Transcript
Page 1: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UKŁAD NERWOWYNARZĄDY ZMYSŁÓW

Page 2: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

MÓZGOWIE - ENCEPHALON

Jest częścią ośrodkowego układu nerwowego położoną wewnątrz jamy czaszki.

Składa się z pięciu części:

- kresomózgowie

- międzymózgowie

- śródmózgowie

- tyłomózgowie wtórne

- rdzeniomózgowie

Page 3: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KRESOMÓZGOWIE

Składa się z:- dwóch półkul mózgu oddzielonych od

siebie przez szczelinę podłużną mózgu, w głębi której znajduje się ciało modzelowate łączące obie półkule.

Każda półkula składa się:- kory mózgu – jest to istota szarazbudowana z komórek nerwowych i tworzy zewnętrzną warstwę półkuli

- istoty białej – utworzona jest przez wypustki komórek nerwowych i znajduje się wewnątrz półkuli

- jąder kresomózgowia- komory bocznej – znajdującej się wewnątrz półkuli

Page 4: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KRESOMÓZGOWIE

W korze mózgu rozróżnia się płaty, które są od siebie oddzielone bruzdami:

- płat czołowy

- płat ciemieniowy

- płat skroniowy

- płat potyliczny

- wyspa

- płat limbiczny

Page 5: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KRESOMÓZGOWIE

ośrodki korowe - części kory kontrolujące określone czynności ustroju

- ośrodek korowy ruchu –płat czołowy (zakręt przedśrodkowy), w nim zaczynają się drogi, od których zależą ruchy dowolne przeciwległej połowy ciała

- ośrodek korowy czucia –płat ciemieniowy (zakręt zaśrodkowy), odbiera wrażenia czuciowe z przeciwległej połowy ciała, w nim kończą się drogi czuciowe

- ośrodek korowy wzroku –płat potyliczny

- ośrodek korowy słuchu –płat skroniowy

Page 6: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

MIĘDZYMÓZGOWIE

Wzgórze – na jego powierzchni dolnej uwypuklają się – ciało kolankowate przyśrodkowe i ciało kolankowate boczne

Podwzgórze – czynnościowo dzielimy na część wzrokową, guzową i suteczkową przysadka mózgowa (hypophysis cerebri)

Komora trzecia – ventriculus tertius, jest to szczelina ograniczona po bokach przez wzgórze i podwzgórze

Szyszynka (corpus pineale)

Page 7: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

MIĘDZYMÓZGOWIE

Page 8: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

MIĘDZYMÓZGOWIE

- podkorowy ośrodek czucia – wzgórze -przyjmuje wrażenia czuciowe z różnych części ciała i przekazuje je do ośrodków korowych. - podkorowy ośrodek wzroku - ciało kolankowate boczne

- podkorowy ośrodek słuchu – ciało kolankowate przyśrodkowe

Przekazują one wrażenia wzroku i słuchu do ośrodków korowych

Page 9: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

PODWZGÓRZE

- podkorowy ośrodek układu autonomicznego

(część przednia podwzgórza związana z układem przywspółczulnym a część tylna z układem współczulnym);kieruje on czynnościami wegetatywnymi ustroju:

-termoregulacja -regulacja pobierania pokarmu i wody(ośrodek głodu i pragnienia) -regulacja czynności płciowych -emocje -regulacja snu i czuwania

Page 10: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

MIĘDZYMÓZGOWIE

Page 11: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

ŚRÓDMÓZGOWIE

Część brzuszna:- konary mózgu (nakrywka i odnogi mózgu)- dół międzykonarowy

Część grzbietowa: - blaszka czworacza (lamina tecti):

a) wzgórki górne - podkorowy ośrodek wzroku

b) wzgórki dolne - podkorowy ośrodek słuchu

wodociąg mózgu (aquaeductus cerebri) jest to wąski kanał, łączący komorę trzecią z komorą czwartą

Page 12: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

TYŁOMÓZGOWIE WTÓRNE

Most (pons)

Móżdżek (cerebellum), który składa się z- robaka (vermis)- półkul móżdżku (hemispherium cerebelli)

Page 13: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Czynność móżdżku:

- utrzymanie równowagi (istnieje ścisłe powiązanie z narządem równowagi)

- utrzymywanie napięcia mięśni szkieletowych, od których zależy postawa ciała

- koordynacja ruchowa

Page 14: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

RDZENIOMÓZGOWIE

rdzeń przedłużony (medulla oblongata), który ku górze łączy się z mostem, a ku dołowi przechodzi w rdzeń kręgowy.

Na powierzchni brzusznejposiada dwie wyniosłości zwane piramidami utworzone przez włókna drogi korowo-rdzeniowej. Powierzchnia grzbietowa stanowi dno komory czwartej.

Page 15: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

PIEŃ MÓZGU

śródmózgowie

most

rdzeń przedłużony

W pniu mózgu znajdują się:

- jądra nerwów czaszkowych od III – XII

- ośrodek krążenia i oddychania /leżą w tworze siatkowatym rdzenia przedłużonego/

- drogi korowo-rdzeniowe /piramidowe/ - są to drogi świadomych ruchów dowolnych

- drogi czucia powierzchownego i głębokiego

Page 16: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

RDZEŃ KRĘGOWY – MEDULLA SPINALIS

Leży w kanale kręgowym

Jest przedłużeniem rdzenia przedłużonego i kończy się na wysokości II kręgu lędźwiowego przechodząc w nić końcową sięgającą do II kręgu guzicznego

Wyróżniamy część szyjną, piersiową, lędźwiową, krzyżową i guziczną rdzenia kręgowego

Z bruzd bocznych rdzenia wychodzą korzenie przednie /ruchowe/ i tylne/czuciowe/ tworzące nerwy rdzeniowe /31 par/

Korzenie n.rdzeniowych otaczające w kanale krzyżowym nić końcową tworzą wraz z nią tzw. koński ogon

Page 17: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

RDZEŃ KRĘGOWY

Budowa wewnętrzna:

- istota biała – położona obwodowo i w niej znajdują się drogi nerwowe biegnące z mózgowia do rdzenia lub odwrotnie

- istota szara – położona centralnie, otacza kanał środkowy i tworzy węższy róg tylny /mieszczą się komórki czuciowe/, z których wychodzą korzenie tylne, szerszy róg przedni /mieszczą się komórki ruchowe/, z których wychodzą korzenie przednie oraz róg boczny w odcinku piersiowym /C8 – L2/ zawierający komórki współczulne, w odcinku krzyżowym /S2 – S4/ leżą komórki przywspółczulne

Page 18: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

OPONY MÓZGOWIA – MENINGES ENCEPHALI

opona twarda (dura mater) opona pajęcza (arachnoidea) opona miękka (pia mater)

Przestrzenie pomiędzy oponami:- przestrzeń podtwardówkowa - między oponą twardą a pajęczą- przestrzeń podpajęczynówkowa - między oponą pajęczą a oponą miękką

Przestrzeń ta miejscami się rozszerza wytwarzając zbiorniki podpajęczynówkowe /zbiornik móżdżkowo-rdzeniowy, mostowo-rdzeniowy/ i wypełniona jest płynem mózgowo-rdzeniowym

Page 19: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

OPONA TWARDA

Położona jest najbardziej zewnętrznie i przylega do wewnętrznej powierzchni czaszki

Składa się z dwóch blaszek, które przylegają do siebie z wyjątkiem zatok żylnych:

- blaszki zewnętrznej, która przylega do kości czaszki i pełni funkcję okostnej

- blaszki wewnętrznej, włóknistej, która wytwarza wypustki:

Page 20: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

OPONY MÓZGOWIA – MENINGES ENCEPHALI

opona twarda opona pajęcza opona miękka

Przestrzenie pomiędzy oponami:

- przestrzeń podtwardówkowa -między oponą twardą a pajęczą

- przestrzeń podpajęczynówkowa -między oponą pajęczą a oponą miękką

Page 21: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

OPONA PAJĘCZA I MIĘKKA

Opona pajęcza - przezroczysta, cienka błona osłaniająca całe mózgowie. Nie ma naczyń krwionośnych.

Wytwarza ziarnistości pajęczynówki, które wnikają do światła zatok opony twardej. Przez nie następuje filtracja i odpływ płynu mózgowo-rdzeniowego

Opona miękka otacza naczynia krwionośne zaopatrujące mózgowie w krew. Przylega bezpośrednio do mózgowia, wnika do wszystkich jego zagłębień i do komór mózgu wraz z naczyniami tworząc sploty naczyniówkowe komór.

Page 22: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY –LIQUOR CEREBROSPINALIS

Jest bezbarwną, przejrzystą cieczą,

wypełnia przestrzeń podpajęczynówkową

Miejscem wytwarzania płynu są sploty naczyniówkowe komór

Ilość płynu w warunkach prawidłowych wynosi 130 – 150ml. Dobowa objętość wytwarzanego płynu wynosi ok. 550ml

Page 23: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KOMORY MÓZGOWIA

Komora boczna

Komora trzecia

Komora czwarta

Page 24: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KOMORA TRZECIA

Jest to szczelinowata przestrzeń leżąca w płaszczyźnie pośrodkowej w międzymózgowiu.

Jej ścianę boczną tworzą przyśrodkowe powierzchnie wzgórza i podwzgórza

Z komorami bocznymi łączy się za pośrednictwem parzystego otworu międzykomorowego

Z komorą czwartą łączy się za pomocą wodociągu mózgu – jest to wąski kanał leżący w śródmózgowiu

Page 25: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -
Page 26: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KOMORA CZWARTA Leży w tyłomózgowiu wtórnym i

rdzeniomózgowiu, ku dołowi przechodzi w kanał środkowy rdzenia przedłużonego a ten przedłuża się w kanał środkowy rdzenia kręgowego

Dno komory tworzy powierzchnia grzbietowa mostu i rdzenia przedłużonego tzw. dół równoległoboczny

Strop utworzony jest głównie przez móżdżek i znajdują się w nim trzy otwory: nieparzysty otwór pośrodkowy i parzyste otwory boczne, poprzez które komora komunikuje się z przestrzenią podpajęczynówkową mózgowia i rdzenia kręgowego

Page 27: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KRĄŻENIE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO

sploty naczyniówkowe komór mózgu pod wpływem różnicy ciśnienia płyn z

komór bocznych przez otwory międzykomorowe przepływa do

komory trzeciej, a z niej przez wodociąg mózgu do

komory czwartej; Z komory czwartej mała ilość płynu odpływa do

kanału środkowego rdzenia kręgowego,

większość odpływa poprzez otwór pośrodkowy i otwory boczne w stropie komory czwartej do

zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego i do całej przestrzeni podpajęczynówkowej mózgowia i rdzenia kręgowego

ziarnistości pajęczynówki zatoki żylne opony twardej

Page 28: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY

Czynność płynu mózgowo-rdzeniowego:

- spełnia rolę ochronną tworząc poduszkę płynową dookoła mózgowia i rdzenia kręgowego; zabezpiecza je przed urazami mechanicznymi

- reguluje ciśnienie wewnątrzczaszkowe

- odprowadza nadmiar ciepła- odżywia mózgowie i odprowadza produkty przemiany materii

Page 29: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UNACZYNIENIE MÓZGOWIA

tętnice szyjne wewnętrzne, które odchodzą od tętnic szyjnych wspólnych i zaopatrują w krew korę półkul mózgu z wyjątkiem płata potylicznego

tętnice kręgowe, które pochodzą od tętnic podobojczykowych i zaopatrują w krew pień mózgu, wzgórzomózgowie, móżdżek i płat potyliczny

Połączenie układu tętnic szyjnych i tętnic kręgowych tworzy u podstawy mózgowia tzw. koło tętnicze mózgu

Page 30: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UNACZYNIENIE TĘTNICZE

Aorta

Tętnica szyjna wspólna(a. carotis communis)

Tętnica szyjna wewnętrzna(a. carotis interna)

Tętnica podobojczykowa(a. subclavia)

Tętnica kręgowa(a. vertebralis)

Page 31: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

KOŁO TĘTNICZE MÓZGU Tętnice kręgowe - tętnica

podstawna mostu - tętnice mózgu tylne (a. cerebri posterior)

Tętnice łączące tylne

Tętnica szyjna wewnętrzna – tętnica mózgu środkowa(a. cerebri media)

Tętnica mózgu przednia(a. cerebri anterior)

Tętnica łącząca przednia (a. communicans anterior)

Page 32: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

ODPROWADZENIE KRWI ŻYLNEJ

Page 33: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

ODPROWADZENIE KRWI ŻYLNEJ

Zatoka esowata

Żyła szyjna wewnętrzna (v. jugularis interna)

Żyła ramienno-głowowa (v. brachiocephalica)

Żyła główna górna (v. cava superior)

Przedsionek prawy serca (atrium dextrum cordis)

Page 34: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

ODPROWADZENIE KRWI ŻYLNEJ

Page 35: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UKŁAD NERWOWY OBWODOWY

Składa się z dwóch odrębnych układów

- somatycznego (łączy OUN z narządami)

- autonomicznego (koordynuje czynność narządów wewnętrznych)

Układ somatyczny nerwami czuciowymi doprowadza bodźce z eksteroreceptorów i proprioreceptorów do ośrodków mózgowia, a nerwami ruchowymi prowadzi bodźce ruchowe z korowych ośrodków ruchowych do mięśni poprzecznie prążkowanych

Page 36: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UKŁAD SOMATYCZNY

Składa się z:

- nerwów czaszkowych

- nerwów rdzeniowych

Nerwy te maja charakter: ruchowy

czuciowy

mieszany (włókna ruchowe, czuciowe i autonomiczne)

Unerwia ruchowo mięśnie poprzecznie prążkowane oraz czuciowo skórę

Page 37: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Komórki nerwowe mieszczą się w pniu mózgu (jądra 12 par nerwów czaszkowych); wypustki tych komórek nerwowych biegną tworząc 12 par nerwów czaszkowych

Komórki nerwowe mieszczą się w rdzeniu kręgowym (rogi przednie– komórki ruchowe, rogi tylne– komórki czuciowe); wypustki tych komórek nerwowych po wyjściu z rdzenia tworzą 31 par nerwów rdzeniowych

Page 38: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

NERW RDZENIOWY – NERVUS SPINALIS

Składa się:

- korzenia tylnego /grzbietowego/ o charakterze czuciowym

- korzenia przedniego /brzusznego/ o charakterze ruchowym

Oba korzenie łączą się tworząc nerw rdzeniowy /ruchowo-czuciowy/ i przez otwór międzykręgowy opuszcza kanał kręgowy i następnie dzieli się na gałąź przednią /brzuszną/ i tylną

/grzbietową/

Wyróżniamy:

- 8 nerwów szyjnych ,12 nerwów piersiowych, 5 nerwów lędźwiowych, 5 nerwów krzyżowych i 1 nerw guziczny

Page 39: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

SPLOTY NERWOWE

Wyróżniamy:

- splot szyjny – plexus cervicalis

- splot ramienny – plexus brachialis

- nerwy międzyżebrowe – nervi

intercostales

- splot lędźwiowy – plexus lumbalis

- splot krzyżowy – plexus sacralis

Page 40: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

SPLOT SZYJNY – PLEXUS CERVICALIS

Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych (C1-C4).

Leży w okolicy bocznej szyi na mięśniach głębokich, pod mięśniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym

Unerwia mięśnie i skórę szyi

Page 41: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

NERW PRZEPONOWY- Nervus phrenicus

Najdłuższym nerwem jest nerw przeponowy –ruchowo unerwia przeponę

Page 42: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

SPLOT RAMIENNY –PLEXUS BRACHIALIS

Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych (C5-Th1)

Dzieli się na:- część nadobojczykową- część podobojczykową

Część nadobojczykowa leży w trójkącie bocznym szyi

Nerwy tej części unerwiają mięśnie obręczy kończyny górnej oraz powierzchowne mięsnie grzbietu i klatki piersiowej

Page 43: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

SPLOT RAMIENNY

Część podobojczykowa leży w jamie pachowej; tworzy pęczki:

Pęczek boczny- nerw mięśniowo-skórny- korzeń boczny nerwu pośrodkowego

Pęczek przyśrodkowy- korzeń przyśrodkowy nerwu pośrodkowego

- nerw łokciowy

Pęczek tylny- nerw pachowy- nerw promieniowy

Page 44: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -
Page 45: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

NERWY MIĘDZYŻEBROWE – NERVI INTERCOSTALES

Gałęzie brzuszne nerwów rdzeniowych (Th1-Th12) nie tworzą splotów i nazywane są nerwamimiędzyżebrowymi

Leżąc w przestrzeniach międzyżebrowych razem z naczyniami tworzą triadę międzyżebrową.

Unerwiają mięśnie międzyżebrowe i mięśnie brzucha

Page 46: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

SPLOT LĘDŹWIOWY – PLEXUS LUMBALIS

Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych (L1-L4). Leży wewnątrz mięśnia lędźwiowego większego

Unerwia mięśnie obręczy i kończyny dolnej oraz mięśnie brzucha (gałęzie krótkie)

Największymi nerwami są:

- nerw udowy- unerwia mięśnie przedniej grupy uda

- n. zasłonowy– unerwia mięśnie grupy przyśrodkowej uda

Page 47: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

SPLOT KRZYŻOWY – PLEXUS SACRALIS

Powstaje z gałęzi brzusznych nerwów rdzeniowych (L5-Co1)

Leży w miednicy mniejszej na powierzchni miednicznej kości krzyżowej

Unerwia mięśnie obręczy kończyny dolnej, tylną grupę mięsni uda oraz mięsnie podudzia i stopy

Największym nerwem tego splotu jest nerw kulszowy

Page 48: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

NERW KULSZOWY –NERVUS ISCHIADICUS

nerw piszczelowy nerw strzałkowy wspólny

Nerw piszczelowy unerwia grupę tylną mięśni uda, podudzia i mięśnie stopy

Nerw strzałkowy wspólny dzieli się na:

- nerw strzałkowy powierzchowny – unerwia grupę boczną mięśni podudzia

- nerw strzałkowy głęboki –unerwia grupę przednią mięśni podudzia

Page 49: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

I- Nervus olfactorius- węchowy

II- Nervus Opticus - wzrokowy

III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy

IV- Nervus Trochlearis - bloczkowy

V1- Nervus Ophthalmicus- oczny

V2- Nervus Maxillaris- szczękowy

V3- Nervus Mandibularis- żuchwowy

VI- Nervus Abducens- odwodzący

VII- Nervus Facialis- twarzowy

VIII- Nervus Vestibulocochlearis- przedsionkowo-ślimakowy

IX- Nervus Glossopharyngeus- językowo-gardłowy

X- Nervus Vagus- błędny

XI- Nervus Accessorius- dodatkowy

XII- Nervus Hypoglossus- podjęzykowy

NERWY CZASZKOWE

Page 50: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UKŁAD AUTONOMICZNY

Reguluje pracę narządów wewnętrznych; działa niezależnie od naszej woli

Kieruje czynnościami związanymi z trawieniem, oddychaniem, przemianą materii itp.

Dzieli się na dwie części działające względem siebie antagonistycznie:- część współczulną- część przywspółczulną

Unerwia mięśnie gładkie, mięsień sercowy i gruczoły

Page 51: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UKŁAD WSPÓŁCZULNY

Komórki nerwowe- odcinek piersiowy rdzenia kręgowego-rogi boczne (C8-L2)- jądro pośrednio-boczne

Wypustki tych komórek biegną z korzeniami brzusznymi razem z nerwami rdzeniowymi opuszczają kanał kręgowy; odłączają się i dochodzą do zwojów współczulnych leżących po obu stronach kręgosłupa, połączonych włóknami międzyzwojowymi; tworzą pień współczulny

Page 52: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UKŁAD PRZYWSPÓŁCZULNY

Komórki nerwowe mieszczą się w:

- mózgowiu – w jądrach nerwów czaszkowych

- w odcinku krzyżowym rdzenia kręgowego (S2-S4) w istocie szarej pośredniej - jądro krzyżowe przywspółczulne

Page 53: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

NARZĄDY ZMYSŁÓW

Węchu

Smaku

Czucia

Wzroku

Słuchu

Równowagi

Page 54: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Narząd wzroku

Oko (oculus)- gałka oczna (bulbus oculi)- nerw wzrokowy (nervus opticus)

Narządy dodatkowe (organa oculi accessoria)- mięśnie gałki ocznej- aparat ochronny:

powieki spojówka narząd łzowy

Page 55: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Gałka oczna – bulbus oculi

Ściana- błona zewnętrzna –włóknista- środkowa – naczyniowa- wewnętrzna – nerwowa

Komory (wypełnione cieczą wodnistą):- przednia- tylna

Soczewka

Ciało szkliste

Page 56: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

BŁONA WŁÓKNISTA

Rogówka - przezroczysta, silnie załamujaca światło, o dużym promieniu krzywizny

Twardówka - większa część błony włóknistej, przechodzi z tyłu w pochewkę nerwu wzrokowego

Page 57: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Błona naczyniowa –tunica vasculosa bulbi

Naczyniówka – chorioideawyściela twardówkę od wewnątrz, odżywia siatkówkę

Ciało rzęskowe – corpus ciliare

Tęczówka - iris

Page 58: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Ciało rzęskowe

Wyrostki rzęskowe (processus ciliares) tworzące wieniec rzęskowy (corona ciliaris)

Włókna obwódkowe

W bocznej części (przy rogówce) leży mięsień rzęskowy

Page 59: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Mięsień rzęskowy

Skurcze m. rzęskowego powodują zmiany kształtu soczewki i adaptację oka do widzenia ostrego z bliska lub z daleka –akomodacja

Skurcze m. rzęskowego wspomagają aktywne przemieszczanie cieczy wodnistej do zatoki żylnej twardówki

Page 60: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Tęczówka - iris

Przednia część błony naczyniowej

Zawiera centralny otwór – źrenica (pupilla)

Zawiera dwa mięśnie regulujące dopływ światła do wnętrza oka (adaptacja)

Page 61: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Siatkówka - retina

Część przednia – ślepa

Część tylna –światłoczuła (wzrokowa)

Page 62: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Siatkówka – budowa

Zawiera neurony drogi wzrokowej

Komórki zmysłowe posiadają wypustki:- czopki- pręciki

Page 63: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Siatkówka – budowa

Delikatna błona luźno przyciśnięta do naczyniówki

Histologicznie wyróżnia się 10 warstw- warstwa światłoczuła przylega do naczyniówki,- warstwa włókien nerwowych od strony ciała szklistego

Page 64: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Siatkówka – część światłoczuła

Barwa różowa

Plamka ślepa – 1.5 mm do środka i do góry od bieguna tylnego gałki, barwy białej – tarcza nerwu wzrokowego

Plamka żółta (macula lutea) z dołkiem środkowym (fovea centralis)

Page 65: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Soczewka - lens

Twór przejrzysty, dwuwypukły, sprężysty

Silnie załamuje światło

Pomiędzy tęczówką a ciałem szklistym zawieszona na włóknach obwódkowych ciała rzęskowego

Rola – skupianie promieni świetlnych i kierowanie ich na plamkę żółtą

Page 66: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Ciało szkliste – corpus vitreum

Przezroczysta, bezbarwna masa

Konsystencja galaretowata

Położona do tyłu od soczewki

Rola- utrzymywanie ciśnienia śródocznego- przyciska siatkówkę do naczyniówki- jest elementem układu optycznego

Page 67: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Powieki - palpebrae

Budowa, warstwy:- skóra- cz. powiekowa m. okrężnego oka- tarczka i gruczoły tarczkowe- spojówka

Mięśnie związane z powieką:- mięsień tarczkowy górny lub dolny (unerwienie współczulne)- m. dźwigacz powieki górnej (n.III)- m. okrężny oka (n.VII)

Page 68: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Spojówka – tunica conjunctiva

Delikatna błona śluzowa wyściełająca wewnętrzną powierzchnię powiek oraz powierzchnię przednią gałki ocznej

Przejście spojówki gałkowej w powiekową tworzy tzw. sklepienie spojówki

Całość powierzchni tworzy tzw. worek spojówkowy

Rola: chroni gałkę, zmniejsza tarcie, zawiera gruczoły

Page 69: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Narząd łzowy – apparatus lacrimalis

Gruczoł łzowy (glandula lacrimalis)

Drogi odprowadzające:- kanaliki łzowe- woreczek łzowy- przewód nosowo-łzowy

Page 70: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Mięśnie zewnętrzne gałki ocznej

Mięsień prosty- przyśrodkowy – m. rectus medialis- boczny – m. rectus lateralis- górny – m. rectus superior- dolny – m. rectus inferior

Mięsień skośny- górny – m. obliquus superior- dolny – m. obliquus inferior

Mięsień dźwigacz powieki górnejm. levator palpebrae superioris

Mięsień oczodołowy – m. orbitalis

Page 71: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

NARZĄD PRZEDSIONKOWO-ŚLIMAKOWY

Jest narządem zmysłowym położonym w kości skroniowej (części skalistej),służącym do odbioru dźwięków i informacji o położeniu ciała i zmianach położenia głowy

Składa się z:

- ucha zewnętrznego

- ucha środkowego

- ucha wewnętrznego- zawiera narząd słuchu i równowagi

Ucho zewnętrzne i środkowe należą wyłącznie do narządu słuchu i służą do przewodzenia fal dźwiękowych

Page 72: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -
Page 73: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UCHO (AURIS) ZEWNĘTRZNE

Składa się z:

- małżowiny usznej –boczna powierzchnia małżowiny jest wklęsła i bogato wymodelowana

- przewód słuchowy zewnętrzny służy do przewodzenia fal dźwiękowych; jego koniec zamknięty jest błoną bębenkową

Page 74: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UCHO ŚRODKOWE Składa się z:

- jama bębenkowa leżąca w kości skroniowej, zawierająca kosteczki słuchowe (młoteczek, kowadełko, strzemiączko – służące do przewodzenia fali akustycznej)- błona bębenkowa- trąbka słuchowa-łącząca jamę bębenkową z gardłem- jama sutkowa i komórki sutkowe położone do tyłu od jamy bębenkowej

Page 75: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

UCHO WEWNĘTRZNE

Składa się z:

- błędnika kostnego

- błędnika błoniastego- znajdującego się w błędniku kostnym

Pomiędzy błędnikiem kostnym, a błoniastym zawarta jest przestrzeń przychłonkowa wypełniona przychłonką (perilympha)

Wewnątrz błędnika błoniastego znajduje się śródchłonka (endolympha)

Page 76: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

BŁĘDNIK KOSTNY Składa się z:

- przedsionka – tu znajdują się wejścia do kanałów półkolistych oraz do ślimaka.

- ślimaka łączącego się od przodu z przedsionkiem i zawierający kanał spiralny ślimaka- trzech kanałów półkolistych, łączących się z przedsionkiem od tyłu; ustawionych w trzech prostopadłych płaszczyznach- przewód słuchowywewnętrzny

Page 77: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

BŁĘDNIK KOSTNY

Na bocznej ścianie przedsionka znajduje się- okienko owalne (przedsionka) zamknięte przez podstawę strzemiączka- okienko okrągłe (ślimaka) zamknięte błoną bębenkową wtórną

Page 78: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

BŁĘDNIK BŁONIASTY

woreczek i łagiewka -zawierają plamki pokryte nabłonkiem zmysłowym odpowiadającym za równowagę statyczną

przewody półkoliste –z grzebieniami bańkowymi pokrytymi nabłonkiem zmysłowym odpowiadającym za równowagę kinetyczną

przewód ślimakowy, w którym mieści się narząd spiralny odbierający drgania i przetwarzający je na impulsy nerwowe

Page 79: UKŁAD NERWOWY NARZĄDY ZMYSŁÓW · 2020. 3. 26. · I- Nervus olfactorius- węchowy II- Nervus Opticus - wzrokowy III- Nervus Oculomotorius - okoruchowy IV- Nervus Trochlearis -

Droga impulsu dzwiękowego

Środowisko zewnętrzne (fala dźwiękowa) Otwór słuchowy zewnętrzny Przewód słuchowy zewnętrzny Błona bębenkowa (impuls mechaniczny) Młoteczek Kowadełko Strzemiączko – okienko przedsionka Przychłonka Błędnik błoniasty (przewód ślimakowy) Śródchłonka Narząd spiralny (impuls nerwowy) Nerw ślimakowy (część nerwu VIII) … ośrodek słuchu – płat skroniowy


Recommended