Embed Size (px)
Citation preview
Gazteentzako sexu-aholkularitza zentroa
Egilea: Pilar Etxebarria
Leioako Berritzegunea
https://sites.google.com/view/ugalketa-sistema/hasiera
Ugalketa sistema ikasteko prest gaude, baina, zer iruditzen zaizue gaiari buelta bat ematen badiogu eta "sexu-aditu" bihurtzen bagara?
Gure zalantza guztiak azaleratu eta ikerketu ondoren, "gazteentzako sexu-informazio
zentroa" gauzatuko dugu. Amaieran, gure zentrora helduko diren kasu praktikoak aholkatzeko gai izango gara? Ziur baietz!
01. Sexu eta amodiozko historioak
Guk bezalako gazteen amodiozko historioak irakurtzen hasiko gara.
Taldeka jarrita, talde bakoitzak komiki bat irakurten du eta, gure ustez, historian aipatzen
diren hitz edo esaldi esanguratsuak post-itak idatzi ondoren, ikasgelako horma batean kokatzen
ditugu.
Balibidea: Sexu irrika
Denon artean bi multxotan sailkatzen ditugu: zeintzuek daukate zerikusirik sexualitatearekin ikuspuntu biologikotik eta zeintzuek ez (amodio, generoa, sentimenduak…).
Beraz, beste gazteei aholkularitza emateko “Gazteentzako sexu -informazio zentroa”
izango bagenu, zer informazio mota emango genieke gure “berezoei”? Aholkularien
bila gaude!!!!
Talde bakoitzak ideien-jarioa egiten du eta gero klasean komunean jartzen eta eztabaida egiten dugu.
02. Ugaltze-sistema
Sexu- apatuaren egitura eta funtzionamendua oinarrizko ezagutza da. Irakaslearen azalpenak ondo ulertu eta gero, gure aholkularitza-gunean
izateko eskema batzuk izatea komeni zaigu. Honela, norbaiti zerbait azaldu behar badiogu, euskarri grafikoak beti eskura izango ditugu.
Hasiko gara!
Sexu-sistemak ikasi ondoren, klasea bi taldetan banaturik, talde bakoitza ugalketa sistema batez arduratzen da: maskulinoa eta femeninoa.
1. Tokatu zaigun sistemaren ezaugarriak eta funtzionamendua, ugalketa-zelulak, nerabetasunean gertatzen diren aldaketak, hilekoa edota poluzioei buruzko informazioa irakurri eta lantzen ditugu gure testu liburuan dagoen
informazioarekin. Norbanako lana da. 2. Informazioa behin landuta, eskeman laburbiltzen dugu: Gizonezkoen eskema /
Emakumezkoen eskema 3. Orain, bikoteak eratzen ditugu, nork bere sexu-aparatu desberdinarekin, noski.
4. Bakoitzak bere eskeman landutako informazioa ikaskideari azaltzen dio eta alderantziz
5. Irakasleak emandako irizpideei jarraituz, elkarren arteko ebaluazioa egiten dugu.
6. Bai eskemak, bai ebaluazioa, irakasleari ematen dizkiogu.
Elkarren arteko ebaluazioa
Ebaluatzailearen izena:
Ebaluatuaren izena:
Ebaluazio irizpideak:
Gizonaren / emakumearen ugaltze-aparatuen organoak bereizteko eta azaltzeko gai da: 1-2-3-4-5
Gametoen egitura, sorrera eta bidea ondo azaltzen du: 1-2-3-4-5 Nerabetasunean gertatzen diren gorputz-aldaketak identifikatzen daki: 1-2-3-
4-5 Gizonaren / emakumearen ugaltze-aparatuen funtzionamendua argitasunez
adierazten du: 1-2-3-4-5
Informazioa ondo bilduta eta antolatuta dago dagozkion grafikoetan: 1-2-3-4-5 Azalpenetan ikuspuntu zientifikoa eta hiztegi zientifiko egokia erabiltzen du 1-
2-3-4-5 Galderei erantzuteko prestatuta dago 1-2-3-4-5
Hobetzeko iradokizunak:
03.Identitateak
Sexua, generoa, kultura, jarrerak, rolak, mitoak...ekin!
Sexismoa, hitzak berak esaten duen bezalaxe, pertsona bat bere sexua dela eta, bastertzean datza, era batera edota beste era batera tratatua izatea.
Sexismoa, emakumeen, gizoneen edo edozein genero-aniztasunen kontra jotzen du. Gorrotoa adierazten du, sexu bat besteak baino hobe dela pentsatzean datza.
Pertsonen eskubideak urratu edota zapaltzen ditu eta bortizkeria sortzen du askotan.
Sexismoa, gizarte edo kultura bateko genero-roletan dauden ideologia, aurreiritzi edo estereotipoetan oinarrituta dago. Azken hamarkadetan sexismoa gutxitu izan bada ere,
oraindik edonon nabaritzen da: zineman, publizitatean, testu-liburuetan, lan-munduan...eguneroko makro eta mikrosexismoak, pertsonen arteko jarrerak,
txisteak...Komunikabide digitaletatik ere zabalduta dago, beste bide berria da, baimentzen duten anonimatoa aprobetxatzen.
Lan asko dago egiteko, beraz, eta ataza honen bidez berdintasunaren alde jotzeko aukera ederra daukagu.
Bakoitzak bere etxean, lasai eta ikas-sekuentzia garatzen den bitartean, ondorengo bideoak ikusiko ditu eta hausnarketa egin ondoren, "Ikusten dut-Pentsatzen dut-Neure buruari galdetzen diot" eskema beteko du eta irakasleari emango dio. Gero, gustuko gai bat hartu eta ekoizpen libre bat egingo du, hala nola, konpromisoen
zerrenda, amodiozko postala edo poesia, kontrapublizitate kanpaina, irudi adierazgarri bat mezu batekin lagunduta...
Lan guztiak ikasgelako horman kokatuko ditugu eta lan onenak bozketa baten bidez
aukeratuko dira, emotikonoak erabiliz. Ikasle bakoitzak 3 kideen lanak ebaluatu behar ditu (ikusi beheko ebaluazio-irizpideak). Lan onenek nota positibo bat jasoko dute.
Sormena poterera!!!
04. Ernalketa, haurdunaldia, erditzea.
"Bizitzaren horma"
Ernalketa, haurdunaldia, erditze-prosezuak eta lagundutako ugalketa teknikak ikusi ondoren, talde bakoitzak bere ideiak ordenatuko ditu A3ko kontzeptu-mapa handi baten bidez: "Bizitzaren horma". Testu liburuko informazioa birpasatu ondoren, ondorengo kontzeptu eta irudiak mapan kokatu eta lotu behar dira, prosezu guztien etapak azalpen txiki batekin lagunduta. Irakaslearen zuzenketa jaso ondoren, gure aholkularitza zentruan kokatuko ditugu.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Kanporatzea: Dilatazioa: Fetuen garapena:
Koitoa: Ernalketa: Zigoto:
Morula: Blastula: Endometrioan
itsatsi:
Embrioia: Plazentazioa: Zaku amniotikoa:
Plazenta: Zibor-hestea: Haurdunaldia:
Amniozentesia: Jaiotza: Erditzea:
In vitro ernalketa: Intseminazio
artifiziala: Zesarea:
Antisorgailuen taula kooperatiboa
Antisorgailuak landu ondoren, laburpen-taula egingo dugu aholkularitza zentruan eskura izateko. Taldeetan lana banatzen dugu:
Drive-ean dokumentu kooperatiboa irekitzen dugu eta talde bakoitzak antisorgailu batzuk sailkatzen ditu. Aldi berean Sarean irudi bat bilatuko du taulan kokatzeko. Behin
bukatuta, inprimitzen dugu eta irakasleari ematen diogu.
1.Taldea: Ogino / Pilula / UBG
2.Taldea: tenperatura basala / Partxe hormonalak/ Tronpen lotura
3.Taldea: baginako eraztuna / emakumezko preserbatiboa / Espermizidak
4.Taldea: diafragma / Basektomia / ginonezko preserbatiboa
Taularen egitura:
Metodoa/ Irudia/ Definizioa/ Erabilera
Adibidea:
Koito ondoreno pilula edo "biharamuneko pilula"
Ez da benetako metodo antisorgailua, baizik eta eraginkortasun handiko larrialdiko tratamendua, nahi ez den balizko haurdunaldia eragozteko, penetrazioa barne izan
duen babes gabeko sexu harremana izan bada. Obulazioa eragozten du, oraindik gertatu ez bada, eta ernaldua izan bada, berriz, ez dio uzten obulu ernalduari
umetokian txertatzea.
Hiru egun baino gehiago (72 ordu) igaro badira babes gabeko koitoa izan zenuela, ez hartu koito ondorengo pilularik. Zoaz zure osasun zentrora aholkuaren bila.
Ez da batere gomendagarria bere abusoa
Sexu-Mitologia
Gure gizartean oraindik sexuari buruzko "tabu" pilo mantentzen dira. Tradizioak eta
ahoz aho transmititutako sinesmenak hainbat mito finkatu dituzte. Ezjakiteak izan omen da sexuaren inguruan dauden zalantza gehienen karia. Ez duzue sinesten? Proga
bat egingo dugu!
Hona hemen galdesorta bat. Erantzun baino lehen ondo pentsatu behar duzue ea
baieztapenak egia edo gezurra diren eta erabakia guztien artean hartu.
Gero eztabaida bat egingo dugu.
SEXUMITOLOGIA
MITOA
EGIA GEZURRA
Zenbat eta zakil handiagoa, orduan eta emakumeak plazer gehiago izango du.
“Lehenengo aldian” ezin duzu haurdun geratu.
Bakarrik penetrazioaren bitartez geratzen da haurduna.
Koitoak oso arriskutsua da fetuarentzat.
Zakil handia duen gizon batek txikiagoa duen batek baino ahalmen sexual handiago du.
Emakume baten bizitza sexuala menopausiarekin amaitzen
da.
Emakumeek bakarrik lortzen dute orgasmoa penetrazioaren medio.
Hilekoarekin sexu harremanak izatea ez da bate ere osasuntsua, zikina da.
Hilekoarekin ezin da kirola egitea , ezta bainatzea ere.
Basektomiak sexu- grina gutxitzen du.
Masturbazioa gizonezkoen kontua soilik da.
Maiz masturbatzeak gaixotasunak sortarazten ditu.
Kondoiarekin koitoaz gutxiago disfrutatzen da.
Hilerokoarekin, haurdun gelditzeko arriskurik ez dago.
Gehiago ezagutzen duzu?
05. Sexu-osasuna
Sexu-transmisioko gaixotasunak behin ikusita, ondorengo jarduerak egiten ditugu:
Kutsatu-jolasa
Jolas honen bitartez STI zein azkar transmititzen den jabetuko gara. Papera eta kronometroa besterik ez ditugu behar. irakasleak ere parte hartzen du.
1. Bakoitzak, folio batean, bere izena idazten du 1 zenbakiarekin batera
2. Kronometroa martxan jarrita, ikasgelatik ibiltzen gara 50 segundo / minutu bat.
3. Denbora bukatzen denean, ondoan dugun bikotearekin elkartzen gara eta bere izena gure zerrendari gaineratzen diogu, 2.zenbakiarekin.
4. Prozesua 3-4 aldiz errepikatzen dugu, gure zerrenda izen batzuk izan arte.
5. Gure jesarlekura bueltatzen gara eta orduan irakasleak esango digu nork izan da STI- eramailea
6. Ikasgelako arbelan emaitzen zenbaketa egiten dugu. Lehendabizi eramailearen orrian dauden ikasleen izenak idazten dira. Gero, haiek bektore bihurtu direnez, beren
zerrendetan dauden lagunen izenak idazten dira eta horrela hurrenez hurren. Dibertigarriagoa egin nahi badugu, "infektatua" zutik jar daitezke eta keinu bat egin
edo "zombie"-ren antza hartu.
7. Kutsatu diren pertsonen % kalkulatzen dugu eta eztabaida bat egiten dugu, gaixotasuna hartzea zein erreza den eta zein garrantzitsua den prebentzioa.
Simulazioa entretenigarria egiteko, gaixotasun baten baldintzak sortu ahal ditugu, hala nola, IHESAren kasuan, nesken arteko harremanek ez dutela kutsatzeko ondorioak.
Liburuzkak
Ondorengo web orrian informazioa bilatzen eta txantiloia erabiltzen, talde bakoitzak
liburuzka antzeko bat egiten du. Gero, ikasgelan aurkezpena egingo du.
Osakidetza: Sexu-transmisioko infekzioak
Txantiloiaren eredua: IHESA
Liburuzkan laburbildu behar ditugu: izena, argazki bat, transmisio era, tratamendua eta
prebentzioa
06. Eta amodioa, zer?
Orain arte ildo biologikoetan sakondu egin dugu, baina...eta amodioa? Sentimenduak non geratzen dira? Akaso ez dugu gaia hasi amodioz irakurtzen? Sexu harremanak ez daude baldintzatuta gehietan erromantizismoaren mitologia horrek?
Nor bere etxean ondorengo irakurmenaz arituko da.
Irakurtzen dugun heinean, esaldi edo paragrafo esangurantsuak azpimarratzen joango gara.
Gero, ikasgelan, guztion artean tertulia dialogikoa egingo dugu. Irakaslea
moderatzailea eta bultzatzailea izango da.
Eta amodioa, zer?
Jatorriak:
● Sexu Musu, Afektuak eta sexualitate, erakarpena, maitasuna, maitemina
● Nafarroko Hezkuntza Saila: Amodio zintzoen gida
Zer da pasioa? Zer bilatzen dute maitaleek? Zer da maitasuna? Zer da sexua? Izan al
daiteke maitasunik sexurik gabe? Izan al daiteke sexurik maitasunik gabe? Agian ez
diozu, orain arte, horrelako galderarik egin zeure buruari, baina baliteke orain premia
sentitzea. Litekeena da sentimendu nahasmen handi samarra izatea ere.
Zergatik erakartzen gaituzte pertsonek? Zer motatako erakarpenak daude? Ikus
ditzagun.
Pertsonen arteko erakarpen orokorra eta erakarpen erotikoa bereizi behar genituzke.
Pertsonen arteko erakarpenaz ari garenean, pertsona baten ezaugarriak direla eta
sortzen duen interesaz ari gara: nortasun ezaugarriak, izateko modua, ezaugarri
fisikoak, norberarekiko antza edo osagarritasuna, eta abar. Erakarpen mota horiek
inolako erakargarritasun erotikorik sentitu gabe ager daitezke. Erakarpen erotikoa,
berriz, beste zerbait da; desira erotikoa aktibatzeko gai diren estimuluak sortzen
dizkigun erakarpena litzateke: gorputza, gorputzeko zenbait atal, irudi jakin batzuk, eta
abar. Estimulu horiek sexu bereko edo desberdineko pertsonetatik etor daitezke.
Estimulu erotikoen erantzunaren jatorria nerabezaroaren hasieran gertatzen diren
pubertasun aldaketetan kokatzen da. Une horretatik aurrera, pixkanaka, norberaren
irudi erotikoak sortuz joaten dira, garunak erotiko gisa prozesatzen dituen irudiak,
alegia. Irudi horien ezaugarri batzuk pertsonaren batengan ikusten ditugunean,
pertsona hori erotikoki erakargarria gertatzen zaigu.
Irudi horien edukiak eta garunean prozesatzeko moduak aldatu egiten dira,
emakumezkoen eta gizonezkoen artean, eta baita homosexualen eta heterosexualen
artean ere. Estimuluen eta erakarpen erotikoaren ezaugarriak ikaragarri subjektiboak
dira. Horregatik, pertsona bati oso kitzikagarria zaionak ez dauka beste batentzat
zertan izan.
Oso garrantzitsua da kontuan hartzea mugitzen garen kultur inguruneak ahalmen
handia duela erakarpen erotikoaren eremuko sentimendu horiek manipulatzeko.
Manipulazio hori bi mailatan gertatzen da:
a) Proposatzen diren erakarpen -ereduak errealismo gutxiko prototipo fisikoetan
oinarritzen dira. Gorputz perfektuetan oinarritutako edertasun-ereduak
proposatzen dira. Edertasun estatikoa izan ohi da, beste era bateko erakarpen
dinamikoagoak edo adierazgarriagoak aintzat hartzen ez dituena.
b) Erakarpen motari dagokionez. Segur aski, gure kulturaren inertzia sexistak
bultzatuta, gizonezkoen ereduak hartu ohi dira erakarpen erotiko unibertsal
gisa, erakarpen erotikoa ulertzeko beste modu batzuen kaltetan.
Bai proposatutako ereduak eta bai erakarpen mota kulturalki manipulatzeko modu
horiek interes komertzialen mesedetan egon ohi dira; horregatik, merezi du begi
kritikoz behatzea publizitateari dagozkion eta komunikabideetan erakusten diren
edukiak.
Nolabaiteko tradizio sexista dute horiek ere sorburu, gizonezkoen sexu-erakarpen
eredua handiesteko joera izaten baitute. Hona hemen gure gizartean oso zabalduta
dagoen sexu-mitologia:
Maitasuna maite den pertsonaren ondoan egoteko eta harekin esperientziak
partekatzeko desira modura adierazten den sentimendua da. Mota askotako
maitasunak daude; adibidez, familiari edota lagunei zaien maitasuna. Badira maitasun
abstraktuagoak ere, bizitzari, arteari, izadiari zaiona, kasu. Hala ere, maitasun
esperientzia trinkoenetako bat bikotekidearekiko sentitzen dena da. Ez dago esan
beharrik, maitasunak ez duela desiraren orientazio jakin bat ezartzen. Berdin gertatzen
da pertsona heterosexualen eta homosexualen artean. Beste pertsonarekin guztiz bat
egiteko gogo bizia da maitasuna, eta beste sentimendu positibo asko pizten ditu:
identifikazioa, mirespena, erakarpena, poza, gozamena, eta abar.
Ez da erraza maitasuna definitzea. Egile batzuek adierazi dute hainbat osagaik eratzen
dutela: maite grinak, intimitateak eta konpromisoak. Izatez, afektibitate-premiak
asetzera bultzatzen gaituen emozioa da maitasuna. Maitatua sentitzea lagungarri zaigu
gure ongizaterako eta egonkortasun emozionalerako.
Sexu-desira eta maitasuna bi dimentsio desberdin dira, jatorri eta helburu desberdinak
dituztelako. Sexu-desirak pozbide erotikoa bilatzen du, iruditeria erotikoan gorderik
diren fantasiak betetzearen bitartez. Maitasunak, berriz, lotura afektiboa bilatzen du.
Maitemintzea intentsitate handiz hasi eta adierazten den egoera izaten da, eta
moteldu egin ohi da gero, maitasun egonkorreko sentimendu bilakatzeko. Horrela,
maitemintzea hasiera eta amaiera duen egoera bat da. Sexua, sexu-desira, eta
maitasuna, maitemintzea, bi dimentsio desberdin direla argi edukitzea garrantzizkoa
bada ere, ikusten dugu, batzuetan, batera joaten direla, eta nahastu ere egin
daitezkeela.
Maitemintzearen xede den pertsona bakarra eta ordezkaezina iruditzen zaigu. Desira
eta erakarpena hainbat xede posibletara irekiak dauden bitartean, maiteminaren
ezaugarria esklusibotasuna da. Norbera besteari eman eta bestea edukitzeko desira
gisa sentitu ohi da, eta, batzuetan, ez da kontrolatzen erraza izaten. Hori jakinik,
premiazkoa dugu halako arriskuetatik babestea eta kontrola ez galtzen saiatzea. Oso
garrantzitsua da, guztiaren gainetik, gure burujabetasun pertsonala babestea . Ezin
dugu geu izatearen kontzientzia inoiz galdu. Ezin gara beste pertsona batekin
fusionatu, gure mugen kontzientzia galtzeraino.
Oso garrantzitsua da mota horretako emozioak kudeatzeko prestatuak egotea.
Kontuan izan behar da, bestalde, gure gizartearen tradizio sexista dela medio, zenbait
gizon emakumeen gainetik sentitzen direla eta haien gaineko eskubideak dituztela uste
izatera iristen direla, beren «jabetzakoak» balira bezala. Bikote harremanetako
indarkeriaren parte bat errealitatearen distortsio horri zor zaio.
Pertsona orok onartu behar du, beste pertsona batekin sakonki maitemindua badago
ere, sentimendu horrek ez duela aurrera egingo beste pertsonak antzeko zerbait
sentitu ezean. Pertsona bakoitzak oso modu pertsonalean eta bizitzako momentu
desberdinetan bizitzen ditu afektu horiek. Horregatik, gauza horiek ez dago ez
azkartzerik, ez probokatzerik. Berez gertatzen dira, beste gabe. Baina gogoratu, prest
egon behar duzu gertatzen denerako.
Maitemintzearen arriskuetatik eta alde negatiboetatik babesteko era bat konfiantza
handiko lagunak hurbil izatea da. Kanpoko kontrol gisa funtziona dezakete, emozio
intentsitate handiena sentitzen dugun uneetan, oinak lurrean edukitzen lagun
diezaguten.
Oinarrizko premia hauek –maitasuna, sexua...– bizitzeko era oso pertsonala da. Azken
batean, zeure istorio propioko protagonista sentitzea da garrantzizkoena. Pentsa ezazu
zure bizitzaren filmeko gidoilaria zarela. Zuk diseinatu behar duzu pertsonaia, zuk
erabaki behar duzu nolakoa izatea nahi duzun zure bizitza, zure balioen eta
printzipioen arabera. Entzun iezaiezu besteei, entzun zeure buruari eta atera
ondorioak. Nolanahi ere, ez ahaztu emozio indartsu horiek bizitzeko unea iristen
bazaizu, eta harreman intimoetan inplikatzea erabakitzen baduzu, printzipio etikoak
erabili behar dituzula pertsona arteko harremanetan.
07. Aholkuak ematen
Orain guztiz prestatuta gaude beste gazte batzuei aholkatzeko. Hona hemen irakasleak proposatzen dizkigun kasuak.
Norbanako lana izan arren, bakoitzak bere koadernoan idatzi baino lehen, taldean kasuak banan banan "eskema" honen erdian kokatu eta gero, ideia nagusiak
pentsatuko ditugu.
Behin denok adostuta, orain bai, nork bere koadernoan "aholkuak" idatziko ditu eta irakasleari ematen dizkio.
Aholkularitza ematerakoan, hurrengo irizpideak kontutan hartu behar ditugu:
Informazioa argitasunez transmititu behar duzu, azalpenak eta laburpenak ondo antolatuta, ikuspuntu zientifikoetan oinarrituta eta hiztegi zientifiko egokia ematen.
Landutako kontzeptuak dagozkien kasuetan erabili behar dituzu, baita ere zein landutako eskema edo grafikoa baliatuko zenuke azalpenak hobeto emateko.
1. Kasua: Mikel eta Karmen etengabeko mezuak eta
whasappak bidaltzen dabiltzate baita argazki sexiak ere elkartrukatzen dituzte. Mikelek argazki hauetariko
bat ikusi du bere lagun baten telefonoan eta, lotsatuta,
moztu nahi du, baina Karmenek esan dio maite
badu, ez duela zertan lotsa sentitu behar.
2.Kasua: Nekane eta Jon zoriontsua izango lirateke
seme-alaberik izango balukete. Proga batzuetatik
pasatu dira eta Jonen semenak oso
espermatozoide-kopuru txikia du. Zer aholkua
emango zenieke?
3.Kasua: Kevin eta Maitane 16 urteko bikote bat da.
Orain dela hilabete batzuk ezagutu zuten eta oso maiteminduta daude.
"Urratza" ematea erabaki dute, sexu-harremanak
izatea, hori bai, segurua. Antisorgailurik egokiena
ezagutu nahi dute.
4.Kasua: Anek atzo bere mutilarekin amodioa egin du.
Bapateko gauza izan da, aukera suertatu zitzaien eta
momentua aprobetxatu zutenez, antisorgailurik
eskura ez zeukaten. Haurduna izateko beldur da.
5.Kasua: Carlosek 17 urteko mutila da. Pasa den
hilabetean neska batekin egon zen diskotekan , sexu
azkarra izan eta listo. Handik geroztik gero eta azkure
handiagoa du eta gaur mina eta zeozer horia atera zaio
pixa egiterakoan. Ez daki zer egin.
6.Kasua: Andoni eta Jessica bikote gazte bat da. bere
bizimodua ahalik eta naturistarena eraman nahi
dute eta ez dute antisorgailurik erabili nahi. Zera jakin nahi dute: Amaia haurduna ez geratzeko, ea
hilekoan zehar zeintzuk diren egun aproposak.
7.Kasua: Idoia oso neska gaztea da, 11 urte besterik ez
ditu. Atzo lehendabiziko hilekoa izan du. Ez du bere gurasoengana jo nahi izan,
zeozer gaizki egin duela pentsatzen duelako, agian
masturbatzeko ondorioa edo.
8. Kasua: Asier, 14 urteko mutila, bere ikasgelako kidea
den Joxearengandik hurbiltzen denean, sexu-
deseoa sortarazten dio. Bere lagun batek esan dio, honela
jarraituz gero, maritxu bihurtuko dela. Oso
beldurtuta dago.
9. Kasua: Karmele eta Nekane bikote formal bat eratzen dute eta sexu-harremanak mantentzen dituzte. Bere
laguna den Anek komentatu die, erne egoteko, IHESA harrapatu ez badute nahi.
Bikaina! Orain zuen txanda da. Talde bakoitzak "kasu" bat asmatu eta beste talde bati
luzatuko dio. Aholku-bilduma polit bat aterako zaigu!!!
Ebaluazioa
Zer ebaluatzen da (ikas-ebidentziak):
1) Ikaslearen lan-portafolioa: Ugaltze aparatuaren eskema, iIdentitatea lantzeko bideoen analisia (ikusi-pentsatu-galdetu), identitatea lantzeko lana eta kasuen azterketa.
2) Talde lanak: Kontzeptu mapa (ernalketa, haurdunaldia eta erditzea), antisorgailuen taula eta STGei buruzko liburuzkak.
3) Integrazio-egoera: Ikasle bakoitzari, zentro baten aholkularia izanez, irtenbideratzeko galdera eta kasu batzuek planteatuko zaizkio.
4) Ikaskuntzaren erregulazioa: norberako egunerokoa, taldeko ebaluazioa (ez dute
pisurua kalifikazioan)
Ebaluazio-tresnak (ikusi bakoitzaren ebaluazioa-irizpideak):
Ugaltze aparatuaren eskema. Elkarren arteko ebaluazioa.
Bideoen analisia (ikusi-pentsatu-galdetu). Lanak eginda. Identitatea lantzeko norbanako lana. Ikasleen arteko
balorazioa. Kasuen azterketa. Irakaslearen ebaluazioa (norbanako
lana) kontrol zerrendaren bidez. Kontzeptu mapa: Irakaslearen ebaluazioa (taldearen
lanak) kontrol zerrendaren bidez. Antisorgailuen taula. Irakaslearen ebaluazioa (taldearen lanak) kontrol
zerrendaren bidez. STGei buruzko liburuzkak. Irakaslearen ebaluazioa (taldearen lanak) kontrol
zerrendaren bidez. Integrazio-egoera: irakaslearen ebaluazioa (norbanako lana) kontrol
zerrendaren bidez.
Ebaluazio-irizpideak:
Ugaltze aparatua (eskema):
Gizonaren / emakumearen ugaltze-aparatuen organoak bereizteko eta azaltzeko gai da
Gametoen egitura, sorrera eta bidea ondo azaltzen du
Nerabetasunean gertatzen diren gorputz-aldaketak identifikatzen daki Gizonaren / emakumearen ugaltze-aparatuen funtzionamendua argitasunez
adierazten du
Identitateak: lanak
Giza-sexualitatea eta ugalketa bereizteko gai da, sexu nortasun guztiak errespetatzen.
Sexu-harremanetan eragiten duten alderdi etiko nagusiak ezagutzen ditu. Informazioak landu eta baliabide grafikoetan islatzen ditu, azalpen arrazoituak
eta dagokien hiztegi zientifiko egokia ematen. Sormena erabiltzen du produktu berriztzaileak egiteko.
Ernalketa, haurdunaldia eta erditzea (kontzeptu mapa)
Ernalketaren, haurdunaldiaren eta erditzearen gertaera eta etapa nagusiak deskribatzen dituzte hiztegi zientifiko egokiarekin.
Informazioa ondo antolatuta dago kontzeptu mapan. Sormena erabiltzen dute mapa konpontzeko.
Talde lanean lankidetzako eta parte hartzeko jarrerak erakusten dituzte.
Antisorgailuen taula:
Metodo antikontzeptiboak sailkatzen dituzte, eta haietako batzuek sexu-transmisioko gaixotasunen prebentzioan duten garrantzia adierazten dute.
Informazioa ondo antolatuta dago dagozkion kasilleroetan. Laburpenak ondo eginda daude, azalpen arrazoituen bidez eta hiztegi zientifiko
egokiaren bitartez Talde lanean lankidetzako eta parte hartzeko jarrerak erakusten dituzte.
STG: Liburuzka:
Badakite zeintzuk diren sexu-transmisioko gaixotasun nagusien aurrean izan
behar diren higiene-ohitura eta prebentzio-neurri nagusiak. Informazioa ondo laburtuta eta islatuta dago liburuzkan, hiztegi zientifiko
egokia erabiliz. Talde lanean lankidetzako eta parte hartzeko jarrerak erakusten dituzte.
Kasuen analisia
Informazioa argitasunez transmititzeko gai da, azalpenak eta laburpenak ondo antolatuta, ikuspuntu zientifikoetan oinarrituta eta hiztegi zientifiko egokia ematen.
Landutako kontzeptuak dagozkien kasuan aipatzen dira, landutako eskema edo
grafikoetan oinarrituta:
1: Amodiozko mitoak ezagutzen ditu eta egokiena aukeratzen du erantzun egokia
emateko.
2: Lagundutako ugalketa-teknikei eta in vitro ernalketari buruzko informazioa emateko gai da, arrazoiak emanez.
3, 4 eta 6: Metodo antikontzeptiboak eta beren erabilera ezagutzen ditu eta kasu bakoitzari egokia dena aholkatzeko gai da.
5 eta 9: Badaki zeintzuk diren sexu-transmisioko gaixotasun nagusiak eta izan behar
diren higiene-ohitura eta prebentzio-neurri nagusiak.
7. Zikloa ezagutzen du eta nerabetasun ezjakinaren aurrean azalpen argiak ematen ditu.
8. Giza-sexualitatea eta ugalketa bereizteko gai da eta sexu nortasun guztien errespetua transmititzen du.
Norbanako egunerokoa (irakasleak komenigarria ikusten duen momentuan egingo du)
Ikasten ari garenari buruzko hausnarketa egiteko mementua
heldu da. Bakoitzak pentsatzen du:
1. Zer ikasten nabil? Esaldi gutxitan laburtzeko gai naiz?
2. Zer da zailena? nola gainditu ahal dut zailtasuna?, nork lagundu ahal dit?
3. Hobetzeko proposamen pertsonalak
Taldearen ebaluazioa (ikas-sekuentzia amaitu ondoren)
Denbora ondo erabili dugu? Lana ondo banatu dugu taldean? Bakoitzak besteei laguntza eman die? Gure ustez, onena zera izan da: Eta gure zailtasunak:
Gehien gustatu zaigun lana: Honetan hobetu behar dugu: Irakaslearentzako iradokizunak:
