OPSESIVNO OPSESIVNO KOMPULZIVNI KOMPULZIVNI POREMEĆAJPOREMEĆAJ

Studentica: Mia Lončar

Što je OKP?Što je OKP?• Latinske riječi:

o Obssesio = opsjedanje, salijetanje, navaljivanje, obuzetost nečim, opsjednutost

o Compulsio = primoravanje, prisiljavanje, prisila

• Neurotski poremećaj• Središnja odlika je anksioznost

• 2 glavne karakteristike:o Nekontrolirane ponavljajuće mislio Impulsi za određenim obrascima ponašanja

Opsesije Kompulzije

• strahovanje od zaraze nečistoćom ili zaraznim klicama

• strahovanje od moguće pogreške

• strah od javnog nastupa ili sramote

• potreba za stalnim odobravanjem

• prekomjerna zaokupljenost simetrijom i određenim redom stvari

• zabrinutost zbog zamišljanja nastranih i neuobičajenih seksualnih odnosa ili scena

• agresivni prisilni impulsi• prekomjerna zabrinutost

zbog stvari za koje normalno znate da se ne trebate brinuti

• provjeravanje, primjerice jesu li vrata zaključana

• odbijanje rukovanje ili hvatanja kvaka

• opetovano pranje ili tuširanje

• neprestano brojanje tijekom izvođenja aktivnosti

• stalno preslagivanje stvari na određen način

• neprestano računanje• ponavljenje nekog zadatka

odrađeni broj puta • skupljanje ili čuvanje stvari

bez određenog razloga• ponavljano mjerenje

Epidemiologija i Epidemiologija i komorbiditetkomorbiditet

• U općoj populaciji prevalencija iznosi 1 – 4 %

• Među odraslima jednako zahvaćeni muškarci i žene

• Među adolescentima dječaci su češće zahvaćeni nego djevojčice

• Prosječna dob pojave je 20 godina

• Samci češće boluju nego oženjeni

• Veća povezanost oboljenja kod jednojajčanih blizanaca nego kod dvojajčanih

• 35% rođaka u prvom koljenu osoba koje boluju od OKP imaju isti poremećaj

• Životna prevalencija za veliku depresivnu epizodu iznosi 67% , a za socijalnu fobiju 25%

• Ostali poremećaji koji se mogu javiti sa OKP su generalizirajući anksiozni poremećaj, panični poremećaj, poremećaj hranjenja, poremećaji osobnosti te poremećaji uzrokovani štetnom uporabom alkohola

• Incidencija Tourettovog sindroma je 5-7%

• 20-30% osoba sa OKP imaju različite tikove

EtiologijaEtiologija1. Biologijski čimbenici

o Abnormalnosti unutar serotoninergičnih puteva

o Disfunkcija dopaminergičnih putova

o Pojačana metabolička aktivnost i pojačan protok krvi u orbitofrontalnom korteksu, bazalnim ganglijima i cingulumu

o Genetički utjecaj

EtiologijaEtiologija2. Bihevioralni čimbenici

o Javlja se određeni podražajo Izaziva osjećaj straha i

anksioznostio Kompulzivna radnja

smanjuje anksioznosto Pojačavanje i učvršćavanje

dotične aktivnosti

EtiologijaEtiologija3. Psihodinamski čimbenici

o Temelj: regresija na analno-sadistički stadij razvojao Pojačavanje određenih crta analnog karaktera: škrtavost,

urednost, štedljivost, tvrdoglavosto Regresivna ambivalencija : suprotne emocije brzo zamjenjuju

jedna drugu te se čini da postoje zajedno što dovodi do nemogućnosti odlučivanja i paralizirajuće sumnje pri izboru

o Regresija na infantilni superego : briga da se ne povrijedi druge osobe, stalna anksioznost i osjećaj krivnje bez obzira na učinjeno te stalna potreba za kompulzivnim radnjama i ritualima kako bi se suprostavilo i kontroliralo efekte zabranjenih misli i impulsa

o Regresija na primarni proces mišljenjao Uz regresiju važni su i specifični mehanizmi obrane: izolacija,

poništenje i reaktivna formacija

EtiologijaEtiologijaoUz regresiju važni su i specifični mehanizmi obrane: izolacija, poništenje i reaktivna formacijaoIzolacija : bolesnik se štiti od afekata i impulsa koji dovode do anksioznostioPoništenje : bolesnik kompulzivnom radnjom poništava opsesivnu misaooReaktivna formacija : ponašanje koje predstavlja suprotnost impulsima od kojih se ličnost brani

Dijagnostički kriterijiDijagnostički kriteriji• Po klasifikaciji MKB-10 za konačnu dijagnozu opsesivni

simptomi, kompulzivne radnje ili oboje moraju biti prisutni najmanje 2 tjedna te moraju biti izvor patnje ili biti ometajuće za bolesnikove aktivnosti

• Karakteristike simptoma:

o Misli ili impulsi trebaju biti prepoznati kao vlasititio Mora postojati bar jedna misao ili radnja koja se ponavlja

(unatoč otporu)o Misao ili radnja koja se ponavlja ne smije sama po sebi biti

ugodnao Misli, slike ili impulsi moraju biti neugodno ponavljajući

Klinička slikaKlinička slika• Opsesije i kompulzije

mogu biti vrlo heterogene, no mogu se izdvojiti glavni simptomi: o Strah od prljavštine i

zagađenja što dovodi do prekomjernog pranja i izbjegavanja zagađenih objekata

o Patološka sumnja koju prati stalno provjeravanje te uznemirujuće misli koje su najčešće vezane za neki agresivan ili seksualni čin

o Potreba za preciznošću i simetrijom što dovodi do vrlo sporog obavljanja svakodnevnih radnji kao npr. Jedenje doručka

• Kod 50 – 70 % bolesnika poremećaj se javlja nakon nekog stresnog događaja ( gubitak bliske osobe ili trudnoća)

• Kronični poremećaj• Simptomi mogu izblijediti ili se smanjiti u intenzitetu

ali bez liječenja ne iščezavaju• Tijek bolesti može biti konstantan ili fluktuirajući

Liječenje Liječenje • 3 mogućnosti:

o Kognitivno bihevioralna terapija

o Psihofarmakoterapija• Selektivni inhibitori ponovne pohrane serotonina

o Kombinacija medikamentozne terapije i kognitivno bihevioralne

o U obzir dolaze i elektrokonvulzivna terapija te cingulotomija – neurokirurški zahvat koji je u RH zabranjen

LiteraturaLiteratura• http://www.cybermed.hr/centri_a_z/

opsesivno_kompulzivni_poremecaj_okp