Download pdf - Intermediate School Level Glossary fileamphibian amfibi amplitude genlik analyze analiz etmek anatomy anatomi ancestor ata ancient eski anemometer anemometre angle açı animal hayvan

Intermediate School Level

Glo

ssar

y Science Glossary

English / Turkish

Translation of Science Terms Based on the Coursework for Science Grades 6 to 8.

Word-for-word glossaries are used for testing accommodations for ELL/LEP students.

Last Updated: January 2018

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

THE STATE EDUCATION DEPARTMENT / THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK / ALBANY, NY 12234

P-16 Office of Elementary, Middle, Secondary and Continuing Education and Office of Higher Education

Office of Bilingual Education and World Languages http://www.emsc.nysed.gov/biling/

THE UNIVERSITY OF THE STATE OF NEW YORK

Regents of The University

BETTY A. ROSA, Chancellor, B.A., M.S. in Ed., M.S. in Ed., M.Ed., Ed.D. ................. Bronx T. ANDREW BROWN, Vice Chancellor, B.A., J.D. ........................................................... Rochester ROGER TILLES, B.A., J.D. ................................................................................................. Great Neck LESTER W. YOUNG, JR., B.S., M.S., Ed.D. . ...................................................................... Beechhurst CHRISTINE D. CEA, B.A., M.A., Ph.D. . ........................................................................... Staten Island WADE S. NORWOOD, B.A. ............................................................................................... Rochester KATHLEEN M. CASHIN, B.S., M.S., Ed.D. ...................................................................... Brooklyn JAMES E. COTTRELL, B.S., M.D. ....................................................................................... New York JOSEPHINE VICTORIA FINN, B.A., J.D. .............................................................................. Monticello JUDITH CHIN, M.S. in Ed. ............................................................................................... Little Neck BEVERLY L. OUDERKIRK, B.S. in Ed., M.S. in Ed. ........................................................... Morristown CATHERINE COLLINS, R.N., N.P., B.S., M.S. in Ed., Ed.D. ............................................ Buffalo JUDITH JOHNSON, B.A., M.A., C.A.S. ............................................................................. New Hempstead NAN EILEEN MEAD, B.A. ................................................................................................ Manhattan ELIZABETH S. HAKANSON, A.S., M.S., C.A.S. ................................................................ Syracuse LUIS O. REYES, B.A., M.A., Ph.D. ................................................................................... New York SUSAN W. MITTLER, B.S., M.S. ....................................................................................... Ithaca Commissioner of Education and President of The University MARYELLEN ELIA Executive Deputy Commissioner ELIZABETH R. BERLIN The State Education Department does not discriminate on the basis of age, color, religion, creed, disability, marital status, veteran status, national origin, race, gender, genetic predisposition or carrier status, or sexual orientation in its educational programs, services and activities. Portions of this publication can be made available in a variety of formats, including braille, large print or audio tape, upon request. Inquiries concerning this policy of nondiscrimination should be directed to the Department’s Office for Diversity and Access, Room 530, Education Building, Albany, NY 12234.

http://www.emsc.nysed.gov/biling/

Intermediate School Level Science Glossary

NYS Statewide Language RBERN

ENGLISH TURKISH

A absorb emme acceleration hızlanma acid rain asit yağmuru action eylem adapt uyum sağlamak adaptation uyum adjust ayarlamak adult yetişkin advantage avantaj affect etkileme air hava air mass hava kütlesi air pressure hava basıncı air resistance hava direnci alternate alternatif alto alto amount miktar amphibian amfibi amplitude genlik analyze analiz etmek anatomy anatomi ancestor ata ancient eski anemometer anemometre angle açı animal hayvan Animalia Hayvanlar antibiotic antibiyotik antibody antikor appliance aygıt apply uygulamak appropriate uygun approximately yaklaşık arrange düzenleme artery arter arthropod artropod asexual aseksüel assemble kurmak asteroid asteroid astronomer gök bilimci atmosphere atmosfer atom atom atomic number atom numarası attract çekmek automatic otomatik available kullanılabilir axis eksen



ENGLISH TURKISH

B bacteria bakteriler balance denge balanced forces dengeli güçler bar graph çubuk grafik bare çıplak barometer barometre battery batarya bed yatak behavior davranış beneficial faydalı benefit faydalanmak best en iyi big bang büyük patlama binary fission ikiye bölünerek üremek biomass biyokütle bird kuş blink göz kırpma blizzard kar fırtınası block engellemek blood tissue kan dokusu blood vessel kan damarı blossom çiçek açma boil kaynama boiling point kaynama noktası bone tissue kemik dokusu bounce zıplama brain beyin bronchi bronş bundle demet buoyancy yüzmek buoyant force kaldırma kuvveti

C calcium kalsiyum calculator hesap makinası calorie kalori camera kamera camouflage kamuflaj cancer kanser capillary kapiller capture yakalama carbohydrate karbonhidrat carbon (C) karbon (C) carbon dioxide (CO₂) karbondiyoksit (CO₂) cardiovascular system kalp damar sistemi carnivore etobur category kategori caterpillar tırtıl



ENGLISH TURKISH cause-end-effect relationships sebep ve sonuç ilişkileri celestial gökyüzüyle ilgili cell hücre cell cycle hücre döngüsü cell division hücre bölünmesi cell membrane hücre zarı cell theory hücre teorisi cell wall hücre duvarı cellular respiration hücresel solunum Celsius (°C) Celsius (°C) cement çimento centimeter (cm) santimetre (cm) central nervous system merkezi sinir sistemi chain zincir change değişiklik change of direction yön değişikliği change of motion hareket değişikliği change of speed hız değişikliği characteristic özellik chart çizelge chemical kimyasal chemical bond kimyasal bağ chemical change kimyasal değişiklik chemical energy kimyasal enerji chemical equation kimyasal denklem chemical property kimyasal özellik chemical reaction kimyasal reaksiyon chemical system kimyasal sistem chemical weathering kimyasal bozulma chlorophyll klorofil chloroplast kloroplast choose seçmek chromosome kromozom cinder cone volcano volkan konisi circuit devre circulation dolaşım circulatory system dolaşım sistemi cirro- siro cirrus cloud sirüs bulutu classification sınıflandırmak classify sınıflandırma climate iklim cloning klonlama cloud bulut coal kömür code kod cold front soğuk hava kütlesi collect toplama collide çarpışma



ENGLISH TURKISH color renk column sütun comet kuyruklu yıldız comfortable rahat communicate iletişim kurma community toplum compare karşılaştırma compass pusula competition rekabet complex carbohydrate karmaşık karbonhidrat compose oluşturma composite volcano bileşik volkan composition bileşim compost pile kompost yığını compound bileşik compound microscope bileşik mikroskop compress sıkıştırma compression sıkıştırma computer bilgisayar conclude sonuca varma conclusion sonuç condensation yoğunlaşmak condense yoğunlaşma condition durum conduct iletme conduction iletim conductors iletkenler consequences sonuçlar conservation koruma conservation of energy enerji koruma conservation of mass kitle koruma conserve koruma consist of içermek consistent tutarlı constant sabit construct oluşturma consumer tüketici contain içerme container kap content içerik continent kıta contrast kontrast control kontrol controlled experiment kontrollü deney convection ısı yayılması coordinate koordinat coordination koordinasyon core merkez covalent bond kovalan bağ



ENGLISH TURKISH create yaratmak crest sırt crop ürün crust kabuk crystal kristal crystallization kristalizasyon cubic kübik cubic centimeter kübik santimetre cure iyileştirme cycle döngü cytoplasm sitoplazma

D daily günlük dam baraj data veri data table veri tablosu daughter cell yavru hücre daylight gün ışığı decay bozulma decomposer bozulmaya sebep olan decrease azalma defend savunma deficient eksik define tanımlama definite kesin delta delta density yoğunluk dependent variable bağımlı değişken deposition birikme derived türetilmiş descend köken alma descendants soyundan gelen describe tanımlama desert çöl design tasarım design scientific investigations bilimsel araştırmalar tasarlama determine belirleme develop geliştirme development gelişim diagram şema dichotomous key ikiye bölünme anahtarı difference fark digest sindirme digestion sindirim digestive system sindirim sistemi direct yönlendirme directions talimat directly doğrudan disappearing trait kaybolan özellik



ENGLISH TURKISH discuss tartışma disperse dağıtma dissolve çözünme distance mesafe distinctive ayrı distribute dağıtma disturb bozma diversity çeşitlilik DNA DNA dominant baskın dominant gene baskın gen draw çizme dump çöp bölgesi

E earth toprak earthquake deprem earthworm yer solucanı echo yankı eclipse tutulma ecological succession ekolojik miras ecology ekoloji ecosystem eko sistem effect etki efficient verimli egg yumurta electric current elektrik akımı electrical elektriksel electrical circuits elektrik devreleri electrical energy elektrik enerjisi electricity elektrik electromagnet elektromıknatıs electromagnetic spectrum elektromanyetik spektrum electromagnetic waves elektromanyetik dalgalar electromagnetism elektromanyetizma electron elektron elements elementler elevation yükselme elliptical eliptik emit yayma endangered species nesli tükenmekte olan türler endocrine system endokrin sistem endothermic endotermik energy enerji energy flow enerji akışı energy pyramid enerji piramidi energy resources enerji kaynakları ensure garantiye almak environment çevre environmental çevresel



ENGLISH TURKISH environmental changes çevresel değişiklikler epithelial epitelyal equal eşit equation denklem equator ekvator equilibrium denge erosion erozyon error hata esophagus özofagus establish belirleme estimate tahmin etmek estimation tahmin eukaryotic ökaryotik evaluate değerlendirme evaporate buharlaştırma evaporation buharlaşma evidence kanıt evolution evrim example örnek exchange değişim excrete boşaltma excretion boşaltım exoskeleton dış iskelet exothermic dışarıya ısı veren expand genişleme experiment deney explain açıklamak explanation açıklama express ifade etmek external harici extinct soyu tükenmiş

F fact gerçek factor faktör Fahrenheit (°F) Fahrenheit (°F) fat şişman fault hata feature özellik features özellikler female sex cell dişi eşey hücresi fertilization dölleme fertilized döllenmiş fertilizer gübre fiber fiber fish balık fixed pulley sabit makara flood sel flow chart akış şeması flower çiçek



ENGLISH TURKISH fluid sıvı folded katlanmış food gıda food chain gıda zinciri food web gıda ağı for every action there is an equal or opposite reaction

her etki için eşit veya karşı yönde bir tepki vardır

force güç forecast tahmin form şekil formation oluşum former önceki formula formül formulate formüle etme fossil fosil fossil fuel fosil yakıtı freezing donma frequency sıklık friction sürtünme front ön fruit meyve fuel yakıt filter filtre fulcrum dayanak noktası function işlev function of living things canlıların işlevi fungi mantar

G galaxy galaksi garbage çöp gas gaz gas giants gaz bulut gezegenleri gem mücevher gene gen generation nesil generator jeneratör genetic engineering genetik mühendisliği genetic material genetik materyal genetically genetik olarak genetic variation genetik değişkenlik geologist jeolog geothermal energy jeotermal enerji germ mikrop germination filizlenme glacier buzul gland bez global global global climate global iklim global warming global ısınma



ENGLISH TURKISH graduated cylinder dereceli silindir gram (g) gram (g) graph grafik graphic grafik gravitational yerçekimiyle ilgili gravity yerçekimi greatest en büyük greenhouse gas sera gazı green plant yeşil bitki groundwater yeraltı suyu group grup grow büyümek growth büyüme

H habit alışkanlık habitat doğal ortam hand lens el merceği hardness sertlik harmful zararlı hazardous tehlikeli healthy habit sağlıklı alışkanlık hearth kalp hearth muscle kalp kası heat ısı heat energy ısı enerjisi herbivore otçul heredity kalıtım hereditary kalıtsal hibernation kış uykusu hormone hormon host konak human insan human cell insan hücresi humid nemli humidity nem hurricane kasırga hydroelectric power hidroelektrik güç hydrosphere hidrosfer hygrometer higrometre hypothesis hipotez

I identical tıpatıp aynı identification kimle identify tanımlama igneous volkanik igneous rock volkanik kaya illuminate aydınlatma illustrate çizme



ENGLISH TURKISH immune system bağışıklık sistemi inclined plane eğimli düzlem increase artırmak independent bağımsız independent variable bağımsız değişken indicate belirtmek indirect dolaylı individual birey infection enfeksiyon infectious disease bulaşıcı hastalık inference çıkarım information bilgi ingredient içerik inherit kalıtımla almak inheritance kalıtım inherited adaptation kalıtsal uyum inherited trait kalıtsal özellik insect böcek instrument alet insulator yalıtıcı interact etkileşime girmek interaction etkileşim interior iç kısım internal iç interpret yorumlamak interval aralık inversion ters çevirmek invertebrate omurgasız investigation araştırma ion iyon ionic bond iyonik bağ iron (Fe) demir (Fe) irregular düzensiz isolate izolat

J jellyfish deniz anası joint eklem

K kilogram (kg) kilogram (kg) kiloliter (kl) kilolitre (kl) kilometer (km) kilometre (km) kinetic energy kinetik enerji kingdom alem knowledge ilgi

L label etiket landslide yer kayması large intestine kalın bağırsak



ENGLISH TURKISH larva larva laser lazer latitude enlem lava lav layer tabaka leaf yaprak learned öğrenilmiş learned adaptation öğrenilmiş uyum least en az leaves yapraklar levee set lever kol life cycle yaşam döngüsü life span ömür lift kaldırmak light ışık light-years ışık yılı line graph çizgi grafiği lines of force güç hatları link bağlantı liquid sıvı list liste liter (L) litre (L) lithosphere litosfer liver karaciğer living things canlılar location konum locomotion hareket yeteneği longitude boylam longitudinal wave uzunlamasına dalga loudness ses yüksekliği lunar eclipse ay tutulması lungs akciğerler luster parlaklık

M machine makine magma magma magnet mıknatıs magnetic field manyetik alan magnetic force manyetik güç magnetism manyetizma magnifier büyüteç maintain sürdürmek maintenance bakım major majör male sex cell erkek eşey hücresi mammal memeli manage yönetmek mantle kabuk



ENGLISH TURKISH map harita mass kitle material malzeme materials malzemeler materials scientist malzeme bilim insanı mathematics matematik matter madde measure ölçmek measurement ölçüm mechanical energy mekanik enerji mechanical weathering mekanik aşınma medium ortam meiosis mayoz melting erime melting point erime noktası metal metal metallic bond metalik bağ metalloid metaloid metamorphic metamorfik metamorphic rock metamorfik kaya metamorphosis metamorfoz meter (m) metre (m) meter stick mezura methane metan method yöntem metric ruler metrik cetvel microorganisms mikroorganizmalar microscope mikroskop mid-ocean ridge okyanus ortası sırtı migration göç Milky Way Saman Yolu milligram (mg) miligram (mg) milliliter (ml) mililitre (ml) millimeter (mm) milimetre (mm) mineral mineral mitochondria mitokondri mitosis mitoz mixture karışım model model moisture nem molecule molekül mollusk yumuşakça molten erimiş monthly aylık Monera Monera monoculture monokültür moon ay motion hareket motor motor



ENGLISH TURKISH mountain dağ mouth ağız movable pulley hareketli makara movement hareket movement of plates plak hareketi mucus mukus muscle kas muscle tissue kas dokusu muscular system kas sistemi mutation mutasyon multicellular çok hücreli multicellular organism çok hücreli organizma

N natural gas doğal gaz natural resource doğal kaynak natural selection doğal seçim nebula nebula negative negatif nervous system sinir sistemi net force net güç neuron nöron neutral nötr neutron nötron Newton Newton niche niş nimbus nimbus nitrogen nitrojen noble gas asal gaz nonliving things cansız şeyler nonmetal metal olmayan nonrenewable yenilenebilir olmayan nonrenewable energy resource yenilenebilir olmayan enerji kaynağı nonrenewable resource yenilenebilir olmayan kaynak nose burun nuclear energy nükleer enerji nuclear fusion nükleer füzyon nucleus çekirdek nutrient besin maddesi

O object nesne objective hedef objective lens objektif merceği observation gözlem observe gözlemek obtained elde edildi occur oluşmak ocean okyanus odor koku



ENGLISH TURKISH offspring yavrular omnivore hepçil one-celled organisms tek hücreli organizmalar ooze sızmak opinion fikir orbit yörünge order takım organ organ organ system organ sistemi organelle organel organism organizma organize düzenlemek original orijinal ovary over overabundance aşırı bolluk overcome üstesinden gelmek overpopulation fazla nüfus ovule ovül oxygen oksijen ozone ozon

P parallel circuit paralel devre parasite parazit parent cell ana hücre particle partikül pattern patern pedigree chart şecere tablosu perceive algılamak percent, percentage yüzde period dönem periodic table periyodik tablo permanent magnet kalıcı mıknatıs pesticide pestisit petroleum petrol phases fazlar phenomena fenomen phosphorus fosfor photosynthesis fotosentez physical fiziksel physical change fiziksel değişim physical property fiziksel özellik physical weathering fiziksel aşınma picture resim pie pasta pie chart pasta tablosu pie graph pasta grafiği pistil dişi organ pitch tizlik planet gezegen



ENGLISH TURKISH plant bitki Plantae Bitkiler dünyası plasma plazma plate plak plate tectonics tektonik plak poison zehir polar kutup pollen polen pollinate polinasyon pollutant kirletici pollution kirlilik position pozisyon positive pozitif potential energy potansiyel enerji power of ten notation onluk güç sistemi precipitation nem predator yırtıcı hayvan predict ön görme predictable ön görülebilir prediction öngörü presence varlık preserve korumak pressure basınç prevailing hakim prevailing winds hakim rüzgarlar previous önceki prey av primary birincil probable olası procedure işlem process süreç produce üretmek producer üretici product ürün prokaryotic prokaryotik property özellik properties özellikler protect korumak protein protein Protista Protista proton proton provide sağlamak pulley makara Punnett square Punnett karesi pupa pupa purpose amaç pushes and pulls

itmeler ve çekmeler



ENGLISH TURKISH

R radiation radyasyon radioactive radyoaktif radioisotope radyoizotop rarefaction seyreltmek rate oran ray ışın react tepki göstermek reactant tepki gösteren rearrange tekrar düzenlemek reason neden receive almak recessive çekinik recessive gene çekinik gen recognize tanımak record kayıt rectum rektum recycle geri dönüştürmek reduce azaltmak refer atıfta bulunmak reflect yansıtmak reflection yansıma reflex refleks refract kırmak refraction kırma regulation düzenleme relationship ilişki relationships in organisms organizmalarda ilişkiler relative humidity bağıl nem release serbest bırakmak relevant ilgili remain the same aynı kalmak remains kalanlar renewable yenilenebilir renewable energy resource yenilenebilir enerji kaynağı renewable resource yenilenebilir kaynak repair onarmak represent temsil etmek reproduce üremek reproduction üreme reproductive üreme ile ilgili reptile sürüngen required gerekli resist direnç göstermek resistant to dirençli resource kaynak respiration solunum respiratory system solunum sistemi respond yanıt vermek



ENGLISH TURKISH response yanıt responsible sorumlu restore geri oluşturmak result sonuç reuse tekrar kullanmak reverse ters revolution devir revolve dönmek rock kaya rock cycle kaya döngüsü role rol root kök rotate dönmek rotation dönüş runoff akış rust pas

S saliva tükürük salivate tükürük salgılamak samples örnekler scale ölçek scarce kıt science bilim scientific (use appropriate scientific tools) bilimsel (uygun bilimsel araçları kullanın) scientific inquiry bilimsel soruşturma scientific investigation bilimsel araştırma scientific law bilimsel kanun scientific name bilimsel isim scientific thinking bilimsel düşünme scrape kazımak screw vida sea floor spreading deniz tabanı yayılması sea level deniz seviyesi season mevsim secondary ikincil sediment tortu sedimentary rock tortul kaya sedimentation çökelti seed tohum seedling fide seep sızmak select seçmek selective breeding seçici çoğalma sense duyu sense organ duyu organı sequencing sekanslama series circuit seri devre settle yerleşmek



ENGLISH TURKISH sewage kanalizasyon sex cell eşey hücre sex cells eşey hücreleri sexual cinsel shape şekil shell kabuk shield volcano kalkan biçimli yanardağ shiver üşüyerek titremek significant önemli similarity benzerlik simple machine basit makine siren siren situation durum size büyüklük skeletal muscle iskelet kası skeletal system iskelet sistemi shy utangaç small intestine ince bağırsak smog hava kirliliği smooth muscle düz kas soil toprak soil texture toprak kıvamı solar cell güneş pili solar eclipse güneş tutulması solar energy güneş enerjisi solar system güneş sistemi solid katı solidification katılaşma solubility çözünürlük solute çözünen madde solution çözelti solvent çözücü sound ses sound recorder ses kayıt cihazı source kaynak space uzay specialize uzmanlaşmak species tür specific özel specimens numuneler speed hız sperm sperm spill dökülmek spinal cord omurilik spiral spiral sponge sünger spore spor spring yay spring scale yaylı kantar



ENGLISH TURKISH sprout filizlenmek squint göz kısmak stable stabil stages evreler stamen erkek organ star yıldız starch nişasta state durum static charge statik şarj static electricity statik elektrik stem kök stigma stigma stimulus uyarı stomach mide stopwatch kronometre strain gerilme strategy strateji strato strato stratus cloud stratus bulutu streak iz structural adaptation yapısal uyum structure yapı sublimation uçunma subsoil alt toprak substance madde sugar şeker sulfuric acid sülfürik asit summarize özetleme sun güneş supernova supernova support destek surface yüzey survey tarama survival sağ kalım survive, survival sağ kalmak, sağ kalım swamp bataklık sweat ter switch geçiş system sistem

T table tablo table salt sofra tuzu tadpole kurbağa yavrusu tape measure mezura technology teknoloji telescope teleskop temperate ılımlı temperature sıcaklık temporary magnet geçici mıknatıs



ENGLISH TURKISH terrestrial planets yer benzeri gezegenler test test theory teori thermal energy ısı enerjisi thermometer termometre thunderstorm gök gürültülü fırtına tide gelgit tilt eğim tilted eğimli time zaman tissue doku tool araç topsoil üst toprak tornado hortum trachea trakea trade-offs ödünler trait özellik transfer transfer transform dönüştürmek transport nakil transport system nakil sistemi transverse wave transvers dalga trench oyuk trial deneme tropical tropik troposphere troposfer trough oluk tumor tümör turbine türbin type tip

U unbalanced forces dengesiz güçler undergo metamorphosis metamorfoz geçirmek unequal eşit olmayan unicellular tek hücreli unifying themes birleştirici temalar unique benzersiz universe evren unstable stabil olmayan

V vacuole vakuol valley vadi vapor buhar variable değişken variation farklılık variety çeşitlilik vascular system damar sistemi vascular tissue damar dokusu



ENGLISH TURKISH vegetable sebze vehicle araç vein toplar damar velocity hız vertebrate omurgalı vibrate titreşim virus virüs visible görünür visible light görünür ışık vitamin vitamin volcanic activity volkanik aktivite volcano volkan voltmeter voltmetre volume ses yüksekliği

W warm ılık water su water cycle su döngüsü water vapor su buharı wavelength dalga boyu weather hava weathering aşınma wedge kama weight ağırlık wheel and axle tekerlek ve dingil white blood cell akyuvar wind rüzgar wind vane rüzgar gülü wise akıllı work iş wrinkle kırışıklık

Z zone bölge zygote zigot