BalinalarBalinalar

www.www.muammergultekinmuammergultekin.com.com

facebook.com/facebook.com/MarMarGelisimAkademisiMarMarGelisimAkademisi

Balinalar hakkında daha detaylı bilgiye,Balinalar hakkında daha detaylı bilgiye,

‘’ ‘’ Köpekbalığı ve Balinalar Köpekbalığı ve Balinalar ‘’ isimli ‘’ isimli

kitabımızdan ulaşabilirsiniz..kitabımızdan ulaşabilirsiniz..

İsteyen herkese Ücretsiz e-Kitabıİsteyen herkese Ücretsiz e-Kitabı

Mail atabilirim..Mail atabilirim..

Muammer GÜLTEKiNMuammer GÜLTEKiNmuammergult@gmail.commuammergult@gmail.com

İçerik1. Balinaların Evrimi

1.1 İlk Ataları

1.2 İlk Memeli Deniz Hayvanları:

Pakicedits – Indohyus

1.3 Ambulocetids ve remingtonocetids 1.4 Protocetids 1.5 Basilosaurids ve dorudontids: deniz memelileri 1.6 İlk Çağlar Ses Yankı Sistemi 1.7 İlk Dişsiz Balinalar 1.8 İlk Yunusbalıkları 1.9 İskeletsel Evrim

2. Balinaların Sınıflandırılması ve Özellikleri

2.1 Memeli doğası 2.2 Solunumu / Soluk alma ve verme 2.3 Görme, İşitme ve Ekolokasyonu 2.4 Taksonomik Sınıflandırma 2.4.1 Dişsiz balinalar (Mysticeti) alt takımı

a. Gerçek balinagiller (Balaenidae) b. Oluklu balinagiller (Balaenopteridae) c. Eschrichtiidae familyası: Boz balina d. Neobalaenidae familyası: Küçük gerçek balina

3. Balinalar hakkında farklı Bilgiler ve Doğada ki diğer Balina Çeşitleri

2.4.2 Dişli balinalar (Odontoceti) alt takımı A. Yunusgiller (Delphinidae) : Okyanus yunusları B. Beyaz balinagiller (Monodontidae): Deniz gergedanı ve Beyaz balina C. Musurgiller (Phocoenidae) D. İspermeçet balinasıgiller (Physeteridae) E. Cüce ispermeçet balinasıgiller (Kogiidae) F. Gagalı balinagiller (Ziphiidae) G. Nehir yunusları üst familyası (Platanistoidea)

G1. Iniidae familyası G2. Lipotidae familyası G3. Platanistidae familyası G4. Pontoporiidae familyası

BALİNALARIN EVRİMİBALİNALARIN EVRİMİ

Memeli deniz hayvanları ( balinalar, yunuslar ve domuzMemeli deniz hayvanları ( balinalar, yunuslar ve domuz

balıkları) kara memelilerinin neslinden olan denizbalıkları) kara memelilerinin neslinden olan deniz

memelileridir. Onların kara kökenli olduklarının göstergeleri;memelileridir. Onların kara kökenli olduklarının göstergeleri;• Yüzeyden nefes alma ihtiyaçları,Yüzeyden nefes alma ihtiyaçları,• Kara memelilerinin bacaklarına benzeyen yüzgeç kemikleri,Kara memelilerinin bacaklarına benzeyen yüzgeç kemikleri,• Memelinin omurgalarının dikey hareketleri, bir balığın yatay Memelinin omurgalarının dikey hareketleri, bir balığın yatay

hareketinden daha karakteristik olmasıdır.hareketinden daha karakteristik olmasıdır.

Nitekim ilk olarak 1978’de Paul Gingerich ve ekibi Nitekim ilk olarak 1978’de Paul Gingerich ve ekibi

tarafından yaklaşık 52 milyon yıl öncesinde yaşamış olan tarafından yaklaşık 52 milyon yıl öncesinde yaşamış olan

Pakicetus fosili bulundu ve modern balinaların erken atası Pakicetus fosili bulundu ve modern balinaların erken atası

olarak tanımlandı. Pakicetidler aslen kara memelileri olarak tanımlandı. Pakicetidler aslen kara memelileri

olmalarına karşın, kulak ve duymayla ilgili birçok olmalarına karşın, kulak ve duymayla ilgili birçok

özelleşmeleri balinalar ve yunuslarla akraba olduklarını özelleşmeleri balinalar ve yunuslarla akraba olduklarını

açıkça gösteriyordu. 1994’te ise Pakicetus ile aynı bölgede açıkça gösteriyordu. 1994’te ise Pakicetus ile aynı bölgede

ancak 120 metre daha yukarıdaki sedimentlerde bir başka ancak 120 metre daha yukarıdaki sedimentlerde bir başka

balina atası ve geçiş formu olan “yüzen yürüyen balina” balina atası ve geçiş formu olan “yüzen yürüyen balina”

Ambulocetus natans bulundu. Ambulocetus’un bir sucul Ambulocetus natans bulundu. Ambulocetus’un bir sucul

memeli olduğu ortadaydı ancak aynı zamanda işlevsel memeli olduğu ortadaydı ancak aynı zamanda işlevsel

bacaklara ve hala karada yürümesine izin verecek bir bacaklara ve hala karada yürümesine izin verecek bir

iskelet yapısına da sahipti.iskelet yapısına da sahipti.

İlk AtalarıGenetik evrim şeması  Artiodactylamorpha içerisinde,

deniz memelisinin oluşumunu göstermektedir. Charles

Darwin’ in Türlerin Kökeni (On the Origin of Species) , isimli

kitabında balinaların ayıların soyundan geldiğini öneri

sürmüştü. Ancak, İki yıl içinde , teoriyi kitabının gelecek

baskılarından geri çekti. Memeli deniz hayvan evriminin

geleneksel teorisi, balinaların, artiodactyls ’in bir kardeş

grubu olan ve tırnakları ile kurtlara oldukça

benzeyen mesonychids [soyu tükenmiş

bir carnivorous ungulates (toynaklı hayvanlar)] ile ilişkili

olmasıydı.

Bu hayvanların balinalarınkine benzeyen tuhaf üç köşeli dişleri vardı. Bu sebeple, bilim adamları uzun süre balinaların bir mesonychidin bedeninden evrim geçirdiğine inanmışlardı ancak son moleküler filojenik verilerde balinaların artiodactyller ile daha yakından ilişkili olduğunu öne sürdüler, özelliklede hippopotamusla. Memeli deniz hayvanları ve artiodactylleri birleştiren bir clade için güçlü kanıt,  Cetartiodactyla giriş sürecinde ek olarak tartışıldı..

 

Ancak;  suaygırlarının anthracothere ataları, balinaların ilk ataları olarak bilinen Pakicetus  milyonlarca yıl sonraya kadar fosil kayıtlarında görünmedi. Keşif sonucu moleküler veri, Pakicetusun en eski ilk balina olduğunu kanıtlar. Pakicetusun iskeletleri, balinaların direkt olarak mesonychidslerin bedeninden türemediğini gösterir. Mesonychidsler , artiodactyl ailesinden ayrıldıktan sonra, artiodactylin su almaya başlayan halidir. Başka bir deyişle, ilk balinalar yeni artiodactylsler kaybolduğundan beri, mesonychid atalarının hallerini koruyan ilk artiodactylslerdi ( üç köşeli dişler gibi).

1978’de Paul Gingerich ve ekibi tarafından yaklaşık 52 milyon yıl öncesinde yaşamış olan Pakicetus fosili bulundu ve modern balinaların erken atası olarak tanımlandı. Pakicetidler aslen kara memelileri olmalarına karşın, kulak ve duymayla ilgili birçok özelleşmeleri balinalar ve yunuslarla akraba olduklarını açıkça gösteriyordu.

1994’te ise Pakicetus ile aynı bölgede ancak 120 metre daha yukarıdaki sedimentlerde bir başka balina atası ve geçiş formu olan “yüzen yürüyen balina” Ambulocetus natans bulundu. Ambulocetus’un bir sucul memeli olduğu ortadaydı ancak aynı zamanda işlevsel bacaklara ve hala karada yürümesine izin verecek bir iskelet yapısına da sahipti. Omurgasının anatomisinden açıkça anlaşılabileceği üzere, bugünkü balinalar ve yunuslar gibi omurgasını yukarı-aşağı (balıklar gibi sağa-sola değil) hareket ettirerek yüzüyordu.

Pakiceditler ilk balinalar olarak sınıflandırılmış toynaklı memelilerdir. Onlar 53 milyon yıl önce ilk Eosen’de (üçüncü zaman arazisinin en eski tabakası) yaşadılar.  Onlar,  Mesonychidslerden farklı olmayan toynaklı ayakları ve uzun, kalın kuyrukları ile köpekler gibi görünüyorlardı. Onlar kulaklarından balinalara bağlanmışlardı. İşitsel kabarcıkların yapısı yalnızca ectotympanic kemiğinden meydana gelmiştir. Pakicetus un kulak bölgesinin şekli yüksek derecede olağandışı ve yalnızca balinaların kafatasını anımsatır.

1.2 Cetacea’ların ilk ataları : Pakicetids ya

da Indohyus !?

Görsel:  Pakicetus’un canlandırması

Thewissen aynı kulak yapısını küçük bir geyiğe benzeyen canlının fosillerinde bulmuştu. Indohyus 48 milyon yıl önce Kaşmir’de yaşamış küçük bir geyiğe benzeyen canlıdır. O artiodactyl’lerin  Raoellidae ailesine aittir ve memeli deniz hayvanlarına en yakın kardeş grup olduğuna inanılır. [1] Yaklaşık olarak bir rakun veya ev kedisi büyüklüğündeki bu yaratık balinaların bazı özelliklerine, diğer hiçbir türde bulunmayan ve memeli deniz hayvanlarının karakteristik tanısına,  özellikle involkrum’ a sahiptir. (İnvolkrum: Örtücü tabaka; nekroze olmuş bir kemiğin sekestrumunu saran zar ya da kılıf.)

Görsel:  Indohyus’un canlandırması

Pakicetidler bazen ön çağ balinaları olarak sınıflandırılan toynaklı memelilerdir. Yaklaşık 53 milyon yıl önce ilk Eocene de yaşamışlardır. Mesonchidlere değil de toynaklı uzun ve kalın tırnaklı köpeklere benzerler. Onlar ses alma yerine sahip yalnızca ekomptatik kemikten olan kulaklarıyla balinalara benzerler.

Pakicetuslardaki kulak şekli çok sıra dışıdır ve balinaların kafatasını andırır. Bu özellik yalnızca deniz memelisi tanısıdır ve başka hiçbir türde bulunmaz. İlk önceleri Pakicetusların kulaklarının su altı için uzmanlaştğı düşünüldü fakat sonra kulakların aslında karada daha iyi bir gelişmişliğe sahip olduğu anlaşıldı ve eğer bu hayvanların balinalarla bi ilgisi olsaydı  bu gelişme geç bir gelişme olmalı diye düşünüldü. to Thewissen’e göre Pakicetus’un dişleri balina fosillerinin dişlerini andırır,köpek dişi gibi olan dişler işte bunlar günümüz modern manadaki balinalarla daha çok ilişkilidir.

1.2 Pakicetidler

Görsel:  Pakicetus ve Ambulocetus iskeletleri

3 metrelik memeli bir timsaha benzeyen Ambulocetidler Pakistandaki yeni bir keşifte çıkmıştır. Bu hayvanlar açıkça deniz hayvanıdır çünkü ayakları su samuru,fok ve balinalar gibi suyu arkaya doğru dalgalandırır. Bir de bunların timsahlar gibi habersiz olan kıyılardaki avlarını kapmak için gizlenerek avlandıkları tespit edilmiştir. Remingtonocetidler ki Ambulocetidlerin daha küçük akrabalarıdır bunların daha küçük burunları vardır ve sualtı yaşamına daha iyi uyum sağlamışlardır. Onlarında modern su samurları gibi yaşadıkları ve avlarını gizlenerek elde ettikleri tespit edilmiştir. Her ikisinde de burun delikleri burun ucundadır aynı kara memelilerinde olduğu gibi..

1.3 Ambulocetidler ve Remingtonocetidler

Görsel:  Ambulocetus natans ve Rodhocetus  canlandırması

Protocedits Asya, Avrupa, Afrika ve Kuzey Amerika’da karmaşık ve heterojen olarak bilinen bir grup oluşturmuşlardır. Birçok cinsi vardı ve bazıları da Rodhocetus gibi iyi tanınan cinslerdendi. Bilinen Protocedidslerde, anları yaşam şekillerinde olduğu gibi karada ve denizde iyi destekleyece ön ve arka ayakları vardı. Günümüzde Protoceditlerin kuyruğu olup olmadığı tam olarak meydana çıkmış değildir. Fakat onların suda yaşamaya uyum sağladıkları kesinlikle bilinmektedir.

1.4 Protoceditler

Görsel:  Protocetus canlandırması

Basilosaurids ( 1840da keşfedildi ilk başta yanlışlıkla bir sürüngen olduğu sanıldı ki ismi de buradan gelir) ve Dorudon yaklaşık 38 milyon yıl önce yaşadı ve bunlar tamamen okyanusta yaşadığı  tam anlaşılabilen balinalardır. Basilosaurus büyük modern balinalar kadar büyük balinalardır ,yaklaşık 18 m (60 ft), dorudonlarsa daha küçüktür, 5 m (16 ft) kadar.

1.5 Basilosauridler ve Dorudontidler:Tamamen deniz memelileri

Görsel:  Basilosaurus ve Dorudon canlandırması

Dişli balinalar çeşitli frekanslarda bir seri tıkırtı yaparak ekolarlar. Ses titreşimleri melon organından yayılır ve nesnelere etki eder, daha düşük frekanslar tarafından alınır. Squalodon kafatasları eko hipotezi için birer kanıt teşkil eder. Squalodon ilk çağlardan orta olglience ordanda orta mioceneya uzanan yılarda yaşamıştı, yani yaklaşık 33-14 milyon yıl önceleri. Squalodon lar modern Odontocetesler’in birkaç ortak özellikleriyle özellik kazanmışlardır. Kafatası iyi sıkıştırılmıştır, gaga dışa doğrudur( alt cins Odontocetesler’in bir özelliği), bunlar Squalodonları dişli balinalar benzer yapmıştır. Fakat, squlodonların  yunus balıklarının doğrudan ataları olduğu fikri pek muhtemel gözükmüyor.

1.6 İlk Çağlar Ses Yankı Sistemi

Görsel:  Squalodon canlandırması

Tüm modern mysticetesler geniş besleme filtrelidirler ya da dişsizdirler ama böyle olup olmadığı türler arasında hep farklılık gösterir. Bazı modern grupların üyeleri orta Miocene zamanlarında görünür. Bu değişiklikler dünya genelindeki ev okyanuslardaki çevresel değişiklerin bir sonucu olmuş olabilir. Okyanustaki akım ve ısıdaki geniş ölçekli değişiklik antik biçimleri ölümüyle olan modern mysticet’lerin ışınımını başlatmış olabilir. Genel olarak cetotheresler içinde dört modern mysciete kökeninin ayrı kökenleri olduğu iddia edilir. Modern dişsiz balinalar, Balaenopteridae’ler, Balaenidae’ler, Eschrichtiidae’ler ve Neobalaenidae’ler , hepsi herhengi bir cetothere’de şimdiki o bilinmeyen özellikleri türettiler.

1.7 İlk Çağ Dişsiz Balinaları

Görsel:  Cetotherium canlandırması

Mioecen’in ilk çağ zamanlarında eko sistemi bunun modern şeklinde gelişmiştir. Çeşitli yok olmuş türleri mevcuttur. Ön çağ yunusları Kentriodon ve Hadrodelphisları kapsar. Kentriodonküçükten orta boya genişçe kemikli dişli deniz memelisi kemiklerine ve bunların bazı modern türlerin atası olduğunu düşündüren özelliklere sahiptir. Kentriodontids son Oligoceneden son Mioceneye dek yaşamışlardır. Bu hayvanlar küçük balıklarla ve nektonik organizmalarla beslendiler. Çeşitlilik, morfoloji ve fosillerin dağılımı bazı modern türlerle benzerdir.

1.8 İlk Yunuslar

Günümüzde, balina arka bölümleri içseldir  ve azalmıştır. Özelliklede bazen balinalarda atavizm olarak da bilinen küçük minyatür bacaklar mevcuttur bu genlerin artık eskisi gibi aktif olmamasından kaynaklanır. Pakicetus gibi ön devir balinalarında burun delikleri burnun sonundaykendaha sonraki zamanlardaki türlerde burun delikleri kafatasıa doğru kaymıştır. Buna nasal kayma denir.

1.9 İskeletsel Evrim

Modern balinaların burun delikleri onları yüzeyde  nefes almak için izin boşluklar içine modifiye olmuştur ve böylece rahatlıkla batabilirler. Kulaklar da içe doğru

hareketlenirler, Basilosauruslarda olduğu gibi orta kulaklar titreşimleri daha düşük titreşimlerden alırlar. Günümüz modern balinaları eko sistemi için bir yağ yastığı

olan melon organını kullanırlar.

• Alem: Animalia (Hayvanlar)

• Şube: Chordata (Kordalılar)

• Alt şube: Vertebrata (Omurgalılar)

• Sınıf: Mammalia (Memeliler)

• Alt sınıfı: Eutheria (Eteneliler)

• Takım: Cetacea (Balinalar)Brisson, 1762

BALİNALARIN SINIFLANDIRILMASI ve ÖZELLİKLERİ

Büyük Antarktika balinası (Eubalaena australis)

Balinalar (Latince: Cetacea) içinde balinaları, yunusları ve muturları barındıran, memeliler sınıfında bir takımdır. Biyolojik adlarda "balina" için Latince cetus sözcüğü kullanılır, özgün anlamı ise "büyük deniz hayvanı"dır. Latinceye ise Yunanca'dan geçmiştir. Yunanca κῆτος sözcüğü "balina" ya da "herhangi bir dev balık veya deniz canavarı" anlamındadır.

Kambur balina (Megaptera novaeangliae)

Balinalar takımında 90 tür bulunur. Tatlısu yunusu olan beş türü hariç hepsi deniz ve okyanuslarda yaşar. Takım iki alt takıma bölünmüştür: çubuklu balinalar (Mysticeti) ve yunuslar ile muturlarıda da barındıran dişli balinalar (Odontoceti).

Balinalar takımının üyeleri memelidir yani hayvanlar âleminin memeliler sınıfında yer alırlar. Bu takımın üyelerinin yaşayan en yakın akrabası su aygırı dır.

 

Memelilere özgü özellikleri paylaşırlar: Sıcakkanlıdırlar, akciğerleri ile havayı solurlar, canlı doğum yaparlar ve yavrularını kendi sütleri ile beslerler, az da olsa kılları bulunur.

2.1 Memeli Doğası / Memeliler sınıfı

Balinalar, memeli olduklarından hava solumak zorundadırlar. Bu nedenle su yüzüne çıkarak ciğerlerinden karbondioksiti dışarı vererek taze oksijen solurlar. Dalma sırasında kaslar sayesinde nefes delikleri kapanır ve bir daha su yüzüne çıkana kadar kapalı kalır. Su yüzüne çıktıklarında ise nefes delikleri kaslar sayesinde açılarak soluk verirler.

2.2 Balinaların Soluk alıp – vermesi

Buzul balinası'nın (Eubalaena glacialis) soluk vermesi sırasında oluşan ayırt edici V şeklinde "buhar" sütunu.

Balinaların soluk alıp vermek için zaman kazanacak şekilde evrimleşen nefes delikleri kafalarının tepesinde yer alır. Soluk verdiklerinde ciğerlerden gelen ılık hava dışarıdaki soğuk hava ile karşılaştığında yoğunlaşır. Karada yaşayan memelilerin soğuk bir günde soluk verdiğinde oluştuğu gibi küçük bir "buhar" sütunu oluşur. Balinalarda da soluk verirken karşılaşılan bu buhar sütunu her tür için farklı bir şekle, açıya ve yüksekliğe sahiptir. Bu özelliklerine bakılarak uzaktan balinaların türü deneyimli kişiler tarafından tanımlanabilir. Balinalar su altında, diğer memelilerin kaldığından çok daha uzun bir süre kalabilirler. Su altında kalma süreleri, bu takımın üyeleri arasında bulunan büyük fizyolojik farklar nedeniyle türler arasında büyük farklar gösterir.

Balinaların gözleri büyük kafalarının her iki yanında ve oldukça geridedir. Özellikle ucu sivri gagası olan yunusların ileri ve aşağı doğru oldukça iyi bir binoküler görüş açıları vardır ama İspermeçet balinası gibi küt kafalı balinaların her iki yanı da görebilir ama önlerini ya da doğrudan aşağıyı göremezler. Gözyaşı bezleri yağlı gözyaşı salgılar ve denizin tuzlu suyundan gözleri korur. Balinaların göz lensleri hemen hemen küreseldir dolayısıyla derin sularda az ışık altında odaklanmayı sağlar. Balinaların, yunuslar dışında oldukça zayıf olan görme yetilerine karşın oldukça mükemmel duyma yetileri vardır.

Balinaların Görme, İşitme ve Ekolokasyonu

Balinaların kulakları da gözleri gibi küçüktür. Suda yaşaması sebebiyle ses dalgalarını odaklayarak kuvvetlendirmeye yarayan dış kulaklarını kaybetmişlerdir. Suyun ses ilektenliği havaya göre çok yüksek olduğundan dış kulak gibi bir organa gerek kalmamıştır. Bu yüzden kulakları gözlerinin hemen arkasında küçük bir deliktir. Buna karşın iç kulak balinanın kilometrelerce uzaktaki sesi duymasını ve sesin geldiği yönü anlayabilmesini sağlayacak kadar gelişmiştir.

Balinalar (Cetacea) takımının içinde balinalar ve yunuslar yer alır. Seksenden fazla yaşayan türü bulunan balinalar iki alt takıma ayrılır: Dişli balinalar (Odontoceti) ve dişsiz balinalar (Mysticeti). Bunların dışında soyu artık tükenmiş birçok balina türü de bulunmaktadır ama bu listeye dahil edilmemişlerdir. Listede yalnızca yaşadığı bilinen balina türleri alınmıştır ancak 2006 yılında soyu tükendiğine inanılan Çin nehir yunusu da listede yer almaktadır.

Taksonomik Sınıflandırma

Dişsiz balina (Mysticeti), memeli canlıların Cetacea (balinalar, yunuslar ve musurlar) takımına dahil bir alt takımdır ve 4 familya içine dağılmış 14 türü içerir.

"Mysticeti" bilimsel adının Yunanca'da "bıyık" anlamına gelen "mystax" sözcüğünden türediği bu alt takımda yer alan türlerin ağzında, Cetacea takımının içindeki diğer bir alt takım olan Odontoceti (dişli balinalar) içinde yer alan canlıların aksine, diş bulunmaz. Bu canlıların, yalnızca üst çenelerinde, "balina çubuğu" adı verilen yapılar bulunur ve özellikle kril gibi zooplanktonları deniz suyundan süzerek beslenmelerini sağlar. Bu sebeble diğer adı ‘Çubuklu balinalar’ dır.

Dişsiz Balinalar (Mysticeti) alt takımı

Gerçek balinagiller (Balaenidae), dişsiz balinaların iki cins içeren bir familyasıdır.

Gerçek balinagiller büyük balinalardır. Erişkinlerinin boyu 15 - 17 m, ağırlığı 50 - 80 ton arasındadır. Ayırtedici özellikleri, bu balinalara geniş kavisli bir çene hattı veren dar ve eğimli üst çeneleridir. Bu çene hattı oldukça uzun balina çubuğuna izin verir. Deniz yüzeyinde ya da yakınında yüzen balinalar, balina çubuklarını kullanarak sudan besinlerini ayırır ve dilleri ile balina çubuklarından besinlerini yalayarak çıkarırlar. Bu beslenme yöntemi oluklu balinagillerden ve gri balinadan farklıdır. Özellikle kopepod gibi kabuklular ile beslenirler ama bazı türleri önemli ölçüde kril de yer.

a. Gerçek balinagiller (Balaenidae)

Görsel1: Grönland balinasıGörsel2: Kuzey Pasifik gerçek balinası

Oluklu balinagiller (Balaenopteridae), dişsiz balinalar alt takımından bir familya. Bu familya sadece en büyük balinaları değil, en büyük yaşayan hayvanları kapsar.

Familyanın türlerinin boyu 7 - 31 metre arası değişir. Dişsiz balinaların diğer büyük familyası gerçek balinagiller ile aralarında ki farklar şunlardır; sırt yüzgecinin varlığı, daha uzun bir vücut, ağızlarında diş yerine var olan sakallar (balina çubuğu) diğer familyada olduğundan daha kısa ve kalındır, boğaz kısmında bulunan oluklar daha büyük bir esnemeyi mümkün kılıp ağıza daha fazla deniz suyu alabilmelerini mümkün kılar. Bu 10 ila 100 oluk boğazdan göğüse kadar uzanır, her birisi 5 cm derinliğindedir

b. Oluklu balinagiller (Balaenopteridae)

Görsel1: Gök balina (Balaenoptera musculus) Görsel2: Oluklu balina (Balaenoptera physalus)

Gri balina (Eschrichtius robustus), Eschrichtiidae familyasından boyu 16 metre, ağırlığı 36 ton olan balina türü. Ortalama 50-60 yıl yaşarlar.

 

Gri balinalar genellikle 2-3 mille yüzerler fakat korktuklarında bu hızı 6-7 mile çıkarırlar. Yüzgeçli bir balina ise 20 mil hızla yüzebilir. Bu düşük hız da gri balinaların kıyıya fazla yaklaşmalarından dolayı avcılardan kaçışını çok zor bir hale getirir.

c. Eschrichtiidae familyası: Boz (gri) balina (Eschrichtius robustus)

Küçük gerçek balina (Caperea marginata), dişsiz balinaların en küçük türü. Çok nadir raslanılır ve pek tanılmaz. Benzerliklerinden dolayı hala çatal kuyruklu balinagiller familyasına koyulduğu sınıflandırmalara raslanılır, ama çoğu sınıflandırmalarda Neobalaenidae adında ayrı bir familyaya koyulur. En fazla 3 tona varan ağırlığı ve 6 metreye varan boyu ile diğer dişsiz balinalardan oldukça küçüktür. Rengi siyah ile koyu gri arası tonlardadır. Gerçek balinalar ile ortak özellikleri, çok büyük kafası ve yuvarlakımsı çenesidir. Ancak çatal kuyruklu balinalar ile de ortak özellikleri mevcuttur; sırt yüzgeci ve boğazında olukların hafif belirtileri vardır. Böylece bir yandan gerçek balinalar ve çatal kuyruklu balinalar arasında ki bağı oluşturduğuna işaretler bulunur, öte yandan sadece kendisine özgü özelliklere sahiptir. Bunlardan birisi, diğer bütün balinalardan farklı olarak 34 kaburgaya sahip olmasıdır.

d. Neobalaenidae familyası: Küçük gerçek balina (Caperea marginata)

Dişli balinalar (Odontoceti), balinaların bir alt takımını oluşturur. Adından anlaşılacağı gibi, balina çubuğu yerine dişleri vardır. Dişli balinalar etkin avcılardır ve balık, kalamar ve bazen deniz memelileri ile beslenirler.

Dişli balinalar (Odontoceti) alt takımı

Yunusgiller (Delphinidae), balinalar (Cetacea) takımına dahil olan dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının bütün okyanus yunusları üyelerini içeren bir familyasıdır. Tanımdan anlaşılacağı üzere, yunusgiller familyasının üyeleri esasen açık denizlerde yaşar ve böylece, "yunus" adı ile anılan başka bir dişli balina grubu olan nehir yunusları (Platanistoidea) üst familyasının türlerinden ayrılırlar. Irrawaddy yunusu (Orcaella brevirostris) gibi bazı türler ise daha çok kıyı şeritlerinde ve nehir kıyılarında bulunan istisna yunusgillerdir.

A. Yunusgiller (Delphinidae) : Okyanus yunusları

Yunusgiller familyası içindeki görece büyük altı tür, bu familya içinde sınıflandıkları için aslında yunus olsalar da daha çok "balina" adı ile anılır. Bu canlılar şunlardır:

~ Cüce katil balina (Feresa attenuata)~ Kısa yüzgeçli kara balina (Globicephala macrorhynchus)~ Uzun yüzgeçli kara balina (Globicephala melas)~ Katil balina (Orcinus orca)~ Elektra balinası (Peponocephala electra)~ Yalancı katil balina (Pseudorca crassidens)

Afalina (Tursiops truncatus)

• Beyaz balinagiller (Monodontidae), balinalar (Cetacea) takımı içindeki dişli balinalar (Odontoceti) alt takımının familyalarındandır ve herbiri kendi cinsi içinde tek başına sınıflanan iki sıradışı balina türünü içerir. Bu türler şunlardır: 

• Beyaz balina (Delphinapterus leucas) - erişkin bireylerin tamamen beyaz renkli olduğu, diğer hiçbir balinada görülmeyen bir özellik olarak boyun omurlarının kaynamamış olduğu ve yankıyla yer bulmada işlevi bulunduğu düşünülen melon dokusunun bu dokuyu içeren diğer balinalardakine göre çok daha belirgin olması nedeniyle tipik bir kafa şekli olan tür.

• Narval (Monodon monoceros) - erişkin erkek bireylerde üst sol çeneden çıkan ve ileriye 3 metre kadar uzayabilen, sola dönüşlü helis sarmalı yapan, boynuz benzeri uzun bir dişin bulunduğu tür.

B. Beyaz balinagiller (Monodontidae): Deniz Gergedanı ve Beyaz Balina

Deniz Gergedanı ve Beyaz Balina

Musurgiller veya Liman yunusugiller (Phocoenidae) dişli balinalar alt takımından bir familya. Yunussular üst familyasının da üyesi olarak yunuslara akrabadırlar, ancak bir sıra özellikler onralı yunusgillerden farklı kılar. En mühim farklılıkları kafa şekli ve dişlerinde bulunur. Türkiye denizlerinde yaşayan tek türü bayağı musurdur (Phocoena phocoena). Familyanın 6 türü 4 cinse bölünmekte.

C. Musurgiller (Phocoenidae)

Cins: Phocoena

Bayağı musur (Phocoena phocoena)

Vaquita (Phocoena sinus)

Siyah liman yunusu (Phocoena spinipinnis)

 

Cins: Neophocaena

Sırt yüzgeçsiz liman yunusu(Neophocaena phocaenoides)

 

Cins: Phocoenoides

Beyaz yanlı liman yunusu (Phocoenoides dalli)

 

Cins: Australophocaena

Gözlüklü liman yunusu (Australophocaena dioptrica)

Görsel: Gözlüklü liman yunusu (Phocoena dioptrica)

İspermeçet balinası (Physeter macrocephalus), Physeteridae familyasından tüm okyanuslarda yaygın olan balina türü. Yetişkin erkekler yazın kutup sularına göç eder. Akdeniz'de görülen en yaygın balina türüdür. Türkiye'de görülmüş 4 balina türünden biridir.  

D. İspermeçet balinasıgiller (Physeteridae)

Cüce ve pigme ispermeçet balinaları, ispermeçet balinasına benzer ama çok daha küçüktürler. Sırtları koyu gri, karınları ise daha açık renktedir. Küt ve kare şeklinde kafaları vardır ve çeneleri geridedir. Ön yüzgeçleri kafaya yakın, sırt yüzgeçleri ise sırtın gerisindedir.

E. Cüce ispermeçet balinasıgiller (Kogiidae)

Gagalı balinagiller (Ziphiidae) dişli balinaların bir familyası. Tanılan 19 türü ile yunusgillerden sonra ikinci büyük balina familyası olmasına rağmen hakkında fazla bilinmemekte. Bunun nedeni familyanın türlerinin kıyılara pek yaklaşmamasıdır. Familyanın birçok türü daha henüz yeni tarif edilmiştir.

F. Gagalı balinagiller (Ziphiidae)

Sowerby iki dişli balinası (Mesoplodon bidens)

Nehir yunusu, balinalar (Cetacea) takımına dahil dişli balinalar (Odontoceti) alt takımındaki tek üst familya olan Platanistoidea'da sınıflanan türleri ifade eden ortak addır. Toplam dört tane nehir yunusu türü vardır ve her biri kendine ait bir familya içinde sınıflanır. Bu canlılar, balinalar (Cetacea) takımındaki tüm türler içinde varlığı en çok tehlikede olanlardır. Hatta, 2006 yılında gerçekleştirilen ilgili bir araştırma seferi sonucunda, Yangtze nehir yunusu (Lipotes vexillifer) türünün soyunun pratik olarak tükendiği ilan edilmiştir.

G. Nehir yunusları üst familyası (Platanistoidea)

Iniidae familyasında tek bir cins ve tek bir tür bulunur: Amazon nehir yunusu - Inia geoffrensis..

Amazon nehir yunusu ya da diğer adlarıyla Boto, Pembe nehir yunusu Amazon Nehri ve Orinoco Nehri sistemlerinde bulunan bir tatlısu nehir yunusudur. Nehir yunuslarının en büyüğü olan bu tür, aynı yaşam alanı içinde bulunan ancak gerçek bir nehir yunusu türü olmayan Tucuxi (Sotalia fluviatilis) ile karıştırılmamalıdır.

G1. Iniidae familyası

Çin nehir yunusu (Lipotes vexillifer Çince: 白鱀豚 (yardım·bilgi) pinyin: báijì tún), Lipotidae familyasının tek üyesi olan bazı kaynaklara göre nesli kısmen tükenmiş bir yunus türü..

Her ne kadar Çin’de "Yangtze’nin Tanrıçası" ( 长江女神 / 長江女神 chángjiāng nǚshén) adı verilen bu yunus türünü korumak için çaba sarfedildiyse de son yıllarda yunus sayısı oldukça önemli oranlarda azaldı. 2006 yılı sonunda Yangtze nehrinde yapılan yunus araştırması sonucunda bir tane yunus ile bile karşılaşılmayınca soyu kısmen tükenmiş sayılmıştır.

G2. Lipotidae familyası

• Tarihsel olarak Çin nehir yunusu, Yangtze Nehrinin Şangay şehrine yakın olan ağzından orta ve batıda Yiçang şehrinin bulunduğu yukarı kısımlarına kadar olan 1.700 kilometrelik bir bölgede yaşamaktaydı. Bu alan şu anda her iki taraftan da birkaç yüz kilometre azalmış ve Yangtze Nehrini besleyen Dongting ve Poyang gölleri arasında kalan Yangtze'nin ana kolu üzerine sıkışmıştır. Doğal yaşam alanındaki bu daralmanın sebebi kısmen Üç Boğaz barajının inşasıdır ama asıl sebep dünya üzerindeki insan nüfusunun yaklaşık %12'sinin Yangtze Nehri havzasında çalışması ve yaşamasıdır.

Ganj nehir yunusu (Platanista gangetica gangetica) ve İndus nehir yunusu (Platanista gangetica minor) Bangladeş, Hindistan ve Pakistan'da bulunan tatlısu ya da nehir yunusları üstfamilyasının iki alttürüdür. 1970'lerden itibaren iki ayrı tür olarak nitelendirilmektedirler. Ganj nehri yunusu çoğunlukla Hindistan'da Ganj Nehri ve kollarında, İndus nehir yunusu da Pakistan'da İndus Nehri'nde bulunur. Ancak 1998 yılında balinalar üzerine yapılan bir taksonomi çalışması sonucunda bu iki yunus tekrar tek tür olarak listelenmiştir. Bu türün adı Ganj ve İndus nehir yunusu ya da daha genel adıyla Hint nehir yunusudur ancak bu iki isim de çok fazla yaygın değildir.

G3. Platanistidae familyası

İlk olarak 1801'de Roxburgh tarafından isimlendirilen Ganj ve İndus nehir yunusları 1970'lere kadar tek tür olarak değerlendiriliyordu. Ancak bu tarihte, Hindistan'da Ganj Nehri'nde yaşayan popülasyon ile Pakistan'da İndus Nehri'nde yaşayan popülasyonun birbirleri ile çiftleşmediği açıkça ortaya çıkmıştır. Kafatası yapısındaki farklılık nedeniyle biliminsanları bu iki popülasyonun ayrı türler olduğunu açıkladı. Ancak Rice 1998 yılında yaptığı ve artık standart hâline gelen balina sınıflandırma çalışmasında iki ayrı türü gerektirecek kadar morfolojik farklılıklar olmadığını buldu. Dolayısıyla Platanista cinsinde yalnızca bir tür yer almıştır. Nehir yunusları da dört tür olarak her biri kendi familyası ve cinsinde sınıflandırılmıştır.

La Plata yunusu (Pontoporia blainvillei) Güney Amerika'nın güneydoğusunda Atlas Okyanusu kıyılarında bulunan bir yunus türüdür. Taksonomik olarak nehir yunusları grubunun bir üyesi olan La Plata yunusu, tatlısuda yaşayan diğer üç nehir yunusu türünün aksine okyanusta ve tuzlusu haliçlerinde yaşar.

La Plata yunusu cinsindeki tek türdür. İlk olarak 1844'te Paul Gervais ve Alcide d'Orbigny tarafından tanımlanmıştır. Türün ismi olan blainvillei Fransız zoolog Henri Marie Ducrotay de Blainville'in anısına verilmiştir. La Plata yunusu, Arjantin ve Uruguay'da kullanılan Franciscana adıyla da bilinir. Brezilya'da Toninha ve Cachimbo diye de adlandırılmaktadır.

G4. Pontoporiidae familyası

Ağırlığı 50 kg.'a ulaşan La Plata yunusu 20 yıl kadar yaşar. Hamillelik süresi 10-11 aydır ve yavrular bir kaç yıl içinde erişkin hâle gelir. Dişiler beş yaşına geldikten sonra doğurabilir.

3. BALİNALAR HAKKINDAÇEŞİTLİ BİLGİLER VE DOĞADA Kİ

DİĞER BALİNALAR

Balinalar genellikle kalabalık sürüler halinde ve soğuk sularda yaşarlar.Balina türlerinin boyları 30 metreyi, ağırlıkları 200 tonu bulabilir. Okyanuslarda yaşayan sıcak kanlı memeli hayvanlardır. Tüm memeliler gibi onlarda yavrularını doğurarak dünyaya getirirler ve kendi sütleri ile beslerler. Yine türlerine bağlı olarak 70 yıl ile 90 yıl arası ömürleri vardır.

Küresel balina avı endüstrisinin hayatta kalan son balina türlerini de yok etmeyi hedefliyor.Bazı balina türleri koruma programları altına alınmasına rağmen, bu hayvan katliamları devam ediyor ve balina nesillerinin devam edip edemeyeceği sorusu hala akıllarda.Balinaların yüzyüze olduğu tek tehdit avcı insanlar değil. Aynı zamanda tüm insallığın yarattığı olumsuz doğa koşulları da balina nesillerinin devamını tehlikeye sokuyor.

Çevresel tehditler; küresel ısınma, kirlilik, ozon delinmesi, sonar silahlar, manyetik dalgalar, gemi gibi ses kaynakları vs. balinaların doğal yaşamlarını etkiliyor.Direk balinaları olmasada, onların besin kaynaklarını etkileyen insanoğlu doğal zincire zarar veriyor.

Balinalar, balıklardan, hatta birçok memeli türlerinden daha zekidirler. Akılca öküzden üstün ve ihtimal köpek ve atla aynı sıradadırlar. Yunus balıklarına birçok marifetler öğretilmiş, çağrılınca gelmeye alıştırılmışlardır. Bu hayvanlar, kendilerinden bekleneni yapmayı kolayca öğrenir ve seçme bir parça yiyecekle mükâfatlandırılırlar.

Böyle gelişmiş bîr beyni olan hayvanın uykuya ihtiyaç duyacağı muhakkaktır.. «Kambur balina» larm başları havada olarak uyudukları görülmüş, fakat gerçekten uykuda olup olmadıklarına kanaat getirilmemiştir. Birçok balinalara özelikle geceleyin büyük gemiler çarpmıştır. Bu vakalarda hayvanların uyudukları sanılmaktadır.

Balinalar Ne Derece Zekidir ?

Büyük balinalar, yazın günde bir ton yiyecek yerlerse de, yiyeceğin kıtlaştığı kış mevsiminde günlük tayınları tabiatıyla daha da azdır. Ekseri balinalar denizin yüzeyinde veya yüzeye yakın yerlerde beslenirler, bazıları ise yiyecek peşinde büyük, derinliklere inerler. Bu sonuncuların derinlerde on beş, yirmi dakika, bazan da bir saat kaldıkları olur.

Bu derin deniz dalgıçlığının özel araçlara ihtiyaç gösterecği meydandadır. Balinalarda bu vardır. Bu hayvanların başlarının tepesinde türüne göre bir tek veya bir çift burun deliği bulunur. Bunlar, son derece elâstikî olan ve çok fazla miktarda hava alabilen akciğerlere bağlı meşhur hava delikleridir. Bu de-liklerdeki kapaklar, içeriye su girmesini önler.

Şahane Oburlar ve Şahane Dalgıçlar

Ekseri balinalarla, yunus ailesinden domuz balıkları arkadaş canlısı yaratıklardır. Birkaç fertlik gruplar yahut yüzlerce, hatta binlerce başlık sürüler halinde görülmüşlerdir. Birçok türler tabiat itibariyle müşfiktirler. Bu duyguları sevişme esnasında ve özellikle yavrularına karşı büsbütün kuvvetlenir.

Yapılan incelemeler, balinaların çok eşli olduklarını göstermiştir. «Boğa balina» da denen erkek balinanın birçok dişilerden meydana gelen bir merhemi vardır. Tabiat bilginlerinden Dr. Roy Chapman Andrews balinaların nasıl seviştiklerini şöyle anlatıyor:

Balinalar Arasında Aşk

Âşık bir boğa balina, bizler için gülünç bir manzara meydana getirmesine karşılık, sevgilisinin gözünde kim bilir ne yakışıklı bir aşk mabududur. Benim gördüğüm erkek balina, belli ki, dişinin hayranlığını uyandırmak için akrobasi numaralarına girişmişti. Kuyruğu ve 15 metrelik vücudu, suyun dışında olmak şartiyle başı üzerinde duruyordu. Kuyruğunun yassı parçalarını önce ağır ağır dalgalandırdı, sonra bu hareketi hızlandırarak suyu korkunç bir kuvvetle kırbaçlamaya koyuldu. Bu arada çıkan şapırtılar, mutlaka bir buçuk kilometre uzaktan duyuluyordu. Bu numara sona erdikten sonra erkek, dişinin yanına sokuldu ve onu yassı bacağıyla okşamaya başladı. Dişi yan yatıyor ve , bu okşayışlardan zevk alıyor görünüyordu. Derken erkek ondan uzaklaşarak daldı. Ben erkeğin dişiyi terk ettiğim sanmıştım. Fakat dişi suyun yüzünde sakin yatıyordu, erkeğin onu henüz terk etmeyeceğini çok iyi biliyordu. Erkek gideli belki dört dakika olmuşta ki, sular birdenbire gürültüyle yarıldı ve balina 15 metrelik koca vücudunu boydan boya havaya savurdu. Bu, harikulade bir gösteri olmuştu. Bir köpük bulutu içinde suyun yüzüne çöken erkek, bundan sonra dişisinin üzerine yuvarlanarak onu yassı bacaklarının her ikisiyle kucakladı. Balinaların ikisi de heyecandan bitkin halde suyun yüzünde yatıyorlar ve fıskiyelerinden hafif hafif hava püskürtüyorlardı..

Amber, balinanın en kıymetli mahsulüdür. Şeffaf olmayan balmumuna benzeyen bu maddenin, miski hatıra getiren ve ekseri kimselerin hoşuna giden bir kokusu vardır.

Fakat amberin yüksek fiyatla satılması, kokusundan ileri gelmez. Bu daha çok lavanta endüstrisinde kokuları sabitleştirmekte kullanılmasının sonucudur. 200 kiloluk bir amber kitlesi bir defasında yüz bin dolardan bahalıya satılmıştı.

Denizlerin Definesi: Amber

«Cüce gerçek balina», gerçek balina'dan daha ufaktır. Uzunluğu 6 metreyi geçmez. Bu ender memeliye Avustralya ve Yeni Zelanda sularıyla, Güney Amerika açıklarında raslanılır. Huyları hakkında pek az şey biliyoruz. On yedi yerine, on dört çift kaburgası vardır ve öbür gerçek balinaların aksine bunda sırt yüzgeci bulunur.

CÜCE GERÇEK BALİNA (Neobalaena)

Thewissen, J. G. M.; Williams, E. M. (1 November 2002). "THE EARLY RADIATIONS OF CETACEA (MAMMALIA): Evolutionary Pattern and Developmental Correlations". Annual Review of Ecology and Systematics 33 (1): 73–90. doi:10.1146/annurev.ecolsys.33.020602.095426.

^ a b University Of California, Berkeley (2005, February 7). "UC Berkeley, French Scientists Find Missing Link Between The Whale And Its Closest Relative, The Hippo". ScienceDaily. Retrieved 2007-12-21.

^ Thewissen, J. G. M.; Cooper, Lisa Noelle, Clementz, Mark T., Bajpai, Sunil, Tiwari, B. N. (20 December 2007). "Whales originated from aquatic artiodactyls in the Eocene epoch of India".Nature 450 (7173): 1190–1194. Bibcode 2007Natur.450.1190T. doi:10.1038/nature06343. PMID 18097400.

^ a b Northeastern Ohio Universities Colleges of Medicine and Pharmacy (2007, December 21). "Whales Descended From Tiny Deer-like Ancestors". ScienceDaily. Retrieved 2007-12-21.

^ University Of Michigan (2001, September 20). "New Fossils Suggest Whales And Hippos Are Close Kin". ScienceDaily. Retrieved 2007-12-21.

^ Carl Zimmer (2007-12-19). "The Loom : Whales: From So Humble A Beginning..". ScienceBlogs. Retrieved 2007-12-21.

^ Ian Sample (2007-12-19). "Whales may be descended from a small deer-like animal". Guardian Unlimited. Retrieved 2007-12-21.

^ PZ Myers (2007-12-19). "Pharyngula: Indohyus". Pharyngula. ScienceBlogs. Retrieved 2007-12-21.

^ Philip D. Gingerich, D. E. Russell (1981). "Pakicetus inachus, a new archaeocete (Mammalia, Cetacea) from the early-middle Eocene Kuldana Formation of Kohat (Pakistan)". Univ. Mich. Contr. Mus. Paleont 25: 235–246.

^ a b Castro, E. Huber, Peter, Michael (2003). Marine Biology (4 ed). McGraw-Hill.

^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t THEWISSEN, J. G. M.; BAJPAI, SUNIL (1 January 2001). "Whale Origins as a Poster Child for Macroevolution". BioScience 51 (12): 1037. doi:10.1641/0006-3568(2001)051[1037:WOAAPC]2.0.CO;2. ISSN 0006-3568.

^ a b c d e f g Nummela, Sirpa; Thewissen, J. G. M., Bajpai, Sunil, Hussain, S. Taseer, Kumar, Kishor (11 August 2004). "Eocene evolution of whale hearing". Nature 430 (7001): 776–778

Kaynakça

Balinalar hakkında daha detaylı bilgiye,Balinalar hakkında daha detaylı bilgiye,

‘’ ‘’ Köpekbalığı ve Balinalar Köpekbalığı ve Balinalar ‘’ isimli ‘’ isimli

kitabımızdan ulaşabilirsiniz..kitabımızdan ulaşabilirsiniz..

İsteyen herkese Ücretsiz e-Kitabıİsteyen herkese Ücretsiz e-Kitabı

Mail atabilirim..Mail atabilirim..

Muammer GÜLTEKiNMuammer GÜLTEKiNmuammergult@gmail.commuammergult@gmail.com

www.www.muammergultekinmuammergultekin.com.com

facebook.com/facebook.com/MarMarGelisimAkademisiMarMarGelisimAkademisi