Интернетээс мэдээлэл хайхИнтернетээс мэдээлэл хайх

Багш. Б.ХэрлэнБагш. Б.Хэрлэн

Интернэтээс Интернэтээс мэдээлэл авах аргыг мэдээлэл авах аргыг

үндсэнд нь 2 үндсэнд нь 2 ангилдаг. ангилдаг.

1. Web site гэж нэрлэгдэх интернэтийн 1. Web site гэж нэрлэгдэх интернэтийн хаягийг нь мэдсэнээр тухайн мэдээллийг хаягийг нь мэдсэнээр тухайн мэдээллийг олж авах. Тухайлбал бид Монгол Улсын олж авах. Тухайлбал бид Монгол Улсын Их Сургуулийн талаарх мэдээллийг Их Сургуулийн талаарх мэдээллийг авахын тулд МУИС-ийн интернэт дэх авахын тулд МУИС-ийн интернэт дэх мэдээллийн хаяг буюу web site-ийн мэдээллийн хаяг буюу web site-ийн хаягийг (http://www.num.edu.mn) хаягийг (http://www.num.edu.mn) мэдсэн байхмэдсэн байх шаардлагатай. шаардлагатай.

2. Хайлтын систем ашигла. Энэ нь та 2. Хайлтын систем ашигла. Энэ нь та өөрийн сонирхож буй мэдээллийн өөрийн сонирхож буй мэдээллийн интернэт дэх web site-ийн хаягийг интернэт дэх web site-ийн хаягийг мэдэхгүй бол тухайн мэдээллийг мэдэхгүй бол тухайн мэдээллийг интернэт дэх бүх мэдээллээс хайж олох интернэт дэх бүх мэдээллээс хайж олох замаар авч болно. Энэ аргад анхаарах замаар авч болно. Энэ аргад анхаарах зүйл бол та хайлтын сайн систем буюу зүйл бол та хайлтын сайн систем буюу интернэтийн веб хуудсуудын төв интернэтийн веб хуудсуудын төв серверүүдийн интернэт дэх хаягийг серверүүдийн интернэт дэх хаягийг мэдсэн байх шаардлагатай. Мөн та хайж мэдсэн байх шаардлагатай. Мөн та хайж буй мэдээллийнхээ нэрийг оновчтой буй мэдээллийнхээ нэрийг оновчтой зөв өгөх ёстой.зөв өгөх ёстой.

Бид интернэтээс Бид интернэтээс мэдээлэл авах нэгдүгээр мэдээлэл авах нэгдүгээр

аргыг ашигласан аргыг ашигласан тохиолдолд: тохиолдолд: 

1. Ямар мэдээлэл авах 1. Ямар мэдээлэл авах хэрэгтэй вэ гэдгээ тооцоолно. хэрэгтэй вэ гэдгээ тооцоолно. 2. Авах гэж байгаа 2. Авах гэж байгаа мэдээллийнхээ интернэт дэх мэдээллийнхээ интернэт дэх хаягийг найз нөхдөөсөө, эсвэл хаягийг найз нөхдөөсөө, эсвэл хэвлэл, сонин сэтгүүлээс олж хэвлэл, сонин сэтгүүлээс олж мэдсэн байх шаардлагатай. мэдсэн байх шаардлагатай. 

3. Үүний дараагаар дээрх цонхон 3. Үүний дараагаар дээрх цонхон дээрх Location нүдэнд тухайн дээрх Location нүдэнд тухайн хаягийг үнэн зөв бичиж өгөх хаягийг үнэн зөв бичиж өгөх шаардлагатай. Хэрэв та вэб шаардлагатай. Хэрэв та вэб хуудасны хаягийг буруу бичиж хуудасны хаягийг буруу бичиж өгсөн тохиолдолд дэлгэц дээр өгсөн тохиолдолд дэлгэц дээр алдааны мэдээлэл өгөх буюу зарим алдааны мэдээлэл өгөх буюу зарим тохиолдолд ийм хаяг интернэтэд тохиолдолд ийм хаяг интернэтэд байхгүй байна гэсэн мэдээлэл гарна байхгүй байна гэсэн мэдээлэл гарна 

4. Та интернэтийн хуудасны хаягийг зөв 4. Та интернэтийн хуудасны хаягийг зөв тодорхойлж өгсөний дараа тухайн мэдээлэл тодорхойлж өгсөний дараа тухайн мэдээлэл уншигдаж дуустал түр хүлээх хэрэгтэй. Учир нь уншигдаж дуустал түр хүлээх хэрэгтэй. Учир нь таны мэдээлэл дэлхийн интернэтийн таны мэдээлэл дэлхийн интернэтийн сүлжээнээс татан авч байгаа тул, танай сүлжээнээс татан авч байгаа тул, танай байгууллагын интернэтийн хурд, таны ажиллаж байгууллагын интернэтийн хурд, таны ажиллаж компьютерийн хүчин чадлаас хамааран компьютерийн хүчин чадлаас хамааран тодорхой секундын дараагаар дэлгэцэнд гарч тодорхой секундын дараагаар дэлгэцэнд гарч ирэх болно. Программын цонхын status bar ирэх болно. Программын цонхын status bar мөрөнд connecting host… reading file… waiting мөрөнд connecting host… reading file… waiting reply… гэх мэт мэдээллүд гарч байгаа reply… гэх мэт мэдээллүд гарч байгаа тохиолдолд та интернэтэд хэвийн ажиллаж тохиолдолд та интернэтэд хэвийн ажиллаж байна гэж үзээд түр байна гэж үзээд түр

5. Интернэтээс мэдээлэл авна гэдэг 5. Интернэтээс мэдээлэл авна гэдэг нь төрөл бүрийн багцалсан нь төрөл бүрийн багцалсан мэдээллээс өөрийн хүссэнийг мэдээллээс өөрийн хүссэнийг сонгож үзэх гэж байгаа тул та дараа, сонгож үзэх гэж байгаа тул та дараа, дараачийн мэдээллийг авахын тулд дараачийн мэдээллийг авахын тулд тухайн гар ч ирсэн мэдээлэл дэх тухайн гар ч ирсэн мэдээлэл дэх линкүүдийн тусламжтайгаар өөрийн линкүүдийн тусламжтайгаар өөрийн хэрэгтэй мэдээллүүдийг авч, хэрэгтэй мэдээллүүдийг авч, мэдээлэл хооронд шилжих болно. мэдээлэл хооронд шилжих болно. 

Таны үзэж буй мэдээлэл дээр линк байна Таны үзэж буй мэдээлэл дээр линк байна гэдэг нь та тэр линкэн дээр хулганаар дараад гэдэг нь та тэр линкэн дээр хулганаар дараад цааш мэдээллийг авч үзэх боломжтой гэсэн цааш мэдээллийг авч үзэх боломжтой гэсэн үг. Интернэт дэх мэдээллийн линкүүдийн үг. Интернэт дэх мэдээллийн линкүүдийн хажууд ихэвчлэн тухайн линкэн дээр хажууд ихэвчлэн тухайн линкэн дээр дарахад ямар мэдээллийг авч болох талаар дарахад ямар мэдээллийг авч болох талаар тайлбаруудыг бичиж өгсөн байдаг. Тэгэхээр  тайлбаруудыг бичиж өгсөн байдаг. Тэгэхээр  та тайлбарыг уншаад өөрийн хэрэгцээт та тайлбарыг уншаад өөрийн хэрэгцээт мэдээллийг авахын тулд линкэн дээр мэдээллийг авахын тулд линкэн дээр хулганаар нэг даран дараагийн мэдээлэл хулганаар нэг даран дараагийн мэдээлэл гарч иртэл хүлээх болно. гарч иртэл хүлээх болно. 

Хайлтын систем ашиглан Хайлтын систем ашиглан мэдээлэл авах мэдээлэл авах 

Интернэт хэрэглэгчид сонирхож буй мэдээллээ Интернэт хэрэглэгчид сонирхож буй мэдээллээ “хаанаа хайж эхлэх вэ?” гэсэн асуудалтай “хаанаа хайж эхлэх вэ?” гэсэн асуудалтай байнга тулгарч байдаг. Үүнд интернэтийн буруу байнга тулгарч байдаг. Үүнд интернэтийн буруу байхгүй. Интернэт нь олон  салангид байхгүй. Интернэт нь олон  салангид мэдээллүүдийн хоорондох гипертекстэн мэдээллүүдийн хоорондох гипертекстэн холбоосууд /линк/ болон биеэ даасан холбоосууд /линк/ болон биеэ даасан мэдээллүүдийг байрлуулахад зориулагдсан мэдээллүүдийг байрлуулахад зориулагдсан сүлжээ учраас мэдээлэл хайх нь зөвхөн сүлжээ учраас мэдээлэл хайх нь зөвхөн хэрэглэгчийн асуудал болж үлддэг. Энэ хэрэглэгчийн асуудал болж үлддэг. Энэ асуудлыг интернэтийн нөөц, эх үүсвэрүүдээс асуудлыг интернэтийн нөөц, эх үүсвэрүүдээс хайх хэрэгслийн тусламжтайгаар шийдэж хайх хэрэгслийн тусламжтайгаар шийдэж болох бөгөөд  тэдгээрийг дараах бүлэгт ангилж болох бөгөөд  тэдгээрийг дараах бүлэгт ангилж болно.болно.

Линкийг хэрхэн таних вэ?Линкийг хэрхэн таних вэ?  

Зураг, тЗураг, теекст, командын товч кст, командын товч зэрэг мэдээллүүдийг линк зэрэг мэдээллүүдийг линк хэлбэрээр ашигласан байдаг. хэлбэрээр ашигласан байдаг. Линкийг танихын тулд хулганаа Линкийг танихын тулд хулганаа тухайн зураг, текст дээр тухайн зураг, текст дээр аваачихад хулганы даралт аваачихад хулганы даралт гарны зурагтай болж харагдана. гарны зурагтай болж харагдана. Ингээд та линкийг сонгох Ингээд та линкийг сонгох боломжтой болболомжтой боллолоо.о.

• Хайлтын системүүдХайлтын системүүд

• Хэд хэдэн хайлтын Хэд хэдэн хайлтын системүүд бүхий системүүд бүхий хуудсуудхуудсууд

• КатлогиудКатлогиуд

• Сэдэвчилсэн хайлтын Сэдэвчилсэн хайлтын системүүд ба катологиудсистемүүд ба катологиуд

• Мэдээллийн цуглуулгуудМэдээллийн цуглуулгууд

Их бага ямар ч хэмжээний номын Их бага ямар ч хэмжээний номын санд хэрэгцээт мэдээллэt олоход санд хэрэгцээт мэдээллэt олоход зохион байгуулалт сайтай катологи зохион байгуулалт сайтай катологи тусалдагтай адил интернэтэд тусалдагтай адил интернэтэд хайлтын системүүд л  хэрэглэгчийн хайлтын системүүд л  хэрэглэгчийн гол хөтөч болдог.гол хөтөч болдог.

Хайлтын систем нь ердийн Хайлтын систем нь ердийн мэдээллийн сангийн ажиллах мэдээллийн сангийн ажиллах зарчимтай адил юм. Та ямар нэгэн зарчимтай адил юм. Та ямар нэгэн асуулт болон түлхүүр үгүүдийг асуулт болон түлхүүр үгүүдийг оруулсны үр дүнд тэдгээрийг оруулсны үр дүнд тэдгээрийг агуулсан баримтуудыг олж авна. агуулсан баримтуудыг олж авна.

Хайлтын системийн Хайлтын системийн хаягууд:хаягууд:  

Та хайлтын системийн хаягийг Та хайлтын системийн хаягийг мэдэж байгаа бол өмнө хэлсэнчлэн мэдэж байгаа бол өмнө хэлсэнчлэн location нүдэнд тухайн хаягийг location нүдэнд тухайн хаягийг бичиж өгнө. Сайн хайлтын систем бичиж өгнө. Сайн хайлтын систем дээр хайвал таны мэдээлэл түргэн, дээр хайвал таны мэдээлэл түргэн, оновчтой олдох боломжтой. оновчтой олдох боломжтой. Хайлтын системд оруулах үгийг Хайлтын системд оруулах үгийг буруу өгсөн, эсвэл тийм мэдээлэл буруу өгсөн, эсвэл тийм мэдээлэл байхгүй тохиолдолд танд хариу байхгүй тохиолдолд танд хариу мэдээлэх болно. мэдээлэх болно. 

http://www.yahoo.com http://www.yahoo.com http://http://www.altavista.com www.altavista.com 

http://www.google.mnhttp://www.google.mnhttp://www.google.com http://www.google.com 

Жишээ болгож Жишээ болгож google-google-ээс ээс мэдээлэл хайх талаар үзьемэдээлэл хайх талаар үзье

1.1. Сонголт хийхСонголт хийх

Google Google бидний хайх хайрцганд бидний хайх хайрцганд бичсэн үг болгоныг оролцуулсан бичсэн үг болгоныг оролцуулсан хуудсуудыг гаргаж ирдэг.Хэрвээ хуудсуудыг гаргаж ирдэг.Хэрвээ бид бичсэн өгүүлбэр үгнийхээ бид бичсэн өгүүлбэр үгнийхээ аль нэг үг эсвэл бүгдийг нь аль нэг үг эсвэл бүгдийг нь оролцуулсан байдлаар хайлт оролцуулсан байдлаар хайлт хийхийг хүсвэл хийхийг хүсвэл Or Or эсвэл эсвэл “I” “I” тэмдгийг хэрэглэх хэрэгтэй.тэмдгийг хэрэглэх хэрэгтэй.

2. Иш татах2. Иш татах

ЯЯг тодорхой үг хэллэгийг хайхыг г тодорхой үг хэллэгийг хайхыг хүсвэл жишээ ашиглах хэрэгтэй.хүсвэл жишээ ашиглах хэрэгтэй.

Жишээ нь: Жишээ нь: [dumb little man] [dumb little man] гэж гэж хайх юм бол яг л ийм л хэллэгийг хайх юм бол яг л ийм л хэллэгийг хайх болно.Харин хайх болно.Харин [dumb “little [dumb “little man”]man”] гэж хайвал гэж хайвал dumb dumb гэсэн үг гэсэн үг орсон ба яг орсон ба яг “little man” “little man” гэсэн гэсэн хэллэгтэй хуудсыг гаргаж ирнэ.хэллэгтэй хуудсыг гаргаж ирнэ.

3. Хайлтаас хасах3. Хайлтаас хасах

ХХайлт хийхдээ ямар нэг үг оролцсон айлт хийхдээ ямар нэг үг оролцсон хайлтыг гаргаж ирэхийг хүсэхгүй хайлтыг гаргаж ирэхийг хүсэхгүй байвал байвал “-”“-” тэмдгийг хэрэглэх тэмдгийг хэрэглэх хэрэгтэй.Гаргаж ирмээргүй байгаа хэрэгтэй.Гаргаж ирмээргүй байгаа үгнийхээ өмнө үгнийхээ өмнө “-”“-” тэмдэгийг бичих тэмдэгийг бичих хэрэгтэй.хэрэгтэй.

Жишээ нь: Жишээ нь: [[--dumb little man] dumb little man] гэж гэж хайвал хайвал “little”, “man” “little”, “man” гэсэн үгнүүдтэй гэсэн үгнүүдтэй хуудсууд гарч ирэх боловч хуудсууд гарч ирэх боловч “dumb” “dumb” гэсэн үгтэй хуудас гарч ирэхгүй гэсэн гэсэн үгтэй хуудас гарч ирэхгүй гэсэн үг.үг.

4. Ижил үгнүүдийг хайх4. Ижил үгнүүдийг хайх

ИИжил төстэй үгнүүдийг хайхын жил төстэй үгнүүдийг хайхын тулд тулд ”~””~” тэмдэгийг ашиглах тэмдэгийг ашиглах хэрэгтэй.хэрэгтэй.

[~dumb little man -dumb] [~dumb little man -dumb] байдлаар байдлаар хайлтаа хийвэл хайлтаа хийвэл “funny little man”, “funny little man”, “stupid little man”“stupid little man” гэх зэрэг гэх зэрэг хайлтууд гарч ирэх ба харин хайлтууд гарч ирэх ба харин “dumb little man” “dumb little man” гэсэн хайлт гарч гэсэн хайлт гарч ирэхгүй гэсэн үг юм.ирэхгүй гэсэн үг юм.

5. 5. “*”“*”тэмдэг.тэмдэг.”*” ”*” тэмдгийг дууны үг тэмдгийг дууны үг хайхад ашигладаг ба дууны үгээ хайхад ашигладаг ба дууны үгээ яг сайн мэдэхгүй тохиолдолд яг сайн мэдэхгүй тохиолдолд хайхад тохиромжтой хайхад тохиромжтой байдаг.Жишээ нь: байдаг.Жишээ нь: [can’t* me love [can’t* me love lyrics] lyrics] гэж хайвал гэж хайвал Beatles-Beatles-ийн дууг ийн дууг гаргаж ирнэ.Эсвэл боловсролтой гаргаж ирнэ.Эсвэл боловсролтой холбоотой мэдээлэл авахыг холбоотой мэдээлэл авахыг хүсвэл хүсвэл [“dumb little man” research [“dumb little man” research *.edu] *.edu] гэж хайхад болно.гэж хайхад болно.

6. Мөн 6. Мөн Avanced search Avanced search буюу буюу nloo nloo нарийн нарийн хайлтыг хийж болно.хайлтыг хийж болно.

7. Тодорхойлолт7. Тодорхойлолт

Ямар нэг зүйлийн тодорхойлолтыг Ямар нэг зүйлийн тодорхойлолтыг хаймаар байгаа бол хаймаар байгаа бол [define:dumb][define:dumb] гэж гэж бичихэд л хангалттай.бичихэд л хангалттай.

8.Тооны машин 8.Тооны машин Google-Google-ийн нэг гол ийн нэг гол давуу тал нь тооны машин юм.та давуу тал нь тооны машин юм.та компьютерийн тооны машинаа гаргаж компьютерийн тооны машинаа гаргаж ирэх гэж удаж байхын оронд ирэх гэж удаж байхын оронд Google Google дээр +,-,*,/ тэмдэгүүдийг ашиглаад тоо дээр +,-,*,/ тэмдэгүүдийг ашиглаад тоо бодох боломжтой.бодох боломжтой.

9. 9. Хүмүүсийн хэрэглэж мэддэггүй Хүмүүсийн хэрэглэж мэддэггүй нэг арга бол тоон дарааллын нэг арга бол тоон дарааллын мэдээлэл олох арга юм.мэдээлэл олох арга юм.[“best books [“best books 2002.2014]2002.2014] гэж хайвал 2002-2017 он гэж хайвал 2002-2017 он хүртэлх хамгийн сайн номнуудын хүртэлх хамгийн сайн номнуудын жагсаалт гарч ирнэ.жагсаалт гарч ирнэ.

10. 10. “site:” “site:” гэдэг үгийг ямар нэг гэдэг үгийг ямар нэг тодорхой сайтыг олохын тулд тодорхой сайтыг олохын тулд ашиглаж болно.Жишээ нь: ашиглаж болно.Жишээ нь: [site:dumblittleman.com][site:dumblittleman.com] гэж хайж гэж хайж болно.болно.

11. 11. Google Google нь өөрөө дотроо олон ангилалтай нь өөрөө дотроо олон ангилалтай байдаг учир дараах линкүүдрүү шууд орж хайх байдаг учир дараах линкүүдрүү шууд орж хайх гэсэн зүйлээ хайж болно.гэсэн зүйлээ хайж болно.•Blog searchBlog search•Book searchBook search•ScholarScholar•Catalogs Catalogs •Code searchCode search•DirectoryDirectory•FinanceFinance•ImagesImages•Local/mapsLocal/maps•NewsNews•Patent searchPatent search•Product searchProduct search•VideoVideo

1212. . Google-Google-ийг мөн ийг мөн хэмжигдэхүүнүүдийн хооронд хэмжигдэхүүнүүдийн хооронд шилжүүлэг хийхдээ ашиглаж шилжүүлэг хийхдээ ашиглаж болно.Жишээ нь: болно.Жишээ нь: [12 meters in yard][12 meters in yard]

13. Google 13. Google нь мөн олон янзын нь мөн олон янзын тоонуудыг хайж олдог.Жишээ нь тоонуудыг хайж олдог.Жишээ нь утасны кодуудутасны кодууд

14. 14. Файлын төрлөөр хайж Файлын төрлөөр хайж болдог.Жишээ нь: болдог.Жишээ нь: Word, ExcelWord, Excel програмын файл хайж олох гэж байгаа програмын файл хайж олох гэж байгаа бол бол filetype:docx, filetype:xlsxfiletype:docx, filetype:xlsx гэж бичиж гэж бичиж хайна.хайна.

Анхаарал тавьсанд Анхаарал тавьсанд баярлалаабаярлалаа !!! !!!