ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ

• ΟΡΙΣΜΟΣΟΡΙΣΜΟΣ

Πολίτευμα είναι ο τρόπος οργάνωσης και άσκησης Πολίτευμα είναι ο τρόπος οργάνωσης και άσκησης της κρατικής εξουσίαςτης κρατικής εξουσίας

1

ΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΩΝΜΟΡΦΕΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΩΝ

Μοναρχικά πολιτεύματαΜοναρχικά πολιτεύματα

Ολιγαρχικά πολιτεύματαΟλιγαρχικά πολιτεύματα

Δημοκρατικά πολιτεύματαΔημοκρατικά πολιτεύματα

2

Μοναρχικά πολιτεύματαΜοναρχικά πολιτεύματαΌλες οι εξουσίες Όλες οι εξουσίες συγκεντρώνονται στο πρόσωπο συγκεντρώνονται στο πρόσωπο του μονάρχη (του μονάρχη (απόλυτη απόλυτη μοναρχία)μοναρχία)

Ο μονάρχης παραχωρεί Ο μονάρχης παραχωρεί ΣύνταγμαΣύνταγμα- - ορίζεται η λειτουργία και άλλων ορίζεται η λειτουργία και άλλων κρατικών οργάνων, όπως η Βουλή η κρατικών οργάνων, όπως η Βουλή η οποία ψηφίζει τους νόμους μαζί με οποία ψηφίζει τους νόμους μαζί με τον μονάρχη τον μονάρχη (συνταγματική (συνταγματική μοναρχία)μοναρχία)Το κράτος

είμαι εγώ

Είμαστε στο εμείς κι όχι στο εγώ

3

Ολιγαρχικά πολιτεύματαΟλιγαρχικά πολιτεύματα

Η εξουσία ασκείται από Η εξουσία ασκείται από περιορισμένο αριθμό περιορισμένο αριθμό προσώπων- σήμερα προσώπων- σήμερα εμφανίζονται με τη μορφή εμφανίζονται με τη μορφή στρατιωτικών δικτατοριώνστρατιωτικών δικτατοριών

Δικτατορία είναι εκείνο το Δικτατορία είναι εκείνο το πολίτευμα όπου η εξουσία ασκείται πολίτευμα όπου η εξουσία ασκείται με τρόπο απολυταρχικό από ένα με τρόπο απολυταρχικό από ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων στο άτομο ή μια ομάδα ατόμων στο οποίο οι πολίτες στερούνται των οποίο οι πολίτες στερούνται των βασικών τους δικαιωμάτωνβασικών τους δικαιωμάτων

4

ΔημοκρατίαΔημοκρατία

• Πηγή εξουσίας και ανώτατο όργανο της πολιτείας Πηγή εξουσίας και ανώτατο όργανο της πολιτείας είναι ο λαόςείναι ο λαός

Δημοκρατία ( δήμος+κράτος)- Αρχαία ΑθήναΔημοκρατία ( δήμος+κράτος)- Αρχαία Αθήνα

5

ΔημοκρατίαΔημοκρατία

1.Άμεση δημοκρατία1.Άμεση δημοκρατία• Ο λαός Ο λαός συμμετέχει άμεσασυμμετέχει άμεσα στην άσκηση εξουσίας και στη λήψη των στην άσκηση εξουσίας και στη λήψη των

πολιτικών αποφάσεων- πολιτικών αποφάσεων- παράδειγμα: αρχαία Αθήναπαράδειγμα: αρχαία Αθήνα

Σήμερα η άμεση δημοκρατία δεν είναι εφικτή ή μήπως είναι;;;;;Σήμερα η άμεση δημοκρατία δεν είναι εφικτή ή μήπως είναι;;;;;

Στοιχεία άμεσης δημοκρατίας σήμερα: Στοιχεία άμεσης δημοκρατίας σήμερα:

α) δημοψήφισμα β) λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλίαα) δημοψήφισμα β) λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία

άμεση αντιπροσωπευτική

6

2. Αντιπροσωπευτική δημοκρατία2. Αντιπροσωπευτική δημοκρατία

Ο λαός ασκεί την εξουσία μέσω των Ο λαός ασκεί την εξουσία μέσω των αντιπροσώπων του , των βουλευτώναντιπροσώπων του , των βουλευτών

Μορφές αντιπροσωπευτικής δημοκρατίαςΜορφές αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας

1.1. Βασιλευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατίαΒασιλευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία

2.2. Προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατίαΠροεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία

3.3. Προεδρική κοινοβουλευτική δημοκρατίαΠροεδρική κοινοβουλευτική δημοκρατία

7

Βασιλευόμενη κοινοβουλευτική Βασιλευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατίαδημοκρατία

αρχηγός κράτους είναι ο αρχηγός κράτους είναι ο βασιλιάς – το αξίωμά βασιλιάς – το αξίωμά του είναι κληρονομικό του είναι κληρονομικό και ισόβιοκαι ισόβιο

η κυβέρνηση εκλέγεται η κυβέρνηση εκλέγεται από το λαό και ασκεί από το λαό και ασκεί την εξουσία- ο βασιλιάς την εξουσία- ο βασιλιάς δεν έχει πολίτικές δεν έχει πολίτικές αρμοδιότητεςαρμοδιότητες

Παραδείγματα Παραδείγματα χωρών:χωρών:

Μ.Βρετανία, Μ.Βρετανία, Ισπανία, Ισπανία, Βέλγιο, Βέλγιο, Ολλανδία, Ολλανδία, ΣουηδίαΣουηδία

8

Προεδρευόμενη κοινοβουλευτική Προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατίαδημοκρατία

Αρχηγός του κράτους Αρχηγός του κράτους είναι ο Πρόεδρος της είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας – Δημοκρατίας – εκλέγεται από τη εκλέγεται από τη Βουλή- δεν έχει Βουλή- δεν έχει ουσιαστικές πολιτικές ουσιαστικές πολιτικές αρμοδιότητεςαρμοδιότητες

Η εξουσία ασκείται Η εξουσία ασκείται από την από την εκλγμένη από το εκλγμένη από το λαό κυβέρνησηλαό κυβέρνηση

Παραδείγματα Παραδείγματα χωρών: Ελλάδα, χωρών: Ελλάδα, ΙταλίαΙταλία

9

Προεδρική κοινοβουλευτική Προεδρική κοινοβουλευτική δημοκρατίαδημοκρατία

Αρχηγός του Αρχηγός του κράτους ο κράτους ο Πρόεδρος της Πρόεδρος της Δημοκρατίας – Δημοκρατίας – εκλέγεται από εκλέγεται από τον λαό άμεσα τον λαό άμεσα (όπως στην (όπως στην Γαλλία) ή και Γαλλία) ή και έμμεσα (ΗΠΑ) έμμεσα (ΗΠΑ)

Σχηματίζει ο ίδιος Σχηματίζει ο ίδιος την Κυβέρνησή του την Κυβέρνησή του και είναι ο και είναι ο Πρόεδρος της Πρόεδρος της Κυβέρνησης – Κυβέρνησης – διαθέτει ουσιαστικές διαθέτει ουσιαστικές πολιτικές πολιτικές αρμοδιότητεςαρμοδιότητες

Παραδείγματα: Παραδείγματα: Κύπρος, Γαλλία, Κύπρος, Γαλλία, Ρωσία, ΗΠΑΡωσία, ΗΠΑ

10

Να βρείτε παράγωγες ή σύνθετες λέξεις που προέρχονται από Να βρείτε παράγωγες ή σύνθετες λέξεις που προέρχονται από ή περιέχουν την λέξη άρχωή περιέχουν την λέξη άρχω

άρχω

11

Να βρείτε παράγωγες ή σύνθετες λέξεις που προέρχονται από Να βρείτε παράγωγες ή σύνθετες λέξεις που προέρχονται από ή περιέχουν την λέξη δήμος ή περιέχουν την λέξη δήμος

Δήμος

12

Ας σκεφτούμε λέξεις και φράσεις που συνδέονται με την έννοια Ας σκεφτούμε λέξεις και φράσεις που συνδέονται με την έννοια δικτατορίαδικτατορία

δικτατορία

13

Βασιλευόμενη Βασιλευόμενη δημοκρατίαδημοκρατία

ΠροεδρευόμενηΚοινοβουλευτικήδημοκρατία

Προεδρική Προεδρική ΚοινοβουλευτικήΚοινοβουλευτικήδημοκρατίαδημοκρατία

Γαλλία

Ισπανία

Κύπρος

Αλβανία

Ιταλία

Ολλανδία

Βέλγιο Μεγάλη Βρετανία

ΗΠΑ

Ρωσία

Νορβηγία

14

ΣύνταγμαΣύνταγμα

• Ο ανώτατος νόμος του Ο ανώτατος νόμος του κράτουςκράτους

• Ο θεμελιώδης νόμος Ο θεμελιώδης νόμος του κράτουςτου κράτους

• Όλοι άλλοι οι νόμοι πρέπει να Όλοι άλλοι οι νόμοι πρέπει να συμφωνούν με το Σύνταγμα και να συμφωνούν με το Σύνταγμα και να ακολουθούν τις διατάξεις του (το ακολουθούν τις διατάξεις του (το πνεύμα και το γράμμα του πνεύμα και το γράμμα του Συντάγματος)Συντάγματος)

• Καθορίζει την μορφή του Καθορίζει την μορφή του πολιτεύματος, περιγράφει τα πολιτεύματος, περιγράφει τα όργανα της πολιτείας, όργανα της πολιτείας, κατοχυρώνει τα δικαιώματα κατοχυρώνει τα δικαιώματα των πολιτών και ρυθμίζει τις των πολιτών και ρυθμίζει τις υποχρεώσεις τουςυποχρεώσεις τους

15

Είδη ΣυνταγμάτωνΕίδη Συνταγμάτων

• ΉπιαΉπια

• Οι διατάξεις Οι διατάξεις αναθεωρούνται δύσκολα αναθεωρούνται δύσκολα (κάποιες μάλιστα (κάποιες μάλιστα απαγορεύεται να απαγορεύεται να αναθεωρηθούν), μόνο ανά αναθεωρηθούν), μόνο ανά τακτικά διαστήματα και τακτικά διαστήματα και υπό αυστηρές υπό αυστηρές προϋποθέσειςπροϋποθέσεις

• Οι διατάξεις Οι διατάξεις αναθεωρούνται σχετικά αναθεωρούνται σχετικά εύκολα και χωρίς εύκολα και χωρίς χρονοβόρες διαδικασίεςχρονοβόρες διαδικασίες

• ΑυστηράΑυστηρά

16

Ψηφίστηκε μετά την μεταπολίτευση το 1975

Αναθεωρήθηκε τελευταία το 2008

Είναι αυστηρό γιατί αναθεωρείται μόνο κάθε οκτώ χρόνια περίπου και απαγορεύει την μεταβολή ορισμένων διατάξεων

17

Βασικές αρχές του Συντάγματος της ΕλλάδαςΒασικές αρχές του Συντάγματος της Ελλάδας

Λαϊκή Λαϊκή κυριαρχίακυριαρχία

Κράτος Κράτος δικαίουδικαίου

Κράτος Κράτος πρόνοιαςπρόνοιας

Διάκριση των Διάκριση των λειτουργιώνλειτουργιών

18

Λαϊκή (λαός = εκλογικό σώμα) κυριαρχίαΛαϊκή (λαός = εκλογικό σώμα) κυριαρχία

• Δικαίωμα εκλέγειν και Δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι στα δημόσια εκλέγεσθαι στα δημόσια αξιώματααξιώματα

• Δημοψήφισμα και λαϊκή Δημοψήφισμα και λαϊκή νομοθετική παρέμβασηνομοθετική παρέμβαση

• Συλλογική δράση Συλλογική δράση (συνεταιρισμοί, σύλλογοι, (συνεταιρισμοί, σύλλογοι, πολιτικά κόμματαπολιτικά κόμματα

• Υποχρέωση σεβασμού της Υποχρέωση σεβασμού της λαϊκής κυριαρχίας από τα λαϊκής κυριαρχίας από τα όργανα της πολιτείαςόργανα της πολιτείας

19

Κράτος δικαίουΚράτος δικαίου

• Αρχή της νομιμότητας Αρχή της νομιμότητας των πράξεων των των πράξεων των οργάνων της πολιτείαςοργάνων της πολιτείας

• Προστασία των Προστασία των θεμελιωδών θεμελιωδών δικαιωμάτων των δικαιωμάτων των πολιτώνπολιτών

• Ανεξαρτησία της Ανεξαρτησία της δικαιοσύνης δικαιοσύνης

20

Κράτος πρόνοιαςΚράτος πρόνοιας

• Στόχος η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και η Στόχος η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων και η ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχήςενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής

• Δωρεάν παροχές σε βασικά αγαθά, όπως η υγεία Δωρεάν παροχές σε βασικά αγαθά, όπως η υγεία (λέμε τώρα), η παιδεία, η ασφάλεια, η καθαριότητα, (λέμε τώρα), η παιδεία, η ασφάλεια, η καθαριότητα, η μητρότητα = κοινωνικά δικαιώματα η μητρότητα = κοινωνικά δικαιώματα

• Πρόκειται για μια μορφή αναδιανομής του εθνικού Πρόκειται για μια μορφή αναδιανομής του εθνικού εισοδήματος προς τους λιγότερο προνομιούχουςεισοδήματος προς τους λιγότερο προνομιούχους

21

Διάκριση των λειτουργιών (εξουσιών)Διάκριση των λειτουργιών (εξουσιών)

• Νομοθετική Νομοθετική • ΔικαστικήΔικαστική

• ΕκτελεστικήΕκτελεστική

• Βουλή και Βουλή και

Πρόεδρος της ΔημοκρατίαςΠρόεδρος της Δημοκρατίας• Κυβέρνηση και Κυβέρνηση και

Πρόεδρος της ΔημοκρατίαςΠρόεδρος της Δημοκρατίας

• ΔικαστέςΔικαστές

22

Τι πετυχαίνουμε με την διάκριση Τι πετυχαίνουμε με την διάκριση των εξουσιών;των εξουσιών;

23

Σχολιάστε την ακροτελεύτια διάταξη του ΣυντάγματοςΣχολιάστε την ακροτελεύτια διάταξη του Συντάγματος

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34