Upload
ksiegarnia-grzbiet
View
1.079
Download
7
Embed Size (px)
Citation preview
SPIS TREŚCI
SPIS MAP, SCHEMATÓW I TABEL
SPIS ILUSTRACJI .
PRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA .
PoDz~KOWANIA
ŹRÓDŁA ORAZ PRZYJĘTE NAZEWNICTWO
PRZEDMOWA.
ROZDZIALI WOJNA JEST NIEUNIKNIONA
ROZDZIALII jAKIE SĄ. ICH ZAMIARY?
ROZDZIAŁ III AUSTRIA NIE BĘDZIE TAK GŁUPIA ................... .
ROZDZIALIV To JEST WOJNA!
ROZDZIALV OSIEM DNI KWIETNIA, CZĘŚĆ PIERWSZA:
6
7
9
10
12
13
17
63
113
175
ROZPOCZĘCIE WOJNY I ZWROT WYDARZEŃ .. . .. 219
ROZDZIAL VI OSIEM DNI KWIETNIA, CZĘŚĆ DRUGA:
CZTERY KOLEJNE ZWYCIĘSTWA .
INTERMEZZO
TABELA PORÓWNAWCZA STOPNI WOJSKOWYCH ..
ZAŁĄCZNIKI
UWAGI WPROWADZAJĄ.CE
l. Armia austriacka, kwiecień 1809
2. Schemat organizacyjny wojsk w trakcie kampanii kwietniowej w Bawarii
3. Schemat organizacyjny wojsk w czasie bitwy pod Abensbergiem oraz w trakcie pościgu do Landshut (20-21 kwietnia) ...
4. Schemat organizacyjny wojsk w czasie bitwy pod Eckmiihl (22 kwietnia)
UWAGI DO BIBLIOGRAFII
INDEKS
299
393
394
395
397
401
424
440
452
457
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
SPISMAP
l. Europa Środkowa w kwietniu 1809 2. Teatr działań wojennych w Bawarii 3. Położenie wojsk 9 kwietnia 1809 4. Początkowe ruchy, l 0-16 kwietnia 1809 S. Davout i Bellegarde, 10-18 kwietnia 1809 6. Działania pod Hirschau, 11 kwietnia 1809 7. Działania pod Ambergiem, 13 kwietnia 1809 8. Ursensollen, 14 kwietnia 1809 9. Przeprawa w Landshut, 16 kwietnia 1809 10. Pościg za Deroyem, 16 kwietnia 1809 11. Potyczka w Reinhausen, l 7 kwietnia 1809 12. Ruchywojsk w dniach 16-18 kwietnia 1809 13. Główny obszar działań, 19-23 kwietnia 1809 14. Hausen-Teugn i Di.inzling, 19 kwietnia 1809 l S. Arnhofen i Biburg, 19 kwietnia 1809 16. Pfaffenhofen, 19 kwietnia 1809 17. Abensberg, widok ogólny, 20 kwietnia 1809 18. Bitwa pod Abensbergiem, widok szczegółowy 19. Działania pod Laichling, 21 kwietnia 1809 20. Eckmi.ihl, widok ogólny, 22 kwietnia 1809 21. Bitwa pod Eckmi.ihl, 22 kwietnia 1809, godzina 14 22. Bitwa pod Eckmi.ihl, 22 kwietnia 1809, wieczór 23. Szturm Ratyzbony, 23 kwietnia 1809
SCHEMATY
l. Schemat organizacyjny pułków austriackich, 1809 2. Schemat organizacyjny pułków francuskich, 1809 93 3. Schemat organizacyjny pułków Związku Reńskiego, 1809 4. Schemat marszu korpusu Davouta, 19 kwietnia 1809
TABELE
l. Armia pruska w 1809 2. Siły austriackiej głównej armii, marzec-kwiecień 1809 3. Austriackie Freibataillone (bataliony ochotników), kwiecień 1809 4. Austriackie formacje stacjonarne, kwiecień 1809 S. Austriacka główna armia: jednostki detaszowane lub brakujące na dzień
lO kwietnia
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
SPIS ILUSTRACJI
Wszystkie ilustracje pochodzą z kolekcji autora, chyba, że inaczej zaznaczono w uwagach.
l. Cesarz Franciszek I (1768-183S ). 2. Cesarzowa Maria Ludwika ( 1787-1816). 3. Johann Philipp hrabia Stadion ( 1763-1824 ). 4. Klemens von Metternich ( 1773-18S9). S. Car Aleksander I ( 1777-1825 ). 6. Fryderyk Wilhelm III ( 1770-1840). 7. Fryderyk Wilhelm von Goetzen ( 1767-1820). 8. Arcyksiążę Karol (1771-1847). 9. Anton Mayervon Heldensfeld ( 1765-1842). 10. Philipp hrabia Griinne ( 1762-18S4). 11. Heinrich hrabia von Bellegarcle ( 17 60-184 S). 12. Johann hrabia Kolowrat ( 1714-1816). 13. Fryderyk ksiąi.ę Hohenzollern-Hechingen ( 17 S 7-1844). 14. Franciszek książę Rosenberg ( 1761-1832). 15. Arcyksiążę Ludwik ( 1784-1864 ). 16. Johann von Hitler ( 1748-1819). 17. Johannes książę Liechtenstein ( 1760-1836). 18. Michael Freiherr von Kienmayer ( 17SS-1828). 19. Napoleon (1769-1821). 20. Marszałek Aleksander Berthier, książę Neuchatel ( 17S3-181S ). 21. Antoine Fran<;ois Andn!ossy ( 1761-1828 ). 22. Marszałekjean Lannes, książę Montebello ( 1769-1809). 23. Marszałek Louis Nicholas Davout, książę Auerstadt ( 1770-1823 ). 24. Marszałek And re Massena, książę Rivoli ( 17 58-1817). 2S. Louis Pierre Montbrun ( 1770-1812). 26. Marszałek Fran<;ois Lefebvre, książę Gdańska ( 1755-1820). 2 7. Marszałek Jean Baptiste Bessieres, książę Istrii ( 17 68-1813). 28. Dominique Rene Vandamme (1770-1830). 29. Nicolas Charles Oudinot ( 1767-1847). 30. Francuska piechota lekka. 31. Francuska piechota liniowa. 32. Kirasjer francuski. 33. Karabinier francuski. J4. Wirtemberscy jegrzy.
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
8 SPIS ILUSTRACJI
35. Piechota bawarska. 36. Kawaleria bawarska. 37. Piechota austriacka. 38. Huzar austriacki. 39. Austriaccy grenadierzy. 40. Austriaccy kirasjerzy. 41. Bitwa pod Abensbergiem ( 20 kwietnia). 42. Bitwa pod Landshut (21 kwietnia). 43. Bitwa pod Eckmuhl (22 kwietnia). 44. Szturm Ratyzbony (23 kwietnia). 45. Wspinaczka na mury Ratyzbony.
Symbole na mapach John H. Gili © 2006, all nghts reserved
Rodzaje jednostek oznaczono następującymi symbolami. Tak jak w tekście nazwy pisane kursywą oznaczają Inhabera (właściciela) lub dowódcę oddziału.
Jednostki kawalerii: austriacki pułk huzarów Liechtenstein l ::;o;;oo:---: l Liechtenstein
Jednostki piechoty: austriacki pułk piechoty Hiller
Jednostki artylerii (wszystkie nacje): 111
c::=!'!c::::::J H ii/er
Kolor wskazuje daną nację. Austriacy zaznaczeni są kolorem białym, Francuzi czarnym, niemieccy sojusznicy Napoleona szarym.
Bawarska 3. dywizja = • Francuska 1. dywizja kawalerii = ~
Ruchy Austriaków (natarcia i odwroty) zaznaczone są linią przerywaną. zaś te Francuzów i ich niemieckich sprzymierzeńców ciągłymi.
Ruchy Austriaków = · · · · · · ~ Ruchy sprzymierzonych = Tam gdzie uznano za stosowne, użyto poniższych symboli wielkości jednostek
1>;:::::::1 Pułk
" l ..... Batalion
lub szwadron Kompania
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
PRZEDMOWA DO POLSKIEGO WYDANIA
V ampania 1809 r. jest drugą kampanią cesarza Napoleona, do której przystępował on ~ jednostkami nie składającymi się już w lwiej części z wojsk zaprawionych w bojach. Niejednokrotnie można się spotkać z opiniami, że widoczne są już wtedy pierwsze symptomy schyłk'U francuskiego prymatu nad innymi armiami. Zważywszy na fakt, że walki toczyły się głównie z Austriakami, którzy byb wcześniej tak często bici przez napoleońskich weteranów, wniosek o zaniku dominacji Francuzów jest niezwykle symptomatyczny. Na pytanie, jak było w rzeczywistości odpowiada niniejsza praca.
Jest to dzieło ze wszech miar wyjątkowe, gdyż napisane przez historyka, który dokładnie zbadał archiwa obu stron konfliktu, a jego wcześniejsza praca dotycząca niemieckich sojuszników Cesarza Francuzów daje pewność, że nie pominął w swoim opisie jakże ważnej części wojsk sprzymierzonych. Liczne przypisy, zawierające również relacje bohaterów tamtych wydarzeń są dowodem na znakomity warsztat nauko"''Y Gilla, dzięki czemu łączy on potoczystą narrację z wiarygodnością. Dzięki lekturze kolejnych stron polski czytelnik będzie mógł zweryfikować swoje dotychczasowe wiadomości na temat przebiegu walk, wyszkolenia wojsk i umiejętności dowódców. Autor obala mit niskiej wartości żołnierzy niemieckich sojuszników Napoleona, jak dążenia do zajęcia stolicy, zamiast próby rozbicia głównych sił przeciwnika. Gili polemizuje w wielu sytuacjach z autorami wcześniejszych opracowań, co jednak ma miejsce w przypisach, tak więc Ci, którzy chcą skupić się na narracji, będą mogli bezproblemowo kontynuować lekturę.
Pierwszy tom, który wydawnictwo oddaje w ręce czytelnika zajmuje się przygotowaniami do wojny, wyjaśniając przyczyny konfliktu i nastawienie zainteresowanych stron jego eskalacją. Następnie omówiono organizację obu armii, ich stopień gotowości bojowej oraz pierwsze walki do 24 kwietnia. Autor jest niewątpliwie pod wrażeniem działań francuskiego cesarza, ale zważywszy na początkową sytuację i jej dramatyczne odwrócenie na swoją korzyść trudno mu się dziwić. Mimo tego nie można posądzać go o stronniczość, zwłaszcza, że każdy wniosek jest doskonale udokumentowany źródłowo.
Ponieważ praca pozbawiona jest przypisów odredaktorskich chciałbym wyjaśnić kilka spraw. Stopnie austriackie i francuskie są oczywiście przetłumaczone na język polski Ich odpowiedniki dla ówczesnej nomenkłatury znajdują się w tabeli na s. 394, wraz z oryginalną pisownią. W armii polskiej nie występował wtedy stopień podpułkownika, jednak jest on zastosowany w tekście głównym w odniesieniu do stopni austriackich. Takich odpowiedników nie posiadały stopnie Feldmarschall-Leutnant (FML), Feldzeugmeister {FML) oraz Generał der Kavallerie (GdK). W tych wypadkach użyłem skrótów. Ze względy na fakt, iż jednostki austriackiej artylerii nazywane były od wagomiaru armat, pomimo posiadania w swoim składzie również haubic, zdecydowałem się na użycie zwrotu "bateria dział x-funtowych': W takich wypadkach należy pamiętać, że zasadniczo baterie składały się z 4 armat i 2 haubic (najczęściej 7 funtowych), zaś brygadowe baterie z 8 armat.
Mariusz Promis
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Ponzi:ĘKOWANIA
Prace historyczne są zawsze efektem wysiłku grupy osób i niniejsza praca nie jest w tym względzie wyjątkiem. Dlatego też chciałbym w tym miejscu po
święcić nieco miejsca osobom, które pomogły mi zrealizować tę pracę. Oczywiście wszelkie błędy interpretacyjne należy zapisać na moje konto, lecz praca ta nigdy by nie powstała, gdyby nie pomoc dużej grupy osób, którym chcę za to podziękować.
Jeśli chodzi o pracowników naukowych Haus-, Hof-, oraz Staatsarchiv i Kriegsarchiv, wdzięczny im jestem za ich bezcenne wsparcie, w szczególności dr Broucek i dr Gaisbauer. Zespół biblioteki w Kriegsarchiv zasługuje na specjalne podziękowanie za cierpliwość i uczynność. Jestem dozgonnie wdzięczny dr Manfriedowi Rauchensteinerowi, Michaelowi Wenzelowi oraz Panu Ferdi Woberowi za ich ogromną troskliwość oraz Gastfreundlichkeit (gościnność - przyp. M. P.). Po drugiej stronie granicy, dr Laszło Ottovay i dr Eva Nyulaszi-Straub byli niezbędni dla zrozumienia przez mnie źródeł w języku węgierskim.
Pracując w niemieckich archiwach miałem przyjemność napotkać fachowców z Generallandesarchivw Karlsruhe (dr Bri.ining), Sachsisches Hauptstaatsarchiv Dresden (radca archiwalny Schirok), Militargeschichtliches Forschungsamt (Pani R. Stang), Hauptstaatsarchiv Stuttgart (zapewniające dostęp do wszelkich materiałów oraz dysponujące szybką obsługą). Chciałbym ponadto wspomnieć o szczególnie wspierającym mnie dr A. Fuchsie oraz ludziach z Kriegsabteilung w Bayerisches Hauptstaatsarchiv. Dr Fuchs, obecnie na emeryturze, zasługuje na osobną wzmiankę za wiele lat pomocy w różnego rodzaju projektach. Dr Thomas Hemmann, którego świetna witryna internetowa warta jest odwiedzenia (www.napoleonzeit.de), Pan Uwe Wild oraz Pan Alfred Umhey byli w wielu przypadkach bardzo taktowni w udzielaniu mi pomocy.
Jeśli chodzi o stronę francuską, źródłem większości materialu stanowiącego tło prac było Archives de la Guerre w Vincennes, a jego pracownicy zawsze służyli mi pomocą, niejeden raz wykraczając poza zakres swoich obowiązków. Archives Nationales oraz Archiwa Ministerstwa Spraw Zagranicznych stanowią również wzór sprawności działania i profesjonalizmu.
Jeśli chodzi o moich amerykańskich i brytyjskich przyjaciół, chciałbym rodziękować dr Mike'owi Leggiere, dr Samowi Mustafa, dr l\1ike'owi Pavkovic'owi oraz dr R.ickowi Schneidowi za bezgraniczne wsparcie i koleżeństwo. Cała czwórka zasługuje na uznanie za dzielenie się swoimi przemyśleniami oraz materiałami, często wybawiającymi mnie z kłopotów. Dr Roger Harrison
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
Poozi!lKOWANLA 11
i dr Michael Yatfe z Near East-South Asia Center for Strategie Studies pomogli mi, komentując pracę pod względem edytorskim, dzieląc się ze mną swoją ogromną wiedzą. Dr Ashley J. Tellis zwiedził ze mną Ratyzbonę i wsparł mnie odpowiednimi fotografiami. Pan Dave Hollins ze Zjednoczonego Królestwa, będący prawdziwym źródłem wiedzy w kwestiach austriackich, wskazał mi mnóstwo interesujących szczegółów. Pan Mark van Hartem z małego, lecz wspaniałego Muzeum Armii Holenderskiej (Legermuseum) w Delft przedstawił szereg wartościowych obserwacji dotyczących austriackiego sposobu myslenia. Pan Peter Harrington, właściciel kolekcji Ann e S. K. Brown (biblioteka Johna Haya, Uniwersytet Brown), światowego źródła ikonografii wojskowej, pomógł zlokalizować i dostarczyć wiele z obrazów użytych w tym tomie.
Wypada również przekazać czule myśli tym, których przyjaźń ceniliśmy najbardziej i których odejścia bardzo żałujemy: dr. Davidowi G. Chandlerowi, płk Johnowi R. Eltingowi, Pani Anne Elting, i dr. Guntherowi E. Rothenbergowi.
Serdeczne podziękowania składam również Frontline Books. Współpraca z nimi była niewypowiedzianą przyjemnością. Począwszy od rozmów w Waszyngtonie do wędrówek po niezliczonych bibliotekach Londynu, przejawiali sympatię, zaufanie i profesjonalne zrozumienie. Pozytywne nastawienie takich osób jak Lioneła Leventhala, Michaela Leventhala, Kate Baker i całej załogi Frontline było obecne przez cały okres współpracy. Wyróżnię w tym miejscu Jessicę Cuthbert-Smith za gruntowną i przemyślaną pracę redaktorską.
Na koniec, składam wyrazy najgłębszej wdzięczności Anne Rieman, Grantowi Gilłowi i Hunterowi Gillowi. W stosunku do Anne, która wspierała mnie w trudnych chwilach, która czytała po kilka razy wstępne wersje rozdziałów, która poświęciła część swojej podróży do Paryża na pomoc w wykonaniu fotokopii w Vincennes, wszelkie moje podziękowania wydają się zbyt małe. Razem z chłopakami tolerowali długie godziny nieobecności, niekończące się dyskusje o polityczno-wojskowych sprawach Europy początku XIX wieku i krótsze lub dłuższe zbaczanie z tras podróży, celem zatrzymania się w miejscach znanych bitew: na przykład postój na brzegach Traun (gdzie rekonstruktorzy z oddziału grenadierów Młodej Gwardii odtwarzali starcie tyralierów ze swojej jednostki), lub podróż w śnieżycy do Znojma. Ich cierpliwość, zrozumienie i wsparcie napełniały moje serce otuchą.
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
-456 UWAGI DO BIBLIOGRAFil
[ Stutterheim, Karl Freiherr von], La Guerre de l 'A n 1809 entre l'Autriche et la France, Vienna: Strauss, 1811.
Tatistcheff, Serge, A lexand re Jer et Napoleon d'aprćs leur Correspondance Inćdite, Paris: Perrin, 1891.
Thiers, Adolphe, Histoire du Consulat et de /'Empire, Paris: Paulin, 1845-69. Thimme, Friedrich. "Die hannoverschen Aufstandsplane im Jahre 1809 und
England", Zeitschrift des Historischen Vereins fur Niedersachsen, 1897. Thimme, Friedrich, "Zu den Erhebungsplanen der preussischen Patrioten im
Sommer 1808", Historische Zeitschrift, 86, 190 l. Vandal, Albert, Napoleon et Alexandre Jer, Paris: Plon, 1918. Vann, James Allen, "Habsburg Policy and the Austrian War of 1809", Central
European History, VII, 4, grudzień 197 4. Vaupel, Rudolf ed., Das Preussische Heer von Tilsiter Frieden bis zur Befreiung,
Leipzig: Hirzel, 1938. Wertheimer, Eduard, "Berich te des Grafen Friedrich Lothar Stadion ueber die
Beziehungen zwischen Oesterreich und Baiern (1807 -1809 )", Archiv fur Oesterreichische Geschichte, 63, 1882.
- Geschich te Oesterreichs und Ungarns im ersten Jahrzehnt des 19. Jahrhunderts, Leipzig: Duncker & Hum błot, 1890.
Xylander, Rudolf von, "Zum Gedachtnis des Feldzugs 1809 in Bayern'', Darstellungen aus der Bayerischen Kriegs- und Heeresgeschichte, 18, Munich: Lindauer, 1909.
Zehetbauer, Ernst, Landwehr gegen Napoleon: Oesterreichs erste Mili:: und der Nationalkrieg von 1809, Vienna: obv & hpt, 1999.
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
INDEKS (>oznacza awans w trakcie kampanii)
Albert, arcyksiążę: 30-32, 186, 189, 318, 340,358
Aleksander l, car: 7, 19, 38, 40,44-47, 65, 110, 113, 119, 121-123, 132
Am Ende, Karl, Freiherr, generał major: 181
Andn~ossy, Antoine, generał dywizji: 7, 13, 22-23, 28-30, 32-33, 36, 41, 47,63-65,86,91,101,114-121,123-125,129, 131-132,134
dAspre, Constantin, Freiherr, generał major> FML: 312,328,331,398,408,430
Badenia, oddziały: 69, 122, 161, 163,327, 364,369,416,432,434,449
Bathurst, Benjarnin: 52-53 Bawaria, oddziały (wraz z VII Korpu
sem): 56-57, 61, 64, 69, 98, 106, 109, 115-116, 121-122, 124-125, 130-132, 137, 139, 143, 1S2-1S3, 165-166, 173, 17 s, 182, 184-186, 190-192, 203-204, 206-210, 214, 217-218, 222, 225-227, 229-235, 243-246, 253, 274-281, 291-292, 294, 297, 299-303, 305-309, 311-315, 322-326,328,330,336,342, 344-346, 353, 35S-3S6, 361, 363-364, 370-371, 386,388-390,403,417,446
de Beaumont, Marc Antoine de la Boniere, generał dywizji, hrabia: 169,219,423
Bellegarde, Heinrich, GdK: 6-7, 105-106, 109, 182-183, 190-191, 193-194, 197-199,201,203,207,210,221,230-231, 233-235, 237, 239, 247, 2S1-2S2, 256, 270,287,319,334-336,349,3S1,3S3, 370-371,387,401-403,424,440
Bernadotte, Jean-Baptiste, marszałek: 77, 79, 86, 136-137, 142, 1SS-156, 169, 173,419-420
Berg, oddziały: 69, 139, 169, 171 Berthier, Aleksander, marszałek: 7, 13,
90, liS, 124-125, 130, 133, 135, 137, 139, 148-149, 151, 154-156, 167-168, l 72, 195, 197, l 99, 203-218, 231-232,
234-241, 243, 275, 290, 292-293, 317, 323,331,333,339,342-344,388,391, 394,411
Bianchi, Friedrich, generał major, baron: 278-281, 303, 308, 311, 314, 325,406, 427
von Bieber, Josef, generał major: 266, 335, 339-340, 347, 351, 354, 357-358, 367,371-372,404,426,438,443
Bonaparte: patrz Hieronim Bonaparte, Ludwik
Bonaparte oraz Napoleon Boudet, Jean, generał dywizji: 86, 163,
214,241,248-249,320,323,330,338, 344,346,370,375,386,415,433,446
Canning, George: 48-55, 60, 72, 183 Carra Saint-Cyr,Jean, generał dywizji: 86,
161,163,319,327,370,376,415,448 de Charnpagny,Jean Baptise de Nompere:
13,22-23,28-29,33,36,40-41,47,63-65, 67-68, 72, 78, 86, 90-91, 101, 113-121, 123-126, 129-134
de Chasteler,Jean, FML, markiz: 107, 186 Claparede, Michel, generał dywizji: 164,
281-282, 319-320, 327-328, 330-331, 370,376,412,434,449
Clarke, Henry, generał dywizji: 125, 129-130, 133, 136-137, 139, 142-143, 148, 151, 154, 156, 169
Clement, Franc;ois, generał brygady: 256, 305,345,356,414,431,450
Coehorn, Louis Jacques, generał brygady:282,327,412,434,449
Colbert, Edouard, generał brygady: 165, 206, 248, 281-282, 319-320, 339,346, 376,386,412,434,447
Crenneville, Ludwig, generał major: 197, 201,230,283,287,319,339,371,378, 385,387,402,425,440
Csollich, Markus, pułkownik: 307 Dania, oddziały: 138 Daru, Pierre: 118,124-125,133,149,154
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
_____ .. 458 INDEKS
Davout, Louis Nicholas, marszałek: 6-7, 42, 77-79, 86, 106, 120, 123-126, 129-130, 132-133, 135-137, 142, 144-145, 149-152, 156-161, 163, 172, 184, 190, 193-195, 197-199, 207-213, 215, 217-218,221,231, 233-239, 241, 243-244, 246-247, 249-258, 260-261, 263-264, 267-268,271-273,275,283,286,288-292,294,296-297,299,306,308,316-317, 323-324, 326, 331-334, 336-339, 341-344, 346-347, 350, 353, 359-361, 364,370,372,375,381,386,389,391, 413,430,445
von Dedovicz, Josef, FML: 406, 409 Demont, Joseph Laurent, generał dywi
zji: 159-161, 207, 213, 218, 231, 245, 257,275,289,291,308,333-334,336, 346,361,370,381,386,413-414,430, 436,439,446
Deroy, Bemhard Erasmus, generał porucznik: 6, 166, 206, 208, 213-215, 221-223, 225-227, 229, 231-232, 235, 239,243,245,275,308,333,346-347, 3S3-3SS, 361, 381, 386, 417, 435, 438, 446
Dodun, Claude: 20, 30-31,48, 63-64, 68, 72, 78,86,90, 124,131-133, ISO
von Dornberg, Wilhelm, pułkownik: 57-SS
Dupas, Pierre Louis, generał dywizji: 136-137,142,167-169,173,422
Durutte, Pierre, generał dywizji: 173, Erfurt, zjazd: 40, 120-123, 159 d'Espagne, Jean Louis, generał dywizji:
129,136,165,206,214,239,248,292, 320,327,330,343-344,370,376,412, 433,449-450
Eugeniusz de Beauharnais, wicekról: 120, 125, 127, 130, 132-135, 137-138, 147, 1Sl,lS3-154, 173
Perdinand d'Este, GdK, arcyksiążę: 22-23,30,37,43,46,69-70,103,108-109
Fouche, Joseph: 34, 126-128, 130, 219 Franciszek, cesarz Austrii: 7, 16, 18-19,
22-23, 25, 31-34, 40-41, 43, 45, 64, 66-68,72-73,75,79,98,101,113,121-122,135,184,191,322
Fresnel, Johann, FML: 199, 287, 40 l Friant, Louis, generał dywizji: 125, 130,
158, 193-195, 198-199,201,207, 213, 231,236,238,241,247,2S6,2S9,263-267,269-270,272,291,294,297,317, 332-333, 336-337, 353, 357, 360,413, 430,445
Fryderyk, król Wirtembergii: 20, 134-135,167,220,315
Fryderyk Wilhelm III, król Prus: 7, 19, 30,37-44,86,108,116-117,130
Gilly, Jacques Laurent, generał brygady: 264-265,267,269-271,295,413, ·BO, 445
von Goetzen, Friedrich Wilhelm, puł
kownik: 7, 37, 39,42-44, 57, 60, 108 von Gri.inne, Phihpp, FML, hrabia: 7, 29-
31, S6-S7, 63-64, 72, 75-77, 87,91-92, 97,185,391
Guclin Charles Etienne, generał dywizji: 158-159, 213, 236, 256-258,261, 267, 272, 290-291, 296, 305, 308, 316-31-, 343-344, 350, 352-354, 357-358, 361, 381,384-385,389,413,431,448
Guiton, Adrien Fran~ois, generał brygady:256,305,308,414,431,450
Hesja, oddziały: 58, 61, 161, 164,249,319, 327,415-416,432-433,436,449,451
tliszpania:24,35,62, 115 von tliller, Johann, Freiherr, Fl'>1L: '7", 89,
103, 178-179, 185, 189, 191,204,221, 225,230,232,235,248,251,256,2-1, 282,287-289,301-302,306-308, 311, 313-315, 321-323, 325-326, 328-331, 334, 341-343, 373, 376, 387-388,403-407,428,455
Holfmeister, Jose f, generał major: 30 l, 307,328,407,428
von Hohenfeld, Otto, generał major: 251, 288,313,407,428
Hohenlohe-Waldenburg-Bartenstein, Ludwig, książę, FML: 357-360, 405, 426
von Hohenzollern, Friedrich, FML, książę: 110
Holandia, oddziały: 136, 138, 150, 169, 420
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
iNDEKS
von Hugel, Friedrich August, generał major: 245,303,309,311-313,344-345, 390,418,436,450
Jacquinot, Charles Claude, generał brygady: 158-160, 199, 207, 231, 236, 256, 291,303,305-306,317,324,414,432
Jelaćić, Franz, Freiherr, FML: 179, 181, 184-186, 191-192, 220, 230, 232, 234, 251,256,387-388,405,407-408,429
Hieronim Bonaparte, król Westfalii: 22, 59, 118, 122, 135, 139, 169, 171, 173, 217,420
Jan, GdK, arcyksiążę: 22-23, 25-26, 30, 39,54-55,57,73,76-77,81,83-85,87, 89-90, l 03, l 06-108, 11 o, 388
Józef Bonaparte, król Hiszpanii: 19, 24-25,35,45,55,66,120-123,134,151
Józef, feldmarszałek, arcyksiążę: 23, 47, 67,101-103
Junot, Andoche, generał dywizji: 24, 27 Karol, arcyksiążę, feldmarszałek: 7, 13,
15-16, 19-21, 23-26, 29-32, 35-37, 39, 41,48-49,51,62,65-66,68,71-73,75-78,82-86,88-94,97-98, 100-109, 152, Ini~Ini~I~I~I~I~
192-194, 197, 201, 203-204, 210, 221, 223,229,231-232, 234-235,240,248-259, 267, 271, 273-275, 279, 287-289, 293-297,301,311,315-321,323,331-332, 334-335, 337, 339-342, 344-347, 349, 351, 358-361, 363-364, 366, 368, 371-374, 376, 385, 387-388, 390-394, 401,424,440,452
von Katte, Friedrich: 59-60 von Kayser, Nikolaus, generał major:
260-261, 263-265, 316, 335, 359-360, 404,426,438,442
von Kienmayer, Michael, Freiherr, FML: 7,179,186,251,328-329,331,408,430
Klenau, Johann, FML, hrabia: 182, 197, 199,201,233,236,246,252,376-378, 402, 425, 440
Kolowrat-Krakowsky, Karl, FZM, hrabia: 7, 179, 181-183, 197, 233, 251-252, 283,285, 287, 318-319, 334, 339-341, 347,349,358,371,379,385,387,402-403,424,440
Lannes, Jean, marszałek: 7, 16, 153, 164, 172,245,289,291-293,299,302,305, 308,315,317,323,325,343-344,346, 350,356,359,361,369-370,375,380-381, 383-384, 386,411,431,448
Lasałle, Anto in e Charles, generał dywizji: 16, 167, 172
von Lederer, 1gnaz, Freiherr, generał major: 271, 316-317, 364, 367, 376-377, 408, 429, 444
Ledru des Essarts, Fran~ois Roch, generał brygady: 161,205,234,415-416,432
Lefebvre, Fran~ois, marszałek: 7, 148, 165-166, 191, 203-204, 206-208, 214-215, 217-218, 225, 231-232, 237-239, 243-244,253-255,257,260,275,277-278, 289-290, 292-293, 296, 299, 308-309, 323, 332-334, 336-337, 342, 344, 346,349,350,355,359,375,381,386, 416,434,438,446,452
von Legisfeld, Ignaz, Freiherr, generał
major: 181 Legrand, Claude, generał dywizji: 15, 86,
115,161,163,248-249,320,327,330, 344,370,376,415,432,448
von Liechtenstein, Alois, generał major, książę: 264-266,404
von Liechtenstein, Johannes, GdK, książę: 7, 76,175,177,182,186,250,255, 263, 271-273, 279, 287-289, 294-296, 316-318, 337, 339-341, 347, 358, 364, 368,371,377,380,408,429-430,442
von Liechtenstein, Moritz, generał major, książę: 266,404
von Lindenau, Karl, Freiherr, FML: 31, 87-88, 250, 255, 271, 279, 317, 334, 339-340,372,375,406,429,442
Ludwik Bonaparte, król Holandii: 130, 135, 138-139,
Ludwik, FML, arcyksiążę: 7, 103, 178-179,253,256,259,274,278-281,288-289,296,301-303,307,311,313-315, 321-322, 324-325, 328-329, 334-335, 339,341,391,406,427
Ludwik X, książę Hesji-Darmstadt: 130 Ludwik, generał porucznik, książę Bawa
rii: 165, 203-204, 206, 213, 221, 243,
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
______ .. 460 INDEKS
275,278,300,303,308,330,339,344, 350,361,371,416,434,447
Lusignan, Franz, FML, markiz: 260-261, 263-265,404
von MacDermott, Thomas, pułkownik: 181
Maria Ludwika, cesarzowa: 7, 22, 31, 33, 98
Marmont, Auguste, generał dywizji: 108, 133,138,142,144,173,416,422
Marulaz,Jacob, generał dywizji: 164,216, 241,249,292,319,327-328,415,433
Massena, Andre, marszałek: 7, 86, 136-137, 14~ 14~ 151, 15~ 161, 16~20~ 214,217,219,239-241,243,248,283, 289,292-293,320,324,328,357,369, 376,386,415,432,448,454
Maksymilian d'Este, FML, arcyksiążę:
22, 39, 103, 335 Maksymilian I, Józef, król Bawarii: 121,
129,139,143,155,165,184,191,203, 207, 220, 227, 241
von Mayer, Josef, generał major: 271, 380,406,429,442
von Mayer, Josef, pułkownik: 260, 271, 273,285,287,317,363
von Mayer von Heldensfeld, Anton, generał major: 7, 65-66, 77-79, 82-83, 86, 89-92, 105, 108
Meklemburgia, oddziały: 138 von Mesko,Josef, generał major, Freiherr:
250-251,288,406,427, von Metternich, Klemens Wenzel: 7, 17,
21-22,25,28-29,32-36,47,49,58,65-67, 71-72, 79, 81, 86, 113, 115-118, 120-121, 125, 128-129, 131-132, 146, 151,454
Miollis, Sextius, generał dywizji: 137 Molitor, Gabriel, generał dywizji: 86, 141,
163,249,320,327,330,343,370,415, 432
Montbrun, Louis Pierre, generał dywizji: 7, 125, 158, 160, 172, 199, 207-208, 218, 234, 236, 246-247, 256, 268-272, 291,317,332, 334,336-339,341-342, 346-347, 359, 370, 377-379, 381, 414, 430,445
Morand, Charles Antoine, generał dywizji: 157-158, 160, 213, 246, 256-257, 261, 267, 291, 296,305-306, 308, 315-317, 325-326, 328, 330, 343-344, 346, 354, 358,361,381,385,389,413,431,448
Mortier, Adolphe, marszałek: 11 S, 123, 169
Moulin, Jean Franc;ois, generał dywizji: 240,343-344,387,436,451
Murat, Joacłtim, marszałek: 24, 45, 120, 127,217
de Nansouty, Etienne, generał dywizji, hrabia: 153, 160, 172, 208, 245, 289, 291,308,323-324,344,355-356,361, 363-365, 375, 377-378, 386, 389, 421, 437,450
Napoleon: 7, 13-30, 32, 34-40, 42-49, 57-60, 62-65, 67-79, 81-82, 86-88, 90, 94, 100, 102-106, 108, 110, 113-139, 141-167, 169, 171-173, 175, 183, 189-190, 193, 203-213, 215-221, 231-232, 237-241,243-249, 259, 261,263, 2-3, 275,283,289,291-293,296-297,299-302, 306, 308-309, 311-320, 323-324, 326-334, 339, 341-347, 349-353, 355. 358-359, 361, 369-373, 375-377, 381-382, 386,388-395,411,423,430,445, 448,452-456
Nesslinger, Hermann, pułkownik: 181, 409
von Neubronn, Franz, generał porucznik: 168,245,418,436,450
von Nordmann, Armand, generał major: 191,230,288,324-325,328.331.407, 428-429
von Oberdorf, Friedrich, generał major: 181
Otto, Louis Guillaume: 115, 124, 129, 133,135,150,220-221
Osmańskie Imperium: 122 Oudinot, Nicholas Charles, generał dywi
zji: 7, 86, 129, 135-137, 142, 144-146, 149, 153, 156, 164-165, 172, 203-205, 207-208,214-215, 219,232,239, 241, 248-249, 281-283, 289, 292, 297, 320, 330,339,344,375,386,411-412,433, 447
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
INDEKS 461
Pajol, Pierre, generał brygady: 125, 158, 160,166,207,213,231,234,246-247, 270-271,341,370,414,430,445
Passawa (oraz Oberhaus): 106, 154-155, 175,180,388,410,427,
Pelet,Jean-Jacques, kapitan: 14, 127, 152, 156,169,216,233,243-244,257,273, 280,283,290,294,317-318,327,337-338, 344, 350-352, 356-357, 365, 369, 372,384,388,390,452,455
von Pfanzelter, Josef, generał major: 259, 272,279,287,302-303,305,308,315, 331' 334, 404, 426
de Pire, Hippolyte, generał brygady, hrabia: 158, 160, 199,207,236 256, 317, 332, 343, 345, 350, 370, 377-378, 414, 431,445
Polska (Księstwo Warszawskie): 20, 78, 108,136, 143,150, 173,420
Portugalia, oddziały: 24, 143, 165,423 von Preysing, Maksymilian, generał ma
jor:223-225,233,324,330,417,43S von Prochaska, Johann, generał major:
90-91 von Provencheres, Karl Dollmayer, gene
rał major: 192, 388, 407 Prusy: 17-19, 37-40,48, 59, 62, 73, 78, 86,
108,374 von Radetzky, Josef, generał major: 76-
77, 89, 91-92, 97, 178, 221-223, 225-227,233,235,244,250,279,301,311-312,314,322,324,328-329,331,406, 427
Rainer, FZM, arcyksiążę: 23 Reinwald von Waldegg, Josef, generał
major: 186,233,409,427,443 Reuss-Plauen, Heinrich XV, FML >
FZM, książę: 279,315,406,427 von Richter,Johann, generał major: 181,
303,409-410 Rohan, Viktor generał major> FML, książę:267,339,376,380,408,424,444
von Rosenberg-Orsini, Franz, FML książę: 7, 175, 177, 183, 221,225, 229-230, 250, 255, 257-260, 268-273, 280-281, 287-288, 294-297, 320, 329, 333-337, 339-341, 346-347, 349-351, 353-354,
356-359, 363, 367-368, 372, 357, 405, 426,443
Rottermund, Heinrich, generał major, hrabia: 85, 177, 181, 252, 283, 285, 403,408,425,441
Roussel d'Hurbal, Nicholas Chevalier, pułkownik > generał major: 365
Rouyer, Marie Fran~ois, generał dywizji: 160,167-169,213,231,244,289,391, 344,370,387,421,437,451
Rosja: 17, 19-20,24,34,37,41,45-46,62, 65,74,78, 108,118-119,122-123,130
de St. Germain, Antoine, generał brygady, hrabia: 148, 160, 308, 333, 421, 437, 439,446
de St. Hilaire, Louis, generał dywizji, hrabia: 16, 136, 153, 157-158, 160, 207-209,213-215,218,225,231,236,256, 261,263,265,272,291,294-297,317, 332,336-337-353,360,372,382,413-414,430,435
St. Julien, Josef, FML, hrabia: 260, 266, 335,360,368,375,387,426,438,442
de St. Sulpice, Raymond, generał dywizji hrabia: 158, 160, 213, 218, 236, 241, 247,256,290-291,308,316-317-324, 342-345, 355-356, 364, 366, 375, 377, 386,389,414,431-432,450
Sardynia: 54-SS, 62 Saksonia, oddziały (wraz z IX Korpu
sem): von Scheibler, Karl, Freiherr, major: 192,
213,225,227,230,234,248-249,251, 256, 281-283, 288, 295, 324-325, 327, 428-429
von Schneller, Andreas, generał major: 250,255,363-367,372,375,408,429, 430,444
von Schustekh, Emanuel, generał major, Freiherr: 279, 288, 301, 305-308, 311, 313,315,321,406,427-428
Schwarzenberg, Karl, FML, książę: 40-42,44-47,62,64,78,452
von Seydewitz, Kurt, generał major: 226-227,308,354-356,364,417,435,438, 446
Sycylia: 50,53-55,62, 121
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
462 INDEKS
von Siegenthal, Heinrich Bersina, generał major: 364, 368-369, 376-377, 379, 408,429,444
Sinzendorf, Rudolf, generał major, hrabia: 181,409
Stadion, Friedrich Lothar: 22,68-69,71-73
Stadion,Johann Philipp: 7, 19-37, 39-62, 65, 67-78, 81, 83-84, 87-88, 90, lOS, 109,111,113-117,120-123,125,128-129,131132,183-184,393,452,455
von Steigentesch, August, podpułkow
nik, Freiherr: 329, 399 von Stoicevic, Andreas, generał major:
108 Stuart, Charles: 48, 52, 72, 183-184 Stuart, Sir John, generał major: 53-SS von Stutterheim, Karl, generał major,
Freiherr: 86-88, 186, 190-191, 229, 232-233, 249-250, 253, 255, 257-259, 264-268,272,281,287,295,297,321, 333, 335-336, 347, 351, 353, 355-358, 363-367, 371-372, 376-378, 385, 393, 402-403, 405-406, 426, 440, 442-443, 452,456
Szwecja: 45 Tałleyrand, Charles-Maurice: 34, 58, 67,
119,123,126-129,131 Tharreau, Jean-Victor, generał dywizji:
164,320,323,339,346,370,375,386, 411,433,447
Thierry, Ludwig Chevalier, generał major: 259, 272-275, 277-281, 287, 289, 294-297, 302-303, 305-308, 315, 334, 404,426,428
Tyrol: 22, 53, 61, 69, 78, 83-84, 86, 107, 125,139, 155,161,165-166, 173, 179, 181,186,205,210,214,227,237,240, 388,416-417
Vandarnme, Dominique Rene, generał
dywizji: 7, 167-168, 172,206,208,214, 237,244,291,299,309,312,323-324, 342-343,345-346,386,418,436,450
von Yecsey, Peter, generał major, Freiherr: 85, 177, 181, 186-187, 189-192, 201, 221,230,234,246-247,250,255,271-272,286,317,334,339-340,371,376, 378-379, 385,403,405,429,441-442
von Vincent, Karl, FML, Freiherr: 120-122,251,288,301,307,322,324-325, 329,333,407,417,426,428,435,438, 443,446
Vorarlberg: 69 Vukassowicz, FML Philipp Freiherr von:
253, 260, 263-264, 317, 335, 339-340, 345-347,351,358,363,425,438
von Wallrnoden, Ludwig, FML: 46, 50-52, 56, 68, 72
Warszawskie, Księstwo: patrz Polska Weber von Treuenfels, Franz, Fl\1L, Fre
iherr: 283, 285, 379,403,425, 441 Weissenwolff, Nikolaus Ungnad, generał
major, hrabia: 288,301, 30-:-' Westfalia, oddziały (wraz z X Korpusem):
57,59, 132,161,173,420, von Wimpffen, Maximilian, pułkmmik >
generał major, Freiherr: 91 von Wrede, Carl Philipp generał porucz
nik Freiherr von: 100-101, 165-166, 183-184, 192,203,206-208,210,213-215,221,225,227,230-231,233.235. 238-239, 243-244, 277, 279-281, 292, 302, 308-309, 311-314, 323-324, 328, 330,339,343,390,416,435
Wirtembergia, oddziały: 11, 56, 69, 153, 167,206,214,220,231,245.303,309, 311,313,315,324, 3~346. 352-353. 355, 360, 364, 366, 369-3-o. 375376, 385-386,389-390
von Zandt, FriedriLh, generał major: 2-5, 416,435
Związek Reński, pułki ( Rouyer): l S-, 160, 167-168,245,291, 370-371.421-423,437,451
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
64 ROZDZIAŁ II
wierzył, że armia była "okazalsza, dumniejsza oraz silniejsza niż kiedykolwiek wcześniej oraz przepojona duchem i entuzjazmem nieznanym dotąd w jej szeregach"6. Z końcem marca emocje chwili przekroczyły u niektórych rozsądne proporcje. Ambasador pruski zwrócił uwagę swojemu królowi, że "wiele osób wierzy, że armie francuskie wycofają się za Ren bez ryzykowania bitwy na wschód od niego. Niezależnie od tego czy dojdzie do walk czy nie, początkowe sukcesy w kampanii będą z pewnością udziałem Austriaków i jest jasne, że szybko staną się panami Niemiec aż do Renu" 7• Bawarski obserwator zanotował, że "niektórzy austriaccy oficerowie pogardzili nawet reńskim winem, gdyż mieli nadzieję napić się tego samego trunku nad brzegiem Renu w ciągu czternastu dni" 8• Dla Doduna mieszkańcy Wiednia wydawali się "zelektryzowani aż do tego stopnia, że przewidywali zmagania wojenne jako marsz triumfalny, mający przywrócić Austrii jej dawny splendor ... wierzyli, że są w stanie pokonać wszelkie przeszkody oraz w to, że ich generałowie są niezwyciężeni, ich żołnierze niezniszczalni, a ich skarb niewyczerpany" 9• Monarchia habsburska wkrótce pożałowała tej nadmiernej pewności siebie, panującej powszechnie wśród jej poddanych.
Duża część tego optymizmu była jednak wymuszona. Pozostało poczucie desperackiej pilności w postaci nieodpartego wrażenia, które zdawało się domagać działań. "Wojna jest postrzegana jako jedyny środek na zbawienie", pisał francuski ambasador 13lutego 10• Dzień wcześniej, w dalekim Sankt Petersburgu, Schwarzenberg podsumował napięcie w Wiedniu podczas jego pierwszej audiencji u cara, argumentując, że cesarz Franciszek był
"przekonany, że cesarz Napoleon zaatakuje, jak tylko zakończy swoje sprawy w Hiszpanii; obawa ta zmusiła Austrię do przygotowań obronnych, polegających na mobilizacji sił, których nie można było utrzymywać zbyt długo na stopie wojennej, gdyż nawet nadzwyczajne wysiłki, nie wystarczyłyby na dłuższą
przekazu. Patrz również wspomnienia patriotycznej pisarki Karoline Pichler w: Friedrich M. Kir· cheisen (ed.), Feldzugserinnerungen aus don Kriegsjahre 1809, Hamburg: Gutenberg, 1909. Karen Hagemann umieszcza literaturę patriotyczną roku 1809 w kontekście historii płci w: "'Ile Proud and Firm, Citizens of Austria!' Patriotism and Masculinity in Texts ofthe 'Folitical Romantics' Written During Austria's Anti-Napoleonie Wars'", German Studies Review, t. XXIX. nr l (luty 2006 l.
'List Grunnego do księcia de Ligne, 23 września 1809 w: AN, AF/1\' 1639: Campagne d'Autriche. i znajdujący się w: Joseph von Hormayr, Das Heer von lnnerostróch, Leipzig: Ilrockhaus, 181 ~.s. 391-3. Komentując morale armii kilka lat póżniej, pruski dziennik wojskowv zanotował: .. pomimo teg''· że była złożona' niezwykle niedopasowanych elementów, armia austriacka była natchniona najwvż· szym esprit d u corp.<", w: "Ober den Volkskrieg mit Ilezug a uf den Tyroler Krieg 180<1", Alilit,lir-lf,,_
chenblatt, nr 107 ( 11łipc.l 1818).
'Raport Finckensteina z 23 marca 1809 cytowany w: Rossler, Oesterrcichs Kampt: t. l, s. -ł28. Zoba.:z również jego raporty z 9 i 30 lipca 1808 w: Hassel, s. 521, SB. Jeden z członków rodziny Liechtenstein wierzył, że "podbój Bawarii będzie łatwy, niczym spacerek po Praterze" (Dodun do Champagny'ego, nr 4, 11 marca 1809, AE, t. 382).
" Beobachtungen, s. 29.
' Dodun do Champagny'ego, nr 6/2, 18 marca 1809 (AE, t. 382).
10 Andreossy do Champagny'ego, nr 7, 13lutego 1809 (AE, t. 382).
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl
jAKIE SI\ ICH ZAMIARY?
metę. W związku z tym pojawiło się pytanie czy nie byłoby lepiej spróbować swoich szans w nowej wojnie, niż pozostawać w tym stanie kryzysu i niepewnościt11.
65
Powinien on jednakże zauważyć, że za ten "stan kryzysu i niepewności': w dużej mierze odpowiedzialna była sarna Austria. W tym samym czasie Stadion informował Anstetta będącego rosyjskim charge d'affaires, o austriackich troskach: "wyrażę wszystko w wielkim skrócie': powiedział Rosjaninowi,"otóż cesarz Napoleon przekazał hrabiemu Rumiancewowi i księciu Kurakinowi, że będzie w Wiedniu w ciągu 40 dni, a my zrobimy co tylko się da, żeby temu zapobiec" 1 ~.
S lutego, w takiej oto napiętej atmosferze spotkali się główni przywódcy monarchii, aby raz jeszcze przedyskutować kwestię wojny. Stadion najwyraźniej zdominował konferencję, malując sytuację Austrii w optymistycznych kolorach oraz ponownie perswadując cesarzowi i Karolowi, że okupacja Hiszpanii przez Napoleona daje wyśmienitą, lecz ulotną szansę na sukces. Austriackie założenia dotyczące aktywnego udziału Prus w konflikcie, spowodowane spotkaniem majora Goltza ze sztabem Karola, które miało miejsce S lutego, wzmacniały argumenty Stadiona. Bodźcem do szybkich działań była niepewna sytuacja finansowa cesarstwa, z której wynikało, że w najlepszym razie skarb państwa wystarczy, by utrzymać armię wiosną; potem wojska Karola musiałyby żywić się za granicą, lub zostać zdemobilizowane 13• Biorąc pod uwagę impuls poprzednich miesięcy, nie było zbytnich wątpliwości co do wniosków płynących z tej konferencji, której efektem były konkretne decyzje militarne potwierdzające plany Stadiona dotyczące konfrontacji z Napoleonem: cesarz potwierdził swoją grudniową decyzję o wojnie i zgodził się na natychmiastowe postawienie armii w stan gotowości bojowej. Karol, uzbrojony w plany operacyjne, które jego sztabu szef, generał major Anto n Mayer von Heldensfeld, złożył u niego poprzedniego dnia, zaakceptował decyzję cesarza. Będąc w jednym ze swoich głęboko pesymistycznych nastrojów był raczej zrezygnowany niż entuzjastyczny, deklarując ponuro, że "nie głosowałem za wojną. Niech ci, którzy podjęli tę decyzję, wezmą na siebie odpowiedzialność" 14•
"Aleksander do Rumiancewa, 14lutego 1809 (VPR, t.IV, s. 493).
" Raport Anstella z 14lutego 1809 w: Martens, t. III, s. 32. Napoleon rzeczywiście wydal tego typu oświadczenie Rumiancewowi i Kurakinowi ( Kurakin do Aleksandra, 30 stycznia I809, VPR, t. IV, s. 469), lecz Stadion, świadomie lub ze względu na swoją ignorancję, wyją! owo zdanie z kontekstu; z raportu Kurakina jasno wynika, że Napoleon tę groibę czynil warunkowo: jeśli Austria zaatakuje, wtedy Francuzi zjawią się w Wiedniu w ciągu czterdziestu dni. Stadion prawdopodobnie dowiedział się o wypowiedzi Napoleona z raportu Metternicha, dotyczącego jego dyskusji z rosyjskimi dyplomatami (jak w: Metternich do Stadiona, 2 łutego 1809, Mettern ich, Memoirs, t. l!, s. 319, gdzie wspomina podobne groźby francuskie).
''Austriacki minister finansów O'Donnell powiedział francuskiemu ambasadorowi, że: "ja w swoim departamencie, bylem na stopie wojennej już od dłuższego czasu; potrzeby armii pochłaniają wszystko i nie może to trwać wiecznie" (opisane w: Andn!ossy to Champagny'ego, nr 7, 13 lutego 1809, AE, t. 382, ten fragment jest podkreślony w oryginale).
" Karol do Mayera według wspomnień tego ostatniego (Mayer, "Journal fiir dasJahr I809", Nachl.,
http://grzbiet.pl/sklep/1809-grom-nad-dunajem-zwyciestwa-napoleona-nad-habsurgami
Przykładowy rozdział książki: 1809 Grom nad Dunajem. Zwycięstwa Napoleona nad Habsurgami
Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl