in deopenbare ruimte

in deopenbare ruimte

Kindvriendelijke projectenKindvriendelijke projecten Kindvriendelijke projecten in de openbare ruim

te

De aanwezigheid van goede en voldoende speelruimte is voor kinderen en jongerenvan groot belang. Of het nu gaat om spelen, sporten, elkaar ontmoeten of gewoonrondhangen, het gebeurt voor een groot gedeelte buiten en op straat. Daarin ver-schilt een dorp niet van een stad.De vele initiatieven in deze bundel, bijeengebracht door het Netwerk ChildFriendly Cities in samenwerking met het ministerie van VROM, laten zien hoe opverschillende manieren een openbare ruimte kan worden ingericht waar kinderenen jongeren mogen zijn, waar ze welkom èn in hun element zijn.

In combinatie met deze bundel verschijnt het ‘Handboek speelruimtebeleid’.

Kindvriendelijke projecten in de openbare ruimte

Kindvriendelijke projectenin de openbare ruimteNetwerk Child Friendly Cities op zoek naar kindvriendelijke initiatieven in Nederland

Een gezamenlijk initiatief van de VNG en Jantje Beton in samenwerking met het Ministerie van VROM

Mets & Schilt, Amsterdam

Voorwoord 7

Verkiezing kindvriendelijke projecten 9

Kinderen hebben recht op een kindvriendelijke omgeving 11

De jurering en uitslag 15

De tien genomineerde projectenAmsterdam Oud-West, De Da Costaspeelstraat 18Amsterdam Westerpark, Herinrichting Zaandammerplein en vernieuwing buurtcentrum 24Eindhoven, Kinderpersbureau Eigenwij(k)s 32Heerenveen, Circus, fort of heksenkring 40Leeuwarden, Duurzaam Watersysteem Potmarge/Waterspeelplaats 48Meppel, Troelstraplein 58

Inhoud

Rotterdam Centrumraad, Skatepark Westblaak 66Rotterdam Delfshaven, Multiculturele Buitenruimte Schiemond 74Rotterdam Delfshaven, Proefpark De Punt 82Zaanstad, A8ernA 90

Overzicht van alle ingediende projecten 100

BijlagenSamenstelling van vakjury en jeugdjury 132Geografisch overzicht van de inzendingen 135De inzendingen op trefwoorden 137Meer informatie 141

De ontwikkeling van het lokaal jeugdbeleid is al jaren eenbelangrijk aandachtspunt van gemeenten. De openbare ruimte is daar een aspect van. De (beleidsmatige) aandachtvoor dit thema neemt langzaam maar zeker toe. Belangen -organisaties zoals Jantje Beton hebben de afgelopen jarenaandacht gevraagd voor het belang van een kindvriendelijkewoonomgeving. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft met het project Lokaal Jeugdbeleid uit -gebreid aandacht besteed aan dit onderwerp.Om de aandacht voor jeugd en buitenruimte structureel op

de lokale agenda te krijgen hebben de VNG en Jantje Betoneind 2004 het initiatief genomen om een Nederlandse tak vanhet internationale Netwerk Child Friendly Cities* op te richten.Als eerste thema heeft het Nederlandse netwerk gekozen

voor ‘jeugd en openbare ruimte’. Het netwerk beoogt de verschillende partijen en beleidssectoren die verantwoor -

delijk zijn voor een kindvriendelijke woonomgeving metelkaar in contact te brengen. Om die reden hebben ook organisaties zoals 3VO, de Beroepsvereniging van Neder -landse Stedenbouwkundigen en Planologen (BNSP) en Unicefzich bij het netwerk aangesloten.In oktober 2004 heeft in Londen de tweede Europese

conferentie ‘Child in the City’ plaatsgevonden. Tijdens dezeconferentie is een manifest opgesteld waarin bestuurders oplokaal, nationaal en Europees niveau worden opgeroepen ombij de planontwikkeling van de openbare ruimte meer aandacht te besteden aan fysieke en sociale ruimte voor kinderen en jongeren zodat zij kunnen deelnemen aan de

7

Voorwoord

* Het internationale Netwerk Child Friendly Cities werd in 1996 opgericht

door Unicef en Habitat. Deze beweging richt zich op de implementatie van

het Internationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind.

samenleving op de wijze zoals is vastgelegd in het Inter -nationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind. Namensde VNG heeft haar voorzitter, de heer Deetman, het manifestondertekend. Namens Jantje Beton heeft de voorzitter vanhet bestuur, mevrouw Van Vliet-Kuiper, getekend.In april 2006 roept minister Dekker (VROM) in een beleids-

brief gemeenten op te zorgen voor voldoende speelruimtevoor kinderen.

Het Netwerk Child Friendly Cities streeft ernaar gemeenten teinspireren tot een ruimtelijk-ordeningsbeleid waarbij jeugdeen duidelijke plaats inneemt. Het uitgangspunt daarbij isdat een kindvriendelijke leefomgeving eigenlijk voor iedereeneen vriendelijke leefomgeving is. Om gemeenten te onder-steunen bij de ontwikkeling van een kindvriendelijke omgeving biedt het netwerk activiteiten aan. Als gevolg vande toenemende belangstelling zijn deze activiteiten uitge-groeid tot onder meer werkbezoeken aan gemeenten, eenkenniskring van wethouders, expertmeetings voor ambte -naren en een website voor geïnteresseerden. Uit al deze

activiteiten komt een enorme diversiteit naar voren in uitdagingen, kansen en ervaringen. Dit blijkt eveneens uit dezeventig projecten die werden ingezonden voor de verkiezingvan kindvriendelijke projecten.Graag brengen wij deze projecten onder uw aandacht.

Daarnaast nodigen wij u van harte uit om aan te sluiten bijhet Netwerk Child Friendly Cities.

dr. W. Kuiper mr. H.P. Kasbergenlid directieraad VNG directeur JantjeBeton

8

Kinderen en jongeren zijn de meest intensieve gebruikers vande openbare ruimte. Buiten zijn is belangrijk voor ze. Eendoel op zich. Spelen in de buitenruimte is essentieel voor deontwikkeling van kinderen: het bevordert onder andere demotoriek en de ontwikkeling van cognitieve, creatieve ensociale vaardigheden. Buiten spelen heeft een positief effectop de gezondheid.Er zijn ook maatschappelijke voordelen. Een omgeving met

spelende kinderen is levendig. Niet alleen kinderen leggenonderling contacten, maar ook hun ouders en buurtbewoners.Dit komt de sociale veiligheid en de leefbaarheid in de buurtten goede. In zo’n omgeving willen mensen wonen. Immers,een plek die goed is voor kinderen, is een goede plek vooriedereen.Gemeenten werken op tal van manieren aan een goed leef-

en opvoedingsklimaat voor kinderen en jongeren. Samen met

buurtbewoners, instellingen, scholen, woningcorporaties,projectontwikkelaars en bedrijven. Vanuit vele beleids -terreinen is er expliciet en impliciet aandacht voor de positieen ontwikkelingskansen van de jeugd in de samenleving.Desondanks sluit de leefomgeving nog niet altijd goed aan

bij de wensen en behoeften van kinderen en jongeren. Er zijnvaak onvoldoende mogelijkheden voor hun ontplooiing of deomgeving biedt onvoldoende veiligheid en geborgenheidvoor jonge kinderen. Ook sociale intolerantie speelt niet zelden een rol.

Veel inzendingenEr is echter een kentering gaande. Bij steeds meer gemeenten en ook bij het Rijk staat de jeugd in relatie tot deopenbare ruimte hoog op de agenda. Dit heeft geleid tot eenaantal bijzondere en vernieuwende initiatieven verspreid 9

Verkiezing kindvriendelijke projecten

over het land. Om de kennis hierover te verspreiden hebbende partners in het Netwerk Child Friendly Cities, de VNG enJantje Beton, samen met het Ministerie van VROM een ver-kiezing van kindvriendelijke initiatieven georganiseerd. Hetresultaat was overweldigend: zeventig inspirerende en gevarieerde projecten afkomstig uit het hele land werden met enthousiasme aangemeld.De verzamelde projecten tonen aan dat gemeenten veel

kunnen en doen, dankzij de inzet en creativiteit van zowelbestuurders als burgers en betrokken instellingen. De aanwe-zigheid van goede en voldoende speelruimte is voor kinderenen jongeren van groot belang. Of het nu gaat om spelen,sporten, elkaar ontmoeten of gewoon rondhangen, hetgebeurt voor een groot gedeelte buiten en op straat. Daarinverschilt een dorp niet van een stad.De projecten in deze bundel getuigen van een groeiend

besef bij alle betrokkenen dat er geïnvesteerd moet wordenin de openbare ruimte: in pleinen, in straatmeubilair, maarook in speelplekken, groenvoorzieningen, buurtcentra, burgerinitiatieven enzovoort.

Wij werken samen, evenals de partijen verantwoordelijk voorde totstandkoming van de projecten in deze bundel, omjeugd en openbare ruimte hoog op de agenda’s van allebetrokkenen te krijgen en te houden. Wij zijn er van overtuigd dat de vele initiatieven in deze bundel u zulleninspireren tot het realiseren van een openbare ruimte waarkinderen en jongeren mogen zijn, waar ze welkom én in hunelement zijn.

Hierbij bedanken wij iedereen die aan de verkiezing kind-vriendelijke projecten en aan de totstandkoming van dezebundel heeft meegewerkt. In het bijzonder bedanken wij hetVlaams Netwerk Child Friendly Cities, dat met de Vlaamse ver-kiezing in 2004 ons tot voorbeeld is geweest.

Jantje BetonVereniging van Nederlandse GemeentenMinisterie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening enMilieu10

Artikel 31 van het Internationaal Verdrag Inzake de Rechtenvan het Kind luidt:

1. De Staten die partij zijn, erkennen het recht van het kindop rust en vrije tijd, op deelneming aan spel en recreatie-ve bezigheden passend bij de leeftijd van het kind, en opvrije deelneming aan het culturele en artistieke leven.

2. De Staten die partij zijn, eerbiedigen het recht van hetkind volledig deel te nemen aan het culturele en artistiekeleven, bevorderen de verwezenlijking van dit recht, en stimuleren het bieden van passende en voor ieder gelijkekansen op culturele, artistieke en recreatieve bezighedenen vrijetijdsbesteding.

Het Europees Netwerk Child Friendly Cities hanteert op basisvan dit artikel de volgende vijf uitgangspunten voor een werkelijk kindvriendelijk beleid: 11

Kinderen hebben recht op een kindvriendelijke omgeving

• Kindvriendelijkheid is een kwaliteit die zich niet laat redu-ceren tot het uitbouwen van specifieke voorzieningen; hetis geen kenmerk van voorzieningen, het is geen kenmerk datzich toont in het aantal voorzieningen, het is een kenmerkvan de hele stad in al zijn aspecten. [holistische aanpak]

• Alle levensdomeinen van de stad moeten dan ook kind-vriendelijk zijn: onderwijs, mobiliteit, ruimtelijke planning, hulpverlening, gezondheid, milieu, ontspanning, sport enzovoort. [integrale aanpak]

• Naast deze integrale aanpak vergt het ook een inter -generationele aanpak: kindvriendelijkheid houdt niet indat er een aparte kinderstad wordt gemaakt, wel dat kinderen van de hele stad deel uitmaken. Kinderen mogenmaatschappelijk niet geïsoleerd worden.

• Bij dit alles is de participatie van kinderen van wezenlijkbelang. Kinderen zijn burgers, weliswaar kleine en jongeburgers, maar burgers die op hun eigen wijze kunnen enmoeten bijdragen aan de kwaliteit van het samenleven.Hun actorschap moet gezien en gewaardeerd worden.

• Kindvriendelijkheid is dan ook een zeer dynamisch kenmerk, het is voortdurend in evolutie, het is steeds weereen opdracht met nieuwe kenmerken. Kindvriendelijkheidis veeleer een ambitie, een objectief dan wel een label dateen stad of gemeente zich kan veroveren om daarna optwee oren te kunnen slapen.

Met kinderen en jongerenIn een kindvriendelijke stad wordt een continue dialooggevoerd tussen alle betrokkenen, zoals beleidsmakers, kinderen en jongeren, ouders, projectontwikkelaars, scholen,bedrijven, kinder- en jongerenwerkers en woning corporaties.Kinderen en jongeren merken de kind vriendelijkheid aan devolgende aspecten:12

Kinderen en jongeren mogen er zijnKinderen en jongeren kunnen zelfstandig en veilig van deopenbare ruimte gebruik maken. Ze horen tot het natuurlijkestraatbeeld.

Kinderen en jongeren kunnen er komenVia veilige wandel- en fietsroutes of openbaar vervoer moeten scholen, buurthuizen, sportverenigingen en anderevoorzieningen makkelijk voor kinderen en jongeren te bereiken zijn.

Kinderen en jongeren zijn welkomVoelen kinderen en jongeren zich welkom bij de voorzienin-gen? Kinderen en jongeren moeten worden aangemoedigd omop diverse manieren deel te nemen aan de samenleving enmoeten zo nodig daarbij worden ondersteund.

Kinderen en jongeren kunnen meedoenSluiten de voorzieningen aan bij de verwachtingen en leefwereld van kinderen en jongeren? Via jeugdparticipatie in allerlei vormen en op allerlei manieren dienen signalen,ideeën en meningen te worden verzameld.

De uitwerking van een kindvriendelijk beleid beslaat vrijwelalle terreinen van de samenleving. Daarom zal een inter -disciplinaire samenwerking op alle niveaus noodzakelijk zijn.Voorwaar een uitdaging die de stad uiteindelijk niet alleenkindvriendelijk, maar tegelijkertijd mensvriendelijk maakt.

13

14

De beoordeling van de ingediende initiatieven gebeurde dooreen vakjury en een jeugdjury. De vakjury beoordeelde projec-ten op de volgende kindvriendelijke criteria:

1. Het project heeft een meerwaarde voor de omgeving enricht zich op de inrichting van de openbare ruimte waarbijmet de jeugd in de leeftijdscategorie 0-24 jaar rekening isgehouden.

2. Het project is voor iedereen toegankelijk. 3. Bij de totstandkoming van het project en/of bij het beheervan het project zijn kinderen en jongeren en/of de buurtbetrokken.

4. Bij het project zijn verschillende gemeentelijke beleids -sectoren betrokken.

5. Het project moet in de afgelopen vijf jaar zijn gereali-seerd.

De vakjury nomineerde op basis van deze criteria tien van dezeventig ingediende projecten. Elk van deze projecten vindtu op de volgende pagina�s beschreven.

De jeugdjury koos uit deze genomineerde projecten er vijf uitvoor bekroning. Zij heeft daarbij, naast de criteria die ookvoor de vakjury golden, vooral gelet op het vernieuwende enmultifunctionele karakter en op de toegankelijkheid vooriedereen.

15

De jurering en uitslag

De vijf bekroonde projecten voor de verkiezing kindvriende-lijke projecten 2005 zijn:

Amsterdam Westerpark Herinrichting Zaandammerplein envernieuwing buurtcentrumJury: Functioneel; echt ruimte voor kinderen; architecto-nisch mooi; combinatie sport en spel; toezicht.

Leeuwarden Duurzaam Watersysteem Potmarge/Waterspeel-plaatsJury: Speelplek waar die er niet eerder was; ruimte ook voorouderen; leuke speelmogelijkheden; kennismaking metnatuur en water.

Meppel TroelstrapleinJury: Plek voor iedereen; van alles bij elkaar; trekt mensen;mooi en leuk uitgewerkt; groen in de stad houden; variatie.

Rotterdam Delfshaven Proefpark De PuntJury: Je blijft nieuwe dingen maken; uitdaging; buurt moet

er zelf voor werken; je moet samenwerken; sociale controle;natuur in de stad brengen.

Zaanstad A8ernAJury: Gebruik van loze ruimte; de inbreng van de jeugd; sluitaan bij de ‘urban’ cultuur van jongeren; overbruggen van eenafscheiding in de stad.

16

17

De tien genomineerde projecten

Speelstraat in deKinkerbuurt

AMSTERDAMOUD-WEST

De Da Costaspeelstraat

Genomineerd

De Da Costastraat ligt in de Kinkerbuurt

dicht bij het centrum van Amsterdam, in

stadsdeel Oud-West. Het is een

dichtbevolkte wijk met veel geparkeerde

auto’s en weinig speelruimte. De bewoners

van de Da Costastraat hebben hier

verandering in gebracht: een deel van de

straat is nu het domein van de kinderen. 19

Bewonersinitiatief De opknapbeurt van de Da Costaspeelstraat ontstond tijdenseen buurtfeest. Het stadsdeel organiseerde dit om bewonerste stimuleren mee te doen bij het vergroten van de leefbaar-heid in de wijk. Een deel van de Da Costastraat was al jareneen speelplaats, maar de kinderen maakten er amper gebruik

van. De bewoners polsten tijdens het feest stadsdeel -wethouder Werner Toonk over het idee om de oude speelplekhelemaal opnieuw in te richten als speelstraat. Hij wasenthousiast over het idee, als bewoners zelf maar met eengoed plan kwamen. Het stadsdeel zou dan kijken of het haalbaar was. Het initiatief lag dus volledig bij de bewoners. En dit was precies de bedoeling van het Europese Urban-

project: een aantal buurten in Amsterdam kreeg Europeesgeld om de leefbaarheid te vergroten. Daarbij was het procesbelangrijker dan het eindresultaat, als bewoners zich maarbetrokken voelden. Het project had verder tot doel om eenvraaggerichte werkwijze van de overheid te bevorderen.

Zelf bepalenNa de positieve reactie van de wethouder begonnen debuurtbewoners zelf aan een plan voor een veilige speelplaatsvoor de kleinste kinderen. Ze kwamen met een voorstel vooreen nieuwe indeling en de kinderen hebben zelf tekeningenvan hun ideale speelplaats gemaakt. De bewoners diendenhet plan in bij de wethouder, die met het stadsdeel het20

groene licht voor de technische ontwerpfase gaf. Ook hetontwerp hebben de buurtbewoners onder leiding van éénbewoner die ontwerper was, vervolgens grotendeels zelfgemaakt. Hier was een belangrijke rol voor de kinderen weggelegd. Juist zij hebben mogen bepalen welke speel -attributen ze wilden hebben. In het ontwerp heeft het stadsdeel een aantal wijzigingen

aan moeten brengen om te voldoen aan de veiligheids -voorschriften. Dit had wellicht voorkomen kunnen wordenwanneer de technici van het stadsdeel eerder aan het proces

hadden deelgenomen. Het stadsdeel heeft vervolgens hetproject gefinancierd en gezorgd voor de juiste uitvoering. Inruim twee maanden hebben de medewerkers van Oud-Westgezorgd voor nieuwe bestrating, speeltoestellen, bomen,plantenbakken, banken, lantaarnpalen en fietsenrekken.

Een speelplek voor kinderenIn juni 2005 is de Da Costaspeelstraat feestelijk geopend. Despeelplaats is opgedeeld in vier ‘kamers’ waarin nieuwespeeltoestellen zijn geplaatst. Zo is een kamer ingericht metskatehobbels en een picknicktafel. Een andere kamer heefteen zandbak en glijbaan. Eén kamer is zo ingericht dat debewoners zelf waterbadjes kunnen neerzetten. Er is namelijkgezorgd voor een waterkraan en een waterafvoer. De speel-straat is vooral bedoeld voor de kinderen van 2 tot 6 jaar.Alle kamers worden omsloten door bomen en plantenbakken.

BetrokkenEigenlijk kun je niet stellen dat de bewoners bij het projectzijn betrokken. Het is eerder andersom: zij namen het voor- 21

touw en hebben het stadsdeel erbij betrokken. De betrokken-heid van de buurt gaat zover dat de bewoners het initiatiefhebben genomen om gezamenlijk gedragsregels op te stellen.Die regels staan op een bord bij de speelplaats. Kinderen hebben het bord ontworpen en de buurt ziet erop toe dat deregels ook daadwerkelijk worden nageleefd.

Beheren en ontmoeten De speelplaats wordt enthousiast en intensief gebruikt. Debewoners zijn er nog steeds bij betrokken. Er is een beheer-groep ingesteld, die uit bewoners bestaat. Zij hebben van hetstadsdeel budget voor het onderhoud gekregen en wordenondersteund bij de uitvoering van deze taak. De afsprakenhierover zijn neergelegd in een beheerovereenkomst. Debewoners onderhouden zelf het groen in de plantenbakken en22

Gedragsregels

Bewoners van de Da Costastraat hebben zelf gedragsregelsopgesteld voor de speelplaats. Kinderen uit de buurt hebben het bord waarop ze staan, ontworpen. De tekst luidt:

WELKOM IN DE SPEELSTRAAT

VOOR EEN VEILIGE SPEELSTRAAT:NIET FIETSEN OF BROMMENAFVAL IN DE PRULLENBAKKENHOUDT DE PLANTENBAKKEN SCHOONNA GEBRUIK HET NET OP DE ZANDBAKVEEL PLEZIER!

23

Meer informatie:Dhr. S. van Munster/mevr. E. Ritsema van Eck

Postbus 571291040 BA Amsterdam

(020) 589 37 18s.vanmunster@oudwest.amsterdam.nl

www.oudwest.amsterdam.nl

vegen de speelstraat aan. Ook openen en sluiten ze deafsluitbare speelkist waar speelgoed in zit om mee te spelen. Het initiatief van de buurt heeft geleid tot een functione-

le, maar ook sociale verbetering van de woonomgeving. Hetproces van samen ontwerpen bevorderde de onderlinge socia-le contacten. De speelplaats is ook een ontmoetingsplek voorouders en nieuwe initiatieven komen tot stand; er staat nueen speel-o-theek op de agenda van de straat. Ook schuivener nog steeds nieuwe bewoners aan die tevens deelnemenaan de beheergroep. De bewoners organiseren met enigeregelmaat een buurtfeestje in de straat. Zo is er vlak voorKerstmis bij een korfvuur onder het genot van soep en snoepmet z’n allen gezongen rond de kerstboom.

De huiskamer van de buurtDe huiskamer van de buurt

AMSTERDAMWESTERPARK

Herinrichting Zaandammerplein en

vernieuwing buurtcentrum

Bekroond

In Amsterdam zijn in de afgelopen

decennia op grote schaal

stadsvernieuwingsprojecten uitgevoerd. In

een deel van de buurten begint men alweer

aan de volgende fase, namelijk de

opwaardering van wijken. De

Spaarndammerbuurt is een van de buurten

die na de renovatie begin jaren tachtig

sinds 2000 een opwaardering krijgt. 25

Integreren van buurtenDe Spaarndammerbuurt ligt wat geïsoleerd door spoorlijnenen de westelijke havens en kent een heel eigen karakter. Debuurt is gebouwd in de periode tussen 1913 en 1938, groten-deels in de stijl van de Amsterdamse School. Veel oorspron-kelijke woningen zijn in de loop van de tijd afgebroken envervangen. Waar mogelijk zijn oude woningen aan de nieuweeisen van de tijd aangepast.Het oudste deel van de Spaarndammerbuurt bestaat vooral

uit kleine huurhuizen met lage huren. Deze woningen hebbende status van rijksmonument. De buurt valt onder het stads-deel Amsterdam Westerpark.In de komende jaren verrijst aan de rand van de buurt een

compleet nieuwe wijk met zo’n tweeduizend woningen. DeHouthavens gaan bebouwd worden en het stadsdeelbestuurhoopt dat deze nieuwbouw en zijn bewoners positieve impulsen aan het leven in de Spaarndammerbuurt geven. Inde nieuwe buurt komen geen winkelvoorzieningen, want diezijn in de Spaarndammerbuurt al ruim voorhanden. Er komenwel scholen en buurtvoorzieningen die ook bedoeld zijn voor

de bewoners van de Spaarndammerbuurt. Het stadsdeel -bestuur wil met het project SpaarndammerHout de samen-smelting van beide buurten bevorderen. De renovatie van hetZaandammerplein valt binnen dit project.

Een donker pleinHet Zaandammerplein is het grootste, centrale plein in het26

oude gedeelte van de buurt en is een hectare groot. In dedirecte omgeving van het plein staan ongeveer zeshonderdwoningen, allemaal gebouwd in de jaren twintig van de vorige eeuw en eigendom van één woningbouwvereniging.Op het plein liggen in het jaar 2000 een speeltuin, een

wedstrijdveld van korfbalvereniging Hespa, een voetbalvelden een basketbalveld. De speeltuinvereniging en de kantine

en kleedkamers van de korfbalvereniging zijn ondergebrachtin een groot gebouw. Incidenteel wordt het plein gebruiktvoor evenementen.Het plein ligt verborgen en is vanuit de buurt niet makke-

lijk bereikbaar omdat de oorspronkelijke doorgangen via hetbuurthuis om veiligheidsredenen zijn afgesloten. Het open-baar groen is verwaarloosd. De sportvelden zijn omgevendoor een hoog hek. Dat hek en de dichte begroeiing ontnemen de bewoners de toegang en het zicht op het plein.’s Avonds is het plein daarom donker en verlaten. De herinrichting van het Zaandammerplein en de renovatie

van het buurtcentrum zijn belangrijke pijlers in het procesvan opwaardering van de hele buurt en de verbetering van deleefbaarheid, zowel fysiek als sociaal en economisch.

Veel mensen erbij betrekkenVanaf de start van het proces wilde het stadsdeel zoveelmogelijk partijen betrekken bij de ontwikkeling van hetplein. De voorwaarden waaraan het plan voor het nieuweZaandammerplein zou moeten voldoen, werden geformuleerd 27

door het projectteam, bestaande uit de gebruikers en buurt-bewoners, vertegenwoordigers van buurtcentrum Verzet, hetWijkopbouworgaan Spaarndammer- en Zeeheldenbuurt, hetWoningbedrijf Amsterdam, korfbalvereniging Hespa, de Speel-tuinvereniging, de architect en het stadsdeel. Het programma van eisen werd vastgesteld door de stads-

deelraad op 16 juni 2001. In september 2002 is dit program-ma gewijzigd, omdat duidelijk werd dat korfbalverenigingHespa niet levensvatbaar was. Er hoefde voor haar geen ruimte meer gereserveerd te worden. Het nieuwe programmastelde de volgende eisen: toegankelijkheid, veiligheid, volopspeelruimte voor kinderen, veilige speeltuin voor kleine kin-deren, goed beheer, activiteiten voor kinderen en jongeren,gelegenheid voor buurtfeesten en evenementen, en ont -moetingsplek voor de buurt.

28

‘We waren bij een architect. Het was bij het buurthuis. We gingen over het Zaandammerplein praten.We gingen ook over de toestellen praten.Heel veel kinderen hadden gave ideeën, zoals een achtbaan.We gingen over van alles praten. Daarna was het pauze. We gingen naar de speeltuin toe. We speelden vooral bij de movebreaker. Hij is leuk, vind ik.Ik vind hem niet zo gevaarlijk. Hij zwaait heen en weer.Sommige kinderen springen eraf. Batuhan, Angelo en ikgingen er vooral af.’

Raymond, een van de kinderen over hun ontwerpwerk

Participatie van de kinderenHet eerste participatieproject was gericht op de kinderen inde buurt, want zij zouden een belangrijke gebruikersgroepworden. Zij kregen als eersten de kans hun wensen te formu-leren. Daarna volgden afzonderlijke trajecten voor jongerenen voor andere bewoners, met wie de kinderen het plein zou-den delen.De kinderen werden benaderd via het buurtcentrum Verzet,

de Speeltuinvereniging en scholen in de buurt: groep 7 engroep 4 van de openbare basisschool Spaarndammer en groep5 en 6 van de oecumenische basisschool Catamaran. Ze gingen direct aan de slag met het verzamelen van kennisover het plein en het opstellen van een wensenlijst. Daarbijmoesten zij ook leren rekening te houden met de wensen vanomwonenden en andere gebruikers van het plein. En zemaakten kennis met de deskundigen binnen het projectSpaarndammerHout: de projectmanager, de stedenbouw -kundige en de architect.De kinderen bekeken het plein zoals het was zeer goed en

legden de oude situatie onder meer vast op foto’s. Ze maten

het plein op in het kader van een ‘meetles’ en leerden daarnaeen ontwerp te maken met behulp van het computerprogram-ma Kidcad. Ze oriënteerden zich vervolgens op speeltoestel-len, bezochten andere pleinen in de stad en bekeken dia’svan pleinen over de hele wereld.Om de wensen van de andere pleingebruikers te leren

kennen, hielden ze interviews en die leidden tot een aantalopvallende conclusies: bijna iedereen zou het leuk vinden alser water op het plein was, bijvoorbeeld in de vorm van eenfontein, waterspeelplaats of poedelbadje. De buurt wilde verder meer activiteiten, feest, spel en muziek op het plein.En meer kleur, meer groen en leuke zitplekken.

Kinderen ontwerpenIn de volgende fase van de ruimtelijke invulling maakten dekinderen maquettes van het ideale plein, waarbij ze veel 29

rekening hielden met andere gebruikers. De kinderen ontwierpen groeneilanden en zelfs een ‘zoenplek’ voor dejongeren. Onder leiding van kunstenaars ontwierpen de kin-deren allerlei scheidingselementen, wat bijvoorbeeld resul-teerde in een spannende muur. Andere kinderen oefendenmet spellen en spelen en kwamen aan de hand daarvan totspelideeën voor de architect.De kinderen presenteerden een compleet verslag met alle

resultaten aan de Commissie van Advies Wonen/Werken enProjecten van het stadsdeel Westerpark.Ook het buurtcentrum werd gerenoveerd en kreeg een

nieuwe naam: De Horizon (voorheen: Verzet). De oude door-gangen naar het plein werden weer heropend en zo werd hetcentrum weer een verbinding tussen de wijk en het plein.Het aanbod aan kinderactiviteiten is in het vernieuwde centrum fors uitgebreid en hier wordt ook veelvuldig gebruik

van gemaakt. Ook is er een technieklokaal, een verenigings-ruimte en een vadercentrum. Buiten vinden we een skate-baan, speelvelden en groeneilanden. De speeltuin heeft eennieuw gebouw, dat van een schaduwkant naar een zonnigeplek op het plein is verhuisd. De speeltuin is in de zomerzeven en in de winter zes dagen per week open en er is altijdeen beheerder aanwezig. Vijf dagen per week organiseert Westerpark Actief

sport- en spelactiviteiten voor kinderen en jongeren. Er isnieuwe verlichting en het plein is omgetoverd tot de ‘huiskamer van de buurt’.

Resultaat van samenwerkingAls op 20 april 2005 het nieuwe Zaandammerplein en hetgerenoveerde buurtcentrum De Horizon feestelijk wordeningewijd, is de sociale functie van het plein sterk uitgebreid:30

spelen, sport, buurtmanifestaties en -feesten, bijeenkom-sten, lessen, en verhuur van het speeltuingebouw.Het is het resultaat van een samenwerking tussen vele

partijen. Het project Zaandammerplein e.o. maakte deel uitvan het project SpaarndammerHout onder regie van stadsdeelWesterpark, in samenwerking met lokale welzijnsorganisatiesen woningbouwcorporaties. Deze samenwerking is ook terugte vinden in de financiering. De renovatie van het buurthuiskwam mede tot stand met subsidie van de Europese Unie. HetOranje Fonds droeg eveneens bij aan de renovatie van hetbuurthuis. De financiering van de sportveldjes en spel -materiaal kwam van de Richard Krajicek Foundation. Dewoningcorporatie droeg bij aan extra spelmateriaal en degemeente draagt nu nog steeds de kosten van een sport -medewerker voor activiteiten op het plein.Tussen de eerste ontwerpsessies in 2000 en de opening

van het vernieuwde plein en buurthuis liggen vijf jaar. Dat islang, maar het stadsdeel heeft bewust gekozen voor hetbeste resultaat. Dan is samenwerking nodig en dat kost tijd.

31

Meer informatie:Stadsdeel Westerpark, Amsterdam

Projectbureau Stedelijke VernieuwingPostbus 141

1000 AC Amsterdam(020) 581 03 11

info@spaarndammerhout.nl

www.westerpark.nl

Een stem voor kinderen

EINDHOVENKinderpersbureau

Eigenwij(k)s

Genomineerd

Hoe zorg je ervoor dat de kinderen van nu

later mondige buurtbewoners worden?

Indachtig het motto ‘Jong geleerd, oud

gedaan’ nam de gemeente Eindhoven het

initiatief om kinderen actief te betrekken

bij de wijkvernieuwing in Lakerlopen. De

kinderen werden gestimuleerd mee te

denken over de inrichting van deze wijk.

Dit kreeg concreet vorm door oprichting

van een kinderpersbureau met een eigen

krant die de ontwikkelingen in hun buurt

op de voet volgde. 33

34

Mening vormenStedelijke vernieuwing in wijken geeft onzekerheid en brengtveranderingen op gang die kinderen heel bedreigend kunnenvinden, omdat het vertrouwde verdwijnt. In de Eindhovensewijk Lakerlopen met bijna drieduizend inwoners startte eenproces van wijkvernieuwing met ingrijpende sloop en nieuw-bouw. Om ook de kinderen in het hele proces mee te latendoen, begonnen gemeente en andere betrokken instellingenonder de vlag van het brede leefbaarheidsproject ‘Hart voorLakerlopen’ een speciaal project. Dit werd opgezet en uit -gevoerd in een samenwerkingsverband van het gemeentelijkStadsdeelteam Tongelre, de bewonersorganisatie SWHL,woningcorporaties Trudo en WOONBEDRIJF, politie en welzijnsorganisatie Loket W. Het Kinderwerk van Loket Wbegeleidde het project. Begin 2004 was de oprichting van het kinderpersbureau

Eigenwij(k)s een feit. Het doel was om kinderen in de leeftijdvan 8 tot 12 jaar te leren en stimuleren om een mening overde wijk te vormen en deze ook te uiten. Plannenmakers,wijkbewoners en andere betrokkenen bij de wijk konden die

lezen en er rekening mee houden in de planprocessen. Zooefenden de kinderen invloed uit op de plannen die de verschillende instanties voor de wijk maakten.

Een krant makenIn eerste instantie werden de kinderen via de wijkkrant,scholen en het kinderwerk uitgenodigd om mee te doen aan 35

36

het kinderpersbureau. Per aflevering van de krant was erruimte voor maximaal twaalf kinderen om een bijdrage televeren. De kinderen lieten in hun krant zien hoe zij in de wijk

wonen en spelen. Om dat goed te doen kregen de kindereneerst een soort opleiding. Ze maakten onder meer kennis meteen journalist, die hen wegwijs maakte in het vak. Zo leerdenze vragen te bedenken en te formuleren om interviews af tenemen. Daarna gingen ze zelf aan de slag. Eén keer per week

kwamen ze bij elkaar en verdeelden de taken. Ze vroegenbewoners van de wijk naar hun mening over de wijk. Ze interviewden de burgemeester van Eindhoven en de wijk-agent. Ze maakten een reportage over het bezoek van minister Dekker aan Lakerlopen. De redactie bracht eenbezoek aan de dagopvang voor verslaafden van Novadic-Kentron. De buurtkinderen zijn vaak bang van drugsverslaaf-den in de omgeving van hun speelplaatsen, maar de cliëntenvan Novadic-Kentron gaan nu de speelplaatsen juist schoon-maken. En in elk nummer van de kinderkrant stonden

suggesties voor verbeteringen in de wijk. Het eindresultaatwas een krant, waarvoor de kinderen zelf de kleurige illustraties maakten, die in kleur op A3-formaat werd gekopieerd en door de kinderen zelf huis aan huis werdbezorgd. Op 9 maart 2004 verscheen het eerste nummer. Erkwamen vier kranten per jaar uit, waar telkens een nieuwteam van twaalf kinderen gedurende negen weken aan werkte. 37

Krant voortgezetHet project gaat uit van de belevingswereld en interesse vande kinderen. Dat is een van de succesfactoren van het kinder-persbureau. Tijdens het project hebben de begeleiders ookgeleerd dat het belangrijk is dat de kinderen die meewerken,serieus genomen worden. Een passende en goede, voort -durende begeleiding is daarbij essentieel. Begeleiders en kinderen moeten leren denken in mogelijkheden in plaats vanin problemen. En het stimuleert de kinderen enorm als zijconcrete resultaten van hun werk zien. De kinderen vonden het geweldig om zelf een krant te

maken die in de hele wijk gelezen werd. Ze zijn daardoornieuwsgierig geworden naar het wel en wee in hun buurt.En ze behaalden concrete resultaten. Naar aanleiding van

de adviezen van kinderen werden er in 2005 twee speel -plaatsen ingericht en uitgebreid: bij de Picassohof en hetRidderveld. De gemeente verzorgt het onderhoud van de voorzieningen en cliënten van Novadic-Kentron, een instel-ling voor verslavingszorg, maken de speelplekken schoon.Het project was een onderdeel van het leefbaarheidsproject38

Uit de kinderkrant

Top 3 Saaiste speelplekken:1. Het speeltuintje bij de Vincent van Goghstraat, want erstaan te weinig speeltoestellen.2. Het plein bij De Ronde mag wel wat opgefrist worden.3. Het kanaal moet ook wat opgefleurd worden.

Top 5 Leukste speelplekken:1. Eigenwij(k)s in De Laak want je kan er interviews gevenen je maakt er krantjes.2. De Ronde want je kunt er veel doen zoals knutselen enspelletjes.3. ‘t Cuypke want je kunt er goed spelen.4. ‘t Ridderveldje want je kunt er goed voetballen.5. De poesjes in de bosjes in de Mesdagstraat omdat je ermee kunt spelen en je kunt ze aaien.

‘Hart voor Lakerlopen’ en werd (deels) gefinancierd met gelden vanuit het Grotestedenbeleid en enkele samen -werkingspartners, zoals woningcorporaties en de bewoners -organisatie. De samenwerkende partners zorgden er ook voordat ideeën van de kinderen werden vertaald in concrete voorzieningen in de openbare ruimte. Na afronding van de eerste fase is het project nu met

reguliere gelden voortgezet in 2005 en 2006. Momenteelwerkt het kinderpersbureau met specifieke thema’s die gerelateerd zijn aan de buurt zoals gezondheid, veiligheid ensociale samenhang. Per krant is een budget uitgetrokken van€ 1800 (jaarbasis € 7200). Hiermee is het kinderpersbureaueen waardevolle, structurele activiteit in de wijk geworden.

39

Meer informatie:Dhr. T. Elissen,

wijkcoördinator stadsdeelteam TongelreGemeente Eindhoven

Postbus 901505600 RB Eindhoven

(040) 238 45 19 t.elissen@eindhoven.nl

Mevr. D. van den Eijnden, kinderwerkster

Welzijnsorganisatie Loket WPostbus 2077

5600 CB Eindhovend.vd.eijnden@loketw.nl

www.eindhoven.nl

Fantasie als basis voor

speelruimte

HEERENVEENCircus, fort

of heksenkring

Genomineerd

In 2001 zag het er niet best uit voor despeelvoorzieningen voor de kinderen vanHeerenveen (It Hearrenfean). Hetattractiebesluit met strengere normen alsgevolg van de Europese wet- enregelgeving was al een paar jaar vankracht, maar er waren nog steeds nietvoldoende maatregelen genomen om deregels daadwerkelijk na te leven. In datbesluit worden beduidend hogereveiligheidseisen aan despeelvoorzieningen gesteld. De gemeenteHeerenveen beschikte echter niet over hetbudget om alle bestaandespeelvoorzieningen te vervangen doornieuwe, goedgekeurde toestellen. Er moestwel iets gebeuren. 41

Een nieuw speelbeleidDe gemeenteraad stelde in juni 2001 een nieuw speelbeleidvast. Centraal daarin staat dat de gemeente de inwoners vanHeerenveen, jong en oud, meer bij hun leefomgeving wilbetrekken. De gemeente nam het element speelruimte op inhaar groenvoorzieningenbeleid om zo meer plekken totspeelplaats te kunnen bestempelen.Zij ging eerst na hoe en met wat voor middelen de kinde-

ren van Heerenveen zelf zouden willen spelen. Er moest meerruimte komen voor fantasie van kinderen, er moest meergedacht worden in spelaanleidingen dan in kant-en-klarespeeltoestellen. Kinderen kijken nu eenmaal met andere ogendan volwassenen. De kinderen van Heerenveen moesten de gemeente leren

wat de beste speelmogelijkheden zijn. Verder was er het probleem dat er een beperkt budget beschikbaar was. Eengoede manier om kinderen uit te leggen dat niet alles mogelijk is, is ze ook bij dat budget te betrekken. Dus datdeed de gemeente.Maar niet alleen de kinderen speelden een rol. Voor de

gemeente was het project ook een goede aanleiding om deouders meer bij hun woonomgeving te betrekken.

De wijken inIn 2002 startte als uitvloeisel van dit nieuwe beleid het project ‘Circus, fort of heksenkring’. De titel verwijst naar hetuitgangspunt dat de fantasie van kinderen de leidraad bij hetontwerpen van de speelvoorzieningen moest zijn.De gemeente Heerenveen telt vijftien dorpen en acht

wijken. In elk van die kernen heeft de gemeente tijdens eenmeedenkavond samen met de bewoners bekeken wat de wensen waren op speelgebied en hoe deze met het beschik-bare budget het best gerealiseerd konden worden. Degemeente gaf met een presentatie voorbeelden van anderemanieren om naar speelruimte te kijken. Speelplaatsen zijnvaak een ontmoetingsplek voor kinderen. Zo’n plek moetonderdeel zijn van de directe omgeving en de fantasie prikkelen. De wijkbewoners werden zo herinnerd aan huneigen speelverleden. Waar speelden zij en wat vonden zijleuk om te doen? Waarom was dat aantrekkelijk, waarom42

43

niet? Moeten er altijd nieuwe materialen komen of kun jeoude materialen hergebruiken? Wat voor materiaal moet datdan wel zijn? Vervolgens werden per wijk/dorpskern speciale kinder -

middagen gehouden, waar de kinderen zelf konden vertellenwaar en hoe ze het liefst wilden spelen. Het uitgangspunt voor elk project was dat het grondwerk44

‘Op de speelplek zie ik een cirkel in een bosje, gemetseld vanoude stenen. Kinderen zien hier vaak heel wat anders in.Het kan een circus zijn met acrobaten en huppelende paar-den. Een paar uur later is het een fort dat hevig moet wor-den verdedigd tegen indringers. De volgende dag kan heteen mysterieuze plek zijn waar heksen dansen. Vandaar hetthema “Circus, fort of heksenkring”.’

Uit de powerpointpresentatie van het project

door een aannemer zou worden uit -gevoerd. De inrichting van de speelplekmoesten de bewoners zelf invullen bin-nen hun eigen, door de gemeentebeschikbaar gestelde budget. Een speel-plekcommissie of bewonersvertegen - woordiging werd ingesteld om te bepalenwaar de speelplekken zouden moetenkomen en hoeveel ze mochten kosten.Daarna begeleidde de commissie het uit-voeringstraject. De rol van de gemeente was in dit hele proces coachend en ondersteunend. De gemeente gaf duide-lijk en helder aan wat de bewoners op het gebied van detijds investering en van de beschikbare financiën van haarmochten verwachten. Voorts werden de kaders geschetst vanbestaande stedenbouwkundige plannen waarbinnen de speel-plekken moesten passen. In drie à vier avonden werd op diemanier gezamenlijk een speelplan gemaakt. Het uiteindelijkeplan werd aan de wijk gepresenteerd.In de nieuwbouwwijken werd gewacht met het inrichten

van speelruimte tot de wijken bewoond waren en de bewo-ners mee konden denken. Een dergelijke aanpak vereist vande gemeente, maar ook van de bewoners openheid, duidelijk-heid en vertrouwen in elkaar.

In eigen beheerDeze aanpak van de gemeente geeft alle wijken en dorps -kernen een gelijke kans om zelf hun speelplekken in te richtenen zelf het beschikbare budget toe te wijzen. Elke wijk kreegeen eenmalige extra bijdrage ter beschikking gesteld op basis 45

van het aantal kinderen in de wijk. Met deze bijdrage moesten zij oude speelplekken herstellen en/of nieuwespeelplekken realiseren. Daarnaast kwam er een structureelbudget voor beheer en onderhoud. Eén dorpskern heeftbesloten tot de aanleg van een traditionele speelplek. Deandere wijken kozen voor de aanpak vanuit de fantasie vanhet kind.

Het feit dat de gemeentealles op alles heeft gezetom de planvorming en uitvoering per project binnen een jaar te latengebeuren, zorgde vooralgemene tevredenheid bijde bewoners. De actievebetrokkenheid van buurt-bewoners bij onderhoud,beheer en budgetbewakinghebben een positief effectop de relatie met de

gemeente gehad. De inwoners zijn zich meer verantwoor -delijk gaan voelen voor hun eigen woonomgeving.Door de mening van de kinderen over spelen en leuke

speelplekken als uitgangspunt te nemen, bleek het mogelijkom met bescheiden middelen veel meer te realiseren dan metde traditionele aanpak het geval zou zijn geweest. Nu kwamen er bouwsels van boomstammen in plaats van de46

traditionele wipkip: losse palen op een rij, een boomhut,houten klim- en glijtorens. In de wijk Nijehaske werd eenspannend speeleiland gecreëerd op een plek waar voorheenafval werd gedumpt. Na een stevige opknapbeurt worden ernu wigwams gebouwd, wordt er in het zand geskelterd, enaan de kinderen is te zien dat ze er naar hartelust spelen. Een speelplek hoeft niet per se met speeltoestellen te

worden ingericht. Kinderen zijn in staat om een eenvoudigestenen cirkel allerlei verschillende spelinvullingen te geven:circus, fort of heksenkring. Het spreekt vanzelf dat alle geconstrueerde speel -

installaties werden gekeurd op veiligheid.‘Circus, fort of heksenkring’ richtte zich in eerste instantie

op kinderen van 0 tot 12 jaar. Het ligt nu in de bedoeling omin een tweede fase volgens hetzelfde concept een projectvoor kinderen en jongeren van 12 tot en met 24 jaar uit tevoeren.

47

Meer informatie:Gemeente Heerenveen

Mevr. I. Reitsma, medewerker Integraal Beheer OpenbareRuimte

Postbus 150008440 GA Heerenveen

(0513) 61 76 68i.reitsma@heerenveen.nl

www.heerenveen.nl

Potmarge, de tuin vanLeeuwarden

LEEUWARDENDuurzaam Watersysteem

Potmarge/ Waterspeelplaats

Bekroond

Elke vernieuwing of restauratie in de

ruimtelijke omgeving biedt mogelijkheden

om ruimte voor kinderen en jongeren te

maken. Dat bewijst het project Blauwe

Diamant in Leeuwarden (Ljouwert). Er

moest een nieuwe persleiding worden

aangelegd en de werkzaamheden die

daarvoor noodzakelijk waren, zijn

aangegrepen om de Potmarge weer

gedeeltelijk terug te brengen in de oude

staat. En meer dan dat. 49

50

Natuur in de stadEen van de oudste middeleeuwse waterlopen van Friesland isde Potmarge, een rijksmonument en uniek natuurgebied tenzuiden van Leeuwarden. De waterloop slingert zich van hetbuitengebied de stad in en vormt zo een geleidelijke overgang tussen natuurlijke stilte en stedelijke drukte. Binnen de stadsgrenzen liep de Potmarge langs een stede-

lijke vernieuwingswijk, een woonwagenkamp, een arbeiders-wijk en een nog te ontwikkelen gebied voor woningen. Degemeente Leeuwarden wilde de monumentale betekenis vandeze waterloop zo goed mogelijk tot zijn recht laten komenen zocht tegelijkertijd naar een manier om het gebied optimaal te gebruiken, zodat omwonenden er zoveel mogelijkplezier van konden hebben. De versterking van de belevingvan natuur in de stad stond daarbij voorop. In november2000 gaf de gemeenteraad van Leeuwarden zijn goedkeuringaan het overkoepelend programma Blauwe Diamant, waar hetproject Duurzaam Watersysteem Potmarge deel van uitmaakt.Binnen de hoofddoelstellingen van dit project – verbete-

ring van waterkwaliteit, van de ecologische potentie van

water en oever, van recreatieve waarde en van ruimtelijkekwaliteit – paste het ontwikkelen van een waterspeelplaatsvoor kinderen. In de loop van de Potmarge werden afwisselend links en

rechts groene lobben en plas-en-drasgebieden aangelegd,waardoor een brede(re) strook natuur ontstond. Elke lobkreeg een eigen invulling die paste binnen het karakter vandie specifieke plek. De Waterspeelplaats werd op een vandeze groene lobben aangelegd. Binnen de drie sferen van hethele project (stadstuin, recreatieve zone en deltazone) lagde waterspeelplaats vanuit de stad gezien, op de tweede lob,binnen het stadstuingedeelte.Er werden fiets- en wandelpaden aangelegd. Zo kreeg de

Potmarge haar oorspronkelijke aanzicht terug en zijn er nuallerlei mogelijkheden om van de natuur te genieten.

DenktankDe plannen voor de Potmarge werden opgesteld in voort -durende samenspraak met een ‘denktank’ van vertegen -woordigers van de aanliggende wijken en diverse belangen- 51

52

groepen in Leeuwarden op het gebied van milieu en natuuren vertegenwoordigingen van aanliggende bedrijven en organisaties. Elk onderdeel van het totale plan werd in devorm van een ruwe schets eerst aan de leden van de denktank voorgelegd. Na verwerking van hun deskundigeopmerkingen werden de plannen nogmaals met hen besproken. De definitieve besluitvorming startte pas nadatde denktank de definitieve plannen had gezien en men heteens was over de uitvoering. Daarmee kreeg het project eenbreed draagvlak. Dit werd nog versterkt door de groot opgezette voorlichting voor het publiek na de officiële goed-keuring van de plannen. De denktank wordt ook nu, na de voltooiing van het pro-

ject, tweemaal per jaar door de beheerder van het gebiedgeraadpleegd. De gemeente heeft ondanks de grote investe-ring in tijd deze betrokkenheid van de denktank als zeerpositief ervaren. In de eerste fase zorgde het voor een lang-zamer start, maar die ‘verloren’ tijd werd ruimschoots terug-verdiend door het uitblijven van bezwaarschriften en derge-lijke. Deze aanpak van de communicatie met betrokken

groepen had de gemeente Leeuwarden in eerdere projectengeleerd, en dat bleek nu zijn vruchten af te werpen.De totale looptijd van het project was vier jaar. Eind 2002

begonnen de werkzaamheden en vanaf september 2004 spelen kinderen naar hartelust op De Waterspeelplaats.

Meer dan een park De gemeente Leeuwarden vond, als uitvoerdster van het project, dat de Potmarge ook een ontmoetingspunt van debewoners van de omliggende wijken moest worden. In deoude situatie was er weinig groen en speelruimte. De inkarakter en samenstelling gescheiden wijken kenden nauwe-lijks interactie. De ligging van de Potmarge stimuleert nu deinteractie tussen de aangrenzende wijken en bevolkings -groepen. De bewoners komen elkaar nu tegen in de ongeveer2000 vierkante meter grote stadstuin. De Waterspeelplaats bestaat uit een natuurlijke ‘vijver’, die

hoger dan het waterpeil van de Potmarge ligt, met daarin eeneiland. Dit eiland, een grote zandspeelplaats, is bereikbaardoor middel van allerlei spannende speelattributen. De 53

54

‘vijver’ wordt omgeven door een glooiend grasveld. De water-kwaliteit van de vijver blijft op peil door de constante door-stroming met behulp van een pomp en de waterplanten in deplas-en-drasgebieden. Het water stroomt via een waterval-oversteekplaats weer terug de Potmarge in. Het is belangrijkom de waterkwaliteit te bewaken; ook al is De Waterspeel-plaats geen officiële zwemplek, de kinderen komen wel incontact met het water. Het meten van de kwaliteit wordt doorWetterskip Fryslân (Waterschap Friesland) verzorgd.Kinderen vanaf 7 jaar kunnen nu heerlijk en veilig spelen

met de eenvoudige en meest begeerde speelattributen: wateren zand. Er is voor elke leeftijd iets te doen, kinderen kunnenhun fantasie de vrije loop laten. Voor wie liever als ‘jongeonderzoeker’ het veld in gaat, is er de watervalbrug, waar jewaterstromen kunt afsluiten en sturen en op die manier spelenderwijs allerlei proefjes kunt doen. Klimrekken, vlonders en andere speeltoestellen zijn gemaakt van duur-zaam FSC-hout. Het verloop van het zand bleek na voltooiing van de speel-

plaats groter dan ingeschat. Hier hadden extra maatregelen 55

De projectleider van het project Duurzaam WatersysteemPotmarge draagt met ingang van 1 januari 2005 de vol-gende zaken over aan de zorg van de manager buiten-dienst van de sector Wijkzaken:• uitvoering van het beheerplan binnen de beschikbaremiddelen met als doel het realiseren en handhavenvan de duurzame doelstellingen van het project, t.w.verbetering water- en ruimtelijke kwaliteit en de eco-logische potentie.

• minimaal twee keer per jaar overleg met de ‘denktank’• op verzoek van bewoners, bezoekers en/of de denk-tank het aanbieden van excursies in het plangebiedvan de Potmarge.

Certificaat van overdracht voor het beheerplan

genomen moeten worden. Achteraf gezien zou het plaatsenvan vleugelhekjes bij de ‘brughoofden’ een goede oplossingzijn geweest om dit te voorkomen. Omdat het project goed-koper uitviel dan begroot was, waren de financiële middelenvoorhanden om alsnog ‘vleugelhekjes’ die het zand tegen-houden, te plaatsen.

BeheerHet project werd uitgevoerd onder de sector milieu van degemeente. De uitvoering van het civiel-technische gedeeltevond grotendeels plaats onder leiding van de secor ROI. DeAfdeling Wijkzaken van de gemeente Leeuwarden is nu verantwoordelijk voor het beheer van De Waterspeelplaats. Er zijn daarbij afspraken gemaakt over doorbelasting van de

kosten van waterbeheer aan Wetterskip Fryslân. Bij de startvan het project was het echter allerminst duidelijk wie verant-woordelijk zou zijn voor het beheer en hoe het gefinancierdzou worden. Het is uiteindelijk goed geregeld, maar degemeente had liever van tevoren deze punten afgesproken.Ook merkte de gemeente dat het bij een dergelijk project

goed is je te realiseren dat de planning van de bouw en restauratie niet synchroon loopt met de natuurontwikkeling.De natuur heeft meer tijd nodig om te groeien en te bloeien.De natuurlijke ontwikkeling in de Potmarge is dus nog steedsgaande. Die moet gevolgd, beheerd en waar nodig bijge-stuurd worden. Hier moet reeds bij het begin van een dergelijk project rekening mee worden gehouden.56

Verheugend is dat ook het gebruik van de Potmarge aan ont-wikkeling onderhevig is. Na afronding adopteerde de bredeschool in de wijk het gebied en gebruikt deze het voornatuureducatie en biologielessen. De scholen voor het voort-gezet en beroepsonderwijs trekken het gebied in voor prak-tijklessen beheer, natuureducatie en biologie.

MeerwaardeDe Potmarge draagt op meerdere punten bij aan de kwaliteitvan het wonen en werken en het leven en spelen in de om -geving. De omliggende wijken worden met elkaar verbondendoor fiets- en wandelpaden. Er zijn vlonders om over hetwater te fietsen en te wandelen, te vissen en er zijn aanleg-steigers voor kleine boten en kano’s. De natuur heeft veel meer ruimte gekregen en het water-

beheer vindt op een milieuvriendelijker wijze plaats.De omgeving bood voor de start van het project weinig

speelruimte voor de jeugd. De stedelijke vernieuwing in deomliggende wijken kon daar niet veel aan toevoegen. De Potmarge biedt de buurtkinderen nu ruimschoots buitenruim-

te en volop ontspanning en speelmogelijkheden voor alleleeftijden. Door de ligging tussen wijken en het uiteenlopend

karakter komt men elkaar echt tegen in dit gebied.

Meer informatie:Gemeente Leeuwarden

Mevr. J. BruiningPostbus 21000

8900 JA Leeuwarden(058) 233 88 43

jbruining@leeuwarden.nl

www.leeuwarden.nl 57

Ruimte voor iedereen

MEPPELTroelstraplein

Bekroond

Haveltermade in Meppel is een woonwijkuit de jaren zestig zoals we die in vrijwelelke Nederlandse gemeente tegenkomen.Het merendeel van de huizen bestaat uitgoedkope huurwoningen. Deverhuurbaarheid daarvan vormde in dejaren negentig een probleem en de wijkging wat achteruit. De buurt werd hier endaar zelfs onveilig en kreeg een slechtimago. De openbare ruimte was verouderden een lappendeken van reparatiewerkenen kleine noodingrepen geworden. Zowaren overal in de wijk verschillendemaatregelen genomen om de snelheid vanhet autoverkeer wat af te remmen, maareen integrale aanpak van desnelheidsbeperking ontbrak. Samen metde woningcorporatie en de StichtingWelzijn Meppel besloot de gemeente omde wijk aan te pakken. 59

Prettig planIn de oorspronkelijke stedenbouwkundige opzet was hetTroelstraplein het hart van de wijk, met winkelruimte, eenkerk, een buurthuis en een pierenbadje voor kinderen. Sindsde bouw van de wijk echter namen de automobiliteit en debehoefte aan parkeerplaatsen toe, waardoor delen van hetplein veranderden in parkeerplaatsen. Door de aanscherpingvan hygiënerichtlijnen moest het pierenbadje worden ge -sloten. Ook de bebouwing rond het plein begon te verloe -deren. Eén flat trok steeds meer problematische huurders enhet werd moeilijker om de woningen rond het plein te verhuren. Zo kreeg het plein in de loop der jaren een troos -teloos karakter. Het werd doorsneden door een weg en hadeen verwaarloosd voetbalveldje, wat onduidelijk groen enonderbenutte parkeerplaatsen. In interviews en buurtenquêtes gaven de buurtbewoners

aan wat ze wilden: een prettig, overzichtelijk, veilig en groenplein met veel speelmogelijkheden, een ontmoetingsplekwaar iedereen zich thuis kan voelen. Oudere bewoners dachten nog met weemoed terug aan het pierenbadje. Deze

wensen vormden het uitgangspunt voor het project wijkont-wikkeling Haveltermade. In het project werkten drie partijen samen, te weten de

woningcorporatie Stichting Woonconcept, Stichting WelzijnMeppel en de gemeente Meppel. Zij werden bij de wijkont-wikkeling geadviseerd door een bewonersplatform, samen -gesteld uit bewoners van de verschillende buurten in de wijk. Bij de planontwikkeling van deelgebieden van de wijk

werden de bewoners betrokken. Hun werd vooral gevraagd desterke en zwakke punten van het deelgebied aan te geven.Aan de hand daarvan werden verschillende varianten uit -gewerkt, die vervolgens weer met de buurt werden besproken. Daarnaast kregen alle bewoners informatie via de wijkkrant

Kijk op de Wijk en via brieven.Om de kinderen bij de ontwikkeling van het Troelstraplein

te betrekken werd er voor hen een dichtwedstrijd georgani-seerd. De gedichten moesten gaan over het plein en spelen.Het winnende gedicht werd het motto voor het hele project.Ook de basketbalvereniging Red Giants dacht intensief meeover de inrichting van het basketbalveld/voetbalveld. 60

61

Ondanks deze activiteiten om buurtbewoners bij de ontwik -keling van het plein te betrekken, zijn er in de loop van hetproject toch enkele groepen buiten beeld geraakt, zoals jongeren die veel op straat zijn, geen wijkkrant lezen en nietop buurtavonden komen. De gemeente Meppel zal een volgende keer extra aandacht geven om hen binnenboord tehouden. In de praktijk bleek het voor de voetballers en basketballers moeilijk om het sportveld te delen. De voet -ballers voelden zich aanvankelijk gepasseerd omdat de doel-tjes pas na de feestelijke opening konden worden aange-bracht, terwijl de basketballers tijdens de opening kondenschitteren met een demonstratiewedstrijd. Dit leidde aan -vankelijk tot bonje tussen de twee groepen, maar inmiddelshebben ze zich weer met elkaar verzoend.Ook zijn kerkgangers en de ‘vrije sporters’ nogal eensgezind

in hun scepsis over het delen van het sportveld. Het sport-veld kan in principe door de kerkgangers gebruikt worden alsparkeerplaats. De gedachte daarachter is dat de kerk vooralop zondagochtend veel bezoekers heeft, op een tijdstip datde sporters nog niet buiten zijn. Beide partijen denken hier62

Maak er een evenement vanOm de buurt bij het project te betrekken bedacht het projectteam telkens nieuwe dingen. Zo werd de verplaatsingvan een kastanjeboom een evenement op zich. Een monu-mentale kastanje moest door het verleggen van de weg vanplaats veranderen. Het Driekoningenfeest werd aangegre-pen om de scholen in de buurt bij de verhuizing te betrek-ken. De kinderen uit groep 4 en 5 van openbare basisschool deWoldstroom en van de Beatrixschool legden hun fantasieënover het verplaatsen van de enorme boom vast in tekenin-gen. De tien mooiste tekeningen werden door kunste -naressen uit de buurt beoordeeld en de winnaars mochtenbij een bakker in de gemeente broodjes bakken voor alleleerlingen van beide scholen en van de Mackayschool voorzmlk-kinderen. In sommige broodjes waren kastanjes verstopt en de kinderen met zo’n broodje mochten na hetherplanten de 84 ton wegende boom als eerste water geven,terwijl alle kinderen toekeken. Dat werd een hele happeningrond de kastanjeboom.

echter anders over en de kerkgangers zien het idee om tussende sporters te parkeren niet zo zitten. Het alternatief is echter dat er of geen sportveld is, of geen parkeerplaatsenzijn. Hoe het gedeeld gebruik van het sportveld in de praktijkuit zal pakken, moet de toekomst nog uitwijzen. De kerk isnamelijk een tijd gesloten geweest in verband met eengrootscheepse verbouwing.

Het planHet schetsontwerp voor het plein, opgesteld door Parklaanlandschapsarchitecten, was in juni 2003 gereed. De land-schapsarchitect vertaalde alle verzamelde wensen van debuurtbewoners in een Actieplan Buitenruimte DeelgebiedTroelstraplein. In plaats van één plein werd het Troelstra-plein nu een samenhangend geheel van verschillende pleintjes en plekken die door verschillende groepen gebruikt

kunnen worden. Zij zien en horen elkaar wel, maar hebben –uitzonderingen daargelaten – geen last van elkaar. Op diemanier werd het een plan voor alle leeftijden. Het nieuweplein moest een groene ontmoetingsplek worden, bestaandeuit een groot grasveld met hoge bomen en struikengroepenen omgeven door hagen. In het grasveld liggen nu drie promenades: de speelstrip, het kerkenpad en de ontmoe-tingsstrip. De speelstrip loopt langs de noordzijde van hetplein met allerlei speeltoestellen en vrije ruimte. Het kerken-pad loopt naar het noorden. De ontmoetingsstrip verbindtgroene ruimtes met elkaar en met de ontmoetingsplekken inde wijk, het wijkcentrum, de kerk en het basketbal-/voetbal-veld. Zo worden kerk en wijkcentrum ook meer betrokken bijde openbare ruimte. Tevens biedt het plein de gelegenheidom evenementen voor de wijk te houden. Nieuwe verlichtingmaakt het plein ook ’s avonds aantrekkelijk en toegankelijk. Nu is er op het nieuwe plein voor iedereen wat te beleven.

Kinderen van 0 tot 12 jaar kunnen spelen op de speelstrip.Jongeren van 12 tot 24 jaar kunnen basketballen en voetbal-len op het sportveld. Met een knipoog naar het oude pieren- 63

badje kan het basketbalveld bij vorst omgetoverd worden ineen ijsbaan. Op hoogtijdagen kunnen kerkgangers eventueelop het sportveld parkeren. Ouderen spelen jeu de boules opde ontmoetingsstrip. Het groen van het Troelstraplein wordt beheerd door de

gemeente Meppel en de Stichting Woonconcept. De gemeentebeheert verder de wegen, speeltoestellen en het straat -meubilair. Het sociaal beheer valt onder Stichting Welzijn.Het bewonersplatform wordt betrokken bij nieuwe ontwik -kelingen op en rond het plein.

64

Het winnende gedicht

Het winnende gedicht van de kinderen is op de speelstripafgebeeld. Het luidt als volgt:

Ik zie je staanHet gaat me niet aanToch wil ik weten wie je bentDus lok ik je uit de tentKom, laten we spelenHet is gezellig hieren samen hebben we meer plezieralles is mooi en groen, wat zullen we doen?Hinkelen, rennen, klimmen of spelen dat we moedertje zijn?Ja het is fijn op het Troelstraplein!

Naiyee Erhunmwanse (9 jaar)

Doel bereiktHet het vernieuwde Troelstraplein is de leefbaarheid in dewijk sterk vooruitgegaan. In zijn nieuwe jasje trekt het pleinzelfs mensen van buiten de wijk om te komen basketballen,voetballen of jeu de boules te spelen. Het heeft ook eenpositief effect op de voorgenomen sloop van de drie flats aande noordzijde: die wordt heroverwogen, omdat nu wel voldoende huurders zijn te vinden. Gedurende het hele proces van ontwerp en uitvoering

waren buurtbewoners, verenigd in een platform, erbij betrok-ken. De gemeente Meppel vond het van wezenlijk belang omde communicatie met de buurtbewoners gedurende het heleproject zo intensief mogelijk te onderhouden.Daarom is het ook echt een plein van de buurt geworden. De

buurt is trots op het resultaat en voelt zich medeverantwoorde-lijk voor het plein. De heropening van het plein werd dan ookeen groot wijkfeest. Er waren allerlei wedstrijden en demonstra-ties, zoals een basketbalclinic voor de hele buurt georganiseerddoor de Red Giants. Dit was zo’n succes dat wijkbewoners heb-ben besloten er een jaarlijks feest van te maken. 65

Meer informatie:Gemeente Meppel

Mevr. H. van VonderenProjectleider wijkontwikkeling Haveltermade

Postbus 5017940 AM Meppel(0522) 85 05 62

h.vvonderen@meppel.nl

www.meppel.nl

Westblaak, the place to skate

ROTTERDAM CENTRUMRAAD

Skatepark Westblaak

Genomineerd

Ruimte is in grote steden een schaars en

kostbaar goed. Plekken waar de jeugd zich

kan vermaken, ontspannen en vooral

anderen kan ontmoeten, komen daarom

vaak in het gedrang. Dat je met fantasie en

durf toch volop ruimte voor jongeren kunt

creëren, bewijst het Skatepark Westblaak

in het centrum van Rotterdam. 67

68

69

Initiatief van de jeugdBegin jaren negentig gingen steeds meer jongeren skaten. Demogelijkheden waren echter zeer beperkt, want vrijwel nergens waren er aparte voorzieningen om deze sport tebeoefenen. Rotterdamse jongeren gebruikten allerlei plekkenom hun kunsten te vertonen, waaronder het bordes van hetstadhuis. Dit gaf overlast en ze werden niet alleen hier, maaroveral weggestuurd. In 1997 was dat aanleiding voor skaten-de jongeren om een handtekeningenactie te beginnen metals doel een skatebaan in het hart van de stad. Twee gemeentelijke diensten, de Dienst Recreatie Rotter-

dam en de Dienst Stedebouw en Volkshuisvesting, maaktengeld vrij om een plan voor een skatepark te ontwikkelen. Inhet plan kwam de Westblaak als de beste lokatie naar voren.

Een verloren strookDe Westblaak werd in de jaren tachtig ingericht als een passantenpromenade, maar die functie heeft hij nooit vervuld. De ruim opgezette middenberm was vooral desolaaten vormde een barrière in de buurt. Het plan voorzag dat een

meer intensief stedelijk programma een verbindend elementkon gaan vormen tussen de verschillende gebieden.De Westblaak was verder een plek in de buurt van een aan-

tal ontmoetingspunten van de doelgroep. In de aangrenzen-de Witte de Withstraat waren namelijk meerdere skatewinkelsgevestigd. Het feit dat de Westblaak een belangrijke verkeersader in70

het centrum van Rotterdam was en is, werd voor de doel-groep juist als een voordeel gezien. Skateboarders, inline -skaters, rollerskaters en BMX-fietsers beoefenen hun sportindividualistisch en veelal ongeorganiseerd. Een belangrijkdeel van hun plezier is ‘zien en gezien worden’. De plannen-makers hebben in dat kader heel goed beseft dat de voor -ziening de doelgroep zeer tot de verbeelding zou moetenspreken om een goede kans van slagen te hebben.

Samenwerking In overleg met deskundigen van de skatewinkels werd er eenplan gemaakt voor de hele middenstrook. Het was belangrijkom een goede afscheiding tussen het skatepark en de rij -banen aan te brengen. Dit werd gerealiseerd door naast debuitenste rij bomen die bleven staan, over de hele lengteeen brede haag te planten. Waar nodig werd de afscheidingnog verbeterd met hekken. Het skatepark telt elf verschillen-de toestellen voor alle soorten en categorieën skaters. Omdeze roestvrijstalen ‘obstacles’ loopt een ringbaan voor rond-rijden. Midden op het terrein is het onderkomen van de

beheerder van het skatepark en voor de verhuur van skates.Aan de andere kant van de toestellen is de horecagelegen-heid American Diner. Binnen de gemeente Rotterdam was samenwerking nodig

om dit project te realiseren. Het plan werd ontwikkeld doorde twee eerder genoemde diensten. Bij de uitwerking warenverder Gemeentewerken en Stedelijk Jeugdbeleid betrokken. 71

Deze laatste zorgt tot op heden voor het activiteitenprogram-ma en het beheer van het skatepark. De financiering van hetplan, begroot op 1,8 miljoen gulden (ongeveer € 805 000)kwam bij dezelfde afdelingen vandaan. Gemeentewerken namhet onderhoud voor zijn rekening (toen begroot op 27 500gulden per jaar) en het beheer en de activiteiten werd deeerste drie jaar voor 85 000 gulden per jaar vanuit het Stedelijk Jeugdbeleid gefinancierd.

MeerwaardeIn november 2000 opende de toenmalige wethouder Els Kuijper het skatepark. Het centrum van de stad bood de jon-geren nu een eigen plek om te skaten en elkaar daarbij teontmoeten. Niet iedereen was hier aanvankelijk blij mee.Omwonenden vreesden een verloedering van de buurt enoverlast van jongeren. Dat viel in de praktijk enorm mee. De

jongeren gaven alleen overlast als ze wilden schuilen voor deregen onder de overkappingen van de winkels aan de West-blaak. Zelf hadden de jongeren overlast van het ontvreemdenvan spullen die ze tijdens het skaten aan de kant haddengelegd. Op beide punten zijn inmiddels maatregelen genomen door een overkapping en kluisjes op het park teplaatsen. 72

Inmiddels is Skatepark Westblaak een begrip onder skaters enwelhaast een toeristische attractie. De bankjes aan de zijkanten zijn op zonnige dagen druk bezet met toe -schouwers. Op de Westblaak zijn inmiddels ook de Rotter -damse Jongeren Raad en de rechtswinkel voor kinderen en jongeren gehuisvest.

73

Meer informatie:dS+V

Gemeente RotterdamMevr. A. Fontein

Postbus 66993002 AA Rotterdam

(010) 489 55 68

www.centrumraad.rotterdam.nl

Unieke multiculturelespeelplek

ROTTERDAMDELFSHAVEN

Multiculturele buiten-ruimte Schiemond

Genomineerd

Rotterdam is een stad met een enorme

verscheidenheid aan culturen. Dan is het

best een opgave om alle inwoners zich in

hun buurt thuis te laten voelen. Het

Multiculturele Buitenruimteplan,

onderdeel van het programma Veelkleurige

Stad, wil de inwoners daarbij helpen. Bij

de uitvoering van dit plan geven

wijkbewoners, onderwijsinstituten en

gemeentelijke diensten via een

projectmatige aanpak samen vorm aan de

openbare ruimte. Een van die projecten is

de ‘multi culti speelplaatsen’ in de wijk

Schiemond, Rotterdam West. 75

76

Zelfgemaakte speelobjectenDe cultureel zeer gemêleerde deelgemeente Rotterdam Delfs-haven wilde bij het ontwerp en de ontwikkeling van speel-plekken in Schiemond zoveel mogelijk groepen uit de buurtbetrekken. Dat waren niet alleen de gebruikers: kinderen van4 tot 12 jaar. Ook de ouders, de onderwijsinstellingen en deoudere jeugd uit de buurt moesten een bijdrage kunnen leveren.Samen met de gemeente bepaalden kinderen en jongeren

gesteund door het opbouwwerk en bewonersorganisatieseerst op welke plekken men een of meer speelobjecten konplaatsen en welke specifieke mogelijkheden de gekozen lokaties vervolgens boden. De ontwerpfase werd begeleid door een ontwerpersgroep.

Deze organiseerde samen met het opbouwwerk specialedagen waar in alle vrijheid en met veel fantasie objectenwerden ontworpen.Ook de leerlingen van groep vijf tot en met acht van nabij-

gelegen basisschool De Boog werd gevraagd ontwerpen temaken. De kinderen maakten allemaal een tekening van hun

ideale speelplek. Deze tekeningen werden verwerkt in collages en daaruit kwamen grondvormen voor een aantalspeelobjecten naar boven. Op een speciale bijeenkomst vooromwonenden werden de resultaten gepresenteerd. De buurtmocht daarna stemmen voor de mooiste, beste, leukste enspannendste ontwerpen. De geselecteerde ontwerpen werdenvervolgens gekeurd op veiligheid en op bruikbaarheid. Waarnodig werden ze aangepast aan de eisen en de definitieveversies werden uiteindelijk in de buurt tentoongesteld.Het bouwen van de speeltoestellen naar deze ontwerpen

werd een leerwerkopzet voor de leerlingen van de groen-school AOC Wellandcollege. Het hele proces werd van begintot eind op de voet gevolgd in de Kinderkrant van basis-school De Boog, waar uiteraard ook weer kinderen aan mee-werkten.

CoördinatieOm zoveel partijen bij de ontwikkeling van deze speel -plaatsen betrokken te houden was een stevige centrale regienodig. De gemeente deed dat niet zelf, maar huurde een 77

onafhankelijke projectleider in. Die moest de afstemmingtussen Gemeentewerken, Onderhoud Wegen en Groen,Opbouwwerk Delphi Delfshaven, basisschool De Boog, AOCWellandcollege en de deelgemeente verzorgen.De kinderen werden overigens ook betrokken bij de plan-

ning en uitvoering. Ze leerden veel van het opstellen van eendraaiboek. Ze moesten echt gaan plannen en organiseren enkregen bijzondere problemen op te lossen. Hoe krijg je

bijvoorbeeld boomstammen van hetKralingse Bos naar de lokatie aan deandere kant van de stad? Wat moet jedan allemaal regelen? Wie moet jewaarschuwen en wie moet toestem-ming geven? Welk gereedschap is ernodig? Als basismateriaal voor de speel -

toestellen werd voor hout gekozenmede omdat er in het Kralingse Bosgerooide bomen beschikbaar waren.Dat leverde tevens een tweede leer -

aspect op: natuureducatie en ecologie. Wat is het nut vaneen boom? Welke waarde heeft het groen in de stad? Mag jeeen gezonde boom zomaar omhakken? Hoe gaat men in verschillende culturen daarmee om?

Diverse culturenAl tijdens de ontwerpfase kwamen de verschillende cultureleachtergronden van de kinderen naar boven. Ze hadden78

verschillende ideeën over hoe ergespeeld werd en hanteerden daarbijuiteenlopende gedragsregels. Ook hunvoorkeuren voor gebruikte materialenen de omgeving varieerden. En de culturele achtergrond beïnvloedde desmaak voor vormen en kleuren, waarbijde kinderen zich het meest thuis zouden voelen. Zij leerden tevens hun ervaringen

met anderen te delen via een kinder-krant. Tijdens het maken van de Kinderkrant op basisschool De Boog leerden de kinderen ver-der om samen te werken. De leerlingen mochten zelf mee omboomstammen uit te kiezen in het Kralingse Bos. In de krantdeden ze daar dan weer uitgebreid verslag van. De leerlingenvan de groenschool voerden dat deel van het project uit. Zijverzorgden het vervoer van de bomen en maakten van deruwe boomstammen de gezamenlijk ontworpen speelobjecten. Er zijn uiteindelijk fascinerende vormen ontstaan. De

speeltuin werd een symbiose van vormen en functies uit alledelen van de wereld. Iedere vorm verloor zich weer in anderevormen. Lijkt het op een boot, een vogel, een klomp? Het istegelijk Arabisch, Zuid-Amerikaans en westers. En toch zijnhet allemaal speeltoestellen.

ResultaatHet project heeft bijzondere resultaten opgeleverd. De kinde- 79

80

Uit de Kinderkrant van De Boog

De speelplekWe zijn naar de afgehakte boomstammen gaan kijken, wewaren om 13;uur gaan kijken op dinsdagZe zijn er goed mee begoinnen en jullie weten natuurlijk dat de speelplek Hier ergens komt Dus er zijn dikke boomstammen die zijn eraf gehaaldDus ze hebben 3m diep onder het gras gegravenOmdat er een boomhut daar komten gaan ervan een mooie speelplek makenhet wordt heel goed eraan gewerkt de werkers doenhun best tot nu toe word eraan gewerkt dat ze het makenen er

komen veel speeldingen zoals doolhof en een evenwichts-balk hetwordt heel sucses vol en nog veel dingen komenok hoo dat de kinderen met e speelplek goed omgaan wanthet zoueen zonde zijn om die speeltoestellen kapot te makendus ik hoop dat jullie ook zuinig zijn op speeltoestellenwant dan is er een probleem dus wil je met de speel toeste-len goedom gaanen dat jullie er mee mede werking hebbenwant juli moeten wel blij zijn dat het voor julie komtdus ik hoop dat dit allemaal voor juli goed is

Meer informatie:Deelgemeente Delfshaven

Dhr. A. Nouwen, senior beleidsadviseur OKZ

Looiershof 13024 CZ Rotterdam(010) 425 04 38

a.nouwen@delfshaven.rotterdam.nl

www.delfshaven.rotterdam.nl

ren leerden mee te denken en te beslissen over de vorm -geving van hun woonomgeving en eigen speelplek. Daarbijkwamen zij allerlei aspecten van andere culturen tegen. Zijbeseften dat het veel moeite kost om een idee tot uitvoeringte brengen en leerden hoe zo’n proces begeleid moet worden.Uiteindelijk zullen zij waarschijnlijk ook zorgvuldiger met despeeltoestellen en de omliggende terreinen omgaan.De groenschool gebruikte het project als leerwerkproces in

de opleiding en kreeg een uitgelezen kans om bijzondereleerervaringen voor de leerlingen te creëren.De wijk Schiemond werd verrijkt met bijzondere vormen in

de openbare ruimte waarin verschillende culturen samen zijngekomen en die tegelijkertijd een functie hebben als speel-toestel voor de kinderen. De speelvoorzieningen zijn tot slot geplaatst op voor -

malige binnenterreinen, die tot dan toe nauwelijks een func-tie hadden. Door de ligging tussen de huizen in is er vanuitde woningen altijd toezicht. Tevens vormen de blokken metspeelvoorzieningen kindvriendelijke verbindingen tussenhuis, school en sportvoorzieningen. 81

Vanbraakliggend

land naarspeelgrond

ROTTERDAMDELFSHAVENProefpark De Punt

Bekroond

Braakliggende terreinen in een gebouwde

omgeving geven vaak problemen, omdat

niemand zich erom bekommert. Er wordt

vuil gestort, het is een

hondenuitlaatplaats en als het donker is,

roept het bij voorbijgangers extra

gevoelens van onveiligheid op. In

Rotterdam Delfshaven zagen ze zo’n stuk

grond juist als een kans en een uitdaging. 83

Project met de buurtAan de Hudsonstraat in Rotterdam Delfshaven lag een braak-liggend terrein van 40 bij 200 meter. Het zou nog jaren durenvoor de plek een vaste bestemming zou krijgen binnen deherstructurering van de wijk Bospolder met als sluitstuk hetDakpark (www.dakparkrotterdam.nl). Het bestuur van dedeelgemeente Delfshaven wilde de dreigende verloederingvoor zijn en besloot iets met het terrein te doen en de buurt

daar zoveel mogelijk bij te betrekken. Tevens kon het projectgebruikt worden om te oefenen met participatie en zelf -beheer voor een wijktuin in het te bouwen Dakpark.De deelgemeente vroeg het netwerk Creatief Beheer, een

bureau dat ervaring heeft met integrale buurtprojecten, hetvoortouw te nemen bij de ‘groene’ invulling van het terrein.Creatief Beheer werkte niet met een van tevoren geheel uit-gewerkt plan. Het park moest in de loop van de tijd juist84

‘organisch groeien’. Daartoe werden alle onderdelen van deontwikkelingen van Proefpark De Punt in samenhang metelkaar aangepakt: ontwerp, inrichting, beheer, onderhoud engebruik. De mensen van Creatief Beheer begonnen aan hetpark te werken. De omwonenden werden nieuwsgierig, kwamen kijken, maakten kennis en gingen meedoen. Zo werder een begin gemaakt met het bevorderen van de socialecohesie in de wijk.Het terrein is door de lage drempel en de uiteenlopende

activiteiten aantrekkelijk voor alle buurtbewoners, jong enoud, en het is voor iedereen toegankelijk. Het is een parkwaar spontane ideeën van buurtbewoners een kans moetenkrijgen.

MultifunctioneelJe kunt een stuk grond niet zomaar laten liggen en vertellendat iedereen er wat mee mag doen. Het is belangrijk datiemand de activiteiten centraal coördineert, want anderskrijgt het stuk grond alsnog de uitstraling van braakliggendterrein. Het terrein moet ingericht worden en die inrichting

moet multifunctioneel zijn om daadwerkelijk van de buurt tezijn. Dat wil zeggen dat het door verschillende groepen ofindividuele bewoners gebruikt kan worden voor sport, spel,recreatie, groenactiviteiten, wandelen, een praatje maken,natuureducatie, dieren verzorgen en alles wat je maar verderkunt verzinnen. In deze opzet is een goede communicatie tussen de

gebruikersorganisaties belangrijk en is een centraal coördi-natiepunt dat stimuleert en initieert, onontbeerlijk. CreatiefBeheer vervulde deze rol en bewaakte tevens het budget vanhet Proefpark De Punt. De belangrijkste criteria die de buurtbewoners aanvoerden

voor de uitvoering van het project zijn duidelijk:• mogelijkheden om het terrein multifunctioneel te gebruiken• geen rotzooi• geen overlast• het terrein moest een open karakter hebben, iedereen kanhet gebruiken

85

Er werd gekozen voor een ‘landelijke’ uitstraling, waarinallerlei activiteiten mogelijk zouden zijn: picknicken, huttenbouwen, tuinieren, kippen houden en dergelijke. Het project werkte als een uitwisselingspunt van informa-

tie van officiële instanties (gemeente, politie, wijkinstanties,scholen) en buurtbewoners door de contacten die werdengelegd over de inrichting. Voor de communicatie en een goedbeheer speelde de fysieke aanwezigheid van de coördinatoreen belangrijke rol. Het terrein werd ingericht in drie zones. De eerst is een

ontmoetingszone/recreatieplek met een tuinhuis, picknick -tafels, een kippenren, een duiventil en een speeltoestel.Daarnaast is er een wandelzone, waar de buurt kan tuinierenen wandelen tussen bloemperken en moestuintjes. Er is ophet terrein een bouwkeet voor tuingereedschap neergezet.Om de rest van het park schoon te houden, is wandelen metde hond alleen toegestaan in de speciale hondenuitlaatzone.In de sport- en bouwzone kunnen kinderen hutten bouwenen kan iedereen zich sportief helemaal uitleven. Als ondersteuning van het gehele proces kreeg het project

een eigen website, waarop de ontwikkelingen waren te volgen, en regelmatig werden items over het Proefpark opRotterdam TV en bij Antenne Rotterdam uitgezonden.

KwetsbaarCreatief Beheer zette demonstratief een ‘kwetsbaar’ tuinhuisneer dat onder meer als buurthuis diende. Dat moest bewij-zen dat in deze aanpak de betrokkenheid van de buurt garantzou staan voor bescherming tegen vandalisme. Ondanks inci-dentele kleine beschadigingen is het bewijs geleverd dat hetwerkt, want veelvuldige en grote vernielingen zijn achter -wege gebleven. Het eigen initiatief liet niet lang op zich wachten.Een buurtbewoner zette zijn duiventil met duiven in het

park. Hij voerde en verzorgde zijn Turkse tuimelaars dagelijksen ’s avonds liet hij ze uitvliegen. Een kippenren zorgde voornog meer leven in de brouwerij, tot de vogelgriep de kippenverplichtte in het hok te blijven. De aanwezigheid van levende dieren gaf buurtbewoners een

extra reden om zich betrokken te voelen bij het Proefpark. Dat86

werd duidelijk toen er kuikentjes kwamen, die vooral opbuurtkinderen een grote aantrekkingskracht uitoefenden.Het groen werd door buurtbewoners geplant en bijgehou-

den. Schoolkinderen legden een tuintje rond de bouwkeetaan. Een sponsor leverde zaad voor wilde bloemen, een ande-re sponsor leverde drieduizend potplanten en een van debuurtbewoners legde een eigen tomatentuintje aan.De website en uitzendingen op Antenne TV speelden een

enthousiasmerende rol in de verspreiding van informatie overen de betrokkenheid bij het proefpark. Als je jezelf op delokale zender of op internet actief bezig ziet in het park, versterkt dat je positieve houding, trots en betrokkenheid.

Het gaat verderOp 9 oktober 2004 werd het Proefpark De Punt officieel en

feestelijk geopend. Bij deze gelegenheid legden bewonershet gras voor een sportveldje. Na de opening gingen de activiteiten onverminderd door: een huttendorp van wilgen-tenen, extra verlichting via het stadsnet, een generator voorelektriciteit overdag.In het eerste seizoen was het Creatief Beheer-team gemid-

deld twee dagen per week aanwezig. In die tijd leerden zijveel kinderen en ouders kennen. Het beheer van het terreinwordt nu ondersteund door buurtvrijwilligers, vooral oudersvan de kinderen die er spelen. Het blijkt dat de kinderen hetleuk vinden om mee te helpen. Op het terrein ontmoetenbuurtbewoners elkaar bij een wandeling, met kinderen of bijhet uitlaten van de hond. Creatief Beheer organiseerde een aantal workshops met

scholen en wist de scholen actief te betrekken bij het onder-houd van het terrein. Zo zijn klassen van de Eloutschool ende Woltgersschool in het buitenseizoen een uur per week aanhet werk. Buurtschool De Boog bouwde mooie wilgentenenhutten, de Lucasschool werkte mee aan een timmerworkshop,kleuters plantten bollen in het najaar. 87

Deze samenwerking verliep in het begin watmoeizaam. De scholen verwachtten meerbegeleiding dan Creatief Beheer kon bieden.De onderlinge communicatie is nu beter envoor de toekomst moet er meer geld komenvoor dit soort begeleiding. Het contact met buurtorganisaties leverde

met TOS (Thuis op Straat) een goede samen-werking op. Zij organiseerden een poppenspelworkshop metTOS-kinderen en TOS legde met de kinderen een eigen tuinaan. Ook is een samenwerking tot stand gekomen met hetRebound Centre, een organisatie die jongeren een tweedekans geeft. Rebound heeft met gesponsord betonijzer eentuinprieel gebouwd en maakte van twee containers een leer-werkatelier.

ToekomstIn het vervolg van het project wil Creatief Beheer de bewo-ners nog meer bij het onderhoud en beheer betrekken, desamenwerking met de scholen intensiveren (schoolpark,

SKVR-activiteiten) en de ontmoetingsfunctie van het terreinversterken om van het Proefpark een ‘dorpsplein’ te maken,een stukje landleven in de stad. Omdat het succes van inter-net en televisie zich bij de buurtbewoners heeft bewezen,wordt meer van deze middelen gebruik gemaakt. Onderzochtwordt of het plein ook gebruikt kan worden voor picknicks,bedrijfsuitjes, muziek, kunstprojecten, schilderdagen enandere evenementen. Alle ervaringen die zijn opgedaan met Proefpark De Punt,

worden meegenomen bij de ontwikkeling van een aan -grenzend vervolgtraject voor het Dakpark. Er is een toezeg-ging dat Creatief Beheer een van de thematuinen van het88

Dakpark mag inrichten en beheren in samenwerking metbewoners en buurtinstanties. Momenteel wordt een overgangsproject opgezet om het

netwerk vast te houden tot de oplevering van het Dakpark in2010, daar het terrein dat nu beheerd wordt, in januari 2007moet worden ontruimd

FinanciënCreatief Beheer had met Rotterdam Delfshaven een budgetvan € 50 000 vastgesteld voor het eerste jaar en € 35 000voor het tweede jaar. Ondernemers en privépersonen hebbenmaterialen gesponsord voor de inrichting en voor activiteitenop het terrein. Daardoor en door extra bijdragen is uit hetreguliere budget minder geld besteed aan activiteiten. Debelangrijkste regel die Creatief Beheer stelt bij het financie-ren van activiteiten, is dat er sprake moet zijn van actieveparticipatie van de bewoners, scholen of organisaties. Gaandeweg het project werd duidelijk dat het budget het

meest effectief ingezet kan worden voor regelmatige fysiekeaanwezigheid en goede begeleiding van de schoolactiviteiten.

Onder voorzitterschap van de deelgemeente Rotterdam Delfshaven vindt iedere zes weken overleg plaats over devoortgang.

89

Meer informatie;Mevr. A. Kana, stedenbouwkundigeGemeente Rotterdam Delfshaven

Postbus 66993002 AR Rotterdam

(010) 489 57 75a.kana@dsv.rotterdam.nl

Dhr. R. Biemans en mevr. K. Keijzer06 14 18 30 01

info@creatiefbeheer.nl

www.creatiefbeheer.nlwww.proefparkdepunt.nl

www.delfshaven.rotterdam.nl

Van snelwegviaduct naardorpsplein

ZAANSTADA8ernA

Bekroond

Eind jaren zestig was het nog mogelijk om

een snelweg dwars door een dorp aan te

leggen. Dit gebeurde in Koog aan de Zaan:

de A8 op palen deelde het dorp volkomen

in tweeën. Daar wordt de laatste jaren

anders over gedacht. In 2001 smeedde de

gemeente, samen met bewoners,

winkeliers en andere belanghebbenden,

plannen om van Koog aan de Zaan weer

één geheel te maken. Het gebied onder de

snelweg moest opnieuw worden ingericht

tot een aangenaam verbindingsplein

tussen beide dorpshelften: het project

A8ernA ging van start. 91

92

Een ambitieus planOp een stadsbrede brainstormdag met deelname van bewo-ners en de gemeente Zaanstad ontstond het ‘10-pleinen-plan’. A8ernA was een van de pleinen die volgens gemeenteen bewoners moesten worden aangepakt om de leefbaarheidte verbeteren. De eerste plannen voor A8ernA werden in

2001 gemaakt. De uitvoering ervan startte in augustus 2004.Het project had tot doel het gebied onder het snelwegviaductvan de A8 in te richten tot een leefbare, prettige en veiligeontmoetingsplek. Daarbij moesten fysieke, sociale en econo-mische aspecten aan bod komen.

93

94

Het plan omvatte het volgende wensenlijstje:• een veilig, groot en uitdagend skatepark • een graffitivrijplaats • voetbal- en basketbalvelden • tafelvoetbalspel • tafeltennismogelijkheden • een parkje en een voetbalkooi op het schoolplein• een nieuw kerkplein met bankjes en groen

• een haventje met aanlegsteiger in de Zaan• opknappen begraafplaats Kogerkerk• parkeerplaatsen• meer veiligheid onder de A8 door verlichting• droogplein, supermarkt (meer publieksbewegingen) enkiosken

• extra groenvoorzieningen in de hele strook

95

96

Ook kunst krijgt ruim baan op het plein in drie, samen -hangende kunstwerken. Op de betonnen pilaren zijn kolom-men met poëtische teksten aangebracht. ZaanZang is eenfontein met een lichtspel en geluiden uit de natuur en uit degeschiedenis van de Zaanstreek. Deze twee objecten zijnweer gecombineerd met een klok.

Voor iedereenHet nieuwe verbindingsplein onder de A8 moest voor ieder-een vanaf 8 jaar een plein worden waar het leuk was om tezijn. Daarom wilde de gemeente zoveel mogelijk wijkbewo-ners vanaf het begin bij het ontwerpen van de zone betrek-ken. Er werd een klankbordgroep ingesteld, bestaande uitjonge en oude bewoners, mensen van de naastgelegen kerk 97

en van de winkeliersvereniging en vertegenwoordigers van deschool en het zalencomplex. Samen met de projectleidingwerkten zij aan het ontwerp. Het skatepark is ontworpen insamenwerking met lokale skateboarders, waardoor het eenvan de topattracties voor skatend Nederland lijkt te worden. Deze vroege betrokkenheid van de omwonenden, belang-

hebbenden en eindgebruikers bij het project is een van desleutels van het succes geweest. De skatezone wordt nu dage-lijks druk bezocht. Omwonenden reageren enthousiast en jongeren hebben een plek gevonden waar ze elkaar min ofmeer ongestoord kunnen ontmoeten.98

PoëzieDe betonnen pilaren onder de snelweg krijgen verschillendepoëtische teksten. Een daarvan gaat over het veranderdeaanzicht van het dorp door de brug, en over het feit dat die-zelfde brug de hele Zaanstreek een betere verbinding metonder andere Amsterdam bezorgde:

Dat een brug ons ooit kon scheiden.hoe beton het dorpshart brak en bruutde blik verengde, maar de einderspreidde en de zaanstreek uitwegnaar het zuiden bracht

Voor kleine kinderen is er een veilige voetbalkooi op hetschoolplein naast het viaduct. Een zelfbedieningswinkelopende in het voorjaar van 2006 zijn deuren en trok zoveelklandizie dat er rond het plein behoefte ontstond aan ruimtevoor verswinkels. In samenwerking met buurt en winkeliers-vereniging is in de omgeving ruimte gevonden en het pleinzal nog levendiger worden.Veertig jaar lang was het viaduct een sfeerloze, betonnen

plek zonder functie, die een dorp in tweeën deelt. Nu is heteen sociale, veilige, prettig ingerichte speelplek voor kinde-ren met diverse functies voor volwassenen daaromheen.Daarmee zijn de twee dorpsdelen weer met elkaar verbonden.Het beheer van het terrein wordt vanuit het project in

delen overgedragen aan de afdeling Beheer van de gemeenteZaanstad. Voor een goed beheer is het noodzaak om debeheersconsequenties bij het begin al goed in te schatten.Dat heeft de gemeente Zaanstad uit dit project geleerd. Dieconsequenties moeten ook bij het bestuur en de betrokkenafdelingen duidelijk zijn. Daar wordt in dit project nog hardaan gewerkt. Want wat mooi is, moet mooi blijven. 99

Meer informatie:Zaanstad

Mevr. M. van Baak, projectmanagerBannehof 1, 1544 VX Zaandijk

(075) 655 24 66m.baak@zaanstad.nl

www.zaanstad.nl

101

Overzicht van alle ingediende projecten

Amersfoort, De WenswijkDe gemeente vroeg kinderenvan vier basisscholen in ver-schillende wijken hoe zij dewijk mooier, schoner en leuker zouden kunnenmaken. De scholen kregendaarbij ondersteuning metlesmateriaal en publiciteit.

Het project stimuleerde kinderen in contact te treden metbewoners en instanties in de wijk, en ook zelf een concretebijdrage te leveren. Uiteindelijk presenteerden de kinderenhun wensen en ideeën – hun wenswijk – aan wijkbewonersen aan de gemeente en is een aantal voorstellen uitgevoerd.Rond de scholen staan nu bijvoorbeeld vrolijk beschilderdeprullenbakken met tekeningen van de kinderen. Het project geeft betekenis aan kinderparticipatie. De kin-

deren werken samen met de gemeente, lokale (wijk)organisa-ties en bewoners aan een betere wijk. www.amersfoort.nl

Amstelveen, Natuurspeelplaats MarneDe buitenspeelplaats van een naschoolse opvang is omge-bouwd tot een natuurspeelplaats. Door een open verbindingmet omliggend groen is de natuurspeelplaats nu ook toegan-kelijk voor kinderen uit de buurt. Daarmee draagt het bij aande sociale samenhang in de wijk: kinderen, maar ook hunouders en andere bewoners, ontmoeten elkaar. Ontwerp en uitwerking van de natuurspeelplaats spelen in

op de nieuwsgierigheid van kinderen en bieden een grotevariatie aan speelmogelijkheden.www.amstelveen.nl

Amsterdam Geuzenveld-Slotermeer, Zoneparc, herinrichtingschoolpleinenDit project is overgewaaid uit Groot-Brittannië waar inmid-dels 330 zogenoemde Zoneparcs zijn ingericht. Uit onderzoekdaar bleek dat kinderen de buitenpauze het saaiste onderdeelvan de school vinden; daarop is besloten tot herinrichtingvan de schoolpleinen. Zoneparc gebruikt kleur om hetschoolplein in drie zones te verdelen: een gele ‘chill-out’-102

zone, een blauwe ‘multi-activiteiten’-zone en eenrode ‘sport’-zone. Elke zonebiedt kinderen verschillendemogelijkheden. Scholen krij-gen nieuw sport- en spel -materiaal en toezichthou-ders – onder wie ook ouderekinderen – krijgen een trai-

ning over het gebruik van het schoolplein. Velen zijn betrok-ken bij het ontwerpen van het plein – kinderen, leraren,ouders, schoolbestuur – zodat het plein echt ‘van iedereen’is. Ook na schooltijd kunnen kinderen op het schoolpleinspelen. Stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer heeft nu de eerstetwee vernieuwde schoolpleinen in gebruik.www.geuzenveld.amsterdam.nl www.zoneparc.nl

Amsterdam Oud-West, Da Costaspeelstraat(Genomineerd)Tijdens een buurtfeest in het kader van een Europees projecttot stimulering van de leefbaarheid in buurten vroegenbuurtbewoners de stadsdeelwethouder een deel van hunstraat in te richten tot speelplein. De buurt stelde vervolgenseen plan op dat door het stadsdeel technisch verder is uitge-werkt en gerealiseerd. De straat is afgesloten voor auto -verkeer. Buurtbewoners stelden zelf gedragsregels op en voe-ren het beheer. Het stadsdeel steunt de beheergroep.www.oudwest.amsterdam.nl

Amsterdam Oud-Zuid, Sportpark Olympiaplein metjongerenspeelvoorzieningUit een enquête in de buurt en op school bleken straatvoetbalen skaten de populairste bezigheden van de jeugd te zijn. Ookwas er behoefte aan een tennismuur, podium en drinkfontein.Omdat de ontwerpers hebben overlegd met de jongeren, is hetresultaat een intensief gebruikt speelveld waar de jongerenzich bij betrokken voelen. www.oudzuid.amsterdam.nl 103

Amsterdam Westerpark, Herinrichting Zaandammerplein envernieuwing buurtcentrum (Bekroond) De Spaarndammerbuurt is een stedelijk vernieuwingsgebied.Vijf jaar eerder begon het stadsdeel met de ontwerpsessiesvoor de herinrichting van dit voormalige korfbalveld middenin de wijk. Omwonenden en gebruikers van het plein, vooralkinderen, deden mee aan ontwerpsessies die het plein toe-gankelijker en kindvriendelijker moesten maken. Kinderenkregen informatie over het ontwerpen van speelpleinen,bezochten andere pleinen in de stad en droegen ideeën aan.De groeneilanden op het plein zijn door de kinderen ont -worpen en ook ingeplant. Het uiteindelijke resultaat is datdit plein, net als vroeger, weer de huiskamer van de buurt is.www.westerpark.amsterdam.nl

Amsterdam Westerpark, KindlintConcept: een wandel/fiets/skateroute die zo is ingericht datkinderen op een veilige en prettige manier van de ene naarde andere plek komen. De route is voor kinderen aantrekke-

lijk gemaakt. Een ‘lint’ vantegels op de straat en opmuren verbindt speelplek-ken, scholen en sportvoor-zieningen voor kinderen inde Spaarndammerbuurt.

www.westerpark.amsterdam.nl www.spaarndammerhout.nl

Amsterdam ZuiderAmstel, Speelveld voormalig tracé RW-3Een groep buurtbewoners heeft jaren gestreden voor behoudvan het nog groene stuk van het voormalige tracé van eenrijksweg. Zij zochten contact met diverse buurtinstellingenen schreven samen met een architect uit de wijk een mani-fest dat zij de stadsdeelraad hebben aangeboden. Nainspraak van diverse groepen gebruikers is het speelveldingericht voor alle buurtbewoners met een sportveld, klim-104

toestellen, speelplekken voor kleine kinderen, een jeu-de-boulesbaan, picknickplaatsen en een vissteiger.www.zuideramstel.amsterdam.nl

Bergen (NH), Trapveldje De SchulpDe jeugd van de dorpskern Egmond-Binnen wilde al lange tijdeen trapveldje, maar de gemeente had daarvoor geen budget.De jongeren hebben toen het initiatief genomen, met hulpvan buurtbewoners, om het trapveldje zelf te realiseren.Materiaal werd gesponsord door derden en de gemeentebetaalde het hekwerk.www.bergen-nh.nl

Bergen op Zoom, Fun4All City GamesTijdens de zomervakantie worden voor kinderen in drie wijkenactiviteiten georganiseerd. Twaalf dagen lang zijn, onderdeskundige leiding van een mix van autochtone en alloch -tone leiders, drie sporten te beoefenen: basketbal, streetdan-ce en pannavoetbal. Omdat de kinderen nauw betrokken zijnbij de op- en afbouw van de tijdelijke voorziening en omdat

zij samen spelen en sporten, ontstaat respect voor elkaar enwordt het saamhorigheidsgevoel bevorderd.www.bergenopzoom.nl

Bergschenhoek, Zomeractiviteiten 2004 en 2005In 2003 is een verhard speelveld aangelegd waar de jeugdkan voetballen en basketballen. Omwonenden klaagden overoverlast, maar door de overlastgevers actief te betrekken bijde organisatie van de zomeractiviteiten zijn ze gemakkelijkeraan te spreken op hun gedrag. Bovendien krijgt de buurt eenpositiever beeld van die jongeren. Op het speelveld wordensport- en spelactiviteiten georganiseerd en een tijdelijk skatepark ingericht, en kunnen buurtbewoners elkaar ontmoeten bij een barbecue. Door de zomeractiviteiten is erin die periode nauwelijks nog overlast voor de buurt.www.bergschenhoek.nl

Best, Speelboulevard HeuveleindIn de nieuwbouwwijk is in samenspraak met bewoners geko-zen om een speelboulevard aan te leggen. De boulevard is 105

een ontmoetingsplek voor iedereen en de nadruk ligt opsamenspelen. De speelboulevard wordt doorsneden door driewegen die de boulevard opdeelt in drie kleinere gebieden,die echter alle dezelfde soorten speelruimtes (bewegings-spel, fantasie- en rollenspel en wedstrijd- en regelspel) heb-ben. De middelste weg is voor langzaam verkeer en de krui-sing met de speelboulevard is een ‘natuurlijk’ ontmoetings-punt en het centrum van de boulevard. De gehele boulevardis geschikt voor mensen in alle leeftijdscategorieën. www.gemeentebest.nl

Boxmeer, Jeugdwijkraad Boxmeer-NoordDe wijkraad van Boxmeer-Noord heeft besloten een Jeugd-wijkraad op te zetten om zodoende een beter beeld te krij-gen van de problemen en de behoeften van jongeren in dewijk. De gemeente kan met deze informatie beter inspelenop de wensen en verlangens van de wijkbewoners en danvooral de jongeren. De jongeren participeren: besluit -vorming en uitvoering vindt met hen plaats. Kinderennemen op deze manier in de wijk hun eigen plek in en

ervaren dat ze serieus genomen worden omdat hun actiesdirect resultaat hebben. www.boxmeer.nl

Brunssum, Herstructurering buurt RozengaardDe woonbuurt Rozengaard uit het begin van de twintigsteeeuw kreeg in de jaren tachtig een opknapbeurt. De buurtheeft een groene, maar rommelige uitstraling door veel privé-bebouwing op het binnenterrein en auto’s geven overlast.Het masterplan van de woningcoöperatie gaf aan: auto’s uitde buurt en een deel van de woningen slopen voor nieuwekoopwoningen. Met alle doelgroepen zijn daarop ontwerp -sessies gehouden om knelpunten op te lossen. Dit heeft eenzeer positieve invloed op het planproces gehad, met name desessies met de jeugd. Als resultaat zijn open plekken inge-richt als ‘huiskamers’ voor doelgroepen en drie pleintjes heb-ben de speelvoorzieningen die jong en oud graag wilden.www.brunssum.nl

106

Delft, KinderactieraadDelft(KarD)De Kinderactieraad is eenparticipatieproject voor kin-deren waarbij de nadruk ligtop actie. De raad gaat opzoek naar thema’s die levenbij kinderen in de buurt. Deraadsleden doen onderzoek

naar die thema’s, bedenken een actie en voeren die uit. Dezeactie komt vanuit hun eigen belevingswereld en kan opstraat-, wijk- en stadsniveau zijn. Met het organiseren vaneen kinderdisco vroegen ze bijvoorbeeld aandacht voor hetfeit dat er weinig avondactiviteiten voor de jeugd zijn. www.gemeentedelft.info www.kidstoday.nl www.kinderactieraaddelft.nl

Delft, Programma bredeschool in de buurtDe gemeente Delft wil nietéén ‘brede school’, maar wilalle scholen verbreden metnaschoolse activiteiten. Ookleerlingen van andere scho-len kunnen dan aan die activiteiten deelnemen. Het

resultaat is dat zo’n vijftig instellingen en verenigingen tal-loze activiteiten aanbieden op het gebied van sport, cultuur,natuur, ict en techniek. Kinderen hebben veel keus en boven-dien zijn de activiteiten gratis en vinden ze plaats op schoolof in de buurt. Sinds 2004 is er in één wijk een Kinderactieraad die mee-

denkt over nieuwe activiteiten. De bedoeling is dat ook dezes andere wijken zo’n raad krijgen.www.gemeentedelft.info

107

Delft, VerkeersquizDe gemeente vindt dat deleefbaarheid van Delftgebaat is bij eerdere deelna-me van kinderen aan hetverkeer. Enerzijds om hunweerbaarheid te vergroten,anderzijds om ze meer telaten bewegen. Met het pro-

ject ‘Kinderen veiliger door Delft’ leren jonge Delftenarenzowel theorie als praktijk van verkeersdeelname. De verkeers-quiz is een van de zeven deelprojecten.www.gemeentedelft.info www.verkeersonderzoek.nl/verkeerslokaal/delft

Delft, ZomerschoolDe gemeente Delft besloot een zomerprogramma te latenontwikkelen voor zogenoemde K-klassen (kinderen die nau-welijks het Nederlands beheersen). Hierin zitten veelalnieuwkomers in de leeftijd van 6 tot 14 jaar, maar ook Neder-

landse kinderen. Op dezenieuw ontwikkelde Zomer-school geven de deelnemersop een leuke en zinvollemanier invulling aan hunzomervakantietijd. Ze ver-groten bijvoorbeeld huntaalvaardigheid en kennisvan de computer of behalen

hun zwemdiploma. Zodoende wordt het inburgeren vergemak-kelijkt. www.gemeentedelft.info

Deventer, BanjerprojectKinderen worden gratis lid van de Banjerclub. Vanuit de Banjerkeet worden sport- en spelactiviteiten georganiseerd.Kinderen kunnen ook sport- en spelmateriaal lenen. Voorduurdere materialen betalen ze muntjes (cambi), die ze kun-nen verdienen met goed gedrag en het uitvoeren van klusjes.Volwassenen kunnen cambi’s verdienen met activiteiten van108

de Deventer Schoon Familie. De Banjerclub kent spelregels,die de normen en waarden vormen voor de kinderen. De kin-derraad (zeven tot negen kinderen met ‘De Regelaar’, ‘DeOpschrijver’ en ‘De Schatbewaarder’) heeft een belangrijkestem. Het resultaat is dat de kinderen hun sociale vaardighe-den vergroten en dat ze meer in beweging zijn.www.deventer.nl

Dordrecht, Seven OaksSpeelplaats Seven Oaks, almeer dan vijftig jaar oud, istoe aan een grondigeopknapbeurt. Door de cen-trale ligging en de groeneomgeving is het een van demeest gebruikte speelplaat-sen van de stad. Tijdens de

ontwerpfase konden kinderen tot 15 jaar een stem uitbrengenop hun favoriete speeltoestel. Ruim vijfhonderd kinderen heb-ben dat gedaan. Bij de herinrichting is rekening gehouden

met kinderen met een lichamelijke handicap zodat ook zij despeeltoestellen kunnen gebruiken. Voor deze actie kreeg degemeente van Stichting Jeugdruimte een prijs van € 25 000. www.dordrecht.nl

Dordrecht, Skatevoorziening Groene ZoomVroeger gingen jongeren overal in de wijk skaten. Niet allebewoners waren daar blij mee. Op aandringen van het wijk-managementteam en bewoners heeft de gemeente een skate-voorziening aangelegd op een centrale, goed bereikbareplaats. De skaters zijn betrokken geweest bij het ontwerp envoelen zich dan ook meer verantwoordelijk voor de voor -ziening en de wijk.www.dordrecht.nl

Eindhoven, De Genneper HoeveDe Genneper Parken is een groot, groen gebied dicht bij hetcentrum van Eindhoven, waar natuur, sport, recreatie, cultuur en educatie harmonieus samengaan. De Genneper Hoeve is er een onderdeel van. Deze biolo - 109

gische boerderij is zeven dagen in de week vrij toegankelijkvoor iedereen. Het Milieu Educatie Centrum beheert de boer-derij en richt zich vooral op kinderen en jeugd. Kinderen kun-nen door speciaal ontwikkelde lespakketten iets leren overlandbouw en natuur. Ze kunnen verder vrij op de boerderijrondlopen. www.eindhoven.nl

Eindhoven, Kinderpersbureau Eigenwij(k)s(Genomineerd)De wijk Lakerlopen is een wijkvernieuwingsgebied. Degemeente, woningcorporaties en de lokale wijkinstelling heb-ben besloten kinderen bij het veranderingsproces te betrek-ken. Kinderen konden zich aanmelden voor een kinderpers -bureau. Hier maken zij een krant waarin zij laten zien hoe zehet wonen en spelen in de wijk ervaren. Zij ondernemendaartoe excursies en houden interviews, nadat ze een work -shop van een journalist en een fotograaf hebben gekregen.De krant wordt in kleur gekopieerd op A3-formaat en door dekinderen zelf huis aan huis bezorgd. Het maken van een krant

duurt negen weken en er kunnen twaalf kinderen aan mee-doen. Wie na loting niet tot die twaalf behoort, komt op eenwachtlijst voor het volgende nummer. Er verschijnen vierkranten per jaar. Het is een structurele activiteit geworden,waardoor steeds weer nieuwe kinderen kunnen meedoen.www.eindhoven.nl www.delakerlopen.nl/eigenwijks

Ermelo, Sport in de wijkOm de wensen van jongerente peilen schreef de gemeen-te een enquête uit onderleerlingen van de plaatse -lijke middelbare school. Ookwas het mogelijk de enquêteaan de balie van hetgemeentehuis in te vullen of

haar te downloaden van internet. Gevraagd werd wat jonge-ren de beste lokatie voor een centraal sportterrein vonden,wat ze daar zouden willen doen, en hoe een eventueel aan te110

leggen skatebaan eruit zou moeten zien. De jongeren presen-teerden de resultaten. Verder was er een informatieavondmet buurtbewoners om aanvankelijke scepsis tegenover dekomst van de voorziening weg te nemen. Het sportterrein isinmiddels aangelegd en ook de omwonenden zijn enthou-siast.www.ermelo.nl

’s-Gravenhage, Capadosestraat/schoolplein WillemDreesschoolHet openbare schoolplein van de Willem Dreesschool moestopnieuw worden ingericht. De kinderen hebben onder begelei-ding van de ontwerper zelf de speelvoorzieningen mogen ont-werpen. De consulent omgevingskunst heeft op scholen work -shops georganiseerd. De resultaten daarvan zijn uiteindelijk ophet plein gerealiseerd. Het is drukbezocht en de kinderen voelen zich verantwoordelijk voor hun eigen ontwerpen.www.denhaag.nl

’s-Gravenhage, De Haagse SporttuinDe school in de achterstandswijk Schilderswijk heeft een planontwikkeld en uitgevoerd om de verwaarloosde schooltuintjesin te richten als sportterrein. Tijdens schooluren krijgen leer-lingen van vijf basisscholen er sportles van vakleerkrachten.Dagelijks zijn er na schooltijd sportactiviteiten onder leidingvan geschoolde trainers. Inschrijving hiervoor is laagdrempe-lig. In het weekeinde en tijdens schoolvakanties is de Sport-tuin ook enkele uren per dag open. Er kunnen 125 kinderentegelijk van de voorziening gebruik maken. Oudere jongerenworden opgeleid tot begeleider en de ouders raken ook geïn-teresseerd om sportactiviteiten te organiseren.www.denhaag.nl

’s-Gravenhage, Melis StokeparkDe herstructurering van de wijk Morgenstond bood de moge-lijkheid het park opnieuw in te richten. De buurt wilde meerspeelmogelijkheden en omdat het buurthuis verdween, moester een vervangende ontmoetingsplek komen voor de (oudere)jeugd. Het Hoogheemraadschap wilde een grotere water- 111

buffer en creëerde extra wateroppervlak. Het resultaat is eenpark dat nu weer een centrale ontmoetingsplek voor de buurtis. De avontuurlijke inrichting biedt speelmogelijkheden voorkinderen van alle leeftijden en stimuleert tot het ontdekkenvan grenzen, het nemen van initiatief en tot creativiteit.www.denhaag.nl

Groesbeek, Herwendaal/KeermurenDe wijk Herwendaal is herin-gericht volgens de typischGroesbeekse kenmerken: eennoeste architectuur, een inde architectuur terugkerendhoogteverschil en eenwoonomgeving met verschil-

lende speelplekken. De bewoners zijn er van het begin af aanbij betrokken. Zij beslisten mede tot sloop van bestaandehuizen. Nu is de wijk zo ingericht dat kinderen elkaar veilig kun-

nen ontmoeten: er is een duidelijk verschil tussen parkeer-en woonstraten.www.groesbeek.nl

Groningen, Vensterpark KoorenspoorNieuwbouw van een Vensterschool (brede school) bij eenplantsoen bood de mogelijkheid de voor de school benodigdebuitenruimte ‘breed’ in te vullen. Breed wil zeggen dat ookde (andere) jeugd uit de wijk er kan spelen en ook bruikbaarbuiten schooltijd. Voor natuureducatie zijn een amfibiehuis,vlindertuin, schooltuintjes en een ‘struintuin’ aangelegd. Eenaantal passende verkeersmaatregelen heeft de veilige toegang bevorderd.www.groningen.nl

Haarlem, Speelvoorziening schoolplein met buurtfunctieHet schoolplein was een kaal en troosteloos plein, met verou-derde en slecht onderhouden speeltoestellen, in een oudewijk. De toestellen werden na een veiligheidsinspectie op éénna afgekeurd. Er was behoefte aan een prettige ruimte met112

aantrekkelijke speelfuncties en met een buurtfunctie. Docen-ten, ouders en leerlingen maakten een plan. Nu heeft het pleinvoorzieningen voor meerdere groepen jongeren. Het beheer isverdeeld tussen de directie van de school en de gemeenteHaarlem. Het plein is ook na schooltijd toegankelijk.www.haarlem.nl

Heerenveen, Circus, fort of heksenkring(Genomineerd)De gemeenteraad van Heerenveen stelde begin 2001 hetnieuwe speelbeleid van de gemeente vast. Vanwege hetbescheiden budget dat beschikbaar was, is uitgebreid nage-dacht over de meest creatieve en efficiënte oplossing. Onderandere door meer gebruik te maken van natuur lijke spel -aanleidingen en -elementen in plaats van speel toestellen,zijn speelruimtes fantasierijker gemaakt en is het projectbinnen de begroting gebleven. Door vanuit de behoefte vankinderen naar de speelplekken te kijken, valt met bescheidenmiddelen veel te realiseren. Verder zijn de bewoners vroeg bijhet ontwikkelen en uitvoeren van het plan betrokken en heb-

ben ze volledig inzicht gekregen in alle aspecten, ook definanciële. Dit heeft het gevoel van verantwoordelijkheid enbetrokkenheid bevorderd, ook al omdat de gemeente heeftgezorgd voor een snelle realisatie van de plannen.www.heerenveen.nl

Heerlen, BuurtsportprojectDoor kinderen meer te latensporten, gaan ze er conditio-neel op vooruit. Bovendienkrijgen ze zo ook meerrespect voor elkaar, leren zetolerant te zijn en makenkennis met normen en waar-den. De gemeente Heerlen is

gestart met gratis buurtsportactiviteiten zoals kooivoetbal,skeeler, fitness en streetdance. Dagelijks tussen vier en zevenuur ’s avonds kunnen kinderen meedoen. Na drie maandenwaren er al 370 aanmeldingen. De bedoeling is hun enthou-siast te maken zodat ze lid worden van een club en blijven 113

sporten. Veertig vrijwilligers begeleiden de kinderen naasteen team van professionals. www.heerlen.nl

Heerlen, Graffiti tegenGraffitiJongeren hebben het initia-tief genomen voor legalegraffitiplaatsen. Hieruit ishet project Graffiti tegenGraffiti voortgekomen. Hetproject behelst het aanbren-gen van door de buurtstich-

ting gemaakte graffiti-ontwerpen op daartoe aangewezenplekken. Voor elke plek is een schriftelijke opdracht van degemeente nodig. De jongerenwerker begeleidt de activiteitenen houdt contact met de gemeente. Zo zijn de chatboxen uithet parallelproject De Bus voorzien van een ‘piece’ (tekening)in plaats van ‘tags’ (gewoon een handtekening).www.heerlen.nl

Heerlen, JeugdschouwEen wijkschouw is in Heerleneen bekend verschijnsel inhet buurtgericht werken. Eengroep bewoners loopt, onderleiding van de wijkorganisa-tie, samen met vertegen-woordigers van woning-bouwvereniging, politie en

verschillende gemeentelijke diensten door de wijk. Zij stellenvast wat verbetering behoeft en maken daarover afspraken.De samenstellers van de nota Jeugdparticipatie stelden voorom ook kinderen en jongeren zo’n schouw te laten doen. Deeerste was in 2003 en het is de bedoeling om vanaf 2005twee keer per jaar een jeugdschouw in verschillende wijkente houden. Het blijkt dat de jeugd het serieus neemt en zichgoed voorbereidt. Het project wordt ingepland in het lesroos-ter en de school begeleidt de uitvoering. Ze zijn trots op hunbuurt en voelen zich verantwoordelijk. Na afloop is er overlegover de (on)haalbaarheid van de voorstellen. www.heerlen.nl114

Heerlen, JongerenontmoetingsplekkenIn veel buurten in Heerlenwas behoefte aan zowelopen als besloten plekkenwaar jongeren elkaar kondenontmoeten. Tijdens de plan-vorming hebben jongerenhun wensen kenbaargemaakt. Daaruit zijn voort-

gekomen: een bus met voorzieningen voor alle leeftijden envijf open, maar wel overdekte chatboxen. De bus rijdt eenbepaalde route die op een website is aangegeven, maar kanook ‘besteld’ worden. De bus is tevens inzetbaar bij evene-menten en feesten. Een jongerenwerker rijdt mee met de bus.www.heerlen.nl

’s-Hertogenbosch, Speelstraten/LeefstratenOp initiatief van de bewoners kan een straat zich aansluitenbij het project Speelstraten. Zij kunnen dan een aantal zon-dagen in de zomermaanden hun straat tussen twaalf en acht

uur ’s avonds laten afsluitenen autovrij maken om kinderen ongestoord te latenspelen. De gemeente en deStichting Speelstraten zorgen voor de afsluiting en

vergunning. De bewoners moeten zelf hun programma invullen. Het resultaat is dat kinderen veilig en ongestoordop straat kunnen spelen en dat er ook meer contact ontstaattussen ouders en buren.www.s-hertogenbosch.nl www.speelstraten.nl

Hilversum, Terrein Oude Loswal/TurfstraatEen terrein waarop eerst woonwagens stonden, is ingerichtals speelveld met speeltoestellen en veel groen. Buurtbewo-ners hebben hier jaren om gevraagd. Door hun initiatief zijner nu twee speelplekken voor twee leeftijdscategorieën eneen aparte groenzone. De speelplaatsen zijn in nauw overlegtussen gemeente en buurtbewoners ingericht. Buurtjongeren 115

waren betrokken bij de keuze van de speeltoestellen. Degemeente zorgt voor het beheer. Het speelveld is een succes:het wordt druk gebruikt als speel- en ontmoetingsplek.www.hilversum.nl

Horst aan de Maas,Buitenspelen, ja leuk!Met de samenvoeging vande drie gemeenten Broek-huizen, Grubbenvorst enHorst kwam aan het lichtdat er een onevenwichtigespreiding van speelvoor -zieningen was. De nieuwe

gemeente heeft het initiatief genomen om met de kinderen,de basisscholen, de dorpsraden en de ouders een plan voorde spreiding en inrichting van de speelvoorzieningen op testellen. Dat is vervolgens in nauwe samenspraak met en metde inbreng van alle betrokkenen uitgemond in het projectBuitenspelen, ja leuk! De spelvoorzieningen zijn nu verdeeld

over de kernen. De gemeente zorgt voor het onderhoud, dedorpsraden voeren het beheer.www.horstaandemaas.nl

Kerkrade, Buurtpark,speeltuin enjongerencentrum PrickbosMet het vertrek van de voet-balvereniging kwam hetsportcomplex vrij. Omdat erweinig groen en speelruimtein de buurt was, besloot degemeente het in te richten

als buurtpark en de bestaande speeltuin uit te breiden en inhet park te integreren. In het voormalige clubgebouw is eenjongerencentrum gerealiseerd, inclusief sport- en spelfacili-teiten en internetaansluitingen. Bij de inrichting warenomwonenden, kinderen en jongeren nauw betrokken. In debegeleidingsgroep zitten ook jongeren.www.kerkrade.nl, members.home.nl/prickbos116

Kerkrade, VeldhofparkTijdens de uitwerking vanhet WijkontwikkelingsplanNoord gaven de bewonersaan behoefte te hebben aanrecreatieve ruimte voor jongen oud met veel groen. Vanhet begin af aan zijn allepartners uit de buurt bij het

project betrokken. Het groen moest daarbij meer ‘gebruiks-groen’ dan ‘zichtgroen’ worden en een natuurlijke scheidingzijn tussen recreatieplekken van de verschillende gebruikers-groepen. Zo is het plan uitgevoerd: in het park kunnen jongen oud recreëren en er zijn mogelijkheden voor sociale enmaatschappelijke activiteiten. www.kerkrade.nl

Leeuwarden, Duurzaam WatersysteemPotmarge/Waterspeelplaats(Bekroond)De wijk Potmarge is een historische waterloop met monu-mentale status in Leeuwarden. Bij de restauratie ervan isgezocht naar een manier om binnen de stad natuur te kun-nen beleven. Dit leidde onder meer tot de aanleg van eenwaterspeelplaats voor kinderen van 6 tot 14 jaar. De meestelementaire speelattributen waar kinderen plezier aan beleven, vormen de basis: zand, water, uitdaging. Er is eeneiland gemaakt waar kinderen afhankelijk van hun leeftijd endurf op verschillende manieren naartoe kunnen gaan. Kleineonderzoekertjes kunnen proefjes doen met de watervalbrug.Scholen in de buurt gebruiken het gebied onder andere voornatuureducatie, biologielessen en praktijklessen beheer. www.leeuwarden.nl

117

Leiden, Deltaplan SpeeltuinenZestien bestaande speeltuinen worden opgeknapt en aange-past aan de eisen van de tijd en van de kinderen. Het Delta-plan Speeltuinen van de Leidse Bond van Speeltuinverenigin-gen is de aanzet om alle speeltuinen op te knappen zodat zeweer aan de Europese veiligheidsnormen voldoen. Degemeente Leiden start de uitvoering, omwonenden, betrok-ken organisaties en kinderen worden bij de renovatie betrok-ken. Buurtkinderen kiezen tijdens speciale middagen zelfvoor thema’s en ideeën waarmee de ontwerpster aan de slaggaat. Er zijn inmiddels twee speeltuinen klaar, vijf worden nuaangepakt en de overige negen staan gepland.www.leiden.nl

Leiden, Thuis op StraatThuis op Straat (TOS) organiseert in de pauzes spelletjes enactiviteiten op drie scholen, die in ruil daarvoor hun gymza-len en sportvoorzieningen beschikbaar stellen voor toernooi-en (breakdance, voetbal). Doel is dat kinderen van de basis-scholen meer contact met elkaar krijgen, ze meer bewegen

en ze zich veilig voelen. De gemeente heeft in 2004 het ini-tiatief tot Thuis op Straat genomen en TOS beheert het pro-ject. Het contact blijft vaak bestaan: zo zijn er al voormaligedeelnemers opgeleid tot activiteitenleider. www.leiden.nl www.thuisopstraat.nl

Maarssen, TimmerdorpenDe timmerdorpen is eenzomerproject van degemeente voor jeugd tussen7 en 12 jaar. Gewapend metslechts een hamer kunnenkinderen zich ’s maandagsop twee lokaties van scouting melden om samen

met drie of vier andere kinderen met hout en spijkers in vijfdagen een hut te bouwen. De bedoeling is dat kinderen inoverleg met elkaar gaan bouwen en samenwerken en bekendraken met het materiaal. Voor een duidelijke structuur wordt118

elke dag op hetzelfde tijdstip geschaft. Dat is ook eenmoment van rust, net als de geplande ‘spelmomenten’. Dedinsdagmiddag is om de hut te schilderen. Met van thuismeegebrachte spullen worden de hutten ingericht. Op don-derdag is er gespeeld rond de hutten en vrijdag zijn de hut-ten door een jury beoordeeld. www.maarssen.nl www.timmerdorpmaarssen.nl

Meppel, Troelstraplein(Bekroond)In het hart van een verouderde woonwijk had het Toelstra-plein voorheen een negatief imago doordat er een verkeers-weg over het plein liep en de voorzieningen verwaarloosdwaren. Nu is een grote, groene oase ontstaan in het centrumvan de wijk, waar kinderen van alle leeftijden kunnen spelenen sporten. Voor ouders en grootouders zijn er bankjes en eenjeu-de-boulesbaan. Het nieuwe plein heeft een positieve uit-straling op de wijk en nodigt uit tot activiteit en ontmoeting.Bij het herinrichten van het plein zijn de omwonenden

direct betrokken in een platform dat meedacht over de plan-nen en uitvoering. Bij de buurtkinderen gebeurde dit viaallerlei activiteiten, zoals een dichtwedstrijd, waarvan hetwinnende gedicht werd ‘ingestraat’ in de speelstrip en activi-teiten rond het verplaatsen van een enorme kastanjeboom.www.meppel.nl

Nijmegen, Een ‘ramp’ voor de skatejeugdIn een park in het centrum van de stad is een groot skateparkaangelegd. De realisatie stuitte aanvankelijk op weerstandvan omwonenden, maar door vroegtijdig contact tussen henen gebruikers kon het project slagen. Het proces om de weerstand om te buigen naar meedenken en participerenheeft de cohesie in de wijk bevorderd. Tijdens de ontwerpfasewas er veel aandacht voor de omgevingsfactoren, zoalsgeluidsoverlast en zorg voor groen, het gebruik van het skate-park en het beheer ervan. Uiteindelijk is hierover een con -venant getekend, waardoor de skaters nu medeverantwoorde-lijk zijn voor het schoonhouden. Het skatepark functioneertgoed en voorziet duidelijk in een behoefte. www.nijmegen.nl 119

Noordoostpolder,Skatebaan CreilKinderen vonden dat er inhet dorp Creil te weinig tedoen was en stapten naar devereniging Dorpsbelang omde aanleg van een skatebaante bepleiten. Zij hebbenhandtekeningen opgehaald

ter ondersteuning van hun idee en catalogi van skatebanenverzameld. De vereniging steunde de kinderen en heeft methen het plan verder uitgewerkt. De gemeente heeft voor reali-satie van de skatebaan gezorgd. www.noordoostpolder.nl

Opmeer, Herinrichting vijver HoogwoudDe vijver in Hoogwoud was toe aan een opknapbeurt en tweewatergidsen in opleiding uit de gemeente hebben daarvooreen plan gemaakt. Daarmee was het een particulier initiatiefen de gemeente vond dat dan het gehele proces door burgers

gedragen moest worden. Die zijn tenslotte de gebruikers enbovendien schept dat verantwoordelijkheidsgevoel. De tweeaanliggende scholen en de burgerwerkgroep adopteerden devijver. Door de opknapbeurt op ecologische wijze uit te voeren realiseert de gemeente tevens een deel van hetgroenstructuurplan. De vijver wordt ook gebruikt voor denatuur- en milieu-educatie vanuit scholen.www.opmeer.nl

Roosendaal, Skateproject NispenIn 2004 is alle bewoners van de gemeente Roosendaalgevraagd voorstellen te doen voor nieuwe jongerenprojecten,zoals speelvoorzieningen. Vanuit het dorp Nispen kwam vankinderen van de basisschool het initiatief een skatevoorzie-ning aan te leggen. De gemeente wilde dit initiatief belonenen honoreerde het verzoek. Het ontwerp is samen met de kin-deren gemaakt, waarbij ook andere spelvoorzieningen zijn toe-gevoegd. Over de plaats is overleg geweest met om wonenden.Omdat er draagvlak is onder alle partijen, is de betrokkenheiden verantwoordelijkheid van iedereen groot. www.roosendaal.nl120

Roosendaal, Speelvoorziening ToermalijndijkIn de buurt van speelvoorziening Toermalijndijk staat eeninstelling voor kinderen met een geestelijke en/of lichame -lijke handicap. Die kwamen daar regelmatig spelen, maar nietalle speeltoestellen waren voor hen geschikt. Daarop isbesloten deze lokatie in te richten voor kinderen met eenfunctiebeperking, zodat deze kinderen niet gescheiden vanandere kinderen hoeven te spelen op aparte speelplaatsenmet aparte speeltoestellen. Naast de ‘combinatietoestellen’is er een basketbalveld en een trapveld. Zo probeert degemeente ook om jong en oud samen te laten spelen.www.roosendaal.nl

Rotterdam Centrumraad, Skatepark Westblaak(Genomineerd)Rotterdamse skaters verzamelden handtekeningen voor eenskatepark in het centrum en stapten daarmee naar degemeente, die het initiatief overnam. De skaters waren actiefbetrokken bij het ontwerpen van het park. Als lokatie koos degemeente de middenberm van een verkeerszone in het zake-

lijk centrum van de stad, die daardoor nu een druk gebruikteopenbare ruimte is en als landelijk voorbeeld voor veel skate-banen heeft gediend. www.centrumraad.rotterdam.nl

Rotterdam Delfshaven, DierenlandjeHet binnenterrein tussen vier huizenblokken was een kinder-boerderij, vandaar de naam. De kinderboerderij werd slechtbezocht en moest dicht na de uitbraak van mond- en klauw-zeer en vogelpest. Besloten werd tot herinrichting tot eenveilige en rustige speelplek. Er zijn bijeenkomsten gehoudenop het terrein voor bewoners en kinderen. Kinderen is bewustgevraagd naar hun mening: ze maakten tekeningen en kon-den kiezen uit voorbeeldfoto’s. Bewoners zijn ook huis aanhuis benaderd. Zij mochten een deel van het terrein inrichtenals tuin. Het resultaat is een groen en rustig Dierenlandje.Door glooiingen kunst, wisselende ondergronden en speel-toestellen zijn er veel speel- en ontspanningsmogelijkheden.www.delfshaven.rotterdam.nl

121

Rotterdam Delfshaven, Lloyd MultipleinHet Lloyd Multiplein is onderdeel van de binnenstedelijkeVinex Het Lloydkwartier op een voormalig haventerrein. Degemeente Rotterdam kende de openbare ruimte in dit gebiedeen belangrijke functie toe en heeft daar veel ruimte voorvrijgemaakt bij de planontwikkeling van de nieuwbouwwijk.De opkomst bij de eerste inspraakavond, over de inrichtingen het gebruik van het park, was mager. Daarop besloot degemeente zelf de doelgroepen op te zoeken. Ze sprak metvier groepen volwassenen (Marokkaanse mannen, Eritresevrouwen, Turkse en Surinaamse volwassenen) en drie ver-schillende groepen kinderen. Dit inspraaktraject leverde veelsuggesties op en heeft uiteindelijk geleid tot een terreinwaar iedereen terecht kan: er zijn kunstgrasvelden, een ver-hard veld, een plein voor evenementen en verhuur van sportattributen. Ook zijn er toiletten, douches en er is kunstlicht.www.delfshaven.rotterdam.nl

Rotterdam Delfshaven, Multiculturele buitenruimteSchiemond(Genomineerd)Vanuit het Kleurenpalet, een jaarlijks wisselende dwarsdoor-snede van de Rotterdamse bevolking die meedenkt over de‘veelkleurige stad’, kwam een aantal ideeën, waaronder deaanleg van een multiculturele speeltuin. Zo’n speeltuin moeteen rustpunt zijn in de stad, een verzamelpunt van culturen,een speelplek voor de multiculturele samenleving. Bewonerskunnen zich veilig en thuis voelen in een omgeving waarinzij zichzelf kunnen herkennen. Kinderen van de basisschoolhebben met omwonenden en een opbouwwerker ontwerpengemaakt voor de speeltuin. De uitvoering was in handen vanleerlingen van de groenschool AOC Wellantcollege. Doordathet hun eigen ontwerp is en de vervaardiging ook, is het eenstukje van de kinderen zelf geworden, inclusief de verschil-lende culturele invloeden.www.delfshaven.rotterdam.nl

122

Rotterdam Delfshaven, Proefpark De Punt (Bekroond)Braakliggende terreinen geven vaak overlast. In dit proefpro-ject in Delfshaven in Rotterdam hebben bewoners in overlegmet elkaar besloten hoe zij het park willen gebruiken en is ergekozen volgens een organisch model het park geleidelijk telaten groeien. Niet alleen de planten, maar ook de inrichting,het gebruik en het netwerk van mensen eromheen. Mensenontmoeten elkaar en leren elkaar kennen via het Proefpark.De inrichting van het terrein is multifunctioneel en kangebruikt worden door verschillende groepen: kinderen, jon-geren, ouderen, moeders. Het bevat een ontmoetingszone enrecreatieplek, een tuin- en wandelzone, en een sport- enbouwzone. Er is daarnaast ruimte voor spontane initiatievenvan bewoners. www.delfshaven.rotterdam.nl www.creatiefbeheer.nl

Rotterdam Feijenoord, Witteveenplein/StadstuinenDe wijk Stadstuinen is deel van de Kop van Zuid en kent veelwoonmogelijkheden, waaronder een ‘groene’ buurt. De bewo-ners willen vooral rust en groen in een stedelijke omgeving.Kinderen willen ongehinderd door verkeer kunnen spelen.Centraal punt in de wijk is een groen ‘dorpsplein’. Het pleinwas al ontworpen voordat de eerste bewoners een huis kochten; het was een verkoopargument. Dit groene plein isgoed bereikbaar voor de buurt, overzichtelijk en afgeschermdvan het verkeer met heggen. Het is nu een centraal ontmoe-tingspunt voor de buurt. www.feijenoord.rotterdam.nl www.stadstuinen.com

Rotterdam Noord, Natuurspeeltuin de SpeeldernisDe toenmalige bouwspeeltuin, waar kinderen konden knut -selen en bouwen, was in 2001 toe aan een opknapbeurt. Hetbestuur van de speeltuin wilde er een natuurspeeltuin vanmaken. De gemeente nam dit idee over en betrok ook de kin-deren in de ontwerpfase. Nu is het een speeltuin boordevol 123

hout, grond, water, zand, bloemen, stenen, vruchten enbeesten. Kinderen leren er hun grenzen te verkennen, hunrisico’s in te schatten en zelfstandig keuzes te maken. Er isruimte voor creatieve initiatieven uit de buurt (bijvoorbeeldmuziekactiviteiten) en scholen kunnen er (natuur)activitei-ten organiseren. Ook wordt het terrein gebruikt door de kin-deropvang en buitenschoolse opvang, die in hetzelfdegebouw zijn gevestigd. www.noord.rotterdam.nl www.speeldernis.nl

Sluis, Kind- en gezinsvriendelijk West Zeeuws-VlaanderenHet project loopt in de hele regio West Zeeuws-Vlaanderen.Het is een vervolg op een breed overleg met onder meer hetbedrijfsleven om de regio kindvriendelijker te maken. Er zijnrichtlijnen opgesteld voor de kind- en gezinsvriendelijkeinrichting op zowel publiek als privaat domein. Daarbij isaandacht voor alle facetten van de belevingswereld van hetkind, zoals voorzieningen, attracties, verkeersveiligheid. Dekinderadviescommissie zorgt ervoor dat de stem van kinderengehoord wordt. Er zijn voorstellen gedaan en al gedeeltelijk

gerealiseerd voor een kind- en gezinsvriendelijke inrichtingvan de publieke omgeving, attracties, en sport-, spel- en vrijetijdsvoorzieningen. Geborgenheid en beleving vormen de rode draad. www.gemeentesluis.nl www.kindervakantie.com

Stede Broec, SpeelvoorzieningenRegelgeving uit Den Haag en Brussel leidde tot het BesluitVeiligheid van Attractie- en Speeltoestellen. Dit besluit steltzodanige eisen aan speeltoestellen dat aanpassing van alleaanwezige speeltoestellen een te kostbare zaak zou zijn. Degemeente Stede Broec besloot de 57 aanwezige speelterrei-nen te herwaarderen en in categorieën in te delen. Zo plantde gemeente in elk van de drie dorpen waaruit Stede Broecbestaat, een hoogwaardig speelterrein en steekt ze daarinveel geld. Verder komen er negen ondersteunende speelvoor-zieningen, zeven sportpleintjes, twee voetbalpleintjes, veertien onverharde trapveldjes, twee skatebanen en tweejongerenontmoetingsplekken. www.stedebroec.nl124

Tilburg, Flexveld,ontwikkelpark voor stadse sportenEen groepje kunstenaarsnam het initiatief om eenaantal plekken in de stad teverlevendigen met kunst-vormgeving waardoor ze uit-nodigden om er te gaan spe-

len. Het Flexveld is een tapijt van gekleurde rubberen tegelsdat door Tilburg reist en telkens verandert. Het ligt eenmaand lang in een wijk en het patroon is elke keer anders.Het moet uitnodigen tot onderling spelen en het daagt uittot het verzinnen van eigen spellen. Voor basisscholen is eenlespakket gemaakt waarmee leerlingen hun eigen Flexveldkunnen ontwerpen. www.tilburg.nl

Tilburg, Graffitimuur voor jongerenIn het kader van het project Woonwensen hebben onder meergemeente, architect en leerlingen uit groep 8 van twee scho-len problemen in de wijk geïnventariseerd en oplossingenaangedragen. De gemeente heeft die wensen voor een grootdeel vervuld: speciaal voor de jeugd is er een gemakkelijkbereikbare graffitimuur op een lokatie waar veel jeugd komt,namelijk bij een voetbal- en basketbalveld. Ook wilde dejeugd een schonere wijk; de gemeente heeft nu meer prullen-bakken geplaatst. Andere voorstellen zijn gerealiseerd doorde woningbouwcorporatie en politie.www.tilburg.nl

Uithoorn, SpeellandschappenIn 2000/2001 stelde de gemeente Uithoorn een speelbe-leidsplan op. Uit onderzoek onder jongeren hiervoor bleekdat kinderen van 9 tot 12 jaar uitgekeken waren op buurt-speelplekken en liever speelden in groenzones en restlandjeswaar ze groepsspellen kunnen doen, met water kunnen rom-melen en hutten kunnen bouwen. Kortom, waar ze kunnen 125

rotzooien in een natuurlijke omgeving. Daarop besloot degemeente drie speellandschappen aan te leggen. Kinderenvan de groepen 7 en 8 van de scholen in de buurt werdgevraagd hun ideeën te geven in de vorm van maquettes.Deze vormden de basis voor het uiteindelijke ontwerp. Dedrie speellandschappen zijn gerealiseerd en ze voorzien ineen behoefte: kinderen maken er druk gebruik van.www.uithoorn.nl

Utrecht, Kanaleneiland4Life!/PowerbikeHet project Kanaleneiland4Life! in Utrecht startte inapril 2005 met een wijkon-derzoek door veertig kinde-ren van 11 tot 13 jaar. Zijkeken hoe de wijk ervoorstond op het gebied van

zwerfvuil, (on)veiligheid, imago en verveling/vermaak. Zijpresenteerden hun bevindingen in de vorm van een kunst-

werk. Hun wensen werden besproken met bewoners en lokaleinstellingen. De eerste wens die is uitgevoerd, is de lanceringvan de zogenoemde PowerBike: een positieve variant op deklachtenbus en tevens mobiel informatiepunt voor jongeren.De PowerBike (een omgebouwde bakfiets) wordt gerund doorhet Powerteam, bestaande uit jongeren van 17 tot 22 jaar,plus een 12-jarige. Doelgroep is de jeugd in Kanaleneilandvan 5 tot 18 jaar. Het Zwerfvuilproject is in samenwerkingmet de kinderen opgepakt door o.a. de Reinigingsdienst. Dekinderen die vier middagen zwerfvuil prikken, krijgen daar-voor een diploma. Het Marshallplan (kindvriendelijke Mar -shalllaan) is nog onderwerp van planvorming.www.utrecht.nl

Winschoten, Wijk Ontmoetings Plek ‘Playground’In de gemeentelijke beleidsnota was een plan opgenomenvoor de herinrichting van een sport- en ontmoetingsplek voorjongeren tot een Wijk Ontmoetings Plek (WOP). In dit wijk-parkje lagen al een voetbalveld en een basketbalveld. Daarzijn op initiatief van de jongeren twee skate-elementen en126

een overdekt zitelement(schuilhuisje) bijgekomen.Bosjes en struiken zijn uit-gedund voor een beteresociale controle en voormeer eenheid in het park.Jongeren hebben nu eeneigen ontmoetingsplek in de

wijk. Jongeren van het nabijgelegen asielzoekerscentrummaken er eveneens gebruik van.www.winschoten.nl

Zaanstad, A8ernA(Bekroond)De in de jaren zestig aangelegde rijksweg A8 snijdt de dorps-kern Koog aan de Zaan doormidden. Onder het viaduct warenparkeerplaatsen. Na stadsbreed overleg is er een plangemaakt om onder andere van deze plek een leefbare en vei-lige ontmoetingsplek te maken. Er is nu een grote variatieaan speelmogelijkheden voor gebruikers van verschillende

leeftijden. Er is nu een overdekt plein, dat heeft geleid tothernieuwde verbinding tussen de beide delen. Verder zijn ereen skatebaan, voetbal- en basketbalveld, klimmuur, graffiti-muur, kunst en groenvoorzieningen.www.zaanstad.nl

Zeewolde, VrijetijdshartDe centrale groenzone in hethart van Zeewolde is beginjaren tachtig ontworpenvoor de toen in ontwikkelingzijnde stad. In de loop vande tijd heeft de zone stede-

lijke en bovenstedelijke invullingen gekregen. De groenzonewas toe aan herstructurering. De basis van het plan is gelegddoor de bevolking, die onderwerpen heeft aangedragen voorhet anders inrichten van het gebied. Nu is dat meer een park;fiets- en wandelpaden verbinden centrum en woonwijken ener zijn veel recreatiemogelijkheden, waaronder een skatebaanen een speeltuin. www.zeewolde.nl 127

Zwijndrecht, Herinrichting Speelveld KloosstraatMidden in de wijk Kort Ambacht Zuid is een terrein vrijgeko-men, waar de gemeente een speelveld wil inrichten. Om dewensen van kinderen en jongeren te peilen werden zij opstraat aangesproken door wijkopbouwwerkers. De groepen 4, 7en 8 van de in de wijk aanwezige basisscholen werden bezochten konden zo hun wensen kenbaar maken. In een kinderraads-vergadering onder leiding van de burgemeester gaven jongerenhun mening over de wijk en deden ze voorstellen voor verbete-ringen. Uiteindelijk is door de hoge participatiegraad deinrichting naar ieders tevredenheid.www.zwijndrecht.nl

Zwolle, JeugdvoorzieningPrins ClausparkDe gemeente stelde in hetkader van de wijkanalyse € 10 000 beschikbaar omhet woon- en leefklimaat inde wijk Veerallee te ver -

beteren. Bewoners werd gevraagd plannen en ideeën in tedienen. Vervolgens konden bewoners stemmen over de inge-diende ideeën; de ideeën met de meeste stemmen wordenuitgevoerd voor zover ze gezamenlijk de € 10 000 niet teboven gaan. Uit de zeventig inzendingen is gekozen voor eenjeu-de-boulesbaan, een pannakooi en het herstel van detrimbaan.www.zwolle.nl

Zwolle, Skatebaan Park deWeezenlandenDe gemeente Zwolle heeftals beleid ten aanzien vanskatebanen dat er in elkewijk een (kleine) skatebaanmoet zijn. Midden in de stadis er een centrale baan voor

geoefende skaters. De herinrichting van het Park de Wezen-landen bood de mogelijkheid die centrale baan te verplaat-sen naar een betere plek en tevens aan te passen aan de128

wensen van gebruikers door meer toestellen te realiseren ende plek meer een ontmoetingsplek te laten zijn. Die opzet isvolledig geslaagd: de baan wordt druk bezocht en de overlastvan jongeren in de omliggende wijken is sterk verminderd. www.zwolle.nl

Zwolle, SpeelveldFresiapleinJongeren namen initiatieftot de aanleg van een speel-veld in de wijk om veilig enzonder hondenpoep te kun-nen voetballen, basketbal-len en tafeltennissen. Ook

wilden ze buurt bewoners niet tot last zijn. Zij bekeken ande-re veldjes en maakten een plan, dat ze op een door hen geor-ganiseerde informatiemiddag aan de buurt presenteerden.Tijdens een door de gemeente georganiseerde wedstrijd kon-den inwoners ideeën voor hun wijk presenteren. De jongerenwonnen de tweede prijs en daarmee het budget voor hun

plan: een verhard, omheind speelveld, waar geen hondenkunnen komen, op een plaats waar weinig verkeer is. Op hetveld zijn twee voetbaldoelen, een basketbalnet en een tafel-tennistafel. www.zwolle.nl

129

Bijlagen

Vakjury

De vakjury bestond uit de volgende leden:Minister S.M. Dekker van het ministerie van VROM, voorzitterMevr. ir. J.H.M. van den Bogaard, beleidsadviseur Bouwen enWonen GGD Rotterdam e.o.Dhr. ir. H.J. Döll, architectDhr. dr. J. van Gils, voorzitter Europees Netwerk Child Friendly CitiesMevr. dr. ir. C.J.M. Karsten, sociaal geografe Universiteit van AmsterdamDhr. mr. H.P. Kasbergen, directeur Jantje BetonMevr. drs. M. Kloosterman, directeur BNSPDhr. dr. W. Kuiper, lid directieraad VNG

Jeugdjury

De jeugdjury kwam bijeen onder voorzitterschap van deNationale Jeugdraad en bestond uit de volgende leden:Joost Mengerink, voorzitterStacy JanmaatRedouan MezouarElian MullerFranke RoorStacey SpaansAngela van Vianen

133

Samenstelling van vakjury en jeugdjury

135

De verkiezing kindvriendelijke projecten

2005 leverde in totaal 70 inzendingen op

uit 43 gemeenten. De gemeenten, zowel

grote steden als kleine dorpskernen, waren

verdeeld over heel Nederland. Op de

landkaart zijn gemarkeerd:

de 43 gemeenten, de 5 genomineerde

inzendingen en de 5 winnaars.

Geografisch overzicht van de inzendingen

AmersfoortAmstelveenAmsterdamBergen (NH)Bergen op ZoomBergschenhoekBestBoxmeerBrunssumDelftDeventerDordrechtEindhovenErmelo’s-GravenhageGroesbeekGroningenHaarlemHeerenveenHeerlen’s-Hertogenbosch Hilversum

Horst aan de MaasKerkradeLeeuwardenLeidenOpmeerMaarssenMeppelNijmegenNoordoostpolderRoosendaalRotterdamSluisStede BroecTilburgUithoornUtrechtWinschotenZaanstadZeewoldeZwijndrechtZwolle

overige ingediende projecten

winnaar/bekroondgenomineerd

136

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

AmersfoortDe Wenswijk x x x xAmstelveenNatuurspeelplaats Marne x x x x x x x x xAmsterdam Geuzenveld-SlotermeerZoneparc, herinrichting schoolpleinen x x x xAmsterdam Oud-WestDe Da Costa speelstraat x x x xAmsterdam Oud-ZuidSportp. Olympiapl. met jongerenspeelvoorz. x x x x x x x x 137

De inzendingen op trefwoordenOp deze pagina�s vindt u een schema met de scores van de inzendingen op een aantal trefwoorden. Deze scores zijn door degemeenten zelf aangegeven.

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

Amsterdam WesterparkHerinr. Zaandammerplein en vern. buurtcentrum x x x x x xAmsterdam WesterparkKindlint x x x xAmsterdam ZuiderAmstelSpeelveld voormalig tracé RW-3 x x x x xBergen (NH)Trapveldje De Schulp x x x xBergen op ZoomFun4All City Games x x x x x

138

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

BergschenhoekZomeractiviteiten 2004 en 2005 x x x xBestSpeelboulevard Heuveleind x x x x x xBoxmeerJeugdwijkraad Boxmeer-Noord x x x x xBrunssumHerstructurering buurt Rozengaard x x x x x xDelftKinderactieraadDelft (KarD) x x x x x xDelftProgramma brede school in de buurt xDelftVerkeersquiz x x x xDelftZomerschoolDeventerBanjerproject x x x xDordrechtSeven Oaks x x xDordrechtSkatevoorziening Groene Zoom x x x xEindhovenDe Genneper Hoeve x x x x x xEindhovenKinderpersbureau Eigenwij(k)s x xErmeloSport in de wijk x x x x x

‘s-GravenhageCapadosestraat/schoolpl. Willem Dreesschool x x x x‘s-GravenhageDe Haagse Sporttuin x x x x‘s-GravenhageMelis Stokepark x x x x x xGroesbeekHerwendaal/Keermuren x x xGroningenVensterpark Koorenspoor x x x x x x x xHaarlemSpeelvoorziening schoolplein met buurtfunctie x x x xHeerenveenCircus, fort of heksenkring x x x xHeerlenBuurtsportprojectHeerlenGraffiti tegen Graffiti x x x x x x x xHeerlenJeugdschouw x x x x x x x xHeerlen Jongerenontmoetingsplekken x x x x x x x‘s-HertogenboschSpeelstraten/Leefstraten x x xHilversumTerrein Oude Loswal/Turfstraat x x xHorst aan de MaasBuitenspelen, ja leuk! x

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

139

KerkradeBuurtpark, speeltuin en jongerencentrum Prickbos x x x x x x xKerkradeVeldhofpark x x x x x x x xLeidenDeltaplan Speeltuinen x x xLeidenThuis op straat x x xLeeuwardenDuurz. Watersysteem Potmarge/Waterspeelpl. x x x xMaarssenTimmerdorpen x x xMeppelTroelstraplein x x x x x xNijmegenEen ‘ramp’ voor de skatejeugd x x x xNoordoostpolderSkatebaan Creil x x xOpmeerHerinrichting vijver Hoogwoud x x x xRoosendaalSkateproject Nispen x x x x xRoosendaalSpeelvoorziening Toermalijndijk x x x x xRotterdam CentrumraadSkatepark Westblaak x x x xRotterdam DelfshavenDierenlandje x x x x x

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

Rotterdam DelfshavenLloyd Multiplein x x x xRotterdam DelfshavenMulticulturele buitenruimte Schiemond x x x x x x xRotterdam DelfshavenProefpark De Punt x x x x x x x xRotterdam FeijenoordWitteveenplein/Stadstuinen x x x x xRotterdam NoordNatuurspeeltuin de Speeldernis x xSluisKind- en gezinsvr. West Zeeuws-Vlaanderen x x x x x xStede BroecSpeelvoorzieningen x x x xTilburgFlexveld – ontwikkelpark voor stadse sporten x x x x x xTilburgGraffitimuur voor jongeren x x xUithoornSpeellandschappen x x xUtrechtKanaleneiland 4Life!/Powerbike x x x x x xWinschotenWijk Ontmoetings Plek ‘Playground’ x x x x xZaanstadA8ernA x x x x x xZeewoldeVrijetijdshart x x x x x x x

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

140

ZwijndrechtHerinrichting Speelveld Kloosstraat x x x x xZwolleJeugdvoorziening Prins Clauspark x x x x x x

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

ZwolleSkatebaan Park de Wezenlanden x x x x x xZwolleSpeelveld Fresiaplein x x x x x x

Toegankelijkheiden bereikbaar heid

Ontmoetin

g en sociale cohesie

Oudere jeugd

Brede scholen

Kunst en cultu

ur

Buiten spelen

Groene ruimte en milieu

Inrichtin

g van straten

Sport en bewegen

Meer informatie

141

De verkiezing kindvriendelijke projecten is een initiatief vanhet Netwerk Child Friendly Cities in samenwerking met hetMinisterie van VROM.

Netwerk Child Friendly Citiesp.a. Vereniging van Nederlandse GemeentenPostbus 304352500 GK Den HaagTelefoon: (070) 373 80 22

www.childfriendlycities.nl

143

ISBN-10: 90 5330 514 9ISBN-13: 978 90 5330 514 0NUR 740

© 2006 Jantje Beton en VNG

SamenstellingFroukje Hajer (Jantje Beton), Marieke Hebbenaar (VNG) en Francine Baard (VROM)

TekstConcern/Schoenmakers Communicatie-projecten

TekstcorrectieSjoerd de Jong

Foto’sAmsterdam Oud-West, De Da Costa Speelstraat: Paul FennisAmsterdam Westerpark, Herinrichting Zaandammerplein: Arjen VeldtEindhoven, Kinderpersbureau Eigenwij(k)s:

Kinderen met krantjes: Jos LammersKinderen op bouwplaats: Studio68 FotografieAfgebeelde krantjes: Ontwerp Max Advertising

Meppel, Troelstraplein: Parklaan LandschapsarchitectenDelft Kinderactieraad: De Nieuwe AmateurDelft Verkeersquiz: Erwin DijkgraafDelft Zomerschool: De Nieuwe AmateurHeerlen Buurtsportproject: François MostardHeerlen Graffiti tegen Graffiti: François MostardHeerlen Jeugdschouw: François MostardHeerlen Jongerenontmoetingsplek: François MostardTilburg Flexveld: Het LaboratoriumWinschoten Playground: A. van Schai

VormgevingMMS Grafisch Werk, Amsterdam

DrukHaasbeek Alphen a/d Rijn

Deze uitgave is mogelijk gemaakt door het Ministerie van Volkshuisvesting,Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer in het kader van Operatie Jong binnenhet thema ‘jeugd en fysieke ruimte’.

in deopenbare ruimte

in deopenbare ruimte

Kindvriendelijke projectenKindvriendelijke projecten Kindvriendelijke projecten in de openbare ruim

te

De aanwezigheid van goede en voldoende speelruimte is voor kinderen en jongerenvan groot belang. Of het nu gaat om spelen, sporten, elkaar ontmoeten of gewoonrondhangen, het gebeurt voor een groot gedeelte buiten en op straat. Daarin ver-schilt een dorp niet van een stad.De vele initiatieven in deze bundel, bijeengebracht door het Netwerk ChildFriendly Cities in samenwerking met het ministerie van VROM, laten zien hoe opverschillende manieren een openbare ruimte kan worden ingericht waar kinderenen jongeren mogen zijn, waar ze welkom èn in hun element zijn.

In combinatie met deze bundel verschijnt het ‘Handboek speelruimtebeleid’.