Podstawy zarządzania(wykład – część II)
www.e-sgh.pl/kursy/201004/
Podstawy zarzPodstawy zarząądzaniadzania(wyk(wykłład ad –– czczęśćęść II)II)
www.ewww.e--sgh.plsgh.pl/kursy/201004//kursy/201004/
dr Zbigniew PawlakSzkoła Główna Handlowa w Warszawie
CZĘŚĆ IIORGANIZACJA JAKO PRZEDMIOT
ZARZĄDZANIA
CZCZĘŚĆĘŚĆ IIIIORGANIZACJA JAKO PRZEDMIOT ORGANIZACJA JAKO PRZEDMIOT
ZARZZARZĄĄDZANIADZANIA
9.POJĘCIE I MODEL ORGANIZACJI9.POJ9.POJĘĘCIE I MODEL ORGANIZACJICIE I MODEL ORGANIZACJI
ORGANIZACJAORGANIZACJA(definicja)(definicja)
Znaczenie rzeczoweZnaczenie rzeczowe
Organizacja to caOrganizacja to całłoośćść zzłłoożżona z ludzi wspona z ludzi wspóółłdziadziałłajająących przy realizacji cych przy realizacji jakiegojakiegośś celucelu
Znaczenie atrybutoweZnaczenie atrybutowe
Organizacja to struktura rzeczy zOrganizacja to struktura rzeczy złłoożżonych i procesonych i procesóów (w (npnp. przedsi. przedsięębiorstwa, biorstwa, produkcji)produkcji)
Znaczenie czynnoZnaczenie czynnośścioweciowe
Organizacja (organizowanie) to tworzenie i zmienianie struktur rOrganizacja (organizowanie) to tworzenie i zmienianie struktur rzeczy i zeczy i procesprocesóów (w (npnp. przedsi. przedsięębiorstwa, produkcji)biorstwa, produkcji)
TRTRÓÓJELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJIJELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI
celecele
ludzieludzie technikatechnika
1)
2) 3)
4) struktura
5) otoczenie
CZTEROELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJICZTEROELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI(H.J. (H.J. LeavittLeavitt))
Ludzie Zadania
TechnologiaStruktura
otoczenieotoczenie
PIPIĘĘCIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJICIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI((L.KrzyL.Krzyżżanowskianowski))
OTOTSP MT
STR
G
K
GG – cele, SPSP – system (podsystem) społeczny, MTMT – system (podsystem) materialno-techniczny, STRSTR – struktura, K- człon kierowniczy, OTOT – otoczenie
SIEDMIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJISIEDMIOELEMENTOWY MODEL ORGANIZACJI(Model (Model McKinseyaMcKinseya –– „„7S7S””))
strategia
struktury
style systemy
pracownicykwalifikacje
wartowartośścici otoczenieotoczenie
SYNERGIA SYNERGIA –– efekt organizacyjnyefekt organizacyjny
Synergia to efekt współdziałania, polegający na tym, że podmioty współdziałające osiągają więcej niż wynosi suma efektów podmiotów działających osobno.
Synergia nazywana jest efektem organizacyjnym.
przykład liczbowy
2 + 2 = 4 – łączny efekt podmiotów działających osobno
2 + 2 > 4 – efekt podmiotów współdziałających
TYPOLOGIA ORGANIZACJITYPOLOGIA ORGANIZACJI
KlasyfikacjaKlasyfikacja - podział zbioru na podzbiory, przy zachowaniu rozłączności i zupełności podziału.
TypologiaTypologia - przeprowadzenie podziału zbioru na podzbiory nie spełniające wymogów stawianych klasyfikowaniu.
TYPY ORGANIZACJI (1)TYPY ORGANIZACJI (1)
ze względu na wielkość:– małe– średnie– duże
ze względu na etap rozwoju:– w etapie projektowania– w etapie tworzenia– nowe– ustabilizowane– w etapie schyłkowym
ze względu na nastawienie do zysku:– nastawione na zysk– nie nastawione na zysk
ze względu na jawność:– jawne– tajne
ze względu na legalność:– legalne– nielegalne
TYPY ORGANIZACJI (2)TYPY ORGANIZACJI (2)
ze względu na osobowość prawną:– posiadające osobowość prawną– nie posiadające osobowości prawnej
ze względu na przedmiot działania:– administracyjne– gospodarcze– społeczne– polityczne– naukowe– edukacyjne– militarne i paramilitarne– kulturalne
ze względu na charakter członkostwa:– otwarte– zamknięte– przymusowe– dobrowolne
ze względu na kwalifikacje członków:– profesjonalne– amatorskie
TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (1)TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (1)
ze względu na przedmiot działalności:– produkcyjne– usługowe
ze względu na sektor gospodarki (własność):– sektora publicznego– sektora prywatnego
ze względu na sekcję gospodarki (PKD):– rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo– rybołówstwo i rybactwo– przetwórstwo przemysłowe– wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę– budownictwo– handel hurtowy i detaliczny, naprawy– hotele i restauracje– transport, gospodarka magazynowa i łączność– pośrednictwo finansowe– obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej– administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne– edukacja– ochrona zdrowia i opieka społeczna– pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna
TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (2)TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (2)
ze względu na formę prawną:– indywidualni przedsiębiorcy– spółki handlowe:
a) spółki osobowe:– spółka jawna– spółka partnerska– spółka komandytowa– spółka komandytowo-akcyjna
b) spółki kapitałowe:– spółka z o.o.– spółka akcyjna
– przedsiębiorstwa państwowe– spółdzielnie– fundacje– stowarzyszenia
ze względu na stosunek do rynku kapitałowego:– publiczne– nie publiczne
TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (3)TYPY ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH (3)
ze względu na zależności kapitałowe:– niezależne– dominujące– zależne– powiązane
ze względu na terytorium działania:– lokalne– krajowe– międzynarodowe– wielonarodowe– transnarodowe
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij różnicę pomiędzy organizacją w sensie rzeczowym, atrybutowym i czynnościowym
2) Omów wybrane modele organizacji.
3) Wyjaśnij na czym polega efekt synergiczny i podaj co najmniej trzy przykłady tego efektu.
4) Na czym polega klasyfikacja, a na czym typologia organizacji.
10.ANALOGIE ORGANIZACJI10.ANALOGIE ORGANIZACJI10.ANALOGIE ORGANIZACJI
ISTOTA I PRZYKISTOTA I PRZYKŁŁADY ANALOGII ORGANIZACJIADY ANALOGII ORGANIZACJI
Analogia (metafora) organizacji Analogia (metafora) organizacji - przenoszenie twierdzeń dotyczących jakiegośobiektu na organizację na podstawie zachodzących pomiędzy nim a organizacjąpodobieństw, w celu wyjaśnienia pewnych aspektów budowy i funkcjonowania organizacji.
G.Morgan – odkrywca metafor organizacji
przykłady metafor organizacji:– organizacja maszyna– organizacja organizm– organizacja gra
ORGANIZACJA ORGANIZACJA MASZYNAMASZYNA(za(załłoożżenia)enia)
1) twór sztuczny
2) ma cel - czemuś służy
3) składa się z części (ludzie trybiki)
4) części są wzajemnie dopasowane
5) istnieje hierarchia części (ich wzajemna zależność)
6) istnieje centralna część (centrum)
7) struktura jest stała (statyka)
8) części działają harmonijnie
9) obowiązują stałe procedury, schematy postępowania
10) warunki techniczne i fizjologiczne określają poziom wydajności
ORGANIZACJA ORGANIZACJA MASZYNAMASZYNA(zalety i mankamenty modelu)(zalety i mankamenty modelu)
ZaletyZalety
ład, harmoniajasne zasady budowy i funkcjonowanianiezawodnośćoptymalizacja wynikówłatwość zrozumieniałatwość zarządzania
WadyWady
brak miejsca na swobodę, inicjatywę, improwizację - schematyzmbrak miejsca dla działań nieformalnychbrak miejsca na rozwójbrak miejsca na konfliktbrak miejsca na relacje z otoczeniem
ORGANIZACJA ORGANIZACJA ORGANIZMORGANIZM(za(załłoożżenia)enia)
1) twór naturalny
2) żyje (rodzi się, rozwija, choruje, umiera)
3) składa się z układów
4) cel nadrzędny - przetrwać i rozwijać się
5) w stanie równowagi wewnętrznej (homeostaza)
6) centrum zarządzające - mózg organizacji
7) konflikt stanem chorobowym
8) struktura jest dynamiczna
9) zmiany są przewidywalne (determinizm)
10) pozostaje w relacji z otoczeniem
11) ma zdolność przystosowawczą (adaptacja)
ORGANIZACJA ORGANIZACJA ORGANIZMORGANIZM(zalety i mankamenty modelu)(zalety i mankamenty modelu)
ZaletyZalety
wyjaśnia dynamikę rozwojuzwraca uwagę na relacje z otoczeniemadaptacjahomeostazasterowanie i regulacjazwraca uwagę na patologie
WadyWady
nadmierne akcentowanie determinizmupostrzeganie świata organizacji jako świata harmoniiakcentowanie celów egzystencjalnychpodkreślanie negatywnej roli konfliktów
ORGANIZACJA ORGANIZACJA GRAGRA(za(załłoożżenia)enia)
1) członkowie organizacji - gracze
2) cele graczy różne
3) gracze rywalizują
4) reguły gry względnie określone
5) stawka w grze (władza, pieniądze, przywileje itp.)
6) gracze realizują swe polityki i strategie
7) gracze zawiązują koalicje
8) konflikt interesów motorem rozwoju organizacji
9) stan organizacji - ryzyko, niepewność
10) gracze popełniają błędy, uczą się
11) kompromis - sposób na zachowanie równowagi
ORGANIZACJA ORGANIZACJA GRAGRA(zalety i mankamenty modelu)(zalety i mankamenty modelu)
ZaletyZalety
zwraca uwagę na rolę konfliktu w procesie zmianuwzględnia ryzyko, niepewność
WadyWady
przesadne akcentowanie pozytywnej roli konfliktubezwzględność (makiawelizm)trudność zrozumieniatrudność zarządzania
ROLA METAFOR ORGANIZACYJNYCHROLA METAFOR ORGANIZACYJNYCH
PozytywnaPozytywna
pomagają opisać organizacjępomagają zrozumieć organizacjępomagają działać w organizacji
NegatywnaNegatywna
prowadzą do nadmiernych uproszczeńprowadzą do błędnych wniosków i błędnych posunięćprowadzą do sporów merytorycznych
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Które kierunki w nauce zarządzania operowały analogiami organizacji, jakimi?
2) Czy analogie organizacji są przydatne w teorii i praktyce? Uzasadnij odpowiedź.
3) Podaj przykłady trzech metafor organizacji różnych od prezentowanych na wykładzie. Opisz jeden z nich.
11.CELE ORGANIZACYJNE11.CELE ORGANIZACYJNE11.CELE ORGANIZACYJNE
DEFINICJA CELUDEFINICJA CELU
Celem jest pożądany stan rzeczy.
Organizacje to całości realizujące cele przekraczające możliwości jednego człowieka.
RODZAJE CELRODZAJE CELÓÓW ORGANIZACJIW ORGANIZACJI
CeleCeleorganizacjiorganizacji
CeleCeleegzystencjalneegzystencjalne
CeleCelemenedmenedżżerskieerskie
CeleCelestatutowestatutowe
CELE STATUTOWECELE STATUTOWE
1) określają założyciele organizacji
2) tożsame z przedmiotem działania organizacji
3) zawarte w dokumencie założycielskim organizacji (statucie)
4) sformułowane ogólnie, nie mają horyzontu czasowego ani wymiaru
CELE MENEDCELE MENEDŻŻERSKIEERSKIE
1) określają zrządzający organizacją
2) uzależnione od sytuacji i etapu rozwoju organizacji
3) zawarte w planach i programach działania organizacji
4) sformułowane szczegółowo, mają określony horyzont czasowy i wymiar
CELE EGZYSTENCJALNECELE EGZYSTENCJALNE
1) związane z bytem organizacji
2) nigdzie nie sformalizowane
DEFINICJA ZPCDEFINICJA ZPC
ZarzZarząądzanie przez cele to kompleksowa metoda zarzdzanie przez cele to kompleksowa metoda zarząądzania polegajdzania polegająąca na ca na oddolnym formuoddolnym formułłowaniu celowaniu celóów na stanowiskach pracy, okresowej ocenie w na stanowiskach pracy, okresowej ocenie ich realizacji oraz poszukiwaniu sposobich realizacji oraz poszukiwaniu sposobóów usprawniew usprawnieńń..
PROCEDURA ZPCPROCEDURA ZPC(w cyklu rocznym)(w cyklu rocznym)
Zapoznanie kluczowych ludzi firmy z zasadami ZPC
Określenie obszarów wyników kluczowych przedsiębiorstwa
Formułowanie celów - opracowanie kart celów stanowisk (KCS)
Opracowanie indywidualnych planów usprawnień (IPU)
Realizacja celów
Okresowe (kwartalne) przeglądy i oceny stopnia realizacji celów. Aktualizacja KCS i IPU
Rozliczenia roczne realizacji celów. Przegląd i ocena kadr
ZASADY FORMUZASADY FORMUŁŁOWANIA CELOWANIA CELÓÓW W ZPCW W ZPC
1) waga celu: za cele przyjmować tylko stany rzeczy istotne
2) ograniczona ilość - sformułować do 5 celów na danym szczeblu zarządzania (zasada Pareto)
3) zrozumiałość - jasność, konkretność, zrozumiałość celu dla wykonawców i oceniających
4) atrakcyjność - z wykonaniem celu powinny być związane jakieś przyszłe korzyści dla wykonawcy
5) realność - istnieje duże prawdopodobieństwo realizacji celu
6) okresowa kontrola i aktualizacja - okresowe przeglądy (aktualizacja) wprowadzane stosownie do zmian warunków, usprawnień itp.
7) kwantyfikacja (wymierność) - cel powinien mieć wymiar ilościowy, jakościowy
8) terminowość - cel powinien mieć termin wymaganej realizacji
9) autorstwo - cele formułowane przez pracowników, akceptowane przez zwierzchników
10) właściwy poziom trudności - cele nie za łatwe, nie za trudne (na miarę kwalifikacji)
PRZYKPRZYKŁŁADY POPRAWNYCH I NIEPOPRAWNYCH SFORMUADY POPRAWNYCH I NIEPOPRAWNYCH SFORMUŁŁOWAOWAŃŃ CELCELÓÓWW
a) sformułowania poprawne:− zwiększyć ..... o ..... (zł, sztuk, kg) w czasie ..... − zmniejszyć ..... o ..... (zł, sztuk, kg, razy) w czasie .....− osiągnąć minimum ..... w czasie .....− osiągnąć maksimum ..... w czasie .....− wdrożyć ..... w czasie .....− zaprzestać ..... w czasie .....− zmodernizować ..... pod względem ..... w czasie .....− zachować ..... w czasie .....
b) sformułowania niepoprawne:− uzyskać odpowiedni poziom .....− uzyskać wystarczający poziom .....− osiągnąć około .....− zdobyć kilka .....− jak najwcześniej .....− jak najpóźniej .....− osiągnąć pożądany .....
ZALETY ZPCZALETY ZPC
metoda kompleksowa (planowanie, ocenianie, usprawnianie)włączanie wszystkich ludzi w realizację celów firmystwarzanie pola do inicjatyw oddolnychwyraźne definiowanie oczekiwań, wymagaństosowanie samokontroli i osobistej odpowiedzialnościsprawiedliwa ocena i wynagradzanie za wynikiocena zobiektywizowana (za osiągnięte wymierne wyniki)koncentracja ludzi w firmie na sprawach ważnychstałe poszukiwanie usprawnień i możliwości poprawy wynikówzobowiązanie ludzi do ponoszenia odpowiedzialnościswoboda podwładnych w doborze metod realizacji celówmotywowanie do pracy nad sobąodciążenie kadry od ciągłego wydawania poleceń
WADY ZPCWADY ZPC
duża pracochłonność, czasochłonność i koszt przygotowania oraz realizacjikonieczność stałego przestrzegania terminów przeglądów i ocenwymaga wysokiego poziomu dyscypliny i dojrzałości załogiwprowadza niepewność, wywołuje obawy (okresowe oceny, rozliczenia)ryzyko znużenia systemem w dłuższym czasiemożliwość oporu ze strony niektórych kierowników (zwolenników metod dyrektywnych i autorytarnych)ryzyko koncentracji kadry na celach kosztem ludzimożliwość manipulacji (zamierzone zaniżanie lub zawyżanie celów, ustalanie nierealnych terminów itp.)
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Omów rodzaje celów organizacji i podaj po trzy przykłady?
2) Jakie błędy są najczęściej popełniane przy formułowaniu celów?
3) Wyjaśnij istotę zarządzania przez cele.
12.ZACHOWANIA NIEFORMALNE12.ZACHOWANIA NIEFORMALNE12.ZACHOWANIA NIEFORMALNE
SFERY ORGANIZACJISFERY ORGANIZACJI
SferySferyorganizacjiorganizacji
Sfera nieformalnaSfera nieformalnaSferaSferaformalnaformalna
•struktura nieformalna
•zachowania nieformalne
•struktura formalna
•zachowania formalne
RODZAJE ZACHOWARODZAJE ZACHOWAŃŃ NIEFORMALNYCHNIEFORMALNYCH
ZachowaniaZachowanianieformalnenieformalne
Ze wzglZe wzglęędu du na podmiotna podmiot
Ze wzglZe wzglęędu du na cele organizacjina cele organizacji
Ze wzglZe wzglęędu nadu nacharaktercharakter
• sprzeczne z przepisami
• nie ujęte w przepisach • grupowe
• indywidualne
• negatywne
• pozytywne
GGŁŁÓÓWNE WNE ŹŹRRÓÓDDŁŁA ZACHOWAA ZACHOWAŃŃ NIEFORMALNYCHNIEFORMALNYCH
1) potrzeby ludzi
2) niezgodność celów organizacji i jej członków
3) techniczny brak możliwości sformalizowania wszystkich zachowań ludzi
4) konflikt ról społecznych i organizacyjnych
KONFLIKT RKONFLIKT RÓÓL SPOL SPOŁŁECZNYCH I ORGANIZACYJNYCHECZNYCH I ORGANIZACYJNYCH
Partiapolityczna Rodzina
Koledzy
Zakładpracy
PracownikPracownik
pozycja
rola
ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (1)ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (1)
0 PF00 Max
oś wkładów
PF00- poziom formalnych oczekiwań organizacji0 - zero wkładówMax - maksimum wkładów
ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (2)ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (2)
0 PF00=ZF Max
ZF - zachowania formalneZNNK - zachowania nieformalne nie karaneZNK - zachowania nieformalne karaneGTO - granica tolerancji organizacjiPK - początek kar
PKGTO
ZNK ZNNK
obszartolerancjiwzględnej
obszartolerancji
bezwzględnej
oś wkładów
tendencja do minimalizacji wkładów
ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (3)ZACHOWANIA NIEFORMALNE INDYWIDUALNE (3)
0 Max
PN - początek nagródZNNN - zachowania nieformalne nie nagradzaneZNN - zachowania nieformalne nagradzane
PNPF00=ZF
ZNNN ZNN
bez nagród nagrody
oś wkładów
tendencja do maksymalizacji wkładów
GRUPA FORMALNA A GRUPA NIEFORMALNAGRUPA FORMALNA A GRUPA NIEFORMALNA
realizacja jakiejś funkcji organizacji towarzyskie, koleżeńskie itp.
służbowa społeczna
oficjalne, formalne nieoficjalne
Grupa formalnaGrupa formalnaCechaCecha Grupa nieformalnaGrupa nieformalna
celecele
hierarchiahierarchia
kanakanałły y informacyjneinformacyjne
przynaleprzynależżnonośćść sformalizowana (umowa o pracę, kontrakt) niesformalizowana
podporzpodporząądd--kowaniekowanieczczłłonkonkóóww
dyscyplina służbowa konformizm grupowy
normy normy zachowazachowańń pisane (regulaminy, instrukcje) niepisane kodeksy postępowania
sankcjesankcje służbowe koleżeńskie, towarzyskie
PRZYKPRZYKŁŁAD STRUKTURY NIEFORMALNEJAD STRUKTURY NIEFORMALNEJKOMKOMÓÓRKI ORGANIZACYJNEJ (SOCJOGRAM)RKI ORGANIZACYJNEJ (SOCJOGRAM)
4411
22
33
55
66
88
77
99
– kobieta
– mężczyzna
– wybór dwustronny
– wybór jednostronny
– odrzucenie dwustronne
– odrzucenie jednostronne
TYPOLOGIA GRUP NIEFORMALNYCHTYPOLOGIA GRUP NIEFORMALNYCH
ze względu na cel:– ofensywne (atak) i defensywne (obrona)– postępowe (nowatorskie) i konserwatywne
ze względu na skład:– pionowe– poziome– mieszane
ze względu na stosunek do organizacji:– symbiotyczne (wspierające organizację)– pasożytnicze (żerujące na organizacji i jej członkach):
– kliki– gangi
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Omów formalną i nieformalną sferę istnienia i funkcjonowania organizacji.
2) Wyjaśnij istotę, rodzaje i źródła zachowań nieformalnych.
3) Przedstaw mechanizmy zachowań nieformalnych indywidualnych.
4) Przedstaw cechy grupy nieformalnej i podaj typy grup nieformalnych występujących w organizacjach.
5) Jakie zachowania nieformalne rodzaje celów organizacji i podaj po trzy przykłady?
6) Jakie działania powinien podejmować menedżer wobec zachowań nieformalnych w firmie?
13.KULTURA ORGANIZACYJNA13.KULTURA ORGANIZACYJNA13.KULTURA ORGANIZACYJNA
POJPOJĘĘCIE KULTURYCIE KULTURY
Kultura to ogKultura to ogóółł wytworwytworóów materialnych i niematerialnych czw materialnych i niematerialnych człłowieka.owieka.
poziomy analizy kultury:− kultura jednostki− kultura grupy− kultura organizacji− kultura narodowa− kultura masowa
organizacja stanowi amalgamat kulturowy - częściowe zmieszanie i wzajemne przenikanie różnych kultur w firmie:− kultura robotnicza, kultura urzędnicza, kultura menedżerska − kultura kobieca, kultura męska− itd.
MODEL KULTURY ORGANIZACYJNEJMODEL KULTURY ORGANIZACYJNEJ(E. (E. ScheinSchein))
ARTEFAKTYARTEFAKTY(widoczne i uświadamiane,
ale wymagające interpretacji)
NORMY i WARTONORMY i WARTOŚŚCICI(częściowo widoczne,
częściowo uświadamiane)
ZAZAŁŁOOŻŻENIA PODSTAWOWEENIA PODSTAWOWE(niewidoczne, nieuświadamiane)
ARTEFAKTY FIZYCZNEARTEFAKTY FIZYCZNE
produktyprodukty
architektura budynkarchitektura budynkóóww
architektura i wyposaarchitektura i wyposażżenie wnenie wnęętrztrz
maszyny i urzmaszyny i urząądzeniadzenia
druki firmowedruki firmowe
folderyfoldery
uniformyuniformy
gazeta zakgazeta zakłładowaadowa
gadgadżżety reklamoweety reklamowe
ARTEFAKTY SYMBOLICZNEARTEFAKTY SYMBOLICZNE
znakiznaki
symbolesymbole
jjęęzykzyk
maksymymaksymy
anegdotyanegdoty
legendylegendy
tematy tabutematy tabu
ARTEFAKTY BEHAWIORALNEARTEFAKTY BEHAWIORALNE
tradycjetradycje
zwyczajezwyczaje
obyczajeobyczaje
ceremonie ceremonie
rytuarytuałły y
obrzobrzęędy dy
NORMY KULTUROWENORMY KULTUROWE
Normy to obowiNormy to obowiąązujzująące w organizacji nakazy i zakazy dotyczce w organizacji nakazy i zakazy dotycząące zachowace zachowańń. . ZZłłamanie normy naraamanie normy narażża sprawca sprawcęę na rna róóżżne sankcje (nieprzyjemnone sankcje (nieprzyjemnośści).ci).
Rodzaje norm:Rodzaje norm:
a) ze względu na kierunek:nakaz - wymóg określonego zachowania sięzakaz - wymóg powstrzymania się od określonego zachowania
b) ze względu na sposób upowszechnienia:normy pisanenormy nie pisane
c) ze względu na charakter sankcji:normy prawnenormy obyczajowe
WZORY KULTUROWEWZORY KULTUROWE
WzWzóór kulturowy to zespr kulturowy to zespóółł cech i zachowacech i zachowańń ocenianych przez danocenianych przez danąąspospołłecznoecznośćść pozytywnie, wartych napozytywnie, wartych naśśladowania.ladowania.
Etos Etos –– charakterystyczny dla danej grupy zespcharakterystyczny dla danej grupy zespóółł reguregułł obyczajowoobyczajowo--moralnych, camoralnych, całłoośściowy wzciowy wzóór stylu r stylu żżycia.ycia.
WARTOWARTOŚŚCI KULTUROWECI KULTUROWE
WartoWartośściciąą kulturowkulturowąą jest wszystko to, co jest korzystne i pojest wszystko to, co jest korzystne i pożążądane przez dane przez ludzi.ludzi.
system wartości – układ wartości charakterystycznych dla jednostki lub grupy
hierarchia wartości – układ wartości ze względu na stopień pożądania
rodzaje wartości:− wartości indywidualne, wartości grupowe− wartości akceptowane, wartości deklarowane, wartości przestrzegane
ZAZAŁŁOOŻŻENIA PODSTAWOWEENIA PODSTAWOWE(dominuj(dominująące poglce pogląądy, przekonania dy, przekonania śświatopoglwiatopogląądowe dowe
czczłłonkonkóów organizacji na pewne sprawy)w organizacji na pewne sprawy)
założenia dotyczące otoczenia organizacji
założenia dotyczące natury człowieka
założenia dotyczące stosunków międzyludzkich
inne
TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (1)TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (1)
ze względu na wyrazistość:− kultura silna− kultura słaba
ze względu na stosunek do tradycji, postępu, zmian:− kultura konserwatywna (zachowawcza)− kultura postępowa (nowatorska)
ze względu na stosunek do otoczenia:− kultura introwertyczna (zamknięta)− kultura ekstrawertyczna (otwarta)
ze względu na typ działalności:− kultura urzędnicza − kultura przemysłowa
TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (2)TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (2)
ze względu na dominujące cechy:− kultura męska (agresywna, z tendencją do dominacji, rywalizacji)− kultura kobieca (łagodna, uległa, z tendencją do współpracy)
ze względu na skład członków:− kultura elitarna− kultura egalitarna
ze względu na orientację na wartości:− kultura pracy− kultura pieniądza− kultura władzy− kultura zhumanizowana
TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (3)TYPY KULTUR ORGANIZACYJNYCH (3)
ze względu na preferowany sposób działania ludzi (praca, decyzje, odpowiedzialność):− kultura indywidualistyczna (jednostka, rywalizacja)− kultura kolektywistyczna (zespół, współpraca)
ze względu na stosowane metody oddziaływania na ludzi:− kultura strachu (kary, zagrożenie, niepewność)− kultura spokoju (nagrody, pewność)
ze względu na oceny ludzi:− kultura pozytywna (akceptowana)− kultura negatywna (nie akceptowana)
FUNKCJE KULTURY ORGANIZACYJNEJFUNKCJE KULTURY ORGANIZACYJNEJ
Funkcje wewnFunkcje wewnęętrzne trzne –– wpwpłływ kultury na funkcjonowanie organizacjiyw kultury na funkcjonowanie organizacji
funkcja integrujfunkcja integrująącacafunkcja informacyjnafunkcja informacyjnafunkcja wychowawczafunkcja wychowawczafunkcja produkcyjnafunkcja produkcyjna
Funkcje zewnFunkcje zewnęętrzne trzne –– wpwpłływ kultury na relacje organizacji z otoczeniemyw kultury na relacje organizacji z otoczeniem
funkcja identyfikujfunkcja identyfikująącacafunkcja marketingowafunkcja marketingowafunkcja spofunkcja społłecznaeczna
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Scharakteryzuj model kultury organizacyjnej E.Scheina.
2) Omów kulturę organizacyjną wybranej organizacji.
3) Jakie znaczenie ma kultura dla organizacji?
14.TECHNIKA14.TECHNIKA14.TECHNIKA
TECHNIKATECHNIKA
Technika stanowi caTechnika stanowi całłoksztaokształłt t śśrodkrodkóów i czynnow i czynnośści wchodzci wchodząących w skcych w skłład ad dziadziałłania ludzi.ania ludzi.
ŚŚRODKI DZIARODKI DZIAŁŁANIAANIA
Środki działania obejmują:
przedmioty pracy
środki pracy
GENERACJE TECHNIKIGENERACJE TECHNIKI
1) technika ręczna
2) technika maszynowa
3) technika automatyczna
4) technika zrobotyzowana
5) technika informatyczna
METODY DZIAMETODY DZIAŁŁANIAANIA
MetodMetodąą dziadziałłania jest ania jest śświadomie i konsekwentnie (systematycznie) wiadomie i konsekwentnie (systematycznie) stosowany sposstosowany sposóób postb postęępowania dla osipowania dla osiąągnignięęcia okrecia okreśślonego celu.lonego celu.
Metody działania obejmują:
zasady
reguły
sposoby
schematy
procedury
algorytmy
CYKL DZIACYKL DZIAŁŁANIA ZORGANIZOWANEGOANIA ZORGANIZOWANEGO(H. (H. LeLe ChatelierChatelier))
Oceń realizację celu
Sformułuj cel
Zaplanuj realizację celu
Zrealizuj cel
Przygotuj realizację celu
tptp poczpocząątek dziatek działłaniaania
tktk koniec dziakoniec działłaniaania
UNIWERSALNE ZASADY DZIAUNIWERSALNE ZASADY DZIAŁŁANIA (1)ANIA (1)
Etap formułowania celu:− zasada dostępności celu− zasada koniecznej ogólności i szczegółowości celu− zasada zrozumiałości celu− zasada wyodrębnienia celu głównego i celów ubocznych
Etap planowania realizacji celu:− zasada rozpoznania stosowanych w praktyce sposobów realizacji danego
celu− zasada określania warunków, środków i wykonawców celu− zasada określania czynności cząstkowych i etapowych realizacji celów− zasada budowy harmonogramu realizacji celu
Etap przygotowania realizacji celu:− zasada pozyskania formalnego i faktycznego środków− zasada pozyskania formalnego i faktycznego ludzi− zasada stworzenia struktury organizacyjnej do realizacji celu
UNIWERSALNE ZASADY DZIAUNIWERSALNE ZASADY DZIAŁŁANIA (2)ANIA (2)
Etap realizacji celu:− zasada postępowania zgodnie z planem− zasada stałego dostosowywania planu do przebiegu realizacji celu− zasada bieżącej oceny postępów realizacji celu− zasada podtrzymywania gotowości ludzi i środków
Etap oceny realizacji celu:− zasada porównania wyniku końcowego z zamierzonym− zasada poszukiwania przyczyny niesprawności
POJPOJĘĘCIE DZIACIE DZIAŁŁANIA I SPRAWNOANIA I SPRAWNOŚŚCI DZIACI DZIAŁŁANIAANIA
DziaDziałłanie to celowe zachowanie sianie to celowe zachowanie sięę czczłłowieka (ludzi).owieka (ludzi).
DziaDziałłanie jest sprawne, jeanie jest sprawne, jeżżeli odznacza sieli odznacza sięę szeregiem cech pozytywnie ocenianych, tj. szeregiem cech pozytywnie ocenianych, tj. walorwaloróów sprawnow sprawnośściowych.ciowych.
Sprawność w sensie syntetycznym
Sprawność w sensie uniwersalnym
GGŁŁÓÓWNE WALORY SPRAWNEGO DZIAWNE WALORY SPRAWNEGO DZIAŁŁANIAANIA
skuteczność – miara stopnia realizacji celu− działania skuteczne− działania częściowo skuteczne− działania nieskuteczne− działania przeciwskuteczne− działania nadskuteczne
korzystność – różnica pomiędzy wynikiem (W) z działania a kosztami na jego realizację (K)
W – K > 0 korzystne W – K = 0 obojętneW – K < 0 niekorzystne
ekonomiczność – stosunek pomiędzy wynikiem (W) z działania a kosztami na jego realizację (K)
ekonomiczne
obojętne
nieekonomiczne
1 KW
>
1 KW
=
1 KW
<
INNE WALORY SPRAWNEGO DZIAINNE WALORY SPRAWNEGO DZIAŁŁANIAANIA
prostotaprostota
energicznoenergicznośćść
czystoczystośćść
udatnoudatnośćść
dokdokłładnoadnośćść
niezawodnoniezawodnośćść
GGŁŁÓÓWNE WYTYCZNE SPRAWNEGO DZIAWNE WYTYCZNE SPRAWNEGO DZIAŁŁANIAANIA
Specjalizacja Specjalizacja
Uniwersalizacja Uniwersalizacja
Aktywizacja Aktywizacja
Ograniczanie dziaOgraniczanie działłania:ania:−− potencjalizacja potencjalizacja −− machinalizacjamachinalizacja−− instrumentalizacja instrumentalizacja −− inwigilacja czystainwigilacja czysta
Kunktacja Kunktacja
Antycypacja Antycypacja
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij pojęcie techniki i metody.
2) Scharakteryzuj generacje techniki i omów ich wpływ na działanie ludzi oraz struktury organizacyjne.
3) Przedstaw przykład działania racjonalnego posługując się modelem cyklu działania zorganizowanego H.Le Chatelier’a.
4) Wymień i objaśnij główne walory sprawnego działania.
5) Wymień i objaśnij główne wytyczne sprawnego działania.
15.STRUKTURA ORGANIZACYJNA15.STRUKTURA ORGANIZACYJNA15.STRUKTURA ORGANIZACYJNA
DEFINICJA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJDEFINICJA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ
Struktura (w sensie ogStruktura (w sensie ogóólnym) to uklnym) to ukłład elementad elementóów w jakiejw w jakiejśś cacałłoośści. ci. Obejmuje ona elementy tej caObejmuje ona elementy tej całłoośści i powici i powiąązania pomizania pomięędzy nimi.dzy nimi.
Struktura organizacyjna obejmuje elementy skStruktura organizacyjna obejmuje elementy skłładowe organizacji i adowe organizacji i powipowiąązania pomizania pomięędzy nimi.dzy nimi.
ELEMENTY SKELEMENTY SKŁŁADOWE ORGANIZACJIADOWE ORGANIZACJI
stanowisko organizacyjne:− kierownicze, sztabowe, wykonawcze− jednoosobowe a wieloosobowe
komórka organizacyjna
jednostka organizacyjna
WIWIĘĘZI ORGANIZACYJNEZI ORGANIZACYJNE
WiWięęzi organizacyjne to relacje (powizi organizacyjne to relacje (powiąązania, zalezania, zależżnonośści) pomici) pomięędzy dzy elementami organizacji (stanowiskami, komelementami organizacji (stanowiskami, komóórkami i jednostkami rkami i jednostkami organizacyjnymi).organizacyjnymi).
Typowe wiTypowe więęzi w organizacjizi w organizacji
1) więzi hierarchiczne
2) więzi funkcjonalne
3) więzi sztabowe
4) więzi kooperacyjne (technologiczne)
5) więzi informacyjne
WYMIARY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJWYMIARY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ
1) Konfiguracja
2) Specjalizacja
3) Centralizacja
4) Standaryzacja
5) Formalizacja
KONFIGURACJAKONFIGURACJA
Konfiguracja to stopieKonfiguracja to stopieńń rozbudowy struktury organizacyjnej w pionie i rozbudowy struktury organizacyjnej w pionie i poziomie.poziomie.
KONFIGURACJA PIONOWA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJKONFIGURACJA PIONOWA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ(Spi(Spięętrzenie kierownictwa)trzenie kierownictwa)
KIEROWNIK ODDZIAŁU OBRABIAREK NUMERYCZNYCH
DYREKTOR NACZELNY
Z-ca DYREKTORA ds. PRODUKCJI
KIEROWNIK ZAKŁADU „A”
KIEROWNIK WYDZIAŁU MECHANICZNEGO
SZEF PRODUKCJI
MISTRZ
BRYGADZISTA
Szczeblezarządzania
KONFIGURACJA POZIOMA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ KONFIGURACJA POZIOMA STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ (sp(spłłaszczenie struktury organizacyjnej)aszczenie struktury organizacyjnej)
Z-ca Dyrektorads. Produkcji
Z-ca Dyrektorads. Technicznych
Z-ca Dyrektorads. Handlowych
Z-ca Dyrektorads. Finansowych
Z-ca Dyrektorads. Personalnych
DYREKTOR NACZELNY
ROZPIROZPIĘĘTOTOŚĆŚĆ I ZASII ZASIĘĘG KIEROWANIAG KIEROWANIA
RozpiRozpięętotośćść kierowaniakierowania – liczba podwładnych bezpośrednio podległych kierownikowiZasiZasięęg kierowaniag kierowania – liczba podwładnych podległych kierownikowi bezpośrednio i pośrednio
KN
K22 K23K21 K31 K32K11 K12
336
K129 K2
312 K3
212
55
22
44
22
33
55
55
DEPARTAMENTACJA A DYWIZJONALIZACJADEPARTAMENTACJA A DYWIZJONALIZACJA
DEPARTAMENTACJA = proces grupowania stanowisk i komDEPARTAMENTACJA = proces grupowania stanowisk i komóórek rek organizacyjnych w wiorganizacyjnych w więększe caksze całłoośści wedci wedłług kryterium funkcjiug kryterium funkcji
DYWIZJONALIZACJA = proces grupowania stanowisk i komDYWIZJONALIZACJA = proces grupowania stanowisk i komóórek rek organizacyjnych w wiorganizacyjnych w więększe caksze całłoośści wedci wedłług innych kryteriug innych kryterióóww
Typowe kryteria Typowe kryteria dywizjonalizacjidywizjonalizacji::
wyróbrynek geograficznyetap procesurodzaj klientów
DEPARTAMENTACJADEPARTAMENTACJA
Z-ca Dyrektorads. Produkcji
Z-ca Dyrektorads. Technicznych
Z-ca Dyrektorads. Handlowych
Z-ca Dyrektorads. Finansowych
Z-ca Dyrektorads. Personalnych
DYREKTOR NACZELNY
STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług wyrobu)ug wyrobu)
Z-ca Dyrektora ds.Produkcji Pieczywa
Z-ca Dyrektora ds.Produkcji Wędlin
Z-ca Dyrektora ds.Produkcji Sałatek
DYREKTOR NACZELNY
STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług rynku geograficznego)ug rynku geograficznego)
Z-ca Dyrektorana Polskę Centralną
Z-ca Dyrektorana Polskę Płn.
i Zachodnią
Z-ca Dyrektorana Polskę Płd.i Wschodnią
DYREKTOR NACZELNY
STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług etapu procesu technologicznego)ug etapu procesu technologicznego)
Z-ca Dyrektorads. Produkcji
Roślinnej
Z-ca Dyrektorads. Produkcji
Zwierzęcej
Z-ca Dyrektorads. Produkcji
Mięsa i Wędlin
DYREKTOR NACZELNY
STRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSISTRUKTURA ORGANIZACYJNA PRZEDSIĘĘBIORSTWABIORSTWA((dywizjonalizacjadywizjonalizacja wedwedłług rodzaju klientug rodzaju klientóów)w)
Z-ca Dyrektorads. Klientów
Indywidualnych
Z-ca Dyrektorads. Klientów
Instytucjonalnych
Z-ca Dyrektorads. Klientów
Zagranicznych
DYREKTOR NACZELNY
SPECJALIZACJASPECJALIZACJA
Specjalizacja to stopieSpecjalizacja to stopieńń zzłłoożżonoonośści i zakres rci i zakres róóżżnorodnonorodnośści zadaci zadańńrealizowanych przez poszczegrealizowanych przez poszczegóólne elementy sklne elementy skłładowe organizacji adowe organizacji (stanowiska, kom(stanowiska, komóórki itd.).rki itd.).
CENTRALIZACJACENTRALIZACJA
Centralizacja to stopieCentralizacja to stopieńń skupienia wskupienia włładzy na najwyadzy na najwyżższym szczeblu.szym szczeblu.
STANDARYZACJASTANDARYZACJA
Standaryzacja to stopieStandaryzacja to stopieńń typowotypowośści dziaci działłaańń, procedur, rozwi, procedur, rozwiąązazańńorganizacyjnych.organizacyjnych.
FORMALIZACJAFORMALIZACJA
Formalizacja to stopieFormalizacja to stopieńń ujujęęcia struktury organizacyjnej w ramy przepiscia struktury organizacyjnej w ramy przepisóów.w.
DETERMINANTY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJDETERMINANTY STRUKTURY ORGANIZACYJNEJ
a)a) determinanty wewndeterminanty wewnęętrzne:trzne:przedmiot działaniaetap rozwoju organizacjitechnika i technologialiczba i kwalifikacje ludzidziałania nieformalne
b)b) determinanty zewndeterminanty zewnęętrzne:trzne:koniunktura gospodarczapozycja na rynku (siła konkurencji)odległość od źródeł zaopatrzeniaodległość od rynku docelowegozakres kooperacji biernej i czynnejprzepisy prawa
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Omów elementy składowe organizacji.
2) Wyjaśnij pojęcie więzi organizacyjnych i podaj ich przykłady.
3) Czy się różni konfiguracja pionowa od poziomej konfiguracji struktury organizacyjnej?
4) Podaj miary centralizacji, specjalizacji, standaryzacji i formalizacji.
5) Scharakteryzuj determinanty wewnętrzne dowolnej struktury organizacyjnej.
6) Scharakteryzuj determinanty zewnętrzne dowolnej struktury organizacyjnej.
16.OTOCZENIE ORGANIZACJI16.OTOCZENIE ORGANIZACJI16.OTOCZENIE ORGANIZACJI
ORGANIZACJA A OTOCZENIEORGANIZACJA A OTOCZENIE
Otoczenie to wszystko, co nie należy do organizacji, a pozostaje z nią w jakichśrelacjach.
OTOCZENIEOTOCZENIE
ORGANIZACJAORGANIZACJA
STRUKTURA OTOCZENIA ORGANIZACJISTRUKTURA OTOCZENIA ORGANIZACJI
− otoczenie „bliższe” (mikrootoczenie) – inne organizacje− otoczenie „dalsze” (makrootoczenie) – uwarunkowania natury ogólnej
OTOCZENIE DALSZE
OTOCZENIE „BLIŻSZE”
ORGANIZACJAORGANIZACJA
− oddziaływaniawzajemne (relacje)
ELEMENTY OTOCZENIA BLIELEMENTY OTOCZENIA BLIŻŻSZEGOSZEGO
dostawcy
odbiorcy
konkurenci
partnerzy
społeczność lokalna
inne: urzędy publiczne, aparat kontroli, aparat skarbowy, sądowy itp.)
INTERESARIUSZEINTERESARIUSZE
InteresariuszeInteresariusze ((stakeholdersstakeholders)) - osoby i grupy z organizacji i jej otoczenia zainteresowane bezpośrednio i pośrednio działalnością organizacji
a) interesariusze wewnętrzni:− właściciele− pracownicy
b) interesariusze zewnętrzni:− dostawcy− odbiorcy− konkurenci− partnerzy− inni
ELEMENTY OTOCZENIA DALSZEGOELEMENTY OTOCZENIA DALSZEGO
uwarunkowania ekonomiczne
uwarunkowania demograficzne
uwarunkowania prawne
uwarunkowania polityczne
uwarunkowania techniczne
uwarunkowania kulturowe
uwarunkowania środowiskowe
RODZAJE OTOCZENIA ORGANIZACJIRODZAJE OTOCZENIA ORGANIZACJI
otoczenie proste a otoczenie złożone
otoczenie stabilne (statyczne) a otoczenie burzliwe (dynamiczne)
otoczenie zmienne w sposób przewidywalny a otoczenie zmienne w sposób nieprzewidywalny
otoczenie przyjazne (więcej szans) a otoczenie wrogie (więcej zagrożeń)
MEGATRENDYMEGATRENDY
MegatrendyMegatrendy –– trendy ogtrendy ogóólnolnośświatowewiatowe
Megatrendy gospodarcze
Megatrendy polityczne
Megatrendy społeczne
Megatrendy w nauce i technice
Megatrendy w ekosystemie
MEGATRENDY POLITYCZNEMEGATRENDY POLITYCZNE
upadek systemu dwubiegunowego (kapitalizm – komunizm)
globalizacja a regionalizacja
podział polityczny świata na Wschód i Zachód
liczne lokalne konflikty
zagrożenie terroryzmem międzynarodowym
MEGATRENDY GOSPODARCZEMEGATRENDY GOSPODARCZE
globalizacja a regionalizacja
podział gospodarczy świata (Północ i Południe)
rozwój wielkich korporacji międzynarodowych
dynamiczny rozwój sfery usług
niskie tempo rozwoju przemysłu
nadprodukcja w rolnictwie krajów rozwiniętych
MEGATRENDY SPOMEGATRENDY SPOŁŁECZNEECZNE
umiędzynarodowienie kultury, nauki, sztuki
przenikanie kultur
wzrost poziomu życia, wykształcenia, poprawa stanu zdrowia, wydłużenie życia
szybki wzrost ludności w krajach ubogich (bomba demograficzna)
ujemny przyrost naturalny w krajach rozwiniętych
migracje i rozwój turystyki międzynarodowej
dłuższy czas wolny
załamanie systemu wartości (nihilizm)
rozwój patologii społecznych
MEGATRENDY W NAUCE I TECHNICEMEGATRENDY W NAUCE I TECHNICE
rozwój informatyzacji
rozwój telekomunikacji
rozwój biotechnologii (genetyka)
nowe materiały, nowe źródła energii, nowe technologie
MEGATRENDY W EKOSYSTEMIEMEGATRENDY W EKOSYSTEMIE
wzrost zanieczyszczenia (bomba ekologiczna)
wymieranie gatunków zwierząt i roślin
wyczerpywanie się złóż i zasobów przyrody (surowce, woda)
inne zagrożenia: dziura ozonowa, ocieplenie klimatu
GLOBALIZACJAGLOBALIZACJA
Globalizacja to Globalizacja to żżywioywiołłowy proces polegajowy proces polegająący na umicy na umięędzynarodawianiu sidzynarodawianiu sięęstosunkstosunkóów politycznych, gospodarczych i spow politycznych, gospodarczych i społłecznych.ecznych.
Przejawy globalizacji gospodarczej:Przejawy globalizacji gospodarczej:
umiędzynarodowienie rynków
umiędzynarodowienie firm (rozwój korporacji międzynarodowych i ponadnarodowych)
umiędzynarodowienie czynników produkcji (kapitał, technologia, siła robocza, zasoby naturalne)
umiędzynarodowienie metod organizacji i zarządzania
rozwój instytucji gospodarki światowej
rozwój globalnych produktów (napoje, kosmetyki, szybkie dania itp.)
rozwój międzynarodowej integracji gospodarczej
KORZYKORZYŚŚCI Z GLOBALIZACJICI Z GLOBALIZACJI
dla korporacji międzynarodowych:− nieograniczone możliwości ekspansji
dla bogatych państw:− przyspieszenie wzrostu gospodarczego− nowe rynki zbytu− nowe miejsca taniej produkcji
dla biednych państw:− przyspieszenie rozwoju gospodarczego (zmniejszenie dystansu do krajów
rozwiniętych)− możliwość korzystania z najnowszych rozwiązań technologicznych i
organizacyjnych− podniesienie stopy życiowej ludności
ZAGROZAGROŻŻENIA WYNIKAJENIA WYNIKAJĄĄCE Z GLOBALIZACJICE Z GLOBALIZACJI
dla bogatych państw:− osłabienie władzy państwowej na rzecz kapitałowych centrów decyzyjnych− odpływ miejsc pracy do krajów słabo rozwiniętych− groźba bezrobocia− obniżenie wpływów budżetowych z podatków
dla biednych państw:− uzależnienie od grup kapitałowych i korporacji (nowy kolonializm)− rabunkowa eksploatacja zasobów naturalnych− zanieczyszczenie środowiska− groźba bezrobocia
CZYNNIKI SPRZYJAJCZYNNIKI SPRZYJAJĄĄCE GLOBALIZACJI W GOSPODARCECE GLOBALIZACJI W GOSPODARCE
znoszenie ograniczeń przestrzennych, narodowych, kulturowych, prawnych dla działalności gospodarczej w skali światowejzanik barier politycznychrozwój telekomunikacjirozwój informatyzacji (internet)rozwój mediów transporturozwój bezpośrednich inwestycji zagranicznychwzrost potęgi korporacji międzynarodowych – koncentracja kapitałuliberalizacja:− handlu− przepływów kapitałowych− transferu technologii− transferu siły roboczej
CZYNNIKI UTRUDNIAJCZYNNIKI UTRUDNIAJĄĄCE GLOBALIZACJCE GLOBALIZACJĘĘ W GOSPODARCEW GOSPODARCE
bariery kulturoweprotekcjonizm państwowyizolacjonizm państwowyrestrykcyjna polityka imigracyjnadziałania przeciwników (antyglobalistów):− związki zawodowe (zagrożenie miejsc pracy, bezrobocie)− organizacje ekologiczne (rabunkowa eksploatacja zasobów naturalnych,
zanieczyszczenie środowiska)− organizacje obrony praw człowieka (globalizacja = nowy kolonializm)− organizacje ochrony konsumentów (walka z monopolami)− drobni rolnicy i farmerzy (utrata dochodów, subwencji państwowych)− izolacjoniści (ortodoksyjni komuniści, fundamentaliści religijni) – chęć
zmiany lub utrzymania stosunków społecznych− religijna prawica (globalizacja niszczy rodzinę, kulturę, laicyzuje
społeczeństwo)
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIAPYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Omów strukturę otoczenia organizacji.
2) Scharakteryzuj otoczenie wybranej organizacji.
3) Przedstaw przykłady relacji zachodzących pomiędzy organizacją a jej otoczeniem.
4) Przedstaw ważniejsze współczesne megatrendy.
5) Wyjaśnij istotę i omów przejawy procesu globalizacji.
6) Jakie są przyczyny i skutki globalizacji?
7) Co sprzyja, a co utrudnia globalizację w gospodarce?