Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

1

Budowa fizyczna i chemiczna kości

2

poznasz związek między budową fizyczną i chemiczną kości,

poznasz zmiany zachodzące z wiekiem w układzie kostnym.

CELE LEKCJI

poznasz budowę fizyczną i chemiczną kości

poznasz zmiany zachodzące z wiekiem

w układzie kostnym.

3

CEL W JĘZYKU UCZNIA

1. Wymienisz co najmniej 4 elementy budowy fizycznej kości. 2. Wymienisz 2 składniki chemiczne kości. 3. Przeprowadzisz doświadczenie wykazujące skład chemiczny kości. 4. Omówisz znaczenie składników chemicznych w budowie kości. 5. Wykażesz związek pomiędzy budową a funkcją kości. 6. Scharakteryzujesz zmiany zachodzące w układzie kostnym wraz z wiekiem.

4

KRYTERIA SUKCESU

1. Wymień podstawowe funkcje szkieletu.

2. Wymień elementy składowe szkieletu i wskaż je na modelu.

3. Wymień tkanki budujące szkielet.

4. Podaj cechy charakterystyczne tkanki kostnej (cechy budowy,

ułożenie komórek, występowanie) i wskaż je.

5. Podaj cechy charakterystyczne tkanki chrzęstnej (cechy budowy,

ułożenie komórek, występowanie) i wskaż je.5

KTO UDZIELI ODPOWIEDZI

Na podstawie obserwacji makroskopowej

i mikroskopowej określ

co najmniej 4 właściwości fizyczne kości.

Wyniki obserwacji zapisz w zeszycie.

6

BUDOWA KOŚCI

nasada

trzon

nasada

fot. 1

7

istota gąbczasta

okostna

istota zbita

jama szpikowa

szpik kostny

fot. 2 fot. 3

8

BUDOWA FIZYCZNA KOŚCI

9

BUDOWA KOŚCI

fot. 4

10

BUDOWA FIZYCZNA KOŚCI

Fot. 5

11

KOŚCI

Związki mineralne

Związki organiczne

związki wapnia i fosforu osseina

Nadają kości sztywność i twardość

Nadają kości sztywność i twardość

Nadają kości elastyczność i odporność na zniekształcenia

Nadają kości elastyczność i odporność na zniekształcenia

BUDOWA CHEMICZNA KOŚCI

Na podstawie obserwacji określ właściwości fizyczne kości

moczonych w occie.

Wyniki obserwacji i wnioski zapisz w zeszycie.

12

Dokonaj obserwacji zmian właściwości kości po ich

spalaniu

Wyniki obserwacji i wnioski zapisz w zeszycie.

13

Wzajemny stosunek ilościowy składników chemicznych kości

zmienia się wraz z wiekiem. U płodu szkielet zbudowany jest z

substancji łącznotkankowej. Następnie przemienia się w szkielet

chrzęstny, który stopniowo ulega skostnieniu. Z biegiem lat ilość

składników mineralnych wzrasta. Szkielet osiąga największą

wytrzymałość w wieku 25 – 40 lat. Po tym okresie kości stają się

coraz mniej wytrzymałe, a na starość wręcz łamliwe.

14

PROCES KOSTNIENIA

Aby nasz szkielet prawidłowo się rozwijał i funkcjonował należy przestrzegać higienicznego trybu życia. W okresie wzrostu kośćca, u dzieci i młodzieży szczególnie ważne jest:

stosowanie odpowiedniej diety bogatej w białko, wapń i witaminę D3,

uprawianie ćwiczeń fizycznych przyczyniających się do harmonijnego wzrostu organizmu,

unikanie ćwiczeń wysiłkowych mogących nadmiernie obciążyć szkielet i doprowadzić do jego deformacji,

zachowywanie prawidłowej pozycji podczas siedzenia, leżenia,

odpowiednio długi sen – od 9 do 11 godzin. 15

Kryteria sukcesu dla ucznia do zadań w karcie pracy:

wymienisz 4 elementy budowy fizycznej kości, wymienisz 2 składniki chemiczne kości, opiszesz doświadczenie wykazujące znaczenie składników chemicznych dla właściwości kości,wykażesz związek pomiędzy budową a funkcją kości. (odpowiesz na pytanie kluczowe).

16

NaCoBeZu

Ułożysz definicje do haseł znajdujących się

w krzyżówce.NaCoBeZU I

1. Ułożysz poprawne definicje do wszystkich haseł.

2. Wykonasz pracę czytelnie.

3. Posłużysz się terminologią biologiczną.

NaCoBeZU II1. Opracujesz krzyżówkę i ułożysz poprawne definicje do wszystkich haseł.2. Wykonasz pracę czytelnie.3. Posłużysz się terminologią biologiczną.

 

17

PRACA DOMOWA

Dziś nauczyłem się…………………………………….

Zrozumiałem, że………………………………………

Przypomniałem sobie, że……………………………...

Zaskoczyło mnie, że…………………………………..

Dziś osiągnąłem założony cel, gdyż…………………18

RUNDKA NIEDOKOŃCZONYCH ZDAŃ

J. Balerstet, L. Betleja, T. Falkowski, B. Jakubik, R. Kościelniak, K.Kulpiński, A. Tyc, M. Zaleska-Szczygieł, Vademecum Matura 2011 Biologia, wyd. Operon, Gdynia 2010.podręcznik: M. Jefimow. Puls życia 2, wyd. Nowa Era, Warszawa 2012, str. 35 – 38.

19

ŹRÓDŁA:

Autorki:

Lidia Trabczys

Anna Karpa

Fotografie:

Lidia Trabczys

20