Download pdf - STVARNO PRAVO - privatizacija.privreda.gov.rs

www.cesmecon.com

Excellence in advice, precision in execution

STVARNO PRAVOObuka za polaganje stručnog ispita za sticanje licence stečajnog

upravnika

Beograd, jun 2005. godine


Pravni izvoriZakon o osnovama svojinskopravnih odnosa (“Službeni list SRJ”, br. 29/96)

Zakon o prometu nepokretnosti (“Službeni glasnik RS”, br. 42/98)

Zakon o državnom premeru i katastru i upisima prava na nepokretnostima (“Službeni glasnik RS”, br. 25/2002)

Zakon o zemljišnim knjigama (“Službene novine Kraljevine Jugoslavije”, br. 281-XC)

Zakon o založnom pravu na pokretnim stvarima upisanim u registar (“Službeni glasnik RS”, br. 57/2003)

Zakon o poljoprivrednom zemljištu (“Službeni glasnik RS”, br. 14/2000)

Zakon o pretvaranju društvene svojine na poljoprivrednom zemljištu u druge oblike svojine (“Službeni glasnik RS”, br. 54/96)


Program Pravo svojine

√ Pojam, sadržina, pravno dejstvo, ograničenja i predmet√ Oblici prava svojine√ Sticanje, zaštita i prestanak prava svojine

Pravo državine (pojam, sticanje, zaštita, prestanak)

Druga stvarna prava√ Pravo službenost√ Pravo retencije

Založno pravo√ Ručna zaloga (pojam, sticanje, zaštita, prestanak)√ Hipoteka (pojam, sticanje, zaštita, prestanak)√ Založno pravo na pokretnim stvarima upisanim u registar

Katastar nepokretnosti, zemljišne knjige i tapijski sistem

Stvarna prava stranaca


Pravo svojine

Pojam prava svojine

√ Subjektivno stvarno pravo iz koga proizilazi najviša pravna i faktička vlast nastvari

Predmet prava svojine

√ Pokretne stvari

√ Nepokretne stvari (stambene zgrade, stanovi, poslovne zgrade, poslovne prostorije, poljoprivredno zemljište i druge nepokretnosti, osim prirodnih bogatstava u državnoj svojini, pojedina dobra u opštoj upotrebi, građevinsko zemljište, šume i šumsko zemljište)


Pravo svojineObeležja prava svojineObeležja prava svojine

√ Apsolutnost

√ Jedinstvenost

√ Jednovrsnost

√ Rekadentnost

√ Nezavisnost

√ Nezastarivost


Pravo svojineSadržina prava svojineSadržina prava svojine

√ Ovlašćenje držanja stvari

√ Ovlašćenje korišćenja

√ Ovlašćenje raspolaganja


Pravo svojineOgraničenja prava svojineOgraničenja prava svojine

√ Zabrana zloupotrebe prava svojine

√ Susedsko pravo

√ Ograničenja u opštem interesu


Pravo svojine

Ograničenja prava svojineOgraničenja prava svojine

Zabrana zloupotrebe prava svojineZabrana zloupotrebe prava svojine


Pravo svojine

Ograničenje prava svojineOgraničenje prava svojine

Susedsko pravo Susedsko pravo

√ Imisije

√ Odnosi između vlasnika graničnih nepokretnosti

√ Pravo upotrebe susedne nepokretnosti

√ Pravo nužnog prolaza


Pravo svojine

Ograničenja prava svojineOgraničenja prava svojine

Ograničenja u opštem interesuOgraničenja u opštem interesu

√ Zakonsko pravo preče kupovine

√ Posebni slučajevi


Pravo svojine

Pravo svojine može se steći:

√ po zakonu √ na osnovu pravnog posla √ nasleđivanjem √ odlukom državnog organa

Načini sticanja svojine:

√ derivativno sticanje, √ originarno sticanje,√ ostali slučajevi


Pravo svojine

Derivativno sticanje prava svojineDerivativno sticanje prava svojine

√ Način sticanja nepokretnih stvaria. Punovažan pravni posao b. Upis u javnu knjigu

√ Način sticanja pokretnih stvaria. Punovažan pravni posao b. Predaja (fizička, simbolička, fiktivna, predaja stvari bez prenosa svojine)


Pravo svojine

Originarno sticanje prava svojineOriginarno sticanje prava svojine

√ Stvaranje nove stvari (prerada, specifikacija) √ Spajanje i mešanje √ Građenje na tuđem zemljištu √ Odvajanje plodova√ Održaj (redovni i vanredni održaj) √ Sticanje svojine od nevlasnika √ Okupacija √ Nalaz izgubljene stvari


Pravo svojine

Ostali načini sticanja prava svojineOstali načini sticanja prava svojine

√ Eksproprijacija

√ Komasacija

√ Prisvajanje životinja i riba


Pravo svojine

Prestanak prava svojinePrestanak prava svojine

√ Kada drugo lice stekne pravo svojine na istoj stvari

√ Napuštanjem stvari (derelikcija)

√ Propašću stvari

√ U drugim slučajevima određenim zakonom


Pravo retencije – zadržavanje dužnikove stvari

Pravo retencije – pravo zadržavanja

Osnov sticanja – zakon

Trenutak sticanja - dan dospelosti nenamirenog potraživanja


Pravo svojine

Zaštita prava svojineZaštita prava svojine

√ Reivindikaciona tužba

√ Publicijanska tužba

√ Negatorna tužba


DržavinaDržavina - faktička vlast na stvari

Predmet državine - stvar v. pravo

Svojstva/kvaliteti državine - zakonitost i savesnost

Prestanak državine

Državinska zaštita


Pravo svojine - SusvojinaPojam i obeležja susvojine

√ Pravo svojine dva ili više lica na istoj fizički nepodeljenoj stvari čiji su delovi idealno određeni (u razlomcima, procentima ili promilima)

√ Kod susvojine je podeljeno samo pravo a ne stvar√ Susvojina može da postoji i na nepodeljenoj stvari čiji su delovi u različitim oblicima

svojine

Prava suvlasnika u suvlasničkoj zajednici√ na celu stvar√ na alikvotni deo stvari

Prestanak suvlasničke zajednice – deoba (fizička i civilna deoba)


Stvarna prava na tuđoj stvari - službenostiPojam službenosti

Pravo službenosti je stvarno pravo na tuđoj stvari koja ovlašćuje njenog titulara da tuđu stvar koristi na određeni način

Obeležja prava službenosti:

√ Stvarna prava na tuđoj stvari√ Obavezuje vlasnika stvari na nečinjenje ili trpljenje√ Zabrana ustanovljavanja prava službenosti na već ustanovljenom pravu službenosti√ Može se ustanoviti samo ako je korisna za njenog titulara√ Vrši se tako da što manje opterećuje poslužno dobro√ Ne može se odvojiti od dobra na kome je ustanovljena

Vrste službenosti:

√ Stvarne službenosti√ Lične službenosti


Stvarna prava na tuđoj stvari - službenosti

Stvarne službenostiStvarne službenosti

√ Stvarna službenost je pravo vlasnika jedne nepokretnosti (povlasno dobro) da za njene potrebe preduzima određene pravne radnje na nepokretnosti drugog vlasnika

√ Način sticanja - pravni posao, odluka državnog organa, održaj

√ Zaštita stvarne službenosti – konfesorna tužba i državinska (posesorna) tužba


Stvarna prava na tuđoj stvari - službenostiLične službenostiLične službenosti

√ Lična službenost je pravo ustanovljeno u korist određenog lica koje ga ovlašćuje da na određeni način upotrebljava ili koristi poslužno dobro

√ Lične službenosti su pravo plodouživanja, pravo uživanja/upotrebe i pravo stanovanja


Status titulara stvarnih prava u stečajnom postupku

Stvarno pravo daje njegovom titularu svojstvo izlučnog poverioca u stečajnom postupku

Izlučno pravo – pravo da se stvar na kojoj postoji stvarno ili lično pravo izdvoji iz stečajne mase

Izlučni poverilac nije stečajni poverilac

Izlučni poverilac svoje potraživanje može ostvariti u svim sudskim postupcima


Ostvarivanje prava izlučnog poverioca u stečajnom postupku

Zahtev za izlučenje stvari na kojoj postoji stvarno ili lično pravo

Prava izlučnog poverioca za slučaj otuđenja stvari na kojoj postoji pravo svojine ili lično pravo pre pokretanja stečajnog postupka

Ostvarivanje prava na izlučenje u stečajnom postupku v. Ostvarivanje izlučnog prava u drugim postupcima


Založno pravo

Založno pravo se može ustanoviti na osnovu:√ Pravnog posla√ Sudske odluke√ Zakona

Vrste založnog prava:√ Založno pravo na nepokretnim stvarima (hipoteka)√ Založno pravo na pokretnim stvarima (ručna zaloga i založno pravo na pokretnim

stvarima upisanim u registar zaloge)


Založno pravoHipoteka – založno pravo na nepokretnoj stvari (odnosi se na celu nepokretnost, njene

plodove dok su neodvojeni i na njene sastavne delove i pripatke)

Hipoteka na više nepokretnosti (zajednička hipoteka)

Nadhipoteka (hipoteka na hipoteci)

Prava hipotekarnog poverioca

Prestanak hipoteke:√ Prestanak potraživanja obezbeđenog hipotekom√ Odricanje hipotekarnog poverioca√ Konfuzija√ Konsolidacija√ Propast hipotekovane nepokretnosti√ Prodaja nepokretnosti u izvršnom postupku


Založno pravo

Ručna zalogaRučna zaloga – pravo zaloge na pokretnim stvarima

√ Nastanak ručne zaloge – na osnovu ugovora, zakona ili sudske odluke

√ Predmet ručne zaloge – individualno određena, nepotrošna stvar ali i pravo

√ Ugovor o zalozi – član 966. Zakona o obligacionim odnosima

√ Prava i obaveze strana iz ugovora o zalozi

√ Prestanak založnog prava (prestankom ugovora o zajmu, prodajom založene stvari, protekom roka u slučaju da je ugovor o zalozi zaključen na određeno vreme, odricanjem zalogoprimca od zaloge, konsolidacijom i konfuzijom)


Založno pravo

Zalaganje potraživanjaZalaganje potraživanja

Zalaganje drugih prava Zalaganje drugih prava


Registarsko založno pravoPravni osnov Pravni osnov –– ugovor o zaloziugovor o zalozi

√ Način sticanja prava – upis u registar zaloge

√ Predmet zaloge – postojeće i buduće pokretne stvari i prava. Da bi bila upisana stvar mora biti individualno određena

√ Intelektualna svojina – može biti predmet zaloge s tim što se upisuje u registar nadležnog zavoda za intelektualnu svojinu

√ Novčano potraživanje u domaćoj ili stranoj valuti može biti predmet zaloge

√ Dejstvo ugovora o zalozi i upisa u registar

√ Način i redosled namirenja

√ Prestanak registarske zaloge (isplata potraživanja, propast stvari, prodaja, konfuzija, pristanak poverioca, sudska odluka)


Registarsko založno pravo


Status titulara založnih prava u stečajnom postupkuZaložno pravo daje njegovom titularu svojstvo razlučnog poverioca u stečajnom postupku

Razlučno pravo daje njegovom titularu pravo namirenja na stvari ili pravu koje je predmet njihovog prava i to iz sredstava ostvarenih prodajom imovine na kojoj su stekli razlučno pravo

Razlučni poverilac nije stečajni poverilac

Slučajevi u kojima razlučni poverilac namiruje svoje potraživanje kao / i kao stečajni poverilac

Pokretanjem stečajnog postupka razlučni poverilac može ostvariti svoje pravo samo u stečajnom postupku


Prava razlučnog poverioca u prethodnom stečajnom postupku

Pravo na podnošenje pismenog zahteva za ukidanje Pravo na podnošenje pismenog zahteva za ukidanje ili uslovljavanje dejstva moratorijumaili uslovljavanje dejstva moratorijuma


Zemljišni registriVrste zemljišnih registaraVrste zemljišnih registara

√ Katastar nepokretnosti

√ Zemljišne knjige

Načela zemljišnih registaraNačela zemljišnih registara::

√ Opšta načela (i katastar i zemljišne knjige): načelo stvarnosti, načelo upisa, načelo knjižnog prethodnika, načelo javnosti, načelo poverenja u zemljišne registre, načelo prioriteta i načelo legaliteta upisa

√ Posebna načela (katastar nepokretnosti): objedinjene evidencije, obaveznost upisa, vođenje registra od strane organa uprave

Vrste upisaVrste upisa::

√ Uknjižba – konačno se stiču, prenose ili prestaju prava na nepokretnostima

√ Predbeležba – uslovno se stiču, prenose ili prestaju prava na nepokretnosti

√ Zebeležba – upis pravnih činjenica koje se tiču vlasnika ili nepokretnosti


Katastar nepokretnostiOsnovna evidencija o nepokretnostima

Osnova za izradu svake druge evidencije na nepokretnostima

Pretpostavka tačnosti podataka upisanih u katastar nepokretnosti


Zemljišne knjige

Javna knjiga - za osnov ima katastar nepokretnosti

Upisi u zemljišnu knjigu utiču na stvarna prava na nepokretnostima


TapijaTapijski sistem – tapija i intabulacija

Tapija je javna isprava koja sadrži podatke da je lice koje je u njoj označeno vlasnik nepokretnosti za koju je izdata

Izdavanje tapije – sastavljanje tapije (organ opštine nadležan za imovinsko-pravne odnose) i overa tapije (sud koji vodi knjigu tapija)

Intabulacija – način sticanja stvarnih prava na tuđim nepokretnostima (hipoteke i stvarnih službenosti) u tapijskom sistemu


Stvarna prava stranaca

Sticanje prava svojine na pokretnim stvarima – bez ograničenja

Sticanje prava svojine na nepokretnim stvarima – 2 uslova: postojanje reciprociteta, i da su nepokretnosti neophodne za obavljanje delatnosti na teritoriji Srbije i Crne Gore

U slučaju da stranac ne obavlja delatnost u SCG – dopušteno je sticanje prava svojine na stanu i/ili stambenoj zgradi , pod uslovom reciprociteta, pod istim uslovima koji važe i za domaćeg državljanina


PriloziModel reivindikacione tužbeModel publicijanske tužbeModel negatorne tužbeModel konfesorne tužbeModel državinske tužbeModel sporazuma o deobi stvariModel ugovora kojim se ustanovljava stvarna službenostModel odluke državnog organa o ustanovljavanju stvarne službenostiModel ugovora o ustanovljavanju lične službenostiModel ugovora o ustanovljavanju založnog prava na nepokretnosti Model zapisnika o popisu pokretnih stvariModel ugovora o zaloziPosedovni list/List nepokretnosti Izvod iz zemljišnih knjigaTapija