Transcript

Kathy Reichs Diabelskie koci (Devil bones) Przeoya Katarzyna Maciejczyk

Pamici Seana Clarka, Funkcjonariusza Policji 22 listopada 1972 1 kwietnia 2007 i Jaffa Sheltona, Funkcjonariusza Policji 9 wrzenia 1971 1 kwietnia 2007 oraz wszystkich tych, ktrzy zginli, bronic mieszkacw okrgu Charlotte-Mecklenburg w Karolinie Pnocnej.

Sierant Anthony Scott Futrell 2002 Funkcjonariusz John Thomas Burnette padziernika 1993 Funkcjonariusz Anthony A. Nobles padziernika 1993 Dzielnicowy Eugene A. Griffin listopada 1991 Funkcjonariusz Milus Terry Lyles 1990 Funkcjonariusz Robert Louis Smith stycznia 1987 Dzielnicowy Timothy Wayne Whittington 1985 Dzielnicowy Ernest Coleman 6

17 lipca 5 5 22 sierpnia 15 16 lipca 1 lipca 1982

Dzielnicowy Edmond N. Cannon 1981 Funkcjonariusz Ronnie E. McGraw padziernika 1970 Sierant Lewis Edward Robinson senior Funkcjonariusz Johnny Reed Annas 1960 Detektyw Charlie Herbert Baker 1941 Funkcjonariusz Rufus L. Biggers 1937 Funkcjonariusz Charles P. Nichols 1936 Dzielnicowy Benjamin H. Frye czerwca 1930 Detektyw Thomas H. Jenkins padziernika 1929 Funkcjonariusz William Rogers sierpnia 1929 Detektyw Harvey Edgar Correll stycznia 1929 Dzielnicowy Robert M. Reid 1927 Funkcjonariusz Wiejskiej Komendy Policji John Franklin Fesperman 1924

23 listopada 18 4 maja 1970 21 maja 12 12 17 kwietnia lutego kwietnia 9 21 30 22 1 stycznia

16

lutego

Funkcjonariusz John Robert Estridge marca 1913 Funkcjonariusz Wiejskiej Komendy Policji Samson E. Cole 1905 Funkcjonariusz James H. Brown 1904 Dzielnicowy James Moran 1892 PODZIKOWANIA 4 2 1

29

stycznia sierpnia kwietnia

Dzikuj doktorowi Richardowi L. Jantzowi mojemu guru w sprawach zwizanych z programem Fordisc 3.0; doktorowi M. Lee Goffowi geniuszowi od robali (tak naprawd ma na imi Madison); doktorowi Peterowi Deanowi niezrwnanemu koronerowi; i doktorowi Williamowi C. Rodriguezowi jednemu z najmdrzejszych antropologw sdowych na wiecie. Doktor Leslie Eisenberg, doktor Norm Sauer i doktor Elizabeth Murray podzielili si ze mn wiedz tajemn z zakresu osteologii, za co rwnie serdecznie dzikuj. Sierant Darrell Price, sierant Harold (Chuck) Henson i detektyw Christopher Dozier z Wydziau Policji Okrgu Charlotte-Mecklenburg odpowiedzieli na moje pytania dotyczce pracy gliniarzy. Mike Warns uyczy mi swojej wiedzy i przenikliwoci, a czego nie wiedzia, to sprawdzi. Dr Wayne A. Walcott, rektor UNCC* [UNCC University of North Carolina at Charlotte Uniwersytet Karoliny Pnocnej w Charlotte

(przyp. red.).], udzieli mi informacji o dostpnych na uczelni mikroskopach elektronowych. UNCC ma ich pi. Kto by pomyla. Pragn te wyrazi wdziczno dla Philipa L. Dubois, kanclerza UNCC, za nieustanne wsparcie. Mojej rodzinie dzikuj za cierpliwo i wyrozumiao, zwaszcza gdy jestem nie w humorze albo mnie nie ma. Specjalne podzikowania nale si mojej crce, Kerry, ktra znalaza czas, by podyskutowa o mojej ksice, cho pochaniao j pisanie wasnej. (Hurra! Pierwsza powie: The Best Day of Someone Elses Life wychodzi wiosn 2008!). I Paulowi Reichsowi, za przeczytanie rkopisu i cenne uwagi. Dzikuj z caego serca mojej niesamowitej agentce, Jennifer Rudolph Walsh; moim genialnym redaktorkom, Nan Graham i Susan Sandon, a take mojemu wspaniaemu wydawcy Susan Moldow. Dzikuj te Kevinowi Hansonowi i Amy Cormier z Kanady. Chciaam te wyrni wszystkich tych, ktrzy tak ciko dla mnie pracuj, zwaszcza: Katherine Monaghan, Laurett Charlton, Ann deVries, Anne Simpson, Claudi Ballard, Jessic Almon, Tracy Fisher i Michelle Feehan. Jeli w ksice pojawi si jakie bdy, wicie mnie, nie ich. Tych, ktrych pominam, przepraszam.

Rozdzia 1

Nazywam si Temperance Deassee Brennan. Mam metr szedziesit siedem, wredny charakter i czterdziestk na karku. Liczne tytuy naukowe. Za duo pracy, za mao pacy. Jestem o krok od mierci. Szybko skreliam te natchnione wersy i zaczam podzi nowy wstp. Jestem antropologiem sdowym. mier to moja dobra znajoma. Teraz chce dopa i mnie. Oto moja opowie. Dobry Boe. Jak tani krymina z lat pidziesitych. Kolejne krechy. Zerknam na zegarek. Druga trzydzieci pi. Zarzuciam powstajc w blach autobiografi i zaczam bazgroli. Kka. Kka w kkach. Tarcza zegara. Sala konferencyjna. Kampus UNCC, mojego uniwersytetu. Charlotte. Karolina Pnocna. Ameryka Pnocna. Ziemia. Droga Mleczna. Koledzy wok mnie z pasj godn fanatykw religijnych wykcali si o szczegy. Debata dotyczya akurat pewnego sformuowania w statucie bada wydziau. W sali panowaa wielka duchota, temat by nudny jak flaki z olejem. Sesja trwaa ju od dwch godzin, a czas wlk si nieubaganie. Do kek znajdujcych si po zewntrznej dodaam jeszcze spiralne promienie. Zaczam wykropkowywa puste miejsca. Czterysta miliardw gwiazd w galaktyce. Fantazjowaam, e moje krzeso jest wyposaone w napd rakietowy, ktry przeniesie mnie na ktr z nich wszystko jedno

ktr. Antropologia to szeroka dziedzina. Skada si z wielu powizanych ze sob dziaw. Antropologia fizyczna. Kulturowa. Archeologiczna. Lingwistyczna. Nasz wydzia zajmuje si wszystkimi czterema. Gos usiowali zabra przedstawiciele kadej z powyszych profesji. George Petrella jest jzykoznawc, ktry bada mit jako narracyjny przekaz tosamoci jednostki i grupy spoecznej. Jego wypowiedzi rozumiem tylko od wielkiego dzwonu. W tym wanie momencie Petrella wyraa protest przeciwko sformuowaniu redukowalna do czterech odrbnych dziedzin. Proponowa okrelenie podzielna na Cheresa Bickham, archeolog z Poudniowego Zachodu, i Jennifer Roberts, specjalistka od midzykulturowych systemw wierze, twardo obstaway przy redukowalnej. Niestety moje znudzenie nie byo ani podzielne, ani redukowalne. Z puentylizmu galaktycznego przestawiam si na kaligrafi. Temperance, czyli umiar. Pohamowanie. Dla mnie podwjna porcja. Ze szczypt powcigliwoci. Za ego podzikuj. Ktra to ju godzina? Druga pidziesit osiem. A oni cay czas perorowali. O trzeciej dziesi zarzdzono gosowanie. Wygraa podzielna na. Radzie przewodniczy Evander Doe, kierownik wydziau od ponad dziesiciu lat. Jest mniej wicej w moim wieku, ale wyglda jak ywcem wzity z obrazu Granta Wooda. ysina. Kujoskie okulary w drucianych

oprawkach. Wielkie, odstajce uszy. Wrd znajomych uchodzi za pospnego gbura. Ja mam odmienne zdanie. Na wasne oczy widziaam, ze dwa czy trzy razy, jak si umiecha. Uporawszy si z podzielna na, Doe przeszed do kolejnej wielce palcej kwestii. Przestaam kaligrafowa i nadstawiam ucha. Czy w oficjalnym programie bada wydzia powinien podkreli swe historyczne wizi z naukami humanistycznymi i teori krytyczn, czy moe uwydatni coraz waniejsz rol nauk przyrodniczych i empirii? Pierwsze zdania mojej zarzuconej autobiografii nie mijay si z prawd. Faktycznie byam o krok od mierci z nudw. Nasza mnie naga wizja. Lata pidziesite i wczesne niesawne eksperymenty z deprywacj sensoryczn. Oczyma wyobrani ujrzaam ochotnikw w nieprzepuszczajcych wiata goglach i grubych rkawicach, uoonych na kozetkach w dwikoszczelnych kabinach. Wypisaam odnotowane przez nich objawy i zaczam porwnywa je z moim obecnym stanem. Niepokj. Depresja. Zachowania aspoeczne. Halucynacje. Czwarty podpunkt wykreliam. Owszem, byam zestresowana i podenerwowana, ale halucynacji nie miaam. Jak na razie. Nie ebym miaa co przeciw halucynacjom. Kolorowa wizja odwrciaby zapewne moj uwag od obecnej sytuacji. Nie mylcie czasem, e straciam wiar w nauczanie. Uwielbiam uczy. auj, e z kadym rokiem moje kontakty ze studentami s coraz bardziej ograniczane. Czemu mam tak mao zaj na uczelni? Wracamy do kwestii specjalizacji.

Prbowalicie kiedy umwi si do zwykego lekarza? No wanie, chyba w marzeniach. Teraz mamy kardiologw. Dermatologw. Endokrynologw. Gastroenterologw. wiatem rzdzi specjalizacja. Moj dziedzin rwnie. Antropologia nauka zajmujca si czowiekiem. Antropologia fizyczna nauka zajmujca si biologi, zrnicowaniem i ewolucj ludzkiego organizmu. Osteologia nauka zajmujca si struktur kostn ludzkiego organizmu. Antropologia sdowa nauka zajmujca si struktur kostn ludzkiego organizmu dla celw sdowych. Ga za gazi, gazka za gazk, a na samym kocu jestem ja. Z pocztku moje zainteresowania naukowe obejmoway bioarcheologi, wic zaczynaam od wykopalisk i bada szcztkw staroytnych, ale po pewnym czasie, a byo to lata temu, zainteresowaam si kryminalistyk. Przeszam na ciemn stron mocy, jak wci podrwiwaj moi dawni koledzy. Cigna mnie sawa i bogactwo. Jasne. No dobrze, z t saw, a raczej niesaw, to moe i prawda, ale na pewno nie z bogactwem. Antropolodzy sdowi nie zajmuj si staroytnociami, a szcztkami ludzi zmarych niedawno. Pracujemy dla organw cigania, koronerw, lekarzy sdowych, prokuratorw, obrocw, wojska, organizacji ochrony praw czowieka i ekip badajcych oraz usuwajcych skutki katastrof. Wiedza z dziedziny biomechaniki, genetyki i anatomii kostnej pozwala nam zidentyfikowa zwoki, stwierdzi przyczyn zgonu, ustali czas, jaki upyn od mierci, oraz oceni zmiany pomiertne. Badamy zwoki spalone, rozoone, zmumifikowane, zmasakrowane, powiartowane i szkielety. Nierzadko szcztki, w przypadku ktrych zwyka sekcja zwok nie przyniosaby zadowalajcych rezultatw.

Pracuj zarwno na uniwersytecie UNCC, jak i w Biurze Gwnego Lekarza Sdowego stanu, ktrego dwa orodki mieszcz si w Charlotte i Chapel Hill. Ponadto, jestem konsultantem Laboratoire de Sciences Judiciaires et de Mdecine Lgale w Montrealu. Karolina Pnocna i Quebec? Niezwyke. O tym pniej. Ze wzgldu na obowizki subowe po obu stronach granicy i to, e obsuguj dwie rodzime jednostki, na uniwersytecie prowadz tylko seminarium z antropologii sdowej dla zaawansowanych. Oto mj kolejny semestr za katedr. A take w sali konferencyjnej. Uwielbiam uczy. Nie cierpi jedynie niekoczcych si rad wydziau i uczelnianej polityki. Kto wnis o przedoenie projektu oficjalnego programu bada wydziau komitetowi, ktry mgby zbada problem dogbniej. Donie, w tym moja, poszy w gr. Byam ju gotowa gosowa za przesaniem tego caego projektu do Zimbabwe. Doe przeszed do kolejnego punktu spotkania. Stworzenie komisji etyki zawodowej. Pojkujc w duchu, wziam si za sporzdzanie listy zada na najbliszy czas. 1. Prbki dla Alex Alex to moja asystentka. Z dostarczonych prbek koci przygotuje test dla moich seminarzystw. 2. Raport dla LaManchea Pierre LaManche jest lekarzem sdowym i szefem orodka medycyny sdowej w Montrealu. Wanie on zleci mi spraw, ktr zajmowaam si

w zeszym tygodniu, a do wyjazdu. Samospalenie w samochodzie. Wedug moich ustale zwglone zwoki naleay do trzydziestoparoletniego mczyzny rasy biaej. LaManche nie bdzie zachwycony, bo domnieman ofiar miaa by pidziesiciodziewicioletnia Azjatka. Kierowca te z pewnoci nie by zachwycony, bo kto wpakowa mu dwie kulki w lew ko ciemieniow. I ja nie byam zachwycona, poniewa sprawa okazaa si zabjstwem, wic prawdopodobnie bd musiaa zeznawa przed sdem. 3. Raport dla Larabeeego Tim Larabee to lekarz sdowy hrabstwa Mecklenburg i szef zespou trzech patologw orodka w Charlotte. Zleci mi spraw, ktr zajmowaam si tu po powrocie do Karoliny Pnocnej napczniaa i rozkadajca si dolna poowa ludzkiego ciaa, zniesiona na brzeg Catawba River. Struktura obrczy biodrowej wskazywaa na osobnika pci mskiej. Z rozwoju kostnego oszacowaam, e ofiara miaa dwanacie/czternacie lat. Zronite zamania czwartej i pitej koci prawego rdstopia daway nadziej na identyfikacj ofiary, o ile daoby si odnale kart szpitaln i zdjcia rentgenowskie. 4. Zadzwoni do Larabeeego Dzi rano, gdy dotaram na uczelni, odsuchaam wiadomo z MCME, biura medycyny sdowej. Jedno sowo: Zadzwo. Wanie wystukiwaam numer, gdy zjawi si Petrella, by zacign mnie na t piekieln rad wydziau. Gdy ostatnio rozmawialimy, w rejestrze osb zaginionych nie byo nikogo, kto pasowaby do profilu ofiary z Catawba River. Moe Larabeeemu wanie si powiodo. Miaam cich nadziej ze wzgldu na

rodzin ofiary i z uwagi na samo dziecko. Pomylaam o rozmowie, jak Larabee bdzie musia przeprowadzi z rodzicami. Sama braam udzia w takich rozmowach, udzielaam wstrzsajcych wyjanie. To najgorszy element mojej pracy. Nie ma tu adnych skrtw, nie mona zrobi uniku, jeli ma si obwieci rodzicom, e ich dziecko nie yje. e odnaleziono jego nogi, ale wci brakuje gowy. 5. Rekomendacja dla Sorensteina Rudy Sorenstein zrobi wanie licencjat i ma wielkie nadzieje na Harvard albo Berkeley. Niestety, moja rekomendacja, nawet najbardziej entuzjastyczna, raczej w niczym tu nie pomoe. Ale Rudy bardzo si stara. wietnie pracowa w grupie. Zamierzaam zrobi, co w mojej mocy, by mimo kiepskich ocen jego podanie zostao rozpatrzone. 6. Zakupy z Katy Kathleen Brennan Petersons to moja crka, ktra od tej jesieni mieszka w Charlotte i pracuje jako analityk w kancelarii obrocy z urzdu. Po szeciu latach studiw licencjackich na University of Virginia jej garderoba domaga si wzbogacenia o kreacje z innego materiau ni dins. A jej portfel odpowiedniej wysokoci rodkw na te zakupy. Zgosiam si na stylistk i konsultantk do spraw mody nie miejcie si. Natomiast Pete, m, z ktrym od dawna jestem w separacji, ma by sponsorem caego przedsiwzicia. 7. Piasek do kuwety dla Ptaka Ptasiek to mj kot. W sprawach higieny i toalety jest bardzo wybredny, a swoje niezadowolenie uzewntrznia tak bardzo, e za wszelk cen staram si uprzedza jego fochy. Jak na zo, piasek do kuwety, ktry

odpowiada jego wyrubowanym wymaganiom, mona dosta tylko u weterynarza. 8. Wizyta kontrolna u dentysty Wczoraj przysali mi przypomnienie. Pewnie. Zadzieram kiec i lec. 9. Pralnia 10. Przegld samochodu 11. Klamka do kabiny prysznicowej W sali rozleg si dziwny dwik, ktry wrcz poczuam, a nie usyszaam. Cisza. Zerkajc ukradkowo w gr, zorientowaam si, e uwaga obecnych skupiona jest na mnie. Przepraszam. Dyskretnie zakryam notatnik rk. Doktor Brennan, a jakie jest pani zdanie? Za ktr wersj pani gosuje? Prosz przeczyta je raz jeszcze. Doe powtrzy trzy sformuowania, ktre jak podejrzewaam, stanowiy przedmiot sporu. Komisja Zachowania i Odpowiedzialnoci Zawodowej. Komisja Oceny Procedur Etycznych. Komisja do spraw Standardw i Praktyk Etycznych. To ostatnie implikuje narzucanie regu przez jaki organ zewntrzny czy zarzd dsa si Petrella. Bickham cisna dugopisem o blat. Nie. Wcale nie. Po prostu... Wydzia chce stworzy komisj do spraw etyki, tak? Nazwa owego organu jest nie do przecenienia, poniewa musi ona

dokadnie odzwierciedla fundamenty filozoficzne, na ktrych... Tak odpowiedzia mi Doe, ucinajc potok elokwencji Petrelli. Wic czemu nie nazwa jej Komisj Etyki? Na moich ustach zawis wzrok dziesiciu par oczu. Cz zgromadzonych wygldaa na zdezorientowanych. Pozostali na zaskoczonych. Inni na uraonych. Zgarbiony Petrella osun si na krzeso. Bickham kaszlna. Roberts spucia wzrok. Doe odchrzkn. Zanim zdy zabra gos, cisz przerwao pukanie do drzwi. Tak? spyta kierownik wydziau. W szparze uchylonych drzwi ukazaa si twarz. Okrga. Piegowata. Zmartwiona. Jedenacie par oczu przenioso si teraz na ni. Przepraszam, e przeszkadzam. Naomi Gilder to nasza najmodsza staem sekretarka. Najbardziej niemiaa. Tyle tylko e... Wzrok Naomi spocz na mnie. Doktor Larabee mwi, e musi pilnie skontaktowa si z doktor Brennan. W pierwszym impulsie chciaam odstawi na rodku taniec zwycistwa, ale powstrzymaam si, uniosam brwi i rozoyam rce. Suba nie druba. C poradz... Zebraam papiery i niemale tanecznym krokiem przemknam przez recepcj i korytarz, wzdu ktrego mieciy si poszczeglne pokoje katedr. Wszystkie drzwi byy zamknite. Ha, pewnie e zamknite. Przecie ich lokatorzy kisili si wanie w sali konferencyjnej bez okien,

pochonici ktniami o administracyjne detale. Nie posiadaam si ze szczcia. Nareszcie wolna! Wchodzc do swojego gabinetu, wystukaam numer Larabeeego. Mj wzrok powdrowa za okno. Cztery pitra niej pyna rzeka studentw zmierzajcych na popoudniowe zajcia albo wracajcych do domu. Chylce si ku zachodowi soce spywao brzowozot powiat na drzewa i paprocie wwozu Landigham. Gdy szam na rad wydziau, soce miaam tu nad gow. Larabee. Gos by do wysoki, z mikkim, poudniowym akcentem. Tu Tempe. Przerwaem ci co wanego? Pretensjonalne, pompatyczne popisy. Sucham? Niewane. Chodzi o tego trupa z Catawba River? Dwunastolatek z Mount Holly, nazwiskiem Anson Tyler. Rodzice pojechali balowa do Las Vegas. Wrcili przedwczoraj i odkryli, e dzieciaka nie byo w domu od tygodnia. A jak to sobie wyliczyli? Policzyli pizze w zamraalniku. Udao ci si zdoby akta medyczne? Oczywicie chciabym, eby sama na to zerkna, ale zao si, e zamane palce na rentgenie Tylera odpowiadaj palcom naszej ofiary. Oczyma wyobrani ujrzaam maego Ansona, jak siedzi sam w domu. Oglda telewizj. Robi sobie kanapki z masem orzechowym i podgrzewa pizze. pi przy wczonym wietle.

Mj dobry nastrj zacz si ulatnia. Co za kretyni wyjedaj si zabawi, zostawiajc dwunastoletnie dziecko? Tylerowie nie wygldaj na kandydatw na Rodzicw Roku. Stan za to przed sdem? Za zaniedbanie i porzucenie dziecka? Co najmniej. Dzwonisz z powodu Ansona Tylera? Wedug sw Naomi, Larabee mwi, e to pilne. Pozytywna identyfikacja ofiary zwykle nie podpada pod t kategori. Wczeniej tak. Teraz mam now spraw. Wanie rozmawiaem z chopakami z wydziau zabjstw. Chyba trafili na co paskudnego. Suchaam. Pod wpywem narastajcego przeraenia dobry nastrj przeszed mi jak rk odj.

Rozdzia 2

Nie ma wtpliwoci, e to ludzkie szcztki? spytaam. Co najmniej jedna czaszka. A moe by wicej? Patrol, ktry to zgosi, sugeruje tak moliwo, ale nie chcia niczego rusza do twojego przyjazdu. wietnie. Scenariusz numer 1: Obywatel natyka si na koci, dzwoni na policj. Zlatuj si gliniarze, ogaszaj, e szcztki s stare i zaczyna si pakowanie do workw, przyklejanie odpowiednich etykietek. Rezultat: Ginie kontekst zdarzenia, lady zostaj zatarte. Koczy si na tym, e musz pracowa po omacku. Scenariusz numer 2: Psy rozgrzebuj pytki, potajemny grb. Zjawia si miejscowy koroner z opat i workiem na ciao. Rezultat: Czci szcztkw brakuje. Mam niepene dane. W obliczu powyszych scenariuszy nie zawsze potrafi powcign jzyk. Przez lata miaam wraenie, e moje narzekanie jest jak rzucanie grochem o cian, a tu prosz w kocu dotaro. Rwnie dziki temu, e prowadz warsztaty z wydobywania zwok dla lekarzy sdowych z Chapel Hill i policjantw okrgu CharlotteMecklenburg. Gliniarz mwi, e mierdzi doda Larabee. Nie zanosio si na nic dobrego. Chwyciam za dugopis. Gdzie?

Greenleaf Avenue, w Trzeciej Dzielnicy. Dom jest w remoncie. Hydraulik przebi si przez cian i odkry jak podziemn komor. Zaczekaj chwil. Zaszeleci papier i Larabee przeczyta adres. Zanotowaam. Podobno hydraulik odchodzi od zmysw ze strachu. Mog pojecha tam od razu. Tak byoby najlepiej. Zobaczymy si za p godziny. Larabee gono wcign powietrze. Jaki problem? spytaam. Mam tu na stole rozkrojonego dzieciaka. Co si stao? Piciolatka wrcia z przedszkola, zjada pczka, zacza skary si na bl brzucha i stracia przytomno. Dwie godziny pniej lekarz z CMC* [CMC Carolinas Medical Center Centrum Medyczne w Karolinie (przyp. tum.).] stwierdzi zgon. Przykra sprawa. Jedynaczka, z czyst histori chorb, przypadek kompletnie asymptomatyczny. Jezu. Co j zabio? Miniak prkowanokomrkowy. Czyli? Guz przegrody sercowej, cholernie wielki. Niezmiernie rzadki w tym wieku. Takie dzieci zwykle umieraj, zanim naucz si stawia pierwsze kroki. Biednego Larabeeego czekaa jeszcze jedna smutna rozmowa. Dokocz sekcj powiedziaam. Zajm si rwnie podziemn komor strachw.

Narodziny miasta Charlotte wi si z pewn rzek i drog. Rzeka bya najpierw. adna tam Missisipi czy Orinoko, ale cakiem wartki strumie, ktrego brzegi obfitoway w jelenie, niedwiedzie, bizony i indyki oraz wielkie stada gobi. Mieszkacy dzikich zaroli na wschodnim brzegu strumienia nazywali go Eswa Taroa, wielk rzek. Sami znani byli jako Catawba lud znad rzeki. Gwna wioska plemienia Catawba, Nawvasa, leaa w grnym biegu Sugar Creek, Soogaw albo Sugau, a jej nazwa oznaczaa skupisko chat. Swoje pooenie zawdziczaa nie tylko bliskoci wody, ale i ruchliwego szlaku handlowego. T wanie drog odbywa si transport ywnoci i innych dbr pomidzy Wielkimi Jeziorami i obiema Karolinami, a do rzeki Savannah. Nawvasa czerpaa soki yciowe zarwno z rzeki, jak i z ruchliwej drogi. Przybycie dziwnych ludzi na wielkich statkach pooyo temu kres. Krl Anglii Karol II, za pomoc udzielon mu w odzyskaniu wadzy, podarowa swoim omiu poddanym tereny na poudnie i zachd od Wirginii, a po Siedem Mrz. Nowo mianowani lordowie-waciciele od razu zorganizowali ekspedycje badawcze, majce na celu spenetrowanie nowych woci i naniesienie ich na mapy. Przez cay nastpny wiek na te tereny napywali osadnicy wozami, konno i pieszo, zdzierajc przy tym kolejne pary butw. Niemcy, Francuzi, Hugenoci, Szwajcarzy, Irlandczycy i Szkoci. Wolno, ale nieubaganie szlak handlowy przeszed spod wadzy plemienia Catawba w rce

Europejczykw. Pokryte kor domostwa rdzennych mieszkacw zastpiy domy i farmy z bali. Jak grzyby po deszczu pojawiy si tawerny, zajazdy i sklepy. Kocioy. Sd. A na przeciciu z pomniejszym szlakiem wyrosa nowa wioska. W roku 1761 Jerzy III oeni si z niemieck ksiniczk Sophi Charlotte von Mecklenburg-Strelitz. Siedemnastoletnia wybranka krla musiaa w jaki sposb pobudzi wyobrani ludzi zamieszkujcych tereny pomidzy rzek a drog. A moe miejscowi chcieli po prostu przypodoba si angielskiemu krlowi do powiedzie, e swoj niewielk osad ochrzcili imieniem Charlotte Town, a hrabstwo nazwali Mecklenburgiem. Jednak pooenie geograficzne Charlotte Town i wielka polityka zrobiy swoje. Przyja midzy Koron a now koloni skazana bya na porak. W amerykaskich koloniach wrzao i zanosio si na przewrt. Hrabstwo Mecklenburg nie byo tu wyjtkiem. W maju 1775 przywdcy Charlotte Town, rozjuszeni krlewsk odmow uznania ich ukochanego Queens College i brytyjskim atakiem na Lexington w stanie Massachusetts, zwoali spotkanie. Nie troszczc si o dyplomatyczne sformuowania i inne pikne swka, spisali wasn Deklaracj Niepodlegoci, w ktrej ogosili si ludmi wolnymi i niepodlegymi. A co, naprawd mieli jaja. Mecklenburczycy ju na rok przed Kongresem Kontynentalnym powiedzieli staremu Jerzemu, eby si buja. Reszt historii znacie. Rewolucja. Zniesienie niewolnictwa i Wojna Domowa. Rekonstrukcja i Jim Crow* [Prawa Jima Crowa ustawy

funkcjonujce na Poudniu Stanem Zjednoczonych w latach 1876-1965, pogbiajce separacj midzy bia a czarn ludnoci (przyp. tum.).]. Industrializacja, czyli tekstylia i kolej. Obie wojny wiatowe i kryzys ekonomiczny. Segregacja rasowa i walka o prawa czowieka. Upadek Pasa Rdzy, odrodzenie Pasa Soca* [Pas Rdzy, Pas Soca Rust Belt, Sun Belt Pnocny Wschd i Poudnie USA. Pnoc, tereny Wielkich Jezior, zwizane s z przemysem cikim, natomiast Poudnie z rolnictwem i wydobyciem ropy (przyp. tum.).] Do roku 1970 populacja obszaru Charlotte urosa do jakich 400 000. Do 2005 liczba ta wzrosa dwukrotnie. Dlaczego? Dawnym indiaskim szlakiem pyny teraz pienidze. Jest je gdzie upchn. Wiele stanw ogranicza ilo filii, jakie dany bank moe mie w jednym miejscu, natomiast zgodnie z prawem Karoliny Pnocnej banki mog mnoy si i prosperowa. I faktycznie namnoyy si. Tak dua liczba filii oznacza duo lokat, a duo lokat pociga za sob ogromne zyski. Krtko mwic, Miasto Krlowej jest siedzib dwch gigantw sektora bankowego Bank of America i Wachovia. A e obywatele Charlotte lubi si zabawi, ich miasto jest, zaraz po Nowym Jorku, drugim co do wielkoci centrum finansowym Stanw. Krzyujce si ulice Trade i Tryon to dzisiejsze odpowiedniki starego szlaku handlowego i przecinajcej go cieki. Nad skrzyowaniem niczym wspczesny totem z lnicego szka, kamienia i stali gruje centrum korporacji Bank of America. Wok tego miejsca rozciga si stare centrum Charlotte, podzielone na kwadranty nazwane mao pomysowo Dzielnic Pierwsz, Drug, Trzeci i

Czwart. Zalepieni perspektyw statusu najmodszego dziecka Nowego Poudnia, dawni mieszkacy Charlotte Town nie dbali o zachowanie historycznoci tych starych dzielnic. Jedynym, i to do modym, wyjtkiem jest numero quatro. Kwadrant pnocnozachodni, Czwarta Dzielnica, powsta na potrzeby dziewitnastowiecznej elity miasta, a potem zacz stopniowo popada w ruin. W poowie lat siedemdziesitych, z inicjatywy stalowych magnolii z kobiecych organizacji charytatywnych i dziki wsparciu ze strony bankw, Czwarta Dzielnica zostaa poddana gruntownym pracom renowacyjnym. Dzisiaj, w cisku wskich uliczek, dawne rezydencje przyjanie koegzystuj tu z pubami w starym stylu i wspczesnymi, przytulnymi domami. Lampami gazowymi. Brukowanymi chodnikami. Parkiem porodku dzielnicy. Macie ju jako takie wyobraenie. Druga Dzielnica bya swojego czasu przeciwiestwem nienobiaej Czwartej. Najwiksz jej cz zajmuje osiedle Brooklyn, znane kiedy jako Log Town, na poudniowy wschd od centrum miasta. Kiedy zaludniali j czarnoskrzy kaznodzieje, lekarze, dentyci i nauczyciele, dzi praktycznie nikt tu nie mieszka. Na tych terenach powsta Park Marshalla, Centrum Edukacji, parking rzdowy i zjazd na autostrad I-77. Pierwsza i Trzecia Dzielnica le na pnocny wschd i poudniowy zachd od centrum. Kiedy toczyy si tu skady, fabryki, place kolejowe i zakady przemysowe, a dzisiaj apartamentowce, domki jednorodzinne i bloki. Courtside. Quarterside. The Renwick. Oak Park. Cho miasto jest zwolennikiem polityki: zburzy i zbudowa od nowa, tutaj te zachowao si par oaz dawnego budownictwa. Wedug instrukcji Larabeeego miaam odwiedzi dom wanie w Trzeciej Dzielnicy.

Gdy zjedaam z autostrady na Morehead, mj wzrok pody ku horyzontowi, na ktrym ostr lini rysoway si sylwetki najwyszych monolitw miasta. Wachovia Center. The Westin Hotel. Stadion Panter na siedemdziesit cztery tysice widzw. Zastanawiaam si, jak na ten widok zareagowaliby dawni mieszkacy malutkiej osady Nawvasa. Gdy zjechaam z estakady, skrciam w lewo, a potem w Cedar Street, mijajc skupisko loftw. Ucit lini kolejow. Studia fotograficzne i galeri The Light Factory. Noclegowni dla bezdomnych. Po mojej prawej rozcigay si tereny centrum treningowego Panter. Ziele boisk w wietle wieczoru nabieraa sino-szarej barwy. Skrcajc w lewo, w Greenleaf Avenue, wjechaam w tunel z dbw czerwonych. Przede mn rozpocieray si otwarte tereny Parku Fraziera. Wzdu obu stron ulicy cigny si szeregi domw jednorodzinnych. Dua cz ich wacicieli zaliczaa si do yuppies, ktrzy cenili sobie blisko centrum i pomalowali je na wesoe, modne kolory, takie jak lila czy turkus. Pozostaa cz domw wci naleaa do mieszkajcych tu od pokole Afroamerykanw i bya wyranie nadgryziona zbem czasu. Ich lokatorzy pewnie z trwog myleli o kolejnych podwykach podatkw. Mimo kontrastu midzy czci odnowion a t pozostawion wasnemu losowi, caa ulica wygldaa na do zadban. Chodniki byy zamiecione, trawniki przystrzyone, parapety okien przystrojone nagietkami i chryzantemami. Dom pod adresem, ktry poda mi Larabee, klasyfikowa si do nielicznych zaniedbanych wyjtkw. W kilku miejscach brakowao desek pokrywajcych ciany, framugi byy wypaczone, zewszd obazia farba. Na ogrd od frontu skada si wydeptany spachetek piachu, a weranda

zawalona bya mieciami. Stawiajc moj mazd przy krawniku, tu za radiowozem, zaczam zastanawia si, ilu chtnych nabywcw pukao do wypowiaych zielonych drzwi tego domostwa. Wysiadam, wyjam z baganika mj zestaw polowy i zamknam samochd. Dwa domy dalej mniej wicej dwunastoletni chopiec rzuca pik do zamocowanego na bramie garaowej kosza. Uderzeniom piki o wirowy podjazd towarzyszyy dwiki rapu z odtwarzacza. cieka prowadzca do domu wybrzuszaa si w miejscach, gdzie pod asfaltem wiy si korzenie drzew. Z wzrokiem wbitym w ziemi wdrapaam si po krzywych drewnianych stopniach na werand. To z pani mam pogada przed pjciem do domu? Spojrzaam w gr. Na zardzewiaej i wyranie chybotliwej hutawce siedzia jaki czowiek. Wysoki i chudy, z wosami w kolorze demu morelowego. Na kieszeni koszuli mia wyhaftowane imi Ario i stylizowany klucz francuski. Siedzia z szeroko rozstawionymi nogami, opierajc brod na doniach, a okcie na kolanach. Na dwik krokw podnis gow, eby si odezwa. Zanim zdyam cokolwiek odpowiedzie, Ario zada mi drugie pytanie. Ile tu jeszcze musz siedzie? To pan zadzwoni na policj? Ario skrzywi si, ukazujc wiatu zepsuty zb, na dole z prawej. Stanam na werandzie. Moe pan opisa to, co pan zobaczy?

Ju to zrobiem. Zoy brudne donie jak do modlitwy. Jego szare spodnie miay dziur na lewym kolanie. Zoy pan zeznanie? zapytaam delikatnie. Jzyk ciaa tego czowieka zdradza autentyczne wzburzenie. Ario kiwn gow, a jej ruch wzgldem tuowia stanowi dokadne odwzorowanie ruchu hutawki. Moe mi pan to streci? Teraz gowa przemiecia si od prawej do lewej. To robota diaba. No tak. Nazywa si pan Ario...? Welton. I jest pan hydraulikiem. Gowa znw zacza kiwa si w pionie. Robi w rurach od trzydziestu lat. Nigdy wczeniej nie widziaem nic podobnego. Prosz opowiedzie, co si stao. Ario przekn lin. Za chwil zrobi to znowu. Wymieniam instalacj. Baba nowego waciciela planuje jak nowomodn zmywark, co, co ma niby oszczdza rodowisko. Do tego potrzebne s nowe przycza. Bg jeden wie, na co jej to, skoro reszta domu si wali. Ale to nie mj interes. W kadym razie zaczem od ciany i upada mi cega, wic zrobio si wgniecenie w pododze. No to sobie myl: Ario, jeli zniszczysz im podog, odcign ci za to z wynagrodzenia. Odwijam wic wykadzin, a tam pod spodem stara decha. Ario przerwa. Czekaam cierpliwie.

Nie wiem, co mnie podkusio, ale lekko podwayem j czubkiem buta i uniosa si w gr. Znw przerwa, pewnie wspominajc zmagania z desk, ktre jak podejrzewaam, wcale nie byy atwe. Okazao si, e ta deska bya zamkniciem? Zasaniaa jaki waz. Skrytk. Przyznaj, e z czystej ciekawoci wziem latark i zawieciem w d. Bya tam jaka piwniczka? Wzruszy ramionami. Daam mu czas, eby mg kontynuowa opowie. Nie zrobi tego. I? ponagliam go. Ja tam jestem wierzcy i praktykujcy. Co roda i niedziela chodz do kocioa. Diaba nigdy nie widziaem, ale w niego wierz. Wierz, e jest wrd nas i czyni nam zo. Przesun wierzchem doni po ustach. To, co zobaczyem... to by Szatan we wasnej osobie. Cho dzie wci by ciepy, po plecach przeszed mi zimny dreszcz. Zgosi pan, e bya tam ludzka czaszka? Przejdmy do rzeczy. Tak. Co jeszcze? Nie bd opisywa tych bezecestw. Lepiej niech pani zobaczy to na wasne oczy. Zszed pan do piwniczki? Nie ma mowy! Wic co pan zrobi? Wziem dup w troki, jakby mnie kto goni. Zadzwoniem na

policj. Podkreli pierwsz sylab w sowie policja i przecign o. Mog ju i? Policjant jest na dole? Tak. Pani pjdzie korytarzem prosto, a potem bdzie kuchnia. Mia racj. Powinnam przekona si o wszystkim na wasne oczy. Dzikuj, panie Welton. To nie potrwa dugo. Przeciam werand i weszam do domu. Za moimi plecami zaskrzypiaa hutawka to Ario znw opuci gow i schowa twarz w doniach. Drzwi frontowe otwieray si bezporednio na wski przedpokj. Po prawej minam jadowicie zielony pokj dzienny. Rozbit szyb w oknie zaatano kawakiem kartonu przymocowanym do ramy tam klejc. Mebli byo niewiele. Fotel nadarty przez mole. Sofa do szcztu zdarta kocimi pazurami. Po lewej bya pusta jadalnia, jeli nie liczy kredensu z skatej sosny, materaca i stosu opon. Przedpokj, skrcajcy w lewo, zaprowadzi mnie do kuchni, ktrej wystrj ju w pidziesitym szstym uchodziby za retro. Lodwka Philco o obych ksztatach. Piecyk Kelvinator. Kcik jadalny z czerwonej formiki i chromu. Z szarej i nakrapianej formiki byy rwnie blaty. Na lewo od piecyka widziaam otwarte drzwi, a za nimi drewniane schody. Z dou dochodziy trzaski wczonego radia. Torb z zestawem polowym przeoyam do prawej rki, chwyciam si porczy i zaczam schodzi. Po dwch stopniach poczuam, e je mi si wosy na karku. Niewiele mylc, zaczam oddycha przez usta.

Rozdzia 3

Zapach nie by mocny, ale nie daoby si go z niczym pomyli. Sodkawy, a zarazem nieprzyjemny, niezawodnie zwiastowa obecno gnijcego misa. Nie by to jednak znany mi a za dobrze przesodzony odr, od ktrego odek podchodzi zwykle do garda. Smrd rozkadu w rozkwicie. Wntrznoci toczonych przez robaki i rozwleczonych przez padlinoercw. Zielonego, napczniaego od wody misa. Z takim smrodem nic nie moe si rwna. Wlizguje si w pory, nozdrza, puca, zostaje na ubraniu i niczym dym papierosowy przyniesiony z pubu rozgaszcza si u was w domu. Jeszcze na dugo po kpieli wci czujecie go we wosach i w ustach. Ten by agodniejszy. Jego pochodzenie jednak nie pozostawiao cienia wtpliwoci. Liczyam po cichu na wiewirk albo szopa, ktry przegryz si przez cian i utkn w piwnicy, gdzie spotka go przykry koniec. Jednak na wspomnienie sw Larabeeego i niepokoju Aria przestaam si udzi, e ktry z tych scenariuszy jest prawdopodobny. Z kadym krokiem w d robio si coraz zimniej i bardziej wilgotno. Gdy dotaram na d, porcz pod moimi palcami bya ju chodna i liska. Z arwki dyndajcej na wochatym od pajczyn sznurze sczyo si agodne, bursztynowe wiato. Kiedy stanam na ubitej ziemi, rozejrzaam si wokoo. Piwnica nie miaa nawet dwch metrw wysokoci i zostaa podzielona

na kilka stoczonych wok pustego rodka komrek. cianki ze sklejki i drzwi z prefabrykatw wiadczyy o tym, e ten prowizoryczny podzia odby si na dugo po wzniesieniu waciwych murw. Wszystkie drzwi w zasigu mojego wzroku stay otworem. Za jednymi dostrzegam pytkie pki, na ktrych zwykle przechowuje si domowe przetwory i pomidory w puszkach. Za drugimi wida byo kolekcj balii i misek. Za innymi gr pude. Mundurowy czeka na mnie w najdalszym kracu piwnicy, koo pieca, ktry wyglda jak machina z powieci Juliusza Vernea. Drzwi za plecami policjanta rniy si od pozostaych wyglday na stare, byy wykonane z litego dbu. Pokrywaa je gruba warstwa pokej ze staroci farby. Sta z szeroko rozstawionymi stopami, kciuki mia zahaczone za pasek spodni. By krpej budowy i przypomina Seana Penna, tyle e z brwiami jak u Beau Bridgesa. Niezbyt fortunna kombinacja. Gdy podeszam bliej, mogam odczyta plakietk z nazwiskiem, przypit do koszuli. D. Gleason. I c tam mamy? spytaam, przedstawiwszy si. Widziaa si pani z hydraulikiem? Gleason ciszy nadajnik na lewym ramieniu. Kiwnam gow. Okoo godziny szesnastej Welton zadzwoni na policj. Twierdzi, e odkry trupy w piwnicy. Przyjem zgoszenie. Na miejscu znalazem szcztki, ktre wyglday mi na ludzkie. Zgosiem to centrali. Kazali czeka. Gleason zaczyna mi si podoba. Zwizy i konkretny.

Schodzi pan tam? Nie. W pomieszczeniu za plecami Gleasona wiecia druga arwka. Jego brwi rzucay cie na wyraziste rysy, ktre w tym dramatycznym wiatocieniu zdaway si jeszcze bardziej pogbia. Lekarz sdowy twierdzi, e pana zdaniem moe by tam wicej cia. Gleason zrobi wymijajcy ruch rk. Moe tak, a moe nie. Zanim tam zejd, powinnam jeszcze o czym wiedzie? Przypomniaa mi si piwnica pewnej pizzerii w Montrealu. Detektyw Luc Claudel zajmowa si szczurami, a ja wygrzebywaam koci. Wspomnienie jego kaszmirowego paszcza i rkawiczek Gucci niemal mnie rozmieszyo. Niemal. Okazao si, e byy to koci nastoletnich dziewczyn. Gleason nie zrozumia pytania. Mnie to wyglda na jakie voodoo, ale to pani jest specjalistk. Poprawna odpowied. Niewtajemniczonym szkielety czsto wydaj si grone i ponure. Nawet lnico biae eksponaty laboratoryjne. Ta myl podniosa mnie na duchu. Moe o to wanie chodzi. Jaka sztuczna czaszka, zapomniana w mrokach piwnicy. Znw przypomnia mi si przypadek pizzerii. Moim pierwszym zmartwieniem byo wtedy PMI, czyli ustalenie czasu, ktry upyn od zgonu. Dziesi lat? Pidziesit? Sto pidziesit? Kolejny optymistyczny scenariusz. Moe czaszka okae si staroytnym znaleziskiem podwdzonym z jakich wykopalisk. Tyle e eksponaty i staroytnoci nie mierdz zgnilizn. Susznie powiedziaam. Ale chodzio mi o szczury, we... Pki co, jestemy sami. Bd strzeg pani przed nieproszonymi

gomi. Byabym wdziczna. Za przykadem Gleasona ruszyam do ostatniego pomieszczenia. Komrka nie miaa okien, mierzya jakie dwa na dwa i p metra. Dwie ciany byy z cegy stanowiy cz budynku. Dwie byy prowizoryczne. Pod nimi stay stoy warsztatowe. Jednym rzutem oka oceniam to, co na nich leao. Zardzewiae narzdzia. Pudeka z gwodmi, rubami i nakrtkami. Zwinity drut. Kka jakiego acucha. Imado. Pod stoami leay wielkie role szarego, karbowanego tworzywa. Kada od spodu ubrudzona bya ziemi. Co to za plastik? G-floor. Podniosam brew. Wykadzina PCV. W zeszym roku pooyem tak u siebie w garau. Zwykle przykleja si j specjalnym klejem, ale tutaj po prostu rozoono j na ziemi, eby przykry waz. A Welton j zwin i odsun na bok. Tak przynajmniej twierdzi. Nie liczc stow i wykadziny, w pomieszczeniu byo pusto. Wejcie jest tutaj. Gleason zaprowadzi mnie w rg, w ktrym zbiegay si ciany. We wschodniej, na wysokoci ramienia, wida byo dziur mniej wicej trzydzieci centymetrw na pidziesit. Poszarpane brzegi i wyranie inny kolor wiadczyy o tym, e otwr powsta niedawno. Podoga pod nim usana bya odamkami cegie i tynku. W tym wanie

miejscu Welton usiowa dosta si do instalacji wodnej. Za otworem mona byo dostrzec kbowisko rur. Na ziemi, wrd gruzu, zia czarny, prostoktny otwr czciowo przykryty mocno sfatygowanymi deskami. Odstawiam torb na bok i spojrzaam w mroki czeluci. Nie miaam pojcia, co tam znajd. Jak tam jest gboko? Ze dwa i p, trzy metry. To pewnie rodzaj starej ziemianki. Niektre domy w tej okolicy wci je maj. Po plecach przebiegy mi ciarki. Poczuam ucisk w klatce piersiowej. Spokojnie, Brennan. Czemu tak gboko? spytaam, starajc si nada gosowi pozory opanowania. Gleason wzruszy ramionami. Ciepy klimat, brak lodwki. Otworzyam torb, wyjam kombinezon i woyam go. Nastpnie pooyam si na brzuchu, z gow tu nad otworem. Gleason poda mi swoj latark. Snop wiata omit prowizoryczne drewniane schody, ustawione pod takim ktem, e bardziej przypominay drabin. To co jest pod wschodni cian. Skierowaam zobaczyam. Czaszka staa na niskim, okrgym postumencie, brakowao jej dolnej szczki, a czoo w niewielkim kole wiata zdawao si dziwnie latark w tamtym kierunku. Dostrzegam jaki zardzewiay metal, plamy czerwieni i ci. Co trupiobladego. I wtedy to

poplamione. Na szczycie jej sklepienia sta jaki przedmiot. Nie mogam oderwa wzroku. Puste oczodoy odwzajemniay mi si ciekawskim spojrzeniem. Wyszczerzone zby zdaway si drwi i wyzywa mnie, ebym podesza bliej. Podnoszc si do klku, otrzepaam rce i klatk piersiow z ziemi. Zrobi kilka zdj, a potem zdejmiemy t klap i zejd na d. Te schody wygldaj na mocno wiekowe. Moe najpierw sprawdz, czy s bezpieczne? Wolaabym, eby zosta pan na grze i w miar potrzeby podawa mi sprzt. Nie ma sprawy. Trzask migawki. Szelest ziemi zsypujcej si z pokrywy wazu. W ciszy piwnicy kady dwik wydawa si zwielokrotniony. Nie mogam pozby si irracjonalnego wraenia, e ta cisza zwiastuje co niedobrego. Zaoyam rkawiczki i zamontowaam na pasku latark. Potem zbadaam pierwszy szczebel. Do stabilny. Zaczam schodzi tyem, z jedn rk na porczy, drug wspierajc si o stopnie. Powietrze zrobio si jeszcze bardziej wilgotne. Smrd mierci narasta, a mj nos zacz wyczuwa te smuki innych woni, bardziej olfaktoryczne poszlaki ni namacalne dowody zapachw. Ulotne wraenie odoru uryny, skwaniaego mleka, butwiejcej tkaniny. Na wysoko szstego szczebla nie docierao ju prawie adne wiato. Przystanam, pozwalajc oczom przyzwyczai si do ciemnoci. Neuronom pogodzi si z nowym otoczeniem. Tunel, ktrym schodziam, mia p metra na p, by wilgotny i cuchncy. Serce walio mi jak oszalae. Gardo miaam cinite.

No i wydao si. Brennan, legendarny szczur kanaowy, cierpi na klaustrofobi. Oddychaj. Kurczowo ciskajc porcz, pokonaam kolejne cztery szczeble. Otrzewio mnie, gdy tunel zacz si poszerza. Na pitym szczeblu poczuam, e przez lateks okrywajcy lew do ukua mnie drzazga. Odruchowo szarpnam rk. Znw pora na autoterapi. Spokojnie. Oddychaj. Kolejne dwa szczeble. Oddychaj. Czubkiem stopy dotknam ziemi. Co z dziwnym gruchniciem ustpio pod moim ciarem. Ostronie zbadaam grunt stop. Nic. Zeszam z drabiny. Zamknam oczy, eby uspokoi wci wzrastajcy poziom adrenaliny. Na nic si to zdao. Wok i tak byo ciemno jak w grobie. Puciam porcz, wczyam latark, odwrciam si i omiotam wiatem sufit i ciany. Staam w kwadratowej komorze, dugiej i szerokiej na jakie dwa metry. ciany oraz sklepienie wzmocnione byy nierwnymi belkami. Klepisko pod moimi stopami pokrywaa ta sama winylowa wykadzina co na grze. Najwicej dziao si z mojej prawej. Ostronie ruszyam w tym kierunku, badajc latark grunt. Koty, jeden duy, drugi may. Zardzewiay rondel. Sklejka. Narzdzia.

Poski. wiece. Koraliki i zwierzce rogi zwisajce z sufitu. Gleason mia racj. Komora wygldaa na miejsce jakiego kultu. Clou programu stanowi chyba wikszy z kotw, pozostae parafernalia rozoone byy wok. Przestpujc przez pkole wiec, owietliam latark rodek sceny. Kocio by z elaza, wypeniaa go ziemia. Ze rodka wyrastaa makabryczna piramida. Podstaw tworzya zwierzca czaszka. Z jej ksztatu i widocznych zbw zgadywaam, e pochodzi od jakiego mniejszego przeuwacza kozy albo owcy. Oczodoy i inne otwory pokryway resztki zmumifikowanych tkanek. Na czaszce zwierzcia umieszczono czaszk ludzk, ktra tak przerazia hydraulika. Ko bya gadka i wolna od innych tkanek. Sklepienie i czoo zdaway si emanowa jak dziwn powiat, cho pokrywaa je ciemna, nieregularna plama. Jej odcie, czerwonobrzowy, idealnie odpowiada barwie zaschnitej krwi. Ludzk gow zwieczono czaszk niewielkiego ptaka. Na niej te wida byo resztki wyschnitej skry i mini. Skierowaam wiato latarki na podog. U stp kota dostrzegam co, co przypominao kawaek torw kolejowych. Na torze lea tuw czciowo rozoonego kurczaka. rdo smrodu. Przesunam wiato w lewo, na rondel. Majaczyy w nim trzy pkoliste ksztaty. Schyliam si, eby spojrze z bliska. Skorupa wia. Dwie powki orzecha kokosowego. Wyprostowaam si i podeszam do mniejszego kota. On te

wypeniony by ziemi. Na wierzchu leay trzy haki szynowe, rg, dwa sznurki tych paciorkw oraz n wbity po rkoje w ziemi. Brzeg kota opasywa acuch. O jego lewy bok wsparta bya maczeta. O prawy pyta ze sklejki. Zbliyam si do tego kawaka sklejki. Ca powierzchni pokryway jakie symbole, skrelone, jak podejrzewaam, czarnym markerem. Dalej staa tania, gipsowa figurka. Kobieta w dugiej, biaej szacie, czerwonej pelerynie i koronie na gowie. W jednej rce trzymaa kielich, w drugiej miecz. Obok niej widnia miniaturowy zamek albo moe wiea. Usiowaam przypomnie sobie katolickich bohaterw mojego dziecistwa. Jakie wyobraenie Matki Boskiej? Ktrej ze witych? Twarz zdawaa si znajoma, ale nie potrafiam jej zidentyfikowa. Rami w rami ze wit figurk staa drewniana rzeba o dwch twarzach, skierowanych w przeciwne strony. Miaa ze trzydzieci centymetrw, w miar ludzk posta, dugie, szczupe koczyny, pokany brzuch i wzwiedziony fallus. Z ca pewnoci nie bya to Przenajwitsza Panienka. Ostatnie w rzdzie stay dwie lalki w kraciastych sukienkach z falbanami, jedna w tej, druga w niebieskiej. Obie byy ciemnoskre. Obie miay bransoletki, kolczyki w ksztacie k i wisiorki. Niebieska bya w koronie. ta miaa na gowie chustk, a jej pier przebija miniaturowy miecz. Miaam do. Czaszka nie bya z plastiku. Przede mn niepodwaalnie widniay ludzkie szcztki. Kurczak zosta zabity niedawno. Moe rytuay, jakie si tu odbyway, byy niegrone, a moe nie. eby

si o tym przekona, naleao postpi zgodnie z odpowiednim protokoem wydobywania szcztkw. wiata. Aparaty. Cig dokumentw umoliwiajcych odtworzenie kadego kroku. Ruszyam w stron schodw. Gdy staam na drugim szczeblu, usyszaam jaki haas, wic podniosam wzrok. W otworze nad moj gow ukazaa si wpatrzona w d twarz. Nie bya to twarz, ktr chciaam zobaczy.

Rozdzia 4

Erskine Skinny Slidell jest detektywem z wydziau zabjstw okrgu Charlotte-Mecklenburg. Wsppracuj z nim od lat. Moja opinia? Facet jest uciliwy jak zapchany nos, ale nie mona mu odmwi instynktu. To wanie jego gowa, lnica od brylantyny, kiwaa si nad wejciem do tunelu. Cze, doktorku. Powitanie, jak zwykle, wyrzuci z siebie od niechcenia. Witam, detektywie. Powiedz, e mog wrci do domu, odpali telewizor, zalec na kanapie i kibicowa naszym z puszk piwa. Nie dzisiaj. Slidell prychn z irytacj i znikn z mojego pola widzenia. Wspinajc si na gr, wspominaam nasze ostatnie spotkanie. Sierpie. Wkracza wanie do siedziby sdu hrabstwa Mecklenburg. Ja wychodziam, po zoeniu zezna. Slidell jest ostatnim czowiekiem, o ktrym mona powiedzie mocny w gbie. Zwaszcza podczas zezna w sdzie. Bystrzy adwokaci zawsze robi z nim, co chc. Tamtego ranka wyglda na szczeglnie zdenerwowanego, a jego podkrone oczy wiadczyy o nieprzespanej nocy. Wydostawszy si na powierzchni, stwierdziam, e dzisiaj prezentowa si nieco lepiej. Niestety o jego marynarce nie mona byo powiedzie

tego samego. Zielony poliester z pomaraczow nitk wyglda raco nawet w pmroku piwnicy. Posterunkowy mwi, e trafi nam si jaki szaman. Slidell skin brod w kierunku Gleasona. Opisaam wszystko, co zobaczyam na dole. Slidell zerkn na zegarek. Moe przerzucimy to na jutro? A co, Skinny, masz randk wieczorem? Za moimi plecami Gleason wydoby z siebie stumione prychnicie. Tak jak ju mwiem: szeciopak piwka i mecz Superstars. Trzeba byo nastawi TiVo. Spojrza na mnie tak, jakbym proponowaa mu zaprogramowanie startu wahadowca. Cyfrowe wideo wyjaniam, prbujc zdj rkawiczk. Dziwne, e jeszcze ich tu nie ma. Skinny patrzy w otwr w pododze. Mia na myli dziennikarzy. I niech tak pozostanie dodaam. Zadzwo po technikw, ale lepiej uyj komrki. cignam podart rkawiczk. Opuszek kciuka by zaczerwieniony i spuchnity. Swdzia jak cholera. Przeka im, e potrzebny nam bdzie generator i przenone owietlenie. Obie rkawiczki powdroway do torby. I co, czym bdzie mona podwign kocio peen ziemi. Slidell pokiwa gow i wystuka numer. Cztery godziny pniej rozpywaam si ju za kierownic mazdy. Greenleaf Avenue skpana bya w wietle ksiyca. Ja w pocie.

Gdy wychodzilimy, Slidell dostrzeg kobiet, ktra przez kuchenne okno robia zdjcia maym cyfrowym aparatem. Po rozprawieniu si z ciekawsk, wypali cigiem dwa camele, wymamrota co o aktach wasnoci i zeznaniach podatkowych, wsiad do taurusa i odjecha na penym gazie. Technicy te ju odjechali swoj pciarwk. Ich zadaniem byo dostarczy do laboratorium lalki, poski, koraliki, narzdzia i wszelkie inne znalezione przedmioty. Van z kostnicy przyjecha i odjecha. Joe Hawkins, ledczy z MCME* [MCME Mecklenburg-Charlotte Medical Examiner Biuro Lekarza Sdowego Okrgu Mecklenburg-Charlotte (przyp. tum. )], ktry tego wieczoru dyurowa przy telefonie, zabra czaszki i kurczaka oraz koty. Wprawdzie Larabee nie bdzie zachwycony tym baaganem, ale wolaam, eby przesiewanie zawartoci obu naczy odbyo si w warunkach sterylnych. Zgodnie z moimi przewidywaniami, najwikszych trudnoci nastrczy nam duy kocio. Way mniej wicej tyle, co Statua Wolnoci, a jego podniesienie wymagao wcigarki, niezej krzepy i caego zestawu barwnych przeklestw. Uruchomiam silnik i ruszyam Greenleaf Avenue. Park Fraziera wyglda jak wycinanka w czarnym, miejskim krajobrazie. Z cieni po kolei wyaniay si to drabinki, to srebrzysta, kubistyczna rzeba na czarnym, nieprzeniknionym tle, to krta wstka wwozu rzeczki Irwin Creek. Po dwch kolejnych skrtach, w Westbrook i Cedar, dotaram w zamoniejsze okolice i ruszyam na poudniowy wschd, w moje strony,

do

Myers

Park.

Osiedle

powstao

w

latach

trzydziestych

na

przedmieciach Charlotte i szczycio si tym, e jako pierwsze miao podmiejskie poczenie tramwajowe z reszt miasta. Dzisiaj chepi si bajoskimi cenami, wyrubowan opini na wasny temat i wygrowanym poziomem prorepublikaskich mieszkacw. Nie jest specjalnie zabytkowe, ale do eleganckie i mie dla oka. Stanowi nasz odpowiednik takich snobistycznych osiedli jak Shaker Heights w Cleveland czy Coral Gables w Miami. Co tam, i tak nie jestemy Charlestonem. Po zaledwie dziesiciu minutach od opuszczenia Trzeciej Dzielnicy, byam ju na miejscu. Zamknam samochd i ruszyam do mojej rezydencji. Jestem wam winna par sw wyjanienia. Mieszkam na terenie Sharon Hall, dziewitnastowiecznej posiadoci, ktr zamieniono na kompleks mieszkaniowy, tu obok kampusu Qucens University. Budyneczek, w ktrym mieszkam, zwie si szumnie Aneksem. Aneksem do czego? Nie wiadomo. Niewielka, jednopitrowa konstrukcja nie widnieje na adnym z dawnych planw posiadoci. Rezydencja waciwa jest. Powozownia jest. Ogrd zioowy i reprezentacyjny s. Aneksu nie ma. Ewidentnie zosta postawiony na doczepk. Wedug moich znajomych, rodziny i goci to dawna wdzarnia albo szklarnia, moe kotownia. Ja nie zaprztam sobie gowy spekulacjami, jaki cel przywieca budowniczym. Cho domek nie ma nawet stu dziesiciu metrw, wicej nie potrzebuj. Na grze jest sypialnia i azienka. Na dole kuchnia, jadalnia, salon i gabinet. Wprowadziam si tu, gdy moje maestwo z Petem okazao si porak. Od tego czasu mino

dziesi lat i moje lokum wci mi odpowiada. Hej, Ptaszorze zawoaam w pustej kuchni. Kota brak. Ptasiek, wrciam. Szum lodwki. Seria cichych uderze starego zegara kominkowego po babci. Policzyam. Jedenasta. Mj wzrok pad na wywietlacz automatycznej sekretarki. Ani jednego wiateka. Odoyam torebk na miejsce i od razu ruszyam pod prysznic. Gdy przy pomocy elu do kpieli z zielon herbat, szamponu rozmarynowo-mitowego i jak najgortszej wody pozbywaam si piwnicznego brudu i smrodu, moje myli kryy wok przewrotnie milczcego telefonu i gosu, ktry chciaabym usysze. Bonjour, Tempe. Tskni za tob. Powinnimy porozmawia. Moje fantazje. Szczupa sylwetka, piaskowe wosy, oczy jak bawatki. Andrew Ryan, porucznik-detektyw z Section des Crimes Contre la Personne w Sret du Qubec. Wracamy wic do kwestii Quebecu. Pracuj w dwch miejscach, czyli w Charlotte, w Karolinie Pnocnej, w USA, oraz w Quebecu w Kanadzie, gdzie piastuj funkcj antropologa sdowego dla Bureau du coroner. Ryan jest detektywem wydziau zabjstw w tamtejszej policji. Innymi sowy, jeli chodzi o morderstwa w La Belle Province, on je wykrywa, a ja zajmuj si ofiarami. Wieki temu, gdy zaczynaam pracowa dla kanadyjskiego laboratorium, Ryan mia opini miejscowego uwodziciela, a moje zasady

wykluczay romans w miejscu pracy. Okazao si, e porucznik-detektyw ma w nosie jakiekolwiek reguy. Gdy ostatecznie straciam nadziej na uratowanie maestwa, ktre od dawna ju byo w gruzach, Ryan i ja zaczlimy si spotyka. Przez jaki czas zapowiadao si to obiecujco. Bardzo obiecujco. Przed oczyma przemkny mi co pikantniejsze migawki, jak z filmu dla dorosych. Beaufort, Karolina Poudniowa, pierwszy raz, gdy zacz si do mnie dobiera ja w dinsowych spodenkach, bez majtek, pod pokadem jachtu na Marinie Ladys Island. Charlotte, Karolina Pnocna, nasz pierwszy raz ja w czarnej sukience a la modliszka i frywolnych stringach. Od kolejnych wspomnie cisno mnie w odku. Tak, facet by nieziemsko dobry i diablo przystojny. A potem Ryan zada mi cios prosto w serce. Lily, crka, o ktrej istnieniu wczeniej nie wiedzia, okazaa si zbuntowan mod gniewn, uzalenion od heroiny. Targany wyrzutami sumienia tatu postanowi wrci do mamusi i wsplnymi siami ratowa creczk. Poszam w odstawk, niczym szminka w niemodnym odcieniu. To byo cztery miesice temu. Wali to. Uniosam twarz pod strumie wody i zawyam, marnie imitujc Glori Gaynor: I will survive. Ive got all my Uje to live... Z prysznica zacza lecie zimna woda. Nagle zdaam sobie spraw, e umieram z godu. Tak pochona mnie inwentaryzacja piwnicy i mroce krew w yach warunki, w jakich przyszo mi pracowa, e jedzenie wyleciao mi z gowy. A do teraz.

Gdy si wycieraam, do azienki wkroczy Ptasiek. Przepraszam powiedziaam. Pne wezwanie. Nie miaam wyboru. Kot wyglda na nieprzekonanego. Zdziwionego albo znudzonego. Co powiesz na rundk po pokoju? Poskaczesz za myszk? Usiad i zacz oblizywa ap, dajc mi do zrozumienia, e apwka z kocimitki nie wystarczy, by na nowo wkupi si w jego aski. Wcignam koszul nocn oraz wochate, rowe skarpetki i wrciam do kuchni. Kolejna sabo charakteru. Nie cierpi niczego zaatwia. Pralnia. Przegld samochodu. Supermarket. Owszem, sporzdzam sobie listy zada, ale stosuj si do nich tylko wtedy, gdy jestem ju przyparta do muru. W zwizku z tym moja spiarnia zaopatrzona bya w nastpujce specjay: Klops mroony jedna sztuka. Mroony chow mein jedna sztuka. Tuczyk, brzoskwinie, pasta pomidorowa i groszek w puszkach. Zupki w proszku pieczarkowa, jarzynowa i ros. Par paczek makaronu i risotta serowo-grzybowego. Gdy chow mein opuszcza mikrofalwk, w kuchni zmaterializowa si Ptasiek. Odstawiam tack na blat, wyjam ze spiarki suszon kocimitk i woyam j do myszy z materiau. Kocur zaleg na boku, ucapi zabawk wszystkimi czterema apami i zanurzy w niej nos. Jego sabo? Lubi si sztachn. Zjadam na stojco, nad zlewem, a Ptasiek przez cay ten czas oddawa si rozpucie u moich stp. Potem padam na ko z... Ozzym Osbournem.

Cho caa rwaam si do analizy czaszki i kotw, we wtorki ciaem naleaam do UNCC. Ku wielkiemu niezadowoleniu Slidella. eby go jako uagodzi, zgodziam si wpa do laboratorium MCME z samego rana, przed pierwszym siku. Wyraenie Skinnyego, nie moje. Powiciam godzin na sporzdzanie prbek z kurczaka i gowy kozy oraz jeszcze jedno sprawdzenie insektw, ktre zebraam na miejscu. Cae szczcie miaam na tyle przytomnoci umysu, e porozdzielaam je i opisaam ju wczeniej, w piwnicy. Gdy owady zostay zapakowane i wysane do entomologa na Hawajach, popdziam na poranne zajcia ze studentami. Po poudniu miaam konsultacje. Oczywicie przyszy na nie tabuny kujonw martwicych si nadchodzcymi egzaminami rdsemestralnymi. Gdy w kocu udao mi si wymkn z uczelni, po zachodzie soca nie pozosta nawet lad. W rod znw musiaam wsta o wicie. Nie byam zachwycona. Wstawanie o wicie jest zupenie nie w moim stylu. Biuro Medycyny Sdowej, The Mecklenburg County Medical Examiner, mieci si na rogu Tenth i College, czyli na obrzeach centrum, w budynku, ktry niegdy suy za centrum ogrodnicze. Tak wanie wyglda, jeli przymknie si oko na brak fiokw i filodendronw. Jest niskie i nijakie, przypomina parterowy bunkier z cegy, a w jego czeluciach pomiecio si te kilka satelickich biur policji okrgu Charlotte-Mecklenburg. Postmarketowy charakter oddaje te krajobraz wok: akr betonu.

Romantycy z mylnymi wyobraeniami o domach i ogrodach Poudnia s zawiedzeni, ale waciciele samochodw, ktrzy szukaj dogodnego miejsca parkingowego, zacieraj rce. To wanie robiam o 7:35 rano. Przecignam kart przez czytnik dwuskrzydowych szklanych drzwi i weszam do pustej recepcji. Cisza, dwiczca w uszach, wiadczya o tym, e jestem pierwsza. W normalne dni tygodnia odsiewem chtnych do wejcia zajmuje si Eunice Flowers lustruje wszystkich przez szyb nad swoim biurkiem i jednych wpuszcza, innych odsya z kwitkiem. Sporzdza nam te harmonogramy, przepisuje raporty i docza je do baz danych, a potem robi papierowe kopie, ktre przechowuje w szarych, metalowych szafkach stojcych w szeregu pod cianami jej gabinetu. Niezalenie od pogody, ubrania pani Flowers s zawsze wyprasowane, a fryzura nieskazitelna. Jest mia i uczynna, ale w jej obecnoci zawsze czuj si jak ostatni niechluj. Jej przestrze do pracy wprawia mnie w wielkie zakopotanie. Reszta laboratorium moe ton w mieciach, ale biurko Eunice zawsze pozostaje idealnie czyste i niezagracone. Wszystkie dokumenty le w wojskowym szyku, fiszki z przypomnieniami wisz w rwnym szeregu. Ja nie jestem w stanie utrzyma takiego porzdku, a wszyscy ludzie, ktrzy to potrafi, wydaj mi si podejrzani. Wiedziaam, e zjawi si tu za pitnacie minut. Nie mniej, nie wicej. Pani Flowers od ponad dwch dziesicioleci odbija kart o 7:50 i bdzie to robi a do emerytury albo przejcia na tamten wiat. Skierowaam si w prawo, minam rzdek boksw ledczych i

stanam pod bia tablic. Wpisujc dat i godzin koo mojego nazwiska, szybko sprawdziam, co tam u trjki lekarzy sdowych. Dr Germaine Hartigan bya na tygodniowym urlopie. Dr Ken Siu zarezerwowa sobie trzy dni na skadanie zezna w sdzie. Biedny Larabee. W tym tygodniu mia pracowa za trzech. Spojrzaam na wykaz przyj. Wczorajszej nocy doszy dwie sprawy, wpisane czarnym markerem. W mietniku za marketem Winn-Dixie odnaleziono zwglone zwoki. MCME 522-08. W piwnicy odnaleziono ludzk, czaszk bez dolnej szczki. MCME 523-08. Mj gabinet mieci si z tyu, niedaleko gabinetw lekarzy sdowych. Powierzchni waciwie kwalifikuje si na schowek. Otworzyam drzwi, usiadam za biurkiem i schowaam torebk do szuflady. Z plastikowego regaliku, stojcego na szafie na dokumenty, wyjam odpowiedni formularz, wpisaam numer referencyjny sprawy, krtki opis szcztkw i okolicznoci towarzyszcych ich odkryciu. Z gotow kart pracy popdziam do szatni. Laboratorium MCME ma dwie sale do sekcji, w kadej jeden st. Mniejsza wyposaona jest w specjalny system wentylacji do walki z fetorem. Sala smrodu. Do sekcji trupw rozoonych albo dugo przebywajcych w wodzie, czyli takich, ktrymi si zajmuj. Przygotowaam sobie aparaty fotograficzne, suwmiarki, sito, zgbniki i niewielk kielni, po czym przeszam do kostnicy. Drzwi ze stali nierdzewnej rozsuny si z szumem, a mnie owion zapach schodzonego

misa. Wczyam wiato. I zoyam modlitw dzikczynn pod adresem Joego Hawkinsa. Nie dosownie. We wtorek byam zbyt podminowana, eby to zauway ze wzgldu na por przed pierwszym siku ale gdy dzisiaj zakadaam kitel, zaczam zastanawia si nad pewnym problemem natury technicznej. Jeli koty bd stay na pododze, jak rusz je z miejsca? Bez problemu. Hawkins zostawi oba na wzku, ktrego uy do wydobycia ich z piwnicy. Chwyciam pudeko z czaszk i kurczakiem, czubkiem buta zwolniam hamulec, odwrciam si i popchnam drzwi pup. Otworzyy si na ocie. Oczywicie od razu wywinabym spektakularnego ora, gdyby kto mnie nie zapa. Doszam do siebie i spojrzaam na mojego wybawc. Tim Larabee wyglda jak kowboj, ktry za duo czasu spdzi na pustyni. Jest uzaleniony od maratonw, a codzienne treningi w penym socu sprawiy, e jego ciao wyglda jak jedna wielka ya. Skra przybraa barw i tekstur pergaminu, a chude policzki zapady si jeszcze bardziej. Patrzy na mnie przepraszajco. Oczami, ktre osadzone byy o wiele gbiej ni powinny. Przepraszam. Nie wiedziaem, e jest tu jeszcze kto. Moja wina. Szam tyem. Pomog ci. Gdy w kocu udao nam si wmanewrowa wzek do sali sekcyjnej, opowiedziaam mu o piwnicy. Voodoo?

Wzruszyam ramionami. Kto wie. Pewnie nie bdziesz tego przewietla. Larabee klepn w jeden z elaznych kotw. Uderz na lepo przytaknam, wcigajc rkawiczki. Ale poprosz Joego, jak tylko si tu zjawi, eby przewietli czaszki. Larabee wskaza palcem pudeko. Przejrzymy na szybko zawarto? Podniosam wieko. Wszystkie czaszki byy w takim stanie, w jakim je zostawiam, kada w opisanej torbie prniowej. Nie byo potrzeby zagldania do worka. Po smrodzie od razu poznaam, e kurczak wci w nim jest. Gdy Larabee zakada rkawiczki, wyjam z pudeka czaszk i umieciam j na korkowym stojaku, na stole do autopsji. uchwa? Pokrciam gow. Larabee przecign palcem po czole i sklepieniu czaszki. Wyglda jak wosk stwierdzi. Pokiwaam gow. Dotkn przebarwienia okalajcego plam z rzekomego wosku. Krew? Te tak myl. Ludzka? Wezm prbk do analizy. Larabee wycign otwart do. Wiedziaam, o co mu chodzi. To dopiero badanie wstpne zastrzegam. Ma si rozumie.

Wziam czaszk w obie donie, podniebieniem i otworem wielkim do gry. Oczywicie zaczekam na wyniki przewietlenia, ale wyglda na to, e zby mdroci dopiero zaczynay si wyrzyna, a pozostae s starte w stopniu minimalnym. Szew zrs si dopiero niedawno. Chodzio mi o lini cignc si od koci klinowej z boku do potylicznej u podstawy czaszki. To wskazuje na przedzia wiekowy midzy pitnastym a dwudziestym rokiem ycia. Obrciam czaszk w doniach. Ty czaszki jest gadki, brak zgrubienia stanowicego przyczep mini szyjnych. Wskazaam palcem trjktny wzgrek poniej prawego przewodu suchowego. Wyrostki sutkowate niewielkie. Widzisz, e ten fad koczy si tu za koci jarzmow? Nie cignie si nad ujciem przewodu suchowego. Kiwnam gow. Te cechy wskazuj na kobiet. uki brwiowe te nie s zbyt imponujce. Faktycznie, nie s. Jednak w tym wieku to jeszcze o niczym nie przesdza. A rasa? Bdzie ciko. Otwr nosowy nie jest zbyt szeroki, ale koci nosa cz si nisko na grzbiecie, jak na dachu z blachy falistej. Mniejsza przegroda i grzbiet nosa s uszkodzone, wic trudno oceni pierwotny ksztat. Obrciam czaszk profilem. Dolna cz twarzy wysunita do przodu. Spojrzaam na szczyt czaszki. Gowa duga, ale nie nadmiernie wska.

Odstawiam j na stojak. Wrzuc pomiary do Fordisc 3. 0. Przeczucie mwi mi, e to rasa negroidalna. Afroamerykaska. Albo afrykaska. Karaibska. Poudniowoamerykaska. rodkowo... Czarnoskra nastolatka. To wyniki wstpne. Jasne, jasne. PMI? Ustalenie bdzie wymagao sporo pracy. Sto lat temu? Pidziesit? Dziesi? Rok? No wanie powiedziaam. T Wczoraj wysaam robaki. Nie wiedziaem, e bya tu wczoraj. Tylko na chwil, bardzo wczenie. A teraz co? spyta Larabec. Teraz musz przesia ziemi z tych dwch kotw. Otwary si drzwi, do rodka gow wetkn Joe Hawkins. Widzielicie, co zostawiem wczoraj w kafejce? Pokrcilimy gowami. Byam cay dzie na uniwerku powiedziaam. A ja w Chapel Hill doda Larabee. Moe to i lepiej. Nie bdziecie zachwyceni.

Rozdzia 5

Hawkins, a my za nim, ruszy krtkim korytarzem do naszej salki wypoczynkowej. Po lewej stronie by malutki aneks kuchenny skadajcy si z paru szafek, zlewu, kuchenki i lodwki. Na jednym z blatw sta telefon i niewielki telewizor. Na innym ekspres do kawy i koszyk z torebkami cukru i suchej mietanki. Prawie ca praw stron pokoju zajmowa okrgy st z czterema krzesami. Joe Hawkins zajmuje si tachaniem sztywniakw ju od czasw Eisenhowera i jest najlepszym przykadem na to, e nasza praca odciska niezatarte pitno. Jest chudy jak kociotrup, ma podkrone oczy, krzaczaste brwi i wosy ufarbowane na czarno, zawsze naelowane i zaczesane do tyu, czyli stanowi archetypiczny wzr ledczego z filmw klasy B. Teraz z ponur min podszed do stou i stukn palcem w otwarty numer wtorkowego Charlotte Observer. Wczorajsza gazeta. Larabee i ja nachylilimy si, eby przeczyta, o co chodzi. Dzia wiadomoci lokalnych. Strona pita. Trzy kolumny. Jedno zdjcie. Ponure znalezisko Policjanci wezwani w poniedziakowy wieczr do domu na Greenleaf Avenue wci nie mog otrzsn si z szoku. Hydraulik,

przeprowadzajcy renowacj instalacji wodnej posesji, natkn si nie tylko na zardzewiae rury. W cigu paru godzin z piwnicy wydobyto czaszki, koty i zbir innych osobliwoci. Znalezisko przetransportowano do kostnicy biura medycyny sdowej i policyjnego laboratorium. Nad wydobyciem szcztkw czuwali dr Temperance Brennan, antropolog sdowy, i Erskine Slidell, detektyw wydziau zabjstw. Policja odmawia udzielenia odpowiedzi, czy odkryto ludzkie szcztki. Hydraulik Ario Welton wspomina, e przebi si przez cian do tajemniczej podziemnej komory. Welton opisuje otarz i satanistyczne rekwizyty, ktre jego zdaniem wyranie wskazuj na demoniczne praktyki odbywajce si w piwnicy. Kult diaba czy podziemny mietnik? ledztwo trwa. Zdjcie byo niewyrane, ziarniste, robione z duej odlegoci i przy niedogodnym owietleniu. Przedstawiao Slidella i mnie stojcych na werandzie koo krzywej hutawki. Moja fryzura bya w opakanym stanie wosy, zwizane wczeniej w niedbay kucyk na czubku gowy, wyglday jakby w nie piorun strzeli. Co gorsza, byam w kombinezonie. Skinny duba sobie w uchu. adne z nas nie wygldao na bywalcw kroniki towarzyskiej. Autorstwo zdjcia przypisywaa sobie jaka Allison Stallings. Cholera powiedzia Larabee. A niech to dodaam. Niezy fryz. Jednym palcem daam Larabeeemu do zrozumienia, co sdz na temat jego poczucia humoru.

Dokadnie w tym momencie zadzwoni telefon. Hawkins odebra, a ja zajam si ponown lektur artykuu, jak zwykle walczc z narastajc irytacj. Owszem, arocznie pochaniam wszystkie wiadomoci te pisane i te elektroniczne ale nie znosz, kiedy dziennikarze krc mi si po laboratorium albo w terenie, na ktrym pracuj. Moim zdaniem kamery, mikrofony i zwoki to niezbyt udane poczenie. Dziennikarze twierdz, e laboratorium czy miejsce zdarzenia nie jest moj wasnoci, a opinia publiczna ma prawo wiedzie, co si dzieje. Tak wic nasza koegzystencja jest do napita, a jedna strona ustpuje drugiej tylko w szczeglnych wypadkach. Allison Stallings. Nigdy wczeniej o niej nie syszaam. Moe to nowy nabytek gazety? Do tej pory byam przekonana, e kojarz wszystkich miejscowych dziennikarzy kryminalnych. Pani Flowers od wczoraj nie ma spokoju, bo musi odbiera telefony od dziennikarzy. Hawkins przyciska suchawk do piersi. Zasania si tajemnic ledztwa i mwi im bez komentarza. A skoro ju tu jeste, czeka na twoje instrukcje. Niech im powie, eby spadali owiadczyam. A wic bez komentarza jest w porzdku zadecydowa Larabee. Hawkins przekaza wiadomo. Wysucha i ponownie przycisn suchawk do klatki piersiowej. Mwi, e nalegaj. Tajemnica piwnicy? Satanistyczne sado-maso? Mj gos ocieka pogard. Pewnie maj nadziej, e do czasu popoudniowych wiadomoci odkryjemy tu jakiego gotowanego niemowlaka. Bez komentarza powtrzy Larabee.

Reszt dnia spdziam w towarzystwie szcztkw z Greenleaf Avenue. Po sfotografowaniu ludzkiej czaszki zajam si jej szczegow analiz, zaczynajc od zbw. Niestety, z szesnastu grnych zachowao si tylko dziesi. Jednak nie ma w tym adnej ponurej tajemnicy. Przednie zby maj tylko jeden korze. Gdy dzisa mwi adios, siekacze i ky nie chc by gorsze. ABC zbologii. Czowiek nie rodzi si z gotowym zestawem sprztu do gryzienia. Nic nowego. Kady wie, e zby ssakw wyrastaj w dwch turach najpierw mleczne, potem stae. Na kady z tych kompletw skadaj si trupy aktorw do zada specjalnych. Siekacze, przedtrzonowce, ky, trzonowce. Przedstawienie Zby to wbrew pozorom nie jest prosta dwuaktwka. Poza tym spor cz akcji mona obserwowa tylko zza kulis. Scenariusz wyglda tak. Na pocztku, gboko w szczce, pojawia si zawizek zba. Wok zawizka narasta szkliwo, a w gr lub w d ronie korze. Potem ukazuje si korona zba. Korze ronie, a w kocu si zaostrza. Innymi sowy zb ronie jeszcze na dugo po wyonieniu si na powierzchni, dopki nie uksztatuje si korze. W tym samym czasie pozostae zby s wzywane na scen i odgrywaj wasne role. Przewietlenie czaszki wykazao czciowe wyrzynanie si semek i formowanie korzeni sidemek. To, w poczeniu z niedawnym zroniciem si szwu podstawy czaszki, wskazywaoby na wiek midzy czternastym a siedemnastym rokiem ycia. Co mi mwio, e bliej tego drugiego koca skali. Po ponownej analizie cech budowy czaszki nie zmieniam zdania co do

pci i rasy ofiary. Na wszelki wypadek zrobiam pomiary i wprowadziam dane do laptopa. Fordisc 3.0 to program antropometryczny, ktry korzysta z procedury statystycznej, zwanej analiz funkcji dyskryminacyjnej, w skrcie DFA. DFA opiera si na porwnaniu analizowanego obiektu do grup zoonych ze znanych i opisanych jednostek, czyli w tym przypadku czaszek osobnikw, ktrych pe i rasa s udokumentowane, a ich pomiary znajduj si w bazie danych. Niewiadome, takie jak czaszka z Greenleaf, s porwnywane z wiadomymi z grup referencyjnych, po czym program oblicza stopie podobiestwa bd jego braku. eby ustali pe, stosuje si kilka grup referencyjnych, a kada z nich skada si z wiadomych mczyzn i wiadomych kobiet konkretnej rasy lub o konkretnym pochodzeniu etnicznym. Poniewa sabo rozwinite koci policzkowe i stosunkowo duga czaszka wykluczay pochodzenie azjatyckie i rdzennie amerykaskie, porwnaam j z grupami rasy kaukaskiej i negroidalnej. Bez niespodzianek. Niewane, czarna czy biaa, czaszka z Greenleaf w obu przypadkach bya klasyfikowana jako eska. Ustalenie rasy jest nieco bardziej skomplikowane. Podobnie jak do ustalania pci stosuje si tu grupy referencyjne zoone zarwno z kobiet, jak i mczyzn, o ktrych wiadomo, e byli rasy czarnej, biaej, rdzennie amerykaskiej czy mongoidalnej, oraz mczyzn pochodzenia gwatemalskiego, latynoskiego, chiskiego i wietnamskiego. Takie dane zawiera baza Fordisc 3.0. Przeprowadziam porwnanie do kobiet rasy czarnej i biaej. Moja niewiadoma zostaa zaklasyfikowana wrd pierwszych, ale

ledwo ledwo. Sprawdziam statystyki interpretatywne. Prawdopodobiestwo a posteriori, albo PP, oblicza prawdopodobiestwo przynalenoci niewiadomej do danej grupy na podstawie jej pooenia, czyli wzgldnej odlegoci do wszystkich grup. Najwaniejsze zaoenia s takie, e zrnicowanie wewntrz wszystkich grup jest mniej wicej jednakowe; rednie i wartoci rni si midzy grupami; niewiadoma faktycznie przynaley do ktrej z zastosowanych grup referencyjnych. Ostatnie zaoenie nie zawsze jest prawdziwe. Analiza funkcji dyskryminacyjnej, DFA, zaklasyfikuje kade pomiary, nawet jeli wasz niewiadom jest szympans czy hiena. Lepszym wskanikiem faktycznej przynalenoci do danej grupy jest prawdopodobiestwo typowoci, czyli TP. TP analizuje stopie prawdopodobiestwa, czy niewiadoma naley do danej grupy na podstawie przecitnego zrnicowania wszystkich grup. TP ocenia odlegoci bezwzgldne, a nie wzgldne jak PP. Wyobracie to sobie w nastpujcy sposb. Jeli trzeba przypasowa niewiadom do ktrej z grup referencyjnych programu, PP wskazuje najlepsz opcj. TP mwi, czy ta opcja jest realistyczna. Wedug PP na moim ekranie prawdopodobiestwo, e niewiadoma przynaleaa do rasy czarnej, byo wiksze ni plasowanie si jej wrd rasy biaej. TP wskazywao na fakt, e gowa nie jest uksztatowana tak jak inne gowy czarnych kobiet z bazy danych. Wymierzyam wszystko od nowa i znw przeprowadziam analiz. Wynik ten sam. Liczby wskazyway na jedno, a wnioskowanie w oparciu o zasad na

chopski rozum na drugie. Bywa. Wol polega na wasnej wiedzy i dowiadczeniu. Poniewa geny maj w nosie statystyk, braam pod uwag moliwo pochodzenia mieszanego. Wypeniam puste pola w formularzu. Pe: kobieta. Pochodzenie: negroidalne (moliwa domieszka kaukazoidalna). Wiek: 14-17 lat. Sodki Jezu. Dzieciak. Wpatrujc si w puste oczodoy, usiowaam sobie wyobrazi, kim bya ta moda kobieta. Zrobio mi si smutno. Na jej hipotetyczny wygld zoyy si niewyrane wspomnienia inne czarne dziewczyny w moim otoczeniu, koleanki Katy. Moje studentki. Modzie z parku po drugiej stronie ulicy. Wyobraaam sobie ciemne oczy i wosy, czekoladow skr. Co czua? Co mylaa? Z jakim wyrazem twarzy zasypiaa i budzia si? Czternacie do siedemnastu lat. P-kobieta, p-dziecko. Lubia czyta? Jedzi na rowerze? Na harleyu? Wczya si po galeriach handlowych? Miaa chopaka? Kto za ni tskni? Czy w jej wiecie istniay galerie handlowe? Kiedy zmara? Gdzie? Rb, co do ciebie naley, Brennan. Dowiedz si, kim bya. Co si z ni stao. Daam sobie spokj z sentymentalnymi spekulacjami i skupiam si na nauce. Kolejne puste pola pytay o PMI i MOD ile czasu upyno od zgonu i jaka bya przyczyna mierci. Gdy dysponujemy jedynie woln od tkanek i resztek organicznych

koci, atwiej przewidzie wyniki wycigw ni czas, jaki upyn od zgonu. Delikatnie podniosam czaszk, wac j w doni. Ko wygldaa na solidn, nie bya porowata czy zniszczona jak szcztki, ktre dugo przeleay na cmentarzu albo jak wykopaliska archeologiczne. Wszystkie widoczne powierzchnie miay kolor herbaty. Zaczam doszukiwa si zmian kulturowych, takich jak wypenienia dentystyczne, celowych modyfikacji ksztatu czaszki, czy otworw po trepanacji albo innych zabiegach chirurgicznych. Nic. Sprawdziam, czy nie ma ladw po pochwku w trumnie. Na czaszce nie dostrzegam resztek plastycznych tworzyw, jakie stosuj przedsibiorstwa pogrzebowe, ladw po trokarach czy muszlach, ktre wkada si pod powieki. adnych nitek ani resztek tkanin. Ni grama zabalsamowanej tkanki. Istota korowa nie uszczya si. Wosw na gowie i twarzy brak. Niewielk latark zawieciam w otwr wielki, przez ktry rdze krgowy czy si z mzgiem. Jeli nie liczy ziemi przylegajcej do cianek, jama czaszki bya pusta. Zabraam si za usuwanie ziemi zgbnikiem dentystycznym. Na wzku utworzy si niewielki kopczyk. Ziemia, cho nieco bardziej poyskliwa, wygldaa podobnie jak ta w kotle. Udao mi si wygrzeba jedn stonog, pusty oskrek i adnych rolin. Przechyliam czaszk i, wci posugujc si zgbnikiem, udroniam przewody nosowe i suchowe. Na podstawk wysypao si wicej ziemi. Ziemi z jamy czaszki, stonog i oskrek umieciam w torebce prniowej, opatrzyam j numerem, dat i moim podpisem. Moliwe, e

ta prbka nigdy nie zostanie zbadana, ale przezorny zawsze ubezpieczony. Skalpelem zdrapaam wosk ze wiecy, pokrywajcy szczyt czaszki, i zapakowaam go do drugiej torebki. Zdrapana krew powdrowaa do trzeciej. Potem zajam si rentgenogramami, przygotowanymi przez Hawkinsa. Wolno analizowaam poszczeglne rzuty z przodu, boku, tyu, gry i dou. Czaszka nie nosia znamion urazw czy chorb. adnych ladw metali, ktre wiadczyyby o ranie postrzaowej. Nie byo pkni, otworw po kulach lub ostrych narzdziach. adnych ran, defektw czy wad wrodzonych. adnych uzupenie, implantw chirurgicznych bd innych oznak chirurgii kosmetycznej lub korekcyjnej. adnych tropw medycznych ani stomatologicznych. adnej wskazwki, na co zmara ofiara. Sfrustrowana, zarwno czaszk, jak i rentgenogramy obejrzaam w powikszeniu. Akurat. Czaszka bya nadzwyczajnie zwyczajna. Tracc powoli nadziej, zaczam recytowa w mylach metody oceny PMI w przypadku suchej koci. Fluorescencja ultrafioletowa, barwienie indofenolem i bkitem nilowym, przewodno naddwikowa, analiza histologiczna i radiograficzna struktur, analiza zawartoci azotu i aminokwasw, datowanie radiowglowe, analiza transgresji tuszczu albo poziomu wglanw czy biaek serologicznych, reakcja na benzydyn albo serum antyludzkie. Miaam zamiar wysa owadzie prbki do entomologa, ale nie spodziewaam si, e badania posun ledztwo naprzd. Stonoga i oskrek

mogy po prostu pochodzi z kota, dosta si do czaszki wiele lat po mierci dziewczyny. Datowanie radiowglowe, metoda wgla C14, bya jakim rozwizaniem. Badanie mogo wykaza, czy mier miaa miejsce przed czy po 1963, bo mniej wicej wtedy skoczyy si testy atmosferyczne reaktorw termojdrowych. Patrzc na jako tkanki kostnej, nie sdziam, eby zgon mg nastpi wczeniej ni pidziesit lat temu. Biorc pod uwag koszty, Larabee nigdy nie szarpnby si na C14. Przy pomocy piki mechanicznej odciam niewielki fragment koci ciemieniowej i te umieciam go w torebce prniowej. Usunam drugi prawy trzonowiec, ktry rwnie trafi do torebki. Nawet jeli nie bdziemy mogli pozwoli sobie na C14, prbki mog przyda si do bada DNA. Po zapakowaniu wszystkich preparatw dokoczyam uzupenianie formularza. PMI: 5 do 50 lat. MOD: nieznana. Wyobraziam sobie min Slidella, gdy mu to powiem. Nie umiechaa mi si ta rozmowa. Zrezygnowana, zajam si szcztkami zwierzt. Tak. Koza i kurczak. Na obu czaszkach zachoway si resztki tkanek. Znalazam kilka larw i oskrkw w jamie czaszki i przewodach suchowych kozy. Prbki z kurczaka pobraam ju we wtorek i wiedziaam, e tam byo najwicej materiau. Dorose muchy. Larwy. W ciele znalazo si nawet kilka ukw i sporo ogromnych karaluchw. Zamierzaam czeka na

wyniki bada entomologa, ale nie ulegao wtpliwoci, e Kurczak May rozsta si z tym padoem ez par miesicy temu. Zajam si wikszym z kotw. Najpierw zrobiam zdjcia. Potem wstawiam do zlewu misk ze stali nierdzewnej, umieciam na niej sito, zaoyam mask i zaczam przekopywa si przez zawarto kota. Piasek z cichym szelestem trafia do miski. Wok mnie zacz unosi si zapach wilgotnej ziemi. Pierwsza szufla. Trzecia. Pita. Na sicie zostao kilka kamykw, skorupek limakw i czci cia owadw. Przy dwunastym ruchu kielni wyczuam jaki opr. Odoyam narzdzie i zaczam kopa rk. Po paru sekundach wydobyam co pomarszczonego i wysuszonego, o rednicy mniej wicej piciu centymetrw. Pooyam znalezisko na wzku i zaczam ostronie bada je palcami. Skurczone, ale gbczaste. Ogarn mnie niepokj. To co byo organiczne. Pod przylegajc ziemi ukazay si charakterystyczne ksztaty. Zakrty. Bruzdy. Rozpoznanie. Wanie dgaam palcem w kawaek zmumifikowanej istoty szarej. Moje wasne neurony w nagym przebysku aktywnoci podsuny mi nazwisko. Mark Kilroy. Zepchnam je gbiej w podwiadomo. Ludzki mzg ma mniej wicej 1400 centymetrw szeciennych. To tutaj byo zaledwie uamkiem.

Kozy? Kurczaka? Naga, makabryczna myl. Moe to zaledwie jedna pkula ludzkiego mzgu? To byo pytanie do Larabeeego. Po zapakowaniu i opisaniu prbki znw chwyciam za kielni... I dokonaam kolejnego, mrocego krew w yach odkrycia.

Rozdzia 6

W pierwszej chwili pomylaam, e to wity obrazek. Gdy byymy mae, moja siostra Harry i ja kolekcjonowaymy je. Kady jest nieco mniejszy od prawa jazdy i przedstawia witego albo scen biblijn, a na odwrocie stosown modlitw. Te dobre obiecuj odkupienie i skrcenie odsiadki w Czycu, ktra i tak czeka kadego za ziemskie, ciemne sprawki. To jednak nie by wity obrazek. Gdy wyjam go z plastikowej okadki, moim oczom ukaza si portret, przypominajcy zdjcie do szkolnego albumu. Ujcie byo zrobione od pasa w gr. Sportretowana osoba staa, opierajc si o drzewo, z twarz zwrcon do obiektywu. Miaa na sobie brzowy sweter z dugimi rkawami, ale krtki w talii, bo wida byo brzuch. Jedn rk opieraa si o drzewo, kciuk drugiej zahaczya o pasek spranych dinsw. Miaa przedziaek na rodku gowy i wosy zaczesane za uszy. Czarne wosy. Oczy w kolorze ciemnej czekolady, brunatn skr. Wygldaa na jakie siedemnacie lat. Zaczo mnie ciska w doku. Ciemnoskra nastolatka. Mj wzrok powdrowa w kierunku wzka. Dobry Boe, czy to moga by jej czaszka? Jeli tak, jak trafia do tej piwnicy? Czy ta dziewczyna zostaa zamordowana? Znw spojrzaam na portret.

Gowa bya lekko przechylona, ramiona nieco uniesione. Na twarzy dziewczyny goci obuzerski umiech. Wygldaa na pewn siebie nastolatk, tryskajc szczciem, patrzc z nadziej w przyszo. Dlaczego jej zdjcie znalazo si w kotle penym ziemi? Czyby Ario Welton mia racj? Odkry otarz przeznaczony do praktyk satanistycznych? Do ofiar z ludzi? Z tego, co czytaam w gazetach, takie historie czasami miay miejsce. Powietrze rozdar upiornie wysoki dzwonek telefonu, oszczdzajc mi dalszych rozmyla. Ale z nas dzisiaj ranny ptaszek! Pani Flowers jak zwykle emanowaa nadludzk beztrosk i radoci. Mam sporo na gowie. Media cay czas spekuluj wok tej piwnicy. Tak... Telefon nie przestaje dzwoni. Istne urwanie gowy z tymi dziennikarzami. Spojrzaam na zegar na cianie. Dwunasta czterdzieci. Zajm si czym innym, jak tylko zwsz nowy up. Aha, pomylaam, e lepiej pani ostrzeg. Idzie do pani detektyw. Slidell? Tak. Z partnerem. Ostrzeenie przyjte. Wanie odkadaam suchawk, gdy otworzyy si drzwi prosektorium. Wszed Slidell, a za nim niezgrabny kociotrup dwigajcy wosk, skrzan aktwk. Skinny Slidell i Eddie Rinaldi partneruj sobie od lat osiemdziesitych,

ku wielkiej konsternacji wszystkich znajomych, bo wydaj si cakowicie rni. Rinaldi ma lekko ponad metr dziewidziesit, a way z siedemdziesitk. Slidell ma metr siedemdziesit siedem, a way znacznie wicej, zwaszcza jego brzuch. Twarz Rinaldiego jest ostra i wyrazista, Slidella misista i rozmyta, a worki pod oczami ksztatem i rozmiarem przypominaj zoone na p naleniki. Wic skd ksywka Skinny*? [Skinny (ang.) chudy (przyp. tum.).] Gliniarze ju tak maj. Jednak rnice nie ograniczaj si jedynie do wygldu fizycznego. Slidell jest baaganiarzem. Rinaldi to pedant i czycioch. Slidell wciga wszystko z napisem fast food. Rinaldi ywi si tofu. Slidell to Elvis, Sam Cooke i The Coasters. Rinaldi to Mozart, Vivaldi i Wagner. Slidell ubiera si na wyprzedaach w supermarketach. Rinaldi u wielkich krawcw. Jakim cudem wytrzymuj ze sob od lat. Kto by pomyla. Slidell zdj podrabiane raybany i zatkn je w kiesze marynarki. Dzi by to poliester i splot, ktry pewnie nosi nazw jakiego pola golfowego w Szkocji. Jak leci, doktorku? Skinny uwaa si za gwiazd miejscowej kryminalistyki, Brudnego Harryego z Charlotte. Z caym dobrodziejstwem inwentarza. Hollywoodzki argon to mus. Ciekawy poranek. Skinam gow w stron Rinaldiego. Panie detektywie. Rinaldi machn nieuwanie rk, bo cakowicie pochaniay go koty i czaszki.

Cay

Rinaldi.

Pena

koncentracja.

adnych

dowcipw

i

przekomarzanek. Bez narzeka i przechwaek. Zero pozerstwa czy wypakiwania si w rkaw postronnym. Na subie zawsze grzeczny, peen rezerwy i niewzruszony. Prywatnie? Nikt nic nie wiedzia. Urodzi si w Zachodniej Wirginii, krtki czas spdzi w collegeu, a w latach siedemdziesitych przeprowadzi si do Charlotte. Oeni si, ale jego ona niedugo potem zmara na raka. Syszaam co o jakim dziecku, ale nigdy nie zdarzyo mi si usysze, eby wspomina o crce czy synu. Rinaldi mieszka sam w maym ceglanym domku, w spokojnej, zadbanej okolicy zwanej Beverley Woods. Pomijajc jego wzrost, wysublimowane upodobania muzyczne i sabo do drogich ubra, Rinaldi nie mia cech fizycznych czy sabostek, z ktrych inni gliniarze mogliby si nabija. Nigdy nie by przedmiotem artw, zainspirowanych jak wpadk lub niepowodzeniem. Moe wanie dlatego nie dorobi si przezwiska. Podsumowujc: Rinaldi nie jest facetem, ktrego zaprosioby si na przyjcie, eby bawi goci, ale za to znakomicie poradzi sobie z osanianiem tyw. Slidell zacz macha rozcapierzon doni. Jaki kretyn wiczy przed Halloween? Moe i nie. Machanie ustao. Streciam profil biologiczny, ktry udao mi si ustali na podstawie czaszki. To jaka staro, tak?

Oceniam, e dziewczyna zmara nie wczeniej ni pi, nie pniej ni pidziesit lat temu. Co mi jednak mwi, e raczej to pierwsze. Slidell gono wypuci powietrze. Jego oddech pachnia tytoniem. Przyczyna mierci? Czaszka nie nosi adnych ladw chorb i urazw. Czyli? Nie wiem. A gdzie dolna szczka? Nie wiem. Zatem masz dla nas same rewelacje. Spokojnie, Brennan. Znalazam to w wikszym z kotw. Jakie pitnacie centymetrw pod powierzchni. Pooyam zdjcie na wzku. Przysunli si, eby spojrze. Co jeszcze? Slidell nie odrywa wzroku od fotografii. Kawaek mzgu. Brwi Rinaldiego uniosy si pytajco. Ludzkiego? Mam nadziej, e nie. Rinaldi i Slidell popatrywali to na zdjcie, to, na czaszk. Rinaldi przemwi pierwszy. Mylisz, e to ta sama dziewczyna? W strukturze twarzoczaszki nie ma nic, co wykluczaoby tak moliwo. Wiek, pe i rasa pasuj. Moesz przeprowadzi superimpozycj zdjciow? Bez uchwy to nie ma wikszego sensu.

Pewnie nie da si te odtworzy twarzy? Kiwnam gow. Obraz oparty na spekulacjach zamiast uatwi, mgby utrudni identyfikacj. Ja pierdykam Slidell pokrci gow. Zaczniemy od przejrzenia rejestru osb zaginionych powiedzia Rinaldi. Zacznijcie od tych sprzed dziesiciu lat. Jeli nic nie bdzie pasowao, cofniemy si w czasie o kolejne dekady. Chyba nie ma sensu wrzuca jej do NCIC. NCIC, czyli pastwowe centrum informacji o przestpczoci, to skomputeryzowana zaginionych i baza danych FBI, zawierajca najrniejsze dane informacje o zbrodniach, uciekinierach, skradzionym mieniu, osobach niezidentyfikowanych ofiarach. Porwnujc wprowadzone do komputera przez pracownikw organw cigania, system jest w stanie dopasowa zwoki znalezione w jednym miejscu do osb, ktre zaginy w innym. Niestety baza ta jest olbrzymia. Jeli podalibymy tylko wiek, pe i ras, a potem ograniczyli wyszukiwanie do ostatnich pidziesiciu lat, lista wynikw przypominaaby ksik telefoniczn. Nie potwierdziam. Pki nie mamy czego wicej. Opowiedziaam detektywom o owadach i kurczaku. Rinaldi chwyci w lot. Czyli ta piwnica wci jest w uytku. Sdzc po stanie, w jakim jest ten kurczak, stawiam na ostatnie par miesicy. Moe troch wicej.

Chcesz przez to powiedzie, e jaki szaman zacign ma do piwnicy i tam obci jej gow? Nie odpowiadam spokojnie. Zgaduj jedynie, e taki los spotka kurczaka. Czyli ten pokrcony hydraulik ma racj? Mwi, e istnieje taka moliwo... Szamani? Ofiary z ludzi? Slidell przewrci oczami i zacz nuci melodyjk z Twilight Zone. Nie ma ich wielu, ale istnieje na wiecie gatunek ludzi, ktrym zawsze udaje si mnie zirytowa, sprowokowa do palnicia czego, czego normalnie bym nie powiedziaa. Slidell to jedna z tych wyjtkowych istot. Nie cierpi traci panowania nad sob i za kadym razem poprzysigam sobie, e to ju ostatni raz. Niestety w przypadku Slidella zawsze musz ama dane sobie sowo. Tak te byo i teraz. Powiedz to Markowi Kilroyowi wymskno mi si zupenie bezmylnie. Na moment zapada cisza. Po chwili Rinaldi wznis dugi, kocisty palec. Dzieciak z Brownsville w Teksasie. Znikn w Matamoros w Meksyku, w osiemdziesitym dziewitym. Kilroy by gwacony i torturowany, a potem zosta zabity przez Adolfa de Jesus Constanze i jego band. ledczy znaleli jego mzg pywajcy w kotle. Slidell opuci wzrok. Co takiego?

Organy Kilroya zostay uyte do odprawiania rytuaw. Twierdzisz, e tutaj mamy do czynienia z tym samym? Ju zaczynaam aowa, e zapodniam wyobrani Slidella przypadkiem Kilroya. Musz skoczy z kotami. Zaczeka, co znajd w laboratorium policyjnym. Slidell wzi fotografi i poda j partnerowi. Sdzc po fryzurze i stroju, zdjcie nie wyglda na robione w odlegej przeszoci zauway Rinaldi. Moglibymy puci je w obieg i sprawdzi, czy kto nie rozpozna dziewczyny. Zaczekajmy z tym jeszcze powiedzia Slidell. Jeli oblepimy cae miasto zdjciami wszystkich zaginionych dzieciakw, ludzie przestan je zauwaa. Zgadzam si. Poza tym nawet nie wiemy, czy jest zaginiona. Ile moemy tu mie fotografw szkolnych? Stawiam, e niewielu. Schowa zdjcie do kieszeni. Zaczniemy od nich. Kiwnam gow. Chocia... fotograf moe nie by tutejszy. Czego dowiedzielicie si o domu na Greenleaf ? Rinaldi wyj notes z wewntrznej kieszeni marynarki. Jak bardzo rni si od swojego partnera. Jego notes by oprawiony w skr, a marynarka granatowa, dwurzdowa i bardzo wytworna. Przekartkowa notes nienagannie wymanikiurowanym palcem. Posesja rzadko przechodzia z rk do rk i tylko w obrbie jednej rodziny. Tu po wojnie zostaa kupiona przez niejakich Hornew. Po drugiej wojnie wiatowej. Rinaldi podnis wzrok. Jeli bdzie trzeba,

sprawdzimy, co byo wczeniej. Pokiwaam gow. Wacicielem domu od 1947 do 1972 by Roscoe Washington Horne; do 1994 Lydia Louise Tillman Horne; a potem Wanda Belle Sarasota Horne, ktra zmara ptora roku temu. Stara plantacja rodzinna prychn Slidell. Niezraony Rinaldi w dalszym cigu czyta swoje notatki. Po mierci Wandy posesja przesza na jej stryjecznego wnuka, Kennetha Aloisa Rosebora. Czy Roseboro mieszka w tym domu? Sprawdz to. Roseboro sprzeda dom Polly i Rossowi Whitnerom. Przenieli si tu z Nowego Jorku. Ona jest nauczycielk, on dyrektorem finansowym w Bank of America. Akt wasnoci przeszed na nich dwudziestego wrzenia tego roku. Whitnerowie rezyduj na razie w wynajtym mieszkaniu na Scaleybark. Wyglda na to, e planuj spory remont. Rinaldi zamkn i schowa notes. Zapada cisza. Przerwa j Slidell. Trafilimy do gazet. Widziaem. Czy ta Stallings wsppracuje z Observerem na stae? Nie znam jej powiedzia Rinaldi. Bazarowe raybany Slidella powdroway na swoje miejsce. I pomyle, e ju j miaem na muszce. Mj lunch skada si z batonika zboowego zapitego dietetyczn col. Poywiona, odszukaam Larabeeego. By w gwnym prosektorium, zajty sekcj zwok znalezionych w mietniku.

Zdaam mu relacj z moich postpw i rozmowy ze Slidellem i Rinaldim. Sucha ze zgitymi rkami, usiujc trzyma donie umazane krwi jak najdalej od ciaa. Opisaam mu mzg. Obieca, e pniej na niego zerknie. O drugiej wrciam do moich kotw. Po dwudziestu minutach przesiewania zadzwonia komrka. Wywietlacz pokazywa numer pracy Katy. Zdjam jedn rkawiczk i odebraam. Cze, kochanie. Gdzie jeste? W laboratorium. Co? Zdjam mask i powtrzyam. To naprawd satanici? Czytaa gazet. Nieza fotka. Tak, wci to sysz. Obstawiam, e to jakie szczeniackie wygupy. Nasze miasto jest zbyt porzdne jak na gusty wyznawcw Szatana. Satanizm to ekscentryzm. Egzotyka. Nonkonformizm. Pasuje ci do tego nasza stara, zapyziaa Charlotte? Co si stao? spytaam, wyczuwajc w jej gosie jakie niezadowolenie. Katy obronia w tym roku prac licencjack z psychologii, co zabrao jej sze dugich lat. Kierowa ni nie gd wiedzy i kolejnych tytuw naukowych, a strach przed brakiem funduszy. Bya to jedna z niewielu

kwestii, co do ktrych bylimy z Petem zgodni. Sze lat to maks, maa, w innym wypadku poegnaj si z kas rodzicw. Dlaczego Katy tak si z tym guzdraa? Nie dlatego, e brakuje jej inteligencji. Ze swoich piciu przedmiotw obowizkowych cay czas utrzymywaa redni 3,8. O, nie. To nie dlatego, e jest gupia. Moja crka jest bystra i ma wyobrani. Problem polega na tym, e nie potrafi usiedzie w jednym miejscu. Myl, czy tego nie rzuci powiedziaa. Mhm. Ta praca jest taka nudna. Sama chciaa pracowa w kancelarii. Mylaam, e bd robi... westchna. No nie wiem. Co ciekawego. Jak ty. Ja wanie przesiewam ziemi. Przecie wiesz, o co mi chodzi. Grzebanie w ziemi te jest nudne. Jakiej ziemi? Z kotw. Lepsze to ni grzebanie w dokumentach. Zaley, w jakich dokumentach. Znalaza co? Troch tak. Za adne skarby nie powiedziaabym jej o zdjciu czy mzgu. Ile masz tych kotw? Dwa.

Na jakim etapie jeste? Cay czas przesiewam pierwszy. Jeli ci si nudzi, we si dla odmiany za drugi. Caa Katy. Jeli ci si nudzi, zajmij si czym innym. To bez sensu. Jezu, ale sztywniak z ciebie. Dlaczego niby nie? Protok. Przecie jeli bdziesz raz grzeba w jednym, raz w drugim, ich zawarto si nie zmieni. Nie mogam si z tym nie zgodzi. A jak tam Billy? spytaam. To fiut. Aha. Dasz si zaprosi na kolacj? spytaam. Gdzie? W Volare, o sidmej. A mog zamwi sol? Moesz. Przyjd. O ile wczeniej nie umr z nudw. Wrciam do przesiewania. limaki. Kamyki. Puste oskrki. Karaluchy. Chrzszcz czy dwa. Stonoga. Doprawdy ekscytujce. O trzeciej zaczam ziewa i myle o niebieskich migdaach. Zerknam na drugi kocioek. Zrobiam ju przecie zdjcia i opisaam torebki z dowodami. Nowe zadanie mnie oywi, przekonywaam sam siebie. Wyostrzy zmysy.

Marna wymwka. Czemu nie? Lepiej. Oczyciwszy kielni i sito, zabraam si za drugi kocio. Opacio si prawie od razu.

Rozdzia 7

Ptorej godziny pniej mniejszy kocio by ju pusty, a blat za moimi plecami peen nowych znalezisk. Dwadziecia jeden patykw. Cztery sznurki korali, jeden biay, dwa czarno-czerwone, jeden czarnobiay. Siedem hakw szynowych, cztery pomalowane na czarno, trzy na czerwono. Ptasie koci, kurze i prawdopodobnie gobie. Zakrwawione pira. Dwie koci przecite pi, nie ludzkie. Posugujc si Osteologi ssakw Gilberta, w jednej rozpoznaam ko kozy, w drugiej psa. Dwie dwudziestopiciocentwki, cztery piciocentwki i jedna dziesiciocentwka. Najnowsza z nich zostaa wybita w osiemdziesitym sidmym. Poczuam lekk satysfakcj. Moneta, ktra znajdowaa si gboko w ziemi, wskazywaaby na to, e kocio zosta napeniony najwczeniej w 1987 i od tego roku naley zacz poszukiwania w rejestrze osb zaginionych. To odpowiadao moim szacunkowym ustaleniom PMI wacicielki czaszki. Ocknij si, Brennan. Czaszka moga doczy do reszty ekspozycji na dugo po napenieniu kota, a jej wacicielka moga ju od dawna nie y. Mimo wszelkich wtpliwoci dostaam nowy zastrzyk energii, wic

wrciam do duego kota. Czy w czasie duszej podry zdarzyo si, e poczulicie ochot na kurczaka z KFC? Minlicie ju z milion tych fastfoodowni, ale teraz wypatrujecie po obu stronach drogi i jak na zo KFC nigdzie nie ma. Zatrzymujecie si przy pierwszej lepszej knajpce, jecie hamburgera. Ruszacie w dalsz drog, a za par kilometrw Colonel i jego kurczaki machaj do was z billboardu. To wanie przytrafio mi si teraz. Zbyt szybko si


Recommended