Žan Bodrijar

IZNAD ISTINITOG I NEISTINITOG

Simulacija, simulakrum i hiperrealnost

Nekoliko pojmova vaznih za razumevanje Bodrijara

Strukturalizam

“Subjekt” se ne izvodi iz egzistencije nego iz jezika.

Jezik je po strukturalistima sistem znakova. Po strukturalistima značenje se konstruiše u jeziku, koji prethodi pojedincu.

Po švajcarskom lingvisti Ferdinandu de Sosiru (kraj 19. početak 20. veka) jezički znak se sastoji od označitelja (zvučna slika ili njen grafički ekvivalent) i označenog (pojam ili značenje).

Jezik nema ni ideja, ni zvukova koji bi postojali pre jezičkog sistema; ima samo pojmovnih i foničnih razlika koje proizlaze iz tog sistema

Znak

Označeni(naša mentalna predstava)-------------------------------------

Označitelj(akustična slika, ime koje

dajemo toj predstavi)

mačka je mačka, zato što nije tačka

Ključni pojmovi kod Bodrijara – Simulacija i simulakrum

Bodrijar pravi razliku izmedu simulacije i simulakruma na sledeći način: simulacija je podražavanje realnosti koja u osnovi ima nekakav stvarni objekat/proces, dok je simulakrum simulacija koja je sam objekt/proces, simulacija koja stoji na mestu stvarnog, koja kao takva nije prepoznata.

Nije li Paris Hilton onda sopstveni simulakrum, odnosno nije li zapravo prava i jedina Paris ona koja u medijima postoji? „Stvarnoj“ Paris pripisuju se osobine koje ima „medijska“ Paris, i ne pravi se razlika između njih.

I red: Podrazavanje II red: Masovna proizvodnja III red: Simulacija stvara stvarnost

Stvarno je ono sto je sposobno da se reprodukuje, dok je hiperrealno ono sto je već reprodukovano, ono sto perfektno imitira model, tako da su vidljive samo reprodukcije, replike, dok modeli ostaju nevidljivi.

Čitava struktura novog drustva je, smatra on, hiperrealna, jer sve životne sfere postaju reprodukcije modela organizovane u sisteme. U takvom univerzumu ne moze doći do eksplozivnih kontradikcija, jer je sve dizajnirano i kontrolisano, pa je onemogućena cak i društvena kritika.

Hiperrealnost

Hiperrealnost, je realnija od same realnosti, odnosno stvarnija od stvarnog.

Gi Debor – “situacioistička internacionala” –

“Društvo spektakla” – Kapital se gomila dok ne postane slika. Televizija, sportski događaji, političke kampanje...spektakl nije zbirka slika, već društveni odnos među ljudima posredovan slikama.

Bodrijar novi oblik represije naziva ambijentom – društvo postaje kontrolisano putem učestvovanja u spektaklu potrošnje.

U fokusu nije funkcija robe ili predmeta, već njegova uloga u ambijentalnom poretku znakova.

Iznad istinitog i neistinitog - osnovne ideje

Uzima za primer redosled sekvenci u radijskom programu da pokaže kako priroda tog medija nameće diskontinuitet znakova i poruka u kojem svi nizovi znakova imaju istu vrednost, a reklama ima funkciju pozadine na koju se upisuju prizori i slike o dogadjajima u svetu.

Sistematična smena “informacije” i “konzumacije” koja dovodi do neutralnosti i istovetnog vrednovanja informacije i reklame.

Ne konzumiramo događaj po sebi, već niz različitih prizora koje je moguće kombinovati i uklapati na različite načine, i svaki predstavlja znak uronjen kao prizor između svih ostalih.

Iznad istinitog i neistinitog - osnovne ideje

“Medij je poruka” (Makluan) – poruka konzumacije poruke (Bodrijar)

Istinska poruka medija je pretvaranje realnih dešavanja u niz jednoznačnih znakova – slika.

Mediji nameću sistem “seckanja” i interpretacije sveta

Sadržaj nam se predstavlja kao poruka, a zapravo je stvarna poruka strukturna promena društva i društvenog ustrojstva izazvana medijima

Istina masovnih medija je da je njihva funkcija da neutrališu jedinstveni događajni karakter sveta i na njegovo mesto postave univerzum medija koji su homogeni jedni prema drugima, koji znače i upućuju jedni na druge.

Televizija prenosi ideju sveta kao čitljivog u slikama. Svemoć sistema čitanja o svetu koji je postao sistem znakova. Nema događajne, kulturne ili političke vrednosti.

Imperijalizam čitanja - Opstaje samo ono što se može pročitati.

Od poruke usredsredjene na označeno, fokus je na označitelju – od događaja koji se označava do slike kojom se događaj označava.

Slika ne daje događaje u njihovoj specifičnosti, već ih isporučuje sve bez razlike, po kodu koji je i ideološka i tehnička struktura.

Nestalnost događaja neutrališe se neutrališe se “prisilom smisla” koju nameće priroda medija.