Transcript
Page 1: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

TALAMDANTALAMDANTALAMDANTALAMDAN SASASASA PAGTULUN-ANPAGTULUN-ANPAGTULUN-ANPAGTULUN-AN

YUNITYUNITYUNITYUNIT IV:IV:IV:IV: PagigingPagigingPagigingPagiging BahagiBahagiBahagiBahagi ngngngng KomunidadKomunidadKomunidadKomunidad

ModuleModuleModuleModule 1:1:1:1: AngAngAngAng KahalagahanKahalagahanKahalagahanKahalagahan ngngngng KomunidadKomunidadKomunidadKomunidad

Pagtulun-an 1 Mga SerbisyongGinahatag sa Barangay

2

Pagtulun-an 2 Mga SerbisyongGinahatag sa Eskwelahan

10

Pagtulun-an 3 Mga SerbisyongGinahatag sa HealthCenter

17

Pagtulun-an 4 Mga Katungod sa Tawo 23

Pagtulun-an 5 Kahulugan sa Katungodug ang mga NaglangkubNiini

28

Pagtulun-an 6 Ang Pagpatuman sa mgaKatungod sa Tawo

33

Pagtulun-an 7 Epekto sa Pagpatuman ugWala Pagpatuman samga Katungod sa Tawo

38

Pagtulun-an 8 Ang Kamahinungdanon saKatungod

43

Page 2: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

1

Page 3: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

2

MODULEMODULEMODULEMODULE 1:1:1:1: ANGANGANGANG KAMAHINUNGDANONKAMAHINUNGDANONKAMAHINUNGDANONKAMAHINUNGDANON SASASASAKOMUNIDADKOMUNIDADKOMUNIDADKOMUNIDAD

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 1111 :::: MgaMgaMgaMga SerbisyongSerbisyongSerbisyongSerbisyong GinahatagGinahatagGinahatagGinahatagsasasasa BarangayBarangayBarangayBarangay

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Atong awiton ang “Dinhi sa Komunidad” gamit angsa tono sa RollRollRollRoll OverOverOverOver TheTheTheThe OceanOceanOceanOcean.

Unsa ang mga buluhaton aron mapakusgan angtama ug maayo nga pagpangulo sa usa ka pundok?

Page 4: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

3

Pag-aghatPag-aghatPag-aghatPag-aghat

Tan-awa ninyo ang hulagway sa usa ka bata ngaluyahon. Unsa ang inyong ikasulti mahitungod niini?

Atong basahon ang estorya mahitungod niini ngabata.

Page 5: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

4

Si Edong usa ka bata nga nag- edad ogpito ka tuig, ug nagpuyo sa BarangaySampaguita.Walay maayong pangita ang iyangmga ginikanan, busa dili manahatagang tanan niyang panginahanglan.Walay saktong pagkaon ug kanunaysiya nga masakit tungod kay walayhusto nga pagpanglimpyo diha sa ilangpalibot.Kulang ang suplay sa tubig ugwalay kasilyas halos tanan nga namuyoniini nga barangay.Apan luyo niining tanan si Edongnagapadayon sa pagtungha.Nangandoy nga makahuman aronmakatabang sa iyang pamilya.

Page 6: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

5

Tubaga ninyo ang mosunod nga mga pangutana:

• Unsay inyong ikasulti mahitungod sa bata ngasi Edong?

• Ginahatag ba kaniya ang tanan niyangpanginahanglan?

• Unsa ang mga butang nga kulang ug wala saiyang pamilya? Sa ilang barangay?

• Unsa nga mga tabang o serbisyo anggikinahanglan ni Edong ug ang ilang lugar?

• Kinsa ang muhatag niini nga mga tabang ugserbisyo?

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Isulat sa sulod sa kahon ang mga serbisyong angayihatag sa barangays ngadto sa mga tawongginsakopan niini.

MgaMgaMgaMga SerbisyongSerbisyongSerbisyongSerbisyong AngayAngayAngayAngayIhatagIhatagIhatagIhatag sasasasa BarangayBarangayBarangayBarangay

Page 7: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

6

Tubaga ang mosunod nga mga pangutana.

• Unsa ang mga serbisyo nga angay iGinahatagsa mga panginahanglan diha sa komunidad?

• Unsa usab ang mga serbisyo nga nadawatninyo sa inyong barangay? Malipayon bakamo niini nga mga serbisyo?

Timan-iTiman-iTiman-iTiman-i KiniKiniKiniKini

Adunay mga serbisyo nga ginahatag angbarangay ngadto sa komunidad.

Pananglit niini ang mosunod:• Patubig/pagtukod og mga poso• Pagtukod og mga kasilyas• Pagpatuman sa programangPanginabuhian

• Pagpatuman sa kalinaw ug kahapsaysa palibot

• Pagpatuman sa hustong paagi sapaglabay sa basura ugpagpanglimpyo sa palibot

• Pagseguro sa lugar nga luwas sa mgadisgrasya ug kalamida

Page 8: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

7

SulayiSulayiSulayiSulayi KiniKiniKiniKini

Unsa ang angay ginahatag nga serbisyo sa mgasitwasyon nga makita sa mosunod nga hulagway?

1.

Page 9: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

8

2.

3.

Page 10: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

9

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Basaha ang matag hugpulong. Idibuho ang

panagway nga malipayon kung tama anggibuhat. Kung mali ang gibuhat , idibuho ang

panagway nga subo kung mali.

1. Nagpatawag og pulong-pulong ang kapitansa barangay.

2. Gitudloan ang mga kababayen-an sapamaagi sa pagpangita og panginabuhian.

3. Nagbutang og daghang poso sa kada kantosa barangay.

4. Nanggihatag og mga gamit para sapagdula ang mga konsehal sa barangay.

5. Gikolekta ang mga basura sa mgakabalayan.

Page 11: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

10

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 2:2:2:2: MgaMgaMgaMga SerbisyongSerbisyongSerbisyongSerbisyong GinahatagGinahatagGinahatagGinahatag sasasasaEskwelahanEskwelahanEskwelahanEskwelahan

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Sa lumba nga paagi, ang matag grupo magsulat sablackboardblackboardblackboardblackboard og mga serbisyo nga angay ihatag sabarangay ngadto sa mga tawo.

Ang husto nga tubag adunay puntos. Angmakakuha og daghang puntos mao ang mudaog.

Page 12: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

11

Pag-aghatPag-aghatPag-aghatPag-aghat

Sa mao gihapon nga grupo, tubaga ninyo ang usaka puzzlepuzzlepuzzlepuzzle.Human makita ang mga pulong, isulti ninyo kungunsa ang kahulugan niini ug asa kini makita.

gigamit sa pagbasa nagtudlo sa mga batagamit sa paglingkodlugar sulatanangamit sa pagsulatgamit sulatanan

AAAA CCCC LLLL IIII BBBB RRRR OOOO TTTT GGGG

DDDD MMMM AAAA EEEE SSSS TTTT RRRR AAAA LLLL

HHHH BBBB AAAA NNNN GGGG KKKK OOOO PPPP HHHH

MMMM NNNN LLLL AAAA MMMM EEEE SSSS AAAA KKKK

SSSS DDDD LLLL AAAA PPPP IIII SSSS WWWW LLLL

RRRR FFFF PPPP AAAA PPPP EEEE LLLL CCCC NNNN

Page 13: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

12

SusihaSusihaSusihaSusiha KiniKiniKiniKini

Atong basahon ang usa ka dayalogo.Tubaga angmga pangutana mahitungod niini.

Nagstoryahanay ang managsilingan nga Leny ugMarites sa eskwelahan.

Leny:Leny:Leny:Leny: Kabalo ka ba Marites nga nananomog mga kahoy ang mga GradeGradeGradeGrade TwoTwoTwoTwonga magtutongha gahapon sa atongbarangay? Kauban nila ang ilangmagtutudlo nga si Miss Cruz.

Page 14: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

13

Marites:Marites:Marites:Marites: Kanindot diay! Maayo kay mingtabangog pananom ang mga magtutonghasa atong eskwelahan. Bisan sa ilangkabatan-on aduna silay kaikag sapagpananom.

Leny:Leny:Leny:Leny: Tinuod kaayo kana. Kini makatabangaron mapugngan ang kanunay ngapagbaha sa mga nagkalain-laing lugar.

Marites:Marites:Marites:Marites: Sige Leny, moapil pod ta og pananomsunod.

LenyLenyLenyLeny: Oo, sige, muapil ta.

Tubaga ang mosunod nga mga pangutana:• Unsa ang gibalita ni Leny kang Marites?• Unsa ang gibuhat sa mga magtutongha sailang lugar?

• Nakatabang ba kini nga buluhaton sakomunidad?

• Gawas sa pagpanudlo sa mga kabataan,• Unsa pa ang mga serbisyo nga ginahatag samga eskwelahan ngadto sa komunidad

Page 15: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

14

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Unsa nga serbisyo ang angay nga ginahatag samga musunod nga sitwasyon nga makita sahulagway.

1. 2.

Base sa inyong mga tubag, ipakita sa klase kunggiunsa kini paghimo nga mga serbisyo.

Page 16: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

15

Timan-iTiman-iTiman-iTiman-i KiniKiniKiniKini

MgaMgaMgaMga SerbisyongSerbisyongSerbisyongSerbisyong GinahatagGinahatagGinahatagGinahatag sasasasa Eskwelahan:Eskwelahan:Eskwelahan:Eskwelahan:

• pagpanudlo sa mga bata• pagtabang sa mga buluhaton sakomunidad sama sa pagpanglimpyo

• pagpangulo sa pagpananom og mgapunoan/tree planting

• pagpagamit sa classroomsclassroomsclassroomsclassrooms nga mahimongkasilungan sa mga biktima sa kalamidad

• pagpangalap og mga donasyon/tabangalang sa mga biktima sa kalamidad

SulayiSulayiSulayiSulayi KiniKiniKiniKini

Page 17: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

16

Unsa usab ang mga serbisyo nga ginahatag saeskwelahan sa inyong komunidad? Isulat kini samanilamanilamanilamanila paperpaperpaperpaper o daan nga kalendaryo.Nakadawat ang among komunidad og serbisyogikan sa eskwelahan sama sa:

______________________________________________________________________________________________________________________________

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Butangi og tsek (�) kung ang serbisyo gikan saeskwelahan, ekis (�) kung dili.1. Gamiton ang eskwelahan nga kasilungan samga nasunugan. _______

2. Pagtaod og poso sa palibot. _____3. Pag-aghat sa mga kabataan sa pagpananomog kahoy. ______

4. Paggahin og panahon sa pagpanudlo sa mgakabataan nga wala na magtungha. ______

5. Paghatag og bitamina sa mga bata. ______

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 3:3:3:3: MgaMgaMgaMga SerbisyongSerbisyongSerbisyongSerbisyongGinahatagGinahatagGinahatagGinahatag sasasasa HealthHealthHealthHealth CenterCenterCenterCenter

Page 18: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

17

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Basaha ang mga nakasulat nga pulongan samanilamanilamanilamanilapaperpaperpaperpaper/daan nga kalendaryo ug isulat sa tukma ngakahon ang mga nawala nga letra aron mapormaang tibuok nga pulong.Unsa man ang gihisgutan niini?a. serbisyo nga gihatag sa eskwelahan ngadto sakomunidad

nagpasiugda sa p g p n n m

og mga kahoy

b. ginabuhat sa magtutudlo ngadto sa mga bata

p g t d l sa mga kabataan

Unsa ang mga serbisyo nga ginahatag saeskwelahan ngadto sa komunidad?Nakatabang ba kini sa mga panginahanglan samga tawo?Unsa man ang mga natabang niini?

Pag-aghatPag-aghatPag-aghatPag-aghat

Page 19: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

18

Atong kantahon ang awit sa mosunod nga panid.Tubaga ang mga pangutana sa mahitungod niini.Isulat ang mga tubag sa husto nga lumbay.

HimsogHimsogHimsogHimsog KitaKitaKitaKita(Tono: Paruparong Bukid)

Nindot ang pagbatiUg ang pagkabutangDaghang mga tawo

Hapsay ang kahimtangSentro sa KahimsogKanunay mutabang

Aron sakit mapugnganSa bata ug tigulang.

Libre ang bakuna (Uy!)Tambal ug bitamina (Uy!)

Bata ginatimbangSa mga kabalayanNagtudlo usab silaMaayong disiplina

Sa tamang pagpanglimpyoAron himsog kita.

NaghatagNaghatagNaghatagNaghatag sasasasaSerbisyoSerbisyoSerbisyoSerbisyo sasasasaKatawhanKatawhanKatawhanKatawhan ugugugugKomunidadKomunidadKomunidadKomunidad

MgaMgaMgaMga TabangTabangTabangTabangugugugug SerbisyoSerbisyoSerbisyoSerbisyo

ngangangangaGinahatagGinahatagGinahatagGinahatag

Katuyo-anKatuyo-anKatuyo-anKatuyo-an sasasasaPagtabangPagtabangPagtabangPagtabang

MgaMgaMgaMga EektoEektoEektoEektoNiiniNiiniNiiniNiini sasasasa

KatawhanKatawhanKatawhanKatawhan

Page 20: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

19

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Tun-i pag-ayo ang mga hulagway.Isulti kung unsa nga serbisyo ang angay ihatag niini.Mahimo usab ninyo kining ilihok sa atubangan saklase.

1.

2.

Page 21: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

20

3.

Timan-iTiman-iTiman-iTiman-i KiniKiniKiniKini

Nagkadaiya ang mga serbisyo nga ginahatag saSentro sa Kahimsog ngadto sa komunidadmahitungod sa maayong panglawas.

• paghatag og libreng tambal ug mgabitamina

• libreng checkcheckcheckcheck upupupup sa mga adunay sakit,buntis ug mga bata

• Pagpanimbang sa mga bata sa kabalayanug paghatag og libreng bakuna

• Pag edukar o pagtudlo sa mga katawhanmahitungod sa hustong pagpanglimpyo sapalibot ug kaugalingon.

Sulayi-KiniSulayi-KiniSulayi-KiniSulayi-Kini

Page 22: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

21

Lingini ang mga serbisyong gikan sa HealthHealthHealthHealth CenterCenterCenterCenter.

librenglibrenglibrenglibreng tambaltambaltambaltambal pagpananompagpananompagpananompagpananom ogogogogkahoykahoykahoykahoy

pagtimbangpagtimbangpagtimbangpagtimbang sasasasa pagkolektapagkolektapagkolektapagkolekta sasasasamgamgamgamga batabatabatabata mgamgamgamga basurabasurabasurabasurabayanihanbayanihanbayanihanbayanihan pag-atimanpag-atimanpag-atimanpag-atiman sasasasa

masakitonmasakitonmasakitonmasakiton

Page 23: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

22

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Itukma ang mga panginahanglan sa komunidad salumbay AAAA ngadto sa mga serbisyo nga ginahatag saSentro sa Kahimsog sa lumbay B.B.B.B.

AAAA BBBBPaghatag og librenga check-upcheck-upcheck-upcheck-up ugbitamina

Pagtudlo sa hustongPagpang-limpyo sapalibot

Pagtambal sasamad ogpagbutang ugplaster niini.

Page 24: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

23

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 4:4:4:4: MgaMgaMgaMga KatungodKatungodKatungodKatungod sasasasa TawoTawoTawoTawo

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Unsa ang mga serbisyo nga ginahatag sa mganaglangkob sa komunidad?

• Barangay• Eskwelahan•••• HealthHealthHealthHealth CenterCenterCenterCenter

Maghimo kamo og tulo ka grupo. Ang matag grupomagsulat og mga serbisyo nga ginahatag sa mganaglangkob sa komunidad.

Pag-aghatPag-aghatPag-aghatPag-aghat

Tan-awa kining hulagway sa mga tawo nga naglinya.Unsa man ang ilang gibuhat? Nganongginahatagan man sila niini?Nganong kinahanglan man sila tabangan?

Page 25: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

24

Kabahin sa mga katungodkatungodkatungodkatungod sa tawo ang mgaserbisyo nga ginahatag sa komunidad.

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Base sa inyong mga tubag mahitungod sa mgaserbisyo nga gikan sa mga naglangkob sakomunidad, nganong kinahanglan man hataganniini ang mga tawo.

• Unsa nga katungod ang gipakita sa mataghulagway?

Page 26: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

25

1. 2.

3.

Timan-iTiman-iTiman-iTiman-i KiniKiniKiniKini

Kabahin sa paghatag mga serbisyo sa komunidadang mga katungodkatungodkatungodkatungod sa tawo.

•••• Katungod nga mabuhi•••• Katungod nga maka eskwela ug makabatonog kaalam

Page 27: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

26

• Katungod nga makabaton ug proteksyonbatok sa mga sakit

• Katungod nga makabaton og luwas nga pal

Sulayi-KiniSulayi-KiniSulayi-KiniSulayi-Kini

Basaha ug sabta ang mga sitwasyon sa checklistchecklistchecklistchecklist.Pagbutang and tsek (/)lumbay sa OOOOOOOO kung nasunodang katungod.... Pagbutang og tesek sa lumbay saWALA,WALA,WALA,WALA, kung wala kini nasunod.

MGAMGAMGAMGA SITWASYONSITWASYONSITWASYONSITWASYON(KATUNGOD)(KATUNGOD)(KATUNGOD)(KATUNGOD) OOOOOOOO WALAWALAWALAWALA

1. Pagkasaba sa bata kungmasayop

2. Pagpatambal sa doktorkung dunay sakit

3. Pagpatungha sa batangadto sa eskwelahan

4. Pagpuyo sa panimalaykauban ang mgaginikanan ug igsoon

5. Pagpuyo sa lugar ngakanunay mag-away angmga tao

Page 28: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

27

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Basaha ang mga sitwasyon. Isulat o isulti angmahimo nimo nga buhaton aron mahatag ang mgakatungod.

1. Gikalintura ang anak ni NongBen ug layo ang balay-tambalanan.

2. Naghilak ang bata nga naa sa unang ang-angkay nawala ang iyang libro.

Page 29: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

28

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 5:5:5:5: KahuluganKahuluganKahuluganKahulugan sasasasa KatungodKatungodKatungodKatungod ugugugugangangangang mgamgamgamga NaglangkobNaglangkobNaglangkobNaglangkob NiiniNiiniNiiniNiini

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Base sa mga serbisyo nga ginahatag sa komunidadgamit ang mga larawan, unsa ang mga katungodnga ginahatag sa mga tawo?Isulat ang mga tubag sa tsart.

MgaMgaMgaMga KatungodKatungodKatungodKatungod sasasasa mgamgamgamga TawoTawoTawoTawo

Page 30: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

29

Tan-awa ug tun-i kining duha ka hulagway sa mgabata.

Tubaga ang mosunod nga mga pangutana:

• Unsa ang gibuhat sa duha ka bata?• Pareho ba ang ilang kahimtang?• Unsa man ang kalahian nilang duha?• Unsa man kaha ang hinungdan nganong walamakatungaha ang usa ka bata?

• Asa sa duha ka kahimtang ang angay himoonsa mga bata?

• Nganong kinahanglan man nga paeskwelahon ang mga bata?

• Unsay tawag niining mga butang nga angaymadawat sa mga tawo labi na gyod sa mgabata?

Page 31: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

30

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Base sa mga katungod sa tawo, unsa ang mgabutang nga naglangkub niini? Isulat ang mga tubagsa tsart.

MgaMgaMgaMga KatungodKatungodKatungodKatungodsasasasa mgamgamgamga TawoTawoTawoTawo

MgaMgaMgaMga NaglangkubNaglangkubNaglangkubNaglangkub sasasasamgamgamgamga KatungodKatungodKatungodKatungod sasasasa TawoTawoTawoTawo

Timan-iTiman-iTiman-iTiman-i KiniKiniKiniKini

Ang katungodkatungodkatungodkatungod nagpasabot sa mga butang ngaangay madawat sa mga tawo, lakip na angpagbuhat sa mga butang nga gawasnon.MgaMgaMgaMga KatungodKatungodKatungodKatungod sasasasa TawoTawoTawoTawo

• Katungod nga mabuhi• Katungod nga makatungha/maka-eskwela• Katungod nga makaangkon ug malinawonnga pamilya

• Katungod nga magpuyo sa malinawon ugluwas nga palibot

Page 32: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

31

SulayiSulayiSulayiSulayi KiniKiniKiniKini

Isulti ang OoOoOoOo kung ang hulagway nagpakita sakatungod sa tawo, WalaWalaWalaWala kung wala kini nagpakita.

1. 2.

3. 4.

Page 33: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

32

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Isulat ang tama nga pulong sa ibabaw sa linya aronmakumpleto ang tibuok nga mensahe. Pangitaaang tubag sa sulod sa kahon.

palibot katungod tabangan

makakat-on layo maayo

1. Ang batang makililimos aduna usab ______.

2. Angay nga magpuyo nga malinawon ug ______

sa kasamok ang mga kabataan.

3. Matag bata adunay mga pangandoy. ______

sila nga makab-ot kini.

4. Katungod nila nga ______ sa mga leksiyon sa

eskwelahan ug makahuman sa pagtuon.

5. Himoon nato nga limpyo ug nindot puy-an ang

atong _______

Page 34: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

33

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 6:6:6:6: AngAngAngAng PagpatumanPagpatumanPagpatumanPagpatuman sasasasa TawoTawoTawoTawoKatungodKatungodKatungodKatungod sasasasa TawoTawoTawoTawo

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Base sa mga hulagway nga inyong gidala, isulti kungunsa nga katungod ang gipakita niini

Pag-aghatPag-aghatPag-aghatPag-aghat

Tun-i ang mga hulagway. Unsa man ang inyongikasulti mahitungod niini?

Tubaga ang mo sunod nga mga pangutana.•••• Pareho ba ug kahimtang ang duha ka bata?•••• Unsa ang kalahian nilang duha?•••• Asa sa duha ka hulagway ang angay buhatonngadto sa mga bata? Ngano man?

•••• Asa nga hulagway ang nagpakita sakatungod sa tawo?

Page 35: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

34

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Isulti kung napatumannapatumannapatumannapatuman ba o walawalawalawala ang mga katungodsa tawo sa mga sitwasyon nga makita sa hulagway.

1. 2.

3. 4.

Page 36: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

35

Timan-iTiman-iTiman-iTiman-i KiniKiniKiniKini

Mahinungdanon nga mapatuman angkatungod sa mga tawo tungod kay kabahinkini sa ilang kinabuhi ug buluhaton sa adlaw-adlaw.Gipatuman kini pinaagi sa ginahatag sanagkadaiyang serbisyo ngadto sa mga tawosama sa:

• serbisyongmedicalmedicalmedicalmedical• libreng edukasyon• panginabuhian• pagseguro sa kalinaw ug luwas• nga palibot• pagseguro sa palibot nga layo sa sakitug epidemya

Page 37: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

36

SulayiSulayiSulayiSulayi KiniKiniKiniKini

Isulti kung giunsa pagpatumanpagpatumanpagpatumanpagpatuman o walawalawalawala pagpatumanpagpatumanpagpatumanpagpatumanang katungod sa mga musunod nga sitwasyon.

MgaMgaMgaMgaSitwasyonSitwasyonSitwasyonSitwasyon

GitumanGitumanGitumanGituman angangangangmgamgamgamga

KatungodKatungodKatungodKatungod

WalaWalaWalaWala GitumanGitumanGitumanGitumannganganganga mgamgamgamgaKatungodKatungodKatungodKatungod

bata ngamasakiton

magtutungha

hugaw ngapalibot

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Ibutang ang tsek(�) kung ang katungod napatuman,ekis (�) kung wala.1. Giayo sa barangay ang tulay nga naguba arondunay kaagia-an ang mga tawo.

2. Gipalitan og mga gamit sa pag-eskwela silaDan ug Linda.

Page 38: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

37

3. Gipasagdan ang mga bata nga matulog daplinsa kalsada.

4. Pagpanglimpyo sa palibot aron layo sa sakitang mga tawo.

5. Pagpatrabaho sa mga bata bisan sa ilangkabatan-on.

Page 39: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

38

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 7:7:7:7: EpektoEpektoEpektoEpekto sasasasa PagtumanPagtumanPagtumanPagtuman ugugugug WalaWalaWalaWalaPagtumanPagtumanPagtumanPagtuman sasasasa mgamgamgamga KatungodKatungodKatungodKatungod sasasasa TawoTawoTawoTawo

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Isulti kung giunsa pagpatuman ang mga katungodsa mga musunod nga sitwasyon ug sa unsang paagikini wala mapatuman?

1. mga magtutungha sa usa ka eskwelahan?2. mga lumulupyo nga nagpuyo duol sa suba3. komunidad nga kanunay adunay mag-away

Pag-aghatPag-aghatPag-aghatPag-aghat

Basaha ang usa ka balak ug tubaga ang mgapangutana mahitungod niini.

Page 40: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

39

KUNGKUNGKUNGKUNG KATUNGODKATUNGODKATUNGODKATUNGOD MAPATUMANMAPATUMANMAPATUMANMAPATUMAN

Sukad pa sa pagkabata ako natingala naKung nganong dili pareha ang kinabuhi taDunay mga pobre, dunay daghan og kwartaKulang sa salapi apan uban usab nagsobra

Pero sa gihapon katungod ta nag-angayKatungod nga mabuhi ug linaw nga panimalayMakabaton og kaalam ug panahon ngamaglipayLuwas nga palibot sa sulod man o gawas sapanimalay

Kung ang katungod mapatuman lamangMahimong mahayag ang kaugmaon sa tananSayon ang kinabuhi ug ang pagkabutangMahatag halos tanang mga panginahanglan.

Tubaga ang mga pangutana sa sunod nga panid.• Unsa ang pangutana sa bata sa tula?•••• Unsa man kining pantay o magka-angay satanang mga tawo, kwartahn man o pobre?

•••• Unsa ang mga katungod sa tawo ngagihisgutan sa tula?

•••• Unsa ang mahitabo kung kining mga katungodmapatuman? Kung dili mapatuman?

Page 41: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

40

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Unsa ang mahimong epekto kung ipatumanipatumanipatumanipatuman o dilidilidilidiliang mga katungod sa matag sitwasyon?Isulat ang mga tubag sa tsart ug isaysay kini sa klase....

MgaMgaMgaMga SitwasyonSitwasyonSitwasyonSitwasyonEpektoEpektoEpektoEpekto KungKungKungKungIpatumanIpatumanIpatumanIpatuman angangangangKatungodKatungodKatungodKatungod

EpektoEpektoEpektoEpekto kungkungkungkung DiliDiliDiliDiliMapatumanMapatumanMapatumanMapatumanAngAngAngAng KatungodKatungodKatungodKatungod

1.pagpananomog mga kahoysa bukid2. paglimpyo sapalibot ugpagkolekta samga basura3. paghatag oglibreng bakunasa mga bata

Page 42: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

41

TimanTimanTimanTiman----iiii KiniKiniKiniKini

Ang matag tawo adunay mga katungod.Mahinungdanon kaayo nga mapatuman kini.MgaMgaMgaMga EpektoEpektoEpektoEpekto sasasasa PagpatumanPagpatumanPagpatumanPagpatuman sasasasa mgamgamgamga Katungod:Katungod:Katungod:Katungod:

• Matubag ug maGinahatag ang mgapanginahanglan sa mga tawo.

• Mahimong hapsay ug hayag ang kaugmaonsa matag tawo.

• Makahimo ang matag usa sa pagbuhat sailang buluhaton ug kaakuhan nga malipayonug madasigon.

SulayiSulayiSulayiSulayi KiniKiniKiniKini

Ihan-ay ang mga sitwasyon sa lumbay sa AAAA sa mgaepekto niini sa lumbay sa BBBB.

AAAA BBBBMakatabang sapagpaugnat sa kusog

Nanarbaho nga saedad trese anyos

Gipasagdan ang batamagdula daplin sa sakarsada

Makatabang sapanginabuhipanimalay.

Nanghatag og bitaminasa mga bata ang Sentrosa Kahimsog

Mahimong himsogang mga bata oglayo sa sakit

Page 43: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

42

Nagpasiugda ogprograma sapagpananom og gulayang mga kababayen-an.

Mahimong duol saaksidente.

Nagpasiugda ug duladiha sa barangay

Dili makatungha saeskwelahan.

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Unsa ang hinungdan nganong nahitabo kini ngamga sitwasyon? Unsa ang mga katungod nga walamapatuman niini?

1. 2.

Page 44: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

43

Pagtulun-anPagtulun-anPagtulun-anPagtulun-an 8:8:8:8: AngAngAngAng KamahinungdanonKamahinungdanonKamahinungdanonKamahinungdanon sasasasaKatungodKatungodKatungodKatungod ugugugug angangangang KomunidadKomunidadKomunidadKomunidad

BalikBalikBalikBalik LantawLantawLantawLantaw

Unsa ang mahimong epekto niining mga musunodnga mga hulagway sa kinabuhi sa tao, labi na samga bata.

1. 2. 3.

Pag-aghatPag-aghatPag-aghatPag-aghat

Tan-awa ang hulagway sa mga bata.

Page 45: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

44

• Unsa ang ginabuhat sa mga bata?• Unsa man ang ilang gibati?• Unsay inyong bati-on kung dili mo padulaon sainyong mga ginikanan?

• Sa inyong panghuna-huna, mahinungdanonba para sa mga bata ang pagdula? Nganoman?

• Kinsa ang nagapatuman niini nga mgakatungod?

BuhataBuhataBuhataBuhata KiniKiniKiniKini

Isulti kung unsa ka mahinungdanon ang mgakatungod nga mabasa sa blackboardblackboardblackboardblackboard. Kini sa inyongkaugalingong kasinatia-an.

Page 46: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

45

Timan-iTiman-iTiman-iTiman-i KiniKiniKiniKini

• Ang tanang tawo adunay magka- angay ngakatungod.

• Mahinungdanon kaayo ang komunidad ugang mga serbisyo niini sa pagpatuman samga katungod.

• Mahinungdanon ang mga katungod kay maokini ang nag Ginahatag og maayongkaugmaon sa matag usa.

• Mao kini ang basehan sa mga serbisyo ngakinahanglan nga madawat sa tawo.

SulayiSulayiSulayiSulayi KiniKiniKiniKini

Isulti ang hinungdan ngano nga dili angay buhatonang mga sitawasyon nga mabasa.Unsa ka mahinungdanon ang katungod alang niini?1. pag-undang sa pagtuon aron manarbahonalang

2. pagbunal sa bata kung makahimo og sayop3. pasagdan ang bata nga adunay sakit

Page 47: TALAMDAN SA PAGTULUN-AN · PDF fileTALAMDAN SA PAGTULUN-AN YUNIT IV: Pagiging Bahagi ng Komunidad Module 1: Ang Kahalagahan ng Komunidad Pagtulun-an 1 Mga Serbisyong Ginahatag sa Barangay

46

PaghanasPaghanasPaghanasPaghanas

Isulat sa mga lingin ang mga katarungan kungnganong mahinungdanon ang mga katungod satawo. Timan-i kini kanunay ug hatagi og bili.

N:N:N:N: 978-971-9990-92-5978-971-9990-92-5978-971-9990-92-5978-971-9990-92-5


Recommended