมา : http://www.apecdoc.org/site/training/internet-and-e-commerce/ Ministry of Education British Columbia ขอมลทวไป เวบไซตของกระทรวงการศกษาธการ British Columbia ใหขอมลดานการศกษาแกนกเรยน ผปกครอง และคร โดยครอบคลมเนอหาทงเดกทวไป และเดกทมความบกพรองในดานสมองหรอรางกาย จดเดนทนาสนใจ เวบไซตแบงหมวดหมเนอหาตามกลมผใช โดยแบงเปนกลมเดก ผปกครอง และคร เปนตน โดยสาหรบกลมผปกครอง เวบไซตใหคาแนะนาในดานการศกษา และการสงเสรมการเรยนรของเดก ในรปแบบขอความทางเวบไซต และไฟล PDF ซงมใหเลอกดาวนโหลดไดหลายภาษา ในสวนของคร มบรการขอมล คาแนะนาในการเรยนการสอน การประเมนผลการเรยน เสรมสรางความเขาใจความแตกตางของเดกทมความบกพรอง Individual Education Planning for Students with Special Needs (IEPs) สอการสอนเรยนการสอนและเครองมอ แบบฟอรมตางๆ เปนตน ขอมลอยในรปแบบขอความทางเวบไซต ไฟล PDF ทสามารถดาวนโหลดได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

165

และคลปวดโอ เวบไซตยงมบรการการสอบออนไลนสาหรบนกเรยน รวมถงบรการตางๆทเกยวของกบการสอบเชน บรการฝกทาขอสอบ แสดงรายงานผลการสอบเปนตน

แผนภาพท 7.14 ตวอยางเครองมอการเรยนการสอนสาหรบผปกครอง จากเวบไซต Ministry of Education British Columbia

ทมา : http://www.readnowbc.ca/k12/tools_parents.php

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

166

แผนภาพท 7.15 ตวอยางการเขยนรายงานผลการเรยนสาหรบคร จากเวบไซต Ministry of Education British Columbia

ทมา : http://www.bced.gov.bc.ca/classroom_assessment/09_report_student_prog.pdf

Connexions Live (http://www.connexionslive.com/) ขอมลทวไป เวบไซตของศนยบรการใหคาแนะนาแกเดกและเยาวชนอาย 13 – 19 ป ใหขอมลขององคกรและแนะแนวเบองตนในดานอาชพ การศกษา และการใชชวต จดเดนทนาสนใจ เวบไซตใหคาแนะนาดานการศกษาเบองตนโดยแบงตามชวงอายของเดก และมบรการพดคยกบทปรกษาผานระบบแชทออนไลน รวมถงระบหมายเลขโทรศพททปรกษา และสามารถนดเพอเขาพบทปรกษาได

7.1.5 สรปเนอหาจาก Best Practices ในตางประเทศ ขอมลและบรการจากซงรวบรวมจากเวบไซตทงหมด สามารถสรปโดยจดกลมเนอหาตามกลมเปาหมายหลกซงไดแก เดกและเยาวชนดอยโอกาส ผปกครอง คร และอาสาสมคร และเจาหนาทบานพกฉกเฉน มลนธ ไดดงตารางท 7.1 – 7.5 ซงรปแบบของเนอหาแตกตางกนไป หากเปนคาแนะนาขอความ มกจะเปนขอความในเวบไซต หรอเทกซไฟลสาหรบดาวนโหลด หากเปนแบบฟอรม รายงาน หรออปกรณประกอบการสอนอนๆ มกจะอยในรปเทกซไฟลสาหรบดาวนโหลด เชนไฟล Microsoft หรอไฟลPDF หรอไฟลรปภาพ หากเปนการสอนออนไลน ขอมลมกจะอยในรปไฟลภาพเคลอนไหว ซงมทงไฟลวดโอใหดาวนโหลด

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

167

หรอคลปวดโอทสามารถรบชมออนไลนได ขอมลประเภทประกาศโฆษณา จะอยในรประบบคนหาซงสามารถคนหาประกาศโฆษณาทผประกาศโฆษณาโพสไว โดยสามารถกาหนดเงอนไขการคนหาจากประเภทของประกาศหรอบรการ หรอจากพนทใหบรการเปนตน และหากเปนระบบการสอบ จะอยในรปเวบแอพพลเคชน ซงจะตองมชอผใชและมการลอกอนเพอเขาใจระบบ

ตารางท 7.1 ขอมลและบรการสาหรบเดกและเยาวชนดอยโอกาส ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

หวขอ เนอหา

การศกษา - บทเรยนออนไลน

- แนะแนวการศกษา

- ขอมลทนการศกษา

- แบบฝกหด การแนะนาการเตรยมตวสอบ

- บรการสอบ และผลการสอบ

- บรการใหคาแนะนาและคาปรกษาเรองการปรบตวในสถานศกษา

การใชชวต - Assistive Technology & Life skill tip sheet (PDF)

- ขอมลแนะนาเรองเพศศกษา ความสมพนธ และการคมกาเนด

- รวบรวมหมายเลข hot line ปรกษาดานความสมพนธ

- ขอมลคอรสอบรมสาหรบแมวยรน

- แนะนาการดแลเดก สาหรบแมวยรน

- การบรหารจดการเงน

- Success Stories แมวยรน

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

- ขอมลการประกวด งานนทรรศการ กจกรรมทเหมาะกบเดก

การฝกอาชพ - แนะแนวการประกอบอาชพและการฝกงาน

- แนะนาการสมครงาน และการเตรยมตวการสมภาษณงาน

- E-book

- หองสมด

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

168

หวขอ เนอหา

การแลกเปลยนความคดเหนและขอมล

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

- Network แมวยรน

ตารางท 7.2 ขอมลและบรการสาหรบผปกครอง ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

หวขอ เนอหา

การใชชวต - วธการดแลทวไป

- วธการใหคาแนะนาลกในดานการเรยน ดานสงคม

- ขอมลคอรสอบรมการฝกฝนการชวยเหลอตนเอง

- การดดแปลงบาน และพาหนะ

- วธการสอนลกเรองเพศศกษา

- รายชอศนยบรการสาหรบเดกและครอบครว เชน สถานออกกาลงกาย สถานดแลเดก ศนยเยาวชน ในบรเวณใกลเคยง

- Success Stories

- Bullying Prevention

การรกษา - การประเมนและการคดกรองออนไลน และขอมลในการคดกรองโดยทวไป

- ขอมลดานอาการ และพฒนาการทางการเรยนรของเดก

- ขอมลสถานพยาบาล

- ขอมลทางการแพทย อาการ และการรกษา

- การเตรยมตวพบแพทย

- ขอมลและบรการประกนสงคม

การศกษา - คาแนะนาสาหรบผปกครองในการสงบตรทมความบกพรองเขาโรงเรยน

- เทคโนโลย/สอการเรยนการสอนเฉพาะทาง

- Assistive technology

- ขอมลทนการศกษา

- ขอมลสถานศกษา – ปฏทนและขอมลการสมคร

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

169

หวขอ เนอหา

- การจดการเรยนการสอนทบาน

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

- วธการใชคอมพวเตอรสาหรบเดกทมความบกพรอง

- ขอมลคอรสฝกทกษะอาชพ

- คอรสฝกทกษะ ความสามารถพเศษทเหมาะกบเดก เชน การเรยนดนตร

- ขอมลงานการประกวด นทรรศการ กจกรรมทเหมาะกบเดก

การแลกเปลยนความคดเหนและขอมล

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษา ผเชยวชาญ

- ขอมลหนวยงาน หรอสมาคมผปกครองของเดกทมความบกพรอง

ตารางท 7.3 ขอมลและบรการสาหรบคร ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

หวขอ เนอหา

การศกษา - ขอแนะนาสาหรบครผสอนเดกทมความบกพรองดานตางๆ

- วธการเรยนการสอน การประเมน และการวดผลสอบทเหมาะสมกบเดก

- ตวอยางขอสอบ เอกสารการประเมน คมอการใหคะแนน

- การสราง Individual Education Planning for Students with Special Needs (IEPs)

- Assistive Technology

- สอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดก แบงเนอหาตามชวงอาย หรอชนเรยน และวชา

- ขอมลทนการศกษา

การคดกรอง - ระบบคดกรอง

การใชชวต - การแกไขกฏขอบงคบของโรงเรยนใหเออตอการศกษาของเดกทมความบกพรอง

- ขอมลสทธของเดก

- Bullying Prevention

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

- ขอมลการประกวด งานนทรรศการ กจกรรมทเหมาะกบเดก

- คอรสฝกทกษะ ความสามารถพเศษทเหมาะกบเดก

การแลกเปลยนความ - Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

170

หวขอ เนอหา

คดเหนและขอมล - ขอมลหนวยงาน หรอสมาคมครผสอนเดกทมความบกพรอง

ตารางท 7.4 ขอมลและบรการสาหรบอาสาสมคร และเจาหนาทบานพกฉกเฉน มลนธ ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

หวขอ เนอหา

การดแลเดก - ขอมลวธการดแลเดก

- วธการใหคาแนะนาเดกในดานการเรยน ดานสงคม

- ขอมลการอบรมสมนาสาหรบผเกยวของ

กจกรรมสาหรบอาสาสมคร

- จดประกวด web blog ขององคกรชวยเหลอเดก

- จดการประกวดภาพถายอาสาสมคร

ตารางท 7.5 ขอมลและบรการอนๆ ซงรวบรวมจากเวบไซต Best Practice จากตางประเทศ

หวขอ เนอหา

อนๆ - Publications / บทความ

- Glossary of Terms

- FAQs

- ลงค/ประกาศโฆษณาองคกรทเกยวของ

- Newsletter

7.1.6 แหลงทมาของขอมลในเวบไซต

จากการศกษาเนอหาภายในเวบไซตตวอยาง Best Practice จากตางประเทศ พบวาเนอหาภายในเวบไซตมแหลงทมาหลากหลาย ซงสามารถแบงเปนประเภทใหญๆไดดงน

- ขอมลซงจดทาโดยหนวยงานเวบไซต ไดแกขอมลทจดทาขนโดยทมงานของเวบไซตนนๆ โดยไมไดทาการคดลอกมาจากแหลงขอมลอน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

171

- ลงคจากแหลงอนๆ ไดแกขอมลทจดทาโดยเวบไซตอนๆ หรอหนวยงานอนๆซงไมใชเจาของหนวยงานเจาของเวบไซต โดยเวบไซตทาลงค หรอนาขอมลมาเผยแพร โดยใชแหลงทมาเพออางองแหลงขอมล

- ขอมลทสรางขนโดยผใช ไดแกขอมลทเกดจากผใชเขามาโพสไวเพอตอบคาถาม หรอแบงปนประสบการณ เชนขอมลในฟอรมหรอบลอก หรอพนทกจกรรมออนไลนตางๆ หรอเพอใหขอมลอนอาจเปนประโยชนแกผอน เชนการประกาศโฆษณาบรการทเกยวของกบเดก

- ขอมลจากผเชยวชาญรบเชญ ไดแกบทความพเศษ หรอการตอบคาถามพดคยกบผเชยวชาญทไดรบเชญมาใหความมลแกผใชบรการของระบบ

7.2 ตวอยางนวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทนาสนใจในประเทศ

จากการรวบรวมขอมลเกยวกบเวบไซตทด (Best Practise) ทจดทาขนเพอการศกษาในประเทศไทย คณะวจยไดทาการศกษารวบรวมขอมลคลงเวบไซตเกยวกบการศกษาของไทย จากเวบไซตทร ฮต (Truehits.net) ของบรษท ศนยวจยนวตกรรมอนเทอรเนตไทย จากด ซงเปนสารบญเวบไซตประเทศไทย (Thailand Website Directory) และศนยรวมสถตการเยยมชมเวบไซตในประเทศไทยทมการปรบปรงขอมลในวนจนทรของทกสปดาห โดยคณะวจยไดทาการรวบรวมเวบไซตทมผเขาใชงานสงสดจากการจดอนดบ 10 เวบไซตแรกในหมวด “การศกษา” เมอวนท 16 กรกฎาคม 2555 ดงตารางท 7.6 ซงสามารถสรปการศกษาเวบไซตเพอการศกษาได ดงตอไปน

ตารางท 7.6 10 อนดบเวบไซตในหมวดการศกษาทมผเขาใชงานสงสด

อนดบ เวบไซต/วตถประสงค

1 เอดดโซน (www.eduzones.com)

เปนเวบไซตเพอกระจายโอกาสทางการศกษา ดวยการนาเทคโนโลยมาใชใหเกดประโยชนตอ นกเรยน นกศกษา คร อาจารย และผทเกยวของ โดยการจดทาเปนโปรแกรมและขอมลทใหบรการโดยไมเสยคาใชจายแกสมาชก

2 บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com)

เปนเวบไซตเพอใชในการจดการเรยนรของครและนกเรยนทวประเทศ โดยไมเสยคาใชจาย

3 โกทโนว: คนทางานแลกเปลยนเรยนร (www.gotoknow.org)

เปนเวบไซตในรปแบบของชมชนออนไลนเพอการจดการความร (Knowledge Management) ของผททางานในภาครฐและภาคสงคม เพอใชในการถายทอดความรฝงลก (Tacit Knowledge) อนเกดจากประสบการณทสงสมจากการทางานและชวต ผานการเขยนบนทกลงในสมด (บลอก) เพอแลกเปลยนเรยนรรวมกนระหวาง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

172

อนดบ เวบไซต/วตถประสงค

สมาชก

4 ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php)

เปนเวบไซตเพอสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงภมปญญา และเปนชองทางในการนาเทคโนโลยการสอสารทกรปแบบมาใชในการปลกความร ความด และรกษสงแวดลอมใหแกเดก เยาวชน และผสนใจทวไป เพอเปดโอกาสใหนกเรยน คร และโรงเรยน สามารถเขาถงแหลงสาระความรในรปแบบบรณาการไดโดยไมเสยคาใชจาย ซงสามารถใชเปนสอกลางในการรวมแลกเปลยนความร และแบงปนประสบการณเฉพาะบคคลทตองการจะเผยแพรแกบคคลทสนใจ

5 วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com)

เปนเวบไซตเพอสรางและถายทอดความรใหแกสงคมไทยโดยไมเสยคาใชจาย ในการใหองคความร และแลกเปลยนประสบการณทางวชาการ ทงทางดานแนวคดและดานขอเสนอแนะ

6 เลรนเนอร: ส จ ป ล (www.learners.in.th)

เปนเวบไซตทใหบรการระบบบลอกแกกลมเยาวชน เพอใชในการถายทอดประสบการณสวนบคคล โดยเนนการถายทอดความรดวยตวเอง เพอลดการกอใหเกดการโจรกรรมทางวรรณกรรม และเปนเสมอนแฟมสะสมงานของเยาวชน คร และอาจารยในผลงานทางดานการเขยน ในการใชเปนพนทเพอพฒนาทางดานการศกษาใหกบเยาวชน และการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน

7 ยนแกงค (www.unigang.com)

เปนเวบไซตเพอใหนกเรยนทวประเทศเขาถงขอมลทางดานการศกษา เพอลดความเหลอมลาเกยวกบโอกาสทางการศกษาในระดบอดมศกษาโดยไมเสยคาใชจาย และสามารถชวยลดตนทนทางดานการศกษาดวยการใชอนเทอรเนตเปนสอกลาง

8 ครบานนอกดอทคอม (www.kroobannok.com)

เปนเวบไซตเพอใชเปนชองทางในการสอสารแลกเปลยน เพมพนความร และใหขาวสารททนตอเหตการณแกคร อาจารยผปฏบตงานในทกพนทของประเทศไทย เพอใชในการพฒนาศกยภาพทางการสอนและความกาวหนาในอาชพ

9 เปดสอบทเดยดอทคอม (www.perdsorbtoday.com)

เปนเวบไซตเพอใชประชาสมพนธเกยวกบการรบสมครงานทงภาครฐ รฐวสาหกจ และเอกชน นอกจากนยงมเนอหาเกยวกบบทเรยนออนไลนอกดวย

10 คลงปญญาไทย (www.panyathai.or.th)

เปนเวบไซตเพอเปดโลกการเรยนรของเดกและเยาวชนไทย เพอผลกดนใหเกดพนทการเรยนรใหมในระบบอนเทอรเนตซงเปนชองทางใหเดกและเยาวชนทสนใจแสวงหาความร สามารถเขาถงองคความรตางๆ ในรปแบบภาษาไทยทตนสนใจไดโดยสะดวก ซงเปดโอกาสใหเดกไทยมแหลงศกษา และเขามามสวนรวมแบงปน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

173

อนดบ เวบไซต/วตถประสงค

ขอมล ขาวสาร และความรอยางอสระ ทาใหประชาชนมชองทางในการใชอนเทอรเนตอยางสรางสรรค

ทมา: ประมวลจากเวบไซตทรฮต; Truehits.net

7.2.1 กลมผใชงานเปาหมายของเวบไซต (Target Groups of Websites)

ในสวนของกลมผใชงานเปาหมายของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษานน พบวา ผใชงานทเวบไซตเพอการศกษาใหความสาคญสวนใหญเนนกลมนกเรยนเปนผใชงานเปาหมาย 6 เวบไซต รองลงมาคอ อาจารย จานวน 5 เวบไซต ผสนใจทวไป 4 เวบไซต และผปกครอง 2 เวบไซต ตามลาดบ ดงแผนภาพท 7.16

แผนภาพท 7.16 กลมผใชงานเปาหมายของเวบไซต

ทมา: ประมวลจากเวบไซตทรฮต; Truehits.net

7.2.2 เนอหาเวบไซตของแตละกลมเปาหมาย (Target Groups Contents of Websites)

ในสวนเนอหาสาหรบกลมผใชงานเปาหมายของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษานน พบวา เวบไซตเพอการศกษาใหความสาคญสวนใหญมเนอหาสาหรบผใชงานทเนนกลมอาจารยมากถงรอยละ 50.88 ของเนอหาทงหมดของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

174

รองลงมาคอ เนอหาสาหรบนกเรยนรอยละ 35.84 และสาหรบผปกครองรอยละ 13.28 ตามลาดบ ดงตารางท 7.7

ตารางท 7.7 5 อนดบกลมเนอหาสาหรบกลมผใชงานเปาหมายของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบ

แรกในหมวดการศกษา

เนอหา รอยละ*

นกเรยน 1. คลงบทเรยน/ขอสอบ 13.18 2. ขาวประชาสมพนธเกยวกบการศกษา 9.95 3. แอดมชชน/สอบตรง/ทนการศกษา/แนะนาคณะและมหาวทยาลย 7.71 4. คลงรปภาพ/Social Network 6.47 5. blog/forum/กระท/กระดานสนทนา 4.98

อาจารย 1. บทความทางวชาการ 11.69 2. คอมพวเตอร/เทคโนโลยชวยในการเรยนการสอน 7.46 3. เทคนคการสอนวชาตางๆ 6.22 4. แผนการเรยนการสอน 5.22 5. ผลงานวจย/โครงงานตางๆ 3.73

ผปกครอง 1. บทความเกยวกบครอบครว/การเลยงดและสงสอนบตร 6.22 2. สตรการทาอาหาร/จดสวน/ทาความสะอาด 2.99 3. สขภาพ 2.24 4. ทองเทยว/กฬา 1.74

5. blog/forum/กระท/กระดานสนทนา 0.75 * จานวนรอยละของเนอหาทงหมดของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

ทมา: ประมวลจากเวบไซตทรฮต; Truehits.net

ในสวนของกลมเนอหาหลกของเวบไซตสามารถแบงตามผใชงานเปาหมายได โดยจานวนเนอหาของ

เวบไซต 3 อนดบแรก ไดแก คลงบทเรยนและขอสอบตาม 8 กลมสาระวชา เชน ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคม สขศกษา พละศกษา ศลปะ การงานอาชพ เทคโนโลย ภาษาตางประเทศ เปนตน จานวนรอยละ 13.28 ของเนอหาทงหมดของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา อนดบ 2 คอ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

175

บทความทางวชาการรอยละ 11.78 และขาวประชาสมพนธเกยวกบการศกษารอยละ 10.03 ตามลาดบ ดงตารางท 7.8

ตารางท 7.8 10 อนดบเนอหาสาหรบกลมผใชงานเปาหมายของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรก

ในหมวดการศกษา

เนอหา รอยละ* กลมผใชเปาหมาย

1. คลงบทเรยน/ขอสอบ 13.18 นกเรยน

2. บทความทางวชาการ 11.69 อาจารย/นกเรยน/ผสนใจทวไป

3. ขาวประชาสมพนธเกยวกบการศกษา 9.95 นกเรยน/อาจารย

4. แอดมชชน/สอบตรง/ทนการศกษา/แนะนามหาวทยาลย 7.71 นกเรยน

5. คอมพวเตอร/เทคโนโลยชวยในการเรยนการสอน 7.46 อาจารย

6. คลงรปภาพ/Social Network 6.47 นกเรยน/ผสนใจทวไป

7. บทความเกยวกบครอบครว/การเลยงดและสงสอนบตร 6.22 ผปกครอง

7. เทคนคการสอนวชาตางๆ 6.22 อาจารย

8. แผนการเรยนการสอน 5.22 อาจารย

9. blog/กระท/กระดานสนทนา 5.01 นกเรยน/อาจารย/ผสนใจทวไป

10. ผลงานวจย/โครงงานตางๆ 3.76 อาจารย/ผสนใจทวไป

* จานวนรอยละของเนอหาทงหมดของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

ทมา: ประมวลจากเวบไซตทรฮต; Truehits.net

7.2.3 แหลงทมาของเนอหาในเวบไซต (Source of Websites Information)

ในสวนแหลงทมาของเนอหาในเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษานน พบวา แหลงทมาของเนอหาในเวบไซตเพอการศกษาสวนใหญมเนอหามาจากขอมลภายในประเทศรอยละ 67.58 ของเนอหาทงหมดของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา และเปนเนอหาทมาจากขอมล

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

176

จากตางประเทศรอยละ 32.42 โดยสวนใหญเปนขอมลแปลเกยวกบขาวสารและบทความทางดานเทคโนโลย และขอมลทางดานทนการศกษาและการศกษาตอตางประเทศ ดงตารางท 7.9

ตารางท 7.9 5 อนดบเนอหาแยกตามแหลงทมาของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

เนอหา รอยละ*

ในประเทศ

1. คลงเอกสาร/คลปวดโอ/ซอฟตแวรเพอการศกษา 18.26

2. บทความทผดแลเวบไซต/หนวยงานเจาของเวบไซตเขยนเอง 15.53

3. บทความทสมาชกเขยน (นกเรยน/นกศกษา/อาจารย/ผทสนใจ/ผปกครอง) 15.07

4. ขาวประชาสมพนธเกยวกบการศกษา 7.76

5. เวบลงก 5.94

ตางประเทศ

1. ขาว/บทความเกยวกบเทคโนโลย (ขอมลแปล) 9.59

2. การศกษาตอตางประเทศ (ขอมลแปล) 8.68

3. เวบลงก 7.76

4. ทนการศกษาในตางประเทศ (ขอมลแปล) 5.48

5. คลงคลปวดโอการศกษาตางๆ 0.91

* จานวนรอยละของเนอหาทงหมดของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

ทมา: ประมวลจากเวบไซตทรฮต; Truehits.net

7.2.4 รปแบบของเวบไซต (Feature of Websites)

ในสวนรปแบบของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษานน พบวา ทกเวบไซตเพอการศกษาจะมรปแบบของการสมครสมาชกและมชองใหสบคนขอมลภายในเวบไซต รองลงมาคอ มการใหแลกเปลยนขอคดเหนผานเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) จานวน 9 เวบไซต อนดบ 3 คอ มการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

177

เชอมโยงเนอหาในเวบไซตไปยงเวบไซตอนๆ มการเขยนบทความทางวชาการตางๆ ทงทจดทาขนจากผดแลเวบไซตและจากสมาขก และมพนทในการแลกเปลยนความคดเหนระหวางสมาชกผานกระดานสนทนา (Forum) จานวน 6 เวบไซต อนดบ 4 คอ มเมนลด (Quick Menu) เพอเพมความสะดวกในการเขาถงขอมลตางๆ ในเวบไซตจานวน 5 เวบไซต และอนดบท 5 คอ มปายกากบแบบกอนเมฆ (Tag Cloud) ในการจบกลมคาสาคญ (keyword) ทมผสนใจสงสด เพอเพมความสะดวกในการคนหาขอมลของผใชงานจานวน 3 เวบไซต ดงแผนภาพท 7.17

แผนภาพท 7.17 5 อนดบรปแบบของเวบไซตทมผใชงานสงสด 10 อนดบแรกในหมวดการศกษา

ทมา: ประมวลจากเวบไซตทรฮต; Truehits.net

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

178

บทท 8

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

8.1 ภาพรวม

จากการศกษาทบทวนปญหาการเรยนรของเดกกลมเปาหมายรวมกบแนวทางนวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส คณะทางานจงไดนาเสนอระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสนบสนนการเรยนรของเดกกลมเปาหมายเบองตน 3 กลม ซงไดแก เดกบกพรองทางการเคลอนไหว เดกบกพรองทางการเรยนร และแมวยรน โดยระบบนมรายละเอยดดงตอไปน

8.1.1 วตถประสงคของระบบ

1. เพอเปนแหลงเรยนร แลกเปลยน ของเดกดอยโอกาสกลมเปาหมาย โดยมการรวบรวมขอมล ความร และสอตางๆอยางเปนระบบ มการจดหมวดหมซงผใชสามารถสบคนขอมลไดอยางสะดวก มพนทกจกรรมสรางสรรค มชองทางการเรยนรทเหมาะสม และสามารถตดตามผลการเรยนรได รวมถงการมหลกสตทสงเสรมการเรยนรเพอพฒนาศกยภาพในการชวยเหลอเดกกลมเปาหมาย

2. เพอเปนแหลงเชอมโยงบคลากรและเครอขายผปกครอง คร ผดแล และผทางานทเกยวของกบเดกดอยโอกาสกลมดงกลาว โดยผใชสามารถสบคน นาเขา และแลกเปลยนขอมล ขาวสาร ความร และแนวปฏบตทไดผลด รวมถงการมพนทสาหรบกจกรรมทเกยวของ

3. เพอเปนชองทางการสอสาร แลกเปลยน และการใหคาปรกษาของผเชยวชาญ/ อาสาสมครทเกยวของ สาหรบทงเดก ผปกครอง คร ผดแล และผทาการเกยวของกบเดกดงกลาว

8.1.2 คณลกษณะและองคประกอบของระบบ

ดวยวตถประสงคดงกลาว ระบบทนาเสนอนมองคประกอบหลก 5 สวน กลาวคอ เวบพอรทล (Portal), ระบบบรหารจดการการเรยนร (Learning Management System: LMS), คลงขอมลบทเรยน (Learning Objects Repository), ระบบโพรไฟลของผเรยน (Learner’s Profile), และระบบเครอขายสงคม (Social Network System) โดยระบบนจะมผใช 4 กลมคอ

1) กลมเดกเปาหมาย

2) กลมพอแมผปกครองของเดก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

179

3) กลมคร ผปฏบตการและผทางานกบเดกกลมดงกลาวโดยตรง

4) กลมผเชยวชาญ องคกรเอกชน (NGOs) และบคคลทวไปทสนใจ

แผนภาพท 8.1 ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

8.2 องคประกอบ

8.2.1 เวบกลาง (Web Portal)

เวบทาเปนจดศนยกลางทผใชระบบอนไดแก 1) เดก 2) ผปกครอง 3) คร/ผดแล และ 4) ผทางานเกยวกบเดก/ NGOs สามารถทเขาถงขอมลขาวสารตางๆ ไดอยางรวดเรว มการจดเกบขอมลทเปนระบบ สามารถสบคนขอมลไดอยางมประสทธภาพ คานงถงผใชเปนศนยกลาง โดยทขอมลขาวสารทแสดงจะเปนขอมลทเกยวของกบผใชหรอเปนขอมลทผใชสนใจ นอกจากนยงมเครองมอและบรการตางๆ สาหรบผใชเพอทาใหเวบทานตอบสนองลกษณะเฉพาะของผใชแตละคนอยางแทจรง โดยทระบบจะตองมความสามารถตางๆ ตอไปน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

180

• มระบบบรหารจดการเนอหา (Content) ทอานวยความสะดวกในการคนหาขอมลทมอย และการนาเขา และคดกรองขอมลทเกยวของกบการเรยนรของเดกดอยโอกาส ไมวาจะเปนขอมลทจดทาขนโดยผเชยวชาญหรอสมาชก และมการรวมลงคไปถงขอมล และองคกรภายนอก

• มพนทในการแลกเปลยนขอมลขาวสารระหวางผใช เชน ฟอรม/ เวบบอรด แกลเลอรภาพ คลงวดโอ คลงขอมลแนวปฏบตทด (Best practices) ฯลฯ โดยเนนใหผทมประสบการณชวยเหลอใหผมปญหาแกปญหาได

• มระบบบรหารจดการกจกรรมเชน Calendar, Events, Survey ฯลฯ

• มชองทางในตดตอสอสารแบบทางเดยวเชน Column, Blog, Newsletter, RSS/ feed และแบบสองทาง และ real time เชน Chat, Hot Line, และ Conference

• มการเชอมตอไปสชองทาง Social Network ตางๆ เชน youtube, facebook, twitter เปนตน

• เนนในเรอง Web Accessibility/ Universal Design ตามมาตรฐานสากล ตวอยางเชน ผบกพรองทางสายตาตองมขอมลในรปแบบทสามารถอานออกเสยงได และผบกพรองทางการไดยน ตองมเนอหาในรปแบบวดโอทม Closed Caption เปนตน

• มมาตรการ และการบรหารจดการในเรองของความปลอดภยของเวบไซต

8.2.2 ระบบบรหารจดการการเรยนร (Learning Management System: LMS)

ในสวนท 2 Learning Management System หรอ LMS เปนระบบซอฟตแวรเพอบรหารจดการการเรยนร ทสามารถจดการสงเนอหาการเรยนรรปแบบตางๆถงผเรยน และสามารถตดตามกจกรรม/ ผลการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ เพอใหผเรยนสามารถเรยนไดทกท ทกเวลา เวลา ในรปแบบสอมลตมเดยทงบทความ ภาพ เสยง หรอวดโอ ทสามารถโตตอบไดเสมอนการเรยนในหองเรยนปกต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

181

แผนภาพท 8.2 Web-based Learning

ทมา: NECTEC’s Web-based Learning

ในระบบนผเรยนจะเชอมตอกบหองเรยนออนไลน video conference หองสมด เวบ ชมชน แหลงขอมล ครผสอน พเลยง เพอน มการถามตอบ แลกเปลยนสนทนา รวมไปถงการประเมนตวเองแบบออนไลน ฯลฯ โดยทระบบนจะตองมความสมดลระหวางการเรยนรและการบรหารจดการเนอหาทเกยวของ โดยระบบ LMS ทนาเสนอจะเนนการชวยสงเสรมการเรยนรในเพอใหเดกกลมเปาหมายสามารถเรยนรจากทบานหรอชมชนในระดบและรปแบบทผเรยนตองการ ซงอาจจะเปนการเรยนเสรมการศกษาในระบบ การเรยนรทกษะชวต และการฝกอาชพ ฯลฯ

ซงระบบทเสนอจะมคณลกษณะดงตอไปน

• พฒนาบนพนฐานของซอฟตแวรโอเพนซอรส (OpenSource) ทสนบสนนการทางานบนระบบปฏบตการ Windows และ Linux และรองรบเนอหาการเรยนรตามมาตรฐานสากลเชน SCORM

• มมาตรการ และการบรการจดการในเรองของความปลอดภยของระบบ

• มคณลกษณะ (Features) ทชวยอานวยความสะดวกในการเรยนรแบบออนไลน เชน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

182

− การสมครเรยน

− การลงทะเบยน

− การจดการหลกสตร

− การจดการตารางสอน

− การจดการผใชงาน

− การสนทนาเวบบอรด เมล ปฏทนนดหมาย

− การตดตามการเขาเรยนและผลการเรยน

− การประเมนผลการเรยนดวยตนเอง และโดยผเชยวชาญ

− และการจดการขอมลสวนตว เปนตน

8.2.3 คลงขอมลบทเรยน (Learning Objects Repository)

ในสวนท 3 คลงขอมลบทเรยน หรอ Learning Objects Repository คอสถานทเกบบทเรยนทไดรบการแปลงจากเนอหาการเรยนรทวไป ไมวาจะเปนจากเนอหา online หรอ offline ใหอยในรปแบบของ e-Learning Objects ซงเปนสอมลตมเดยทนาสนใจแกผเรยน ซงระบบนจะมคณลกษณะทสาคญตอไปน

• มมาตรฐานในการจดเกบบทเรยน • ใหบรการเนอหาในหลากหลายรปแบบทตอบสนองตอการเรยนรของเดกดอยโอกาสประเภท

ตางๆ ไมวาจะเปน Learning objects, ภาพ, เสยง, บทความ, วดโอ เปนตน • ใหบรการการสบคนตามหมวดหม ประเภท รวมถง Full Text • มการประกาศใบอนญาตสทธในการเขาถงทชดเจน

8.2.4 ระบบโพรไฟลของผเรยน (Learner’s Profile)

สาหรบเวบไซตทวไปหรอในสวนของเวบทานน ผใชสามารถอานขอมลและดาวนโหลดเอกสารและสอตางๆ ไดโดยไมตองลงทะเบยน แตระบบ e-learning ผใชงานตองลงทะเบยนดวยชอ นามสกล และอเมลแอดเดรส จงจะเขาใชงานระบบได เนองจากระบบตองทาการบนทกประวตการศกษา ผลการคดกรอง พฒนาการการเรยน ผลการเรยน และอาจรวมถงการออกหลกฐานรบรองวาผเรยนสาเรจการศกษาในหลกสตรนนๆแลว

ดงนนในสวนท 4 ระบบโพรไฟลของผเรยน เปนกระบวนการในการจดเกบกลมขอมลสวนตวของผเรยนในระบบซงในกรณน เพอใหผปกครอง คร ผดแลเดก หรอแมแตตวเดกเองใชในการวางแผน ตดตามผลและพฒนาการของการเรยนร โดยมการยนยนหรออางองตวตนของผใชงาน (หากจาเปน)

โดยการทาโพรไฟลนมประโยชนกลาวคอ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

183

สาหรบผเรยน

− ไดรบบรการหรอขาวสารทกลนกรองใหเหมาะสมกบผใชแตละคน เชนบทเรยน แนะแนว การใหคาปรกษา

− สามารถใชบรการทตองการการยนยนตวตน เชน การคดกรองอาการ การสอบวดระดบ

สาหรบผดแลระบบ

− สามารถตรวจสอบจานวนการใชงานจรงของผเรยนได

− สามารถเกบฐานขอมลผเรยนได

− สามารถเลอกใหบรการทเหมาะกบผเรยนแตละคนได

− สามารถปรบปรงบรการอนๆใหครอบคลมถงบรการทมความตองการโดยผเรยน

อยางไรกตาม แมวาโพรไฟลจะสามารถทาใหเกดกจกรรมดๆ มประโยชนตอผใช และไดสทธพเศษตางๆ การทาระบบโพรไฟลตองมความระมดระวงเปนอยางสง เนองจากระบบโพรไฟลนไมใช โพรไฟลของความสาเรจ กลมผใชเปนเดกและเยาวชนดอยโอกาส และผปกครองของเดกดงกลาว ซงบางคนไมพรอม ไมอยากเปดเผยวาตวเองมปญหา แตตองการความชวยเหลอ ขอมลสวนตวของสมาชก จงไมควรมการเปดเผย และการตดตอสอสาร ในกรณทจาเปนอาจแสดงแคชอเพอใหความเหนเทานน และจะตองมมาตรการและการบรหารจดการในเรองความปลอดภยของระบบดวย

8.2.5 ระบบเครอขายสงคม (Social Network System)

ในสวนท 5 ระบบทนาเสนอจะมการเชอมตอกบ Social Networks ซงหมายถงสอออนไลน รปแบบตางๆ เชน Blogs, Wikis, Social bookmarking, Social networking ( เชน facebook, twitter, youtube, flickr, instragram), Podcast หรอ Video cast เนองจากการใชเครอขายออนไลนเพอกจกรรมทางสงคมนนมตนทนตา มการเตบโตอยางมหาศาล เขาถงกลมเปาหมายทางสงคม ชวยแพรสารทตองการนาเสนอผานรปแบบทางเลอก และสรางโอกาสในการแลกเปลยนขอมลขาวสารทจาเปน โดยการเลอกใชระบบ Social Networks ตางๆ ทมอยในโลกนนขนอยกบลกษณะของการเชอมโยงทตองการ ไมวาจะเปนการ ฟง มสวนรวม สรางเนอหา สรางกระแส สรางเครอขาย ดงตวอยางในแผนภาพท 8.3

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

184

แผนภาพท 8.3 การเชอมโยงกบ Social Networks

ทมา: ปรบจาก http://www.un.org/esa/socdev/ngo/docs/2010/Farra.pdf

การเชอมตอเครอขายออนไลนนรวมถงการสราง Interface ของระบบทจะทาใหผใชสามารถเขาถง

เนอหาบนระบบผานอปกรณเคลอนท เชนโทรศพท แบบ Smart phone หรอ Tablet ไดอยางสะดวก รวดเรว (แตไมรวมถงการสรางแอพพลเคชนบนอปกรณเคลอนทดงกลาว) เพอใหเครอขายออนไลนเหลานสามารถนามาใช เพอเขาถงและเชอมโยงกบ เดก ผปกครอง คร ผทางานเกยวกบเดกและองคกรตางๆในสงคมไดอยางมประสทธภาพมากขน อยางไรกตาม เนองจากการเชอมตอกบเครอขายออนไลนมทงประโยชนและความเสยง จะตองมการบรหารจดการอยางระมดระวง นอกจากการใหความร และเนอหา ควรมการใหความรเรองการเทาทนสอ รวมถงตองมการศกษาพฤตกรรมเดก โดยอาจมพเลยงทเขาใจเดกและเปนเพอนชวยแกปญหาไปดวย

8.2.6 ระบบอนๆ

แมวาระบบทคณะวจยนาเสนอน ประกอบองคประกอบ 5 เรอง คอ Web Portal, LMS, Learning Object Repository, Learner’s Profile, Social Network System ระบบทนาเสนอนสามารถขยายใหรองรบระบบอนๆ ทจาเปนตอการสงเสรมการเรยนรของเดกดอยโอกาส เชน ระบบคดกรองออนไลน ซงเปนแบบคดกรองสาหรบเดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน ทมผพฒนาขนมาแลว หรอกาลงพฒนาอยในประเทศไทย ซงระบบคดกรองนจะทาใหการคดกรองเดกทมแนวโนมวาจะมความบกพรองทางการเรยนร มความสะดวกรวดเรวขน และลดความคลาดเคลอนในการคานวณ อยางไรกตามการจะนาระบบคดกรองทมลขสทธมารวมกบระบบทนาเสนอไดหรอไมนน ยงขนอยกบการเจรจากบเจาของลขสทธ และผพฒนาระบบตอไป

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

185

8.3 เนอหา (Digital Content)

จากการศกษาตวอยาง Best Practice ในตางประเทศ เวบไซตทเกยวของกบการเรยนรในประเทศ (ดงปรากฏในบทท 7) ผนวกกบผลการศกษาขอมลเฉพาะของเดกแตละกลม การสมภาษณผเชยวชาญ และการระดมความคดเหนจากผเชยวชาญในสาขาตางๆ คณะวจยทาการสรปเนอหาของระบบทจาเปนตอเดกแตละกลม74 โดยแบงเนอหาตามประเภทของเดก อนไดแก เดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และแมวยรน โดยเนอหาภายในแตละกลมถกแบงยอยตามกลมผใช อนไดแก ตวเดกเอง ผปกครอง คร และกลมอาสาสมคร หรอเจาหนาทมลนธและบานพกฉกเฉน ผใชหลกของระบบจะมความแตกตางกนตามพฤตกรรมของเดกแตละกลมและกลมผเกยวของ เนองจากลกษณะความบกพรอง ความตองการทางการเรยนร และปญหาในการเรยนรทตองการการสนบสนนสงเสรมมลกษณะทแตกตางกนไปในเดกสามกลม ดงจะอธบายในลาดบถดไป

8.3.1 เนอหาสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว

สาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว เนอหาหลกทสาคญสาหรบกลมนคอเนอหาสาหรบเดก บทเรยนออนไลน เนองจากเดกมความลาบากในการเดนทางไปโรงเรยน แตขณะเดยวกน พอแมและครกสามารถชวยสนบสนนและอานวยความสะดวกในการเรยนแกเดกได ผปกครองอาจจะเปนผศกษาและแนะนานกเดกในการใชบทเรยนออนไลน จากการศกษาพบวาเนอหาในการศกษาทกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวตองการ คอเนอหาการศกษาเชนเดยวกบเดกทวไป แตตองนาเนอหาเหลานนมาทาใหอยในรปแบบหรอระบบทเดกทมความลาบากทางการเคลอนไหวสามารถเขาถงได ซงหากเนอหาเหลานนอยในรปแบบบทเรยนออนไลน เดกทมความลาบากในการเดนทางไปโรงเรยนกจะสามารถเรยนไดเทากบเดกทวไปโดยเรยนจากทใดกไดทสามารถใชคอมพวเตอรและอนเตอรเนตได ระบบการสอบออนไลนกสามารถอานวยความสะดวกใหเดกในกลมนไดเชนเดยวกน

นอกจากการทาใหเดกสามารถเขาถงเนอหาการศกษาในระบบไดแลว เนอหาทสาคญในการชวยสงเสรมการเรยนรของเดกไดแกเนอหาบทเรยนดานทกษะชวต ซงประกอบดวยวชาทสอนใหเดกสามารถปรบตวและใชชวตในสงคมได เชน สอนการทากจกรรมตางๆดวยวธทเหมาะสมกบผทมความยากลาบากทางการเคลอนไหว แนะนาการใชอปกรณชวยเหลอประเภทตางๆ การฝกอาชพทเหมาะสมกบผทมความบกพรองทางการเคลอนไหว เปนตน

สาหรบผปกครองของเดกทมความยากลาบากทางการเคลอนไหว ขอมลทเปนประโยชนไดแกคาแนะนาดานทางเลอกและโอกาสในการศกษาของเดก การเตรยมความพรอมสาหรบเดกในการสงเดกเขาเรยนในสถานศกษา การจดการเรยนการสอนทบาน และสอการเรยนการสอน ในกรณผปกครองตดสนใจสอนลกดวยตนเอง นอกจากนขอมลทเกยวของกบสทธของเดก ความชวยเหลอจากภาครฐ อปกรณชวยเหลอการ 74 โดยท สสค. อาจพจารณานาเนอหาทเปนนวตกรรมการเรยนรทไดจากโครงการตางๆ เชนโครงการครสอนด มาใสในระบบนดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

186

เคลอนไหวตางๆ ทมประโยชนตอเดก วธการดแลเดก การปรบปรงบานใหเหมาะสมตอการอยอาศยของเดกทมความยากลาบากทางการเคลอนไหว และฟอรมในการพดคยแลกเปลยนขอมลและประสบการณในหมผปกครองทดแลเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว กจะเปนประโยชนตอผปกครองในการดแลและสงเสรมการเรยนรของเดกเชนกน

สาหรบครทมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวในชนเรยน ระบบควรมเนอหาดานการขอควรปฏบต การอานวยความสะดวกเมอมนกเรยนทมความบกพรองทางการเคลอนไหวในชนเรยน การแกไขกฏขอบงคบของโรงเรยนใหเออตอการศกษาของเดกทมความลาบากทางการเคลอนไหน เทคโนโลยชวยเหลอการเรยนรของเดก การสราง Individual Education Planning for Students with Special Needs (IEPs) สาหรบเดก เพอทครจะสามารถชวยสงเสรมการศกษาของเดกไดอยางเหมาะสม รายละเอยดเนอหาสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวและผเกยวของไดถกสรปและแสดงในคอลมนหวขอและเนอหาตารางท 8.1

8.3.2 เนอหาสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร (แอลด)

จากการศกษาพบวาพฒนาการดานการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร จะขนอยกบการสนบสนนจากผปกครองเปนหลก เนองจากความบกพรองทางการเรยนรเปนภาวะทเกดขนตงแตเดกมอายนอย เพราะฉะนนผปกครองตองเปนผสงเกตอาการทอาจบงชวาเดกมความบกพรองทางการเรยนร เพราะหากยงทราบเรวขนเทาใด และสงเสรมการเรยนรเดกดวยวธทเหมาะสมเรวขนเทาใด กยงมโอกาสสงขนทเดกจะพฒนาการเรยนรไดดขน เนองจากวธการเรยนการสอนทใชกบเดกทวไปไมสามารถใชไดกบเดกทมภาวะยากลาบากทางการเรยนร ครทสอนเดกกสามารถชวยสงเกตอาการเดกในชนเรยนไดเชนกน เพราะฉะนนสาหรบกลมขอมลทเกยวของกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร กลมผใชหลกของระบบคอผปกครอง และคร โดยขอมลในระบบทนาเสนอครอบคลมดานการคดกรอง ชองทางการรบคาปรกษา และการดแลรกษา

ในสวนขอมลสาหรบผปกครอง ระบบใหขอมลดานลกษณะอาการของความบกพรองทางการเรยนร และวธการคดกรองและตรวจวนจฉย เพอใหผปกครองทสงสยวาลกมความบกพรองทางการเรยนรสามารถศกษาลกษณะอาการเพอทาการเปรยบเทยบและนาลกไปพบแพทยหรอผเชยวชาญตงแตเนนๆ หลงจากคดกรองแลว ระบบมบรการรายชอสถานพยาบาลและคาแนะนาในดานการรกษาทางการแพทย รายชอสถานศกษาและศนยบรการทมความเชยวชาญดานความบกพรองทางการเรยนรในเดก และขอมลการสมคร วธการเรยนการสอนทเหมาะสมสาหรบเดก สอการเรยนการสอน และเทคโนโลยสงเสรมการเรยนรทเหมาะสมสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร เพอใหผปกครองสามารถชวยสงเสรมการเรยนร ทบานได นอกจากน เครองมอทสาคญสาหรบผปกครองในการแลกเปลยนประสบการณวธการดแลเดกไดแกฟอรมหรอเวบบอรดทผปกครองสามารถเขามาถามคาถาม แลกเปลยนความคดเหน หรอหาขอมลเพมเตมได

ครผสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรถอเปนอกหนงกลมผใชทมความสาคญตอพฒนาการเรยนรของเดกเปนอยางมาก ครทสอนเดกเลกมความจาเปนอยางยงทตองรจกภาวะความบกพรองทางการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

187

เรยนร และเขาใจลกษณะความยากลาบากในการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร เพอทครจะไดชวยสงเกตอาการนกเรยนในชนเรยนและสอนเดกไดอยางถกวธ และแยกแยะความแตกตางระหวางเดกทมศกยภาพในการเรยนตาและเดกทมความบกพรองทางการเรยนรได ในสวนขอมลสาหรบครผสอน จงควรประกอบไปดวย วธการคดกรอง อาการเบองตนของภาวะความบกพรองทางการเรยนร คาแนะนาเรองวธการเรยนการสอน การประเมน และการวดผลสอบทเหมาะสมกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร เนองจากเดกไมไดมศกยภาพในการเรยนดอยกวานกเรยนคนอน แตมความยากลาบากในการอานและเขยนหรอคดคานวณอนเนองมาจากความบกพรองทางสมอง จงตองมวธการเรยนการสอน การประเมนทแตกตางจากเดกคนอน นอกจากน ขอมลดานเทคโนโลยทสงเสรมการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนรกเปนขอมลทมประโยชนตอครผสอนเดก เนองจากเนอหาการศกษาของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ไมตางจากเนอหาทใชสอนสาหรบเดกทวไป แตวธในการเรยนการสอนและการเขาถงเนอหาของเดก ตองใชวธทตางออกไป เพอใหเดกสามารถรบรและเขาใจเนอหาได จงอาจตองใชเทคโนโลยในการชวยสงเสรมการเรยนร เชนหนงสอเสยงชวยในการอานเปนตน ระบบยงประกอบดวยตวอยางขอสอบ เอกสารการประเมน คมอการใหคะแนน สอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดก สาหรบใหครดาวนโหลดไปใชได รวมถงคมอการการสราง Individual Education Planning for Students with Special Needs (IEPs) และ Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมลประสบการณในกลมครผสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และขอคาปรกษาจากผเชยวชาญ

ในสวนขอมลสาหรบเดกจะประกอบไปดวย เทคโนโลยชวยเหลอการเรยนร และสอการเรยนทเหมาะสมทใหเดกสามารถดาวนโหลดไปเรยนได พนทแสดงกจกรรมเพอใหเดกสามารถสงงานเขยน หรอฟอรมแบงปนและแลกเปลยนประสบการณกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรคนอนๆ และแกลลอรแสดงภาพวาดของเดกเปนตน

รายละเอยดเนอหาสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนรและผเกยวของไดถกสรปและแสดงในคอลมนหวขอและเนอหา ตารางท 8.2

8.3.3 เนอหาสาหรบกลมแมวยรน

ขอมลทจาเปนสาหรบกลมแมวยรน ประกอบดวยสามสวนหลก ไดแก การปองกนปญหา เชนการสอนเนอหาดานเพศศกษา ความสมพนธ การคมกาเนด การใหคาปรกษาเมอเกดปญหาขน เชนวธการปฏบต การใหคาแนะนาแกเดกทตงครรภและสายดวนปรกษาปญหาวยรน และการชวยเหลอเพอใหเดกกลบสระบบการศกษา ประกอบอาชพและการดารงชวตได เชน บทเรยนออนไลน ทมทงเนอหาในหลกสตรการศกษา และเนอหาดานทกษะชวตทจาเปนตองแมวยรน

สาหรบผใชทเกยวของกบกลมแมวยรน เปาหมายหลกของกลมผใชในระบบคอตวแมวยรนเอง เนองจากเดกมกจะหลดออกจากระบบการศกษาเนองจากกฎระเบยบโรงเรยนหรอความอบอาย อกทงยงมความจาเปนในการตองประกอบอาชพเพอหาเงนเลยงตวเองและลก ระบบทแมวยรนสามารถหาขอมลเพอ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

188

ศกษาเพมเตมโดยไมตองเขาโรงเรยน หรอหาขอมลเพอฝกการประกอบอาชพได จงเปนประโยชนอยางยง โดยสรป ขอมลสาหรบแมวยรนเองจงประกอบไปดวย 1. ขอมลและการอบรมดานการฝกอาชพ ไดแก บทเรยนออนไลนดานทกษะอาชพ แนะแนวการประกอบอาชพ ขอมลคอรสอบรมฝกวชาชพ และแนะแนวการสมครงาน เปนตน 2. ขอมลดานการศกษา เพอใหเดกสามารถกลบเขาสระบบการศกษาได เชน บทเรยนออนไลนดานวชาการ แนะแนวการศกษา บรการสอบ และผลการสอบ ขอมลสถานศกษาทรบแมวยรน เปนตน และ 3. ขอมลดานการใชชวตทเหมาะสมกบเดก เชน บทเรยนออนไลนดานทกษะชวตทเหมาะสมกบแมวยรน หมายเลขสายดวนทปรกษาตลอด 24 ชวโมง วธการดแลเดกออน เปนตน

กลมผใชทมผลตอการเรยนรของแมวยรนรองลงมาคอกลมคร จากการระดมความเหนของผเชยวชาญพบวาทพงแรกทเดกมกจะปรกษาเมอทราบวาตวเองตงครรภคอคร เนองจากเดกไมสามารถคยกบพอแมได เพราะพอแมมกจะไมเขาใจจงโกรธและโทษเดก และครมกจะเปนคนทสงเกตเหนการเปลยนแปลงของเดก ครจงมบทบาทสาคญในฐานะทปรกษาของเดกทตงครรภ ขอมลซงจาเปนสาหรบครจงประกอบไปดวยคาแนะนาในการใหคาปรกษาแกนกเรยนเมอนกเรยนในชนตงครรภ และขอแนะนาแนวทางปฏบตของครในกรณมแมวยรนในสถานศกษา สทธของเดก การแกไขกฎขอบงคบของโรงเรยนใหเออตอการศกษาของเดกทมความบกพรอง เพอใหเดกทตงครรภสามารถศกษาตอในโรงเรยนไดและไมหลดออกไปจากระบบการศกษา นอกจากนครยงมบทบาทในการใหการศกษาดานเพศศกษาและการคมกาเนด เพอปองกนปญหาการตงครรภในวยเรยน การทมสอการเรยนการสอนดานเพศศกษาใหครสามารถดาวนโหลดไปใชสอนนกเรยนได จงมประโยชนในการปองกนปญหา

กลมเจาหนาท อาสาสมคร และผดแลเดกตามบานพกฉกเฉน เปนผทมบทบาทในการดแลกลมแมวยรนทหนออกจากบานและหลดออกจากระบบการศกษา ขอมลทเปนประโยชนสาหรบผใชกลมดงกลาวจงประกอบไปดวย แนวทางการใหคาปรกษาและดแลแมวยรน และสอการเรยนการสอนเรองการคมกาเนด และเพศศกษา เพอใหความรแกแมวยรนและปองกนปญหาการทองซา

ถงแมวาผปกครองจะมบทบาทนอยในการแกไขปญหากลมแมวยรนทหนออกจากบานและหลดนอกระบบการศกษาไปแลว แตกนบเปนกลมทมบทบาทสาคญทสดในการปองกนปญหา เพราะฉะนนขอมลทมประโยชนแกผปกครองไดแก คาแนะนาดานขอปฏบตเมอลกตงครรภ เพอลดปญหาความไมเขาใจระหวางผปกครองและแมวยรน แกปญหาเดกหนออกจากบานและหลดออกจากระบบการศกษา

รายละเอยดเนอหาสาหรบกลมเดกแมวยรนและผเกยวของไดถกสรปและแสดงในคอลมนหวขอและเนอหา ตารางท 8.3

จากเนอหาของระบบทนาเสนอ ทมวจยไดทาการศกษาเพอรวบรวมขอมลวาเนอหาใดมผพฒนาขนมาแลวในประเทศไทย และเวบไซตใดบางทเปนแหลงขอมลดงกลาว เพอทาการสรปวาเนอหาใดทมความเปนไปไดในการใชขอมลทมอยแลว และรายชอหนวยงานเจาของขอมลทมโอกาสเปนพนธมตรในการแลกเปลยนขอมลและบรการได และเนอหาใดทยงไมมในประเทศไทย และจะตองพฒนาขนมาเองโดยทมพฒนาระบบ ผลการศกษาไดถกสรปและแสดงไวในคอลมน ตวอยางเวบไซต ของตารางท 8.1 – 8.3

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

ตารางท 8.1 เนอหาทนาเสนอสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว และตวอยางเวบไซตทมเนอหาดงกลาวในประเทศไทย

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

เดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว

การศกษา - บทเรยนออนไลนซงมเนอหาตามหลกสตรการศกษา

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (www.nfe.go.th)

- บทเรยนออนไลน ดานวชาการ เอดดโซน (www.eduzones.com), บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com), ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php), วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com), สครเนต (www.school.net.th), โครงการ eDLTV (http://edltv.thai.net), จฬาออนไลน (www.chulaonline.com), Thailand Open Source e-Learning System (http://elearning.nectec.or.th)

- แบบฝกหด ขอมลแนะแนวการเตรยมตวสอบ

เอดดโซน (www.eduzones.com), บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com), ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php), วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com) แตไมพบขอมลการเตรยมตวสอบของเดกทมความบกพรองทางการเคลอไหว

- บรการสอบ และรายงานผลการสอบ ไมพบขอมล

- ขอมลคาแนะนาดานการปรบตวในสถานศกษา

สานกงานเขตพนทการศกษาลาพน เขต2 (www.lp2.go.th/kmc/?name=research&file=readresearch&id=92)

- ขอมลแหลงทนการศกษา มลนธกองทนการศกษาเพอการพฒนา (www.edfthai.org), ศนยขาวการศกษาไทย (www.enn.co.th)

การเรยนรทกษะชวต - บทเรยนออนไลนสอนเนอหาทกษะชวตทเหมาะสมกบเดก เชน วธการประกอบกจกรรมตางๆ ในชวตประจาวน การรบมอกบภาวะดานอารมณ เปนตน

ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

- ขอมลทเกยวของกบ Assistive Technology ประเภท, วธการใช, ชองทางในการขอรบอปกรณ / แหลงทสามารถหาซอได

ศนยสอการศกษาเพอคนพการ (www.braille-cet.in.th/Braille-CET/), มลนธพฒนาคนพการไทย (http://tddf.or.th), สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต (http://nep.go.th), กลมวจยและพฒนาสอเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทางการศกษาสาหรบคนพการ (http://gtech.obec.go.th)

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

- งานนทรรศการ กจกรรมทเหมาะกบเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว

มลนธศนยมตรภาพมนษยลอเอเชย (ประเทศไทย) (www.wafcat.or.th)

- คอรสฝกทกษะ ความสามารถพเศษทเหมาะกบเดก

โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT (www.equitable-society.com), มลนธศนยมตรภาพมนษยลอเอเชย (ประเทศไทย) (www.wafcat.or.th)

- e-book / หองสมดออนไลน สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com), มลนธพฒนาคนพการไทย (http://tddf.or.th), มลนธสากลเพอคนพการ (www.wiriya.net), ฮ.ฮกดอมคอม (www.horhook.com), ไอเลฟไลบราร (www.ilovelibrary.com)

การฝกอาชพ - ขอมลการฝกอาชพ แหลงฝกอาชพ บทเรยนออนไลนสาหรบการฝกอาชพทเหมาะกบผมความบกพรองทางการเคลอนไหว

โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT (www.equitable-society.com), มลนธศนยมตรภาพมนษยลอเอเชย (ประเทศไทย) (www.wafcat.or.th)

- ขอมลประกาศรบสมครงานและฝกงาน ศนยสอการศกษาเพอคนพการ (www.braille-cet.in.th), มลนธพฒนาคนพการไทย (http://tddf.or.th), มลนธสากลเพอคนพการ (www.wiriya.net)

การแลกเปลยนความคดเหนและขอมล

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

มลนธพฒนาคนพการไทย (http://tddf.or.th/), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com) แตไมพบขอมล Forum ทสามารถปรกษาผเชยวชาญได

ผปกครอง

การเรยนการสอน และ - คาแนะนาสาหรบผปกครองในการสงบตรท สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลาพน เขต2 (www.lp2.go.th), โรงเรยนแกนนาจดการเรยนรวม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

การศกษา มความบกพรองเขาโรงเรยนในระบบ (www.niteskan2.in.th)

- สอการเรยนการสอนเฉพาะทาง โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT (www.equitable-society.com), ศนยสอการศกษาเพอคนพการ (www.braille-cet.in.th), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com)

- การจดการเรยนการสอนทบาน โครงการปรบบานเปนหองเรยนเปลยนพอแมเปนคร (http://school.obec.go.th)

- ขอมลเกยวของกบ Assistive Technology ทสงเสรมการเรยนรของเดก ประเภทเทคโนโลย, วธการใช , ชองทางในการขอรบอปกรณ/แหลงทสามารถหาซอได

ศนยสอการศกษาเพอคนพการ (www.braille-cet.in.th), สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต (www.nep.go.th), กลมวจยและพฒนาสอเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทางการศกษาสาหรบคนพการ (http://gtech.obec.go.th)

การดแลเดก - คาแนะนาวธการดแลเดกทมความบกพรองทางเคลอนไหวสาหรบผปกครอง

มลนธเพอเดกพการ (www.fcdthailand.org), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com)

- คาแนะนาดานภาวะทางอารมณของเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว

มลนธเพอเดกพการ (www.fcdthailand.org), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com)

- ขอมลคอรสอบรมการฝกฝนการชวยเหลอตนเอง

สมาคมคนพการทางการเคลอนไหวสากล (www.waddeeja.com), ศนยบรการเดกพการ (www.fwc1954.org), มลนธตะวนฉาย (www.tawanchai.com)

- คาแนะนาในการการดดแปลงบาน และพาหนะใหเหมาะกบเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว

มลนธศนยมตรภาพมนษยลอเอเชย (ประเทศไทย) (www.wafcat.or.th), ชมรมคนพการไทยใจอาสา (http://thaidisabled.blogspot.com)

- สอการเรยนการสอนดานทกษะชวต บทเรยนออนไลนสอนเนอหาทกษะชวตทเหมาะสมกบเดก เชน วธการประกอบ

โทรทศนคร (www.thaiteachers.tv)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

กจกรรมตางๆ ในชวตประจาวน การรบมอกบภาวะดานอารมณ เปนตน

การรกษาพยาบาล - รายชอและขอมลสถานพยาบาล ศนยสอการศกษาเพอคนพการ (www.braille-cet.in.th), มลนธพระมหาไถเพอการพฒนาคนพการ (www.mahatai.org)

- ขอมลทางการแพทย อาการ และการรกษา สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน (www.childrenhospital.go.th), แฮปปโฮมคลนก (www.happyhomeclinic.com)

- การเตรยมตวพบแพทย สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน (www.childrenhospital.go.th), แฮปปโฮมคลนก (www.happyhomeclinic.com)

สทธและความชวยเหลอ - ขอมลดานสทธของเดก และรายละเอยดความชวยเหลอทเดกมสทธไดรบ

สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (www.nhrc.or.th), สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทรเชยงใหม (www.ricd.go.th), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com)

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

- ขอมลงานการประกวด นทรรศการ กจกรรมทเหมาะกบเดก

สานกพฒนากจกรรมนกเรยน (http://sportact.obec.go.th), มลนธสรางเสรมไทย (http://www.betterthai.or.th)

- คอรสฝกทกษะ ความสามารถพเศษทเหมาะกบเดก

โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT (www.equitable-society.com), กลมวจยและพฒนาสอเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทางการศกษาสาหรบคนพการ (http://gtech.obec.go.th)

การฝกอาชพ - ขอมลคอรสอบรมการฝกอาชพ แหลงฝกอาชพ

โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT (www.equitable-society.com), มลนธพระมหาไถเพอการพฒนาคนพการ (www.mahatai.org), สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด (www.nontapum.com), กรมพฒนาสงคมและสวสดการ (www.dsdw.go.th)

การแลกเปลยนความคดเหนและขอมล

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

มลนธพฒนาคนพการไทย (http://tddf.or.th), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com) แตไมพบขอมล Forum ทสามารถปรกษาผเชยวชาญได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

คร

การเรยนการสอน - คาแนะนาเรองวธการเรยนการสอนเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว เชน ขอควรปฏบต การอานวยความสะดวก

สหวชาดอทคอม (www.sahavicha.com), โทรทศนคร (www.thaiteachers.tv)

- ขอมลเกยวของกบ Assistive Technology ทสงเสรมการเรยนรของเดก

ศนยสอการศกษาเพอคนพการ (www.braille-cet.in.th), สานกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต (www.nep.go.th), กลมวจยและพฒนาสอเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทางการศกษาสาหรบคนพการ (http://gtech.obec.go.th)

- การสราง Individual Education Planning for Students with Special Needs (IEPs)

สานกบรหารงานการศกษาพเศษ (special.obec.go.th), ศนยการศกษาพเศษ จงหวดอตรดตถ (www.spe-ut.net), ศนยกระตนพฒนาการเดก (www.specialchild.co.th)

- การแกไขกฏขอบงคบของโรงเรยนใหเออตอการศกษาของเดกทมความบกพรอง

ไมพบขอมล

การดแลเดกภายในโรงเรยน

- ขอมลดานสทธของเดก สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (www.nhrc.or.th), สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทรเชยงใหม (www.ricd.go.th), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com)

- Bullying Prevention มลนธศนยพทกษสทธเดก (http://sharingsociety.org), มลนธพฒนาคนพการไทย (http://tddf.or.th)

กจกรรมสงเสรมการเรยนร

- ขอมลการประกวด งานนทรรศการ กจกรรมทเหมาะกบเดก

สานกพฒนากจกรรมนกเรยน (http://sportact.obec.go.th), มลนธสรางเสรมไทย (www.betterthai.or.th)

- คอรสฝกทกษะ ความสามารถพเศษทเหมาะกบเดก

โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT (www.equitable-society.com), กลมวจยและพฒนาสอเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทางการศกษาสาหรบคนพการ (http://gtech.obec.go.th)

การแลกเปลยนความ - Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และ มลนธพฒนาคนพการไทย (http://tddf.or.th), สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (www.healthyability.com)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

คดเหนและขอมล ปรกษาผเชยวชาญ แตไมพบขอมล Forum ทสามารถปรกษาผเชยวชาญได

- เครอขายการเรยนรของคร เพอแลกเปลยนขอมลดานการบวนการการสอน และการสรางสอการเรยนการสอน

เครอขายการเรยนรของเวบไซตครสอนด (http://krusorndee.net)

ทมา: คณะวจย

ตารางท 8.2 เนอหาทนาเสนอสาหรบกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และตวอยางเวบไซตทมเนอหาดงกลาวในประเทศไทย

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

ผปกครอง

การสงเกตอาการ - วธการสงเกตอาการเบองตน ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com), สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com)

- การประเมนและการคดกรองออนไลน และขอมลในการคดกรอง

ไมพบขอมลประเมนและการคดกรองออนไลน

การเรยนการสอน และการศกษา

- วธการใหคาแนะนาชวยเหลอเดกในดานการเรยน

ศนยพฒนาศกยภาพเดกสมารทคดส (www.iamsmartkids.com/Knowledge%20LD/knowledge%20LD1.htm), บานกตเวช (www.oknation.net/blog/nam-peth), สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต1 (www.esanpt1.go.th)

- รายชอศนยบรการทางพฒนาการ ไมพบขอมล

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

- สอการเรยนการสอนเฉพาะทางทเหมาะกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com), สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com), ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com)

- Assistive Technology ทเออตอการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการ (www.nectec.or.th/atc/product_iwriter_t.php), ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com)

- ขอมลสถานศกษา – ปฏทนและขอมลการสมคร

ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com), ศนยรวมขอมลโรงเรยนทวประเทศ (www.magickidschool.com), Life & Family (www.manager.co.th/family/ViewNews.aspx?NewsID=9540000082682)

การดแลเดก - ขอมลทวไป ปญหาการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com), สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com), ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com), ศนยกระตนพฒนาการเดก (www.specialchild.co.th)

- ภาวะทางอารมณของเดก สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com), คลนกเดก (www.clinicdek.com)

- Success stories ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com)

การรกษา - ขอมลทางการแพทย อาการ และการรกษา ศนยเดกพเศษ โรงพยาบาลสมตเวช (www.samitivejhospitals.com/medicalservice/childrens/%E0%B8%A8%E0%B8%B9%E0%B8%99%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9_116/th), รามาเมนเทล (www.ramamental.com/medicalstudent/childandteen/learning-disorders/), ศนยวชาการแฮมปโฮม (www.happyhomeclinic.com)

- ขอมลและรายชอสถานพยาบาล ไมพบขอมลรวมรายชอสถานพยาบาล

- การเตรยมตวพบแพทย สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (www.thaihealth.or.th/forum/105/10016)

การแลกเปลยนความ - การใหคาปรกษาสาหรบผปกครองเดกทม ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com), สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครว

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

คดเหนและขอมล ความบกพรองทางการเรยนร (www.cf.mahidol.ac.th/floortime), ศนยวชาการแฮมปโฮม (www.happyhomeclinic.com)

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (www.thaihealth.or.th/forum/105), สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com) แตไมพบขอมล Forum ทสามารถปรกษาผเชยวชาญได

- ขอมลหนวยงานทเกยวของ หรอสมาคมผปกครองของเดกทมความบกพรอง

ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com)

- ลงค/ประกาศโฆษณาองคกรทเกยวของ องคกรการกศลในประเทศไทย (http://www.thaicharities.org/thai.htm)

คร

การสงเกตอาการ - วธการสงเกตอาการเบองตน ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com), สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com), โทรทศนคร (www.thaiteachers.tv)

- การประเมนและการคดกรองออนไลน และขอมลในการคดกรอง

สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 33 (www.secondary33.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1890:2555-07-06-03-%M-%S&catid=47:-m-m-s&Itemid=62)

การเรยนการสอน - คาแนะนาเรองวธการเรยนการสอน การประเมน และการวดผลสอบทเหมาะสมกบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com), ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com)

- ขอมลเกยวของกบ Assistive Technology ทสงเสรมการเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการ (www.nectec.or.th/atc/product_iwriter_t.php), ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com)

- ตวอยางขอสอบ เอกสารการประเมน คมอ สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com), ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com), สไปเดอร

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

การใหคะแนน (www.spider.in.th/?name=page&file=page&op=subprot),

- การสราง Individual Education Planning for Students with Special Needs (IEPs)

ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com)

- สอการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดก แบงเนอหาตามชวงอาย หรอชนเรยน และวชา

ไมพบขอมลสอการเรยนการสอนทแบงเนอหาตามชวงอาย หรอชนเรยน และวชา

การดแลเดกภายในโรงเรยน

- การแกไขกฏขอบงคบของโรงเรยนใหเออตอการศกษาของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ไมพบขอมล

การแลกเปลยนความคดเหนและขอมล

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com) แตไมพบขอมล Forum ทสามารถปรกษาผเชยวชาญได

- ขอมลหนวยงาน หรอสมาคมครผสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com), ศนยรวมขอมลโรงเรยนทวประเทศ (www.magickidschool.com)

- เครอขายการเรยนรของคร เพอแลกเปลยนขอมลดานการบวนการการสอน และการสรางสอการเรยนการสอน

เครอขายการเรยนรของเวบไซตครสอนด (http://krusorndee.net)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (แอลด)

อปกรณชวยเหลอการเรยนรของเดก

- Assistive Technology ทเหมาะสมสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการ (www.nectec.or.th/atc/product_iwriter_t.php), ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com)

- แบบฝกหด สอการเรยนสาหรบดาวนโหลด ทาเนยบครแอลด (www.kroold.com), ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com), สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com)

พนทกจกรรม - พนทแสดงความสามารถ เชน การประกวดเรยงความ หรอแกลลอรภาพวาด

สานกพฒนากจกรรมนกเรยน (http://sportact.obec.go.th), มลนธสรางเสรมไทย (www.betterthai.or.th)

การแลกเปลยนความคดเหนและขอมล

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

ชมชนแอลดไทย (www.ldthaicommunity.com), สมาคมแอลดแหงประเทศไทย (http://ldthailand.com) แตไมพบขอมล Forum ทสามารถปรกษาผเชยวชาญได

ทมา: คณะวจย

ตารางท 8.3 เนอหาทนาเสนอสาหรบกลมแมวยรน และตวอยางเวบไซตทมเนอหาดงกลาวในประเทศไทย

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

แมวยรน

การใชชวต - ขอมลสายดวนทปรกษาตลอด 24 ชวโมง สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร (www.apsw-thailand.org)

- ขอมลแนะนาเรองเพศศกษา ความสมพนธ และการคมกาเนด

สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร (www.apsw-thailand.org), องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp), มลนธเครอขายครอบครว (http://familynetwork.or.th/node/17114)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

- ขอมลวธการดแลเดกออน สาหรบแมวยรน มลนธเครอขายครอบครว (http://familynetwork.or.th/node/17114), สานกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว (www.women-family.go.th/wofa/home.php), ฐานการเรยนรชดวชาการศกษานอกโรงเรยน ศนยการศกษานอกโรงเรยนภาคเหนอ (www.northeducation.ac.th/elearning/ed_child/index_mind.html), มหาวทยาลยธรรมศาสตร (www.tu.ac.th/internet/ref/health/child)

- การบรหารจดการเงน มลนธเครอขายครอบครว (http://familynetwork.or.th/node/17114), สานกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว (www.women-family.go.th/wofa/home.php), ธนาคารแหงประเทศไทย (www.bot.or.th), สถาบนการจดการเงนทนชมชน (www.fund.cdd.go.th), สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (www.sec.or.th), สานกบรหารเงนทน (http://webhost.cpd.go.th/cmsdocpd/coopfunds13.html)

- รายชอศนยบรการรบเลยงเดก ไทยแนนนคลบ (www.thainannyclub.com), ทาทายา (www.tataya.com)

- ขอมลคอรสอบรมสาหรบแมวยรน องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp)

- Success Stories แมวยรน สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร (www.apsw-thailand.org)

การศกษา - บทเรยนออนไลน ดานทกษะชวตทวไป องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp), ศนยขอมลกลางดานการสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย (www.gender.go.th)

- บทเรยนออนไลนซงมเนอหาตามหลกสตรการศกษา

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (www.nfe.go.th), เอดดโซน (www.eduzones.com), บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com), ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php), วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com), สครเนต (www.school.net.th) , โครงการ eDLTV (http://edltv.thai.net), จฬาออนไลน (www.chulaonline.com), Thailand Open Source e-Learning System (http://elearning.nectec.or.th)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

- บทเรยนออนไลน ดานวชาการ

องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp), ศนยขอมลกลางดานการสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย (www.gender.go.th), เครอขายเพอโรงเรยนไทย (www.school.net.th), โครงการ eDLTV (http://edltv.thai.net), จฬาออนไลน (www.chulaonline.com), Thailand Open Source e-Learning System (http://elearning.nectec.or.th), เอดดโซน (www.eduzones.com), บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com), ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php), วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com), สครเนต (www.school.net.th)

- แนะแนวการศกษา สมาคมแนะแนวแหงประเทศไทย (http://guidance.go.th), เอดดโซน (www.eduzones.com), สมาคมไทยแนะแนวการศกษานานาชาต (www.tieca.com)

- แบบฝกหด แนะแนวการเตรยมตวสอบ เอดดโซน (www.eduzones.com), บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com), ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php), วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com)

- บรการสอบ และผลการสอบ ไมพบขอมล

- ขอมลสถานศกษาทรบแมวยรน องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp)

- ทนการศกษา เอดดโซน (www.eduzones.com), บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com), วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com), เอดดเคทพารค (www.educatepark.com)

- คาแนะนาในการปรบตวในการกลบเขาเรยนในสถานศกษา

ไมพบขอมล

การฝกอาชพ - บทเรยนออนไลน ดานทกษะอาชพ บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com), ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php), โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT (www.equitable-society.com)

- แนะแนวการประกอบอาชพ กองสงเสรมการมงานทา (www.doe.go.th), เอดดโซน (www.eduzones.com), ทรปลกปญญา (www.trueplookpanya.com/true/index.php), ยนแกงค (www.unigang.com), วชาการดอทคอม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

(www.vcharkarn.com)

- แนะนาการสมครงาน และการเตรยมตวการสมภาษณงาน

กรมสงเสรมการมงานทา (www.doe.go.th), เอดดโซน (www.eduzones.com)

- ขอมลคอรสอบรมฝกวชาชพ สานกสงเสรมและฝกอบรม (www.eto.ku.ac.th), โครงการตนกลาอาชพ (www.tonkla-archeep.com)

- E-book/หองสมด มลนธเครอขายครอบครว (http://familynetwork.or.th/node/17114), ฮ.ฮกดอมคอม (www.horhook.com), ไอเลฟไลบราร (www.ilovelibrary.com)

การแลกเปลยนความคดเหน ขอมล ความร

- Forum ถามคาถาม แลกเปลยนขอมล และปรกษาผเชยวชาญ

องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp) แตไมพบขอมล Forum ทสามารถปรกษาผเชยวชาญได

- Network แมวยรน ไมพบขอมล

คร

- แนวทางการใหคาปรกษานกเรยนนกศกษาทตงครรภ และ ขอแนะนาแนวทางปฏบตกรณมแมวยรนในสถานศกษา

องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp)

- การแกไขกฎขอบงคบของโรงเรยนใหเออตอการศกษาของเดกทมความบกพรอง

ไมพบขอมล

- ขอมลสทธของเดก สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต (www.nhrc.or.th), ศนยขอมลกลางดานการสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย (www.gender.go.th), กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน (www2.djop.moj.go.th)

- สอการเรยนการสอนเรองการคมกาเนด สครเนต (http://www.school.net.th), สหวชาดอทคอม (http://www.sahavicha.com), คลนคจต-ประสาท

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

หวขอ เนอหา ตวอยางเวบไซต

และเพศศกษา (http://www.psyclin.co.th), Parners in Learning Thailand (http://www.pil.in.th)

อาสาสมคร เจาหนาทมลนธ

- แนวทางการใหคาปรกษาและดแลแมวยรน คลนกวยรน คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด (www.teenrama.com/clinic.html), คลนคจต-ประสาท (www.psyclin.co.th)

- สอการเรยนการสอนเรองการคมกาเนด และเพศศกษา

สครเนต (www.school.net.th), สหวชาดอทคอม (www.sahavicha.com), คลนคจต-ประสาท (www.psyclin.co.th), Parners in Learning Thailand (www.pil.in.th)

ผปกครอง

- วธการสอนลกเรองเพศศกษา องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp), เครอขายคนทางานเอดสชมชนภาคกลาง (www.aidscnic.org)

- คาแนะนาสาหรบผปกครองเมอพบวาลกตงครรภ

องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp), Talk about Sex (http://talkaboutsex.thaihealth.or.th)

- คาแนะนาสาหรบผปกครองในการใหแมวยรนกลบเขาโรงเรยน

องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp)

- ขอมลสถานศกษาทรบแมวยรน – ปฏทนและขอมลการสมคร

องคการแพธ (www.teenpath.net/home.asp)

- ขอมลสายดวนทปรกษาตลอด 24 ชวโมง สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร (www.apsw-thailand.org/)

ทมา: คณะวจย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

203

8.4 แนวคดการประมาณตนทนของระบบ

แนวคดโครงสรางตนทนของระบบ ทครอบคลมการสรางระบบ รวมถงการจดหาเนอหาโดยใชเวลาประมาณ 1 ป และการบรหารจดการ และดแลระบบอยางตอเนองหลงจากระบบใชไดจรงแลวอกเปนเวลา 2 ป มโครงสรางตนทนหลกเปน 3 สวนหลกทสามารถแยกดาเนนการตามความเชยวชาญของภาครวมพฒนาระบบ (ตามขอ 1-3) กลาวคอ

(1) การพฒนาระบบ ซงประกอบดวย • การรวบรวมและวเคราะหความตองการของระบบ โดยใชทมพฒนาในการวเคราะหความ

ตองการและออกแบบระบบ 1-2 เดอน • การออกแบบและพฒนาเวบ Portal โดยเนน Web Accessibility/ Universal Design

โดยผพฒนาเปนผนาขอมลเรมตนใสเขาระบบทงหมด ใชทมพฒนาประมาณ 8-12 อาทตย (2-3 เดอน) และตองมการเตรยมเนอหาใหพรอมสาหรบ Web Developer และตกลงตงแตในรายละเอยด ของ Sitemap, Features, และ Content ประมาณราคาตงแต 50,000-15,000 ตออาทตย ขนอยกบงาน เฉลยอยทประมาณ 70,000 บาทตออาทตย

• การพฒนาระบบบรหารจดการการเรยนร (LMS) ระบบโพรไฟลของผเรยน และ การเชอมตอ Social Networks โดยใชทม Developer ประกอบดวยผมความเชยวชาญในดาน 1) Programming 2) System analysis 3) Database design and implementation 4) Interface design 5) Web application development 6) Graphic design 7) System security และ 8) Project management โดยทมงานประมาณ 3-4 คน ประมาณเดอนละ 100,000-150,000 บาท เปนเวลา 6 เดอน

• การพฒนาคลงขอมลบทเรยน (Learning Objects Repository) โดยเปนการสรางระบบคลงขอมล และแปลงเนอหาบทเรยนเบองตนใหอยในรปแบบ Learning Objects โดยใชทมทเชยวชาญในการพฒนาระบบ e-Learning และการแปลงเนอหาบทเรยนใหอยในรปแบบของ Learning objects ใหเหมาะกบผเรยน โดยทมงานประมาณ 3-4 คน ประมาณเดอนละ 100,000-150,000 บาท เปนเวลา 6 เดอน และคาดวาหากมเนอหาพรอมสาหรบการแปลงเปนบทเรยน จะสามารถสราง Learning Objects ไดอยางนอย 50 ชน

• การจดหาฮารดแวร เปนการจดซอเครองเซรฟเวอร (Server) 1 เครอง โดยเนนทพนทในการจดเกบขอมลขนาดใหญ (Storage) และเปนการซอครงเดยว โดยเปลยนเครองทก ประมาณ 3 ป

• การวางเครองเซรฟเวอร (Server) มตนทนคาใชจายทหลากหลายโดยขนอยกบ Data center ทวางเครอง ราคาการวางเครองอยทประมาณ 3,000-15,000 ตอเดอน ตอ Server ขนาด 1u เปนเวลา 24 เดอน โดยท 3,000 บาทตอเดอน เปนราคาของสานกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (สรอ.) หากวางเครองท Data center เชน iNET หรอบรษทอนๆ จะราคาประมาณ 10,000-15,000 บาท ตอเดอน และหากสสค.สามารถทา

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

204

ความตกลงกบสรอ.ได สามารถทาไดได 2 แนวทางคอ 1) ใช Cloud Service ของสรอ. และซอเครองเซรฟเวอร (Server) 1 เครอง สาหรบการทา Backup สารองขอมล หรอ 2) ใช Cloud Service ของสรอ. ในแบบ High Available ซงจะไมตองใชเครอง Server ในการทา Backup

(2) การจดหาเนอหาและหลกสตร ซงประกอบดวย • การจดหาเนอหาเบองตน โดยเปนการจดจาง Outsourcing ไปสกลมผทางานกบเดก

(Change Agent) โดยใหมการจดทาเนอหา บทความ/ คอลมน 1-2 หนา A4 ราคาประมาณ 1,000-2,000 บาทตอเรอง/ ชน โดยทมเดกกลมเปาหมาย 3 กลม หากตองการเนอหาเบองตน อยางนอยกลมละ 50 เรอง/ บทความจะรวมเปน 150 ชน

• การพฒนาสอมลตมเดย คลป หนงสน และแอนเมชน โดยเปนการจดจาง Outsourcing หรอจดประกวด ไปสกลมผทางานกบเดกเปาหมาย หรอผพฒนาสอดจทลเพอเดก ซง ราคามลตมเดยประมาณการท 10,000-50,000 บาท ตอเรอง โดยขนอยกบความยาว เนอหา และสถานทในการถายทา หรอรปแบบแอนเมชน โดยควรจะตองจดทาอยางนอย 50 เรอง

• การพฒนาหลกสตรนารอง ซงเปนชดของบทเรยนสาหรบเดกกลมเปาหมาย เชน หลกสตรเพอเสรมการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหว หลกสตรของเดกทมบกพรองการเรยนร หรอหลกสตรทกษะชวตสาหรบกลมแมวยรนเปนตน โดยหลกสตรนจะตองเปนการพฒนารวมกบผเชยวชาญในสาขาเฉพาะทางโดยมการออกแบบหลกสตร การจดหาเนอหา การแปลงเนอหาใหอยในรปบทเรยน Learning Objects การตดตามประเมนผล โดยแตละหลกสตรจะตองมการนารองทดสอบหลกสตร จดอบรม และมกจกรรมประชาสมพนธอยางนอย 1 ครง และประมาณราคาท 800,000-1,000,000บาท ตอ 1 หลกสตร โดยในเบองตนอาจเลอกทาเพยง 1 หลกสตรเพอถอดบทเรยนของอปสรรคและความสาหรบกอนจะนาไปขยายผล โดยทหากสามารถตอรองและตกลงใชหลกสตรทมการพฒนาขนโดยนกวจย หรอภาคธรกจไดในราคาทเหมาะสมกสามารถเลอกใชแนวทางการจดซอหลกสตรแทนการพฒนาขนใหมเองได ตวอยางเชน ในปจจบนมหลกสตรสาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ทครอบคลมทกวชาและทกระดบชน มราคาไลเซนสปกตท 20,000 บาทตอเดก 1 คน หรอมหลกสตรทผพฒนายนดใหทางภาครฐใชไดโดยไมคดคาใชจาย แตมเนอหาไมครบทกชวงชน และอาจตองการการสนบสนนในการพฒนาเพมเตม เปนตน

• เนอหาและสออนๆ ขนอยกบความตองการเนอหาในรปแบบ e-books, videos, แบบคดกรอง, สอทนาสนใจจากตางประเทศ ฯลฯ

(3) การบรหารจดการระบบ ซงรวมถงการจดจางบคลากร และการจดกจกรรม ประกอบดวย • การจางบคลากรดแลและบรหารจดการระบบ โดยเปนการจางผจดการเพอจดการ เวบ

เนอหา และการบรหารกจกรรม ในลกษณะการจางพนกงานประจา ประมาณเดอนละ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

205

20,000-25,000 บาท เปนเวลา 24 เดอน หรอ สามารถใชบคลากรของหนวยงานเองมาอบรมเพอทาหนาทนได

• การจดกจกรรมประชาสมพนธระบบ ในกรงเทพฯ ในกรอบระยะเวลาดาเนนการ 3 ป รวมอยางนอย 3 ครง โดยแตละครงมผรวมงานประมาณ 90 คน และวทยากรและทมงาน 10 คน เฉลยคนละ 1,000 บาท รวมเปนประมาณ 100,000 บาท ตอครง

• การจดอบรม สมมนา Roadshow ในกรงเทพฯ และจงหวดอนๆ ในกรอบระยะเวลาดาเนนการ 3 ป รวมอยางนอย 10 ครง โดยเปนการจดอบรมครงละ 50 คน เฉลยคาใชจายสาหรบผเขาอบรมคนละ 1,000 บาท (คาสถานท คาอาหาร ฯลฯ) และวทยากรและทมงาน 10 คน โดยเฉลยคาใชจายสาหรบวทยากรและทมงานคนละ 15,000 บาท (คาวทยากร คาเดนทาง คาทพก ฯลฯ) รวมเปนประมาณ 200,000 บาท ตอครง

• การจดกจกรรมอนๆ เชน จดประกวดผลงาน การเขาคาย การจดงานเครอขาย เปนตน

นอกจากนยงมคา Overhead ของระบบ 15% เชน คาสถานท คาสาธารณปโภค คาเดนทางตดตองาน คาจดทาเอกสาร คาไปรษณย ฯลฯ

โดยมประมาณการ มลคาของระบบท 8,500,800-12,443,000 บาท และมองคประกอบตนทนดงตอไปน

ตารางท 8.4 โครงสรางตนทนของระบบทนาเสนอ

ลาดบ สวนประกอบของระบบ ประมาณราคาตา ประมาณราคาสง

แนวคด

การพฒนาระบบ

รวมรวม และวเคราะหความตองการของระบบในภาพรวม

70,000 140,000 70,000 บาท/ เดอน เปนเวลา 1-2 เดอน

ออกแบบและพฒนาเวบ Portal และ เชอมตอSocial Networks

560,000 840,000 70,000 บาท/ เดอน เปนเวลา 2-3 เดอน

พฒนาระบบ LMS และLearner’s Profile

600,000 900,000 100,000-150,000 บาท/ เดอน เปนเวลา 6 เดอน

พฒนาคลงขอมลบทเรยน (Learning Objects Repository)

600,000 900,000 100,000-150,000 บาท/ เดอน เปนเวลา 6 เดอน

จดซอ Server 300,000 500,000 จดซอ Server โดยเนนท Storage โดยซอครงเดยว

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

206

ลาดบ สวนประกอบของระบบ ประมาณราคาตา ประมาณราคาสง

แนวคด

คาวางเครอง 72,000 360,000 3,000-15,000 /เดอน เปนเวลา 24 เดอน

คาจาง Network Admin ในการดแลระบบ

360,000 480,000 15,000-20,000 บาท/ เดอน เปนเวลา 24 เดอน

Overhead ของระบบ 15% 384,300 618,000

รวมตนทนการดาเนนการในการพฒนาระบบ

2,946,300 4,738,000

2. การจดหาเนอหาและหลกสตร

จดหาเนอหาเบองตน

150,000 300,000 1,000-2,000 บาทตอชน เปนจานวน 150 ชน

พฒนาสอมลตมเดย คลป หนงสน และแอนเมชน

500,000 1,500,000 10,000-50,000 ตอชน ขนอยกบความยาว เนอหา และสถานทในการถายทา หรอรปแบบแอนเมชน เปนจานวน 50 ชน

พฒนาหลกสตรนารอง 800,000 1,000,000 800,000-1,000,000 บาท/ หลกสตร เปนจานวน 1 หลกสตร

เนอหาและสออนๆ 300,000 500,000 ขนอยกบความตองการเนอหาในรปแบบ e-books, videos, แบบคดกรอง, สอจากตางประเทศ ฯลฯ

Overhead ของระบบ 15% 262,500 495,000

รวมตนทนการดาเนนการในการจดหาเนอหาและหลกสตร

2,012,500 3,795,000

3. การบรหารจดการระบบ

จางผจดการเพอจดการ เวบ เนอหา และบรหารกจกรรม

480,000 600,000 20,000-25,000 บาท/ เดอน เปนเวลา 24 เดอน

จดกจกรรมประชาสมพนธ (ในกรงเทพฯ)

300,000 300,000 100,000 บาท/ ครง เปนจานวน 3 ครง

จดอบรม สมมนา Roadshow ในกรงเทพฯ และจงหวดอนๆ

2,000,000 2,000,000 200,000 บาท/ ครง เปนจานวน 10 ครง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

207

ลาดบ สวนประกอบของระบบ ประมาณราคาตา ประมาณราคาสง

แนวคด

กจกรรมอนๆ 300,000 500,000 ขนอยกบกจกรรมทตองการจด

Overhead ของระบบ 15% 462,000 510,000

รวมตนทนการดาเนนการในการบรหารจดการระบบ

3,542,000 3,910,000

รวมตนทนการดาเนนการทงหมด 8,500,800 12,443,000

*การประเมนราคานไมรวมระบบตางๆซงอาจเปน สวนขยาย ของระบบททาเสนอ เชน ระบบคดกรอง การพฒนาแอพพลชนบนอปกรณเคลอนทเชนโทรศพทมอถอและแทบเลต ระบบ Tele-rehab และ อปกรณและคาใชจายของผใชปลายทาง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

208

บทท 9

การขบเคลอนการพฒนาและประยกตใชระบบ:

ประเดนเพอพจารณาระดบนโยบายและการบรหารจดการ

การศกษาน ตงอยบนพนฐานของความเชอตอศกยภาพของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในฐานะเครองมอสาคญเพอการพฒนา โดยเฉพาะอยางยง การเพมโอกาสและชองทางในการเรยนรของเดกและเยาวชนผดอยโอกาส เพอ (1) เพอพฒนาสมรรถนะและเตรยมความพรอมเดกและเยาวชนดอยโอกาสประเภทตางๆ เพอกลบเขาสระบบการศกษาทงในและนอกโรงเรยนตามความเหมาะสม (2) สงเสรมการปรบตวกลบเขาสสงคมและการใชชวตในวยเดกอยางอยางเหมาะสม และ (3) คนหาศกยภาพของตนและฝกฝนทกษะอาชพทเหมาะสมกบเพอการเลยงดตนเองในอนาคต ดงตวอยางของการพฒนาและการประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในหลากหลายรปดงทไดนาเสนอในบทท 3-5 และ 7 พรอมทงรายละเอยดของระบบซงผานการจดลาดบความสาคญและเสนอใหมพฒนาขนดงมรายละเอยดในบทท 8

อยางไรกด เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ไมใชเครองมอมหศจรรยหรอยาวเศษทจะชวยแกไขปญหาทกประการ และระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสทเสนอ กไมอาจทจะสงผลใหการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส บรรลตามวตถประสงค/ภาพทพงประสงคได หากปราศจากซงการดาเนนงานสนบสนนดานอนๆ ทงการสรางสภาพแวดลอม และปจจยการพฒนาระดบมหภาคทเกอหนน (conducive environment) และการสรางกลไกการบรหารจดการเพอขบเคลอนการประยกตใชงานระบบอยางยงยน

บทท 9 มวตถประสงคเพอจดทาขอเสนอแนะเชงนโยบายและการบรหารจดการ ตอหนวยงานภาคภายใตความตกลง อนประกอบดวย สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) และ กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอพจารณาขบเคลอนควบคไปกบการลงทนพฒนาระบบทเสนอ

9.1 การบรหารจดการระบบเพอความยงยน

9.1.1 การบรหารจดการเนอหา (content)

ดงทไดนาเสนอตวอยางของตางประเทศและประเทศไทย เนอหา/สารตถะทปรากฏบนระบบเวบกลาง (Portal) มทมาหลากหลาย และสามารถแบงออกไดเปน 3 สวนหลก คอ เนอหาทหนวยงานผดแลระบบเวบกลาง เปนผพฒนาขนเอง เนอหาทมการพฒนาโดยหนวยงานตางๆ (content providers) และเนอหาทผอาน/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

209

ใชประโยชนจากเวบทาจดทาขนตามความสนใจรายบคคล ดงนน ในการบรหารจดการ/การพฒนาเพอใหระบบสามารถดาเนนงานไดเบองตน ในระยะแรกควรมงจดหาเนอหาทมการพฒนาไวเดมโดยหนวยงานตางๆ ภายในประเทศ ซงเนอหาดงกลาวมทงทเปนเนอหาสาธารณะและไมมคาใชจาย และบางสวนอาจมคาใชจายในรปแบบของคาลขสทธ (ดขอมลตนทนในบทท 8) เพอใหไดขอมลด มคณภาพ ในจานวนทพอเพยงทจะจดประกายความสนใจตอระบบ และสรางแรงเคลอนในการสรางเนอหาใหมๆ ในโอกาสตอไป นอกจากน ยงเปนการสรางความมนใจวา ขอมลทปรากฏบนระบบสะอาดหมด มกรรมการกรอง และเนอหาทไดมามทมาชดเจน และการเรมตนจากเนอหาทมพนธมตรพฒนาไวแลวนน ยงจะชวยลดความซาซอนของการลงทนในการพฒนาเนอหา โดยรวมของประเทศ

สสค. ในฐานะหนวยงานหลก (focal point) จงจาเปนตองสรางและบรหารเครอขายของ content providers โดยทาบทวเคราะหการมอยของเนอหา (mapping) และจดทาฐานขอมลหรอดชนเนอหาวา หนวยงานใดมการจดทาขอมลประเภททระบบตองการ และควรมรปแบบการบรหารทชดเจนวา จะขอความรวมมอโดยจดทาความตกลงเปนหนวยงานพนธมตรในการแลกเปลยน/ขอใชเนอหาบางประการของขอมลเหลานน หรอสนบสนนทางการเงนเพอการสรางเนอหาเหลานนเพมเตม/ตอยอดอยางไร รวมไปถงการสนบสนนในการนาเนอหาทมอย เ ดมมาพฒนาในรปแบบทเหมาะสมตอการเขาถงของกลมเปาหมาย (accessible format) นอกจากน เพอเปนการสรางแนวรวมในการทางาน/การใชงาน อาจมการจดหากลมอาสาสมครในการทางาน เชนการดแล/บรหารจดการเนอหาของเวบไซตในบางเรอง โดย สสค. ควรพจารณาจดตงงบประมาณบางสวนไวเพอเปนคาตอบแทนอาสาสมคร

รายงานการศกษาน ไดจดทาบทวเคราะหแหลงขอมลดงกลาวไวในระดบหนง (ดบทท 8 ตารางท 8.1-8.3) รวมทงเสนอรายชอหนวยงานทเกยวของ อาท

• ภาพรวม – สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและพฒนาคณภาพเยาวช (สสค.)/ สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) สานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) สานกบรหารงานการศกษาพเศษ สถาบนการศกษาตางๆ ศนยการเรยนรไอซทชมชน

• เดกบกพรองทางรางกาย -- ศนยการศกษาพเศษ สมาคมคนพการแหงประเทศไทย มลนธพฒนาคนพการไทย

• เดกบกพรองทางการเรยนร -- โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร/ มลนธคณพม สมาคมนกกจกรรมบาบด/อาชวบาบดแหงประเทศไทย ภาควชากจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏตางๆ

• แมวยรน – เครอขายมหาวทยาลยราชภฎ 40 แหง องคการแพธ

ในระยะยาว ระบบน อาจเปนชองทางในการสรางการมสวนรวมในการพฒนาการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส การบรหารจดการควรจะเนนใหมการมสวนรวม ในเชงเนอหา และ/หรอการมปฏสมพนธระหวางภาคทเกยวของ และผใชงาน ดงนน จงควรสงเสรมการสรางเนอหาโดยผใชงาน (user-genrated

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

210

content) เพมมากขน ดงนน การพฒนาระบบจงควรมแนวทางใหผสราง Content สามารถสราง Content ทาไดงาย อยางไรกตาม ประเดนทสาคญประเดนหนงของการบรหารจดการเนอหา คอความเหมาะสมของเนอหาทปรากฏบนระบบ รวมถงประเดนทรพยสนทางปญญา ทตองระมดระวงวาผนาเขาขอมลอาจละเมดลขสทธของผอน แตในขณะเดยวกนการเกรงในประเดนทรพยสนทางปญญามาก กอาจจะทาใหเกดการสรางเนอหาไดยาก ดงนน ตองมการกาหนดนโยบายและแนวทางทวาดวยเนอหาของระบบ และมการระบเตอน/แจงความรบผดชอบของผนาเขาเนอหา เพอใหผนาเขาขอมลไดเขาใจชดเจน เชนอาจเลอกให เนอหาทมการนาเขาเปนลขสทธแบบเปด (Creative Common) คอผสรางเปนเจาของแตยนยอมใหคนอนเอาไปใชได เปนตน

9.1.2 การขบเคลอนเพอใหเกดการใชงาน

การพฒนาระบบและการนาเนอหาเขาสระบบเปนเพยงจดเรมตนของการดาเนนงาน แตวตถประสงคของการพฒนาระบบจะเปนจรงไดกตอเมอมผใชงานระบบ ดงนน สสค. จาเปนตองจดใหกจกรรมสงเสรม รวมถงการประชาสมพนธ เพอใหกลมเปาหมายรจกและสนใจทจะใชประโยชนจากระบบในวงกวาง เพอปองกนไมใหเปนเปนระบบทรบรและใชงานกนเองในวงแคบ (ขนหง) ทงน ในเบองตน การขบเคลอนการใชงาน ควรเชอมตอ/บรณาการกบโครงการอนๆ ท สสค. และพนธมตรภายใต MOU ดาเนนการอย เชน

• โครงการครสอนด ทมครสอนดประมาณ 18,000 คนทวประเทศ แบงเปนตาบลละ 2-3 คน โดยครกลมนดแลเดกดอยโอกาสทวประเทศ

• การใชจงหวดนารองดเดน 10 จงหวด ของ สสค. ในการขบเคลอน เชน ลาพน นาน สรนทร ชยภม จนทบร กาญจนบร สงขลา ยะลา เนองจากเปนจงหวดทมทนจานวนหนงใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในระดบจงหวด ทางานเชงพนท นารอง

• โครงการอนๆ เชนในจงหวดแมฮองสอนมการตงศนยชวยเหลอทยงยนโดยเนนกลมเปาหมาย เดกบกพรองทางการเคลอนไหว และเดกบกพรองทางการเรยนร และในจงหวดพษณโลกเนนกลมเปาหมาย แมวยรน เนองจากเปนจงหวดทสามารถเปนตวแทนทางกายภาพ เศรษฐกจ ของประเทศ และ มโรงพยาบาลทมศนยฯ ทมการดาเนนการดานนอย

• ศนยไอซทชมชน ของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพราะเปนปลายทางทใหบรการทกอยาง ซงศนยไอซทชมชนจานวนหนงอยตามโรงเรยนทคอนขางมความพรอม อาจมชดวชา LMS เพอชวยสงเสรมเดก อบรมเพมจากวชาพนฐานทวไป

9.1.3 การกาหนดหนวยงานเจาภาพและภารกจหนาทของหนวยงานพนธมตร

เพอใหการพฒนาและใชงานระบบเปนไปอยางตอเนอง จาเปนตองมการกาหนดหนวยงานเจาภาพทงในเชงของการดแลบรหารจดการระบบ ซงหนวยงานดงกลาวตองจดใหมบคลากรททาหนารบผดชอบดแลระบบ โดยใหมผทมความรความเชาใจ และเปนผดแลระบบทงในเชงเนอหาและทางเทคนค รวมถงการ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

211

สนบสนนงบประมาณประจาปเพอการบารงรกษาระบบ การจดทา/จดหาเนอหา และการจดกจกรรมเสรม ดงทไดระบไวในการประมาณการตนทนของระบบ โดยคณะวจยเสนอให สสค. เปนหนวยงานเจาภาพหลก และมหนวยงานพนธมตรภายใตความตกลงเปนหนวยงานสนบสนน

โดยในประเดนของงบประมาณนน แมวางบประมาณในการดาเนนงานเบองตน จะเนนอยทตวระบบ แตในระยะยาว งบประมาณควรมงเนนทการพฒนาเนอหา ทงการพฒนาเนอหา/องคความรใหม หรอการแปลงเนอหา/องคความรทมอยเดม ใหอยในรปแบบดจทล ทสามารถเขาถงไดโดยเดกและกลม change agents ทเกยวของ กบกจกรรมเสรม

นอกจากน หนวยงานดงกลาวฯ ตองทาหนาทหลกในการพจารณาถงการขยายการใชระบบไปยงเดกและเยาวชนดอยโอกาสกลมอน โดยเฉพาะอยางยงเดกเปาหมายททาการศกษาทง 9 กลม

9.2 การขบเคลอนเชงนโยบาย

9.2.1 การพฒนาโครงสรางพนฐานสารสนเทศททวถงและเทาเทยม

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรทจะพฒนาขนนน คาดวาจะเปนการพฒนาจากหนวยงานทตงอยในกรงเทพและปรมณฑลเปนหลก เมอพจารณาจากทตงของหนวยงานภาค อยางไรกด เดกและเยาวชนผดอยโอกาสทง 9 ประเภท รวมถงหนวยงานททางานกบเดกกลมดงกลาว ซงเปนผใชงานทปลายทางนนอยกระจดกระจายอยในพนทตางๆ ทวประเทศไทย ดงนน เพอสรางโอกาสในการเขาถงระบบและองคความรจากระบบทพฒนาขน หนวยงานพนธมตร โดยเฉพาะอยางยงกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ตองพจารณาใหการสนบสนนใหหนวยงานทเกยวของ และ/หรอชมชนเขาถงโครงสรางพนฐานสารสนเทศ ททวถงและเทาเทยม ทงในดานเครอขาย อปกรณฮารดแวร ซอฟตแวร และสงอานวยความสะดวกเพอการใชงานไอซท

นอกจากน ยงมกรณทเดกและเยาวชนนนไมสามารถเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร อนเนองมาจากแนวนโยบายในการสงเสรม/หรอควบคมการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เชน กรณเยาวชนทกระทาความผดและถกกกบรเวณ ทอาจจาเปนตองมการหารอกบหนวยงานทเกยวของเพอเพมโอกาสในการเขาถงขอมลบนระบบ

9.2.2 การขบเคลอนเชงนโยบาย/กฎหมายสาหรบการพฒนานวตกรรมไอซทบางประเภท

ดงทไดนาเสนอในบทท 1 และ 6 เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเหมาะสมและจาเปนสาหรบเดกและเยาวชนดอยโอกาสมดวยกนหลายประเภท หากแตเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารบางประเภทนน ไมสามารถขบเคลอนใหเกดขนจรงไดในระยะสน และ/หรอภายใตกรอบ MOU น แตจาเปนตองมการพจารณาขบเคลอน/สรางการเปลยนแปลงในระดบนโยบาย จงจะสามารถดาเนนการได เชน ระบบ Closed

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

212

Caption สาหรบการสอสารผานสอโทรทศน และ/หรอมลตมเดยทนาเสนอผานทางเวบไซต ซงมความสาคญสาหรบเดกและเยาวชนทมความบกพรองทางการไดยน ซงจาเปนตองมการลงทนสง และกลไกตลาดไมมแรงจงใจมากพอทจะทาใหผผลตเนอหา หรอสถานโทรทศนลงทนในสวนน ควรมการนาศกษาและนาเสนอเรองดงกลาวหารอกบ คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคม (กสทช.) ซงมอานาจหนากากบดแลกจการโทรทศนโดยตรง ถงความเปนไดในการกาหนดกฎเกณฑ/กตกา เพอบงคบการใหบรการ closed caption (รวมถงภาษามอ) ในแนวทางทสอดคลองกบหลกการการใหบรการอยางทวถง (Universal Service Obligation: USO) รวมถงการใชประโยชนจากเงนกองทน USO เพอการพฒนาเทคโนโลยดงกลาว

9.2.3 การประสานงานอยางตอเนองระหวางภาคการศกษา กบภาคเทคโนโลย

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทนาเสนอ เปนการใชเพอการสนบสนนการเรยนรของเดกและเยาวชนโดยทวไป ซงเมอพจารณาถงการจดการศกษาทวไปของไทยทม 3 รปแบบคอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย นน จะเหนวาเนอหาโดยสวนใหญทระบบเสนอแนะมไดมงเนนทการศกษาในระบบ และในกรณทเชอมโยงกบการศกษาในระบบ จะเปนไปเพอการประยกตใชเทคโนโลยในการนาเสนอเนอหาทมในระบบการศกษาในระบบในรปแบบ (format) ททาใหเดกกลมเหลานน กาวขาวพนปญหาอปสรรคของการเรยนร หรอเพอสรางโอกาสการเรยนรอยางเทาเทยมกนในระบบการศกษา โดยการสรางสอการเรยนในรปแบบทเหมาะสมกบนกเรยน ตามสภาวะการบกพรองทางการเรยนร และวยวฒของเดกและเยาวชน อยางทวถง ดงกรณของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ซงผใชงานหลกของระบบคอผททางานกบเดก เชนคณครผสอน

ดงนน การประสานงานในระดบนโยบายระหวางหนวยงานทดแลดานเทคโนโลย ดานเดกดอยโอกาส และดานการศกษาจงเปนสงทสาคญยง เพอทาความเขาใจรวมกนถงวตถประสงคของการพฒนาระบบดงกลาวเพอใหเปนเครองมอเสรม มใชเครองมอทดแทนการศกษาในระบบแตอยางใด และการรวมกนพฒนาเนอหาทางการศกษาทเหมาะสมไวบนระบบ โดยเฉพาะอยางยงในสวนของ LMS นน ควรมการวางแผนระดบนโยบาย เพอประโยชนสงสดของผเรยน

9.2.4 การบรหารจดการดานขอมล

ปญหาอปสรรคสาคญสาหรบการวางแผนทเกยวของกบเดกและเยาวชนดอยโอกาส และการศกษาน คอการขาดซงการจดเกบขอมลเดกและเยาวชนทเกยวของอยางเปนระบบและเปนเอกภาพ ดงจะเหนไดวาขอมลเรองจานวนของเดกทเลอกมาทาการศกษามความแตกตางกนอยางมากระหวางแหลงขอมลตางๆ ดงนน หนวยงานภาคอาจใชการศกษา/ระบบน เปนเครองมอในการขบเคลอนใหเกดการปรบปรงการจดเกบขอมลเดกและเยาวชนดอยโอกาสในองครวม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

213

9.3 การขบเคลอนเชงปฏบต

เพอใหเกดความชดเจนในการแปลงขอเสนอแนะเชงนโยบายไปสการปฏบตจรง คณะวจยรวมกบสานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.) ไดจดการประชมขบเคลอนการจดสรางระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส” ขน ในวนท 23 พฤศจกายน 2555 เพอสรางแนวทางปฏบตทชดเจน และจดลาดบความสาคญของการทางานขน ดงมสาระตอไปน

9.3.1 องคประกอบของระบบ

โดยสรป ระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสมองคประกอบ 3 ดานไดแก 1) System 2) Content และ 3) Management และในเบองตนจะทดลองนารองกบเดก 3 กลมไดแก เดกบกพรองทางการเคลอนไหว เดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) และแมวยรน

9.3.2 ขอเสนอแนะเพมเตมสาหรบการออกแบบและพฒนาระบบ

ระบบทนาเสนอตองไมเนนทการสรางเทคโนโลยเพยงอยางเดยว แตทาใหเกดปฏสมพนธระหวางผเรยน ผสอน พอแมผปกครอง ชมชน และ Interactive online learning community ใหได เปนพนททไมใชการสอนบรรยาย แตใหเปนพนทใหบคคลทเกยวของมาแลกเปลยนความคดเหนกนโดยครหรอพเลยงมลกษณะเปนโคช และ มกจกรรมตางๆ รวมถงตองมการบรหารจดการใหเกดเปนเครอขาย

ระบบทนาเสนอตองเนนประโยชนจากการใชงานจรง โดยสาหรบเดกทง 3 กลม ระบบควรมงเนนเปนพเศษในดานการปลอบใจ และการสรางกาลงใจทจะเดนออกจากปญหาอยางมนใจ หลงจากนนจงเปนการชวยเหลอเดกใหมความมนคงในชวต เชนดานการเรยนรและการทางาน

กลมนารอง

• เดกบกพรองทางการเคล�อนไหว

• เดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด)

• แมวยรน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

214

ระบบควรนาเสนอ Best Practice ในลกษณะทนาเทคโนโลยมาใชเพอรอยเรยงถายทอดความรสกของกลมคน เชน มระบบใหแมวยรนมาเจอกน และคนกลมนกจะไปดงคนกลมเดยวกนมา โดยมทง คร เดก พอแมผปกครอง เปนเครอขายทพรอมใหกาลงใจ หรอม/ ลงคไปยง วดโอคลปทเปนตวอยางจากตางประเทศเพอการเรยนรสงทเปนประโยชน

สาหรบกลมเดกบกพรองทางการเคลอนไหว มทงเดกกลมในระบบการศกษา และนอกระบบการศกษา ปญหาประการหนงทระบบนอาจชวยแกไขได คอ กระบวนการฟนฟ โดยทเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวจานวนมากจะเขาโรงเรยนเกนอาย (ตวอยางเชน อาย 13 อาจยงอย ป.3) ระบบสามารถใหความร และแลกเปลยนในการฟนฟสมรรถภาพ (ทาอยางไรบางในการเตรยมตวเขาสโรงเรยน) หรอเรองอนามยเจรญพนธซงเปนความกงวลของผบกพรองทางการเคลอนไหว หรอการชวยเหลอในการเรยนรของเดกทไมสามารถออกจากบานไปโรงเรยนได เปนตน

สาหรบกลมเดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) นน แนวทางสาหรบเดกเลกคอการชวยเหลอผปกครอง ดวยการใหความร ใหกาลงใจ แนะนาหนทางไปสความสาเรจ สวนเดกประถมปลายพออานหนงสอออกแตไมคลองสามารถใชระบบไดบาง เดกมธยมสามารถใชระบบไดเอง แตจะตองเปนเรองทเดกสนใจ โดยทจะตองมการปรบคา (ความยาว) เพอใหเหมาะกบเดก นอกจากนปญหาใหญของการชวยเหลอเดกกลมนคอ การทคณครของเดกไมเขาใจ หรอไมสนใจทจะเขาใจปญหาของเดก ซงหากเดกๆมคณครทเขาใจจะสามารถชวยลด Stress และทาใหเดกมความสขขนไดมาก

สาหรบกลมแมวยรน ในหลกการ นโยบายกระทรวงศกษากาหนดใหแมวยรนกลบไปเรยนได แตเดกสวนใหญออกจากโรงเรยนเพราะแรงกดดนจากสงคม (อาย) ระบบนสามารถชวยไดมากในเรองของการแกปญหาเรงดวน เชน มจดใหความชวยเหลอทงทางกายและใจ เดกกลมทมความเปราะบางทางสงคมจะมปญหาเวลาไมจากด ตองการคาปรกษาในเวลาหหลากหลาย ตองมคนดแล มขอมล มคาปรกษา โดยท ความตองการของเนอหาจะตางกบเดก 2 กลมแรก

9.3.3 การนารอง และการบรหารจดการระบบ

ขอเสนอการจดสรางระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส (ฉบบน) มขอมลและรายละเอยดอยแลว แตในการสรางระบบควรตองมการนารองทดลองทา และเนนทความยงยน และถอดบทเรยนปญหาทเกดขนในการจดสรางระบบ โดยนารองกบกลมตวอยางจรงของเดกทง 3 กลมทเลอกมา โดยทระบบทจะเกดขนไมควรตองใชเวลาในการทาระบบ (ทสมบรณ) นานมาก ควรรบจดทาและปรบแตงระบบไปเรอยๆ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

215

ในเดกทง 3 กลม แมจะใชระบบกลางเดยวกน แตมความตองการทตางกนในรายละเอยด และมระยะเวลา (phase) การทางานทตางกน ควรตองมการจดตงคณะทางาน (Working group) ของแตละกลม โดยเรมจากการสรางความร และ Start up community ซงในการดาเนนงาน จะพบวาระบบ ICT พนฐานอาจไม support สงทผใชตองการ จงตองมการปรบแตงจนเหมาะสม (เปนการ Learning by doing research) โดยทเดกบกพรองทางการเคลอนไหว และเดกบกพรองทางการเรยนร เปนกลมทคนหาไดงาย เพราะมความชดเจน สวนกลมแมวยรนนนอาจมปญหาเรองหาตวเดกลาบากอยบาง แตกอาจจะเรมสรางระบบสาหรบเดกทงกลมไปพรอมๆกนได โดยมระยะเวลาการทางานทแตกตางกนไปตามเหมาะสม

ประเดนสาคญของการบรหารจดการระบบน คอการสรรหาผดแลระบบ (Admin) ซงจะตองมคณสมบตคอ เกง เรว รใจเดกทมปญหา มความร และมเวลาใหกบระบบ โดยทคนททาสามารถทาหนาทนไดดอาจจะเปนกลมผปกครองของเดกเอง

9.3.4 ภาคเครอขายจากการจดประชมขบเคลอน

ระบบ

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค) เปนผจดสรางระบบ platform ทมฟงกชนทจาเปน โดยเรมจากนารองจานวนหนงกอน และประมาณการความสามารถของระบบเพอการปรบแตงตอไป และสานกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (สรอ.) สามารถสนบสนนการวาง Server บนระบบ Cloud รวมถงการ Backup ขอมลโดยไมมคาใชจาย

เนอหา

แบงการดาเนนการชดเจนเปนคณะทางานยอย 3 กลม และมหนวยงานเรมตนในเครอขาย (สามารถเพมเตมภายหลง)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

216

• ศนยการศกษาพเศษ กระทรวงศกษา มศนยชวยเหลอดแลเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวใน 76 จงหวด สามารถเปนเครอขายได

• มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ไดจดสรางเนอหาสาหรบเดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) ในระดบ ป.1-ป3 แลวเสรจ โดยม Learning objects ประมาณกวา 100 ชน ซงทางอาจารยผเปนเจาของเนอหายนดทจะใหสสค.และภาคใชได และหากมความรวมมอตอไปกสามารถทจะพฒนาขยายเนอหาสาหรบเดกบกพรองทางการเรยนรในระดบชนอนๆได ซงรวมถงแบบคดกรองดวย

• โรงพยาบาลรามาธบด มตวอยาง หรอกรณศกษา (รนแรง) ทเปนประโยชน และสามารถนามาใสไวบนระบบทจะจดสรางขน

• สถาบนราชานกล มการทาโครงการกบ อาสาสมครนกอานเพอการบาบด (bookstart) โดยทางานกบเดก ออทสตก ดาวซนโดรม และแอลด เราม โดยโครงการนทาทกรงเทพฯ ไมมในตางจงหวด ระบบของสสค.จะสามารถมาชวยได

• โรงพยาบาลพทธชนราช พษณโลก สามารถเปน Working group เพอนารองได เนองจากทาง สสค. มโครงการทดาเนนการอยในเรองแมวยรนแลว

การบรหารจดการ

สสค. จะเปนภาคหลกในการดาเนนการ และเปนฝายเลขาของโครงการ โดย สวทช. จะปรบบทบาทจากคณะวจยจดทาแนวทางการสรางระบบ เปนผสนบสนน Workshop และเกบขอมลมาวเคราะหวาระบบตองการอะไรเพมเตมในลกษณะ Action research

ภาคอนๆ

• อาจมการบรณาการกบกระทรวง พม. ทมนกจตวทยาเพอใหคาปรกษา (ตวอยางเชน พม.มศนยออนไลน 1300 มคาปรกษา 24 ชวโมง เพอชวยเตอนสตในขณะทเดกมปญหา“ฟวสขาด”เปนตน)

• อาจมการเชอมโยงกบภาคประชาชน (NGOs) ทมเครอขายทางานดานสงคมกวางขวาง เชน มลนธกระจกเงา

• อาจประสานงานกบทาง TK Park เพอขอความรวมมอประชาสมพนธระบบตอเครอขายของทาง TK Park (TK Park เนนดานการเรยนรของทวไป)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

217

9.3.5 การสนบสนนงบประมาณ

คณะวจยไดเสนองบประมาณการจดสรางระบบท 8,500,800-12,443,000 บาท ซงเปนการประมาณการเบองตน โดยคาดวาระบบนจะไดรบการสนบสนนหลกจากภาค 4 ฝายคอ สสค. สกว. กระทรวงไอซท และ สวทช. ไมวาจะเปนในรปแบบของเงนสนบสนน หรอบคลากร นอกจากน เนองจากระบบนมจดประสงคเพอสงเสรมการเรยนรของเดกดอยโอกาส อาจสามารถขอทนสนบสนนเพมเตมไดจากกองทนคนพการ กองทนพฒนาสตร หรอกระทรวงสาธารณสข (ผานความรวมมอของกระทรวงไอซท) อกดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

218

บรรณานกรม

Apec Digital Opportunity Centre [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.apecdoc.org.

BBC News. (2010). Teenage mothers 'forced out' of education – report [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/8565993.stm.

CDC. (2012). Prevalence of Autism Spectrum Disorders — Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network, 14 Sites, United States, Surveillance Summaries, March 30, 2012 / 61(SS03); 1-19.

Cohen, S. (1998). Targeting autism: What we know, don’t know, and can do to help young children with autism. Berkley, CA: University of California Press.

Connexions Live [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.connexionslive.com.

Dawson, N and Hosie, A., (2005). The education of pregnant young women and young mothers in England.

Farra Trompeter. (2010). How NGOs can use Social Media. Department of Social and External, Affairs United Nations.[ออนไลน] เขาถงไดจาก: http://www.un.org/esa/socdev/ngo/docs/2010/Farra.pdf.

Gray CA, Garand JD (1993). Social Stories: improving responses of students with autism with accurate social information. Focus on Autistic Behavior 8 (1): pp. 1–10.

Inthasara A., Mipansaen L., Tandayya P., Jantraprim C. and Jantaraprim P., MusicXML to Braille Music Translation, 2007.

LD Online [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://www.ldonline.org.

Life & Family [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.manager.co.th/family/ViewNews.aspx?NewsID=9540000082682.

Lighthouse International [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.lighthouse.org

Liddle, J. and Waits, A., (2007). ICT, Special Educational Needs and Building Schools for the Future. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://wwwhttp://api.ning.com/files/*HjZY9*l3JE606PNH9Ag5El15pxf0v5Z1BwO2KTfk6bohrTIhAWy6QQEdRBkvExTwJusuH5-

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

219

NeQbn6JMek6Bure6o97FeG5/BSFSENandictAbilityNetguidelinesdtpsmall.pdf)

Ministry of Education British Columbia [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.bced.gov.bc.ca.

My Child Without Limits [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.mychildwithoutlimits.org.

Parners in Learning Thailand. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.pil.in.th.

Robertson, A. and R. Dunaway, G. (2006). Juvenile Detention Monitoring in Mississippi. Report on Facility Compliance with Section 5 of the Juvenile Justice Reform Act of 2005 (Senate Bill 2894)

Special Child Centre. (2005). Autistic Child. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.specialchild.co.th/knowledge.asp?article=6.

Special Child Centre. (2005). Learing Disabilties: LD. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.specialchild.co.th/knowledge.asp?article=4.

Special Child Centre. (2008). Attention Deficit&Hyperactive Disorders: ADHD [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.specialchild.co.th/knowledge.asp?article=15.

Talk about Sex [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://talkaboutsex.thaihealth.or.th.

Thailand Open Source e-Learning System [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://elearning.nectec.or.th)

The Massachusetts Alliance on Teen Pregnancy [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.massteenpregnancy.org.

UNAIDS Inter-Agency Task Team (IATT) on Education. (2009). Literature Review on HIV and AIDS, Education and Marginalization.

UNESCAP. (2003). Life Skills Training Guide for Young People: HIV/AIDS and Substance Use Prevention. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://www.unescap.org/publications/detail.asp?id=788.

UNESCO. (2010). ICT for inclusion: Reaching more students more effectively. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://iite.unesco.org/pics/publications/en/files/3214675.pdf.

UNICEF. (1989). Convention on the Rights of the Child. [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www2.ohchr.org/english/law/crc.htm.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

220

World Blind Union [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.worldblindunion.org

กรมพฒนาสงคมและสวสดการ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.dsdw.go.th.

กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www2.djop.moj.go.th.

กรมสงเสรมการมงานทา [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.doe.go.th.

กลมวจยและพฒนาสอเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกทางการศกษาสาหรบคนพการ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://gtech.obec.go.th.

โกทโนว: คนทางานแลกเปลยนเรยนร [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.gotoknow.org.

ครบานนอกดอทคอม [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.kroobannok.com.

คลงปญญาไทย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://www.panyathai.or.th.

คลนกเดก [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.clinicdek.com.

คลนกวยรน คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.teenrama.com/clinic.html.

คลนคจต-ประสาท [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.psyclin.co.th.

เครอขายคนทางานเอดสชมชนภาคกลาง [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.aidscnic.org.

เครอขายเพอโรงเรยนไทย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.school.net.th.

โครงการ eDLTV [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://edltv.thai.net.

โครงการตนกลาอาชพ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.tonkla-archeep.com.

โครงการปรบบานเปนหองเรยนเปลยนพอแมเปนคร [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://school.obec.go.th.

โครงการพฒนาสงคมแหงความเทาเทยมดวย ICT [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.equitable-society.com.

จฬาออนไลน [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.chulaonline.com.

ชมชนแอลดไทย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.ldthaicommunity.com.

ฐานการเรยนรชดวชาการศกษานอกโรงเรยน ศนยการศกษานอกโรงเรยนภาคเหนอ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.northeducation.ac.th/elearning/ed_child/index_mind.html.

ทรปลกปญญา [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.trueplookpanya.com/true/index.php.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

221

ทาทายา [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.tataya.com.

ทาเนยบครแอลด [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.kroold.com.

โทรทศนคร [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.thaiteachers.tv.

ไทยแนนนคลบ [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.thainannyclub.com.

ธนาคารแหงประเทศไทย [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.bot.or.th.

บานกตเวช [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.oknation.net/blog/nam-peth.

บานไทยกดวว [ออนไลน].เขาถงไดจาก :http://www.thaigoodview.com.

เปดสอบทเดยดอทคอม [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.perdsorbtoday.com.

มหาวทยาลยธรรมศาสตร [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.tu.ac.th/internet/ref/health/child.

มลนธเครอขายครอบครว [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://familynetwork.or.th/node/17114.

มลนธตะวนฉาย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.tawanchai.com.

มลนธพระมหาไถเพอการพฒนาคนพการ [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.mahatai.org.

มลนธพฒนาคนพการไทย [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://tddf.or.th.

มลนธศนยพทกษสทธเดก [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://sharingsociety.org.

มลนธศนยมตรภาพมนษยลอเอเชย (ประเทศไทย) [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.wafcat.or.th.

มลนธสรางเสรมไทย [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.betterthai.or.th.

มลนธสากลเพอคนพการ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.wiriya.net.

ยนแกงค [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.unigang.com.

รามาเมนเทล [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : www.ramamental.com/medicalstudent/childandteen/learning-disorders.

โรงเรยนแกนนาจดการเรยนรวม [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.niteskan2.in.th.

เลรนเนอร: ส จ ป ล [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://www.learners.in.th.

วชาการดอทคอม [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.vcharkarn.com.

ศนยกระตนพฒนาการเดก [ออนไลน]. เขาถงไดจาก http://www.specialchild.co.th.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

222

ศนยการศกษาพเศษ จงหวดอตรดตถ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.spe-ut.net.

ศนยขอมลกลางดานการสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.gender.go.th.

ศนยขาวการศกษาไทย [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.enn.co.th

ศนยเดกพเศษ โรงพยาบาลสมตเวช [ออนไลน].เขาถงไดจาก :http:// www.samitivejhospitals.com/medicalservice/childrens/%E0%B8%A8%E0%B8%B9%E0%B8%99%E0%B8%A2%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A8%E0%B8%A9_116/th.

ศนยบรการเดกพการ (www.fwc1954.org)

ศนยพฒนาศกยภาพเดกสมารทคดส [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.iamsmartkids.com/Knowledge%20LD/knowledge%20LD1.htm.

ศนยรวมขอมลโรงเรยนทวประเทศ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.magickidschool.com.

ศนยวจยและพฒนาเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http:// www.nectec.or.th/atc/product_iwriter_t.php.

ศนยวชาการแฮมปโฮม [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.happyhomeclinic.com

ศนยสอการศกษาเพอคนพการ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.braille-cet.in.th/Braille-CET/.

สครเนต [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.school.net.th.

สถานสงเคราะหเดกพการและทพพลภาพปากเกรด [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.nontapum.com.

สถาบนการจดการเงนทนชมชน [ออนไลน].เขาถงไดจาก : http://www.fund.cdd.go.th.

สถาบนพฒนาการเดกราชนครนทรเชยงใหม [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.ricd.go.th.

สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.healthyability.com.

สถาบนสขภาพเดกแหงชาตมหาราชน [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.childrenhospital.go.th.

สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครว [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.cf.mahidol.ac.th/floortime.

สไปเดอร [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.spider.in.th/?name=page&file=page&op=subprot.

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

223

สมาคมคนพการทางการเคลอนไหวสากล [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.waddeeja.com.

สมาคมไทยแนะแนวการศกษานานาชาต [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.tieca.com.

สมาคมแนะแนวแหงประเทศไทย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://guidance.go.th.

สมาคมสงเสรมสถานภาพสตร [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.apsw-thailand.org.

สมาคมแอลดแหงประเทศไทย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://ldthailand.com.

สหวชาดอทคอม [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.sahavicha.com.

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : htpp://www.thaihealth.or.th/forum/105/10016.

สานกงานกจการสตรและสถาบนครอบครว [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.women-family.go.th/wofa/home.php.

สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครปฐม เขต1 [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.esanpt1.go.th.

สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาลาพน เขต2 [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :http://.www.lp2.go.th.

สานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 3 [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http:// www.secondary33.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=1890:2555 -07-06-03-%M-%S&catid=47:-m-m-s&Itemid=62.

สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.sec.or.th.

สานกงานคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.nhrc.or.th

สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (2554). ขอมลจานวนประมาณการของเดกป 2554.

สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย [ออนไลน] เขาถงไดจาก :http://ww.nfe.go.th

สานกบรหารงานการศกษาพเศษ [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://pecial.obec.go.th

สานกบรหารเงนทน [ออนไลน] เขาถงไดจาก :http://webhost.cpd.go.th/cmsdocpd/coopfunds13.html

สานกพฒนากจกรรมนกเรยน [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://sportact.obec.go.th

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

224

สานกสงเสรมและฝกอบรม [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.eto.ku.ac.th

องคกรการกศลในประเทศไทย [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.thaicharities.org/thai.htm

องคการแพธ [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.teenpath.net/home.asp

เอดดเคทพารค [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.educatepark.com

เอดดโซน [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http:/www.eduzones.com

ไอเลฟไลบราร [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.ilovelibrary.com

ฮ.ฮกดอมคอม [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.horhook.com

แฮปปโฮมคลนก [ออนไลน] เขาถงไดจาก : http://www.happyhomeclinic.com

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

225

คณะทางาน

คณะทปรกษา

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

อ.วนทนย พนธชาต ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.วรช ศรเลศลาวาณช ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

คณะวจย

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.กษตธร ภภราดย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.มาลยา โชตสกลรตน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวกษมา กองสมคร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวจรนนท ดวงคา สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

226

ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

227

ตารางท ก1 รายชอผเชยวชาญกลมเดกบกพรองทางการเหน

ชอ-สกล หนวยงาน

นายพะโยม ชณวงศ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

นายวรตนชย ยงวณชย ศนยการศกษาพเศษ ประจาจงหวดนนทบร

นายประเสรฐ บญเรอง สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

นางวไลวรรณ ซงปรดา ศนยบรการนกศกษาพการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ศ.วรยะ นามศรพงศพนธ มลนธสากลเพอคนพการ

อ.มณเฑยร บญตน สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทย

นายกตตพงษ สทธ สถาบนคนตาบอดแหงชาตเพอการวจยและพฒนา

ดร.วระแมน นยมพล ภาควชาฟนฟสมรรถภาพคนพการ วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

อ.ธรรม จตนาม ภาควชาฟนฟสมรรถภาพคนพการ วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

อ.เจน ชยเดช หนวยเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการ วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

อ.อดมศกด ขาวหอม โรงเรยนธรรมกวทยา จงหวดเพชรบร

ตารางท ก2 รายชอผเชยวชาญกลมเดกบกพรองทางการไดยน

ชอ-สกล หนวยงาน

นายพะโยม ชณวงศ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

นายวรตนชย ยงวณชย ศนยการศกษาพเศษ ประจาจงหวดนนทบร

นายประเสรฐ บญเรอง สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

นางวไลวรรณ ซงปรดา ศนยบรการนกศกษาพการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.ประกาย กจธคณ สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

228

ชอ-สกล หนวยงาน

นายสมยศ สนทรวภาต ศนยบรการถายทอดการสอสารแหงประเทศไทย

ดร.สขสร ดานธนวานช ภาควชาหหนวกศกษา วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

นาวสาวเนตรนภา อนประเสรฐ งานเทคโนโลยสงอานวยความสะดวกสาหรบคนพการ วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล ศาลายา

อ.วทยต บนนาค มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต

อ.สายใจ สงคพนธ โรงเรยนเศรษฐเสถยร ในพระราชปถมภ

ตารางท ก3 รายชอผเชยวชาญกลมเดกบกพรองทางการเคลอนไหว

ชอ-สกล หนวยงาน

นายพะโยม ชณวงศ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

นายวรตนชย ยงวณชย ศนยการศกษาพเศษ ประจาจงหวดนนทบร

นายประเสรฐ บญเรอง สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

นางวไลวรรณ ซงปรดา ศนยบรการนกศกษาพการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

นายธรยทธ สคนธวท ศนยการดารงชวตอสระคนพการ

นายสภวฒน เสมอภาค สานกงานองคการคนพการสากลประจาภมภาคเอเชย-แปซฟก

พ.ต.ศรชย ทรพยศร สมาคมคนพการทางการเคลอนไหวสากล

คณภทรภร ผลฉตร สานกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส

คณสรพร ยพา มยาโมโตะ ศนยดารงชวตอสระคนพการ จงหวดนนทบร

คณชเกยรต สงหสง สมาคมคนพการแหงประเทศไทย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

229

ตารางท ก4 รายชอผเชยวชาญกลมเดกทมภาวะออทสซม

ชอ-สกล หนวยงาน

นายพะโยม ชณวงศ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

รศ.ดร.ดารณ อทยรตนกจ ศนยศกษาและพฒนาการจดการศกษาพเศษ “คณพม”

ผศ.สภาพร ชนชย ภาควชากจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม

ดร.ขวญ หารทรงกจพงษ ชมรมเมองไทยเขาใจออทสซม

อ.ชศกด จนทยานนท สมาคมผปกครองบคคลออทซม(ไทย)

อ.นสตา ปตเจรญธรรม ศนยฯ เดกออทสตกบานอนรก

ดร.วาสนา เลศศลป กลมนโยบายและแผน สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากรงเทพมหานคร

นางสาวอษณ กงวารจตต สานกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส

อ.พชรวรรณ คณชน ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

นางวาสนา สาลรตน สมาคมผปกครองบคคลออทซม

นางศรอนงค แกววรรณสกล สมาคมผปกครองบคคลออทซม

น.พ.จอม ชมชวย โรงพยาบาลยวประสาทไวทโยปถมภ

พ.ญ.พรรณพมล วปลากร สถาบนราชานกล

น.พ.ทวศกด สรรตนเรขา สถาบนราชานกล

ตารางท ก5 รายชอผเชยวชาญกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

ชอ-สกล หนวยงาน

นายพะโยม ชณวงศ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

ดร.สจนดา ผองอกษร สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกษาธการ

อ.วนทนย พนธชาต ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

230

ชอ-สกล หนวยงาน

ผศ.สภาพร ชนชย ภาควชากจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม

ดร.วาสนา เลศศลป กลมนโยบายและแผน สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากรงเทพมหานคร

นางสาวอษณ กงวารจตต สานกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส

อ.พชรวรรณ คณชน ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.ดร.ดารณ ศกดศรผล ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

น.พ.มนส สงประสทธ ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

ศ.พญ.นงพงา ลมสวรรณ ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

ศ.ดร.ผดง อารยะวญญ สมาคม แอลด แหงประเทศไทย

นพ.พงษศกด ศรมษกโพธ องคกร Smart Child

พญ.พรรณพมล วปลากร สถาบนราชานกล

ตารางท ก6 รายชอผเชยวชาญกลมเดกสมาธสน

ชอ-สกล หนวยงาน

นายพะโยม ชณวงศ สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

ผศ.สภาพร ชนชย ภาควชากจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม

ศ.พญ.นงพงา ลมสวรรณ ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

นพ.มนส สงประสทธ ภาควชาจตเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

นพ.ทวศกด สรรตนเรขา สถาบนราชานกล

พญ.พรรณพมล วปลากร สถาบนราชานกล

ดร.วาสนา เลศศลป กลมนโยบายและแผน สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากรงเทพมหานคร

นางสาวอษณ กงวารจตต สานกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

231

ชอ-สกล หนวยงาน

อ.พชรวรรณ คณชน ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

นางนภทร พกกะณะสต ชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทย

ตารางท ก7 รายชอผเชยวชาญกลมเดกกระทาความผด

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.อมรวชช นาครทรรพ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.วรช ศรเลศลาวาณช ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวเฉลมขวญ รกษา สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

รศ.ดร.กมลรฐ อนทรทศน ศนยวจยการจดการความรการสอสาร และการพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ดร.ชยวฒ เลศวนสรวรรณ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

นายอทธพล ปรตประสงค สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดก และครอบครว มหาวทยาลยมหดล

นายศกดชย คาช ศนยฝกอบรมเดกและเยาวชนชายบานกรณา

นางทชา ณ นคร ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานกาญจนาภเษก

นางสาวสะอาด มนาบลย ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานกาญจนาภเษก

นางศรรตน สขศร สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนกรงเทพมหานคร

นางสธาทพ ธชยพงษ มลนธหนงสอเพอเดก

ตารางท ก8 รายชอผเชยวชาญกลมแมวยรน

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.อมรวชช นาครทรรพ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.วรช ศรเลศลาวาณช ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

232

ชอ-สกล หนวยงาน

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

รศ.ดร.กมลรฐ อนทรทศน ศนยวจยการจดการความรการสอสาร และการพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ดร.ชยวฒ เลศวนสรวรรณ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

นายอทธพล ปรตประสงค สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดก และครอบครว มหาวทยาลยมหดล

นางสาวถรกมล ฉายบณฑตฐ มลนธเพอนหญง

นางสธาทพ ธชยพงษ มลนธหนงสอเพอเดก

นางสาวเพญวด แสงจนทร มลนธดวงประทป

นางสาวกนทมา เพชรคง องคการแพธ

นายเอกพงศ แสนวรรณ มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

นางสาวรตนธดา ประวง มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

ตารางท ก9 รายชอผเชยวชาญกลมเดกตดเชอเอชไอว

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.อมรวชช นาครทรรพ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.วรช ศรเลศลาวาณช ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

รศ.ดร.กมลรฐ อนทรทศน ศนยวจยการจดการความรการสอสาร และการพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ดร.ชยวฒ เลศวนสรวรรณ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

นายอทธพล ปรตประสงค สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดก และครอบครว มหาวทยาลยมหดล

นายสหภาพ พลเกษร สานกระบาดวทยาโรคเอดส กรมควบคมโรค

นางสาวสภทรา นาคะผว มลนธคมครองสทธเอดส

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

233

ชอ-สกล หนวยงาน

นางสาวสนนทา วานนา มลนธสทธเดก-บานแกรดา

นางสาวฐตมา วงศนาค มลนธสทธเดก-บานแกรดา

นางสาววารย ทนงจตร มลนธสทธเดก-บานแกรดา

นางสธาทพ ธชยพงษ มลนธหนงสอเพอเดก

นางสาวเพญวด แสงจนทร มลนธดวงประทป

นางสาวกนทมา เพชรคง องคการแพธ

นายเอกพงศ แสนวรรณ มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

นางสาวรตนธดา ประวง มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

ตารางท ก10 รายชอผเชยวชาญการจดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดก

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.วรช ศรเลศลาวาณช ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

อ.วนทนย พนธชาต ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.จฬารตน ตนประเสรฐ ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

คณสธาทพ ธชยพงษ มลนธหนงสอเพอเดก

พ.ต.ศรชย ทรพยศร สมาคมคนพการทางการเคลอนไหวสากล

คณกนกวรรณ พนเพม มลนธกระจกเงา

คณกตตพงษ ประชมพล มลนธกระจกเงา

คณชดพนธ อนนต สานกสงเสรมและพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงไอซท

คณเสาวด คลายโสม สานกงานประสานงานโครงการตามพระราชดารสมเดจพระเทพ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

234

ชอ-สกล หนวยงาน

รตนราชสดาฯ สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

คณประจวบ ผลตผลการพมพ ฝายสอสารสาธารณะ ศนยวจยเพอสรางเสรมความปลอดภยและปองกนการบาดเจบในเดก โรงพยาบาลรามาธบด

คณพลวฒ รกสตย วชาการดอทคอม

คณพสต ศรปราสาททอง นกวจยอสระ

คณเพญวด แสงจนทร มลนธดวงประทป

คณภทรภร ผลฉตร สานกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส

คณภมจต ศระวงศประเสรฐ ชมรมเวบโฮสตตงไทย

คณวรตนชย ยงวณชย ศนยการศกษาพเศษ ประจาจงหวดนนทบร

คณวไลวรรณ ซงปรดา ศนยบรการนกศกษาพการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

คณศรดา ตนทะอธพานช มลนธอนเทอรเนตรวมพฒนาไทย

คณสรวย บรรลอทรพย ศนยการเรยนร ICT ชมชนตาบลบางเพรยง โรงเรยนวดโคธาราม สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

คณสภวฒน เสมอภาค สานกงานองคการคนพการสากลประจาภมภาคเอเชย-แปซฟก

ผศ.สภาพร ชนชย ภาควชากจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม

รศ.ดร.ดารณ อทยรตนกจ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อ.ภวนย วรรณสอน eduzones.com

ผศ.กลยา แมนมนทร นกวชาการอสระ

คณสรพร ยพา มยาโมโตะ ศนยดารงชวตอสระคนพการ จงหวดนนทบร

วาทร.ต.สเทพ เตรยมวทยา องคการแพธแหงประเทศไทย

คณบญเลศ อรณพบลย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

คณชเกยรต สงหสง สมาคมคนพการแหงประเทศไทย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

235

ภาคผนวก ข สรปประเดนการประชม

การประชมระดมความคดเหนในเรอง“แนวทางการจดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอ

การเรยนรของเดกดอยโอกาส”

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

การประชมระดมความคดเหน

วนท สถานท การประชม

27 เมษายน 2555 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

การประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 2 เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน”

30 เมษายน 2555 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

การประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 1 เดกบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว”

3 พฤษภาคม 2555 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

การประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 3 เดกกระทาความผด แมวยรน และเดกตดเชอเอชไอว”

1 มถนายน 2555 สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

การประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส: กลมท 4 ผทรงคณวฒเกยวกบเดกและเยาวชนดอยโอกาส”

1 สงหาคม 2555 โรงแรมเซนจรพารค การประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส” เรอง แนวทางการจดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

232

สรปการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส:

กลมท 2 เดกทมภาวะออทสซม เดกทมความบกพรองทางการเรยนร และเดกสมาธสน”

วนศกรท 27 เมษายน 2555 เวลา 13.30 – 17.00 น.

หองประชม 1 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

ชน 13 อาคารไอบเอม ถนนพหลโยธน

ผเขารวมประชม

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.กษตธร ภภราดย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.วรช ศรลาเลศวานช ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

ดร.ไกรยส ภทราวาท สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

นางสมศร หอกนยา กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

นางสาวชดพนธ อนนต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ดร.วาสนา เลศศลป สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา กทม.

รศ.ดร.ดารณ อทยรตนกจ ศนยศกษาและพฒนาการจดการศกษาพเศษ "คณพม" คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

น.ส.อษณ กงวารจตต สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชนผดอยโอกาส และผสงอาย

น.ส.ทพวรรณ วระกล สานกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชนผดอยโอกาส และผสงอาย

รศ.ดารณ ศกดศรผล ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒฯ

อ.พชรวรรณ คณชน ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒฯ

นางวาสนา สาลรตน สมาคมผปกครองบคคลออทสซม (ไทย)

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

233

ชอ-สกล หนวยงาน

คณนภทร พกกะณะสต ชมรมผปกครองบคคลสมาธสนแหงประเทศไทย

ศ.ดร.ผดง อารยะวญญ สมาคมแอลดแหงประเทศไทย

น.ส.พรรณา นรนทร ศนยศกษาและพฒนาการจดการศกษาพเศษสวนกลาง สานกบรหารงานการศกษาพเศษ

ดร.นสาพร วฒนศพท คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

ดร.มงคล เอกปญญาพงศ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

นายคมสนต ใบปกทอง คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

นายเอกชย สจจองกร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

นายภฟา เสวกพนธ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

ดร.มาลยา โชตสกลรตน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

นางสาวกษมา กองสมคร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวจรนนท ดวงคา สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาววนวสาข ศรคราม สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

สรปประเดนการประชมระดมความคดเหน

1. เดกทมภาวะออทสซม

การออกแบบสอสาหรบเดกทมภาวะออทสซม

การออกแบบสอควรคานงถงความตองการของเดกแตละประเภทเปนหลก สอการเรยนรสาหรบเดกทวไปบางชนดสามารถนามาใชกบเดกทมภาวะออทสซมได แตบางชนด เชน สอทมเอฟเฟคเสยง หรอแสงวบวาบ จะไมเหมาะกบเดกทมภาวะออทสซม เพราะฉะนนสอทควรใชกบเดกทมภาวะออทสซมตองเนนการไมใชเอฟเฟคมาก และถงแมจะใชสอประเภทเดยวกน เชนหนงสอเสยง Daisy ทเหมาะกบทงเดกทมภาวะออทสซมและภาวะบกพรองทางการเรยนร แตตวสอหนงสอเสยงกควรจะมการพฒนาเนอหาแยกกน เฉพาะเจาะจงสาหรบเดกแตละกลมตามความตองการทตางกน และเนอหาสาระของสอควรจะมใหเลอกครอบคลม หลากหลาย แตกตางกนไปตามระดบชน นอกจากนสอยงไมจาเปนตองเปนเนอหาวชาการ แตอาจจะเปนสอทสงเสรมดานศลปะ ดนตร หรอกฬา ตามความถนดของเดก ผปกครองควรสงเสรมเดกตามความถนด เนองจากเดกทมภาวะออทสซมบางคนกไมถนดเรองวชาการแตมความสามารถดานอนทสง และซอฟทแวรทเนนการฝก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

234

คดวเคราะหกมประโยชนกบเดกทมภาวะออทสซม เพราะเดกกลมนมความจาทดมาก แตขาดทกษะในการคดวเคราะห

การพฒนาซอฟทแวรอยางตอเนอง

ถงแมจะมการพฒนาซอฟทแวรเปนภาษาไทยออกมาจานวนหนง แตการพฒนามกเปนชวงสนๆและหยดไป ไมไดนาสงทไดเรมพฒนาแลวมาตอยอด หรอนาไปใชงานจรง อยางเชนโปรเจคของนสตนกศกษาตางๆ ควรมการสนบสนนใหเกดการพฒนาตอเนองตอไป

การเรยนรในระดบสงขนของเดกทมภาวะออทสซม

เดกทมภาวะออทสซมมชองทางในการเรยนตอระดบมหาวทยาลยในประเทศไทย โดยมหาวทยาลยทเปดโอกาสและสนบสนนการศกษาของเดกทมภาวะออทสซมไดแก มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มหาวทยาลยเกษตรศาสตร โดยใชระบบบดดในการชวยเหลอเดก

การใชคน และการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเรยนรของเดกทมภาวะออทสซม

การใช Social Story ในการสอนเดกเพยงอยางเดยวนนอาจไมเพยงพอ เพราะเดกจะไมสามารถถายทอดการเรยนรจากหนาจอคอมพวเตอรมาสชวตจรงได ตองอธบายจากสภาพแวดลอมจรงกอน แลวจงใหเดกทบทวนโดยใช Social Story

ผเชยวชาญบางทเชอวาการใชคนในการสอนเดกทมภาวะออทสซม สาคญกวาการใชเครอง ไมควรใหนกเรยนทมภาวะออทสซมใชคอมพวเตอรในการเรยน แตใชคนจรงๆสอน ใชแผนภาพ และการมปฏสมพนธกบมนษยดวยกน ควรใหเดกไดออกจากหนาจอมาเรยนรจากของจรง

2. เดกทมความบกพรองทางการเรยนร

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเปนประโยชนตอเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

เนองจากเดกมปญหาดานการอาน และการเขยน จงทาใหไมสามารถเรยนได

ผเชยวชาญจงเสนอวาอปกรณฮารดแวรทเปนประโยชนทเดกทมความบกพรองทางการเรยนรตองการคอเครองชวยอานตวอกษรเปนเสยงพด อาจจะทาเปนอปกรณพกพาทสามารถนาไปสแกนอานตวอกษรทใดกได จะชวยเดกทมปญหาในการอานไดมาก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

235

สวนอปกรณซอฟทแวรทผเชยวชาญเสนอวาจะเปนประโยชนและเปนทตองการคอซอฟทแวรหรอระบบเปนศนยการศกษาออนไลน ซงเดกสามารถคลกเขาไปเรยนดวยตนเองได และมโปรแกรมตางๆใหเดกเลอกเรยนได เชนการอานจบใจความ การทาเลขโจทยปญหา ภาษาไทย และภาษาองกฤษ

นอกจากนยงอาจใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยในการประเมนเดก โดยการพฒนา adaptive achievement test ทจะบอกวาเดกมความบกพรองทางดานใด ใหครไดใชวนจฉยเพอทาแผนการเรยนการสอนรายบคคลตอไป หรอบอกไดวาเดกมความสามารถเทยบเทาเดกในระดบชนใด

การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยเหลอครและผปกครอง

เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สามารถชวยครและผปกครองไดเปนอยางมาก เพราะสามารถชวยลดภาระในการสอนของครและผปกครอง ทาใหครและผปกครองมสขภาพจตทดขน นอกนน เวบไซตทใหขอมลและคาแนะนาแกครและผปกครองทมเนอหาเปนภาษาไทยกจะเปนประโยชนตอครและผปกครองของเดกทมภาวะออทสซม

ปญหาความตองการอปกรณฮารดแวร

ถงแมวาปญหาหลกจะเปนปญหาเรองเนอหาสาระของซอฟทแวร แตปญหาความขาดแคลนอปกรณฮารดแวรกยงมอยบาง โดยเฉพาะหนวยงานของรฐ หรอในตางจงหวด ยงมเครองคอมพวเตอรไมพอ หรอทมอยกมประสทธภาพไมด เกาและทางานชา

3. เดกสมาธสน

ปญหาการใชความรนแรง

ปญหาหลกของเดกสมาธสนอาจไมใชแคการทาใหเดกมสมาธจดจอกบสงใดสงหนงนานขน เพราะสามารถชวยไดโดยการใชยา แตเดกสมาธสนเปนสาเหตหลกของการใชความรนแรงในสงคม ควรเนนการอบรมจรยธรรมใหเดก

ประเดนทวไปของกลมเดกทมความบกพรองทางสมอง

การคดกรอง

การคดกรองเปนประเดนสาคญ เนองจากเดกในกลมน หากผปกครองตระหนกวาเดกมภาวะบกพรองทางสมองเรวขน กมแนวโนมวาเดกจะสามารถพฒนาไดดขนเนองจากไดรบการสงเสรมทถกวธ และเดกทม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

236

ความบกพรองทางสมองหลายคนมไอควสง แตหากไมไดรบการประเมนมกจะใชชวตอยางไมมความสข ไมมคนเขาใจ และอาจมอาการทางจต จงเสยงตอความลมเหลวและความสญเสยโอกาสจากการใชความสามารถของเดก

ระบบการคดกรอง Kus-si ทใชอยในประเทศไทย เปนเพยงแบบคดกรองเบองตนเทานน หากผลการคดกรองบงชวาเดกมแนวโนมทจะมภาวะความบกพรองทางสมองแลว จะตองใหแพทยวนจฉยอกครงกอนทจะสรปไดวาเดกมภาวะบกพรองทางสมองจรงหรอไม ครหรอผทจะทาการคดกรองไดตองผานการอบรมกอน เพราะผททาการคดกรองตองเขาใจอาการและธรรมชาตของเดก ในปจจบน มการพฒนาระบบคดกรองใหเปนระบบออนไลน ซงจะลดปญหาความคลาดเคลอนในการคานวณลง และสามารถเขาถงไดในวงกวางขน

การพฒนาผปกครอง ผดแล และคร

ในกลมน การพฒนาผปกครองเปนสงสาคญ เพราะการเรยนรของเดกขนอยกบความตระหนก และการดแลของผปกครอง และคร จะตองมแหลงขอมลทผปกครองสามารถเขาถงได เชนเวบไซตทใหขอมลเรองอาการความบกพรองทางสมอง เพราะผปกครองมกไมยอมรบวาลกมอาการภาวะบกพรองทางสมอง หากพอแมสามารถเขาถงขอมลได กจะชวยสรางความตระหนกใหพอแม และกอใหเกดความเขาใจระหวางพอแม และเดก มากขน

ผลเสยทอาจเกดจากคอมพวเตอรตอตวเดก

ผเชยวชาญมความเหนวา ไมควรปลอยใหเดกสมาธสน และในบางกรณ เดกทมภาวะออทสซมอยกบคอมพวเตอรมากเกนไป เพราะเดกจะตด โดยเฉพาะการใชคอมพวเตอรเพอเลนเกม แตอาจจะใชคอมพวเตอรเพอเปนรางวลจงในในการทาการบาน เชนถาทาการบานเสรจจะสามารถเลนไดตามเวลาทกาหนดเทานน แตในกรณของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร หากเดกไมไดมภาวะสมาธสนรวมดวย การใชคอมพวเตอรจะเปนประโยชนมากกวาเปนผลเสยตอเดก

เดกในวย ประถมศกษาปท 1 ตองการการพฒนาทางสงคมและสขภาพจต เพราะฉะนนควรเนนใหเดกมปฏสมพนธกบสงรอบตว เนนการฟง พด อาน เขยน ใหมสขภาพจตทด ฝกทกษะกลามเนอมดเลกซงจะสงผลตอการพฒนาสมอง จงตองฝกเขยน ฝกจบ เพราะฉะนนควรใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนแคตวชวย แตไมใชอปกรณหลก และควรปลอยใหเดกหาความรและขอมลจากสงแวดลอมรอบตว

การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารสาหรบเดกรากหญา

การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาประยกตใชในการเรยนรของเดกควรคานงถงคนทอยในกลมรากหญาดวย ตองเปนสอทราคาไมแพง เขาใจงาย ใจงานงาย เพอใหผปกครองทไมมความรสามารถใชประโยชนในการชวยเหลอเดกได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

237

ปญหาซมเศราและอารมณแปรปรวน

เดกในกลมนมกจะรสกวาตวเองมอาการผดปกต ตางจากคนอน เลนกบเพอนไมเกง กะแรงไมเกง บางครงจงเลนกบเพอนแรง หรอมความสามารถไมเทาคนอน เพราะไมสามารถอานหนงสอ เขยนหนงสอไดเหมอนเดกทวไป จงรสกวาตวเองดอยกวา และมกมปญหาซมเศรา และอารมณแปรปรวนเปนปญหาใหญ

4. สรป

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยเหลอการเรยนรเดกทงสามกลมนน สามารถทาไดในสามกระบวนการหลกๆ คอ

1. การคดกรองเดก และการประเมนเดก

2. การชวยเหลอการเรยนร ซงสามารถทาไดทงการชวยเหลอเดก และการชวยเหลอพอแมและคร

3. การเชอมตอ ระหวางเดก ผปกครอง คร และองคกร เชน web portal หรอหองเรยนออนไลน

การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการชวยเหลอการเรยนรของเดก ควรใชอยางเหมาะสม อยในความดแลของครและผปกครองเพอปองกนปญหาเดกตดคอมพวเตอร โดยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทพฒนาขนมานน ควรมลกษณะสาคญคอ ใชงาย สะดวก มราคาถก และหาซอไดงาย มการใชเทคนคทหลากหลาย เครองมอทพฒนาในปจจบน ยงมการประชมสมพนธและเผยแพรทไมด หรอมปญหาเรองการจดการ จงทาใหไมสามารถสงตอไปถงมอผทตองการได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

238

สรปการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส:

กลมท 1 เดกบกพรองทางการเหน การไดยน และการเคลอนไหว”

วนจนทรท 30 เมษายน 2555 เวลา 13.30 – 17.00 น.

หองประชม 1 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

ชน 13 อาคารไอบเอม ถนนพหลโยธน

ผเขารวมประชม

ชอ-สกล หนวยงาน

นางสาววนทนย พนธชาต ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

ดร.กษตธร ภภราดย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.ไกรยส ภทราวาท สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

นางสมศร ทอกนยา กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

นางสาวชดพนธ อนนต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

นายชวลต วพทนะพร ศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา1 จงหวดนครปฐม

นายวรตนชย ยงวณชย ศนยการศกษาพเศษ จงหวดนนทบร

ดร.นสาพร วฒนศพท คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

ดร.มงคล เอกปญญาพงศ คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

อ.วทยต บนนาค คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต

ดร.สขสร ดานชนวานช วทยาลยราชสดา มหาวทยามหดล

อ.ธรรม จตนาม วทยาลยราชสดา มหาวทยามหดล

นางสาวสายใจ สงขพนธ โรงเรยนเศรษฐเสถยร ในพระบรมราชปถมภ

นายอดมศกด ขาวหอม โรงเรยนธรรมกวทยา จงหวดเพชรบร

นางสชาดา มโนรถจตรงค สมาคมคนหหนวกประเทศไทย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

239

ชอ-สกล หนวยงาน

นางสาวธดารตน เหมรงคะ ศนยบรการถายทอดการสอสารแหงประเทศไทย

นางสาวคมคด คนสนาเกยรต ศนยบรการถายทอดการสอสารแหงประเทศไทย

นายสภวฒน เสมอภาค สานกงานองคการคนพการสากลประจาภมภาคเอเชย-แปซฟก

นายนรตต รงแจง สานกสงเสรมและพทกษเดก

นายพรชย ธรรมรตนนนท ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

ดร.มาลยา โชตสกลรตน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

นางสาวกษมา กองสมคร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวจรนนท ดวงคา สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาววนวสาข ศรคราม สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

สรปประเดนการประชมระดมความคดเหน

1. เดกบกพรองทางการเหน

จานวน

จากผลการลงพนทสารวจของหลายหนวยงานพบวา มเดกบกพรองทางการเหนสวนใหญขนทะเบยนคนพการแลว แตยงไมเขารบบรการทางการแพทยและอยนอกระบบการศกษาเปนจานวนมาก ซงบางสวนเปนผลจากอายมากกวาเกณฑทกาหนด และเรยนไมครบระดบการศกษาขนพนฐานทกาหนด ตวเลขจานวนจงจดใหเปนกลมผทางานแทนเดกทอยในวนเรยน ทงนเดกบกพรองทางการเหนมจานวนทพบนอยทสดในกลมเดกบกพรองทงหมด เชนเดยวกบขอมลในตางประเทศทมกจะมจานวนผบกพรองทางการเหนประมาณรอยละ 30-40 ของจานวนผบกพรองทงหมด แตจานวนผบกพรองซาซอนกลบมจานวนเพมสงขนมากในปจจบน ซงสงผลใหสถตจานวนของสานกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (พม.) คลาดเคลอนจากการมตวเลขซาซอนอยในเดกแตละกลมอกดวย โดยในความเปนจรงอาจยงมจานวนเดกทยงไมขนทะเบยนคนพการอยบาง แตอาจไมสงมากอยางทผเชยวชาญหลายทานคาดการณ

การเรยนร

ในการเรยนรของเดกบกพรองทางการเหนควรเนนเรมตนจากการสมผสรปภาพนน และการทองจาอกษรเบรลล ใหมพนฐานการใชอกษรเบรลลทดและถกตองกอน จงจะสามารถนาเทคโนโลยสารสนเทศและ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

240

การสอสารตางๆ เขามาเปนทางเลอกในการชวยกระตนการเรยนของเดกใหเพมขน เนองจากการเรยนรอกษรเบรลลเปนการจดระบบความจาโครงสรางทางภาษาทสาคญใหแกเดกคลายกบอกษรทใชในเดกทวไป เชน การเขยนตวสะกด และการนต ซงอาจมความแตกตางบางมสวนของสระประสมเทานน หากใชเทคโนโลยมาแทนทกระบวนการเรยนรในสวนน ซงทงเดกทวไปและเดกบกพรองทางการเหนจะเปนสงผลเสยตอการเรยนรของเดกมากกวา เพราะจะทาใหทกษะดานการเขยนของเดกดอยลง

ในกระบวนการจดจาของเดกบกพรองทางการเหนนน ควรเนนใหเกดการสรางภาพเปนกระบวนการแบบ mindmap ขนในสมองของเดกใหได ซงกระบวนการเรยนรโดยใชอกษรเบรลลจะชวยในการสรางแบบจาลองเหลานได ดงนนการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาใชจงควรเปนเทคโนโลยทชวยในการสรางสอการเรยนการสอนอกษรเบรลลมากกวา เชน โปรแกรมแปลงอกษรเปนอกษรเบรลล โปรแกรมสรางสอภาพนน เปนตน ซงเมอเดกมพนฐานเหลานดแลว จงจะสามารถใช Daisy online และบนทกการเรยนและอานหนงสอโดยใชเครอง Note Taker จะชวยในเพมการกระตนการเรยนไดเพมขนมากกวา

ในปจจบนมผรอกษรเบรลลทงหมดเพยงรอยละ 10 ของจานวนผบกพรองทางการเหนทงหมด และการเรยนอกษรเบรลลในผใหญ หรอ ผทเพงมอาการตาบอดจากอบตเหตหรอการเจบปวดในภายหลงนน เปนความลาบากอยางมากตอการปรบตวและการสรางระบบความเขาใจใหมทงหมด ดงนนการเรยนอกษรเบรลลควรเรมตงแตในวยเดกทกาลงเรมรบและเรยนรสงตางๆ ใหควบคกนไปกบการใชชวตประจาวนจงจะไดผลด

นอกจากนการเอาใจใสและใหความสาคญตอการเรยนของเดกบกพรองทางการเหนของผปกครองกเปนอกปจจยหนงทจะเปนพนฐานของการเรยนรทดของเดกดวย ซงขณะนพบวา ครอบครวสวนใหญแมจะพาเดกขนทะเบยนคนพการเพอรบเบยคนพการแลว แตกลบยงไมสงเดกเขารบการศกษาจงยงมเดกอยนอกระบบการศกษาอย เนองจากครอบครวของเดกมกมปญหาขดสนทางการเงน ดงนนจงไดมโครงการ “ปรบบานเปน

หองเรยน เปล�ยนพอแมเปนคร” และมโครงการสอนอาชพแกผบกพรองทางการเหนใหสามารถประกอบอาชพไดแทนการเขาเรยนในระบบการศกษาสายสามญ

การใชอปกรณ เครองมอ และสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตางๆ

โรงเรยนหลายแหงประสบปญหาอปกรณและสอกาเรยนคลายคลงกน กลาวคอ มหนงสอเรยนทเปนอกษรเบรลลไมเพยงพอ และไมทนตอการใชงานจองเดกในแตละภาคการศกษา ทงน เปนผลจากการปรบเปลยนเนอหาการเรยนบอยครงจากกระทรวงศกษาธการ นอกจากนยงขาดแคลนแหลงจดทาหนงสอ งบประมาณในการจดทา และยงขาดแคลนบคลากรผมความรดานอกษรเบรลลในการแปลหนงสอเรยนใหอยในรปอกษรเบรลลอยางถกตองอกดวย โดยเฉพาะวชาคณตศาสตร และวทยาศาสตรทตองใชอกษรเบรลลพเศษ และการสรางสอการสอนวทยาศาสตรยงไมทนสมยอกดวย

ขณะน มลนธธรรมกชน ในพระบรมชปถมภกาลงจดทาหองสมดออนไลน เพอบรการหนงสอเสยงบรการแกผบกพรองทางการเหนและผสนใจทวไป ซงกาลงประสบปญหาในการจดทาเกยวกบกฎหมายทางลขสทธ จงไมสามารถขอเอกสารในรปแบบ file สาเรจรปเพอนามาจดทาหนงสอเสยงไดในทนท จงตองรบจาง

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

241

พมพหนงสอทซอมาใหมทงเลมแลวทาการแปลงเอกสารเปน file เสยง หรอใหอาสาสมครอานแลวอดเสยงเชนเดม สงผลใหมตนทนในการจดทาสงกวาการจดทาหนงสอโดยทวไป เกดความไมเทาเทยมในการเขาถงสอและเนอหาตางๆ ของผบกพรองทางการเหนทตองจายมากกวาคนทวไป ซงแตกตางกบในประเทศองกฤษ ออสเตรเลย และสหรฐอเมรกาทสามารถขอ file เอกสารจากสานกพมพโดยตรงได หากหนงสอนนๆ ไมไดจดทาเผยแพรในรปแบบอนๆ

ในการออกแบบและพฒนาสงอานวยความสะดวกแกผบกพรองทกประเภทนน ควรมงเนนใหเกดการตนตวในการออกแบบตามหลก universal design เพอใหทกคนสามารถเขาถงและใชไดอยางแทจรง ยกตวอยางเชน บรษท Microsoft แพคดจากการไมออกแบบระบบปฏบตการ Windows 95 ทไมรองรบการใชงานของผบกพรองทางการเหน สงผลใหเกดการตนตวในหลกการแบบเพอใหทกคนสามารถเขาถงไดมากขนในระบบปฏบตการรนตอๆ มาของ Windows ในปจจบน

นอกจากน ประเทศเกาหลใตกาลงมการพฒนาระบบ 2D Code ทสามารถบรรจขอมลได 2 หนากระดาษตอ 1 รป 2D Code เพอใหผบกพรองทางการเหนสามารถใชมอถอทตดตงโปรแกรมสแกนบารโคดสามารถถาย 2D Code แลวสามารถรบขอมลเอกสารเหลานนไดในทนท ซงจะเปนเทคโนโลยทใชควบคกบโปรแกรมการอานหนาจอ (Screen Reader) และโปรแกรมสงเคราะหเสยง (Text to Speech) ในการอานขอมลทไดรบรวมดวย ซงในประเทศเกาหลใตกาลงผลกดนใหกาหนดออกมาเปนระเบยบขอบงคบใหทกหนวยงานราชการจดทาหนงสอราชการโดยแทรก 2D Code บนมมขวาบนในเอกสารทางราชการทกฉบบอกดวย

ในสวนของประเทศไทย ขณะนมการจดสรรแทบเลตใหแกเดกทกคนซงจะเปนสอทดสาหรบเดกบกพรองทางการเหนทอาจสามารถใชอานหนงสอเสยงไดสะดวกขน แตในความเปนจรงกลบพบวา หนงสอในรปแบบ e-Book ของกระทรวงศกษาธการจดทาโดยใช flash ซงโปรแกรมอานหนาจอและโปรแกรมสงเคราะหเสยงไมสามารถอานได จงไมสามารถใชประโยชนจากแทบเลตทไดเทาทควร นอกจากนกระทรวงทคโนโลยสารสนทศและการสอสารไดมบรการโทรหมายเลข 1414 เพอใหบรการรบฟงขอมลใหแกผบกพรองตางๆ โดยคดคาบรการนาทละ 3 บาททวประเทศ ซงขณะนมใหบรการทงหมด 150 คสายและกาลงเพมเปน 180 คสาย

2. เดกบกพรองทางการไดยน

จานวน

ในการรบสมครนกเรยนเขาศกษาในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทโสตศกษาปจจบน มจานวนนกเรยนบกพรองทางการไดยนลดลงจากอดตจานวน 300-400 คนตอป ลดเหลอ 178 คนตอป ดงนนในปจจบนจงรบนกเรยนบกพรองทางสมองเพมขนแทน ซงอาจเปนผลจากมเดกบกพรองทางการไดยนลงลด หรอครอบครวไมใหการศกษาแกเดกกได สงผลใหตวเลขของจานวนเดกไมแนนอน ซงอาจตองแกไขททศนคตของผปกครองกอนจงจะสามารถแกปญหาเหลานได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

242

การเรยนร

ปญหาหลกของเดกบกพรองทางการไดยนคอ การสอสาร ทงภาษาไทย ภาษาองกฤษ และภาษามอ อนเนองมาจากความบกพรองทางการไดยน ซงเปนปญหาตงแตระดบครอบครวทผปกครองไมสามารถสอสารกบเดกไดอยางถกตอง จงสงผลตอความเขาใจ การปรบตว และการเขาสงคมของเดก โดยการแกไขปญหาการเรยนรของเดกตองเรมตนทในระดบครอบครวทมกแกปญหาดวยการพาเดกไปผาตดใสประสาทหเทยม ซงไมใชการแกไขปญหาทยงยน ควรยอมรบความจรงและใหเดกฝกอานปากและเรยนรภาษามอตงแตเรมตนจะเปนประโยชนมากกวา

การเรยนภาษามอโดยไมใหความสาคญกบภาษาเขยนกถอเปนอกหนงปญหาสาคญของเดกกลมนเชนกน เนองจากหลกโครงสรางของภาษามอแตกตางกบภาษาเขยน และภาษามอยงแตกตางกนไปในแตละภมภาคอกดวย จงสงผลใหเดกเกดความสบสนระหวางรปประโยคในการเขยนและภาษามอ นอกจากน ครผสอนบางทานในโรงเรยนการศกษาพเศษประเภทโสตศกษายงมความรความเขาใจในการใชภาษามอในระดบเบองตนและอาจใชสอนผดวธ จงสงผลทาใหเดกจดจาภาษามอทคลาดเคลอนไปได ดงนนทางโรงเรยนควรเนนใหเดกอานและเขยนเพมขน เพอใหเดกสามารถจดจารปแบบการใชประโยคตางๆ ไดอยางถกตองมากขน และเดกในกลมอาการหตงควรเนนใหอานปากควบคกบการเรยนภาษามอดวย

ในการเรยนในหองเรยนควรมอาจารยอยางนอย 2 ทานเพอสามารถดแลเดกไดอยางทวถง ทงในเรองของการใชภาษามอประกอบการเรยนและการอธบายดวยภาพทมคาอธบายใตภาพ เพอใหสามารถอธบายเสรมจากเนอหาทเรยนมากกวาการแปลเปนภาษามอใหเดกในหองเรยนเทานน

การใชอปกรณ เครองมอ และสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตางๆ

โรงเรยนมอปกรณเครองมอไมทนสมย ไมเพยงพอ หรอขาดแคลนในบางแหง ซงแมจะมสอทนสมยจากหนวยงานตางๆ แตไมสามารถเปดใหเดกใชงานได เพราะขาดแคลนอปกรณและเครองมอทรองรบการใชงาน ดงนนในการเรยนปจจบนจงเขยนบนกระดานใหเดกจดพรอมกบการดภาษามอจากครผสอนประกอบ ซงสงผลใหเดกเกดความเมอยลาและความสนใจของเดกในการเรยนลดลง เนองจากการเรยนดวยวธนยงไมสรางความเขาใจของเดกไดเทากบการสอนโดยแทรกสอทมภาพประกอบทนาสนใจมากกวา

การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขามาชวยในการเรยนของเดกบกพรองทางการเหนทจะไดผลดนน ควรมการสนบสนนใหทกโรงเรยนม WiFi เพอรองรบการใชงานแทบเลตในการสบคนขอมลจากอนเทอรเนต และการสรางเวบไซตทมสอการเรยนดวยการมภาพประกอบและคาอธบายใตภาพอยางละเอยดในทกขนตอน เพอสรางความเขาใจในบทเรยนของเดกไดเพมมากขน เชน สรางเวบไซตหรอโปรแกรมสอนไวยากรณภาษาไทย โปรแกรมฝกพมพทสามารถตรวจสอบความถกตองของการพมพได เปนตน

การสรางสอตางๆ ใหแกเดกบกพรองทางการไดยน ควรเนนใหม closed caption ทสามารถเลอกเปดและปดได โดยสามารถแทรกเขามาในสอการเรยนการสอน หรอแมแตการตนและภาพยนตรสาหรบเดกดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

243

และควรพฒนาโปรแกรมทใหพอแมเดกสามารถใชงานไดดวย เพอสงเสรมใหเพมความเขาใจของครอบครวใหสอดคลองกบการเรยนรของเดกใหใชเทคโนโลยสารสนเทศอยางมคณธรรม

ขณะน ทางกสทช. ไดจดตงศนยในการแปลภาษาในการสอสารบรการแกผบกพรองตางๆ เชน บรการแปลเอกสารเปนภาษามอใหแกผบกพรองทางการไดยน เปนตน นอกจากนมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร คลอง6 และมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบรกาลงศกษาเพอจดทาโปรแกรมคลงคาศพทภาษามอดาน

คอมพวเตอรในระดบปรญญานพนธอยในขณะน

บคลากร

ปญหาเกยวกบบคลากรสามารถแยกได 4 กลม คอ

• อาจารยยงขาดความพรอมในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารอยางเพยงพอ สงผลใหการนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาปรบใชในการเรยนการสอนไดไมเตมท เชน ครผสอนสวนใหญยงไมสามารถใชงานแทปเลตได หรอใชงานไดเพยงระดบตน ไมรเทานนการใชงานของเดก จงไมสามารถสอนเดกใหรขอบเขตของการใชงานในทางสรางสรรคไดอยางถกตอง

• ลามภาษามอทมความเชยวชาญยงมจานวนไมมากนก และหลายแหงยงขาดแคลนลามภาษามออกเปนจานวนมาก

• เดกขาดความมนใจในการเรยนดวยตนเอง เดกสวนใหญมกตดสนใจไมศกษาตอในระดบทสงขน หากสถาบนทตนสามารถสอบเขาศกษาตอไดนนไมมลามภาษามอ ซงนอกจากนลามภาษามอในแตละแหงมการใชภาษาทตางกน กสงผลตอการเรยนของเดกไดเชนกนอกดวย

• ผปกครองทมระบบการไดยนปกตมกจะไมสามารถสอสารกบลกทบกพรองทางการไดยนไดอยางมประสทธภาพ สงผลตอการเรยนรจดจาภาษาทคาดเคลอน เนองจากมกเปนการสอสารอยางไมเปนทางการภายในครอบครวเทานน

3. เดกบกพรองทางการเคลอนไหว

จานวน

จากสาเหตความบกพรองทางการเคลอนไหว เกดจาก 3 สาเหตหลก คอ พการแตกาเนด ประสบอบตเหต และเปนผลขางเคยงจากอาการเจบปวย ดงนนเปนผลใหตวเลขจงมจานวนมาก และไมแนนอน ซงคาดวาอาจจะอยนอกระบบการศกษาท�อยบานเปนจานวนมาก

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

244

การเรยนร

ปญหาการเรยนของเดกบกพรองทางการเคลอนไหวจะแตกตางกนไปตามความบกพรองของแตละบคคล เชน เดกแขนขาดจะสามารถเดนทางไปเรยนในโรงเรยนทวไปไดเชนเดยวกบเดกทวไป หรอเดกทขาขาดสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโดยทวไปไดโดยไมตองดดแปลงอปกรณมากนก แตในการเคลอนทตองใชรถเขนหรอไมคายนชวยเทานน จงมกเปนปญหาของการไมสามารถเขาถงเครองมอ อปกรณอานวยความสะดวกมากกวา

ขณะน ศนยการศกษาพเศษไดใหบรการชวยเหลอในระยะแรกเร�ม โดยมนกกายภาพบาบดชวยบาบดฟ0นฟ

ใหแกนกเรยนผบกพรองทางการเคลอนไหวทเรยนในโรงเรยนสงกดศนยการศกษาพเศษ หากเปนเดกทบกพรองรนแรงมกเปนกลมทอยบาน จะเปนการเขาไปสอนวธการบาบดฟนฟแกพอแมแทน

นอกจากน ในการศกษาวจย ไมควรจากดอาย 6-18 ป ควรระบระดบการศกษาแทน เนองจากเดกในกลมน มกไมไดเรยนตามเกณฑอายเชนเดยวกบเดกโดยทวไป เพราะครอบครวยงทราบขอมลโรงเรยนทรบเดกกลมนนอย จงทาใหสงลกเขาเรยนชากวาเกณฑ โดยในสวนของเนอหาหลกสตรคอนขางปรบใหเขากบเดกไดด แตควรเนนใหเดกมสวนรวมในการเรยนการสอนกบเดกทวไปมากขน เพอสรางพฒนาการเหมาะสมในการศกษาในระดบทสงขนตอไป

การใชอปกรณ เครองมอ และสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารตางๆ

ในสวนของอปกรณ เครองมอ และสอตางๆ นน ยงมจานวนจากด และการออกแบบยงไมเหมาะกบการใชงานของเดก ซงอาจเปนผลจากการออกแบบเพอใหคนสวนใหญสามารถใชงานได แตไมไดออกแบบมาเฉพาะสาหรบเดก โดยเดกแตละคนมความบกพรองทแตกตางการใชสงอานวยความสะดวกบางอยางใชรวมกนไมได เปนผลใหไมสามารถเขาถงสอตางๆ ไดเทาทควร

อยางไรกด เทคโนโลยเปนเพยงสวนหน�งท�ชวยกระตนใหเดกเรยนรเพ�มข 0นเทาน 0น แตท�สาคญ คอ ความเขาใจในการใชส�อ และการนามาปรบใช เชน เดกบกพรองทางการเคล�อนไหวจะไมสามารถเรยนวชาพละศกษารวมกบเดก

นกเรยนทวไปได ซงควรนาหลกการสอนแบบการแขงขนกฬาคนพการมาปรบใชใหเดกสามารถมสวนรวมได หรอเดกเปนโรคหลอดเลอดในสมองตบ ทาใหพดสอสารไดไมชดเจน การนาเทคโนโลยสารสนเทศมากระตนใหเดกสามารถฝกพดและออกเสยงไดอยางถกตองจะไดประโยชนกบเดกมากกวา เพอใหเดกสามารถเขาเรยนรวมกบเดกทวไปไดตอไป

ในสวนการใหความชวยเหลอทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของภาครฐ ควรมการเชอมโยงเปนเครอขายอยางเปนรปธรรม โดยเฉพาะการใหความชวยเหลอในสวนของงบประมาณ การจดทาหลกสตรนอกระบบ เพอใหเดกทบกพรองรนแรงสามารถเรยนผานออนไลนได และเนนการสอนเสรมแกเดกทเรยนรวมในโรงเรยนตางๆ เปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

245

ขณะน ศนยไอซทชมชน 120 แหงทวประเทศ (กาลงกอตงใหได 2,800 แหงในป 2555) ใหบรการอปกรณและสงอานวยความสะดวกแกผบกพรองตางๆ ซงมความพรอมเรองอปกรณและเครองมอพอสมควร แตยงคงประสบปญหาการบรหาร การประสานงานตางๆ และการประชาสมพนธใหผบกพรองเขามาใชบรการ สงผลใหหลายศนยฯ ไมมผขอรบบรการ หรอมจานวนนอย แตในขณะทบางแหงอปกรณไมเพยงพอตอการใชงานจรง ซงปจจบนศนยฯ สวนใหญยงมผใชบรการนอย แตไมสามารถเรยกคนอปกรณ เครองมอ และสงอานวยความสะดวกตางๆ ทจดใหได เนองจากยงมความจาเปนตองมอปกรณเหลานเพอเตรยมพรอมใหบรการหากมผเขารบบรการในอนาคต

4. สรป

การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาชวยเหลอการเรยนรเดกทงสามกลมนน ไมวาจะเปนฮารดแวร ซอฟทแวร เดกแตละกลมมความตองการทตางกน โดยในภาพรวมสามารถทาไดใน 3 ดานหลกๆ คอ

4. โอกาสในการเขาถงและใชงาน

5. การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารชวยเสรมพฒนาการเรยนร ทสามารถทาไดทงการชวยเหลอเดก พอแม และคร

6. การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารในการเชอมโยงความเขาใจระหวางเดก ผปกครอง คร และองคกรตางๆ เชน web portal หรอหองเรยนออนไลน เปนตน

นอกจากน การนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชในการชวยเหลอการเรยนรของเดก ควรใชอยางเหมาะสม โดยตองอยในความดแลของครและผปกครองเพอปองกนปญหาเดกใชในทางทผด หรอเขาใจในเนอหาคาดเคลอนได โดยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทพฒนาขนมานน ควรมลกษณะของuniversal design ททกคนสามารถเขาถงได ซงตองมราคาทสามารถไมแพงมากนก และซอหาได นอกจากนยงควรเพมการประชมสมพนธและเผยแพรผลงานวจยและการพฒนาสงอานวยความสะดวกแกผบกพรองตางๆ ใหมากขน เพอกระจายการใหบรการตางๆ ไดครอบคลมมากยงขนอกดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

246

สรปการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส:

กลมท 3 เดกกระทาความผด แมวยรน และเดกตดเชอเอชไอว”

วนพฤหสบดท 3 พฤษภาคม 2555 เวลา 9.00 - 12.00 น.

หองประชม 1 สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

ชน 13 อาคารไอบเอม ถนนพหลโยธน

ผเขารวมประชม

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.อมรวชช นาครทรรพ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.ไกรยส ภทราวาท สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

นางสาวสะอาด มนาบลย ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานกาญจนาภเษก

นางสาวทศน บญเรองศร ศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชนชายบานกาญจนาภเษก

นางศรรตน สขศร สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนกรงเทพมหานคร

นางสาวถรกมล ฉายบณดษฐ มลนธเพอนหญง

นางสาววจตร วองวารทพย บานพกฉกเฉน

นพ.บญฤทธ สขรตน สานกอนามยการเจรญพนธ กรมอนามย

นายวนชย บญประชา มลนธเครอขายครอบครว

นางสาวเพญวด แสงจนทร มลนธดวงประทป

นางสาวกนทมา เพชรคง องคการแพธ

นางสาวสนนทา วานนา มลนธสทธเดก-บานแกรดา

นางสาวฐตมา วงศนาค มลนธสทธเดก-บานแกรดา

นายเอกพงศ แสนวรรณ มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

นางสาวรตนธดา ประวง มลนธศภนมตแหงประเทศไทย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

247

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.ชยวฒ เลศวนสรวรรณ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.)

นายอทธพล ปรตประสงค สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครว ม.มหดล

รศ.ดร.กมลรฐ อนทรทศน ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา มสธ.

รศ.ปยฉตร ลอมชวการ ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา มสธ.

นายสรวย บนลอทรพย ศนยการเรยนรไอซทชมชนตาบลบางเพรยง

ดร.นสาพร วฒนศพท คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

นางสมศร ทอกนยา กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

นางสาวไฉน ผงผาย กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ดร.กษตธร ภภราดย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.มาลยา โชตสกลรตน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวจรนนท ดวงคา สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวกษมา กองสมคร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาววนวสาข ศรคราม สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

สรปประเดนการประชมระดมความคดเหน

1. กลมเดกกระทาความผด

การเขาถงเทคโนโลยและสอ สถานพนจทวไปในปจจบนยงใชคอมพวเตอรเพอสอนเดกใชคอมพวเตอรเบองตนเปนสวนใหญ มความ

ตองการ ซอฟทแวร/สอ เพอปรบพฤตกรรมเดก เพม self-esteem การจดการกบความโกรธ โดยคาดวาซอฟทแวรเหลานอาจชวยแกไข บาบดใหตรงกบปญหาของเดก

นอกจากน สงคมอาจเหนวาเดกกระทาผดวาไมควรเขาถงสอได เพราะอาจเพมความรนแรง แตความจรงสมยนถาปดกนสอยงทาใหเดกอยากเรยนรในทางทผด แตถาคนทดแลเอาสอมาใชใหเกดประโยชน เดกกจะมทนในการดาเนนชวต ตวอยางเชน บานกาญจนาฯเนนการผลตสอขนมาเองเพอรองรบเดกกลมน รวมถงสอออนไลนกเปนพนทของเดกในบานกาญจนาฯ อกดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

248

การสรางพนทออนไลนใหแกเดก ผเชยวชาญยกตวอยางในกรณของเดกกระทาความผด ซงมความตองการอยากสอสารกบผอน จงม

การทาเวบไซตของเดกทกระทาความผด เพอใหเดกโพสภาพ หนงสน หรอสงทเดกตองการสอตอสงคม และมมมใหเดกพดคยสอสาร โดยทเวบไซตน มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช จดทาใหกบกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

2. กลมแมวยรน

การเขาถงเทคโนโลยและสอ ผเชยวชาญใหความเหนวา เดกกลมนเปนเดกทหลดออกจากระบบการศกษา จงใชสออยางไมม

ประสทธภาพ และสวนใหญเขาไมถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและสอตางๆ ปญหาหลกคอ การขาดอปกรณทางการศกษา และขาดบคลากรทางการศกษาทจะใหคาแนะนา นอกจากน หากใชสอไมถกตองกเปนดาบสองคม ถาเดกไมไดถกรบการสอนหรอบอกกลาวใหคาแนะนากจะใชไปในทางไมเหมาะสม เชนแชท โซเชยลเนทเวรค เดกคยจนเกดความสมพนธกน จงตองมการรณรงคใหใชสออยางถกตองดวย นอกจากน เดกอาจมขอจากดทางการศกษา และมปญหาทางเศรษฐกจ เชน ความยากจน โดยการจดการเรยนรจะตองเนนความสอดคลองกบความตองการของกลมเปาหมาย มจดประสงคทชดเจนวาจะทาใหคณภาพชวตของกลมเปาหมายดขนไดอยางไร เชน การอานออกเขยนไดคดเลขเปน การมทกษะชวตในการอยรวมกนในสงคม หรอการใหความรเรองการดแลลก ภาวะโภชนาการ เปนตน

3. กลมเดกตดเชอเอชไอว

การเขาถงเทคโนโลยและสอ พบการขาดแคลนอปกรณในการเขาถง โดยคอมพวเตอรของทางบานสงเคราะหคอนขางเกาและ

ลาสมย จงตองการฮารดแวร และซอฟตแวร สาหรบเดกเพอใชในการเรยนร และสาหรบครผดแลเพอวางแผนพฒนาเดกในเรองการเรยนและบคลกภาพดวย

การทาเวบแกวไดอาร

ผเชยวชาญชนชมเวบแกวไดอาร เนองจากแรงงานนอกระบบหญงหลายคนทเปนผตดเชอเอชไอวไดขอมลจากเวบแกวไดอารน โดยทผจดทาเวบไดอธบายวา เวบนเกดขนมา 11-12 ปแลว เปนเวบยคแรกๆ ของผตดเชอเอชไอว เปนทางออกของผทตดเชอทถกสงคมกดกน และเปนสถานทแลกเปลยนขอมลดานสาระ รวมไปถงการเยยวยาทางจตใจ โดยทอนเทอรเนตเปนเกราะทปกปดไดไมใหใครรจกตวจรงของเดก เพราะบางคนบอกไมไดแมแตคนในบานวาตดเชอ สอทางอนเทอรเนตจงเปนโลกใหผตดเชอพดคยกบคนอนได และจากเวบไซตจงรวมกลมกนเปนกลมททางานการกศลและชวยบานสงเคราะหเดกดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

249

การเปดเผยตวตนสาหรบผตดเชอ ผเชยวชาญเหนวาเวบไซตสามารถเปนพนทแลกเปลยนขอมลในกรณทคนไมอยากเปดเผยตว แตไม

ตองการใหโลกของผตดเชอเปนโลกปด ควรจะคอยๆ เปดโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารชวยเหลอ โดยทมความเหนแยงวา การเปดเผยตวตนของผตดเชอเปนเรองคอนขางยาก เชนการรวมกลมพาเดกไปสวนสนกกไดรบการปฏเสธในการใหเขาสวนสนก บางโรงเรยนยงปฏเสธไมใหเดกเขาเรยน สงคมปจจบนยงไมเปดโอกาสใหเดกตดเชอ

การใชโซเชยลมเดยกบเดกตดเชอ

โซเชยลมเดยยงไมคอยมผลกบเดกมากนก เพราะเดกยงไมเขาเวบเนอหาสาระ แตจะมประโยชนสาหรบผใหญทใชสอเปน

4. ความเหนในภาพรวม

บทบาทของไอซท

ในเรองบทบาทและความสาคญของเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ผเชยวชาญมความเหนวา 1) ไอซทเปนเครองมอทชวยสรางความเทาเทยมใหคนในสงคม เชนคนในพนทหางไกล กสามารถเขาถงขอมลเรยนรไดเทาคนอน 2) เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเปนเครองมอในการเรยนร เชนกรณเดกยม มเครอขายชมชนออนไลนใหเดกไปสรางตวตนได เปนการสรางความเทาเทยม ลดความเขาใจผดของเดกไรสญชาต 3) ไอซทเปนเครองมอในการพฒนาตนเอง เชนเดกตดเชอ เดกกระทาความผด เชน ทาหนงสน ออกมายนในพนททเดกไมกลาออกมายน 4) ไอซทเปนเครองมอพฒนาตนเองเพอนาไปสการสรางประโยชนตอชมชนหรอสงคม เชนเดกไมอยากใหคนอนกาวพลาดแบบตวเอง สามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาเปนกระบอกเสยงบอกเลาประสบการณใหคนอนไดรบร

การเขาถงเทคโนโลย (อปกรณ) เดก 9 กลมควรจะตองเขาถงเทคโนโลยและสอเพอใหเทาเทยมคนทวไปได โดยการเขาถงยงเปน

อปสรรคคอนขางมาก ไมวาจะเปน 1) ขาดเครองมอ 2) มเครองมอแตไมพอ 3) ไมเทาทนเทคโนโลย หรอ 4) เครองมอทมอยไมเหมาะ (เหมาะกบเดกทวไป) เชน คนพการไมกลาออกมาใชชวตปกตกบคนในสงคม รสกวาตวเองไมมคณคา (low self esteem) สภาพแวดลอมในสงคมไมเออใหเคาใชเครองมอใหรสกวาตนเองเทากบคนอน รสกวาสงทคนใชกนอยไมใชของตวเอง เปนของคนทวไป เพราะฉะนนเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไมควรแกแคเรองเพมจานวน แตตองทาใหสอดคลองเหมาะสมกบความเปนตวตนของเดกแตละกลม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

250

การเขาถงสอ (คอนเทนต) ในเรองของซอฟตแวรและชดความรทมอยในเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไมวาออนไลนหรอ

ออฟไลนยงไมมการพฒนาใหสอดคลองตอเดกทงสามประเภท สวนใหญเปนความรสาหรบเดกทวไป แตไมมความรเฉพาะของเดก ใหเดกเปนผใช และความรทสาคญสดคอความรจากการแลกเปลยนกนของเดก

นอกจากนผเชยวชาญททางานกบกลมทรบการบาบดฟนฟเรองยาเสพตดและพฤตกรรมเสยง เดกและเยาวชนดอยโอกาสทวไป มความเหนจากประสบการณวา สวนใหญเดกเหลานจะเลกเรยนมานานแลว ทางหนวยงานจะจดเชญ กศน. มาสอนให ปญหาคอ กศน. ไมมสอเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยทางมลนธตองจดหาสอเอง (และไมมคอมพวเตอร) มปญหาตวอยางเชน เดกนกเรยนโรงเรยนในกรงเทพอย ม 2 แตยงอานภาษาไทยไมออก ดวยลอกเพอนจงผานมาได ครไมพอ ดแลเดกไมทวถง พอเดกอานหนงสอไมออก กเรยนวชาอนตอไมได ไมสนใจการเรยน หนเรยน กลายเปนเดกมปญหา การใชสอผานคอมพวเตอรจะทาใหการเรยนรนาสนใจขนสาหรบเดกกลมน

ผเชยวชาญจากภาครฐเสรมวา ปจจบนมสอของภาครฐในดาน คณตศาสตรและวทยาศาสตร ระดบ ป.1 ถง ป.6 สอดจทลสามารถนามาใชกบเดกไดเปนบางกลม และปจจบนมการพฒนาหนงสอเรยนสาหรบผพการทางสายตา นอกจากน มแนวโนมวาในอนาคตจะมคอนเทนตในรปแบบดจทลเพอใหใชบนแทบเลต โดยจะมครคอยแนะนา แตจะมคอนเทนตสาหรบเดกปกตกอน สวนคอนเทนตสาหรบคนพการจะมการปรบใหคนพการสามารถเขาถงไดดวย และผเชยวชาญเหนวา สาหรบ e-Learning ควรให กศน. ทาเปนหลกสตรแบบครบวงจร

การสรางแอพพลเคชน

มการรายงานถงการสรางแอพพลเคชนบนมอถอในระบบแอนดรอยด ดวยเหตผลวา เดกในโลกของความเปนจรงจะถกมองแบบหนง แตในโลกออนไลนจะเปนอกแบบหนงเพราะไมเหนหนาไมเหนตา เดกกจะสบายใจ เกดความคลคลายและกลบมาหาองคกร โดยใชเดกทเคยมปญหาเปนอาสาสมครในการชวยเหลอเดกทกาลงมปญหา นอกจากน แอพพลเคชนบนมอถอสมารทโฟนจะมาแรงขน ใกลตวเดกมากกวาคอมพวเตอร เพราะอยกบตวตลอดเวลา มความเปนสวนตวสง นอกจากนองคกรมการพยายามตดตอผทเขามาปรกษา มระบบตดตามทขอใหระบเพศและใหลงอเมลกอนเขาหองแชท เปนตน

การสรางพนท และคณคาใหกบเดก

ผเชยวชาญเหนวาจะตองนาคอนเทนตมาสงเสรมเรองการสรางคณคาใหตนเอง (self-esteem) จตใจของเดก คยเวรดคอจะ “คอนเนค” ปญหาจรงๆไดอยางไร การคอนเนคทาใหเกดพนทยนอยางมนใจ เพราะเดกไมมพนทใหยน จงตองคอนเนคสาหรบใหไปถงพนททเปดรบได มพนทให เชนมทใหกลบไปเรยนหนงสอ มทใหยนไดดวยตนเอง พฒนาตนเองได ตอเขากบแหลงงานได เพราะฉะนนบทบาทของไอซทควรเปนเวบทา (Portal) ใหเขามาเปน One-stop service มขอมลให มคอนเนคเขากบแหลงทนแหลงทรพยากร ชวยเหลอใหโอกาส ใหแหลงงาน โดยเชอมโยงทกหนวยงานทเกยวของเขาดวยกน

การเขาถงเดก

การเขาถงเดกมหลายประเดน เชน ตองมการคดวธวาทาอยางไรใหเดกเขาเวบทผใหญเตรยมไวให ตองมการใชแอพพลเคชนมอถอ การทาใหเดกกลบมาเรยนไดโดยไมอาย โดยทเดกเขาโรงเรยนไมไดกเรยนรดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

251

ตวเอง และใชโปรแกรมฝกทกษะบางอยางทไมตองใชคน และในการฝกอาชพ ตองคดถงวาเดกมกไมสนใจการฝกอาชพในระยะยาว จะตองเปนงานงายๆทหารายไดไดทนท และเสนอวาควรมหลกสตร IT Young Entrepreneur หรอหลกสตรทดงศกยภาพพเศษขนมา กลายเปนจดเปลยนของชวต ตองมการออกแบบหลกสตรทตอบโจทย นอกจากน ผเชยวชาญยงมความเหนวา คณะทางานควรมการสารวจ (เชนทา survey กบเดกในสถานพนจ) วาเดกตองการอะไร

การดแลใหเดกใชไอซทใหเหมาะสม

ผเชยวชาญอธบายวาในยคนไมมทางปดกนเดกจากสอ โดยเปนธรรมชาตของเดกทจะมการเรยนรทงทางบวกและลบ ผดแลจงเปนคนทตองเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารกอนเปนอนดบแรก เพอกากบดแลใหเดกใชโซเชยลมเดยใหตอบโจทยชวตของเดกไดอยางเหมาะสม และตองมวคซนปองกนเดกจากเวบทไมเหมาะสม (เชนเวบขายยาเพอความงาม โดยไมม อย.)

5. บทสรป

กลาวโดยสรป ไมวาจะเปนฮารดแวร ซอฟทแวร เดกแตละกลมมความตองการทตางกน โดยในภาพรวม สงทเดกตองการคอ 1) โอกาสในการเขาถงและใชงาน 2) ขอมลพนฐาน เพอสรางการเรยนร วาเวลาเจอปญหาจะตดสนใจอยางไร แกไขอยางไร วางแผนในอนาคตตอไปอยางไร 3) เดกตองการทปรกษา และกาลงใจ 4) ใชไอซทเปนเครองมอการพฒนาความมนคงของตวเอง พฒนาความมนคงทางอาชพ 5) โอกาสในการแสดงความสามารถ 6) ฐานขอมลของความรในการดแลเดก และ 7) Mindset พนทสรางความชดเจนเรองประชาธปไตย สรางความเทาเทยม

โดยทปญหาดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของเดก 3 กลมน อาจแบงกวางๆ ไดเปนเรอง Hardware, Software/ Content, Peopleware, Management โดยทฮารดแวรจะราคาถกลงเรอยๆ และจะตองมแอพพลเคชน เกม เพอการศกษาทใหความร โดยทเนอหาควรกาหนดโดยผเชยวชาญทงหลาย โดยทการมคอนเทนตเปนเรองสาคญทสด และควรมพนทในการสรางอาชพ สอนทกษะพนฐาน สอนการเรยน ทาใหมเหนคณคาของตนเองมากขน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

252

สรปการประชมผทรงคณวฒ ในหวขอ

“การวเคราะหชองวางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

และจดลาดบความสาคญในการศกษาเชงลก”

วนศกรท 1 มถนายน 2555 เวลา 9.00 – 12.30 น.

สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต อาคารโยธ กรงเทพ ผเขารวมประชม ชอ - สกล หนวยงาน

ดร.อมรวชช นาครทรรพ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและพฒนาคณภาพเยาวชน

ดร.ไกรยส ภทราวาท สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและพฒนาคณภาพเยาวชน

ดร.ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

อ.วนทนย พนธชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสธาทพ ธชยพงศ มลนธหนงสอเพอเดก

ดร.สลาภรณ บวสาย สานกงานกองทนสนบสนนการวจย

ดร.รงสรรค วบลอปถมภ องคการยนเซฟประเทศไทย

นายนายกลธร เลศสรยะกล สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

รศ.ดร.กมลรฐ อนทรทศน ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา มสธ.

รศ.ปยฉตร ลอมชวการ ศนยวจยการจดการความรการสอสารและการพฒนา มสธ.

นายอทธพล ปรตประสงค สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดก และครอบครว ม.มหดล

นางสาวทองพล บวศร (ครจว) มลนธสรางสรรคเดก

ดร.กษตธร ภภราดย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.มาลยา โชตสกลรตน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวจรนนท ดวงคา สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

253

ชอ - สกล หนวยงาน

นางสาวกษมา กองสมคร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาววนวสาข ศรคราม สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

สรปประเดนการประชมระดมความคดเหน

ผลกระทบในเชงจานวน

ในการจดลาดบความสาคญจะตองคานงถงผลกระทบเชงจานวน (Effect size) และการเลอกทดสอบ

กบเดกอยางนอย 1 กลมเลกจากกลมใหญ 3 กลม (กลมบกพรองทางรางกาย กลมบกพรองทางการเรยนร และ

กลมทมความเปราะบางทางสงคม) และอาจพบวาในกลมยอยภายใตกลมใหญน กลมเดกบกพรองทางการ

เคลอนไหว กลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร และกลมแมวยรน เปนกลมทมผลกระทบเชงจานวนสงสด

ความชดเจนของการเลอกกลมเดกดอยโอกาส

การจดลาดบความสาคญจะตองตองมความชดเจนในการแบงเดกดอยโอกาสโดยกลมบกพรองทาง

รางกาย และกลมบกพรองทางการเรยนร เปนกลมทมอปสรรคทางการเรยนรในเรองของสมรรถนะ (Under

capacity) และกลมทมความเปราะบางทางสงคมเปนกลมทมอปสรรคการเรยนรจากสงคม อารมณ จตใจ ซง

เปนปญหาทคอนขางแตกตางกน และตองการแนวทางในการชวยเหลอทแตกตางกน

นอกจากน ควรมความชดเจนในการชวยเหลอเดกเหลาน วาจะเปนการชวยเหลอในทนทหรอการ

ชวยเหลอในระยะยาว และเปนการชวยเหลอตวเดกโดยตรง หรอเปนการชวยปรบสภาพแวดลอมของเดก เชน

การสงเสรมสนบสนนบคคลทดแลเดก ไมวาพอแม คร หรอผทางานกบเดก เปนตน

เทคโนโลยฐานทใชไดกบเดกหลายกลม

ในการสรางระบบเพอชวยสงเสรมการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส คณะวจยควรนาเสนอ

ระบบทเปนเทคโนโลยฐาน (Mainstream Technology) ทสามารถใชไดสาหรบทกกลม และแบงออกเปน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

254

สวนยอย (Modules) สาหรบกลมตางๆ ซงแมวาในระยะแรกของระบบอาจจะสามารถทาไดสาหรบเดกดอย

โอกาสเพยง 2-3 กลมเทานน ภายหลงกจะสามารถขยายระบบใหครอบคลมทกกลมได

งบประมาณ

ในการเลอกเทคโนโลยและกลมเดกเปาหมาย จะตองวเคราะหขอมลของทงเทคโนโลย และขอมลของ

เดกกลมตางๆรวมกน เพอคนหาวาตรงไหนจะเกดผลกระทบสงสด โดยตองคานงถงงบประมาณในการทางาน

เปนสาคญ (ไมสามารถชวยเหลอทกคนพรอมกนไดในครงเดยว)

เนอหาทเกยวของ

โดยทไมวาจะเลอกเดกกลมไหนมาเปนกลมทดลองสาหรบระบบทจะนาเสนอ คณะทางานควรจะตองเนนในเรองของเนอหาทเกยวของ โดยในปจจบนมความตองการ เนอหา กระบวนการ วธการในการเรยนรสาหรบเดกทกกลม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

255

สรปการประชมระดมความคดเหนกลมยอย ในหวขอ “การคนหาแนวทางการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส”

เรอง แนวทางการจดทาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกดอยโอกาส

วนพธท 1 สงหาคม 2555 เวลา 9.00 - 15.00 น.

หองแซฟไฟร โรงแรมเซนจรพารค กรงเทพ

ผเขารวมประชม

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.อมรวชช นาครทรรพ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.ไกรยส ภทราวาท สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

คณสธาทพ ธชยพงษ มลนธหนงสอเพอเดก

พ.ต.ศรชย ทรพยศร สมาคมคนพการทางการเคลอนไหวสากล

อ.วนทนย พนธชาต ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

ดร.วรช ศรเลศลาวาณช ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

ดร.จฬารตน ตนประเสรฐ ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

คณกนกวรรณ พนเพม มลนธกระจกเงา

คณกตตพงษ ประชมพล มลนธกระจกเงา

คณชดพนธ อนนต สานกสงเสรมและพฒนาการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงไอซท

คณเสาวด คลายโสม สานกงานประสานงานโครงการตามพระราชดารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

คณประจวบ ผลตผลการพมพ ฝายสอสารสาธารณะ ศนยวจยเพอสรางเสรมความปลอดภยและปองกนการบาดเจบในเดก โรงพยาบาลรามาธบด

คณพลวฒ รกสตย วชาการดอทคอม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

256

ชอ-สกล หนวยงาน

คณพสต ศรปราสาททอง นกวจยอสระ

คณเพญวด แสงจนทร มลนธดวงประทป

คณภทรภร ผลฉตร สานกสงเสรมและพทกษผดอยโอกาส

คณภมจต ศระวงศประเสรฐ ชมรมเวบโฮสตตงไทย

คณวรตนชย ยงวณชย ศนยการศกษาพเศษ ประจาจงหวดนนทบร

คณวไลวรรณ ซงปรดา ศนยบรการนกศกษาพการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

คณศรดา ตนทะอธพานช มลนธอนเทอรเนตรวมพฒนาไทย

คณสรวย บรรลอทรพย ศนยการเรยนร ICT ชมชนตาบลบางเพรยง โรงเรยนวดโคธาราม สานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

คณสภวฒน เสมอภาค สานกงานองคการคนพการสากลประจาภมภาคเอเชย-แปซฟก

คณอสรพงษ นามชาต สานกงานองคการคนพการสากลประจาภมภาคเอเชย-แปซฟก

ผศ.สภาพร ชนชย ภาควชากจกรรมบาบด คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม

รศ.ดร.ดารณ อทยรตนกจ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อ.ภวนย วรรณสอน eduzones.com

ผศ.กลยา แมนมนทร นกวชาการอสระ

คณสรพร ยพา มยาโมโตะ ศนยดารงชวตอสระคนพการ จงหวดนนทบร

วาทร.ต.สเทพ เตรยมวทยา องคการแพธแหงประเทศไทย

คณบญเลศ อรณพบลย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

คณชเกยรต สงหสง สมาคมคนพการแหงประเทศไทย

ดร.พชภา เอยมกจการ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.กษตธร ภภราดย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.มาลยา โชตสกลรตน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวกษมา กองสมคร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

257

ชอ-สกล หนวยงาน

นางสาววนวสาข ศรคราม สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวกสา จานงไทย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

สรปประเดนการประชมระดมความคดเหน

ตนทนทมอยสาหรบนาไปตอยอด

การสรางระบบน สามารถใชตนทนทมอยและนาไปตอยอดได เชน จากโครงการของ สสค.ทดาเนนการอย มครสอนดประมาณ 18,000 คนทวประเทศ แบงเปนตาบลละ 2-3 คน โดยครกลมนดแลเดกดอยโอกาสทวประเทศ และจะทางานรวมกบ สสค. เปนเวลา 18 เดอน มจงหวดนารองดเดน 10 จงหวด เชน ลาพน นาน สรนทร ชยภม จนทบร กาญจนบร สงขลา ยะลา นอกจากน ตวอยางโครงการอนๆ เชนในจงหวดแมฮองสอนมการตงศนยชวยเหลอทยงยนโดยเนนกลมเปาหมาย เดกบกพรองทางการเคลอนไหว และเดกบกพรองทางการเรยนร และในจงหวดพษณโลกเนนกลมเปาหมาย แมวยรน เนองจากเปนจงหวดทสามารถเปนตวแทนทางกายภาพ เศรษฐกจ ของประเทศ และ มโรงพยาบาลศนยทมการดาเนนการดานนอย

ในการดาเนนการ สามารถใชประโยชนจากความรวมมอของภาคทเกยวของหลายฝาย เชน

− ในภาพรวมมหนวยงานเชน สสค./ สสส. สวทช. สกว. สกอ. (ทา Teacher’s TV) กระทรวงไอซท สานกงานบรหารการศกษาพเศษ สางานกศน. ศนยไอซทชมชน สถาบนการศกษาตางๆ ฯลฯ

− สาหรบเดกทมความบกพรองทางรางกาย อาจมภาคเชน ศนยการศกษาพเศษ สมาคมคนพการ มลนธพฒนาคนพการไทย ฯลฯ

− สาหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร สามารถสรางความรวมมอกบ โรงเรยนสาธตเกษตร/ ศนยคณพม สมาคมวชาชพกจกรรมบาบด ภาควชากจกรรมบาบด ม.เชยงใหม โรงเรยนสาธตราชภฏ ฯลฯ

− สาหรบกลมแมวยรน สามารถประสานงานไดกบเครอขายมหาวทยาลยราชภฎ 40 แหง และ องคการแพธฯ เปนตน

เนอหาทควรจดหาสาหรบระบบ

(1) ในภาพรวม

โดยทวไป หลกสตรการศกษาปกตไมคอยนาเปนหวงเพราะมผทางานดานนอยแลว ควรจะเนนสงทไมใชหลกสตรปกตทมอย และไมควรเอาหลกสตรในระบบมาสอนนอกระบบ เพราะไมไดตอบสนองเดกดอย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

258

โอกาส จาเปนตองมหลกสตรเฉพาะกลมและมความหลากหลาย ตวอยางเชน เดกปม หรอเดกเรรอนจะใหเรยนรแบบการเรยนการสอนปกตไมได ควรเนนการสอนทกษะชวตซงสาคญและกวางมาก และไมวาจะทางานกบเดกกลมไหนควรตองมเนอหาทง 3 ระดบ คอ 1) เชงปองกน 2) การใหคาปรกษาแบบตลอดเวลา และ 3) การบาบดฟนฟและดแลเดกตามหลกวชาการ นอกจากน คณสมบตของหลกสตรทจดจะตองไมตนกวาง ควรคนหาวาองคความรทเลอกอยตรงไหน ลกหรอตน กวางหรอแคบ ตรงไหนคอจดพอด

(2) กลมแมวยรน

สาหรบกลมนการใหคาปรกษาแนะนาเปนสงทสาคญทสด โดยเดกจะแกปญหาได ถาไดครด พดจาใหกาลงใจ และการแกปญหาไมใชวนเดยว แตเปนทงทางครอบครว สงคม เศรษฐกจ ในการระบบตองใหบรการเพม ใหความรเรองสทธตางๆของเดก และจะตองชวยเหลอในเรองทศนะคตของสงคมไมใหมการสรางตราบาป และควรมหนวยรบฝากเดกใหแมเอาลกไปฝากไวได เปนทางออกอยางหนง นอกจากน อาจพจารณาใชคาวา “ทองไมพรอม” สาหรบเดกกลมน

(3) กลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนร

สาหรบเดกกลมน ทางโรงเรยนสาธตเกษตร/ ศนยคณพม ม profile ของ success case เยอะ เพราะมการตดตามพฒนาการตลอด 12 ป และสรางองคความรมา 30 ป ยนดเปนแหลงขอมล โดยทเดกทมความบกพรองทางการเรยนรใชหลกสตรตามปกตทวไป แตมการ modify รายละเอยดโดยใชเทคโนโลยตางๆมาชวย และมขอมลดาน จตวทยา แนะแนว การใหคาปรกษาพอแม/ เดก การเตรยมเดกใหเขาสการเรยนอนาคต และการคดกรอง โดยทถาเราสามารถชวยเหลอกลมเดกทมความบกพรองทางการเรยนรได จะสามารถปองกนกลมเสยงตอไปได และในการชวยเหลอจะตองเนนไปทระบบโรงเรยน ครประถม ในสวนการการคดกรอง ขณะนมการใชระบบคดกรองทวประเทศ แตวธการของกระทรวงศกษายงมปญหา เนองจากคนทไดรบการอบรมผานไป เปลยนเปนคนใหมเรอยๆ ทาใหเกดการเทยบคะแนนผด และมการละเมดลขสทธ

โดยทเดกกลมนหากเขาโรงเรยนแลวมการคดกรอง แตควรเนน “early intervention” กอนจะเขาสระบบการศกษาดวย ตวอยางเชน ปจจบนกวาจะทราบวามเดกทมความบกพรองทางการเรยนรกตงแต ป.3 ขนไป ควรจะมขอมลทชวย “detect” ตงแตอนบาล เชนมความบกพรองทางการเรยนรตางๆมสญญานอยางไร และพาเดกไปพบผเชยวชาญ และกระตนพฒนาการเพอลดความรนแรงของอาการ หรอจดสงแวดลอมในบานจะชวยเหลอลก หรอเดกบกพรองทางสมองและการเรยนรประเภทอนๆ เชนเดกสมาธสนอาจจะนอนนอย เดกทมาอาการออทสซม ถาลกคนพเปนตองรบสงเกตนอง ตองใหพอแม และครทราบเทคนคเหลานเพราะเปนผอยกบเดกทงวน และอาจมการใหขอมลผานผเชยวชาญ เชน ลกคณเปนอยางน เขาขายมลลาการเรยนรแบบน ใหสงเกตเดกท learning style โดยมแบบเชคทไมยากสาหรบครและผปกครอง และในกรณทเปนเดกโตแลวเชน ม 3 หรอ ม.6 ควรตองมเนอหา pre-vocational เตรยมพรอมเขาสอาชพ มขอมลความรทจะชวยเหลอเดกได

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

259

นอกจากน การศกษานควรทาเรองเดกสมาธสนดวยเพราะในสลม มเดกประเภทนคอนขางเยอะ โดยทคณครไมรวาเดกมภาวะน อาจจะคดวาเปนเดกเลว/ ไมด และเมอเรยนไมจบ ม3 กจะไมเรยนตอ สอบตกจะไมซอม เดกกลมนตอไปเปนปญหาสงคม ไปอยในสถานพนจ หรอกลายเปนแมวยรน

(4) กลมเดกบกพรองทางรางกาย

สาหรบเดกกลมน คนพการมศนยตางจงหวด ถาใครอยในระบบจะตรวจสอบงาย แตคนพการกมอปสรรคในการไปถง กศน. ยาก คณครอาจจะไปชวยสอนถงทบาน แตอปกรณเสรมยงมไมเพยงพอ และในการจดการเรยนรวม มปญหาคอยงไมตระหนกวาสอตองใชสาหรบคนพการดวย และในการสรางระบบน ควรมคาแนะนาในการเรยนรสาหรบผปกครองทมลกเปนคนพการ เชนตวอยางเวบคณแมนก เขยนเรองลกพการสมอง/ รางกาย เปนเวทแลกเปลยนของคนทมลกพการ และในการหาเนอหาใหผพการ อยาลมวาเนอหาทใหเปนสงทผพการอยากไดหรอเปลาดวย

การนา ICT ไปใชเพอสนบสนนบคลากร

สาหรบเทคโนโลย อาจใชเครองมอ Low Tech กได แตคนทตองเขาใจคอครทกคนทสอนเดกคนนนๆ ตองปรบทศนคตของผทางาน เชน ไมควรคดแบบเวทนานยม ไมควรblame เดกทผดพลาดในชวต (เชนแมวยรน) และครมบทบาทสงในการแกปญหาเหลาน โดยตองมความเมตตา เปนทพงเดกไวใจ โดยสามารถสงเกตความผดปกตของลกศษยได

โดยทบคลากรครสาคญทสด จะทาใหลงไปถงกลมเปาหมายได โดยเฉพาะคร กศน. ใกลชดเดกดอยโอกาส เมอระบบวางแลวตองมการแลกเปลยนความร ตวอยางเชน คณครคนหนงเกดปญหาแลว สามารถชวยอกคนทยงไมเกดปญหาได และปญหาของการอบรมบคลากรคอเปลยนบอย มาใหม และไมมการบรหารจดการทด ผบรหารขาดความรความเขาใจ (วาคณครจะตองรเรองอะไรบาง) ควรมหลกสตร วฒบตร เชอมโยงศนยการศกษาพเศษ และองคกรทองถน

ระบบทนาเสนอ

(1) Web portal

ผเชยวชาญเหนดวยกบระบบ โดยระบบ support ทจะสรางขนมา กระทรวง (ภาครฐ) จะตองเขามาชวย มการยกตวอยางทประเทศสหฐอเมรกามเวบของชมรมของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร โดยเดกทไดรบการวนจฉยวามความบกพรองทางการเรยนรไมตองตกใจ เพราะเดกกลมนจะเปนตวอยางทกาวขามปญหาได มผนาชมรม ม feedback ของเดกทเขามา เปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

260

ในการทาระบบ ควรจะตองทา Platform ทเปนมาตรฐานกลาง ยกตวอยางเชน โครงการวทยานพนธออนไลน ของ สกอ. ทเรมจาก 19 มหาวทยาลย จนกลายเปน 100 มหาวทยาลยซงทฝายอยากมาแชรขอมล

ผเชยวชาญยงใหความเหนวา ระบบ (เวบ) ตายหรอไมเกดดวยสาเหตหลก 2 ประการคอ 1) เวบเขาถงยาก และ 2) หลบชารต ดงนนเวบตองเขาถงงาย ขอมลทมตองเกยวกบคนใชจรงๆ ในสวนเนอหา เนคเทคหรอสวทช.เองคงทาไมไดทงหมด ทาอยางไรการสรางเนอหาขนมาถงจะไมซาซอน จะสามารถดดกรองขอมลคลายๆวาเปน google ทมคณภาพในเรองเฉพาะหรอไม และควรใชชองทางทคนเขาถงทมอยแลว ไมวาจะเปน google guru หรอ facebook ตวเนอหา Content มอยเยอะมาก แตทสาคญคอคณภาพ อาจจะทาตว crawl ปลอยออกไปและทาเครองมอกรองทมคณภาพ แตกตองใชผเชยวชาญตรวจดวย มการยกตวอยางโครงการ “ยา and you” (บนเวบมขอมลยาแตละทนดหนอย จงตองทาใหไดคณภาพ) หรออาจใชวธ พฒนา wrapper เพอบรหารจดการรวมกนกบพนธมตรเชน วชาการดอทคอม หรอสามารถนาเนอหาจากเวบไซตคณภาพ วชาการดอทคอม มาเสรม หรอนามาเปนวตถดบสาหรบการทา Learning Objects เปนตน เปนตน

ระบบจะตองสามารถแลกเปลยนขอมล เปาหมายคอการแชรขอมลของผ ทมประสบการณตรง (ตวอยางเชน คนขาขาด ขาดตรงไหน อยางไร สามารถไปทาขาทไหน ถกหรอแพง ใหคาแนะนาทมประโยชนได) เนนใหผมประสบการณชวยผมปญหาแกปญหาได

นอกจากน เวบจะตองเนนในเรอง Web Accessibility/ Universal Design ตามมาตรฐานสากล ตวอยางเชนเวบของคนตาบอดอาจไมเนนความสวยงาม แตตองอานออกเสยงได และเนอหาจะตองม subtitle สาหรบคนหหนวก

(2) ระบบ LMS

ผเชยวชาญเหนดวยกบระบบ LMS ซงทาใหครมตวชวยมากขน ระบบ LMS ทใชอาจเปน LearnSquare ทเปนโอเพนซอรส และอาจมการพฒนาเพมเตมเพอใหเหมาะสมกบเดกบางกลม ตวอยางเชน มใชเวบแคมจบระดบสายตา ถาเดกเสยสมาธจะสงอยางอนมาลอหลอก ใชเสยง การตนชวย เปนตน

(3) ระบบ Profiling และ Social Networks

ในการทาระบบ Profiling ควรมความระมดระวงในเรองขอมลสวนตว รวมถงการทมลงคไปขางนอก และเมอมฟอรม ตองดแล ไมใหระบบทจะเกดขนเปนชองทางทผไมประสงคดเขาหาเดกได ขอมลสมาชกวาตวเองเปนเดกประเภทไหนควรอยใน Backend ไมโพสตออกไป โดยอาจใชเปนแคชอแสดงความคดเหนเทานน โดยอาจจะทากจกรรมดๆมประโยชน และไดสทธพเศษจากการม Profile นอกจากน ควรมการตดตามความกาวหนาของเดก โดยอาจจะมผดแลสวนตว และอาจมการจด zone ตดตามพนทน และอาจเดกๆม feedback กลบมาดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

261

อยางไรกตามระบบ Profile นไมใช Profile ของความสาเรจ บางคนไมพรอม ไมอยากบอกใคร แตตองการความชวยเหลอ ไมควร certify วาคนนคอมปญหาในชวต เปนจดดางพรอยในชวต

(4) ระบบ Social Networks

เมอเทคโนโลยมแนวโนมทจะแพรกระจายออกไป เดกจะเรยนรตวเอง และสรางชมชนของตวเอง (เชนมตดเกม ตดชมชน ไปรานเนต ไปโลกเสมอน) ผใหญอาจตามไมทน ไมเขาใจ จรงๆแลวมชมชนของเดกทงทไมดและด เชน ชมชนเสพเซกซ ชมชนคยเรองทาแทง ชมชนเดกปลกกลวยไม เดกเตรยมเอนท ฯลฯ ควรมการใหความร ใหชองทางเขาถงความร และตองมการบรหาร Social Networks และเนอหาตองนาสนใจ มมลตมเดย และซอฟตแวรทจาเปน

ผเชยวชาญเหนวา ควรใหเพมเรองการ Observe กลมเดก เพอใหเขาใจพฤตพรรมเดกจรงๆ ตวอยางเชน ในตางประเทศ เชน FBI มคนทแฝงตวอย พดภาษาเดก เขาใจเดกและเปนเพอน และเมอมความกงวลเรองการใชเนตของเดก กตองทาเรองใหความรเรองการเทาทนสอไปดวย โดยสอนใหเดกไมตกเปนเหยอ และไมไปกระทาคนอน

ผเชยวชาญมประเดนเสรมวา ควรคดถงประเดนเหลานทอยในโลกออนไลน อาจทาใหเกด Cyber bullying ตางๆ โดยทพอแม ผใหญ หรอกระทรวงทดแลตามไมทน และจากผลการวจยพบวาเดกตดเกม สมาธสน หรอเดกทมความบกพรองทางการเรยนร อาจไมประสบความสาเรจในโลกจรง จงหลดไปอยอกโลก ไปสอสารในอกโลก (ออนไลน) ไปเลย หากสามารถพบไดตงแตแรกจะสามารถปองกนได

(5) อปกรณเสรมอนๆ

นอกจากการจดทาระบบทกลาวมา ผพการทางรางกายยงเขาถงเทคโนโลยไมได เชนศนยไอซทชมชนไมมทางลาดจงผพการเดนทางยาก หรอเดกเปน Celebral Palsy (CP) ไมสามารถใช mouse ได จงตองคานงถงอปกรณชวยเหลอดวย หรอแมแตจดหาผชวยกดคยบอรดเพอใหเดกเรยนรไดเปนตน

ในระดบมหาวทยาลย (ธรรมศาสตร) เนองจากพรบ.จดการศกษาคนพการ 2551 กาหนดใหคนพการเขาเรยนโดยไมตองเสยคาใชจาย และมวลแชรไฟฟา อปกรณสาหรบตาบอด/ ตาเลอนราง เชน Screen readers สอทกอยาง เชนหนงสอเสยง เบรลล ฯลฯ

การบรหารจดการ

(1) การบรหารจดการเนอหา

ผเชยวชาญเสนอแนะวา ควรจะตองสรางเครอขายของ Content providers โดยมการบรหารจดการเครอขายของเจาของเนอหา และควรทา mapping วาใครทาอะไรในเรองไหน ใหเปน list ภาคของสสค. โดย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

262

เปาหมายของระบบคอตองทาใหคนทาเนอหา Content ทาไดงาย โดยไมตองมเซรฟเวอร (Server) เอง และอาจจะทาในลกษณะ Cloud โดยทผทใสเนอหา Content เขามาไดรบเครดตกลบไปได

ในการจดหาเนอหาชวงแรก อาจจะตองซอลขสทธไปกอน เพอใหไดขอมลทด และมคณภาพ กอนทจะมการสรางเอง และในเรองทรพยสนทางปญญาทมผนาเขาขอมลละเมดลขสทธ กอาจใชโมเดลเดยวกบ Wiki คอ มการตรวจวาละเมดหรอไม (โดย copy ไปเชคและตกเตอน) หรอทาใหเนอหาทเขามาเปนลขสทธแบบเปด (Creative Common) คอผสรางเปนเจาของลขสทธแตยนยอมใหผอนเอาไปใชได

ในเรองเนอหา Content หลก ควรจะตองม Model ชดเจนวาจะ ซอ จาง หรอขอความรวมมอ โดยระบบนจะสะอาดหมด มกรรมการกรองเนอหาทมทมาอยแลว แตในสวนเนอหาทแตกแขนงออกไปกอาจทาในรปแบบฟอรมได ยกตวอยางเชน วชาการดอทคอม เปนพนธมตรกบวารสาร พอวารสารขายหมด เนอหาจะยงอยบนเวบ และเวลานาเนอหา Content มาใชกลงชอใหเลย (เสมอนเปนวารสารเปนผทาเอง) หรออาจจะขอใหผเชยวชาญเขยนคอลมนใหเลย เดอนละ 2 ครงเปนตน

และสาหรบระบบนควรแบงเนอหาเปนสดสวน เชน 1) เราทาเอง 2) เราคดสรร 3) เปดกวางจรงๆสาหรบผใชบรการและมการกรอง และการนตเนอหา เชนการกดไลค แตมขอระมดระวงในสวนนวา ถาเนนในเรองของการละเมดลขสทธมาก และเรมยากไปอาจจะไมเกดการสรางเนอหา Content ได

นอกจากน ควรเนนการเขาถงขอมลทงาย เพอชวยผใช เพมโอกาส ประหยดเวลา ตดสนใจ โดยอาจมคลงถามตอบ มปญหาไมเกน 1000 คาถาม ทถามบอย (ในลกษณะปกหมด) และมชองเดยวใหคนหา (Search) ขอมลแลวเจอเลย และตองแปลงเวบใหเขากบการใชของคนจรง พรอมทงมแอพพลเคชนสาหรบ IPAD มอถอ และอปกรณ Mobile Device อนๆดวย

ประเดนสดทาย ควรระวงความซาซอน ตวอยางเชน เวบของผพการ มลนธพฒนาคนพการไทย มเรองการศกษา การจางงาน กฎหมาย ฯลฯ ระบบทจะทาขนมาจะแตกตางไหม ควรมจดสนใจทตางกน และอาจทาเนอหาใหนาสนใจ เชนม อนสญญาสทธคนพการ เวอรชนการตนแอนเมชน เปนตน

(2) การบรหารจดการทวไป

ในประเดนแรก จะตองตอบใหไดวาทาอยางไร ทาเวบใหใคร และตองมการจดหมวดหมสาหรบเยาวชนแบงเปนกลมชดเจน (ถาเปนตางประเทศเวบของเดกจะหามขายของ แตของไทยยงไมชดเจน) และเมอโครงการเสรจสมบรณ ไมควรใหทราบกนเองในวงแคบ (ขนหง) ตองสอสารทางทว ไปสชมชนใหได ตองมการ ประชาสมพนธ กระตนตลาด กจกรรมตางๆเชน ทาแผนพบ ทา training ควบคไปดวย รวมถงตองตงชอเวบไซตใหดงดดผใชอกดวย

ในเรองของความยงยน การจดหาอาสาสมคร (Volunteer) ถาจะระดมคนมาชวยเรองการผลตเนอหาจะตองการเครองมอทงาย และใหการ recognize อาสาสมคร (เชนการมโลโกพเศษ) หรออาจจะตองเปลยนวธคด เชนในบางกลมเพอดแล manage content/ update content อาจตองมคาตอบแทนเลกนอยใหคมคาใชจายทเกดขนจรงของผดาเนนงาน ตวเวบไซตเองกตองปรบใหเขากบสภาพแวดลอม ไมวาจะเปนเนอหา

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

263

หรอเทคโนโลยใหม ทก 1-2 ปตองมาชวยกนนงคดวาจะปรบปรงอยางไรใหทนสมยตลอดเวลา นอกจากน ควรมเครอขายในลกษณะ Train the trainers เพอความยงยน

นอกจากน อาจใช ศนย ICT ชมชนเปนปลายทาง ซงผใชบรการสามารถใชบรการทกอยางซงศนย ICT ชมชนจานวนมากอยตามโรงเรยนทคอนขางมความพรอม อาจมชดวชา LMS เพอชวยสงเสรมเดก อบรมเพมจากวชาพนฐานทวไป มคนกาลงรอใชเยอะมาก

ประเดนสดทาย เมอทาระบบเสรจแลว ควรทา Best Practice ของระบบ เชน Web Accessibility มกระบวนการอยางไร ทาอยางไร เปนขอมลสาธารณะ เพอสงเสรมแนวคด Web Accessibility/ Universal Design ใหผพฒนาระบบอนๆสามารถทาตามไดงายอกดวย

การหาทน และการคดคานวณตนทน

ในการหาทน ปกตเวบมจะม business model คอการโฆษณาเปนหลก เราอาจจะทา sponsor มแอด/โลโก หรอระดมทนจากเอกชนรายใหญททา CSR หรอใชวธบรจาคเขาสกองทน หรอทา PR ขายสนคา หรอขอทนสนบสนนจาก กสทช. เปนตน

สวนในดานตนทนอยางคราวๆ การสรางระบบม cost components ไดแก คาจดหาฮารดแวร (เชน คาเซรฟเวอร คาวางเครอง และคาดแลระบบ) คาพฒนาระบบ (เชน คาออกแบบเวบไซต คาดแลเวบไซต คาจางทาระบบ LMS/ นา LearnSquare มา modify คาพฒนาแอพพลเคชนสาหรบ Mobile Devices) คาพฒนาเนอหา (การจดซอเนอหาเบองตนกอนจะเกด Community การพฒนาเกม แอนเมชน หนงสน) คาจางบคลากร (ผดแลระบบ ผดแลเนอหา ผดแลการตลาด) ซงควรใสเงนในสวนนเยอะทสด และคากจกรรมตางๆทจะเกดขนตามมา (PR, Training และการจดกจกรรมประกวดตางๆ) เปนตน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

264

สรปการประชมขบเคลอนในหวขอ

“การจดสรางระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส” ครงท ๑

วนท 23 พฤศจกายน 2555 เวลา 14.00-17.00 น.

ณ.หองประชม สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน

ชน 13 อาคารไอบเอม ถนนพหลโยธน

ผเขารวมประชม

ชอ-สกล หนวยงาน

ดร.อมรวชช นาครทรรพ สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.ไกรยส ภทราวาท สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.วรช ศรเลศลาวาณช สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาววนทนย พนธชาต สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสธาทพ ธชยพงษ มลนธหนงสอเพอเดก

นางปยาภรณ มณฑะจตร ธนาคารไทยพาณชยจากด (มหาชน)

ดร.สาลน เกอเกยรตวงศ สานกงานบรหารการศกษาพเศษ

นางสาวอาภาณ มตรทอง องคการคนพการสากลประจาภมภาคเอเชยแปซฟค

นางสาวพชรวรรณ คณชน ภาควชาการศกษาพเศษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ

นพ. มนท สงประสทธ คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด

นางสาวสมศร หอกนยา กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

นายจตต กาหลง สานกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (สรอ.)

นายอทธพล ปรตประสงค สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครว ม.มหดล

นายกาญจนภาส พรหมรตนลขต สถานสงเคราะหเดกหญงบานราชวถ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

265

ชอ-สกล หนวยงาน

นางสาวศรกญญา เนตรธานนท โรงเรยนดรณสกขาลย

นายศกดศร บญยรกษโยธน สานกงานอทยานการเรยนร (TK Park)

นายปณธาน ภาสกานนท สานกงานอทยานการเรยนร (TK Park)

นางสาวจามจร แซซอ มลนธกระจกเงา

นายอาณต ชวคานวณ มลนธกระจกเงา

นางสาวกนษฐา คณาวศรต สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

นางสาวภมรศร แดงชย สานกงานสงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน (สสค.)

ดร.กษตธร ภภราดย สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ดร.มาลยา โชตสกลรตน สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวจรนนท ดวงคา สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาวกษมา กองสมคร สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

นางสาววนวสาข ศรคราม สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

สรปประเดนการประชมระดมความคดเหน

1. องคประกอบของระบบ

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสมองคประกอบ 3 ดานไดแก 1) System 2) Content และ 3) Management และในเบองตนจะทดลองนารองกบเดก 3 กลมไดแก เดกบกพรองทางการเคลอนไหว เดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) และแมวยรน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

266

2. ขอเสนอแนะเพมเตมตอระบบ

ระบบทนาเสนอควรเพมเตม Missing Link โดยจะตองไมเนนทเทคโนโลยอยางเดยว สวนทขาดหายไปคอ ทาอยางไรใหเกดปฏสมพนธระหวางผเรยน ผสอน พอแมผปกครอง ชมชน ตองทาใหเกด Interactive online learning community ใหได เปนพนททไมใชการ Lecture แตใหเดก และครมาแลกเปลยนความคดเหนกนโดยครหรอพเลยงมลกษณะเปนโคช และ มกจกรรมตางๆ รวมถงตองมการบรหารจดการใหเกดเปนเครอขาย

ระบบทนาเสนอตองเนนประโยชนจากการใชงานจรง โดยสาหรบเดกทง 3 กลม ระบบควรมงเนนเปนพเศษในดาน การปลอบใจ และการสรางกาลงใจทจะเดนออกจากปญหาอยางมนใจ จากนนจงเปนการทาอยางไรใหมความมนคงในชวต

ระบบควรนาเสนอ Best Practice เชน ระบบควรสามารถรอยเรยงถายทอดความรสกของกลมคน เชน แมวยรนมาเจอกน คนกลมนกจะไปดงคนกลมเดยวกนมา โดยมทง คร เดก พอแมผปกครอง เปนเครอขายทพรอมใหกาลงใจ หรอม/ ลงคไปยง วดโอคลปทเปนตวอยางจากตางประเทศเพอการเรยนรสงทเปนประโยชน

สาหรบกลมเดกบกพรองทางการเคลอนไหว มทงเดกกลมในระบบการศกษา และนอกระบบการศกษา ปญหาประการหนงทระบบนอาจชวยแกไขได คอ กระบวนการฟนฟ ซงเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวจานวนมาก ซงกวาจะไดเขาโรงเรยนกเกนอาย (ตวอยางเชน อาย 13 อาจยงอย ป.3) ระบบสามารถใหความร และแลกเปลยนในการฟนฟสมรรถภาพ (ทาอยางไรบางในการเตรยมตวเขาสโรงเรยน) หรอเรอง

กลมนารอง

1) เดกบกพรองทางการเคล�อนไหว

2) เดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด)

3) แมวยรน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

267

อนามยเจรญพนธซงเปนความกงวลของผพการ หรอการชวยเหลอในการเรยนรของเดกทไมสามารถออกจากบานไปโรงเรยนได เปนตน

สาหรบกลมเดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) นน แนวทางสาหรบเดกเลกคอการชวยเหลอผปกครอง ดวยการใหความร ใหกาลงใจ แนะนาหนทางไปสความสาเรจ สวนเดกประถมปลายพออานหนงสอออกแตไมคลองสามารถใชระบบไดบาง เดกมธยมสามารถใชระบบไดเอง แตจะตองเปนเรองทเดกสนใจ โดยทจะตองมการปรบคา (ความยาว) เพอใหเหมาะกบเดก นอกจากนปญหาใหญของการชวยเหลอเดกกลมนคอ การทคณครของเดกไมเขาใจ หรอไมสนใจทจะเขาใจปญหาของเดก ซงหากเดกๆมคณครทเขาใจจะสามารถชวยลด Stress และทาใหเดกมความสขขนไดมาก

สาหรบกลมแมวยรน ในหลกการ นโยบายกระทรวงศกษากาหนดใหแมวยรนกลบไปเรยนได แตเดกสวนใหญออกจากโรงเรยนเพราะแรงกดดนจากสงคม (อาย) ระบบนสามารถชวยไดมากในเรองของการแกปญหาเรงดวน เชน ม contact point เดกกลมทมความเปราะบางทางสงคมจะมปญหาเวลาไมจากด หากตองการคาปรกษา (โทรมาต 1 ต 2) ตองมคนดแล มขอมล มคาปรกษา โดยท ความตองการของเนอหาจะตางกบเดก 2 กลมแรก

3. การขบเคลอนนารอง และการบรหารจดการระบบ

ขอเสนอการจดสรางระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาสมขอมลและรายละเอยดอยแลว แตในการสรางระบบควรตองมการนารองทดลองทา และเนนทความยงยน และถอดบทเรยนปญหาทเกดขนในการจดสรางระบบ โดยนารองกบกลมตวอยางจรงของเดกทง 3 กลมทเลอกมา โดยทระบบทจะเกดขนไมตองการใหใชเวลาในการทาระบบ (ทสมบรณ) นานมาก ควรรบจดทาและปรบแตงไปเรอยๆ

ในเดกทง 3 กลม แมจะใชระบบกลางเดยวกน แตมความตองการทตางกนในรายละเอยด และมระยะเวลา (phase) การทางานทตางกน ควรตองมการจดตงคณะทางาน (Working group) ของแตละกลม โดยเรมจากการสรางความร และ Start up community ซงในการดาเนนงาน จะพบวาระบบ ICT พนฐานอาจไม support สงทผใชตองการ จงตองมการปรบแตงจนเหมาะสม (เปนการ Learning by doing research)

เดกบกพรองทางการเคลอนไหว และเดกบกพรองทางการเรยนร เปนกลมทคนหาไดงาย เพราะมความชดเจน สวนกลมแมวยรนนนอาจมปญหาเรองหาตวเดกลาบากอยบาง แตกอาจจะเรมสรางระบบสาหรบเดกทงกลมไปพรอมๆกนได โดยมระยะเวลาการทางานทแตกตางกนไปตามเหมาะสม

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

268

ประเดนสาคญของการบรหารจดการระบบน คอการสรรหาผดแลระบบ (Admin) ซงจะตองมคณสมบตคอ เกง เรว รใจเดกทมปญหา มความร และมเวลาใหกบระบบ โดยทคนททาสามารถทาหนาทนไดดอาจจะเปนกลมผปกครองของเดกเอง

4. ภาคเครอขายจากการจดประชมขบเคลอน

ระบบ

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต (เนคเทค)เปนผจดสรางระบบ platform ทมฟงกชนทจาเปน โดยเรมจากนารองจานวนหนงกอน และประมาณการความสามารถของระบบเพอการปรบแตงตอไป และสานกงานรฐบาลอเลกทรอนกส (สรอ.) สามารถสนบสนนการวาง Server บนระบบ Cloud รวมถงการ Backup ขอมลโดยไมมคาใชจาย

เนอหา

แบงการดาเนนการชดเจนเปนคณะทางานยอย 3 กลมไดแก

• ศนยการศกษาพเศษ กระทรวงศกษา มศนยชวยเหลอดแลเดกทมความบกพรองทางการเคลอนไหวใน 76 จงหวด สามารถเปนเครอขายได

• มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ (อ.ดารณ) ไดจดสรางเนอหาสาหรบเดกบกพรองทางการเรยนร (แอลด) ในระดบ ป.1-ป3 แลวเสรจ (ม Learning objects 100 กวาชน) ซงทางอาจารยผเปนเจาของเนอหายนดทจะใหสสค.และภาคใชได และหากมความรวมมอตอไปกสามารถทจะพฒนาขยายเนอหาสาหรบเดกบกพรองทางการเรยนรในระดบชนอนๆได ซงรวมถงแบบคดกรองดวย

• โรงพยาบาลรามาธบด (นพ.มนท) มตวอยาง หรอเคส (รนแรง) ทเปนประโยชนกบระบบทจะจดสรางขน

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

269

• สถาบนราชานกล (พญ.พรรพมล) มการทาโครงการกบ อาสาสมครนกอานเพอการบาบด (bookstart) โดยทางานกบเดก ออทสตก ดาวซนโดรม และแอลด เราม โดยโครงการนทาทกรงเทพฯ ไมมในตางจงหวด ระบบของสสค.จะสามารถมาชวยได

• โรงพยาบาลพทธชนราช พษณโลก สามารถเปน Working group เพอนารองได เนองจากทาง สสค. มโครงการทดาเนนการอยในเรองแมวยรนแลว

การบรหารจดการ

สสค. จะเปนภาคหลกในการดาเนนการ และเปนฝายเลขาของโครงการ โดย สวทช. จะปรบบทบาทจากคณะวจยจดทาแนวทางการสรางระบบ เปนผสนบสนน Workshop และเกบขอมลวาระบบตองการอะไร (Action research)

ภาคอนๆ

• อาจมการบรณาการกบกระทรวง พม. ทมนกจตวทยาเพอใหคาปรกษา (ตวอยางเชน พม.มศนยออนไลน 1300 มคาปรกษา 24 ชวโมง เพอชวยเตอนสตในขณะทเดกมปญหา“ฟวสขาด”เปนตน)

• อาจมการเชอมโยงกบภาคประชาชน (NGOs) ทมเครอขายทางานดานสงคมกวางขวาง เชน มลนธกระจกเงา

• อาจประสานงานกบทาง TK Park เพอขอความรวมมอประชาสมพนธระบบตอเครอขายของทาง TK Park (TK Park เนนดานการเรยนรของทวไป)

5. การสนบสนนงบประมาณ

คณะวจยไดเสนองบประมาณการจดสรางระบบท 8,500,800-12,443,000 บาท ซงเปนการประมาณการเบองตน โดยคาดวาระบบนจะไดรบการสนบสนนหลกจากภาค 4 ฝายคอ สสค. สกว. ทก. และ สวทช. ไมวาจะเปนตวเงน หรอบคลากร นอกจากน เนองจากระบบนมจดประสงคเพอสงเสรมการเรยนรของเดกดอยโอกาส อาจสามารถขอทนสนบสนนเพมเตมไดจากกองทนคนพการ กองทนพฒนาสตร หรอกระทรวงสาธารณสข (ผานความรวมมอของกระทรวงไอซท) อกดวย

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

270

ภาคผนวก ค ตวอยางเวบไซต

เพอการเรยนรในประเทศ

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

271

จากการรวบรวมขอมลเกยวกบเนอหาและรปแบบของเวบไซตทด (Best Practise) ทจดทาขนเพอการศกษาในประเทศไทยจากการจดอนดบ 10 เวบไซตแรกในหมวด “การศกษา” จากเวบไซตทรฮต (Truehits.net) สามารถสรปการศกษาสงทนาสนใจเกยวกบเวบไซตเพอการศกษาได ดงตอไปน เอดดโซน (www.eduzones.com) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอตองการกระจายโอกาสทางการศกษาแกนกเรยน นกศกษา คร อาจารย และผทสนใจ โดยการจดทาเปนโปรแกรมและขอมลทางการศกษาตางๆ ซงเวบไซตเอดดโซนมการจดวางรปแบบทนาสนใจ ไดแก มการแยกการนาเสนอขอมลแบงตามหวขอหลกตางๆ เพอใหงายตอการเขาถงขอมลตางๆ ภายในเวบไซต มการนาเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) เขามาใชในการแลกเปลยนขอคดเหนระหวางสมาชกทาใหมการปรบปรงขอมลททนสมยไดตลอดเวลา มการแนะแนวทางการศกษาและอาชพจากการสมภาษณผมประสบการณตรงภายในสาขา โดยการนาเสนอผานวดโอคลป และมปายกากบแบบกอนเมฆ (Tag Cloud) เพอเพมความสะดวกในการคนหาขอมลแกผใชงาน ดงแผนภาพท ค.1

แผนภาพท ค.1 เวบไซตเอดดโซน

ทมา: http://www.eduzones.com/index.html

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

272

บานไทยกดวว (www.thaigoodview.com) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอใชในการจดการเรยนรของครและนกเรยนทวประเทศ ซงเวบไซตบานไทยกดววมการจดวางรปแบบทนาสนใจ ดงน • มการแยกการนาเสนอขอมลแบงตามหวขอหลกตางๆ และมการใชเมนลด (Quick Menu) ใน

ประเดนเนอหาเดนอนๆ ของเวบไซต เพอใหงายตอการเขาถงขอมลตางๆ ภายในเวบไซต นอกจากน ยงมการนาเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) และใชบลอก (Blog) เขามาใชเปนเครองมอในการจดการเรยนรและการแลกเปลยนขอคดเหนระหวางสมาชกทเนนกลมคร อาจารยททาใหมการปรบปรงขอมลททนสมยไดตลอดเวลา ทงยงมสวนกระดานสนทนาเพอใหสมาชกไดแสดงความคดเหนเพมเตมอกดวย ดงแผนภาพท ค.2

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

273

แผนภาพท ค.2 เวบไซตบานไทยกดวว

ทมา: http://www.thaigoodview.com/dlc

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

274

• มคาอธบายการใชงานแกผปกครองทสนใจเนอหาการศกษาของเดก โดยสามารถคลกอานเกยวกบเนอหาทใชในการเรยนของนกเรยนทแบงการอธบายออกเปนชวงตางๆ ตามระดบการศกษา ดงแผนภาพท ค.3

แผนภาพท ค.3 คลงขอมลคาอธบายสาหรบผปกครองในเวบไซตบานไทยกดวว

ทมา: http://www.thaigoodview.com/library/index.html

• มคลงบทเรยนทรวบรวมความรทวไปทนาสนใจตางๆ เชน เนอหาเกยวกบคอมพวเตอร เทคโนโลย ศาสนา จตวทยา สงแวดลอม เปนตน ซงเปนขอมลจากการเขยนบทความโดยสมาชกทนาความรทตนใหความสนใจมาแลกเปลยนแกผทสนใจ และเปนขอมลเวบลงกจากเวบไซตภายนอก ดงแผนภาพท 2.21

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

275

แผนภาพท ค.4 คลงบทเรยนเวบไซตบานไทยกดวว

ทมา: http://www.thaigoodview.com/lesson

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

276

• มคลงขอสอบทแยกตามระดบการศกษาตงแตระดบปฐมวยถงมธยมศกษา โดยเขยนโปรแกรมจากขอมลชดขอสอบเกาทแยกเรยงตามรายวชาตางๆ ดงแผนภาพท ค.5 และแผนภาพท ค.6

แผนภาพท ค.5 คลงขอสอบเวบไซตบานไทยกดวว

ทมา: http://www.thaigoodview.com/library/exam/intro/index.html

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

277

แผนภาพท ค.6 ชดขอสอบปฐมวยของเวบไซตบานไทยกดวว

ทมา:http://www.thaigoodview.com/library/exam/teachershow/nakornprathom/gusalvade_l/test01.html

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

278

โกทโนว (www.gotoknow.org) GotoKnow.org ยอมาจาก The Gateway of Thailand's Online Knowledge Management เปนเวบไซตทใหบรการระบบบลอก (Blog) เพอการจดการความรสาหรบกลมคนทางานและชมชนนกปฏบต (Community of practice) ของประเทศไทย ซงมวตถประสงคเพอเปนขมความรรวมของไทย อกทงยงเปนพนทเสมอนใหสมาชกสาขาอาชพตางๆ เขามารวมตวกนเพอถายทอดความรและประสบการณลงในระบบบลอก ซงเวบไซตโกทโนวมการจดวางรปแบบทนาสนใจ ดงน • มการสรางเวบไซตโดยการตดตงซอฟตแวร KnowledgeVolution ซงเปนระบบการจดการความร

ระดบองคกร (Open-Source Web-Based Enterprise Knowledge Management System) ชนแรกของประเทศไทย ดงแผนภาพท ค.7

แผนภาพท ค.7 เวบไซตโกทโนว

ทมา: http://www.gotoknow.org/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

279

• มการแบงบนทกบทความของสมาชกแยกเปนหมวดหมตามทเวบไซตกาหนด เพอเพมความสะดวกแกสมาชกผลงบทความและผเขาเยยมชม ซงมการเรยงลาดบบนทกตามวนและเวลาทผเขยนลงบนทก ดงแผนภาพท ค.8

แผนภาพท ค.8 บนทกของเวบไซตโกทโนว

ทมา: http://www.gotoknow.org/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

280

ทรปลกปญญา (http://www.trueplookpanya.com/true/index.php) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงภมปญญา ดวยการนาเทคโนโลยการสอสารรปแบบตางๆ มาใช เพอเปดโอกาสใหนกเรยน คร และโรงเรยน สามารถเขาถงแหลงความรไดโดยไมเสยคาใชจาย ซงเวบไซตทรปลกปญญามการจดวางรปแบบทนาสนใจ ดงน • มการใชเมนลด (Quick Menu) ในประเดนเนอหาเดนของเวบไซต และมการใชคลปวดโอเขามาใช

ในการสอนทงเกยวกบธรรมะ การเลนกฬา การทาอาหาร งานฝมอ การแนะแนวการศกษา เปนตน ดงแผนภาพท ค.9

แผนภาพท ค.9 เวบไซตทรปลกปญญา

ทมา: http://www.trueplookpanya.com/new/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

281

• ม “สนามปญญา” ทใชในการนาเสนอกจกรรมนนทนาการทสรางสรรคสงคมเกยวกบเกมส เพอการศกษา นทานสอนใจ ขาวกจกรรมตางๆ ทไดนาแอนเมชนเขามานาเสนอ ดงแผนภาพท ค.10

แผนภาพท ค.10 สนามปญญาของเวบไซตทรปลกปญญา

ทมา: http://www.trueplookpanya.com/true/activity.php

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

282

วชาการดอทคอม (www.vcharkarn.com) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอสรางและถายทอดความรใหแกสงคมไทยในการใหองคความร และแลกเปลยนประสบการณทางวชาการทงทางดานแนวคดและดานขอเสนอแนะ ซงเวบไซตวชาการดอทคอมมการจดวางรปแบบทนาสนใจ คอ มบทความและวดโอดานการศกษา ซงมการเชอมโยงลงกขอมลไปยงเวบไซตภายนอกทงจากภายในและแปลจากตางประเทศ ดงแผนภาพท ค.11

แผนภาพท ค.11 เวบไซตวชาการดอทคอม

ทมา: http://www.vcharkarn.com/

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

283

เลรนเนอร (www.learners.in.th) เปนเวบไซตทใหบรการระบบบลอก (Blog) แกกลมเยาวชน เพอใชในการถายทอดความรและ

ประสบการณสวนบคคลดวยตวเอง เพอลดการกอใหเกดการโจรกรรมทางวรรณกรรม และเปนพนทในการแฟมสะสมงานของเยาวชน คร และอาจารยในผลงานทางดานการเขยนในการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน ซงเวบไซตเลรนเนอรมการจดวางรปแบบทนาสนใจ คอ มการใชเมนลด (Quick Menu) ในประเดนเนอหาเดนของเวบไซต และมการเชอมโยงลงกขอมลไปยงเวบไซตภายนอก ดงแผนภาพท ค.12

แผนภาพท ค.12 เวบไซตเลรนเนอร

ทมา: http://www.learners.in.th/home

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

284

ยนแกงค (www.unigang.com) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอตองการใหนกเรยนทวประเทศสามารถเขาถงขอมลทางดานการศกษา และลดความเหลอมลาเกยวกบโอกาสทางการศกษาในระดบอดมศกษาโดยใชอนเทอรเนตเปนสอกลาง ซงเวบไซตยนแกงคมการจดวางรปแบบทนาสนใจ คอ มโปรแกรมใชคนหาและเลอกคณะจากขอมลเงอนไขการรบสมครการสอบตรง (Quota) ของแตละมหาวทยาลย เพอเพมความสะดวกแกนกเรยนทตองการวางแผนการสอบได ดงแผนภาพท ค.13

แผนภาพท ค.13 เวบไซตเลรนเนอร

ทมา: http://www.unigang.com/Quota

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

285

ครบานนอกดอทคอม (www.kroobannok.com) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอใชในการสอสารแลกเปลยน เพมพนความร และใหขาวสารททนตอเหตการณแกคร อาจารย เพอใชในการพฒนาศกยภาพดานการสอน ซงเวบไซตครบานนอกดอทคอมมการจดวางรปแบบทนาสนใจ ดงตอไปน • มกระดานพดคย แลกเปลยน แบงปนความร ประสบการณ ขาวสารตางๆ รวมถงการใหคาปรกษา

ทางดานการเรยนการสอนระหวางสมาชก และมการใชเมนลด (Quick Menu) ในประเดนเนอหาเดนของเวบไซต ดงแผนภาพท ค.14

แผนภาพท ค.14 หองพกครของเวบไซตครบานนอกดอทคอม

ทมา: http://www.kroobannok.com/teacher-room/index.php

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

286

• มชองทางใหสมาชกสามารถรวมแสดงความคดเหนตอบทความตางๆ ทงลงโดยผจดทาเวบไซตและสมาชก นอกจากน ยงมการแนะนาบทความทมเนอหาเกยวของอนๆ ใหทายแตละบทความอกดวย

แผนภาพท ค.15 บทความเตรยมตวสอนในหมวดคณตศาสตรของเวบไซตครบานนอกดอทคอม

ทมา: http://www.kroobannok.com/2825

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

287

เปดสอบทเดยดอทคอม (www.perdsorbtoday.com) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอใชประชาสมพนธเกยวกบการรบสมครงานทงภาครฐ รฐวสาหกจ และเอกชน นอกจากนยงมเนอหาเกยวกบบทเรยนออนไลนอกดวย ซงเวบไซตเปดสอบทเดยดอทคอมมการจดวางรปแบบทนาสนใจ คอ มโพลสารวจความคดเหนของสมาชกเกยวกบเนอหาและรปแบบของเวบไซต เพอเปนขอมลนาไปใชในการปรบปรงเวบไซตตอไป ดงแผนภาพท ค.16

แผนภาพท ค.16 เวบไซตเปดสอบทเดยดอทคอม

ทมา: http://www.perdsorbtoday.com/index.php คลงปญญาไทย (www.panyathai.or.th) เปนเวบไซตทมวตถประสงคเพอตองการเปดโลกการเรยนรของเดกและเยาวชนไทย ในการทจะผลกดนใหเกดพนทการเรยนรใหมในระบบอนเทอรเนตซงเปนชองทางใหเดกและเยาวชนทสนใจแสวงหาความร สามารถเขาถงองคความรตางๆ ในรปแบบภาษาไทยทตนสนใจไดโดยสะดวก ซงจะเปดโอกาสใหเดกไทยมแหลงศกษา และเขามามสวนรวมแบงปนขอมล ขาวสาร และความรอยางอสระ ซงเวบไซตคลงปญญาไทยมการจดวางรปแบบทนาสนใจ ดงตอไปน • เปนเวบไซตทมการรวบรวมขอมลเกยวกบองคความรหลากหลายสาขาทนาสนใจตางๆ จากเวบไซต

ในประเทศไทย เพอเปนศนยรวมของแหลงการเรยนรของประเทศ ดงแผนภาพท ค.17

โครงการศกษาและจดทากรอบแนวทางการพฒนาและประยกตใช เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอการเรยนรของเดกและเยาวชนดอยโอกาส

288

แผนภาพท ค.17 เวบไซตคลงปญญาไทย

ทมา: http://www.panyathai.or.th/

• เปนเวบไซตทมการนาสารานกรมตอยอด (Wiki) เขามาใชทอนญาตใหใหบลคลทวไปสามารถเขามาปรบปรงแกไข หรอเพมเตมความรใหมๆ ไดตลอดเวลา ทงนเพอใหสามารถเปนแหลงขอมลทสามารถขยายตวไดเองอยางรวดเรว อกทงยงทาใหมเนอหาทกวางขวาง หลากหลายและมคณภาพจากการเปดโอกาสใหเกดความรวมมอจากบคคลทวไปและผเชยวชาญในความรสาขาตางๆ ในเชงสรางสรรค ดงแผนภาพท 2.35