PENDAHULUAN

Sesungguhnya pelbagai pencapaian dalam pelbagai bidang ilmu telah berjaya dicapai

oleh manusia hingga ke hari ini. Pencapaian dalam pelbagai bidang ilmu termasuklah ilmu-

ilmu berkaitan perubatan, matematik, sains, fizik, astonomi, seni bina, penulisan dan pelbagai

lagi. Sesungguhnya kejayaan dalam bidang-bidang yang dikecapi pada hari ini sangat berkait

rapat dengan Islam.

Dari sudut perkembangan tamadun-tamadun manusia seperti tamadun barat, Melayu,

Cina dan India, sumbangan dalam bidang ilmu oleh para ilmuan islam adalah amat penting

dalam proses menjadikan tamadun-tamadun ini merupakan salah sebuah tamadun yang

terulung di dunia. Sumbangan dalam pelbagai bidang ilmu telah disalurkan oleh para Ilmuan

Islam dalam bidang masing-masing untuk proses perkembangan dan pembangunan tamadun-

tamadun ini.

Kesan daripada ilmu-ilmu yang disumbangkan, tamadun-tamadun ini telah berjaya

bertapak dan kekal hingga ke hari ini. Pelbagai bidang ilmu ini juga telah berjaya

memberikan kesan positif dalam pemikiran manusia. Masyarakat juga telah berjaya

melahirkan genius-genius dan pemikir yang hebat dalam pelbagai bidang. Kewujudan Taj

Mahal di India juga merupakan antara kesan daripada ilmu-ilmu yang disumbangkan oleh

para ilmuan islam terhadap tamadun dunia.

Hingga ke hari ini ilmu-ilmu yang disalurkan oleh para ilmuan Islam seperti Ibnu

Sina, Ibnu Batutta, Al-Biruni, Al-Khawarizmi masih lagi digunakan. Ilmu-Ilmu seperti

matematik dan sains bukan sahaja digunakan untuk kemajuan sesebuah negara malahan ia

juga digunakan sebagai suatu medium pelajaran untuk para pelajar mempelajarinya.

1

1. TAMADUN BARAT

1.1 Pengenalan

Kewujudan kuasa-kuasa Islam di tengah-tengah kuasa Eropah telah menyebabkan

wujudnye interaksi tamadun antara dunia Islam dan Eropah. Hasilnya, pada abad ke-13M,

kira-kira selepas 300 tahun menguasai Andalus (sebuah pusat tamadun Islam yang istimewa

yang terletak di luar Semenanjung Arab), tamadun Islam telah mencapai kegemilangan.

Perkembangan ilmu dalam bidang sains dan falsafah berlaku dengan pesat dan teleah

melonjakkan dunia islam di mata dunia. Kegiatan terjemahan menjadi faktor utama kepada

perkembangan tamadun di Andalus. Kegiatan ini menjadi alasan kuat kepada pengaliran

tamadun Islam ke Eropah. Kegemilangan tamadun Islam telah menyebabkan pelajar dari

pelbagai pelosok rantau di Eropah datang menimba ilmu. Rentetan kedatangan mereka itu

telah mencetuskan minat di kalangan mereka untuk mendalami ilmu melalui kegiatan

terjemahan. Proses penterjemahan dilakukan dalam bahasa Latin kerana bahasa ini

merupakan bahasa perantaraan utama di Eropah ketika itu.

1.2 Pembentukan Tamadun Barat

Kemunculan para penterjemah memberi pengaruh besar dalam memastikan ilmu-

ilmu yang dicipta ilmuan Islam ke Eropah. Abad ke-12M menyaksikan kegiatan

penterjemahan mula berkembang dengan pesat. Kemunculan tokoh-tokoh penterjemah

seperti Adelard of Bath, Plato of Tivoli, Robert of Chester, John of Sivelle, Hermann the

Dalmation dan ramai lagi telah membuktikann aktiviti penterjemahan yang berlaku telah

memberi impak yang besar kepada pembentukan Tamadun Barat. Aktiviti ini telah berjaya

menggerakkan masyarakat Eropah untuk bangkit membina ketamadunan mereka sendiri

sehingga dapat mencapai apa yang dinamakan sebagai zaman Renaissance (zaman

2

Kebangkitan) selepas Kejatuhan Empayar Rom pada kurun ke-5 telah membawa Eropah

kepada Zaman Gelap atau dikenali sebagai Zaman Pertengahan. Zaman ini berlangsung

selama 1000 tahun. Pada awal Zaman Gelap ini berlaku perpecahan politik, kemerosotan

ekonomi dan kongkongan agama Kristian ke atas masyarakat Eropah.

1.3 Penterjemah Barat

1. Adelard of Bath

Beliau dikenali sebagai Alard atau Aderlardus Bathoniensis, dilahirakan di Bath,

England. Beliau telah mengembara sambil belajar ke Perancis, selatan Itali, Sicily dan Timur

Tengah. Beliau merupakan seorang ahli falsafah, matematik, saintis terkenal berketurunan

Inggeris, serta tokoh pelopor utama terjemahan dari bahasa Arab ke bahasa Latin. Adelard

adalah individu yang berperanan penting dalam sejarah perkembangan intelektual pada

zaman pertengahan. Antara penulisan yang diterjemah oleh beliau ialah:

Jadual astronomi karya Maslamah b. Ahmad al-Majriti. Huraian matematik tulisan al-Khawarizmi di bawah tajuk Liber ysagogarum

Alchorismi. Huraian tentang ilmu burung (Falconry).

2. John of Sivelle

Beliau dikenali sebagai John of Spain, John of Toledo dan Joannes Hispalensis. Pada

mulanya beliau adalah seorang penganut Yahudi dan kemudiannya telah memeluk agama

Kristian. John telah banyak menterjemahkan karya Arab berkaitan bidang arithmetic,

astronomi, perubatan dan falsafah. Antaranya:

Liber alghoarismi de practica arismetrice hasil huraian penulis-penulis Islam yang dikumpul oleh beliau.

Karya al-Farghani yang bertajuk Kitab fi Harakat al-Samawiyyah wa Jawami’ ‘Ilm al-Nujum. Diterjemah sekitar 1134-1135M.

Karya Abu Ma’shar yang bertajuk Kitab al-madkhal ila ‘Ilm ahkam al-nujum.

3

Karya al-Battani dan dalam bahasa Latin dikenali dengan tajuk Centiloqiuum atau Liber de consuetudidibus in judiciis astrorum.

Karya al-Kindi dan dalam bahasa Latin dikenali dengan De intellectu.

3. Hermann the Dalmation

Beliau juga dikenali sebagai nama Hermann the Slav dan Hermann the Carinthian.

Seorang ahli falsafah dan astronomi di samping tugas sebagai penterjemah. Hermann

dikatakan telah biasa dengan bahasa Arab kerana telah menghasilkan terjemahan daripada

huraian astronomi yang dihasilkan oleh seorang Yahudi bernama Sahl ibn Bishr di bawah

tajuk Zaelis Fatidica atau Pronostica atau Liber Sextus Astronomie. Peranan beliau sebagai

penterjemah semakin berkembang dengan banyak lagi karya terjemahan yang dapat

dihasilkan. Antaranya ialah:

Terjemahan jadual astronomi yang pernah dihasilkan oleh al-Khawarizmi. Terjemahan karya Abu Ma’shar yang bertajuk Kitab al-Madkhal ila ‘Ilm ahkam al-

nujum. Terjemahan dari bahasa Arab karya Ptolemy yang bertajuk Planisphaerium yang

dibuat oleh Maslamah b. Ahmad al-Majriti.

4. Robert de Chester

Beliau dikenali juga sebagai Robertus Castrensis, Cestrensis, Retinensis, Ketenensis,

Ostiensis, Astensis, Anglicus, Robert the Englishman dan Robert de Retines. Seorang

Inggeris yang mahir dalam bidang matematik, astronomi dan alkemi. Karya-karya terjemahan

beliau ialah:

Karya al-Kindi yang kemudiannya diberi tajuk Judicia. Terjemahan al-Quran pertama dalam bahasa Latin. Karya tentang algebra oleh al-Khawarizmi. Huraian tentang bidang alkemi yang ditulis oleh Khalid b. Yhazid.

5. Plato of Tivoli

4

Dikenali sebagai nama Plato Tiburtinus. Seorang ahli matematik, astronomi, astrologi,

dan penterjemah berketurunan Itali. Beliau bertanggungjawab menterjemah karya dari bahasa

Arab ke Hebrew ke bahasa Latin. Karya-karya terjemahan beliau ialah seperti berikut:

Karya al-‘Imrani yang kemudiannya diberi tajuk De Electionibus Horarum yang disiapkan sekitar tahun 1133-1134M.

Karya al-Battani dan telah diterjemahkan di bawah tajuk De motu Stellarum. Karya Abu Bakr al-Hassan b. al-Khasib di bawah tajuk De Revolutionibus Navitatum.

6. Domingo Gundisalvo

7. Hugh of Santalla

8. Rudolf of Bruges

9. Gerard of Cremona

10. Marc of Toledo

1.4 Iktibar

Pihak Barat berusaha menafikan sumbangan Islam kepada tamadun dunia apa lagi

memberi sumbangan terhadap tamadun mereka. Alasan yang diberikan bahawa bangsa

mereka mencipta kegemilangan tamadun sejak awal iaitu sebelum kegemilangan tamadun

Islam. Justeru itu, daripada penelitian yang dibincangkan di atas jelas menunjukkan bahawa

pihak Barat memperoleh maklumat tentang tamadun melalui orang Islam. Kedatangan

mereka ke Andalus dan melakukan pencernaan ilmu melalui kegiatan terjemahan, jelas

bahawa tamadun Islam menjadi saluran penting kepada perkembangan tamadun Barat. Cuma

persoalan sekarang adalah apakah orang Islam mampu mencerna dan menterjemahkan

tamadun yang ada pada Barat hari in ke pangkuan Islam?

2. TAMADUN MELAYU

5

2.1 Pengenalan

Tamadun melayu merupakan sebuah tamadun yang terbentuk daripada sekolompok

manusia yang secara meluas digolongkan sebagai kumpulan orang-orang melayu dan

tertumpu kepada pentempatan di sesuatu wilayah yang dikenali dengan pelbagai nama iaitu

gugusan Kepulauan Melayu(Malay Archipelago), Gugusan Kepulauan Melayu-Indonesia,

Alam Melayu dan Tanah Jawi. Selain itu, tamadun melayu mengandungi dua perkara utama

yang menjadi asas kepada tamadun wilayah ini ialah bahasa melayu yang menjadi bahasa

perhubungan yang luas (linguan franca) di seluruh kawasan alam melayu dan agama islam

sebagai asas pembentukan tamadun melayu. Seterusnya,melayu boleh diistilahkan kepada 3

pengertian iaitu ras(gentetik atau biologi), kebudayaan, bahasa.

2.2 Sumbangan ilmuan Islam

1. IBNU BATUTA

Nama sebenar beliau Abu Abdillah Muhammad Ibn Abdillah Ibn Muhammad Ibn Ibrahim Al

Lawati Al Tanjin. Beliau juga dikenali dengan name Syamsuddin di Negeri-negeri timur.

Beliau dilahirkan di Tangier Maghribi 24 Februari 1304 bersamaan Rejab 704 Hijrah. Beliau

juga terkenal dengan penjelajahan dan pengembaraan diserata dunia dan Berjaya merentasi

benua Afrika dan Asia.Sumbangan beliau terhadap tamadun Melayu ialah Bahasa dan sastera

dengan penghasilan satu-satunya karya pengembaraan arab di Asia Tenggara yang terbukti

kesahihannya. Karya tersebut dikenali sebagai Rihlah ibn Batuta,di dalam karya tersebut

menceritakan tentang budaya adab resam serta keadaan masyarakat dunia.

2. AL GHAZALI

6

Nama beliau Abu Hamid Ibnu Muhammad al Tusi al ghazali dilahirkan di Tus,Parsi pada

tahun 450 Hijrah.Beliau juga dikenali sebagai ulama tasawwuf dan akidah dan merupakan

seorang ahli sufi yang digelar sebagai Hujjatul Islam.Sumbangan beliau terhadap bidang

falsafah dan ilmu pengetahuan lain tidak dapat dinafikan lagi.Beliau juga dianggarkan telah

menghasilkan 300 buah buku dalam bidang pengetahuan seperti mantik, akhlak, tafsir, ulumu

quran dan falsafah. Selain itu,menurut beliau ilmu pengetahuan boleh di dipecahkan kepada 6

perkara iaitu matematik, logik, fizik, metafizik, politik, etika.Seterusya, sumbangan al

Ghazali kepada tamadun melayu iaitu Pendidikan dan ilmu syariah dengan menghasilkan

kitab ihya ulumuddin sebagai pegangan orang islam di Tanah Melayu.Banyak sarjana di

dunia menjadikan karya-karya beliau sebagai rujukan termasuk sarjana daripada barat dan

juga sarjana dari nusantara.

3. IBNU SINA

Nama sebenar beliau ialah Abu Ali Al huseyn Bin Abdullah Bin Hassan Ali Bin Sina.

Masyarakat barat mengenali beliau dengan nama Avecenna. Beliau merupakan salah seorang

daripada sarjana islam.Beliau banyak menguasai pelbagai bidang ilmu pengetahuan antaranya

ialah ilmu perubatan. Banyak karya yang Berjaya dihasilkan oleh beliau.Antara karya beliau

yang terkenal ialah Al qanun yang dijadikan sebagai rujukan di barat hingga akhir kurun ke

21. Oleh itu banyak tiori beliau telah diguna pakai hingga hari ini.Ini secara tidak langsung

pandangan beliau telah digunakan oleh sarjana dan ahli perubatan nusantara (Melayu). Ini

kerana banyak daripada sarjana dan ahli perubatan tempatan telah melanjutkan pelajaran ke

barat. Walaupun mereka tidak belajar secara langsung menggunakan buku-buku karangan

Ibnu Sina tetapi mereka secara tidak langsung telah mempelajari teori daripada Ibnu sina

kerana kebanyakkan daripada buku yang mereka guna pakai telah dikarang daripada penulis

yang menjadikan buku ibnu sina sebagai rujukan.

7

2.3 Iktibar

Sumbangan ilmuan islam dalam tamadun melayu banyak memberi impak dalam

kesedaran dalam aspek pendidikan dan ilmu pengatahuan melayu, bahasa dan sastera alam

melayu. Seterusnya sumbangan berikut boleh dijadikan pemangkin utama kepada

perkembangan tamadun melayu.

Antara sumbangan yang boleh dijadikan iktibar pada pembangunan tamadun melayu

daripada sumbangan tentang kesedaran ilmu pengetahuan. Keilmuan islam telah memberi

kesan yang amat besar kepada tamadun melayu iaitu melahirkan semangat keilmuan

dikalangan penduduk alam melayu. Contohnya semua golongan yang tinggal di alam melayu

tidak mengira golongan atasan atau golongan bawahan supaya mencari mempelajari ilmu

pengatahuan. Selain itu, sumbangan yang boleh juga dijadikan ikhtibar didalam aspek ilmu

pengatahuan iaitu menurut Al-Ghazali ilmu pengetahuan boleh dibahagi kepada 6 perkara

seperti matematik, logik, fizik, metafizik, politik dan etika. Beliau juga telah menghasilkan

300 buah buku yang merangkumi pelbagai antaranya mantik, akhlak, tafsir, ulumu quran dan

falsafah. Seterusnya, beliau telah mengutarakan kaedah falsafah dengan menghuraikan

tentang persoalan yang berkaitan dengan logik, ketuhanan dan fizikal. Sumbangan ini boleh

dijadikan iktibar dengan tercetusnya perubahan kepada alam melayu yang dahulunya

mengutamakan sesuatu yang bersifat tahyul dan khayalan, terkesan daripada sumbangan

ilmuan perubahan alam melayu mula mementingkan sesuatu yang mengunakan akal,

pemahaman ilmu metafizikal serta pandangan hidup yang bersesuaian pada akal fikiran.

Selain itu, ikthibar dari sumbangan ilmuan islam telah melahirkan banyak tokoh

ilmuan didalam alam melayu. Antara tokoh-tokoh di alam melayu iaitu Nuruddin Al-Raniri,

Shamsuddin Al-sumaterani, Abdul Rauf Singkil, Hazah Al-Fasuri dan Bukhari Al-Jauhari.

Tokoh-tokoh ini, telah menjadikan tamadun melayu muncul sebangai pusat keilmuan.

8

Seterusnya, sumbangan ilmuan islam yang dapat dijadikan iktibar kepada alam

melayu iaitu dalam Bahasa dan sastera melalui ibnu Batuta yang telah menghasilkan karya

yang dikenali sebagai Rihlah Ibnu batuta yang mengutarakan tentang budaya adat resam serta

keadaan masyarakat dunia.sumbangan berikut menjadi perintis kepada alam melayu yang

kuat berpegang teguh kepada adat resam dan adat istidat yang diwarisi.Antara adat yang

masih boleh di terima pakai dalam masyarakat melayu iaitu adat istiadat menyambut

kelahiran, perkahwinan dan kematian.

3. TAMADUN CINA

3.1 Pengenalan

9

Tamadun China dipercayai wujud pada millennium ke-6 sebelum masihi dan

merupakan antara tamadun yang tertua selain Tamadun Mesir,Mesopotamia,Indus,dan

Tamadun Yunani.Sifat keterbukaannya dalam berinteraksi dan berhubung dengan tamadun-

tamadun lain membuatkan tamadun ini intergratif,efektif dan komprehensif serta lebih kukuh

sebagai sebuah tamadun yang universal.Berkaitan dengan itu,tamadun ini menjadi lebih bebih

berkesinambungan dalam menepati piawaian yang dikehendaki ketika itu.Secara

asasnya,bahagian timur China menghadap lautan bahagain barat-laut direntangi oleh gurun

yang luas dan bahagian barat-daya adalah dataran tinggi Qinghai-Tibet, dataran yang terluas

di dunia dengan ketinggian 4000-5000 meter secara purata. Keadaan ini menyebabkan

kebanyakan sungai mengalir ke arah kawasan Selatan atau Timur dan seterusnya

menggalakkan pergerakkan penduduk, terutamanya para petani untuk menetap di bahagian

Selatan China.

Hasil dari pola pergerakan ini, perkembangan kebudayaan juga turut beralih ke

Selatan China.Secara geografinya,bentuk mukabumi yang mempunyai tanah subur dan lautan

telah memudahkan proses perhubungan antara tamadun berlaku.Interaksi antara Negara Arab

dan China telah pun berlaku seawal 3 Masihi.Hal ini kerana wujudnya 2 laluan iaitu laluan

darat yang merentasi Khurasan,Samarqand,Xinjiang ke Peking dan juga jalan laut yang

merentasi Lautan Arab dan benua kecil,kepulauan Melayu hingga Canton,China, telah

membolehkan proses perdagangan berlaku.

3.2 Kemasukan Islam di China

10

Terdapat catatan mengatakan kapal-kapal China telah pun berlabuh di teluk Parsi

dan berdagang di Pelabuhan Sirah pada 5 Masihi. Peluasan kawasan Islam itu berlaku ketika

di zaman khalifah AL-Walid bin Abdul Malik. Panglima Islam yang bertanggungjawab

menyebarkan Islam ke Timur hingga ke sempadan negara China adalah Qutaibah bin

Muslim. Akibat daripada penguasaan Islam ke timur dan kekalahan tentera China di sungai

Talas maka ini telah menghalang kerajaan China pada ketika di bawah Dinasti Tang daripada

mengekalkan kuasa di Asia Tengah.Orang islam yang pertama tiba di arab ialah utusan

Khalifah Uthman ibn Affan. baginda telah menghantar Saad bin Abi Waqqas melawat negeri

China pada tahun 651 M (29Hijrah) untuk menyampaikan dakwah kepada Maharaja China.

Hasil daripada lawatan tersebut, maharaja China telah mengarahkan pembinaan

Masjid yang besar dan indah di Bandar Canton atau kini dikenali sebagai Guangzhou.

(Abdur- Rauf, 1994).. Berdasarkan sumber dari China, Maharaja Tang II telah menghantar

utusan kepada Nabi Muhammad SAW untuk menghantar pendakwah ke negara tersebut.

Nabi telah menyambut baik dengan menghantar tiga orang pendakwah. Dua daripada

pendakwah itu meninggal dunia semasa perjalanan yang amat jauh, dan hanya seorang sahaja

yang selamat sampai ke China. Maharaja tersebut telah membina sebuah masjid untuknya.

Bermula dari itu beliau mula menyebarkan Islam di negeri China. (Jameel Abdullah, present

Islamic world, part 2, p.in Saudi Arabia, page. 495, in Arabic) .

Pada zaman maharaja Hsu Tang telah berlaku satu pemberontakan untuk

menjatuhkannya.Jadi,beliau meminta pertolongan dari Khalifah Abassiah untuk mengatasi

masalah tersebut.Sehubungan itu,Khalifah Abassiah,Khalifah Al-Mansour telah menghantar

4000 orang untuk menjalankan misi tersebut dan Berjaya.Namun,tentera-tentera tersebut

diminta untuk tinggal disitu dan berkahwin dengan penduduk tempatan. Hasilnya,berlakulah

islamisasi di kawasan tersebut(Islam in China,China and The Arabs,From the Rise of the

Abbaside Caliphate,Chapter 2,page 25)

11

3.3 Pertembungan Tamadun Islam dan China

1. Pendidikan

Dinasti Tang, Dinasti Sung dan terutamanya Dinasti Yuan melahirkan ramai tokoh Islam

terkenal yang mengamalkan budaya China dan kesetiaan terhadap negeri China tanpa

berbelah bahagi. Salah satunya ialah Muhammad Pao Shao Yi.Hasil Islamisasi di

China,wujud pengajian agama di masjid dan sekolah bagi menyebarkan lagi dakwah islam

disitu.

2. Falsafah

Pada Dinasti Manchou,lahirnya ramai falsafah islam dari China yang terkenal.Antaranya

ialaah Ma Ming Loong,Sheikh Wang Tai Yu dan P’u Sung Ling. P’u Sung Ling menulis

cerita ‘Liao Ch’ai’ yang bermaksud ‘rumah yang tidak dikehendaki’ atau ‘rumah perbualan’.

Cerita ‘Liao Ch’ai’ dianggap setaraf dengan cerita Arab; Seribu Satu Malam. P’u Sung Ling

dianggap sebagai salah seorang penulis besar China. Syed Omar Shamsuddin, putera Hsien

Yang dinasti Yuan merupakan orang yang membuat lukisan Yin dan Yang.

3. Negarawan dan Ketenteraan.

Telah lahir juga ramai tokoh-tokoh Negara dan ketenteraan islam ketika ini. Antaranya:

Takutur Khan – Merupakan cucu kepada Jeneral Jengis Khan.

Laksamana Cheng Ho – Nama sebenarnya ialah Muhammad Ma Ho yang

berasal dari Yunan.

Jeneral Omar Pai Chung - Merupakan Marshal tentera 4 bintang.

Laksaman Cheng Hoo

Nama asal Cheng Ho ialah Ma Sanbao. Cheng Ho yang nama aslinya adalah Ma

He – dalam Bahasa Arab adalah Muhammad Siddiq. Beliau dilahirkan dalam sebuah

12

keluarga Etnik Hui yang menganut agama Islam di Yunnan, barat daya China. Datuk dan

bapanya telah menunaikan fardu haji ke Mekah. Mereka mengetahui keadaan di luar negara

dan suka menjelajah.

Semasa berusia 10 tahun, Ma Sanbao dirampas oleh pasukan pengawal maharaja

lalu dibawa ke Nanjing, lantaran itu beliau telah dilantik sebagai sida dalam istana maharaja.

Ma Sanbao yang cergas dan pandai telah disukai oleh maharaja dan dianugerahi nama Cheng

Ho oleh maharaja.

Semasa Cheng Ho berusia 34 tahun, Maharaja Zhu Di mengambil keputusan untuk

menghantar armada bagi melaksanakan pelayaran besar-besaran ke pelbagai negara di Asia

dan Afrika untuk menjalinkan hubungan persahabatan dengan negara-negara di kawasan itu.

Baginda menitahkan Cheng Ho memimpin pelayaran kapal "Baochuan" yang digunakan

dalam pelayaran Cheng Ho ialah dibuat di Nanjing. Kalau dikira berdasarkan panjang batang

kemudi terseubt, maka kapal "Baochuan" armada Cheng Ho yang paling besar telah mencatat

lebih sebiru tan, ini merupakan kapal yang paling besar di dunia pada masa itu.Armada

Cheng Ho terdiri daripada beberapa puluh kapal yang berbeza-beza saiznya. Jumlah

keseluruhan pegawai, pedagang dan anak kapal armada Cheng Ho mencatat lebih 20 ribu

orang.Pelayaran Laksamana Cheng Ho ke negara-negara Asia dan Afrika itu telah meluaskan

pandangan rakyat China dan meningkatkan pengetahuan geografi rakyat China. Pelayaran itu

juga telah meningkatkan petukaran, persefahaman dan perdagangan antara rakyat China

dengan rakyat pelbagai negara Asia dan Afrika. Pelayaran Laksamana Cheng Ho lebih awal

separuh abad daripada Comumbus, pelayar yang terkenal di dunia.

Misi pelayaran Laksamana Cheng Ho ialah : -

(1) Mengukuhkan perhubungan persahabatan antara Negara Cina dengan Negara-negara

di Asia Tenggara, Lautan India, Benua Arab/Parsi dan Afrika Timur.

13

(2) Menunjukkan kekuatan Negara Cina serta mewujudkan pendamaian antara satu sama

lain.

(3) Memajukan perdagangan antarabangsa.

(4) Memperkenalkan hasil pengeluaran tempatan.

(5) Menjamin keselamatan pedagang Maritim.

Disamping itu Laksamana Cheng Ho juga menjalankan kegiatan dakwahnya dengan

menyebarkan Agama Islam di Nusantara seperti Empayar Serivijaya, Majapahit, Melaka,

Terengganu, Fo-Lo-Ann, Kedah dan lain-lain, dimana sebelum ini dipengaruhi oleh agama

Hindu/Buddha.Raja Parameswara dari Melaka adalah raja Melaka pertama yang memeluk

agama Islam atas ajakan Laksamana Cheng Ho. Sejak itu Parameswara mengganti namanya

menjadi Sultan Iskandar Syah dan mengubah Melaka dari kerajaan Hindu menjadi kesultanan

Islam.

Cheng Ho juga dikenal sangat peduli dengan kemakmuran masjid. Tahun 1413, dia

merenovasi Masjid Qinging (timur laut Kabupaten Xian). Tahun 1430, ia membaiki Masjid

San San di Nanjing yang rosak kerana terbakar. Pembaikan masjid mendapat bantuan

langsung dari kaisar. Pada ekspedisi terakhir (1431-1433), ia sempat menunaikan ibadah haji

sebagai pelengkap menjadi seorang Muslim sejati. Sebagai seorang Muslim, ia juga selalu

mengandalikan diplomasi damai dalam setiap pelayarannya. Cheng Ho wafat di Lautan

Hindia di selatan Pulau Sri Lanka pada tahun 1432. Sebelum wafat dia berpesan, agar kalau

dia mati, jenazahnya harus ditenggelamkan ke dasar laut sebelum matahari terbenam.

Kerana sakit Cheng Ho akhirnya wafat dengan tasbih yang jatuh dari tangannya

dengan mengucapkan kata La Ilaha illallah. Semua orang menangisi kepergiannya. Hidupnya

bagai sebuah legenda. Namun menurut sejarawan China, tak ada anak buah Cheng Ho yang

berani membenamkan jenazahnya ke dasar laut seperti permintaannya. Jenazahnya dibawa

14

pulang ke Nanjing dan dia dimakamkan di depan sebuah masjid dengan sebuah upacara

kebesaran militer yang dihadiri oleh Kaisar Ming yang baru yang menggantikan Kaisar Yong

Le.

3.4 Iktibar

Kesimpulannya, sumbangan ilmuan islam dalam tamadun cina yelah memberi

iktibar yang banyak dan meluas. Sebagai contoh, kesan daripada kedatangan Laksamana

Cheng Ho sebagai penganut agama islam dan telah memberi pengaruh yang kuat dalam

agama Islam di tamadun Cina. Dalam zaman Dinasti Yuan, pendatang-pendatang Islam

kebanyakannya menggunakan nama keluarga orang-orang Han yang bukan Islam seperti

Chau, Chien, Sun, Lee dan sebahagiannya menggunakan nama asal mereka. Ramai

negarawan Cina dan tentera Cina adalah beragama Islam dan ini merupakan contoh terbaik

bagi membuktikan kesan daripada pengislaman panglima-panglima perang kerajaan pada

zaman tamadun cina.

Antara sumbangan yang boleh dijadikan iktibar kepada tamadun cina ialah melalui

pelayaran. Contohnya, ramai anak kapal Laksamana Cheng ho telah memeluk agama Islam

dan mereka dapat mendalami agama islam dengan sebaiknya. Selain itu, pedagang asing telah

menyebabkan ajaran agama islam tersebar luas dengan ramai pendakwah ke China melalui

laut dan menyebarkan Islam di Bandar-bandar seperti Shanghai, Guangzhou, dan

sebagainya.

Seterusnya, maharaja dapat menerima kebaikan agama islam dan tertarik

kedatangan pendakwah islam yang menyebarkan agama Islam di tamadun Cina. Ini akan

memberi kesan kepada penduduk tamadun cina kerana penduduk akan patuh dan mencontohi

perbuataan tentang ajaran Islam.

15

4. TAMADUN INDIA

4.1 Pengenalan

16

Tamadun India merupakan salah sebuah tamadun yang terawal wujud di dunia.

Sesungguhnya tamadun ini seringkali dikaitkan dengan tamadun yang pada awalnya berpusat

di lembah Sungai Indus. Proses perkembangan tamadun ini dalam pelbagai aspek seperti

falsafah, seni, budaya, ekonomi dan sebagainya. Pada keseluruhannya tamadun India ini

merupakan tamadun yang dianggap sesuai untuk masyarakat dunia walaupun ia merupakan

tamadun yang tertua.

Sekarang, India merupakan negara kedua terbesar komuniti Islam selepas Indonesia.

Islam telah sampai ke India sebenarnya awal iaitu selepas kewafatan Nabi Muhammad

S.A.W.. Apakah kesan daripada pengaruh Islam ke atas hidup dan budaya Tamadun India?

Ramai pakar-pakar sejarah dan pemikir-pemikir sosial dan agama berpendapat bahawa

Agama Islam meninggalkan kesan yang sangat luar biasa ke atas tamadun ini. Agama Islam

telah memepelbagaikan budaya dalam pelbagai aspek dan juga telah telah membawa satu

institusi yang baru.Islam bukan sahaja telah diperluaskan melalui dari bahagian utara, tetapi

Islam juga diperluaskan melalui perdagangan dari bahagian Pinggir Laut Kerala. Ramai

bijak-pandai dan ulama sufi telah datang ke India kerana mereka amat tertarik dengan apa

yang mereka nampak dan apa yang dipelajari di India.

4.2 Sumbangan Ilmuan Islam

Islam memainkan peranan penting dalam pembinaan dan perkembangan Tamadun

India semenjak abad ke-7 masihi lagi. Dalam proses perkembangan tamadun India ini,

pelbagai aspek perlu dititikberatkan agar ia menjadi salah sebuah tamadun yang berjaya dan

dapat membina empayar terulung dalam masyarakat dunia. Walaupun tamadun India sering

dikaitkan dengan budaya dan Agama Hindu, namun sumbangan dari bentuk kepakaran dalam

pelbagai ilmu oleh para ilmuan Islam tidak dapat dinafikan lagi dan masih digunakan

sehingga sekarang sebagai rujukan walaupun berlainan agama.

17

Zaman Kegemilangan Islam dalam tamadun ini adalah sekitar 750 – 1250 masihi.

Dalam tempoh ini pelbagai sumbangan telah diberikan para ilmuan Islam dalam bidang

Kesenian, Falsafah, Sains, Perubatan, Perdagangan dan Seni Bina. Kepakaran dalam pelbagai

ilmu ini memberi impak besar dalam pembangunan tamadun ini. Berikut merupakan antara

para ilmuan yang telah menyumbang dalam proses perkembangan tamadun India :

1. AL-BIRUNI

Nama beliau ialah Abu Rayyan Muhammad bin Ahmad Biruni dan beliau lebih

dikenali sebagai Al-Biruni. Beliau dilahirkan di Khwarazm, Samanid Persia. Al-Biruni

merupakan seorang cendekiawan Islam pertama yang menuntut ilmu di India dan juga

merupakan seorang ilmuan Islam yang pertama yang belajar tradisi Brahminical. Al-biruni

juga telah menggunakan sumber asal India sebagai untuk kerja beliau. Sebagai contoh, beliau

amat dikenali oleh penganut Agama India di zaman itu kerana beliau telah mempelajari

Bahasa Sanskrit dan amat mahir bahasa tersebut, kerana beliau ingin memamahi manuskrip

Agama India seperti Ramayana dan Mahabrata.

Selain itu, beliau telah menyumbangkan kepakaran dalam bidang falsafah seperti

penulisan buku Kitab Al-Hind yang belaiu pelajari tentang latar belakang agama India, beliau

juga merupakan seorang yang mengagumi tentang cara hidup masyarak Tamadun India. Di

dalam penulisan beliau ini, beliau banyak menggunakan sumber asal dari tamadun ini. Antara

bidang lain yang beliau terokai ialah bidang sains seperti perubatan, teologi, matematik,

geografi dan lain-lain bidang. Pada keseluruhannya ilmu-ilmu yang telah disumbangkan oleh

beliau amat bermanfaat dan masih digunakan sehingga ke hari ini.

2. AL-JAHIZ

18

Nama sebenar beliau ialah Abu Uthman Amr ibn Bahr al-Kinani al-Fuqaimi al-Basri.

Beliau telah lahir pada tahun 781 masihi di Basra. Al-Jahiz merupakan seorang tokoh ilmuan

Islam dalam bidang biologi, tatabahasa, dan sejarah. Al-Jahiz juga telah menyumbangkan

kepakaran beliau dalam bidang penulisan melalui cara memperkenalkan tamadun India

kepada masyarakat dunia melalui esei karangan beliau yang menyatakan perasaan kagum

beliau terhadap tamadun India. Antara tulisan karangan beliau yang memuji tamadun tertua

di dunia ini ialah :

“Penduduk India patut dipuji setinggi-tingginya. Mereka mempunyai skrip yang unik dalam

bidang perubatan. Mereka juga mempunyai wawasan yang tinggi”

3. IBNU BATUTTA

Abu Abdullah bin Abdullah Al Lawati Al- Tanji ibn Batutta atau lebih dikenali

sebagai Ibnu Batutta telah lahir di Tangier, Morocco. Beliau telah lahir pada Februari 1304

masihi. Ibnu Batutta juga merupakan salah seorang daripada ilmuan Islam yang telah

membawa impak yang besar dalam perkembangan tamadun India dan juga tamadun-

tamadun yang terdapat di dunia. Ibnu Batutta merupakan antara pengembara ilmuan Islam

yang terhebat. Beliau telah memperkenalkan panduan mengemabara untuk para pengembara.

Beliau juga telah memperbaiki infrastruktur akademik yang terdapat pada tamadun ini. Salah

satu situasi yang dapat dilihat di dalam Tamadun ini ialah sistem politik.

Beliau banyak berhubung dengan kerajaan dan memberikan maklumat kepada

pedagang-pedagang ke India, status sosial, tabiat moral dan sumber bahan yang terdapat di

situ. Semua maklumat berhubung tentang sejarah India dapat diterjemahkan oleh Ibnu Batutta

melalui penulisan-penulisan beliau. Antaranya, salah satu penulisan beliau menggambarkan

Zaman pertengahan Tamadun India yang ketika itu pesat membangunkan dan menekankan

tentang struktur sosial seperti sistem politik serta hubungan dengan kerajaan-kerajaan lain.

19

4.3 Iktibar

Perkara utama yang dapat dilihat melalui sumbangan-sumbangan ilmuan Islam di

dalam Tamadun India ialah dari segi perkembangan ilmu yang amat pesat. Sesungguhnya

pelbagai sumbangan dalam bentuk kepakaran ilmu telah disumbangkan oleh ilmuan Islam.

Kepakaran yang disumbangkan oleh para ilmuan meliputi pelbagai bidang iaitu Sains dan

Teknologi, Matematik, Astronomi, Falsafah, Perubatan, Linguistik dan Seni Bina. Kesemua

bidang ini telah mengukuhkan lagi kedudukan tamadun India. Tambahan pula, agama Islam

dapat dikembangkan lagi ke seluruh kawasan di sekitar tamadun ini. Sebagai contoh, Ibnu

Sina dengan kepakaran pelayaran yang dijadikan sumber ilmu bagi tokoh-tokoh tempatan

ketika itu dan masih menjadi rujukan sehingga ke hari ini. Manakala Al-Biruni dengan seni

kesusasteraannya yang terkenal seperti Kitab Al-Hind .

Dengan keberadaan kepakaran dalam bidang-bidang ini, kemajuan dalam bidang

penciptaan alatan dan reka bentuk bangunan dapat dihasilkan. Sebagai contoh hasil daripada

seni bina, Taj Mahal berjaya dicipta oleh masyarakat tamadun ini yang menyelitkan unsur-

unsur kesenian Islam yang bentuknya menyerupai sebuah masjid , selain itu seni bina Kota

Agra dan Qutb-minar juga mempunyai nilai-nilai seni bina Islam. Islam telah mula diterima

dan dianuti oleh sebahagian daripada masyarakat tamadun ini. Selain itu, kepelbagaian dalam

pelbagai bidang ini telah melahirkan masyarakat yang mementingkan ilmu pengetahuan.

Kewujudan Ilmu-ilmu ini bukan sahaja telah memberi impak terhadap tamadun India

sahaja, malahan ia telah memberikan kesan terhadap pembangunan tamadun-tamadun lain.

Walaupun Tamadun India merupakan tamadun yang lebih menjurus kepada agama hindu,

namun penguasaan Islam melalui ilmu-ilmu dan cara hidup masyarakat tamadun ini adalah

sangat besar. Kejayaan demi kejayaan dalam pelbagai bidang ilmu telah menyebabkan

20

masyarakat tamadun ini tertarik dan mengaplikasinya dalam proses pembangunan tamadun.

Kesimpulannya, tamadun India bukan sahaja telah berkembang pesat melalui masyarakat

mereka, malahan para Ilmuan Islam telah memberikan impak yang besar dalam

pembangunannya.

Selepas agama Islam pesat berkembang , Islam memainkan peranan penting yang

meliputi seluruh aspek kehidupan masyarakat India termasuk kerohanian dan kebendaan.

Antara sumbangan tersebut ialah menyatukan pemerintahan di bawah satu kuasa yang

berpusat di Delhi ( kesultanan Delhi abad ke-12 masihi ), melahirkan Bahasa Urdu , seni

bina dan pusat-pusat pengajian yang penting dan terkenal sehingga kini.Islam juga

memperkenalkan sistem kemasyarakatan tanpa kasta dan memartabatkan kedudkan wanita

dengan menghapuskan dowri dan amalan sati.

PENUTUP

Secara kesuluruhannya , ilmuan Islam banyak memberikan sumbangan yang besar di

dalam pembangunan tamadun. Bukan sahaja dalam pembangunan Tamadun Islam, malah

turut memberi impak yang besar dalam pembangunan dan pengembangnan tamadun-tamadun

21

lain seperti Tamadun Barat, Melayu, Cina dan India. Terutamanya di dalam sistem

perkembangan ilmu yang banyak memberi inspirasi kepada tokoh-tokoh tempatan sebagai

rujukan.

Selaras dengan itu , terlahirnya tokoh-tokoh tempatan dalam kalangan islam yang

cekap dan berjaya membawa peranan masing-masing seperti Cheng Ho dari Tamadun Cina ,

Nuruddin Ar-Raniri dari Tamadun Melayu , Shah Jahan dari Tamadun India.Selain itu,

wilayah dan pengaruh agama Islam dapat dikembangkan ke serata dunia.Hal dapat dilihat

melalui tamadun China islam lebih tersebar luas ke AsiaTenggara apabila penguasaan

Dinasti berada di bawah naungan islam.

Bibliografi

1-M Natsir Arsyad . 1989 . Ilmuan Islam sepanjang zaman .Khazanah Ilmu-ilmu

Islam.p.159,147

22

2-Saifullah Mohd sawi dan Samsu Adabi Mamat . 2009 . Sejarah dan Tamadun Islam di Asia

Tenggara . Keisma Publication .

3-Mohd Taib Osman , 2000 . Islamic civilization in the world . Dewan Bahasa dan Pustaka.

4-Marshall Broomhall , 1996 . Islam in China : A neglected problem . Paragon Book Reprint

Corp New York.

5-Asghar Ali Enineer , 2002 . Islam in India : The impact of civilizations . Indian Council for

Cultural Relations, New Delhi.

6-Aurel Bin Hj Abdullah, 2001 . Islam dan perdagangan dalam sejarah awal Melayu. Penerbit

: Darl Fikir Sdn Bhd

7-Ghazali Darusalam , Sumbangan sarjana dalam Tamadun Islam . Penerbit : Utusan

ublication dan Distribution Sdn Bhd.

8-Mohamad Khadafi Hj Rujie, 2009 . Tamadun Islam : Prinsip dan sumbangan terhadap

peradaban dunia.

9-H. Ibrahim Tien Ying, 1979 . Perkembangan Islam di Tiongkok . Penerbit : Penerbit Bulan

Bintang Jakarta.

10-Prof. S.I Poeradisastra , 1981 . Sumbangan Islam kepada ilmu dan kebdayaan

moden :Pengaruh sastera Islam atas Barat.

LAMPIRAN

23

24

25

26