2. modulu tematikoaEKONOMIAREN IRAKASKUNTZA

Ekonomia zuzenaren eta solidarioaren sustapena Unibertsitatean

Zer da ekonomia?

• Jacob Viner: Ekonomialariek egiten dutena • Lionel Robbins: Gizakiaren beharrizanak nola asebete

aztertzen duen zientzia da; horretarako, ondasunak baliatzen dira eta horiek, urriak izanik ere, erabilera alternatiboak dauzkate eta horien artean aukeratu behar da

Zer da ekonomia?

• Friedrich Engels: Gizakiaren beharrizanak asetzen dituzten ondasun materialen ekoizpena, banaketa, zirkulazioa eta kontsumoa arautzen duten legeak aztertzen dituen zientzia

• Karl Marx: Ekoizpeneko gizarte-harremanak aztertzen dituen zientzia da

Ekonomialariaren misioa

Ekonomialariaren misioa da gizartea eraginkorra izan dadin laguntzea, gure benetako erantzukizun

espezifikoa asebete ahal izateko: gizakiaren beharrizanak asetzen direla bermatzea

Zer da ekonomia?

• Aristotelesek honako hauek bereizten zituen: - Ekonomia: administrazio zuzenaren zientzia- Krematistika: aberastasunak eskuratzeko azpikeria eta

estrategien multzoa

• José Luis Sampedro: bi ekonomialari mota daude: aberatsak aberatsago egiteko lan egiten dutenak, eta pobreak hain pobre ez izateko lan egiten dugunak

Balio-judizioak

• Efizientzia “balio-judiziorik gabe” sustatzen duten ekonomialariek:

• beren erantzukizunetik kanpo dauden arazotzat hartzen dituzte desberdintasuna eta pobrezia

• balio-judizioak ezkutatzen dituzte

• Ekonomia zientzia soziala da eta pertsonak bertako parte dira

Bilakaera

• Filosofoetatik teknikarietara• Ekonomia politikotik teoria ekonomikora• Zientzia sozialetik matematikara• Eztabaidatik monolitismora• “Tribuko aztietatik”

…prestigio-galerara

Zientzialariak?

• Ortodoxia menderatzailea eta monopolista• Fisikariak eta kimikariak bezain zehatzak• “Inperialismo zientifikoa” eta harrokeria• Porrotak iragarpenetan• Ikuspegi kontrakoak eta bateraezinak• Nobel Sari kontraesankorrak

Panorama

• Ortodoxia eskola neoklasikoak definitzen du, eta neokeynesiar ekonomialari batzuk sartzen ditu bertan

• Kontrako joera kritiko handiena postkeynesiarrek eta neorikardiarrek osatzen dute

• Kopuru txikiagoarekin: • “ezkerrean”, ekonomialari marxistak• “eskuinean”, eskola austriarreko ekonomialariak

Ezkutuko aniztasuna

• Ekonomiako irakaskuntza-programak nagusi den paradigma neoklasikoa erakustera mugatzen dira; gainera, modu hipersinplifikatuan egiten dute

• Ikerketa ortodoxiak baldintzatzen eta mugatzen du

Arazo metodologikoak

• Muga matematikoak eta ekonometrikoak• Gizarte-arazorik eza• Caeteris paribus• Kasuen irrealismoa• Autokritikarik eza• Endogamia• Ideologia

Mikroekonomia

• Itxuraz eztabaidarik gabekoa den eredua• Homo oeconomicus, baina eragileak beren jarreretan

sistematikoki urruntzen dira arrazionaltasunak eskatuko lituzkeen aginduetatik

• Datu zehatzak, baina informazio osatu gabea eta ziurgabetasuna

• Indibidualismoa, baina interrelazioa eta interdependentzia

Lehia bikaina

• Ezinezko baldintzak… baina merkatu-sistemaren ontasunen oinarri direnak

• Produktibitate marjinalagatiko errentaren banaketa …matematikoki sendotasunik eta gizarte-erreferenterik

gabea• Paretoren “neutral” ezin hobea

Makroekonomia

• Keynesianismotik sintesi neoklasikora, liberalismora• Itxaropen arrazionalak eta zorroztasunak• BPGd-aren eta hazkundearen mitoa• Banku Zentral independenteen mitoa• Merkataritza askearen mitoa• Behin eta berriz errepikatzen den porrota

Ekonomia borroka gisa

• Lehia akastuna botere monopolistikoaren aldeko borroka da

• Errentaren banaketa taldeen/klaseen borroka baten emaitza da

• Interbentzionismoa, handiagoa edo txikiagoa izan, borroka politikoa da

• Nazioarteko merkataritza interesen borroka da• Azpigarapenaren konturako hazkundea

Kasino-ekonomia

• Ekonomia errealetik finantzariora• Aldagai errealak desagertu egiten dira• Informazioaren eta komunikazioaren boterea• Hartzekodunek zordunen gainean duten kontrola• % 1en garaipena

Ikasleen errebolta

• Ekonomiaren irakaskuntza ere krisian dago• Hurrengo belaunaldien pentsamoldea moldatzen du • Ikasketa-planaren pobretzea, pixkanaka • Mundu erreala berriro geletan sar dadin uztea• Horrekin batera, teoria eta metodoen eztabaida eta

pluralismoa itzultzea• “International Student Initiative for Pluralist

Economics”

Zer behar dugu?

• Ikuspegiaren erabateko aldaketa (orekatik desorekara)• Aniztasuna• Diziplinartekotasuna• Gardentasun ideologikoa• Umiltasuna• Etika• Pizgarrien berrikusketa• Eztabaida asko