Avans Hogeschool
June 12 2013Studenten Jeroen Huijbregts Robin Colijn Christijn Bak en Danieumllle vermeulen
Adviesrapport Amphia nieuwbouw
Een project van de minor Active Ageing
Voorwoord
Tijdens de eerste periode van de minor Active Ageing is de volgende doelstelling geformuleerd en is met name literatuurstudie gedaan Tijdens de tweede periode is een verdiepende literatuurstudie en een studie naar best practices gedaan en is een veldonderzoek verricht Dit rapport vormt een concreet antwoord op de vraag hoe het Amphia de zorg voor 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van delirium- en valpreventie
Resultaat is dit rapport We hebben ons met veel plezier verdiept in de wereld van preventie en healing environment en zijn trots op ons eindproduct We hopen op deze manier een blijvende bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van de zorg voor ouderen in het Amphia
In dit rapport zijn de aandachtsgebieden delier en vallen opgesplitst in de hoofdstukken 2 en 3 Overkoepelende interventies zoals multi- persoonskamers healing environment en technische mogelijkheden worden beschreven achtereenvolgens de hoofdstukken 4 5 en 6
Wij willen graag onze dank uitbrengen aan Marcia Douenburg Anne Bossers en Reneacute Bleeker voor de opdracht en ondersteuning tijdens dit project
Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn Bak ampDanieumllle vermeulen
Breda 12 juni 2013
1
InhoudsopgaveVoorwoord
1 Situatiebeschrijving11 Ouderen kwetsbaar of niet12 Senioren vriendelijk ziekenhuis en het VMS een actuele kwestie13 Doelgroep amp doelstelling van deze studie
2 Delirium 21 Literatuuronderzoek delier 22 Duur amp complicaties 23 Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemen24 De patieumlnt met de (dreigende) diagnose delirium25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP
25a HELP Hospital Elder Life Programme25b Design ondersteunend aan preventie
3 Vallen31 Definitie van vallen32 Valincidentie statistiek33 Risicofactoren bij vallen34 Alarmering35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis36 Onderzoek UMC37 Vragenlijsten38 Rol van de fysiotherapeut39 Vloeren en muren
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers42 In gesprek met Roger Ulrich PhD43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia51 Architectonisch
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer51b Privacy51c Orieumlntatie routing en way-finding51d Universal Bed Care Delivery Model
52 Interieur52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementie52b Natuur amp natuurlijke elementen
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijs52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen
52c Kunst53 Ambient features
53a Zonlicht53b Geluid goede afleiding
6 Technische eisen61 Routing62 Sensorisch systeem63 Vloerkeuze 64 Licht65 Multimedia
7 Bronnen8 Bijlagen 81 PMD
82 Morse Fall Scale
2
1 Situatie beschrijving
11 Ouderen kwetsbaar of nietKwetsbare ouderen vormen een aanzienlijk deel van de 65+ groep die in het ziekenhuis wordt opgenomen Deze groep behoeft extra aandacht vanwege hun onderscheidende factor zij zijn bekend met een multiple problematiek vanwege het gelijktijdig bestaan van meerdere chronische ziekten ook wel co-morbiditeit genoemd Deze groep mensen wordt wereldwijd in de 65+ patieumlntengroep uitgelicht en hier in Nederland zorgt het landelijke Veiligheids Management Systeem afgekort VMS voor borging van de zorg voor deze kwetsbare groep Het Amphia geeft daar invulling aan door onder andere screening bij opname Zij screenen in een verpleegkundige anamnese aangevuld met vragen uit de screeningsbundel van het VMS thema kwetsbare ouderen Deze screening wijst uit of de oudere in kwestie ldquokwetsbaarrdquo is en zo ja op welk vlak een verhoogd risico op vallen delier fysieke beperking ondervoeding of decubitus Op die aandachtspunten moet vervolgens actie worden ondernomen om complicaties te voorkomen De Ziekenhuiskrant van december 2012 schrijft
De focus zal meer gericht moeten zijn op kwaliteit van leven Vraag wat de oudere zelf wil en bespreek samen hoe de gezondheidszorg daar aan kan bijdragen Veel belang wordt toegekend aan een goede begeleiding in de laatste levensfase Niet alleen het screenen op maar ook het actief aanpakken van risicofactoren zoals ondervoeding vallen en een delirium moeten er voor zorgen dat het functieverlies als gevolg van de opname beperkt wordt
12 Senioren vriendelijk ziekenhuis en het VMS een actuele kwestieEr is genoeg te doen op het gebied van het ouderen-proof maken van ziekenhuizen Neem bijvoorbeeld het Seniorenkeurmerk Dit is een initiatief van ouderenbonden Unie KBO PCOB NOOM en NVOG dat een stimulerend effect beoogd voor het verbeteren van het zorgaanbod op deze doelgroep Ziekenhuizen kunnen op vijftien verschillende kwaliteitsaspecten bewijzen dat ze de organisatie van zorg de inrichting en toegankelijkheid van de ziekenhuizen hebben afgestemd op ouderen Op de website van het Seniorenkeurmerk zegt Sophia de Rooij internist ouderengeneeskunde en klinisch geriater van het AMC Amsterdam het volgende over de tekortkoming van ziekenhuizen ldquoHet doel van een ziekenhuisbehandeling is niet alleen behandeling van de acute ziekte maar ook van de omstandigheden waarin de patieumlnt verkeert Zij legt daarmee de vinger op de zere plek Afgelopen vier jaar is er al veel veranderd door het VMS het patieumlntveiligheidssysteem maar er gebeurt nog steeds onvoldoende we zien nog altijd dezelfde getallen Als men een ziekenhuis wil inrichten op kwetsbare ouderen en de 65+ patieumlnt in het algemeen zijn er veel meer kwaliteitscriteria dan enkel die gericht op vallen en delier Toch zijn die twee zaken onderwerp van dit onderzoek Uit praktische overweging daar onderzoek van alle aandachtsgebieden helaas binnen dit project onmogelijk is Bewust de focus op vallen en delier daar deze gebeurtenissen van grote invloed zijn op het welbevinden van de patieumlnt en elkaar ook beiumlnvloeden Iemand die valt en pijnstilling of chirurgisch ingrijpen nodig heeft is vatbaarder voor een delier Iemand die delirant is heeft door zijn verminderde mentale status meer kans om te vallen Wat de studentenonderzoekers in dit project vanuit Avans ook willen doen is het advies wat breder trekken dan alleen maatregelen aangaande delier en vallen Overkoepelend over vallen en delier maar ook de andere themarsquos in de VMS voor kwetsbare ouderen is namelijk het welzijn de eigen regie Aandacht daarvoor borgt men in een holistische mensvisie Deze visie is het uitgangspunt in de theoretische onderbouwing van dit visionair rapport Een dusdanige brede kijk is wat een ziekenhuis Senior Friendly kan maken Daar zijn kwaliteit van leven zorgcontinuiumlteit en dus transmurale zorg activering en de mogelijkheden van de patieumlnt leidend (Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012)
3
13 Doelgroep amp doelstelling van deze studieIn dit rapport spreken de schrijvers van senioren alle ziekenhuispatieumlnten van 65+ dus niet enkel de kwetsbare ouderen Dit omdat niet altijd voorafgaand aan opname bekend is of de oudere kwetsbaar is en er zich bij niet kwetsbaar scorende ouderen dezelfde problematieken kunnen voordoen Zo is te lezen in de Praktijkgids Kwetsbare Ouderen van het VMS dat ouderen met een lage minimale kwetsbaarheid ook een delier kunnen ontwikkelen door invloed van zware uitlokkende factoren Met andere woorden de omgeving moet aangepast zijn op ouderen in het algemeen weliswaar met speciale aandacht op gebied van de kwetsbare oudere Een Healing Environment zoals dat later in dit rapport wordt geiumlntroduceerd en beschreven sluit aan bij deze gedachte een prettige omgeving die positieve invloed kan hebben op de gemoedstoestand en daarmee op de gezondheid
De screening ter risico-inventarisatie an sich is verpleegtechnisch van aard en daarmee geen onderwerp van dit onderzoek daar de schrijvers van dit rapport zich richten op advies wat betreft bouw en inrichting Wel wordt gekeken naar hoe omgevingsfactoren ondersteunend kunnen zijn aan het beperken van uitlokkende factoren het tijdig herkennen van symptomen en de behandeling van vallen en delier Een korte illustratie van Als voorbeeld hiervan de ernstige aandoening delier Eerdergenoemde Sophia De Rooij omschrijft deze aandoening als een acuut falen van de hersenen waarbij mensen in een psychose raken en het gevoel hebben alsof ze in een hele slechte film meespelen In de onderzochte literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door LA Phillips in 2013 in Medsurg Nursing naar voren komt is dat de consequenties van delier bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een bouw die zich leent voor de juiste zorg kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Dit is van groot belang daar de helft van de patieumlnten met een delier binnen 30 dagen overlijdt aan complicaties
In de praktijk is een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006) Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd
In dit rapport komt ook het HELP aan de orde Dit programma is voor een succesvolle uitvoering ook afhankelijk van de bouw hoe zien de kamer en de faciliteiten op de afdeling eruit Ook hier eerst een theoretisch uitstapje alvorens de praktische eisen aan de bouw en inrichting worden geschetst
In dit rapport worden resultaten uit literair- en veldonderzoek samengebracht om aanbevelingen te kunnen doen ten aanzien van de bouw en inrichting van patieumlntenkamers voor 65+ patieumlnten Dit advies kunnen we grofweg verdelen in advies ten aanzien van vallen delier en de algehele patieumlnten ervaring Met betrekking tot dit laatste aspect wordt gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning en de plannen zoals die bij Bouw en Huisvesting liggen voor de nieuwbouw Voor inspiratie kijken de auteurs naar best practices die veelal in Amerika te vinden zijn Ook de Nederlandse zorgsector krijgt steeds meer aandacht voor healing environent In de hoofdstukken 2 tot 8 wordt de lezer een totaalbeeld beschreven van delier en vallen en van de preventieve interventies die in de bouw en inrichting op dit vlak kunnen worden toegepast
4
2 Delirium
21 Literatuuronderzoek delier patieumlnten ervaring amp delier healing environment amp evidence-based design
Om te komen tot het ten doel gestelde rapport is literatuurstudie verricht Dit deel van de literatuurstudie is gericht op advies ten aanzien van delier Daarbij is met brede blik gezocht naar literatuur over het welzijn van de patieumlnt in het ziekenhuis en de algehele patieumlnten ervaring Het is namelijk moeilijk om die onderwerpen volledig los van elkaar te zien De psychische gesteldheid en dus een eventueel delier is onderhevig aan de algehele patieumlnten ervaring Deze ervaring kan iemand ondersteunen in het behouden of terugwinnen van een goede psychische gesteldheid of kan daarin een belemmerende factor zijn Een simpel voorbeeld is dat van een mooie kamer gerieflijk ingericht en uitzicht op de natuur of een witte steriele omgeving met uitzicht op een betonnen muur waar zou u zich prettig voelen Waarschijnlijk in de eerst beschreven kamer In welke kamer zou de kans voor het ontwikkelen van angst of depressie het grootst zijn Waarschijnlijk in de laatst beschreven kamer De omgeving van de patieumlnt heeft invloed op hem of haar en verdiend dus de aandacht Zeker in het ziekenhuis van de 21e eeuw waar enkel de aller ziekste blijven opgenomen Ulrich verdiepte zich al in de jaren rsquo80 in de effecten van omgeving op welzijn en herstel In 1984 publiceerde hij over het effect van uitzicht op natuur of een betonnen muur op de patieumlnt Hij vond dat de patieumlnten die de kamers met uitzicht op natuur waren toegewezen een korter postoperatief verblijf hadden in de rapportage minder negatief commentaar vanuit de verpleging kregen en minder pijnstilling namen dan de even grote groep die in de kamers verbleven met uitzicht op de stenen muur
In deze literatuurstudie zijn de twee aspecten delier en algehele patieumlnten ervaring ten behoeve van het overzicht zoveel mogelijk van elkaar gescheiden maar zijn ze ook met bijbehorende interventies door elkaar gebruikt daar ze beiden onderhevig kunnen zijn aan invloed van een al dan niet healing environment Agnes van den Berg (2005) schrijft in haar boek het volgende over de ontwikkeling van de healing environment beweging tot een evidence-based design trend
Traditionally the design of healing environments has been based on practical experience andphilosophical considerations rather than on scientific evidence In recent years howeveradvocates of healing environments have begun to realize the importance of scientific evidenceScientific evidence is used to improve the effectiveness of design interventions and to gain thesupport of healthcare providers who are trained to rely solely on sound scientific data This newscientific approach to the design of healing environments is generally referred to as lsquoevidence-based designrsquo
In deze literatuurstudie blijven de auteurs bij de basis het healing environment Met name omdat daar de sleutel ligt tot het verbeteren van de psychosociale aspecten die belangrijk zijn in de preventie van delirium In de literatuur is gezocht naar een beschrijving van het ziektebeeld delirium van het begrip healing invironment als ook naar de mogelijke preventieve maatregelen met de focus op eisen aan de patieumlntenkamers vanuit een link tussen de twee termen Dit om te komen tot advies voor een patieumlntenkamer die zich leent voor een adequate preventie van delirium door een optimaal gebruik van patieumlnt gerichte verzorging in een healing environment
5
1 op de 3 65-plussers die acuut worden opgenomen sterft binnen drie maanden vaak een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingen
50 van de delirante oudere patieumlnten sterft de helft binnen 30 dagen aan de complicaties 20 van de opgenomen 65-plussers ontwikkelt een delirium 60 van de delirante beelden in 65-plussers ontstaan bij bij patieumlnten die een OK hebben
ondergaan 70 van de delirante 65-plussers die en OK hebbe ondergaan zijn behandeld geweest in
Intensive Care Units 40 van het totaal aan delirante beelden bij 65-plussers zou voorkomen kunnen worden toepassing van het Hospital Elder Life Programme aangeduid als HELP vermindert het aantal
patieumlnten met verminderde mentale status van 26 naar 8 delier preventie is een kosteneffectieve strategie
ldquoZiekenhuizen slecht uitgerust voor 65-plus-patieumlnt Eeacuten op de drie 65-plussers die acuut in het ziekenhuis belanden sterft binnen drie maanden En vaak is dat een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingenrdquo Zo kopt www seniorvriendelijkeziekenhuizennl op haar pagina met actuele informatie
Met gebruik van de geraadpleegde bronnen (Neufeld et al 2011) (Flaherty amp Little 2011) (Phillips 2013) (Conley 2011) (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011) is tot de volgende beschrijving van het delirium gekomen
Een delirium is een acuut optredende ernstige verwardheid die enkele dagen tot weken kan duren Een delirium ontstaat in korte tijd (uren tot dagen) en de symptomen kunnen varieumlren van mild tot extreem gedurende de dag De periode van verwardheid kan enkele dagen tot weken duren afhankelijk van de ernst van de lichamelijke toestand de leeftijd en de conditie Een delirium geeft een verhoogd risico op sterfte cognitieve en functionele achteruitgang langere opnameduur en frequentere uitplaatsing naar een verpleeghuis
21Duur amp complicaties De ernst de duur en de uitkomst van een delirium hangen af van de onderliggende lichamelijke aandoeningen de kwetsbaarheid van de patieumlnt en de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak De aanwezigheid van een delirium wijst op een ernstige acute lichamelijk ziekte waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is Hoewel het delirium per definitie een voorbijgaande aandoening is treedt er niet altijd herstel op Delirium is vooral bij ouderen een (onafhankelijke) voorspeller voor een langere opnameduur verlies van zelfredzaamheid een verhoogd risico op complicaties meer institutionalisering en een hogere mortaliteit zowel tijdens de ziekenhuisopname als erna Vandaar dat delirium preventie een belangrijk onderdeel is van het Veiligheids Management Programma
6
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Voorwoord
Tijdens de eerste periode van de minor Active Ageing is de volgende doelstelling geformuleerd en is met name literatuurstudie gedaan Tijdens de tweede periode is een verdiepende literatuurstudie en een studie naar best practices gedaan en is een veldonderzoek verricht Dit rapport vormt een concreet antwoord op de vraag hoe het Amphia de zorg voor 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van delirium- en valpreventie
Resultaat is dit rapport We hebben ons met veel plezier verdiept in de wereld van preventie en healing environment en zijn trots op ons eindproduct We hopen op deze manier een blijvende bijdrage te kunnen leveren aan de kwaliteit van de zorg voor ouderen in het Amphia
In dit rapport zijn de aandachtsgebieden delier en vallen opgesplitst in de hoofdstukken 2 en 3 Overkoepelende interventies zoals multi- persoonskamers healing environment en technische mogelijkheden worden beschreven achtereenvolgens de hoofdstukken 4 5 en 6
Wij willen graag onze dank uitbrengen aan Marcia Douenburg Anne Bossers en Reneacute Bleeker voor de opdracht en ondersteuning tijdens dit project
Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn Bak ampDanieumllle vermeulen
Breda 12 juni 2013
1
InhoudsopgaveVoorwoord
1 Situatiebeschrijving11 Ouderen kwetsbaar of niet12 Senioren vriendelijk ziekenhuis en het VMS een actuele kwestie13 Doelgroep amp doelstelling van deze studie
2 Delirium 21 Literatuuronderzoek delier 22 Duur amp complicaties 23 Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemen24 De patieumlnt met de (dreigende) diagnose delirium25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP
25a HELP Hospital Elder Life Programme25b Design ondersteunend aan preventie
3 Vallen31 Definitie van vallen32 Valincidentie statistiek33 Risicofactoren bij vallen34 Alarmering35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis36 Onderzoek UMC37 Vragenlijsten38 Rol van de fysiotherapeut39 Vloeren en muren
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers42 In gesprek met Roger Ulrich PhD43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia51 Architectonisch
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer51b Privacy51c Orieumlntatie routing en way-finding51d Universal Bed Care Delivery Model
52 Interieur52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementie52b Natuur amp natuurlijke elementen
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijs52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen
52c Kunst53 Ambient features
53a Zonlicht53b Geluid goede afleiding
6 Technische eisen61 Routing62 Sensorisch systeem63 Vloerkeuze 64 Licht65 Multimedia
7 Bronnen8 Bijlagen 81 PMD
82 Morse Fall Scale
2
1 Situatie beschrijving
11 Ouderen kwetsbaar of nietKwetsbare ouderen vormen een aanzienlijk deel van de 65+ groep die in het ziekenhuis wordt opgenomen Deze groep behoeft extra aandacht vanwege hun onderscheidende factor zij zijn bekend met een multiple problematiek vanwege het gelijktijdig bestaan van meerdere chronische ziekten ook wel co-morbiditeit genoemd Deze groep mensen wordt wereldwijd in de 65+ patieumlntengroep uitgelicht en hier in Nederland zorgt het landelijke Veiligheids Management Systeem afgekort VMS voor borging van de zorg voor deze kwetsbare groep Het Amphia geeft daar invulling aan door onder andere screening bij opname Zij screenen in een verpleegkundige anamnese aangevuld met vragen uit de screeningsbundel van het VMS thema kwetsbare ouderen Deze screening wijst uit of de oudere in kwestie ldquokwetsbaarrdquo is en zo ja op welk vlak een verhoogd risico op vallen delier fysieke beperking ondervoeding of decubitus Op die aandachtspunten moet vervolgens actie worden ondernomen om complicaties te voorkomen De Ziekenhuiskrant van december 2012 schrijft
De focus zal meer gericht moeten zijn op kwaliteit van leven Vraag wat de oudere zelf wil en bespreek samen hoe de gezondheidszorg daar aan kan bijdragen Veel belang wordt toegekend aan een goede begeleiding in de laatste levensfase Niet alleen het screenen op maar ook het actief aanpakken van risicofactoren zoals ondervoeding vallen en een delirium moeten er voor zorgen dat het functieverlies als gevolg van de opname beperkt wordt
12 Senioren vriendelijk ziekenhuis en het VMS een actuele kwestieEr is genoeg te doen op het gebied van het ouderen-proof maken van ziekenhuizen Neem bijvoorbeeld het Seniorenkeurmerk Dit is een initiatief van ouderenbonden Unie KBO PCOB NOOM en NVOG dat een stimulerend effect beoogd voor het verbeteren van het zorgaanbod op deze doelgroep Ziekenhuizen kunnen op vijftien verschillende kwaliteitsaspecten bewijzen dat ze de organisatie van zorg de inrichting en toegankelijkheid van de ziekenhuizen hebben afgestemd op ouderen Op de website van het Seniorenkeurmerk zegt Sophia de Rooij internist ouderengeneeskunde en klinisch geriater van het AMC Amsterdam het volgende over de tekortkoming van ziekenhuizen ldquoHet doel van een ziekenhuisbehandeling is niet alleen behandeling van de acute ziekte maar ook van de omstandigheden waarin de patieumlnt verkeert Zij legt daarmee de vinger op de zere plek Afgelopen vier jaar is er al veel veranderd door het VMS het patieumlntveiligheidssysteem maar er gebeurt nog steeds onvoldoende we zien nog altijd dezelfde getallen Als men een ziekenhuis wil inrichten op kwetsbare ouderen en de 65+ patieumlnt in het algemeen zijn er veel meer kwaliteitscriteria dan enkel die gericht op vallen en delier Toch zijn die twee zaken onderwerp van dit onderzoek Uit praktische overweging daar onderzoek van alle aandachtsgebieden helaas binnen dit project onmogelijk is Bewust de focus op vallen en delier daar deze gebeurtenissen van grote invloed zijn op het welbevinden van de patieumlnt en elkaar ook beiumlnvloeden Iemand die valt en pijnstilling of chirurgisch ingrijpen nodig heeft is vatbaarder voor een delier Iemand die delirant is heeft door zijn verminderde mentale status meer kans om te vallen Wat de studentenonderzoekers in dit project vanuit Avans ook willen doen is het advies wat breder trekken dan alleen maatregelen aangaande delier en vallen Overkoepelend over vallen en delier maar ook de andere themarsquos in de VMS voor kwetsbare ouderen is namelijk het welzijn de eigen regie Aandacht daarvoor borgt men in een holistische mensvisie Deze visie is het uitgangspunt in de theoretische onderbouwing van dit visionair rapport Een dusdanige brede kijk is wat een ziekenhuis Senior Friendly kan maken Daar zijn kwaliteit van leven zorgcontinuiumlteit en dus transmurale zorg activering en de mogelijkheden van de patieumlnt leidend (Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012)
3
13 Doelgroep amp doelstelling van deze studieIn dit rapport spreken de schrijvers van senioren alle ziekenhuispatieumlnten van 65+ dus niet enkel de kwetsbare ouderen Dit omdat niet altijd voorafgaand aan opname bekend is of de oudere kwetsbaar is en er zich bij niet kwetsbaar scorende ouderen dezelfde problematieken kunnen voordoen Zo is te lezen in de Praktijkgids Kwetsbare Ouderen van het VMS dat ouderen met een lage minimale kwetsbaarheid ook een delier kunnen ontwikkelen door invloed van zware uitlokkende factoren Met andere woorden de omgeving moet aangepast zijn op ouderen in het algemeen weliswaar met speciale aandacht op gebied van de kwetsbare oudere Een Healing Environment zoals dat later in dit rapport wordt geiumlntroduceerd en beschreven sluit aan bij deze gedachte een prettige omgeving die positieve invloed kan hebben op de gemoedstoestand en daarmee op de gezondheid
De screening ter risico-inventarisatie an sich is verpleegtechnisch van aard en daarmee geen onderwerp van dit onderzoek daar de schrijvers van dit rapport zich richten op advies wat betreft bouw en inrichting Wel wordt gekeken naar hoe omgevingsfactoren ondersteunend kunnen zijn aan het beperken van uitlokkende factoren het tijdig herkennen van symptomen en de behandeling van vallen en delier Een korte illustratie van Als voorbeeld hiervan de ernstige aandoening delier Eerdergenoemde Sophia De Rooij omschrijft deze aandoening als een acuut falen van de hersenen waarbij mensen in een psychose raken en het gevoel hebben alsof ze in een hele slechte film meespelen In de onderzochte literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door LA Phillips in 2013 in Medsurg Nursing naar voren komt is dat de consequenties van delier bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een bouw die zich leent voor de juiste zorg kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Dit is van groot belang daar de helft van de patieumlnten met een delier binnen 30 dagen overlijdt aan complicaties
In de praktijk is een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006) Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd
In dit rapport komt ook het HELP aan de orde Dit programma is voor een succesvolle uitvoering ook afhankelijk van de bouw hoe zien de kamer en de faciliteiten op de afdeling eruit Ook hier eerst een theoretisch uitstapje alvorens de praktische eisen aan de bouw en inrichting worden geschetst
In dit rapport worden resultaten uit literair- en veldonderzoek samengebracht om aanbevelingen te kunnen doen ten aanzien van de bouw en inrichting van patieumlntenkamers voor 65+ patieumlnten Dit advies kunnen we grofweg verdelen in advies ten aanzien van vallen delier en de algehele patieumlnten ervaring Met betrekking tot dit laatste aspect wordt gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning en de plannen zoals die bij Bouw en Huisvesting liggen voor de nieuwbouw Voor inspiratie kijken de auteurs naar best practices die veelal in Amerika te vinden zijn Ook de Nederlandse zorgsector krijgt steeds meer aandacht voor healing environent In de hoofdstukken 2 tot 8 wordt de lezer een totaalbeeld beschreven van delier en vallen en van de preventieve interventies die in de bouw en inrichting op dit vlak kunnen worden toegepast
4
2 Delirium
21 Literatuuronderzoek delier patieumlnten ervaring amp delier healing environment amp evidence-based design
Om te komen tot het ten doel gestelde rapport is literatuurstudie verricht Dit deel van de literatuurstudie is gericht op advies ten aanzien van delier Daarbij is met brede blik gezocht naar literatuur over het welzijn van de patieumlnt in het ziekenhuis en de algehele patieumlnten ervaring Het is namelijk moeilijk om die onderwerpen volledig los van elkaar te zien De psychische gesteldheid en dus een eventueel delier is onderhevig aan de algehele patieumlnten ervaring Deze ervaring kan iemand ondersteunen in het behouden of terugwinnen van een goede psychische gesteldheid of kan daarin een belemmerende factor zijn Een simpel voorbeeld is dat van een mooie kamer gerieflijk ingericht en uitzicht op de natuur of een witte steriele omgeving met uitzicht op een betonnen muur waar zou u zich prettig voelen Waarschijnlijk in de eerst beschreven kamer In welke kamer zou de kans voor het ontwikkelen van angst of depressie het grootst zijn Waarschijnlijk in de laatst beschreven kamer De omgeving van de patieumlnt heeft invloed op hem of haar en verdiend dus de aandacht Zeker in het ziekenhuis van de 21e eeuw waar enkel de aller ziekste blijven opgenomen Ulrich verdiepte zich al in de jaren rsquo80 in de effecten van omgeving op welzijn en herstel In 1984 publiceerde hij over het effect van uitzicht op natuur of een betonnen muur op de patieumlnt Hij vond dat de patieumlnten die de kamers met uitzicht op natuur waren toegewezen een korter postoperatief verblijf hadden in de rapportage minder negatief commentaar vanuit de verpleging kregen en minder pijnstilling namen dan de even grote groep die in de kamers verbleven met uitzicht op de stenen muur
In deze literatuurstudie zijn de twee aspecten delier en algehele patieumlnten ervaring ten behoeve van het overzicht zoveel mogelijk van elkaar gescheiden maar zijn ze ook met bijbehorende interventies door elkaar gebruikt daar ze beiden onderhevig kunnen zijn aan invloed van een al dan niet healing environment Agnes van den Berg (2005) schrijft in haar boek het volgende over de ontwikkeling van de healing environment beweging tot een evidence-based design trend
Traditionally the design of healing environments has been based on practical experience andphilosophical considerations rather than on scientific evidence In recent years howeveradvocates of healing environments have begun to realize the importance of scientific evidenceScientific evidence is used to improve the effectiveness of design interventions and to gain thesupport of healthcare providers who are trained to rely solely on sound scientific data This newscientific approach to the design of healing environments is generally referred to as lsquoevidence-based designrsquo
In deze literatuurstudie blijven de auteurs bij de basis het healing environment Met name omdat daar de sleutel ligt tot het verbeteren van de psychosociale aspecten die belangrijk zijn in de preventie van delirium In de literatuur is gezocht naar een beschrijving van het ziektebeeld delirium van het begrip healing invironment als ook naar de mogelijke preventieve maatregelen met de focus op eisen aan de patieumlntenkamers vanuit een link tussen de twee termen Dit om te komen tot advies voor een patieumlntenkamer die zich leent voor een adequate preventie van delirium door een optimaal gebruik van patieumlnt gerichte verzorging in een healing environment
5
1 op de 3 65-plussers die acuut worden opgenomen sterft binnen drie maanden vaak een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingen
50 van de delirante oudere patieumlnten sterft de helft binnen 30 dagen aan de complicaties 20 van de opgenomen 65-plussers ontwikkelt een delirium 60 van de delirante beelden in 65-plussers ontstaan bij bij patieumlnten die een OK hebben
ondergaan 70 van de delirante 65-plussers die en OK hebbe ondergaan zijn behandeld geweest in
Intensive Care Units 40 van het totaal aan delirante beelden bij 65-plussers zou voorkomen kunnen worden toepassing van het Hospital Elder Life Programme aangeduid als HELP vermindert het aantal
patieumlnten met verminderde mentale status van 26 naar 8 delier preventie is een kosteneffectieve strategie
ldquoZiekenhuizen slecht uitgerust voor 65-plus-patieumlnt Eeacuten op de drie 65-plussers die acuut in het ziekenhuis belanden sterft binnen drie maanden En vaak is dat een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingenrdquo Zo kopt www seniorvriendelijkeziekenhuizennl op haar pagina met actuele informatie
Met gebruik van de geraadpleegde bronnen (Neufeld et al 2011) (Flaherty amp Little 2011) (Phillips 2013) (Conley 2011) (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011) is tot de volgende beschrijving van het delirium gekomen
Een delirium is een acuut optredende ernstige verwardheid die enkele dagen tot weken kan duren Een delirium ontstaat in korte tijd (uren tot dagen) en de symptomen kunnen varieumlren van mild tot extreem gedurende de dag De periode van verwardheid kan enkele dagen tot weken duren afhankelijk van de ernst van de lichamelijke toestand de leeftijd en de conditie Een delirium geeft een verhoogd risico op sterfte cognitieve en functionele achteruitgang langere opnameduur en frequentere uitplaatsing naar een verpleeghuis
21Duur amp complicaties De ernst de duur en de uitkomst van een delirium hangen af van de onderliggende lichamelijke aandoeningen de kwetsbaarheid van de patieumlnt en de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak De aanwezigheid van een delirium wijst op een ernstige acute lichamelijk ziekte waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is Hoewel het delirium per definitie een voorbijgaande aandoening is treedt er niet altijd herstel op Delirium is vooral bij ouderen een (onafhankelijke) voorspeller voor een langere opnameduur verlies van zelfredzaamheid een verhoogd risico op complicaties meer institutionalisering en een hogere mortaliteit zowel tijdens de ziekenhuisopname als erna Vandaar dat delirium preventie een belangrijk onderdeel is van het Veiligheids Management Programma
6
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
InhoudsopgaveVoorwoord
1 Situatiebeschrijving11 Ouderen kwetsbaar of niet12 Senioren vriendelijk ziekenhuis en het VMS een actuele kwestie13 Doelgroep amp doelstelling van deze studie
2 Delirium 21 Literatuuronderzoek delier 22 Duur amp complicaties 23 Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemen24 De patieumlnt met de (dreigende) diagnose delirium25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP
25a HELP Hospital Elder Life Programme25b Design ondersteunend aan preventie
3 Vallen31 Definitie van vallen32 Valincidentie statistiek33 Risicofactoren bij vallen34 Alarmering35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis36 Onderzoek UMC37 Vragenlijsten38 Rol van de fysiotherapeut39 Vloeren en muren
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers42 In gesprek met Roger Ulrich PhD43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia51 Architectonisch
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer51b Privacy51c Orieumlntatie routing en way-finding51d Universal Bed Care Delivery Model
52 Interieur52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementie52b Natuur amp natuurlijke elementen
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijs52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen
52c Kunst53 Ambient features
53a Zonlicht53b Geluid goede afleiding
6 Technische eisen61 Routing62 Sensorisch systeem63 Vloerkeuze 64 Licht65 Multimedia
7 Bronnen8 Bijlagen 81 PMD
82 Morse Fall Scale
2
1 Situatie beschrijving
11 Ouderen kwetsbaar of nietKwetsbare ouderen vormen een aanzienlijk deel van de 65+ groep die in het ziekenhuis wordt opgenomen Deze groep behoeft extra aandacht vanwege hun onderscheidende factor zij zijn bekend met een multiple problematiek vanwege het gelijktijdig bestaan van meerdere chronische ziekten ook wel co-morbiditeit genoemd Deze groep mensen wordt wereldwijd in de 65+ patieumlntengroep uitgelicht en hier in Nederland zorgt het landelijke Veiligheids Management Systeem afgekort VMS voor borging van de zorg voor deze kwetsbare groep Het Amphia geeft daar invulling aan door onder andere screening bij opname Zij screenen in een verpleegkundige anamnese aangevuld met vragen uit de screeningsbundel van het VMS thema kwetsbare ouderen Deze screening wijst uit of de oudere in kwestie ldquokwetsbaarrdquo is en zo ja op welk vlak een verhoogd risico op vallen delier fysieke beperking ondervoeding of decubitus Op die aandachtspunten moet vervolgens actie worden ondernomen om complicaties te voorkomen De Ziekenhuiskrant van december 2012 schrijft
De focus zal meer gericht moeten zijn op kwaliteit van leven Vraag wat de oudere zelf wil en bespreek samen hoe de gezondheidszorg daar aan kan bijdragen Veel belang wordt toegekend aan een goede begeleiding in de laatste levensfase Niet alleen het screenen op maar ook het actief aanpakken van risicofactoren zoals ondervoeding vallen en een delirium moeten er voor zorgen dat het functieverlies als gevolg van de opname beperkt wordt
12 Senioren vriendelijk ziekenhuis en het VMS een actuele kwestieEr is genoeg te doen op het gebied van het ouderen-proof maken van ziekenhuizen Neem bijvoorbeeld het Seniorenkeurmerk Dit is een initiatief van ouderenbonden Unie KBO PCOB NOOM en NVOG dat een stimulerend effect beoogd voor het verbeteren van het zorgaanbod op deze doelgroep Ziekenhuizen kunnen op vijftien verschillende kwaliteitsaspecten bewijzen dat ze de organisatie van zorg de inrichting en toegankelijkheid van de ziekenhuizen hebben afgestemd op ouderen Op de website van het Seniorenkeurmerk zegt Sophia de Rooij internist ouderengeneeskunde en klinisch geriater van het AMC Amsterdam het volgende over de tekortkoming van ziekenhuizen ldquoHet doel van een ziekenhuisbehandeling is niet alleen behandeling van de acute ziekte maar ook van de omstandigheden waarin de patieumlnt verkeert Zij legt daarmee de vinger op de zere plek Afgelopen vier jaar is er al veel veranderd door het VMS het patieumlntveiligheidssysteem maar er gebeurt nog steeds onvoldoende we zien nog altijd dezelfde getallen Als men een ziekenhuis wil inrichten op kwetsbare ouderen en de 65+ patieumlnt in het algemeen zijn er veel meer kwaliteitscriteria dan enkel die gericht op vallen en delier Toch zijn die twee zaken onderwerp van dit onderzoek Uit praktische overweging daar onderzoek van alle aandachtsgebieden helaas binnen dit project onmogelijk is Bewust de focus op vallen en delier daar deze gebeurtenissen van grote invloed zijn op het welbevinden van de patieumlnt en elkaar ook beiumlnvloeden Iemand die valt en pijnstilling of chirurgisch ingrijpen nodig heeft is vatbaarder voor een delier Iemand die delirant is heeft door zijn verminderde mentale status meer kans om te vallen Wat de studentenonderzoekers in dit project vanuit Avans ook willen doen is het advies wat breder trekken dan alleen maatregelen aangaande delier en vallen Overkoepelend over vallen en delier maar ook de andere themarsquos in de VMS voor kwetsbare ouderen is namelijk het welzijn de eigen regie Aandacht daarvoor borgt men in een holistische mensvisie Deze visie is het uitgangspunt in de theoretische onderbouwing van dit visionair rapport Een dusdanige brede kijk is wat een ziekenhuis Senior Friendly kan maken Daar zijn kwaliteit van leven zorgcontinuiumlteit en dus transmurale zorg activering en de mogelijkheden van de patieumlnt leidend (Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012)
3
13 Doelgroep amp doelstelling van deze studieIn dit rapport spreken de schrijvers van senioren alle ziekenhuispatieumlnten van 65+ dus niet enkel de kwetsbare ouderen Dit omdat niet altijd voorafgaand aan opname bekend is of de oudere kwetsbaar is en er zich bij niet kwetsbaar scorende ouderen dezelfde problematieken kunnen voordoen Zo is te lezen in de Praktijkgids Kwetsbare Ouderen van het VMS dat ouderen met een lage minimale kwetsbaarheid ook een delier kunnen ontwikkelen door invloed van zware uitlokkende factoren Met andere woorden de omgeving moet aangepast zijn op ouderen in het algemeen weliswaar met speciale aandacht op gebied van de kwetsbare oudere Een Healing Environment zoals dat later in dit rapport wordt geiumlntroduceerd en beschreven sluit aan bij deze gedachte een prettige omgeving die positieve invloed kan hebben op de gemoedstoestand en daarmee op de gezondheid
De screening ter risico-inventarisatie an sich is verpleegtechnisch van aard en daarmee geen onderwerp van dit onderzoek daar de schrijvers van dit rapport zich richten op advies wat betreft bouw en inrichting Wel wordt gekeken naar hoe omgevingsfactoren ondersteunend kunnen zijn aan het beperken van uitlokkende factoren het tijdig herkennen van symptomen en de behandeling van vallen en delier Een korte illustratie van Als voorbeeld hiervan de ernstige aandoening delier Eerdergenoemde Sophia De Rooij omschrijft deze aandoening als een acuut falen van de hersenen waarbij mensen in een psychose raken en het gevoel hebben alsof ze in een hele slechte film meespelen In de onderzochte literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door LA Phillips in 2013 in Medsurg Nursing naar voren komt is dat de consequenties van delier bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een bouw die zich leent voor de juiste zorg kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Dit is van groot belang daar de helft van de patieumlnten met een delier binnen 30 dagen overlijdt aan complicaties
In de praktijk is een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006) Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd
In dit rapport komt ook het HELP aan de orde Dit programma is voor een succesvolle uitvoering ook afhankelijk van de bouw hoe zien de kamer en de faciliteiten op de afdeling eruit Ook hier eerst een theoretisch uitstapje alvorens de praktische eisen aan de bouw en inrichting worden geschetst
In dit rapport worden resultaten uit literair- en veldonderzoek samengebracht om aanbevelingen te kunnen doen ten aanzien van de bouw en inrichting van patieumlntenkamers voor 65+ patieumlnten Dit advies kunnen we grofweg verdelen in advies ten aanzien van vallen delier en de algehele patieumlnten ervaring Met betrekking tot dit laatste aspect wordt gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning en de plannen zoals die bij Bouw en Huisvesting liggen voor de nieuwbouw Voor inspiratie kijken de auteurs naar best practices die veelal in Amerika te vinden zijn Ook de Nederlandse zorgsector krijgt steeds meer aandacht voor healing environent In de hoofdstukken 2 tot 8 wordt de lezer een totaalbeeld beschreven van delier en vallen en van de preventieve interventies die in de bouw en inrichting op dit vlak kunnen worden toegepast
4
2 Delirium
21 Literatuuronderzoek delier patieumlnten ervaring amp delier healing environment amp evidence-based design
Om te komen tot het ten doel gestelde rapport is literatuurstudie verricht Dit deel van de literatuurstudie is gericht op advies ten aanzien van delier Daarbij is met brede blik gezocht naar literatuur over het welzijn van de patieumlnt in het ziekenhuis en de algehele patieumlnten ervaring Het is namelijk moeilijk om die onderwerpen volledig los van elkaar te zien De psychische gesteldheid en dus een eventueel delier is onderhevig aan de algehele patieumlnten ervaring Deze ervaring kan iemand ondersteunen in het behouden of terugwinnen van een goede psychische gesteldheid of kan daarin een belemmerende factor zijn Een simpel voorbeeld is dat van een mooie kamer gerieflijk ingericht en uitzicht op de natuur of een witte steriele omgeving met uitzicht op een betonnen muur waar zou u zich prettig voelen Waarschijnlijk in de eerst beschreven kamer In welke kamer zou de kans voor het ontwikkelen van angst of depressie het grootst zijn Waarschijnlijk in de laatst beschreven kamer De omgeving van de patieumlnt heeft invloed op hem of haar en verdiend dus de aandacht Zeker in het ziekenhuis van de 21e eeuw waar enkel de aller ziekste blijven opgenomen Ulrich verdiepte zich al in de jaren rsquo80 in de effecten van omgeving op welzijn en herstel In 1984 publiceerde hij over het effect van uitzicht op natuur of een betonnen muur op de patieumlnt Hij vond dat de patieumlnten die de kamers met uitzicht op natuur waren toegewezen een korter postoperatief verblijf hadden in de rapportage minder negatief commentaar vanuit de verpleging kregen en minder pijnstilling namen dan de even grote groep die in de kamers verbleven met uitzicht op de stenen muur
In deze literatuurstudie zijn de twee aspecten delier en algehele patieumlnten ervaring ten behoeve van het overzicht zoveel mogelijk van elkaar gescheiden maar zijn ze ook met bijbehorende interventies door elkaar gebruikt daar ze beiden onderhevig kunnen zijn aan invloed van een al dan niet healing environment Agnes van den Berg (2005) schrijft in haar boek het volgende over de ontwikkeling van de healing environment beweging tot een evidence-based design trend
Traditionally the design of healing environments has been based on practical experience andphilosophical considerations rather than on scientific evidence In recent years howeveradvocates of healing environments have begun to realize the importance of scientific evidenceScientific evidence is used to improve the effectiveness of design interventions and to gain thesupport of healthcare providers who are trained to rely solely on sound scientific data This newscientific approach to the design of healing environments is generally referred to as lsquoevidence-based designrsquo
In deze literatuurstudie blijven de auteurs bij de basis het healing environment Met name omdat daar de sleutel ligt tot het verbeteren van de psychosociale aspecten die belangrijk zijn in de preventie van delirium In de literatuur is gezocht naar een beschrijving van het ziektebeeld delirium van het begrip healing invironment als ook naar de mogelijke preventieve maatregelen met de focus op eisen aan de patieumlntenkamers vanuit een link tussen de twee termen Dit om te komen tot advies voor een patieumlntenkamer die zich leent voor een adequate preventie van delirium door een optimaal gebruik van patieumlnt gerichte verzorging in een healing environment
5
1 op de 3 65-plussers die acuut worden opgenomen sterft binnen drie maanden vaak een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingen
50 van de delirante oudere patieumlnten sterft de helft binnen 30 dagen aan de complicaties 20 van de opgenomen 65-plussers ontwikkelt een delirium 60 van de delirante beelden in 65-plussers ontstaan bij bij patieumlnten die een OK hebben
ondergaan 70 van de delirante 65-plussers die en OK hebbe ondergaan zijn behandeld geweest in
Intensive Care Units 40 van het totaal aan delirante beelden bij 65-plussers zou voorkomen kunnen worden toepassing van het Hospital Elder Life Programme aangeduid als HELP vermindert het aantal
patieumlnten met verminderde mentale status van 26 naar 8 delier preventie is een kosteneffectieve strategie
ldquoZiekenhuizen slecht uitgerust voor 65-plus-patieumlnt Eeacuten op de drie 65-plussers die acuut in het ziekenhuis belanden sterft binnen drie maanden En vaak is dat een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingenrdquo Zo kopt www seniorvriendelijkeziekenhuizennl op haar pagina met actuele informatie
Met gebruik van de geraadpleegde bronnen (Neufeld et al 2011) (Flaherty amp Little 2011) (Phillips 2013) (Conley 2011) (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011) is tot de volgende beschrijving van het delirium gekomen
Een delirium is een acuut optredende ernstige verwardheid die enkele dagen tot weken kan duren Een delirium ontstaat in korte tijd (uren tot dagen) en de symptomen kunnen varieumlren van mild tot extreem gedurende de dag De periode van verwardheid kan enkele dagen tot weken duren afhankelijk van de ernst van de lichamelijke toestand de leeftijd en de conditie Een delirium geeft een verhoogd risico op sterfte cognitieve en functionele achteruitgang langere opnameduur en frequentere uitplaatsing naar een verpleeghuis
21Duur amp complicaties De ernst de duur en de uitkomst van een delirium hangen af van de onderliggende lichamelijke aandoeningen de kwetsbaarheid van de patieumlnt en de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak De aanwezigheid van een delirium wijst op een ernstige acute lichamelijk ziekte waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is Hoewel het delirium per definitie een voorbijgaande aandoening is treedt er niet altijd herstel op Delirium is vooral bij ouderen een (onafhankelijke) voorspeller voor een langere opnameduur verlies van zelfredzaamheid een verhoogd risico op complicaties meer institutionalisering en een hogere mortaliteit zowel tijdens de ziekenhuisopname als erna Vandaar dat delirium preventie een belangrijk onderdeel is van het Veiligheids Management Programma
6
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
1 Situatie beschrijving
11 Ouderen kwetsbaar of nietKwetsbare ouderen vormen een aanzienlijk deel van de 65+ groep die in het ziekenhuis wordt opgenomen Deze groep behoeft extra aandacht vanwege hun onderscheidende factor zij zijn bekend met een multiple problematiek vanwege het gelijktijdig bestaan van meerdere chronische ziekten ook wel co-morbiditeit genoemd Deze groep mensen wordt wereldwijd in de 65+ patieumlntengroep uitgelicht en hier in Nederland zorgt het landelijke Veiligheids Management Systeem afgekort VMS voor borging van de zorg voor deze kwetsbare groep Het Amphia geeft daar invulling aan door onder andere screening bij opname Zij screenen in een verpleegkundige anamnese aangevuld met vragen uit de screeningsbundel van het VMS thema kwetsbare ouderen Deze screening wijst uit of de oudere in kwestie ldquokwetsbaarrdquo is en zo ja op welk vlak een verhoogd risico op vallen delier fysieke beperking ondervoeding of decubitus Op die aandachtspunten moet vervolgens actie worden ondernomen om complicaties te voorkomen De Ziekenhuiskrant van december 2012 schrijft
De focus zal meer gericht moeten zijn op kwaliteit van leven Vraag wat de oudere zelf wil en bespreek samen hoe de gezondheidszorg daar aan kan bijdragen Veel belang wordt toegekend aan een goede begeleiding in de laatste levensfase Niet alleen het screenen op maar ook het actief aanpakken van risicofactoren zoals ondervoeding vallen en een delirium moeten er voor zorgen dat het functieverlies als gevolg van de opname beperkt wordt
12 Senioren vriendelijk ziekenhuis en het VMS een actuele kwestieEr is genoeg te doen op het gebied van het ouderen-proof maken van ziekenhuizen Neem bijvoorbeeld het Seniorenkeurmerk Dit is een initiatief van ouderenbonden Unie KBO PCOB NOOM en NVOG dat een stimulerend effect beoogd voor het verbeteren van het zorgaanbod op deze doelgroep Ziekenhuizen kunnen op vijftien verschillende kwaliteitsaspecten bewijzen dat ze de organisatie van zorg de inrichting en toegankelijkheid van de ziekenhuizen hebben afgestemd op ouderen Op de website van het Seniorenkeurmerk zegt Sophia de Rooij internist ouderengeneeskunde en klinisch geriater van het AMC Amsterdam het volgende over de tekortkoming van ziekenhuizen ldquoHet doel van een ziekenhuisbehandeling is niet alleen behandeling van de acute ziekte maar ook van de omstandigheden waarin de patieumlnt verkeert Zij legt daarmee de vinger op de zere plek Afgelopen vier jaar is er al veel veranderd door het VMS het patieumlntveiligheidssysteem maar er gebeurt nog steeds onvoldoende we zien nog altijd dezelfde getallen Als men een ziekenhuis wil inrichten op kwetsbare ouderen en de 65+ patieumlnt in het algemeen zijn er veel meer kwaliteitscriteria dan enkel die gericht op vallen en delier Toch zijn die twee zaken onderwerp van dit onderzoek Uit praktische overweging daar onderzoek van alle aandachtsgebieden helaas binnen dit project onmogelijk is Bewust de focus op vallen en delier daar deze gebeurtenissen van grote invloed zijn op het welbevinden van de patieumlnt en elkaar ook beiumlnvloeden Iemand die valt en pijnstilling of chirurgisch ingrijpen nodig heeft is vatbaarder voor een delier Iemand die delirant is heeft door zijn verminderde mentale status meer kans om te vallen Wat de studentenonderzoekers in dit project vanuit Avans ook willen doen is het advies wat breder trekken dan alleen maatregelen aangaande delier en vallen Overkoepelend over vallen en delier maar ook de andere themarsquos in de VMS voor kwetsbare ouderen is namelijk het welzijn de eigen regie Aandacht daarvoor borgt men in een holistische mensvisie Deze visie is het uitgangspunt in de theoretische onderbouwing van dit visionair rapport Een dusdanige brede kijk is wat een ziekenhuis Senior Friendly kan maken Daar zijn kwaliteit van leven zorgcontinuiumlteit en dus transmurale zorg activering en de mogelijkheden van de patieumlnt leidend (Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012)
3
13 Doelgroep amp doelstelling van deze studieIn dit rapport spreken de schrijvers van senioren alle ziekenhuispatieumlnten van 65+ dus niet enkel de kwetsbare ouderen Dit omdat niet altijd voorafgaand aan opname bekend is of de oudere kwetsbaar is en er zich bij niet kwetsbaar scorende ouderen dezelfde problematieken kunnen voordoen Zo is te lezen in de Praktijkgids Kwetsbare Ouderen van het VMS dat ouderen met een lage minimale kwetsbaarheid ook een delier kunnen ontwikkelen door invloed van zware uitlokkende factoren Met andere woorden de omgeving moet aangepast zijn op ouderen in het algemeen weliswaar met speciale aandacht op gebied van de kwetsbare oudere Een Healing Environment zoals dat later in dit rapport wordt geiumlntroduceerd en beschreven sluit aan bij deze gedachte een prettige omgeving die positieve invloed kan hebben op de gemoedstoestand en daarmee op de gezondheid
De screening ter risico-inventarisatie an sich is verpleegtechnisch van aard en daarmee geen onderwerp van dit onderzoek daar de schrijvers van dit rapport zich richten op advies wat betreft bouw en inrichting Wel wordt gekeken naar hoe omgevingsfactoren ondersteunend kunnen zijn aan het beperken van uitlokkende factoren het tijdig herkennen van symptomen en de behandeling van vallen en delier Een korte illustratie van Als voorbeeld hiervan de ernstige aandoening delier Eerdergenoemde Sophia De Rooij omschrijft deze aandoening als een acuut falen van de hersenen waarbij mensen in een psychose raken en het gevoel hebben alsof ze in een hele slechte film meespelen In de onderzochte literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door LA Phillips in 2013 in Medsurg Nursing naar voren komt is dat de consequenties van delier bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een bouw die zich leent voor de juiste zorg kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Dit is van groot belang daar de helft van de patieumlnten met een delier binnen 30 dagen overlijdt aan complicaties
In de praktijk is een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006) Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd
In dit rapport komt ook het HELP aan de orde Dit programma is voor een succesvolle uitvoering ook afhankelijk van de bouw hoe zien de kamer en de faciliteiten op de afdeling eruit Ook hier eerst een theoretisch uitstapje alvorens de praktische eisen aan de bouw en inrichting worden geschetst
In dit rapport worden resultaten uit literair- en veldonderzoek samengebracht om aanbevelingen te kunnen doen ten aanzien van de bouw en inrichting van patieumlntenkamers voor 65+ patieumlnten Dit advies kunnen we grofweg verdelen in advies ten aanzien van vallen delier en de algehele patieumlnten ervaring Met betrekking tot dit laatste aspect wordt gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning en de plannen zoals die bij Bouw en Huisvesting liggen voor de nieuwbouw Voor inspiratie kijken de auteurs naar best practices die veelal in Amerika te vinden zijn Ook de Nederlandse zorgsector krijgt steeds meer aandacht voor healing environent In de hoofdstukken 2 tot 8 wordt de lezer een totaalbeeld beschreven van delier en vallen en van de preventieve interventies die in de bouw en inrichting op dit vlak kunnen worden toegepast
4
2 Delirium
21 Literatuuronderzoek delier patieumlnten ervaring amp delier healing environment amp evidence-based design
Om te komen tot het ten doel gestelde rapport is literatuurstudie verricht Dit deel van de literatuurstudie is gericht op advies ten aanzien van delier Daarbij is met brede blik gezocht naar literatuur over het welzijn van de patieumlnt in het ziekenhuis en de algehele patieumlnten ervaring Het is namelijk moeilijk om die onderwerpen volledig los van elkaar te zien De psychische gesteldheid en dus een eventueel delier is onderhevig aan de algehele patieumlnten ervaring Deze ervaring kan iemand ondersteunen in het behouden of terugwinnen van een goede psychische gesteldheid of kan daarin een belemmerende factor zijn Een simpel voorbeeld is dat van een mooie kamer gerieflijk ingericht en uitzicht op de natuur of een witte steriele omgeving met uitzicht op een betonnen muur waar zou u zich prettig voelen Waarschijnlijk in de eerst beschreven kamer In welke kamer zou de kans voor het ontwikkelen van angst of depressie het grootst zijn Waarschijnlijk in de laatst beschreven kamer De omgeving van de patieumlnt heeft invloed op hem of haar en verdiend dus de aandacht Zeker in het ziekenhuis van de 21e eeuw waar enkel de aller ziekste blijven opgenomen Ulrich verdiepte zich al in de jaren rsquo80 in de effecten van omgeving op welzijn en herstel In 1984 publiceerde hij over het effect van uitzicht op natuur of een betonnen muur op de patieumlnt Hij vond dat de patieumlnten die de kamers met uitzicht op natuur waren toegewezen een korter postoperatief verblijf hadden in de rapportage minder negatief commentaar vanuit de verpleging kregen en minder pijnstilling namen dan de even grote groep die in de kamers verbleven met uitzicht op de stenen muur
In deze literatuurstudie zijn de twee aspecten delier en algehele patieumlnten ervaring ten behoeve van het overzicht zoveel mogelijk van elkaar gescheiden maar zijn ze ook met bijbehorende interventies door elkaar gebruikt daar ze beiden onderhevig kunnen zijn aan invloed van een al dan niet healing environment Agnes van den Berg (2005) schrijft in haar boek het volgende over de ontwikkeling van de healing environment beweging tot een evidence-based design trend
Traditionally the design of healing environments has been based on practical experience andphilosophical considerations rather than on scientific evidence In recent years howeveradvocates of healing environments have begun to realize the importance of scientific evidenceScientific evidence is used to improve the effectiveness of design interventions and to gain thesupport of healthcare providers who are trained to rely solely on sound scientific data This newscientific approach to the design of healing environments is generally referred to as lsquoevidence-based designrsquo
In deze literatuurstudie blijven de auteurs bij de basis het healing environment Met name omdat daar de sleutel ligt tot het verbeteren van de psychosociale aspecten die belangrijk zijn in de preventie van delirium In de literatuur is gezocht naar een beschrijving van het ziektebeeld delirium van het begrip healing invironment als ook naar de mogelijke preventieve maatregelen met de focus op eisen aan de patieumlntenkamers vanuit een link tussen de twee termen Dit om te komen tot advies voor een patieumlntenkamer die zich leent voor een adequate preventie van delirium door een optimaal gebruik van patieumlnt gerichte verzorging in een healing environment
5
1 op de 3 65-plussers die acuut worden opgenomen sterft binnen drie maanden vaak een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingen
50 van de delirante oudere patieumlnten sterft de helft binnen 30 dagen aan de complicaties 20 van de opgenomen 65-plussers ontwikkelt een delirium 60 van de delirante beelden in 65-plussers ontstaan bij bij patieumlnten die een OK hebben
ondergaan 70 van de delirante 65-plussers die en OK hebbe ondergaan zijn behandeld geweest in
Intensive Care Units 40 van het totaal aan delirante beelden bij 65-plussers zou voorkomen kunnen worden toepassing van het Hospital Elder Life Programme aangeduid als HELP vermindert het aantal
patieumlnten met verminderde mentale status van 26 naar 8 delier preventie is een kosteneffectieve strategie
ldquoZiekenhuizen slecht uitgerust voor 65-plus-patieumlnt Eeacuten op de drie 65-plussers die acuut in het ziekenhuis belanden sterft binnen drie maanden En vaak is dat een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingenrdquo Zo kopt www seniorvriendelijkeziekenhuizennl op haar pagina met actuele informatie
Met gebruik van de geraadpleegde bronnen (Neufeld et al 2011) (Flaherty amp Little 2011) (Phillips 2013) (Conley 2011) (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011) is tot de volgende beschrijving van het delirium gekomen
Een delirium is een acuut optredende ernstige verwardheid die enkele dagen tot weken kan duren Een delirium ontstaat in korte tijd (uren tot dagen) en de symptomen kunnen varieumlren van mild tot extreem gedurende de dag De periode van verwardheid kan enkele dagen tot weken duren afhankelijk van de ernst van de lichamelijke toestand de leeftijd en de conditie Een delirium geeft een verhoogd risico op sterfte cognitieve en functionele achteruitgang langere opnameduur en frequentere uitplaatsing naar een verpleeghuis
21Duur amp complicaties De ernst de duur en de uitkomst van een delirium hangen af van de onderliggende lichamelijke aandoeningen de kwetsbaarheid van de patieumlnt en de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak De aanwezigheid van een delirium wijst op een ernstige acute lichamelijk ziekte waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is Hoewel het delirium per definitie een voorbijgaande aandoening is treedt er niet altijd herstel op Delirium is vooral bij ouderen een (onafhankelijke) voorspeller voor een langere opnameduur verlies van zelfredzaamheid een verhoogd risico op complicaties meer institutionalisering en een hogere mortaliteit zowel tijdens de ziekenhuisopname als erna Vandaar dat delirium preventie een belangrijk onderdeel is van het Veiligheids Management Programma
6
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
13 Doelgroep amp doelstelling van deze studieIn dit rapport spreken de schrijvers van senioren alle ziekenhuispatieumlnten van 65+ dus niet enkel de kwetsbare ouderen Dit omdat niet altijd voorafgaand aan opname bekend is of de oudere kwetsbaar is en er zich bij niet kwetsbaar scorende ouderen dezelfde problematieken kunnen voordoen Zo is te lezen in de Praktijkgids Kwetsbare Ouderen van het VMS dat ouderen met een lage minimale kwetsbaarheid ook een delier kunnen ontwikkelen door invloed van zware uitlokkende factoren Met andere woorden de omgeving moet aangepast zijn op ouderen in het algemeen weliswaar met speciale aandacht op gebied van de kwetsbare oudere Een Healing Environment zoals dat later in dit rapport wordt geiumlntroduceerd en beschreven sluit aan bij deze gedachte een prettige omgeving die positieve invloed kan hebben op de gemoedstoestand en daarmee op de gezondheid
De screening ter risico-inventarisatie an sich is verpleegtechnisch van aard en daarmee geen onderwerp van dit onderzoek daar de schrijvers van dit rapport zich richten op advies wat betreft bouw en inrichting Wel wordt gekeken naar hoe omgevingsfactoren ondersteunend kunnen zijn aan het beperken van uitlokkende factoren het tijdig herkennen van symptomen en de behandeling van vallen en delier Een korte illustratie van Als voorbeeld hiervan de ernstige aandoening delier Eerdergenoemde Sophia De Rooij omschrijft deze aandoening als een acuut falen van de hersenen waarbij mensen in een psychose raken en het gevoel hebben alsof ze in een hele slechte film meespelen In de onderzochte literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door LA Phillips in 2013 in Medsurg Nursing naar voren komt is dat de consequenties van delier bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een bouw die zich leent voor de juiste zorg kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Dit is van groot belang daar de helft van de patieumlnten met een delier binnen 30 dagen overlijdt aan complicaties
In de praktijk is een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006) Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd
In dit rapport komt ook het HELP aan de orde Dit programma is voor een succesvolle uitvoering ook afhankelijk van de bouw hoe zien de kamer en de faciliteiten op de afdeling eruit Ook hier eerst een theoretisch uitstapje alvorens de praktische eisen aan de bouw en inrichting worden geschetst
In dit rapport worden resultaten uit literair- en veldonderzoek samengebracht om aanbevelingen te kunnen doen ten aanzien van de bouw en inrichting van patieumlntenkamers voor 65+ patieumlnten Dit advies kunnen we grofweg verdelen in advies ten aanzien van vallen delier en de algehele patieumlnten ervaring Met betrekking tot dit laatste aspect wordt gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning en de plannen zoals die bij Bouw en Huisvesting liggen voor de nieuwbouw Voor inspiratie kijken de auteurs naar best practices die veelal in Amerika te vinden zijn Ook de Nederlandse zorgsector krijgt steeds meer aandacht voor healing environent In de hoofdstukken 2 tot 8 wordt de lezer een totaalbeeld beschreven van delier en vallen en van de preventieve interventies die in de bouw en inrichting op dit vlak kunnen worden toegepast
4
2 Delirium
21 Literatuuronderzoek delier patieumlnten ervaring amp delier healing environment amp evidence-based design
Om te komen tot het ten doel gestelde rapport is literatuurstudie verricht Dit deel van de literatuurstudie is gericht op advies ten aanzien van delier Daarbij is met brede blik gezocht naar literatuur over het welzijn van de patieumlnt in het ziekenhuis en de algehele patieumlnten ervaring Het is namelijk moeilijk om die onderwerpen volledig los van elkaar te zien De psychische gesteldheid en dus een eventueel delier is onderhevig aan de algehele patieumlnten ervaring Deze ervaring kan iemand ondersteunen in het behouden of terugwinnen van een goede psychische gesteldheid of kan daarin een belemmerende factor zijn Een simpel voorbeeld is dat van een mooie kamer gerieflijk ingericht en uitzicht op de natuur of een witte steriele omgeving met uitzicht op een betonnen muur waar zou u zich prettig voelen Waarschijnlijk in de eerst beschreven kamer In welke kamer zou de kans voor het ontwikkelen van angst of depressie het grootst zijn Waarschijnlijk in de laatst beschreven kamer De omgeving van de patieumlnt heeft invloed op hem of haar en verdiend dus de aandacht Zeker in het ziekenhuis van de 21e eeuw waar enkel de aller ziekste blijven opgenomen Ulrich verdiepte zich al in de jaren rsquo80 in de effecten van omgeving op welzijn en herstel In 1984 publiceerde hij over het effect van uitzicht op natuur of een betonnen muur op de patieumlnt Hij vond dat de patieumlnten die de kamers met uitzicht op natuur waren toegewezen een korter postoperatief verblijf hadden in de rapportage minder negatief commentaar vanuit de verpleging kregen en minder pijnstilling namen dan de even grote groep die in de kamers verbleven met uitzicht op de stenen muur
In deze literatuurstudie zijn de twee aspecten delier en algehele patieumlnten ervaring ten behoeve van het overzicht zoveel mogelijk van elkaar gescheiden maar zijn ze ook met bijbehorende interventies door elkaar gebruikt daar ze beiden onderhevig kunnen zijn aan invloed van een al dan niet healing environment Agnes van den Berg (2005) schrijft in haar boek het volgende over de ontwikkeling van de healing environment beweging tot een evidence-based design trend
Traditionally the design of healing environments has been based on practical experience andphilosophical considerations rather than on scientific evidence In recent years howeveradvocates of healing environments have begun to realize the importance of scientific evidenceScientific evidence is used to improve the effectiveness of design interventions and to gain thesupport of healthcare providers who are trained to rely solely on sound scientific data This newscientific approach to the design of healing environments is generally referred to as lsquoevidence-based designrsquo
In deze literatuurstudie blijven de auteurs bij de basis het healing environment Met name omdat daar de sleutel ligt tot het verbeteren van de psychosociale aspecten die belangrijk zijn in de preventie van delirium In de literatuur is gezocht naar een beschrijving van het ziektebeeld delirium van het begrip healing invironment als ook naar de mogelijke preventieve maatregelen met de focus op eisen aan de patieumlntenkamers vanuit een link tussen de twee termen Dit om te komen tot advies voor een patieumlntenkamer die zich leent voor een adequate preventie van delirium door een optimaal gebruik van patieumlnt gerichte verzorging in een healing environment
5
1 op de 3 65-plussers die acuut worden opgenomen sterft binnen drie maanden vaak een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingen
50 van de delirante oudere patieumlnten sterft de helft binnen 30 dagen aan de complicaties 20 van de opgenomen 65-plussers ontwikkelt een delirium 60 van de delirante beelden in 65-plussers ontstaan bij bij patieumlnten die een OK hebben
ondergaan 70 van de delirante 65-plussers die en OK hebbe ondergaan zijn behandeld geweest in
Intensive Care Units 40 van het totaal aan delirante beelden bij 65-plussers zou voorkomen kunnen worden toepassing van het Hospital Elder Life Programme aangeduid als HELP vermindert het aantal
patieumlnten met verminderde mentale status van 26 naar 8 delier preventie is een kosteneffectieve strategie
ldquoZiekenhuizen slecht uitgerust voor 65-plus-patieumlnt Eeacuten op de drie 65-plussers die acuut in het ziekenhuis belanden sterft binnen drie maanden En vaak is dat een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingenrdquo Zo kopt www seniorvriendelijkeziekenhuizennl op haar pagina met actuele informatie
Met gebruik van de geraadpleegde bronnen (Neufeld et al 2011) (Flaherty amp Little 2011) (Phillips 2013) (Conley 2011) (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011) is tot de volgende beschrijving van het delirium gekomen
Een delirium is een acuut optredende ernstige verwardheid die enkele dagen tot weken kan duren Een delirium ontstaat in korte tijd (uren tot dagen) en de symptomen kunnen varieumlren van mild tot extreem gedurende de dag De periode van verwardheid kan enkele dagen tot weken duren afhankelijk van de ernst van de lichamelijke toestand de leeftijd en de conditie Een delirium geeft een verhoogd risico op sterfte cognitieve en functionele achteruitgang langere opnameduur en frequentere uitplaatsing naar een verpleeghuis
21Duur amp complicaties De ernst de duur en de uitkomst van een delirium hangen af van de onderliggende lichamelijke aandoeningen de kwetsbaarheid van de patieumlnt en de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak De aanwezigheid van een delirium wijst op een ernstige acute lichamelijk ziekte waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is Hoewel het delirium per definitie een voorbijgaande aandoening is treedt er niet altijd herstel op Delirium is vooral bij ouderen een (onafhankelijke) voorspeller voor een langere opnameduur verlies van zelfredzaamheid een verhoogd risico op complicaties meer institutionalisering en een hogere mortaliteit zowel tijdens de ziekenhuisopname als erna Vandaar dat delirium preventie een belangrijk onderdeel is van het Veiligheids Management Programma
6
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
2 Delirium
21 Literatuuronderzoek delier patieumlnten ervaring amp delier healing environment amp evidence-based design
Om te komen tot het ten doel gestelde rapport is literatuurstudie verricht Dit deel van de literatuurstudie is gericht op advies ten aanzien van delier Daarbij is met brede blik gezocht naar literatuur over het welzijn van de patieumlnt in het ziekenhuis en de algehele patieumlnten ervaring Het is namelijk moeilijk om die onderwerpen volledig los van elkaar te zien De psychische gesteldheid en dus een eventueel delier is onderhevig aan de algehele patieumlnten ervaring Deze ervaring kan iemand ondersteunen in het behouden of terugwinnen van een goede psychische gesteldheid of kan daarin een belemmerende factor zijn Een simpel voorbeeld is dat van een mooie kamer gerieflijk ingericht en uitzicht op de natuur of een witte steriele omgeving met uitzicht op een betonnen muur waar zou u zich prettig voelen Waarschijnlijk in de eerst beschreven kamer In welke kamer zou de kans voor het ontwikkelen van angst of depressie het grootst zijn Waarschijnlijk in de laatst beschreven kamer De omgeving van de patieumlnt heeft invloed op hem of haar en verdiend dus de aandacht Zeker in het ziekenhuis van de 21e eeuw waar enkel de aller ziekste blijven opgenomen Ulrich verdiepte zich al in de jaren rsquo80 in de effecten van omgeving op welzijn en herstel In 1984 publiceerde hij over het effect van uitzicht op natuur of een betonnen muur op de patieumlnt Hij vond dat de patieumlnten die de kamers met uitzicht op natuur waren toegewezen een korter postoperatief verblijf hadden in de rapportage minder negatief commentaar vanuit de verpleging kregen en minder pijnstilling namen dan de even grote groep die in de kamers verbleven met uitzicht op de stenen muur
In deze literatuurstudie zijn de twee aspecten delier en algehele patieumlnten ervaring ten behoeve van het overzicht zoveel mogelijk van elkaar gescheiden maar zijn ze ook met bijbehorende interventies door elkaar gebruikt daar ze beiden onderhevig kunnen zijn aan invloed van een al dan niet healing environment Agnes van den Berg (2005) schrijft in haar boek het volgende over de ontwikkeling van de healing environment beweging tot een evidence-based design trend
Traditionally the design of healing environments has been based on practical experience andphilosophical considerations rather than on scientific evidence In recent years howeveradvocates of healing environments have begun to realize the importance of scientific evidenceScientific evidence is used to improve the effectiveness of design interventions and to gain thesupport of healthcare providers who are trained to rely solely on sound scientific data This newscientific approach to the design of healing environments is generally referred to as lsquoevidence-based designrsquo
In deze literatuurstudie blijven de auteurs bij de basis het healing environment Met name omdat daar de sleutel ligt tot het verbeteren van de psychosociale aspecten die belangrijk zijn in de preventie van delirium In de literatuur is gezocht naar een beschrijving van het ziektebeeld delirium van het begrip healing invironment als ook naar de mogelijke preventieve maatregelen met de focus op eisen aan de patieumlntenkamers vanuit een link tussen de twee termen Dit om te komen tot advies voor een patieumlntenkamer die zich leent voor een adequate preventie van delirium door een optimaal gebruik van patieumlnt gerichte verzorging in een healing environment
5
1 op de 3 65-plussers die acuut worden opgenomen sterft binnen drie maanden vaak een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingen
50 van de delirante oudere patieumlnten sterft de helft binnen 30 dagen aan de complicaties 20 van de opgenomen 65-plussers ontwikkelt een delirium 60 van de delirante beelden in 65-plussers ontstaan bij bij patieumlnten die een OK hebben
ondergaan 70 van de delirante 65-plussers die en OK hebbe ondergaan zijn behandeld geweest in
Intensive Care Units 40 van het totaal aan delirante beelden bij 65-plussers zou voorkomen kunnen worden toepassing van het Hospital Elder Life Programme aangeduid als HELP vermindert het aantal
patieumlnten met verminderde mentale status van 26 naar 8 delier preventie is een kosteneffectieve strategie
ldquoZiekenhuizen slecht uitgerust voor 65-plus-patieumlnt Eeacuten op de drie 65-plussers die acuut in het ziekenhuis belanden sterft binnen drie maanden En vaak is dat een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingenrdquo Zo kopt www seniorvriendelijkeziekenhuizennl op haar pagina met actuele informatie
Met gebruik van de geraadpleegde bronnen (Neufeld et al 2011) (Flaherty amp Little 2011) (Phillips 2013) (Conley 2011) (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011) is tot de volgende beschrijving van het delirium gekomen
Een delirium is een acuut optredende ernstige verwardheid die enkele dagen tot weken kan duren Een delirium ontstaat in korte tijd (uren tot dagen) en de symptomen kunnen varieumlren van mild tot extreem gedurende de dag De periode van verwardheid kan enkele dagen tot weken duren afhankelijk van de ernst van de lichamelijke toestand de leeftijd en de conditie Een delirium geeft een verhoogd risico op sterfte cognitieve en functionele achteruitgang langere opnameduur en frequentere uitplaatsing naar een verpleeghuis
21Duur amp complicaties De ernst de duur en de uitkomst van een delirium hangen af van de onderliggende lichamelijke aandoeningen de kwetsbaarheid van de patieumlnt en de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak De aanwezigheid van een delirium wijst op een ernstige acute lichamelijk ziekte waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is Hoewel het delirium per definitie een voorbijgaande aandoening is treedt er niet altijd herstel op Delirium is vooral bij ouderen een (onafhankelijke) voorspeller voor een langere opnameduur verlies van zelfredzaamheid een verhoogd risico op complicaties meer institutionalisering en een hogere mortaliteit zowel tijdens de ziekenhuisopname als erna Vandaar dat delirium preventie een belangrijk onderdeel is van het Veiligheids Management Programma
6
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
1 op de 3 65-plussers die acuut worden opgenomen sterft binnen drie maanden vaak een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingen
50 van de delirante oudere patieumlnten sterft de helft binnen 30 dagen aan de complicaties 20 van de opgenomen 65-plussers ontwikkelt een delirium 60 van de delirante beelden in 65-plussers ontstaan bij bij patieumlnten die een OK hebben
ondergaan 70 van de delirante 65-plussers die en OK hebbe ondergaan zijn behandeld geweest in
Intensive Care Units 40 van het totaal aan delirante beelden bij 65-plussers zou voorkomen kunnen worden toepassing van het Hospital Elder Life Programme aangeduid als HELP vermindert het aantal
patieumlnten met verminderde mentale status van 26 naar 8 delier preventie is een kosteneffectieve strategie
ldquoZiekenhuizen slecht uitgerust voor 65-plus-patieumlnt Eeacuten op de drie 65-plussers die acuut in het ziekenhuis belanden sterft binnen drie maanden En vaak is dat een rechtstreeks gevolg van gebrekkige voorzieningen en behandelingenrdquo Zo kopt www seniorvriendelijkeziekenhuizennl op haar pagina met actuele informatie
Met gebruik van de geraadpleegde bronnen (Neufeld et al 2011) (Flaherty amp Little 2011) (Phillips 2013) (Conley 2011) (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011) is tot de volgende beschrijving van het delirium gekomen
Een delirium is een acuut optredende ernstige verwardheid die enkele dagen tot weken kan duren Een delirium ontstaat in korte tijd (uren tot dagen) en de symptomen kunnen varieumlren van mild tot extreem gedurende de dag De periode van verwardheid kan enkele dagen tot weken duren afhankelijk van de ernst van de lichamelijke toestand de leeftijd en de conditie Een delirium geeft een verhoogd risico op sterfte cognitieve en functionele achteruitgang langere opnameduur en frequentere uitplaatsing naar een verpleeghuis
21Duur amp complicaties De ernst de duur en de uitkomst van een delirium hangen af van de onderliggende lichamelijke aandoeningen de kwetsbaarheid van de patieumlnt en de effectiviteit van de behandeling van de onderliggende oorzaak De aanwezigheid van een delirium wijst op een ernstige acute lichamelijk ziekte waarvoor snel medisch ingrijpen noodzakelijk is Hoewel het delirium per definitie een voorbijgaande aandoening is treedt er niet altijd herstel op Delirium is vooral bij ouderen een (onafhankelijke) voorspeller voor een langere opnameduur verlies van zelfredzaamheid een verhoogd risico op complicaties meer institutionalisering en een hogere mortaliteit zowel tijdens de ziekenhuisopname als erna Vandaar dat delirium preventie een belangrijk onderdeel is van het Veiligheids Management Programma
6
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
22Erkennen risicorsquos herkennen signalen tijdig actie ondernemenIn de bestudeerde literatuur komt herhaaldelijk terug dat een delier an sich moeilijk te voorkomen is daar er altijd een fysieke oorzaak aan ten gronde ligt Maar wat uit onderzoek door onder anderen LA Phillips (2013) blijkt is dat de consequenties ervan bij een vroegtijdige erkenning en behandeling aanzienlijk minder ingrijpend zijn Een gebouw dat ondersteunend is aan de juiste medische en verpleegkundige interventies kan bijdragen aan het beperken van functieverlies ten gevolge van opname Het voorkomen van een delirant beeld is lastig maar heeft uiteraard de voorkeur Zo probeert het UMC zowel voorafgaand aan de opname als bij de ontwikkeling van een delier de naasten van de kwetsbare oudere te betrekken bij de opname deze interventie is geborgd in hun protocol Delirium dat UMC-breed wordt nageleefd Vroege herkenning en behandeling zijn van essentieel belang Zijn de mensen met een verhoogd risico eenmaal opgenomen dan is in de praktijk een beginnend delier sneller te herkennen als de indeling van de verpleegafdeling afdeling ondersteunend is aan het opvangen van de vroege signalen en de aanwezigheid van mensen professioneel of vrijwillig die deze oudere patieumlnt kunnen vergezellen observeren en behandelen (Brown en Gallant 2006)
23De patieumlnt met de (dreigende) diagnose deliriumDeze patieumlnten dienen in een omgeving te zijn die kalmerend werkt en die op een plek is gesitueerd waar de verpleegkundigen vaak langskomen daar dit de regelmatige kortdurende contacten faciliteert die nodig zijn om de toestand te monitoren Met oog op de kalmerende pijn verlagende en orieumlnterende werking is het vanuit de auteurs van dit verslag een aanbeveling om een aantal speciaal ontworpen healing environment-kamers voor (dreigend) delirante patieumlnten te situeren aan de binnenzijde van het carreacute alwaar de patieumlnten uitzicht hebben op de aan te leggen binnentuin De medicatie die gebruikt wordt in de behandeling van delirium is ingrijpend en vraagt constante her evaluatie van de patieumlnt en de te geven dosering In deze is het ook belangrijk dat de patieumlntenkamers voor deze mensen op een logische plek in de routing van de verpleging komen te liggen een plaats waar de verpleging vaak langskomt en onderweg even kan binnenstappen of door het raampje kan kijken Wat betreft de kwetsbare oudere met kans op het ontwikkelen van een delier en de verwarde patieumlnt adviseren de auteurs van dit verslag het Amphia om mensen de keuze te bieden voor een eenpersoons- of een gedeelde kamer Het gezelschap van een kamergenoot en eventueel zijn of haar visite kan werken als sociale steun sociale controle en positieve afleiding voor die ouderen die weinig tot geen eigen sociaal netwerk hebben Verder verdient de mogelijke inzet van goed getrainde vrijwilligers al dan niet via het HELP programma de aandacht daar zij mogelijk een steun kunnen zijn voor patieumlnten met een klein sociaal netwerk
7
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
25 Delier preventie nieuwbouw ondersteunend aan HELP Dat een healing environment als fijne omgeving ondersteunend is aan de patieumlnten ervaring en aan patieumlnten herstel hebben de auteurs van dit verslag ondertussen vastgesteld Dat een delier altijd een medische oorzaak heeft is ook bekend Dat dit ziektebeeld vaak niet of te laat herkent wordt waardoor de consequenties vaak ernstiger zijn dan nodig zoveel is ook duidelijk De vraag die nog onbeantwoord is heeft betrekking op de details welke acties kunne er met betrekking tot design genomen worden die het voorkomen en herstel van deze verwardheid positief beiumlnvloeden De literatuur over delirium preventie en -behandeling beschrijft met name medische en verpleegkundige interventies gericht op het voorkomen van verwardheid en het vinden van de lichamelijke oorzaak Voor dit project is het echter van belang te weten wat de omgeving hieraan kan bijdragen De literatuur over healing environment omschrijft tal van manieren om patieumlnten te helpen zich veilig vertrouwd en goed georieumlnteerd te voelen Om te kijken wat er qua design nodig is is het belangrijk te bevatten welke interventies nodig zijn in de preventie van delier Het gebouw moet daar namelijk ondersteunend aan zijn Daarom nu eerst een toelichting op de belangrijkste onderwerpen op dit gebied de invloed van het HELP en van omgevingsfactoren
25a HELP Hospital Elder Life ProgrammeVolgens Harvard (2013) kan 40 van de gevallen van delier voorkomen worden Amerikaanse Harvard arts en initiatiefnemer van het HELP pleit voor screening bij opname en continue verpleegkundige interventie en evaluatie van de resultaten die daaruit voortkomen Belangrijk om op in te steken zijn verpleegkundige diagnoses als cognitief vermindert functioneren slaap tekort verminderde mobiliteit uitdroging en zicht- en gehoorbeperkingen Een vroege studie wijst uit dat dit HELP programma het aantal patieumlnten met verminderde mentale status reduceerde van 26 naar 8 Nog recenter bewezen de grondleggers van dit programma hoe belangrijk een betrokken familie kan zijn voor verschillende aspecten van het programma Met name in het voorzien van geheugensteuntjes orieumlntatie stimuleren tot gesprek en het gebruik van beschikbare audiovisuele hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat
Ook de Nederlandse zorgprofessionals leren HELP kennen Zo wordt hier onderzoek gedaan naar het effect van het betrekken van de naasten op preventie van delier door Drs Carolien Verstraten verpleegkundig expert ouderengeneeskunde in het Diakonessenhuis en Marije Strijbos MSc promovendus HELP studie voor het Universitair Medisch Centrum Utrecht Zij presenteerden de voortgang van hun HELP project op de Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital in het Leids Congres Bureau in 2012 Hun project is er op gericht om te onderzoeken in hoeverre een goed getrainde groep van vrijwilligers al dan niet samen met naasten van de patieumlnt delirium in kwetsbare ouderen kan voorkomen De resultaten tot nu toe zijn goed de aanwezigheid van de vrijwilligers op de afdeling wordt goed ontvangen
8
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Belangrijk in de preventie van de verergering van delier snel herkennen en erop anticiperen zijn de volgende punten Familie of in afwezigheid daarvan een kamergenoot kan helpen bij de volgende punten
Maak de situatie bekend Neem een paar familiefotorsquos of geruststellende voorwerpen (zoals een kleedje een rozenkrans of muziek cd) mee naar het ziekenhuis Geruststellende gesprekken over actuele gebeurtenissen of familieactiviteiten kunnen ervoor zorgen dat iemand zich meer op zijn gemak voelt
Blijf in de buurt Familieleden voorzien niet alleen in geruststelling bekendheid en comfort ze kunnen ook beter dan anderen herkennen wanneer de patieumlnt zich anders dan anders gedraagt In geval van delirium raad het HELP programma aan dat er dag en nacht iemand van de familie is Dit kan lastig zijn Mogelijk dat een kamergenoot iemand gerust kan stellen in afwezigheid van naasten
Sta er op dat sensorische hulpmiddelen gebruikt worden Brillen gehoortoestellen en gebitsprotheses worden vaak weggestopt op zelfs thuisgelaten bij opname in het ziekenhuis maar dit kan de patieumlnt belemmeren in orieumlntatie en het algeheel functioneren
Stimuleer activiteit Laat de patieumlnt indien mogelijk 2 tot 3 keer per dag een stukje lopen Praat in simpele bewoordingen of help de patieumlnt met braintraining door gesprek kruiswoordpuzzels kaartspellen of andere hobbyrsquos
Ben er tijdens de maaltijden Gezelschap en hulp zorgen voor ene adequate intake van eten en drinken
Denk mee in ontslagplanning Soms worden patieumlnten naar huis of een verzorgingshuis gestuurd terwijl in delirante staat Zo iemand kan niet volledig begrijpen wat er gezegd wordt met betrekking tot advies instructie en voorlichting bij ontslag Familie die bij ontslag aanwezig is kan hierbij ondersteunen en met name leren bij welke symptomen de patieumlnt terug moet naar het ziekenhuis Na een transfer naar een andere plaats zoals een verzorgingstehuis is het belangrijk de verpleging te vertellen over iemand lever van functioneren voacuteoacuter de ziekenhuisopname Zo zullen ze niet aannemen dat dit huidige gedrag bij deze persoon hoort Vraag om een complete medische review zo kun je mogelijk helpen bepaalde medicatie (zoals sedativa) welke in het ziekenhuis is opgestart afte bouwen
25b Design ondersteunend aan preventie
9
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Er zijn meerdere bewezen effectieve strategieeumln voor delirium preventie Neem onderstaande naar aanleiding van de NICE guideline geformuleerde interventies De NICEguideline trekt 3 conclusies over delirium het wordt te weinig herkent en gediagnosticeerd ongeveer een derde van alle delirante beelden zou voorkomen kunnen worden en delirium preventie zou een kosteneffectieve strategie zijn Leslie A Phillips haalt de theorie van OMahony Murthy Akunne amp Young (2011) aan in haar artikel van januari dit jaar De omgevingsfactoren die op deliriumpreventie van invloed kunnen zijn
Reduceer geluid van buitenaf Investeer in orieumlntatie Ontwikkel dag en nacht schemarsquos licht aan overdag en uit rsquos avonds Respecteer slaap maak de patieumlnt rsquos nachts niet wakker Informeer en betrek de familie Pas interventies toe op gebied van valpreventie
In additie hiertoe verdienen ook de volgende zaken aandacht (OMahony Murthy Akunne amp Young 2011)
Zorg voor communicatie met en vanuit de patieumlnt Therapeutische activiteiten Niet-farmacologische benaderingen van slaap Pijn management
Zeker de laatste twee factoren kunnen door een healing environment worden ondersteund stress en pijn management profiteren van evidence-based design zoals een uitzicht op natuur en natuurlijke elementen het juiste licht en prettige akoestische omstandigheden
3 Valpreventie
10
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Literatuurstudie naar Valpreventie binnen een Ziekenhuis
31 Definitie van vallenEen val kan worden gedefinieerd als lsquoeen onbedoelde verandering van de lichaamspositie dieresulteert in het neerkomen op de grond of een ander lager niveaursquoOnder secundaire valpreventie wordt verstaan het voorkomen van nieuwe valincidenten bijouderen die reeds een of meer keren zijn gevallen en een verhoogd valrisico hebben Tertiairevalpreventie is het voorkomen van de gevolgen van een valincident bij ouderen bij wie valincidenten niet zijn te voorkomen In dit project zal met name secundaire valpreventie van belang zijn Een ziekenhuis probeert valincidenten zoveel als mogelijk te reduceren (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
32a Valincidentie statistiekIn Nederland zijn er per jaar gemiddeld 1 miljoen algemene valincidenten 65+ Dat wil zeggen valincidenten bij zelfstandige ouderen thuiswonend verpleegtehuisbewoners Dat zijn jaarlijks 13 mensen in een verpleegtehuis 12 Vallen is een belangrijke oorzaak van morbiditeit en mortaliteit bij ouderen vooral in ziekenhuizen waar de incidentie bijna drie keer zo hoog is als bij zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar Ongeveer 2-15 van de opgenomen patieumlnten maakt minimaal een val door gedurende de opname hoewel de spreiding van de gepubliceerde incidentiecijfers enorm varieert (03-19 per 1000 patieumlnt dag) (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen) De patieumlnten met een recent Cerebro Vasculair Accident(CVA) vallen statistisch gezien vaker (TutuarimaJA1997)
Cijfers in vergelijking met andere landenIn een Zwitsers perifeer ziekenhuis was er na onderzoek een incidentieratio van 27 per 1000 patieumlntdagen (Amphia Ziekenhuis is eveneens een perifeer ziekenhuis) Ook in de Verenigde Staten is vallen de meest frequent gemelde gebeurtenis in ziekenhuizen Gemiddeld vallen daar 1 miljoen mensen per jaar Tien procent daarvan houdt daar ernstig letsel aan over (Lorraine C Mion et al 2012)
32b VallocatieDe locatie van de valpartijen in ziekenhuizen is in de meeste gevallen op de patieumlnt zijn of haar kamer zelf (51) Gevolgd door het toilet (13) de badkamer (7) en op de gang (7) De patieumlnt bevond zich meestal in bed (23) of in een (rol)stoel (24) of was aan het lopen (12) Dit project richt zich specifiek de patieumlntenkamers De meest voorkomende locatie bij vallen (CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen)
32c ValoorzakenDe volgende cijfers zijn afkomstig uit een Zwitsers onderzoek van Vassallo M uit 2002 De oorzaak was vaak uitglijden of struikelen (42) bij de doelgroep 65-plussers Het tijdstip waarop het meest werd gevallen lag tussen 900 en 1100 uur rsquos ochtends en rsquos middags tussen 1700 en 1800 uur Op deze tijdstippen zijn patieumlnten ook vaak het meest actief In de nacht werden nog twee piektijdstippen gevonden waarop mensen uit bed vielen dit was tussen 2400 uur en 100 uur en tussen 300 en 400 uur Er werd geen variatie gevonden in het aantal valincidenten op verschillende dagen van de week Ook werd er geen invloed van de lengte van de opname gevonden In een Nederlands onderzoek werden vergelijkbare resultaten gevonden ondanks het feit dat dit onderzoek is uitgevoerd op neurologische afdelingen waar vaak meer valpartijen plaatsvinden dan op
11
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
andere afdelingen De meeste valincidenten vonden overdag plaats (45) gevolgd door de avond (30) (Tutuarima JA1997)
Oorzaken van vallen in de ziekenhuissetting kunnen afwijken van het vallen in andere settings Zo kan de aanleiding van de ziekenhuisopname meestal een ernstige (acute) aandoening leiden tot een verhoogd valrisico Tevens kan de behandeling van deze aandoening in het ziekenhuis (bijvoorbeeld verhoging van het aantal medicijnen) leiden tot een verhoogd valrisico De ziekenhuissetting kan enerzijds leiden tot een vermindering van het aantal valpartijen (veilige aangepaste omgeving) maar kan ook leiden tot een verhoging van het aantal valpartijen (de oudere patieumlnt is in een onbekende omgeving) Tijdens een ziekenhuisopname is het optreden van valpartijen in de mobilisatiefase van patieumlnten onvermijdelijk als patieumlnten worden gestimuleerd om weer te gaan lopen(Vassallo M 2002)
33 Risicofactoren bij vallen
Vallen bij ouderen kan door meerdere intrinsieke (persoon gerelateerde) en extrinsieke(omgeving gerelateerde) risicofactoren worden bepaald Verschillende risicofactoren kunnengelijktijdig een rol spelen vaak wordt een valpartij veroorzaakt door een samenspel van meerdere factoren en het is vaak moeilijk achteraf te bepalen welke factor de belangrijkste bijdrage tot een val leverde Er zijn verschillende interventieprogrammarsquos in het ziekenhuis ontwikkeld die bedoeld zijn om het aantal valincidentie te reduceren Deze programmarsquos beginnen meestal met de identificatie van risicofactoren om hoog-risicopatieumlnten te identificeren Op basis daarvan kan worden bepaald welke patieumlnten in aanmerking komen voor een valpreventieprogramma (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Figuur 1 CBO 2004 Preventie van valincidenten bij ouderen
12
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Figuur 2 Risicofactoren voor vallen in het ziekenhuis
(wwweffectieveouderenzorgnlToolkit Valenfractuurrisico)
Ziekten van hart- en vaatstelselUit diverse onderzoeken blijkt dat het gebruik van antiaritmica (medicatie) en de aanwezigheid van hartritmestoornissen het valrisico kan verhogen bij oudere patieumlnten Deze zouden een CVA of een verminderde cerebrale perfusie tot gevolg kunnen hebben die weer zou kunnen leiden tot vallen Tevens blijken in een prospectief onderzoek niet-gespecificeerde hartziekten geassocieerd te zijn met vallen (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
VerwardheidVerwardheid kan een risicofactor zijn voor vallen zoals aangetoond in verschillende patieumlnten-onderzoeken(Vassallo M 2002)
Lange opnameduurUit prospectieve onderzoeken blijkt dat een lange opnameduur (langer dan 20 dagen) eengoede voorspeller voor een val bij oudere patieumlnten is Halfon et al ontdekte dat eenopnameduur van meer dan 20 dagen geassocieerd was met een verhoogd risico op vallenOok andere onderzoeken toonden vergelijkbare resultaten (Halfon et al 2001)
33a Gevolgen van een valDe gevolgen van een val voor de patieumlnt kunnen varieumlren van blauwe plekken en kneuzingen tot botfracturen of hoofdverwondingen Echter vooral bij ouderen kan een val ook leiden tot angst om te vallen waardoor ze minder gaan mobiliseren en meer afhankelijk worden van de omgeving wat kan leiden tot een verdere hospitalisatie Andere negatieve gevolgen kunnen bestaan uit een langere opnameduur uitplaatsing naar verzorgingshuizen of verpleeghuizen noodzakelijkheid van extra diagnostische procedures en eventueel chirurgisch ingrijpen Bovendien kunnen schuldgevoelens bij het verplegend personeel en de medische staf ontstaan (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
HeupfractuurDe meest gevreesde complicatie van een val is een heupfractuur In 1999 waren er inNederland 15286 ziekenhuisopnamen voor heupfracturen bij personen van 55 jaar of ouderDeze incidentie is vergelijkbaar met die van andere landen in West-Europa Ongeveer 20van patieumlnten die een heupfractuur hebben doorgemaakt wordt immobiel en slechts 14-21wordt weer volledig ADL-zelfstandig (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
13
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
33b AnamneseIndien blijkt dat een patieumlnt een verhoogd valrisico heeft is het belangrijk een uitgebreideevaluatie te verrichten waarin dit valrisico verder in kaart wordt gebracht Dan kunnen naaraanleiding daarvan eventueel specifieke valpreventieve maatregelen worden genomenHierbij is het belangrijk dat er tijdens anamnese en (lichamelijk) onderzoek aandacht wordtbesteed aan de volgende puntenbull voorgeschiedenisbull huidige medicatiebull eerdere valincidentenbull hydratie- en voedingstoestandbull huidige lichamelijke toestand inclusief laboratoriumonderzoekbull mobiliteitbalans eventueel ook door fysiotherapeut beoordeeldbull cardiovasculaire toestand inclusief ECGbull orthostatische hypotensiebull deliriumbull cognitiebull ADLbull visus en gehoorbull risico op osteoporose
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van bedhekken ter preventie van valincidenten kan worden verminderd zonder dat het aantal valincidenten toeneemt Het effect van bedhekken is overigens nog niet bewezen dat het preventief werkt Bedhekken brengen een gevaar met zich mee patieumlnten kunnen zich verwonden of verstikken De patieumlnt dichter naar de zusterpost verplaatsen Er zijn aanwijzingen dat een afdeling waarbij de kamers zoveel mogelijk in het zicht van de zusterpost liggen een vermindering van het aantal valincidenten geeft Een gecentreerde zusterpost op een ziekenhuisafdeling zonder lange gangen waar patieumlntenkamers zicht hebben op deze post verminderd het valrisico(CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
Deze overweging is op dit punt erg tegenstrijdig met de plannen voor de nieuwbouw van Amphia In het toekomstige pand van Amphia komt geen zusterpost meer
Overige overwegingenHet gebruik van vrijheid beperkende maatregelen in het ziekenhuis zoveel mogelijk beperken Dit kan door eerst naar eventuele alternatieven te zoeken en deze ook te proberen voordat vrijheid beperkende maatregelen als laatste optie worden overwogen bij patieumlnten met een verminderd ziekte-inzicht Bij alternatieve maatregelen kan worden gedacht aan zaken als aanpassingen in de medicatie lage bedden een individueel rust-activiteitenprogramma assistentie van de familie regelmatig naar het toilet gaan aanpassingen in de omgeving enzovoort (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
34 Alarmering
In de verzorgingshuis- en verpleeghuissetting bleek het gebruik van alarmeringssystemen wel effectief bij het verminderen van het aantal valincidenten Ondanks het feit dat er geen bewijs is voor de ziekenhuissetting ligt het voor de hand dat alarmeringssystemen effectief zijn bij patieumlnten met cognitieve stoornissen of delirium (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
14
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
34a Zorg- en ICTbeursOp de Zorg- en ICTBeurs 2013 in Jaarbeurs Utrecht stond een interessant bedrijf met betrekking tot alarmering Een alarmsysteem met sensoren zodat vanuit een centraal punt gezien kan worden wanneer patieumlnten uit bed zijn De nieuwbouw in het Amphia Ziekenhuis worden eenpersoonskamers Er is minder sociale controle bij valincidenten en er is verminderd overzicht Mede door het vierkante ontwerp men kan niet om de hoek kijken Ook is het beperkt tot niet mogelijk om andere patieumlnten te zien vanuit een patieumlntenkamer Een sensorisch alarmsysteem lijkt zinvol
Bedrijf DutchDomotics (wwwdutchdomoticscom)
Hulpoproepsysteem heeft de volgende eigenschappen contactloze valdetectie aanwezigafwezig volledig draadloze infrastructuur dashboard via Ipad en Iphone opzitdetectie ademhalingsdetectie verlaat de kamer-melding dwaaldetectie leefcirkels compleet hulpoproepsysteem
35 Onderzoek Amphia Ziekenhuis
Risico-inschattingEen tijdige en adequate afweging van bekende risicorsquos zoals vallen en delier bij klinische patieumlnten bij hun opname is van grote waarde om het aantal (onverwachte) kritische momenten die acuut handelen vereisen te verminderen Zorgvuldige registratie en een laagdrempelige meldcultuur van incidenten brengen het probleem in kaart zodat een verbetercyclus zoals in het Amphia Ziekenhuis op gang kan komen Enerzijds moet voacuteoacuter het inzetten van VBI een risico-inschatting worden gemaakt hoe groot is de kans dat deze patieumlnt in deze situatie (onherstelbare) schade oploopt als het niet gebeurt Anderzijds moeten de risicorsquos van het fixeren en de mogelijkheden van het gebruiken van alternatieven worden overwogen Nog te snel wordt ervan uitgegaan dat bij gebrek aan een-op-een begeleiding door verpleging of familie een dergelijke ingreep nodig is (Rob Slappendel 2011)
15
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
35a Vrijheid beperkende interventieIn het Amphia Ziekenhuis focussen ze zich nu meer op het vermijden van VBI en het scholen in het gebruik ervan Overigens zonder de illusie ooit geheel van de onrustband te worden verlost (Rob Slappendel 2011)
Figuur 3 Alternatieven voor vrijheidsbeperkende interventies (Rob Slappendel 2011)
Uit een onderzoek van het Amphia Ziekenhuis naar het gebruik van vrijheid beperkende interventies (VBI) bleek dat de verpleging hiervoor onvoldoende getraind was en dat het gebruikte materiaal soms ondeugdelijk was Een halvering van het gebruik van VBI zonder een toename van valpartijen werd bereikt door meer nadruk op het gebruik van alternatieven de aanschaf van deugdelijk materiaal en extra scholing van verpleging (Rob Slappendel 2011)
16
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
36 Onderzoek UMC
Tweede valZonMw heeft in samenwerking met het Utrecht medisch Centrum(UMC) een project afgerond in 2006 over valpreventie binnen ziekenhuizen Uit dit onderzoek blijkt dat 30 van de patieumlnten die vallen tijdens een ziekenhuisopname kans heeft op een tweede val De gevolgen kunnen aanzienlijk zijn
lichamelijk letsel psychische klachten gevoel van afhankelijkheid verlenging van de opnameduur vaker uitplaatsing naar verpleeg- of verzorgingshuis hogere sterftecijfers
Doel is het voorkomen van meerdere valincidenten bij dezelfde patieumlntenHet resultaat van dit project is dat er een valpreventiewebsite geiumlntroduceerd werd Ieder ziekenhuis kan deze website implementeren in hun beleid De Valpreventie Website is bruikbaar in elk ziekenhuis dat werkt met een elektronische melding van (val)incidenten op een intranet In het UMC waren de resultaten positief Slechts 9 van de patieumlnten bij wie het valpreventie-advies was gebruikt viel opnieuwDe Valpreventiewebsite is een aanvulling op de expertise van verpleegkundigen tav valpreventie Door het melden zal de kennis van verpleegkundigen over valpreventie toenemen waardoor er minder secundaire en op termijn door toegenomen kennis over valpreventie ook minder primaire valincidenten plaats zullen vindenHet doel wat door het project op korte termijn werd beoogd was het verlagen van de secundaire valincidenten in het UMC Utrecht Om dit te bepalen is er met behulp van MIP meldingen gekeken naar het aantal primaire en secundaire valincidenten in 2004 en enkele maanden in 2006 in het UMC Utrecht In 2004 waren er in het UMC Utrecht 26459 opnames Het aantal opnamedagen bedroeg 222000 Er werden 132 valincidenten bij de MIP gemeld 06 per 1000 opnamedagen ofwel 05 van alle opgenomen patieumlnten Van het totale aantal gemelde valincidenten ging het bij 105 om een secundaire val Volgens de literatuur liggen de incidentiecijfers van primaire valincidenten van patieumlnten in het ziekenhuis tussen de 4 en 17 voor secundaire valincidenten bij patieumlnten in het ziekenhuis ligt het incidentiecijfer op 32 (Drs RE Pel ndash Littel UMC 2005)
37 VragenlijstenMorse Fall Scale (zie bijlage)Hierbij worden zes verschillende risicofactoren voor vallen gescoord In een retrospectiefonderzoek in een algemeen ziekenhuis zijn de specificiteit en de sensitiviteit bestudeerd Deze schaal om risicofactoren in kaart te brengen wordt vaak gebruikt in onderzoeken Andere mogelijke schalen zijn Stratify en het Hendrich Fall Risk model Al deze schalen zijn onvoldoende wetenschappelijk bewezen de specifiteit is onvoldoende slechts de sensiviteit is voldoende
STRATIFY (zie bijlage)
17
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Oliver et al hebben een valrisico-inschattingsmethode ontwikkeld die bestaat uit vijf risicofactoren die significant en onafhankelijk geassocieerd waren met vallen7 Hierbij wordt gebruikgemaakt van de volgende factoren
bull een val sinds opnamebull agitatiebull verminderde visusbull frequent toiletbezoekbull transfer-mobiliteitsproblemen
Deze factoren kunnen eenvoudig worden beoordeeld door een verpleegkundige Deze risico-inschattingsmethode is gevalideerd op een geriatrische afdeling van een academisch ziekenhuis in Engeland De STRATIFY is niet gevalideerd in een Nederlandse setting
38 De rol van de fysiotherapeutUit onderzoeken blijkt steeds vaker dat valpreventieprogrammarsquos zinvol zijn om in ziekenhuizen toe te passen Vragenlijsten en analyse door professionals kunnen patieumlnten met een verhoogd valrisico in kaart brengen Uit een onderzoek van Terry P Haines uit 2007 bleek een valpreventieprogramma bij subacute patieumlnten de incidentie te halveren (Terry P Haines 2007) Wellicht zou er daarom meer aandacht moeten worden besteed aan preventieve interventies Hierin zou een fysiotherapeut een belangrijke rol kunnen vervullen Loopscholing en adviezen verstrekken om een patieumlnt te behoeden van een val Osteoporose verhoogt het risico op fracturen bij vallen Er is nooit onderzocht wat de rol van een fysiotherapeut of ergotherapeut kan zijn bij deze patieumlntengroep Mogelijk kunnen zij een advies geven over valrisico bij transfer (CBO 2004 preventie van valincidenten bij ouderen)
39 Vloeren en murenOnderstaand een checklist uit Code+ Volgens Code+ zijn dit de eisen waar vloeren en muren aan moeten voldoen bij valpreventie
18
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Figuur 4 Checklist Flooring amp walls uit Code+ (Parke B 2007)
19
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
4 Eenpersoonskamers vs tweepersoonskamers
Bij de keuze voor eacuteeacuten- of tweepersoonskamers focust dit onderzoek zich op het sociale aspect Er zijn genoeg redenen om mensen niet langer samen op een kamer te leggen maar om te kiezen voor een ziekenhuis met enkel eacuteeacutenpersoonskamers Deze redenen baseren zich echter op onderzoek waarin het sociale aspect niet aan de orde komt Dit onderzoeksrapport brengt op basis van de volgende informatie een advies uit met betrekking tot het wel of niet bouwen van tweepersoonskamers
In relatie tot het sociaal-maatschappelijke aspect noemt Lorenz (2007) onder andere de factoren sociale ondersteuning en positieve afleiding In het geval van aanwezigheid van familie of naasten wordt hierin voorzien middels de bouw van eenpersoonskamers Echter in het geval van kwetsbare ouderen die geen naasten verwachten tijdens hun verblijf verdiend het sociaal-maatschappelijke aspect van het ontwerp de aandacht van de decision makers die gaan over de indeling van de afdeling Lorenz (2007) Patients in hospitals face uncertainty about health and safety as well as isolation from usual interpersonal interactions The complexity of the healthcare environment can lead to stress which can alter the immune system thereby impeding healing and recovery The study of therapeutic design has linked faulty designs to anxiety delirium elevated blood pressure and increased intake of pain drugs Met andere woorden het ontwerp van de kamer en de afdeling kan in het slechte geval negatieve invloed uitoefenen op belangrijke lichamelijke functies Aandacht dus voor deze mensen die niet de voordelen hebben van een eigen sociaal netwerk Zij zullen in het voorkomen van sociale isolatie en het aangaan van sociaal contact afhankelijk zijn van anderen hetzij mede patieumlnten hetzij personeel op de afdeling of vrijwilligers De mensen die hen dit contact kunnen bieden kunnen weliswaar qua fysieke ruimte terecht op de voorgenomen eenpersoons patieumlntenkamers in het nieuwe Amphia maar in de praktijk zullen professionals te druk zijn en zullen mede patieumlnten weinig gezelschap zijn voor deze mensen indien er gekozen word voor enkel eenpersoonskamers en mensen elkaar niet vanuit hun kamers kunnen zien en leren kennen De immobiele patieumlnt die geen naasten heeft om hem gezelschap te houden zou veel baat hebben bij een bed op de kamer bij een andere patieumlnt Niet alleen voor sociaal maatschappelijke behoeften en een stukje positieve afleiding (Lorenz 2007) maar zeker ook voor een stukje sociale controle In dit opzicht kunnen kamergenoten namelijk een signalerende rol vervullen in de preventie of herkenning van ondervoeding vallen en delier Bij de keuze voor enkel eenpersoonskamers valt deze contact mogelijkheid weg en doet het Amphia er volgens de schrijvers goed aan een plan te hebben om deze lsquoleegtersquo op te vullen Daarbij verdient de aandacht dat verpleegkundigen door tijdsdruk en de indeling van de nieuwe bouw geen tijd hebben om die leegte adequaat op te vullen al adviseert het UMC in hun protocol voor delier preventie frequent kortdurend contact van verpleegkundige met de patieumlnt Uitrol en efficieumlnte toepassing van Het HELP programma genoemd in hoofdstuk 23a is voor deze kwetsbare ouderen van essentieel belang Zeker als er niet de mogelijkheid is een kamer te delen met een medepatieumlnt
41 Onderbouwing van de keuze voor eenpersoonskamers
Eisen vanuit Amphia voor eenpersoonskamers besproken met Reneacute Bleeker Hygieumlne Privacy voor de patieumlnt Veiligheid voor de patieumlnt Veiligheid met gebruik en toedienen van medicatie aan patieumlnt Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Rooming-in
20
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Toevoegingen tijdens gesprek vanuit de onderzoekers Varieumlren in lichtsterkte aantal lux Eigen regie voor de patieumlnt Healing environment
Eisen vanuit het onderzoek naar eenpersoonskamers in het Erasmus medisch centrum (2007)De patieumlntenkamer beantwoord aan de (toenemende) behoefte aan
privacy bij patieumlnten zorg op maat en een toenemende zorgzwaarte door een complexere patieumlntenpopulatie veiligheid met name het voorkomen van medische- of medicatiefouten bij afleiding voor drukte
op meerpersoonskamers hygieumlne betere accommodatie voor familie en bezoek ruimte voor lsquosocial supportrsquo zelfredzaamheid en autonomie wat betreft klimaat op de kamer en het open kunnen zetten van
een raam
Nieuwe ontwikkelingen in het onderzoek van Erasmus Healing environment
Creeumlren van een fysieke omgeving die zoveel mogelijk bijdraagt aan het herstel van de patieumlnt Rust en privacy en social support door naasten werken stres reducerend bij een ziekenhuisopname
Zelf regie voeren Eenpersoonskamers bieden de kans om beter tegemoet te komen aan vragen en wensen van de patieumlnt Een andere belangrijke conclusie was dat de patieumlnt in een eenpersoonskamer zelf de lsquoregiersquo kan voeren over bezoektijden TV kijken telefoon sfeer en deur open of dicht houden etc Hiermee wordt aangesloten bij door patieumlnten veel genoemde voordelen als privacy rust en nachtrust De behoefte aan privacy manifesteert zich ook bij de visites van de behandelend arts patieumlnten voelen zich meer op hun gemak om vragen te stellen en een gesprek met de arts te voeren
Voorkomen spanningsvelden Op sommige punten kan echter ook een spanningsveld ontstaan Bijvoorbeeld rond de vraag of de kamer ook echt de kamer van de patieumlnt is waar de arts bij wijze van spreken echt op visite komt dan wel dat de patieumlntenkamer de werkruimte van de verpleegkundige is en blijft Verder moet gekeken worden hoe de privacy van de patieumlnt (met familie en bezoek) gecombineerd kan worden met de noodzakelijke en gewenste zorg Tot slot is het noodzakelijk voor patieumlnten die niet over een netwerk voor lsquosocial supportrsquo beschikken ndash familie een vriendenkring - aantrekkelijke dagverblijven of huiskamers in te richten
Healing environment volgens Stephan Versteege Manager Realisatie Bouw Erasmus MC
Voeding
Groen ErgonomieToegankelijk KlimaatLucht ZelfredzaamheidGeluid en Trillingen Sfeer en IdentiteitMobiliteit Licht en Zicht
21
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
42 In gesprek met Roger Ulrich PhD
Een samenvatting van de hoogtepunten uit het gesprek van D Vermeulen met deze autoriteit op het gebied van healing environment
Tussen de twee onderdelen van het seminar over Healing Environment in het Erasmus MC in Rotterdam op 27 mei 2013 zag D Vermeulen kans om de heer Ulrich aan te spreken en een gesprek aan te knopen Doel was het achterhalen van zijn kennis en persoonlijke mening omtrent de eventuele meerwaarde op sociaal vlak van multi-persoonskamers in voorkoming van delier en vallen in de kwetsbare patieumlnt met een klein sociaal netwerk
Ulrich benadrukt net als in zijn lezing van die dag dat de keuze voor eenpersoonskamers sterk is aan te bevelen daar er vele wetenschappelijk onderbouwde voordelen zijn zoals zijn kostenbesparing voorkomen van ziektes en privacy voor de patieumlnt De opsomming van voordelen die Dhr Ulrich schetst ten opzichte van lsquomulti-bedroomsrsquo zijn wetenschappelijk bewezen Dit project houdt zich bezig met ouderen preventie van delier en bij vallen Hierbij geld dat alle voordelen van eenpersoonskamers ook de oudere kwetsbare patieumlnt ten goede komen Echter een belangrijk aspect voor hen is het sociale Dit aspect is een nog niet of onvoldoende onderzocht vraagstuk waar dit project zich op richt Dhr Ulrich vindt ons onderzoek interessant en hij geeft aan dat er voor dit argument zeker wat te zeggen is Hij wijst hierbij echter wel op het feit dat het gewenst bewijs ontbreekt terwijl er bewijs in overvloed is dat juist de voordelen van eenpersoonskamer onderschrijft In dit verband verwijst het naar de snelheid waarmee onderzoek en ontwikkelingen zich afwisselen op het gebied van healing environment en evidence based design Ook maken ziekenhuizen tijdens de bouw soms de keuze om interventies toe te passen die nog onvoldoende wetenschappelijk bewezen zijn maar wel logisch zijn gezien de menselijke maat en de patieumlnten ervaring Mogelijk kan er in de bouw rekening gehouden worden met dit nog onvoldoende bewezen maar belangrijk vraagstuk Dit stipt dhr Ulrich aan omdat hij verwacht dat het sociale en mentale aspect in de toekomst onderzocht zal worden en dat healing environment daarin een belangrijke rol speelt Hij adviseerde ons om het sociale aspect onder de aandacht te brengen in ons onderzoek en advies
Onze vertaling van zijn advies in gesprek met ons is ofwel het bouwen van een aantal tweepersoonskamers ofwel het aanwijzen van eenpersoonskamers die met minimale kosten en energie op een later moment samengevoegd kunnen worden tot tweepersoonskamers Dit zodat het Amphia mee kan doen in een eventuele studie naar bewijs voor de meerwaarde van het samenleggen van patieumlnten in de bovengenoemde preventie Of zodat het Amphia naar aanleiding van toekomstig onderzoek door derden hun beleid kan aanpassen en kan inspelen op nieuw te ontwikkelen bewijs Ulrich geeft aan dat het jammer is dat ziekenhuizen niet nadenken over dit soort toekomstige ontwikkelingen en bepaalde mogelijkheden uitsluiten met een bouw die onvoldoende flexibel en - toekomstbestendig is Het zou jammer zijn als het Amphia niet mee kan als over 5 jaar onderzoek wordt gepresenteerd waarin blijkt dat met inachtneming van bepaalde randvoorwaarden een grote meerwaarde behaald kan worden door bepaalde kwetsbare ouderen een kamer te laten delen
22
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
43 Aanbevelingen vanuit de projectgroep Avans Hogeschool bij de keuze voor meerpersoonskamers met oog op het sociaal aspect
Hygieumlne Patieumlnten met (een verhoogd risico op) bepaalde infectieziekten en bacterieumln als MRSA worden
niet samen op een kamer geplaatst De patieumlnten op een tweepersoonskamer hebben elk hun eigen sanitaire voorziening en
wasbak Naast het bed van de patieumlnt is een alcoholdispenser waarmee bezoekende professionals hun
handen kunnen desinfecteren na bezoek aan de eacuteeacuten en voor bezoek aan de ander
Privacy voor de patieumlnt Adviestijden voor bezoek kenbaar maken patieumlnten stemmen onderling en eventueel met
begeleiding af wanneer zij bezoek ontvangen en gaan met bezoek indien mogelijk naar de woonkamer activiteitenruimte op de afdeling
Stem de zorg voor de patieumlnten die een kamer delen af op de bezoektijden Indien er toch bezoek is op het moment dat er zorg verleent moet worden wordt dit bezoek geacht de kamer (tijdelijk) te verlaten
Veiligheid voor de patieumlnt Tijdens artsenvisite en medicatie deling zetten beide patieumlnten geluid producerende media uit
en respecteren zij de concentratie van de professional en de mede patieumlnt Persoonlijke spullen worden opgeborgen in de eigen kastruimte Hulpmiddelen als rollators
worden naast het bed geparkeerd zo dicht mogelijk bij diegene die ze nodig heeft en uit de weg van de ander
Slaap- waakritme in stand houden voor de patieumlnt Voor de medische en verpleegkundige handelingen geldt dat deze bewust moeten worden
ingepland tijdens de waakmomenten niet tijdens de rusturen Alleen bij hoge uitzondering in noodsituaties word hiervan af geweken Dit zowel voor de patieumlnt die het onderzoek behoeft als voor de kamergenoot die erdoor gestoord word
Er gelden op de afdeling duidelijke regels voor slaapwaakritme welke op de kamers worden ondersteund door technische toepassingen als licht sterkte Elke patieumlnt kan echter het licht afstemmen op de gewenste stand want belangrijk is voor eigen regie Tijdens rusturen kunnen patieumlnten zwak licht op de kamer gebruiken met de bedgordijnen gesloten zodat zij hun kamergenoot niet storen Alle geluid van multimedia gebruikt de patieumlnt via koptelefoonoortjes zodat de kamergenoot hier geen hinder van ondervindt
(beeld)bellen doen de patieumlnten niet op de kamer tijdens rusturen en in de waak-uren zoveel mogelijk in de woonkameractiviteitenkamer of elders in het ziekenhuis
Rooming-in In principe worden alleen die patieumlnten samengelegd die niemand in hun netwerk hebben die
lang bij de patieumlnt komt zitten of blijft slapen Aan rooming-in is dan geen behoefte Mocht tijdens het verblijft op de afdeling dusdanig langdurige bezoek begeleiding nodig zijn dat het de medepatieumlnt zou storen kan de betreffende persoon alsnog worden verhuisd naar een eenpersoonskamer
23
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
5 De toepassing van Healing Environment amp evidence-based design in het Amphia
Patieumlnten ervaring welzijn delier preventie Drie termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn als je kijkt naar de World Health Organisation die stelt dat gezondheid een combinatie is van fysieke mentale sociale en spirituele gezondheid deze zaken bepalen de status van iemands welzijn en bepalen ook mede de patieumlnten ervaring Bij het streven naar een zo goed mogelijke patieumlnten-ervaring in het ziekenhuis kan men dus niet voorbij aan het effect van de omgeving op die patieumlnt Die omgeving ook wel lsquoenvironmentrsquo in het Engels kan dusdanig ingericht worden dat deze ondersteunend is aan herstel ook wel lsquohealingrsquo in het Engels Lorenz (2007) onderscheid 5 factoren die mits juist ontworpen voor de doelgroep patieumlnten resultaten kunnen verbeteren Ze noemt psychologisch ondersteunende omgevingen het gevoel van controle ervaren door de patieumlnt sociale ondersteuning positieve afleiding zoveel mogelijk gereduceerde negatieve afleidingen Allemaal zaken waar men in het ontwerp van een afdeling rekening mee kan houden Petra Jansen heeft zich op dit gebied gespecialiseerd en ontwerpt interieurs voor zorginstellingen In een artikel voor de Beroepsvereniging Nederlandse Interieurarchitecten (Jansen 2001) omschrijft zij healing design als 4 bewezen effectieve aspecten en een aantal niet bewezen maar wel belangrijke aspecten
Healing Design bewezen effectief groen en uitzicht op groen geluid juiste akoestiek ventilatie en frisse lucht licht en verlichting
Healing Design niet bewezen effectief wel belangrijk de menselijke maat kleurgebruik materialisatie routing (natural mapping)
Bewezen effectieve aspecten zijn die aspecten die onderdeel geweest zijn van onderzoek Er is op dat gebied bewijs verkregen en ontwerpen op basis van dat bewijs zijn dus evidence-based (op bewijs gebaseerd) In de medische wereld spreek je bij het handelen naar het best beschikbare bewijs over Evidence Based Medicine in de wereld van ontwerp spreek je over Evidence Based Design (EBD)Het gaat dus om gebruik van de fysieke omgeving ten gunste van de patieumlnt Naar die omgeving wordt op verschillende manieren gekeken Zo maakten Harris et al (2002) onderscheid in 3 relevante dimensies van de fysieke omgeving architectonische aspecten interieurontwerp en aspecten die de sfeer beiumlnvloeden ook wel lsquoambient featuresrsquo in het Engels Deze 3 dimensies kunnen mits goed ingevuld een healing environment vormen Een plek waar fysiek aanwezige stimuli zijn gebruikt om te komen tot een fijne omgeving die positief effect heeft op een breed scala aan indicators zoals angst bloeddruk postoperatief herstel het gebruik van analgetica en de verblijfsduur (Dijkstra Pieterse amp Pruyn 2006) Een toelichting aan de hand van deze 3 dimensies in paragraaf 51 52 53
24
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Figuur 5 Een patieumlntenkamer ingericht volgens de principes van healing environment
25
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
51 ArchitectonischDe schrijvers van dit rapport hebben zich beperkt verdiept in architectonische invloeden binnen een healing environment daar het Amphia de grote lijnen van de bouw al heeft vast staan Details over de bouw zoals deze voor de schrijvers bekend waren bij de start van het onderzoek
Elk van de zwaartepunten krijgt zijn eigen lsquogebouwrsquo de specialismen elk een toren en het interventiecentrum een laagbouw
In de torens liggen van onder naar boven de poliklinieken de verpleegafdelingen de bovenste laag met alle techniek en de sterilisatieafdelingen
De torens worden in carreacute gebouwd alle kamers hebben daglicht en uitzicht op de binnentuin of de omgeving buiten de toren door ramen met maximale hoogtelaagte Dus ongeacht de hoogte van het bed de patieumlnt heeft altijd zicht op buiten
De patieumlntenkamers bevinden zich in de twee poten van het carreacute Het backoffice (verzameling overige ruimtes als familiekamer ruimte voor techniek terugtrekken verpleging etc) bevind zich aan de verbindende gang tussen de twee poten van het carreacute
In principe worden er enkel 1 persoonskamers gebouwd weliswaar met de optie tot een opdeelsysteem zodat van 1- een 2persoonskamer kan worden gemaakt
De bedden kunnen bijna tot aan de grond zakken dit met preventie op gebied van fysieke beperkingen en valgevaar
Er is bewust gekozen voor dit ontwerp waarin de patieumlnten niet bij elkaar op de kamer kunnen kijken
Ivm de wens voor prikkelarme omgeving bij delier biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor privacy bij (dokters-)bezoek biedt eenpersoonskamer uitkomst Ivm de wens voor rooming-in van partners en naasten biedt een eenpersoonskamer uitkomst daar
zo kan in alle privacy iemand op de kamer bij de patieumlnt kan verblijven en overnachten Ten behoeve van het uitrusten tijdens fysiotherapeutische bewegingssessies op de gang worden op
vaste plekken nissen met zitjes gecreeumlerd Op deze manier word geprobeerd beweeg initiatief van de patieumlnt uit te stimuleren
Er is interesse voor het ontwerpenaanschaffen van bedterminals die kunnen dienen als multimedia voorzien met eventueel de mogelijkheid om via die weg ook de maaltijd te kunnen bestellen
51a Contact de patieumlntenkamers en de woonkamer
26
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Belangrijk is dat er voldoende ruimte is voor zit- en slaapgelegenheid voor familie Huisman Morales van Hoof en Kort (2011) schrijven over hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving Zij stellen dat sociaal contact met families stress reduceert en het herstelt verbeterd en een kamer waar deze mensen prettig kunnen verblijven is dus van grote waarde In deze een plus voor eenpersoonskamers waar in dit geval het bezoek van eacuteeacuten de patieumlnt niet tot last is van de andere
Principes van healing environment toegepast op een kamer volgens het Universal bed design model met meubels in hout-kleur natuurlijke verlichting en uitzicht op buiten geruststellende verfkleuren kunst en decoratie huiselijke stoffen en ndashbeddengoed
Hoofdstuk 4 van dit rapport geeft meer informatie over hoe de bouw en het ontwerp van de afdeling een rol speelt in het contact van de patieumlnt met anderen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis Dit hoofdstuk bespreekt de keuze voor een- of meerpersoonskamers Wat betreft de inrichting van de activiteitenkamerwoonkamer waar patieumlnten gedurende de dag heen kunnen is het belangrijk de zitjes te plaatsen rond tafeltjes Uit onderzoek (Huisman Morales van Hoof Kort 2012) blijkt dat mensen meer gestimuleerd zijn tot het aangaan van sociaal contact in een ruimte waar deze opstelling is in vergelijk met een opstelling waar zitjes schouder-aan-schouder tegen de muren gesitueerd zijn Dit geld met name voor patieumlnten die moeite hebben met sociaal contact
51b PrivacyHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) beschrijven hoe belangrijk het is om bij kamerontwerp rekening te houden met het feit dat algehele patieumlnt tevredenheid gebaseerd is op positieve bevindingen van de patieumlnten kamer en een fijne beleving van de ziekenhuisomgeving In dit onderzoek is ook gekeken naar de behoefte aan eenpersoonskamers Patieumlnten ervaren deze privacy met name prettig in relatie tot gebruik van de badkamer voor toiletgang en persoonlijke verzorging51c Orieumlntatie routing amp way-finding
Figuur 6 Afbeelding bij het artikel van Katherine Kay Brown (2007)
27
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Voor patieumlnten in het ziekenhuis met name de oudere patieumlnt die vatbaar is voor verwardheid is het belangrijk zich goed te kunnen orieumlnteren Niet alleen in dag en tijd maar ook in plaats Geef clieumlnten de ruimte voor het plaatsen van vertrouwde voorwerpen in hun omgeving voor het inbrengen van hun eigen sfeer en herkenningspunten Bij iemand die bekent is met een dementieel beeld bijvoorbeeld de kalender die hijzij elke dag gebruikt of familiefotorsquos etc Uitzicht op de binnentuin op mensen desnoods een bord waarop geschreven staat dat de patieumlnt in het ziekenhuis ligt met een foto van de verpleegkundige van die dag Alles om de plaats in tijd en ruimte zo duidelijk mogelijk te maken Meer hierover is te vinden is te vinden op internet onder de zoektermen dementie en Realiteits Orieumlntatie Training (ROT)
Op het Seminar Healing Environment (Erasmus MC 28 mei) sprak autoriteit op dit gebied Roger Ulrich PHD Na afloop heeft eacuteeacuten van de auteurs van dit verslag hem persoonlijk gesproken over het orieumlnteren activeren en socialiseren van ouderen in het ziekenhuis Dhr Ulrich geeft aan dat het ontwerpen van de gang in deze een kwestie van gezond verstand is je wil mensen uit hun kamer lokken als een konijn uit zijn holletje Maak het aantrekkelijk voor mensen om op de gang te bewegen en zich richting activiteitenruimten of binnentuinen te bewegen Werkt met lichteffecten mooie kunst en natuurlijke elementen (Ulrich 2013)
De heer Ulrich is met name enthousiast over binnentuinen ze worden door hun schoonheid gewaardeerd hebben een positief effect op verschillende lichamelijke aspecten en helpen mensen met activeren hetzij doordat zij en mooie omgeving zijn om in te lopen of omdat zij een mooie omgeving zijn om langs te lopen
ConclusieGebruik van contracterende kleuren binnentuinen natuurlijke elementen lichteffecten pictogrammen amp peilen op ooghoogte kunnen kwetsbare ouderen prettig orieumlnteren en navigeren op hun kamer en op de afdeling
Figuur 7 Healing environment op locatie Damast de Wever Natuurlijke elementen helpen clieumlnten zich orieumlnteren op de juiste verdieping
28
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
51d Universal Bed Care Delivery ModelDe auteurs zijn zich bewust van de gemaakte keuze voor organisatie indeling de specialismen krijgen in de huidige planning elk een toren Toch is er gekozen de gevonden literatuur over het patieumlnt gericht verplegen op eacuteeacuten locatie binnen het ziekenhuis in dit rapport te delen Zo is gekeken naar mogelijkheden op het gebied van de facilitair-organisatorische planning naar aanleiding van Katherine Kay Brown (2007) Zij schrijft over het drastisch reduceren van patieumlnten transfers binnen het ziekenhuis en pleit voor het Universal Bed Care Delivery Model waar omgevingsontwerp en de organisatie samenwerken om de patieumlnten ervaring positief te beiumlnvloeden (Brown 2007) Dit is een model waar de kamers en personeelsplanning dusdanig zijn ingericht dat een patieumlnt alle mogelijke verpleegkundige zorg hoog eacuten laag intensief kan ontvangen op eacuteeacuten locatie letterlijk in diezelfde kamer Hier staat de patieumlnten ervaring centraal wat een gunstig effect heeft op onder andere het voorkomen van verwardheid en delier In haar artikel voor Patient Safety amp Quality Healthcare (2007) omschrijft zij een kamer met rustgevende kleuren houten elementen genoeg ruimte voor familie en het plaatsen van eigen spulletjes in de kamer Dit laatste is ook een interventie die gestimuleerd wordt door het UMC Zij moedigen mensen in hun patieumlnten folder lsquoVoorkom verwardheid in het ziekenhuisrsquo aan om dingen van thuis mee te nemen die hun verblijf kunnen veraangenamen vertrouwde voorwerpen bijvoorbeeld fotorsquos kleding dekens enz Zij refereren hiernaar bij verpleegkundige preventieve interventies als lsquozorg voor vertrouwde orieumlntatiepuntenrsquo ConclusieHet Universal Bed Care Delivery Model is lastig te vertalen naar patieumlntenzorg in het Amphia daar zij voornemens is enkel eenpersoons kamers te bouwen verdeeld over 4 torens waarin specialismen gevestigd zijn Zij richten zich op differentiatie in specialismen op ieder hun eigen locatie in plaats van op het samenwerken op eacuteeacuten locatie waarbij de zorg naar de patieumlnt toe komt Toch wilden de schrijvers deze literatuur onder de aandacht brengen daar het de essentie van patieumlnt gerichte zorg onderschrijft
29
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
52 InterieurDe omgeving is een belangrijk aspect dat verregaande invloed kan hebben op iemands welzijn en dus op herstel van of aanpassen aan specifieke acute en chronische situaties vonden Dijkstra Pieterse en Pruyn bij het schrijven van hun systematic review (2006) naar de beschikbare literatuur aangaande dit onderwerp Reviews die aan dat van hen vooraf gingen beschreven dat omgevingsfactoren in de klinische omgeving effect hebben op patieumlnten resultaten Als reactie daarop zochten Dijkstra Pieterse en Pruyn bewijs dat het gebruik van omgevingsfactoren dusdanig onderschrijft dat er evidence-based richtlijnen kunnen worden beschreven voor het design van ldquohealing healthcare facilitiesrdquo In dit laatste zijn zij helaas niet geslaagd vanwege gebrek aan goed uitgevoerde Controlled Clinical Trails zo stellen zij Dit wil echter niet zeggen dat er geen goede ervaringen bekend zijn van omgevingsfactoren op de patieumlnt en zijn herstel Meer hierover vindt u terug bij de hoofdstukken over kleur en lichtontwerp en valpreventie
52a Kleur amp kleurgebruik voor mensen met verstoorde cognitieve functies als dementieDoor de toepassing van kleur kan het ziekenhuis niet alleen een bepaalde identiteit uitstralen maar ook invloed uitoefenen op de gemoedstoestand van de patieumlnt Kleur kleurcontrasten en kleurpaletten kunnen emoties oproepen of juist afzwakken In dit hoofdstuk worden de toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten behandeld
Bij ontwerp van het interieur verdiend het te gebruiken kleurpalet de aandacht (de Kort 2012) Zoals Leo Faasen van Fasiani vertelde tijdens zijn workshop op de Zorgtotaal Beurs 2013 is kleur van grote invloed op ons gevoel van welbehagen Kleur kan inwerken op de gemoedstoestand en met bepaalde kleuren kan de omgeving bijdragen aan patieumlnten ervaring en -herstel Samen met Sigma coatings ontwikkelde Faasen 7 kleuradviesboeken vanuit hun gezamenlijke geloof in de mogelijke positieve effecten van kleur op gezondheid In deze boeken vindt men voorbeeld paletten met daarbij uitleg over welke kleuren voor welke doelgroep geschikt zijn
Doordat mensen met dementie de schijn niet kunnen onderscheiden van de werkelijkheid moet er op de muren en vloeren geen verwarrende details zijn en moeten overgangen in kleur op de vloer niet te heftig zijn Een aantal voorbeelden
Afbeeldingen verwerkt in de vloer verwarren mensen ze zullen twijfelachtig gaan lopen of proberen dingen te vermeiden of juist op te pakken
Een overgang van twee kamers waarbij de ene vloer beduidend donkerder is dan de andere kan de illusie wekken dat mensen een afgrond rivier of iets dergelijks instappen In de praktijk blijkt dit mensen ervan te weerhouden bepaalde kamers binnen te gaan
Overige richtlijnen De muren moeten een kleurwaarde hebben tussen de 70 en de 90 De vloer moet in contrast staan met de muur Hierbij moet gebruik worden gemaakt van
een gemiddeld donkere kleur De kleurwaarde van de vloer moet +- 30 verschillen met de muren
De vloeren deuren en muren moeten een andere kleur hebben Voor de muren waar veel licht op valt moet er gebruik gemaakt worden van matte
kleuren Geen transparante voorwerpen in de woning Geen contrasten gebruiken wanneer dit niet noodzakelijk is
30
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Naast deze richtlijnen zijn er enkele specifieke kleurtoepassingen waarmee rekening gehouden dient te worden
SlaapkamerDe slaapkamer moet zoveel mogelijk zelf door de bewoner in te richten zijn Wanneer de bewoner namelijk zelf kan bepalen wat er wel of niet in de ruimte wordt gezet zal deze zich hier sneller ldquothuisrdquo voelenIn de slaapkamer mag er geen gebruik worden gemaakt van rood Wel mogen er rode accenten in de slaapkamer aanwezig zijn maar de nadruk mag niet op rood liggen Dit heeft te maken met de emotionele verwerkingen van de ouderenGoede kleuren om te gebruiken in de slaapkamer zijn aardetinten
ActiviteitenruimtewoonkamerHier moet een ontspannen en gezellige sfeer hangen die uitnodigt om de ruimte te betreden Een huiselijke sfeer heeft een positieve invloed op het gedrag De kleur rood mag niet in deze ruimte worden gebruikt In de activiteitenruimte mogen prikkels aanwezig zijn om de bezoekers te activeren maar er moet geen overvloed aan prikkels zijn zoals en veel geluid en felle kleurenDe kleuren die deze ruimte gegeven worden kunnen ook door middel van gekleurd licht gemaakt worden Hierdoor kan er bij iedere groep gekozen worden voor een andere kleur binnen de ruimteEr moet gekeken worden naar de inval van het licht op de muren en objecten binnen de ruimte Wanneer het zonlicht 8 uur op een dag op een muur schijnt zal hier rekening mee gehouden moeten worden in verband met de reflectieDe mensen moeten iets kunnen herkennen van vroeger in de ruimte boeken of spelletjes in een boekenkast bijvoorbeeld
Figuur 8 Een mooi voorbeeld van best practice let op het gebruik van natuurlijke kleuren ook in het meubilair
31
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
BadkamerGebruik een donkere vloer bij wit sanitair Het licht dat in de badkamer gebruikt wordt moet helder en schaduwvrij zijn Dit doordat anders de kleuren te donker worden Daarnaast moet het een helder licht zijn omdat in de badkamer bij de meeste activiteiten die uitgevoerd worden een goed zicht nodig isEr moeten matte kleuren worden gebruikt Doordat er water op de muren vloeren ed zal komen zullen deze eerder reflecteren Deze reflectie kan leiden tot verblinding en dit kan dan weer leiden tot valpartijenGebruik bijvoorbeeld een blauwe deur om aan te geven dat daar de badkamer zich bevindtDoor middel van een lichte plint langs de muren wordt het onderscheiden van de kleuren in de badkamer makkelijk gemaaktElementen zoals geluiden van dieren en water en afbeeldingen van natuurelementen hebben een kalmerend effect Gewassen worden is namelijk voor de mensen met dementie een beangstigende gebeurtenis
Hal De hal moet uitnodigend zijn om te gebruiken Wanneer dit niet het geval is zullen de ouderen meer geneigd zijn om op hun kamer te blijven De hal is een ruimte die voor korte duur gebruikt wordt Hierdoor mogen de kleuren in de hal een hoger prikkelgehalte hebben
Er kan gebruik worden gemaakt van een kleurgroepering in de hal zodat aan de kleur te zien is in welk gedeelte van het gebouw de ouderen zich begevenDe orieumlntatie van de mensen met dementie in de gangen is beter wanneer deze in een L-vorm H-vorm of een vierkant zal zijn in plaats van 1 lange gangDe toepassingen van kleur kleurcontrasten en kleurpaletten is een speerpunt van het bedrijf Eromes De projectgroep heeft contact opgenomen met dit bedrijf Uit dit contact zijn deze concrete oplossingen met betrekking tot kleurtoepassingen komen
Figuur 9 Sfeerbeeld kleurgebruik Hal revalisatieafdeling Damast De Wever
32
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
52b Natuur amp natuurlijke elementenHuisman Morales van Hoof en Kort (2012) onderzochten literatuur op gebied van de effecten van natuur op gezondheid De gunstige effecten van uitzicht op natuurlijke taferelen hetzij op een echte tuin of planten of op afbeeldingen daarvan zijn in verschillende studies bewezen Een tuin is niet alleen mooi om te zien steeds meer studies onderschrijven het remmende effect ervan op pijn In additie tot het verlichten van stress en pijn verhogen tuinen de patieumlnt tevredenheid en helpen ze bij het orieumlnteren binnen de zorgsetting Natuurlijke taferelen kunnen een prettige hulp zijn in het navigeren van patieumlnten en bezoekers op de afdeling ze breken de doorgaans lange onpersoonlijke gangen Verschillende studies tonen aan dat dieren en huisdieren planten uitzicht op natuurlijke landschappen (echt of afbeeldingvideo) en actieve wildernis ervaringen positief effect hebben op gezondheid en welzijn Verder blijkt er een sterke voorkeur onder staf en patieumlnten om omgeven te worden door natuurlijke open settings tuinen daglicht frisse lucht en stilte zijn terugkomende themarsquos die in de loop van de jaren zijn toegepast in het design van ziekenhuizen (Berg van den 2005)
Figuur 10 Een sfeerbeeld van hoe een binnentuin in een ziekenhuis ingericht zou kunnen worden
52b1 De waarde van niet-klinisch bewijsIn het kader van het project ldquoThe Architecture of Hospitalsrdquo dat via verschillende kanalen kennis over ziekenhuis architectuur en evidence-based design samenbracht schreeft Agnes van den Berg een review over healing environment en evicendence-based design Daarin bespreekt zij de geconstateerde tekortkomingen van studies op dit gebied tot dan toe Van den Berg (2005) beschrijft dat de in studies gevonden mogelijk nadelige effecten van frisse lucht daglicht en binnenplanten waarschijnlijk gereduceerd kunnen worden als de juiste voorzorgsmaatregelen genomen worden Ze beschrijft dat er met aandacht gekeken moet worden naar onderzoek dat de voordelen beschrijft en dat onderzoek dat de nadelen beschrijft kritisch moet worden geanalyseerd en op nieuw uitgevoerd Zij zegt dat we gezondheidsvoordelen mislopen door de niet-klinische literatuur over deze elementen te negeren Hierdoor kunnen decisionmakers volgens haar tekort schieten in het tegemoet komen aan de behoeften van grote groepen
33
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
patieumlnten staf en bezoekers De heer Ulrich (2013) zegt zetzelfde soms is de aanwezigheid van niet-klinisch bewijs voldoende als je met logisch nadenken en evalueren patieumlnten tevredenheid doet stijgen Van der Berg (2005) beschrijft in haar review van natuur daglicht frisse lucht en stilte in healthcare settings een gebrek aan klinisch bewijs ter onderschrijving van het overtuigende bewijs dat het zien van natuur een stress verlichtende factor kan zijn Onderzoek naar hoe deze positieve invloeden in verhouding staan tot mogelijke negatieve kanten als infectiepreventie is niet beschikbaar
Het beschikbare bewijs somt ze op als volgtbull Er is valide bewijs dat ventilatie van frisse lucht geassocieerd word met verbeterde patieumlnten beleving omtrent ervaren gezondheid en de medische vaststelling ervanbull Er is voldoende bewijs dat het aanschouwen van natuur een stress- en pijn verlichtende werking kan hebbenbull Er is zwak bewijs voor de invloed van binnenplanten op de verbetering van iemands stemming en reductie in ervaren fysieke ongemakkenbull Er is te weinig bewijs omtrent het belang van daglicht in gebouwenbull Er is wat bewijs voor omgevingsfactoren die stilte creeumlren in gebouwen bull Er is een gebrek aan bewijs voor de voordelen van bezoekjes aan lsquohealing gardensrsquo
52b2 Van den Berg formuleert onderstaande algemene design richtlijnen Installeer ventilatie systemen die ruimschoots voorzien in de verspreiding van frisse
lucht In normale omstandigheden worden natuurlijke en mechanische ventilatie die frisse lucht brengen in gebrouwen geprefereerd over airconditie systemen In uitzonderlijke situaties heeft airco de voorkeur bijvoorbeeld tijdens bouwwerkzaamheden in hete klimaten of op plaatsen die de hoogste standard van luchtkwaliteit vereisen
Voorzie in visuele toegang op natuur Biedt patieumlnten staf en bezoekers de kans om van uitzichten de genieten op tuinen bomen en andere natuurlijke elementen binnen en buiten het gebouw Zorg dat receptie-balies bedden stoelen en andere meubels zo geplaatst zijn dat gebruikers toegang hebben tot deze uitzichten Hang videoschermen of fotorsquos op die natuurlijke taferelen afbeelden op plaatsen waar mensen onder stress staan of pijnlijke behandelingenonderzoeken moeten ondergaan Zorg dat uitzicht op natuur niet ten koste gaat van obstakels als parkeerplaatsen
Gebruik geluidsabsorberende plafonds Er is geen twijfels dat excessief geluid slecht is voor de gezondheid Deze maatregel is effectief in het creeumlren van een gezondheid bevorderende omgeving
Ben in gebouwen voorzichtig met het toepassen van daglicht of lampen die daglicht nabootsen Hoewel daglicht meestal de voorkeur heeft komt het gezondheid niet altijd ten goede Het effect van daglicht hangt af van hoe het wordt verzorgd Maatregelen in design om de lichtvoorziening te verbeteren moeten met aandacht geeumlvalueerd en getest worden voor implementatie
Er is geen reden om binnenplanten te vermeiden in ziekenhuizen Planten en bloemen worden daar meestal uitgebannen uit angst dat ze ziekten kunnen verspreiden Ten tijde van het schrijven van haar onderzoek constateert van den Berg dat er geen empirisch bewijs is dat die aanname onderschrijft Als voorzorgsmaatregel zouden planten en bloemen vermeden moeten worden op units met vatbare patieumlnten Daartegenover
34
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
staat dat planten en bloemen in alle andere gebieden worden aangeraden omdat ze positief inwerken op stemming stress reduceren en fysieke klachten terugbrengen
52c KunstOver het gebruik van kunst is veel te doen Er is immers zoals eerder beschreven voldoende bewijs dat mooie dingen en bepaalde themarsquos mensen rust en voldoening kunnen geven Wat belangrijk is is om kunst uit te zoeken per afdeling en om niet te drukke afbeeldingenschilderijenkunstwerken te gebruiken Kunst is gevoel en is daarom moeilijk in een advies te vangen Wij raden aan om experts op het gebied van cognitieve stoornissen als dementie te raadplegen bij het uitzoeken van kunst Het moet immers de meest kwetsbare ouderen een fijn gevoel geven in plaats van dat het agressie angst eenzaamheid of verwarring oplevert
35
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
53 Ambient featuresBij ambient features gaat het om die dingen in de omgeving die de ambiance maken de sfeer Philips houd zich al jaren beter met healing environment en heeft zich toegelegd op techniek om de omgeving mee te kunnen aanpassen op de clieumlnt Zo hebben zij een systeem ontwikkeld waar de clieumlnt zelf een thema kan kiezen dat in kleur op de muur wordt geprojecteerd bijvoorbeeld bij een onderzoek De Philips Ambient Experience word door Popilock (2007) beschreven als een manier om de zintuigen dusdanig positief te stimuleren dat de sfeer enge sensaties blokt van de situatie waarin de patieumlnt zich op dat moment bevindt Een manier om de patieumlnt meer op zijn gemak te stellen en daarmee de zorgprofessional de ruimte te geven zich bezig te houden met zijn kerntaak Meer over de technische aspecten van healing environment vindt u in hoofdstuk 6 van dit rapport Belangrijke factoren in het creeumlren van een prettige omgeving zijn de juist mate van zonlicht geluid en een prettige geur (Huisman Morales van Hoof Kort 2012)
53a ZonlichtNatuurlijk licht is belangrijk voor gezondheid en herstel Het Amhpia komt aan deze behoefte tegemoet door het aanbrengen van grote ramen op elke kamer waardoor natuurlijk licht de kamer in komt Zonlicht in de buitenomgeving is nog beter indien de patieumlnt mobiliseert of gemobiliseerd kan worden biedt een binnentuin of daktuin bij uitstek de mogelijkheid om zonlicht op te nemen aldus Ulrich op het seminar voor Healing Environment in het Erasmuc MC dit jaar
53b Geluid goede afleidingIn aanvulling op de architectonische inzet van geluid regulerende materialen is er ook een ander kant om de de aan of afwezigheid van geluid te bekijken De aanwezigheid van geluid naar eigen keuze via bijvoorbeeld een mediasysteem kan effect hebben op de vermindering van stress en pijnbeleving Hierbij kan er gedacht worden aan diverse natuurgeluiden zoals de oceaan of muziek naar eigen keuze Hetzij op de patieumlntenkamer via een multimediasysteem of in behandelruimten via een geluidssysteem in de plafonds
ConclusieBelangrijk is de aanwezigheid van mogelijkheden tot geluidmuziek naar eigen keuze ter afleiding of als ondersteunende therapie Ook in behandelkamers dient hiermee rekening te worden gehouden Muziek die de patieumlnt geruststelt kan onderzoek en behandeling voor zowel patieumlnt als professional prettiger maken Van de ruimte die hiervoor bedoeld is kan een mind-escape worden gemaakt een uitnodiging om met de gedachten even ergens anders te zijn waar het beter is Dit kan gemaakt worden door middel van een film op een groot scherm af te spelen van kinderen een strand of een bos De bedoeling is dat het lijkt voor deze mensen alsof zij ergens anders zijn en daar genieten
36
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Licht
In dit hoofdstuk zal ingegaan worden op de toepassing van lichtsystemen in de nieuwbouw van het Amphia De behandelde systemen hebben een onderzochte en bewezen helende werking en kunnen de kwaliteit van leven en gezondheid in het ziekenhuis verbeteren Ook wordt ingegaan op de effecten van daglicht op de gezondheid
41 LichtLicht regelt onze biologische klok via lichtgevoelige cellen in het oog Het zet rsquos morgens de productie van cortisol in de hersenen in werking dat glucose levert voor energie overdag rsquos Avonds start de afname van het licht de aanmaak van melatonine Melatonine is een hormoon dat slaap bevorderend werkt Licht tijdens de nacht kan de aanmaak van melatonine onderdrukken Daarmee bepaalt licht wanneer we goed kunnen slapen en wanneer het weinig moeite kost om alert en wakker te zijn De website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid1 stelt dat licht zo de belangrijkste prikkel is waarmee onze slaap-waak cyclus en ons hele bioritme geregeld wordt Volledig verlies van de mogelijkheid om licht te gebruiken voor de synchronisatie van het bioritme zoals bij volledige blindheid leidt tot periodiek terugkerende slapeloosheid en concentratieproblemen Dit toont aan dat licht zeer belangrijk is bij het handhaven van een goede gezondheid en daarmee ook een grote invloed heeft op ons functioneren overdag Op de website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid staan ook enkele voorbeelden van de gezondheidsversterkende effecten van licht
In Nederland is lichttherapie de voorkeursbehandeling tegen winterdepressie Extra licht overdag vertraagt de cognitieve achteruitgang bij dementerenden en verbetert hun
stemming Extra licht overdag reduceert de nachtelijke onrust van Alzheimer patieumlnten en verbetert hun
slaap Blootstelling aan meer licht maakt mensen vrijwel direct alerter en geconcentreerder
Onderzoek heeft aangetoond dat jongeren en volwassenen zich gemiddeld gedurende 1 tot 5 uur per dag blootstellen aan licht met een intensiteit van meer dan 2000 lux Bij ouderen loopt dat terug tot 1 uur per dag en bij demente patieumlnten in een verpleeghuis zelfs tot maar 16 minuten () Bovendien ontbreekt nogal eens een duidelijk dag-nacht patroon in de intensiteit van het licht bij een onderzoek in 29 bejaardenhuizen in Japan was de gemiddelde lichtintensiteit 300 lux overdag en 200 lux s nachts Ten tweede bereikt bij een leeftijd van 60 jaar in vergelijking met jonge volwassenen nog maar eacuteeacuten derde van het omgevingslicht het netvlies door verdikking en vertroebeling van de lens en de ouderdom gerelateerde afname in pupil diameter Verder beiumlnvloedt veroudering de spectrale verdeling van het licht dat de retina bereikt Ten derde wordt het licht dat het netvlies bereikt minder efficieumlnt doorgegeven naar de SCN door degeneratie van retinale ganglion cellen en de optische zenuw met name bij de ziekte van Alzheimer Tenslotte is er een ouderdom gerelateerde toename in de prevalentie van oogafwijkingen zoals cataract glaucoom maculadegeneratie en diabetische retinopathie (website van Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid)
1 httpwwwsolgnlGeraadpleegd op 5 maart 2013
37
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Bij ouderen werkt de biologische klok dus vaak minder goed Signalen over slaap- en waakritme worden minder goed doorgegeven aan de hersenen Je kunt deze ouderen een steuntje in de rug geven door ze overdag in helder verlichte ruimtes te laten verblijven De klok en daarmee veel andere processen in het lichaam gaat beter functioneren Zo zijn ouderen overdag alerter en actiever waardoor ze rsquos nachts beter slapen We hebben ook aanwijzingen dat de activiteiten van het dagelijks leven minder snel achteruitgaan Denk aan zelf naar de wc gaan jezelf aankleden en zelfstandig eten Niet alle slaapproblemen zijn te wijten aan het functioneren van de biologische klok Ook bij ouderen niet Maar ook dan kan het goed zijn voor ouderen om in een helder verlichte omgeving te verblijven Zo vallen ouderen overdag vaak in slaap waardoor ze rsquos nachts slechter slapen Is een ruimte goed verlicht dan gebeurt dat minder snel Bij dementie gebeurt er nogal wat in het brein Mensen raken gedesorieumlnteerd verward en vergeetachtig Meestal functioneert de biologische klok nog slechter dan bij ldquogewonerdquo ouderen Terwijl het bij mensen met dementie nog belangrijker is dat de biologische klok goed functioneert Mensen die niet dement zijn kunnen gebeurtenissen relativeren Word je rsquos nachts wakker dan is dat jammer en probeer je weer in slaap te komen Als je dement bent dan is er een kans dat je vergeet dat het niet gepast is om op te staan je aan te kleden en door de gangen te gaan dwalen Die bijkomstigheid leidt tot meer problemen Bovendien neemt de snelheid waarmee je functionele beperkingen krijgt met 53 af als demente mensen in goed verlichte ruimtes verblijven Ook is er kortgeleden een studie afgerond over het effect van licht op mensen in een heel vroeg stadium van dementie Licht blijkt een positief effect op hun stemming te hebben Net zoals gevonden is bij gevorderde dementie (van Someren 2011) (Starremans 2011)
Bij de aanschaf van een lichtmanagementsysteem dient het systeem aan de volgende eisen te voldoen
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
38
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
6 Technische eisen
In dit hoofdstuk worden er eisen gekoppeld aan routing sensorisch systeem vloer licht en multimedia Door rekening te houden met het onderstaande eisenrapport wordt de veiligheid van patieumlnten en personeel gewaarborgd Een mogelijkheid voor een multimediasysteem is praktisch efficieumlnt en luxe voor patieumlnten en personeel Dit systeem dient ook aan bepaalde eisen te voldoen bij aanschaf in de toekomst
61 Routing
De komende punten zijn eisen wat moet bijdragen aan de veiligheid van de patieumlnt Hierbij wordt gekeken naar de routing binnen de eenpersoonskamers en de routing op de gang binnen het carreacute Deze eisen zijn specifiek opgesteld voor kwetsbare ouderen 65+ jaar
LeuningenDe eenpersoonskamers en de gang zijn voorzien van delen armleuningen om de patieumlnt te motiveren en activeren te gaan lopen Op de gang is er ten dele mogelijkheid voor armleuningen Tussen de leuningen dienen passeerplaatsen gecreeumlerd te worden zodat twee bed breedtes elkaar kunnen passeren
De gang Gang voorzien van delen armleuningen aan de wand om ouderen te prikkelen om te lopen en
om veiligheid te waarborgen Gang voorzien van een zitmogelijkheid om te rusten direct naast de leuning De verlichting op de gang moet de verduidelijking van de routing ten goede komen De gang is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van facilitair
materieel
De eenpersoonskamer Kamer moet uitzicht hebben op tuinnatuur dit draagt bij aan healing environment Kamer gesitueerd aan de binnenzijde van het carreacute vanwege binnen tuin Kamer gesitueerd bij activiteitenfamilie ruimte en backoffice verplegend personeel Kamers voor kwetsbare ouderen naast elkaar plaatsen De afstand tussen het bed en de badkamer is te allen tijde voorzien van een armleuning om de
veiligheid van een patieumlnt te waarborgen De kamer is opgeruimd en wordt zo min mogelijk gebruikt voor neerzetten of stallen van
facilitair materieel
39
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
62 Sensorisch systeemIn de toekomstige eenpersoonskamers valt de sociale controle weg Dit gedeelte dient opgevangen te worden met technische ondersteuning welke melding geeft wanneer een patieumlnt in nood verkeerd met betrekking tot vallen en dwalen Moderne technische ondersteuning door middel van een sensorisch systeem is in de verpleeg- en kleinschalige woonzorg reeds toegepast Een sensorisch systeem biedt ook in ziekenhuizen in de toekomst een oplossing Een sensorisch systeem moet voldoen aan de volgende criteria
Het bed moet verplaatsbaar zijn binnen de kamer het systeem past zich hierop aan Mogelijkheid tot een melding als de patieumlnt plusmn15 min uit bed is en nog niet terug in bed Dit
vanwege patieumlnten die niet direct een valrisico hebben maar gedurende perioden van de nacht regelmatig uit bed komen
Mogelijkheid tot melding vanaf het moment van opzitten in bedop de rand van het bed zitten Dit vanwege patieumlnten met een verhoogd valrisico
Mogelijkheid tot direct alarm wanneer persoon valt of zijn bewust zijn verliest buiten het bed Systeem maakt onderscheid in een melding of direct alarm Systeem moet bedrijfszeker zijn minimaal aantal valse meldingenalarmen Systeem moet in de dag en nacht apart ingeschakeld kunnen worden Systeem werkt op achtergrond de gebruiker bevind hier geen hinder van Systeem moet gekoppeld zijn met domotica welke herkent wanneer verplegend personeel
aanwezig is Bij aanwezigheid van verplegend personeel schakelt het systeem zich uit dit voorkomt valse meldingenalarmen
Systeem dient duurzaam te zijn De sensor is niet optisch (camerarsquos) om de privacy te waarborgen
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisen Dit is een domotica-systeem wat samen met TNO (Defensie en Veiligheid) is ontwikkeld voor de (verpleeg)zorgsector Dit product is getest in onder andere het ROSETTA-project (in Nederland Belgieuml en Duitsland) Mogelijk kan dit product tevens in de toekomstige eenpersoonskamers van Amphia Ziekenhuis een meerwaarde zijn
40
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Dutch Domotics
Unattended Autonomous Surveillance-systeem (UAS systeem)
Kernpunten product- Contactloos Geacuteeacuten sensoren halszenders op het lichaam- Betrouwbaar Reductie van valse meldingen- Automatisch Geen input nodig van clieumlnt of zorgverlener- Privacy vriendelijk Geen actieve camerarsquos nachtrondes of audiobewaking- Betaalbaar Zowel in aanschaf als in gebruik
Basisfuncties (Intramuraal)1 Dwaaldetectie ldquoverlaat de kamer meldingrdquo2 Valdetectie dmv inactiviteitsmeting3 Dashboard (status patieumlnt aan zorgverlening via Iphone of Ipad)
Extra functies4 Valpreventie Opzit- Opsta-alarmering5 Dwaaldetectie gebouw6 Nachtverlichting met schakeling7 Ademhalingsmonitoring
Figuur 11 Logo Dutch Domotics
41
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Kamerindeling
Figuur 12 Boven en onder uit de folder van Dutch Domotics
42
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Dashboard Opzit- Opsta-alarmering Dwaaldetectie
63 Vloerkeuze
Onderstaande eisen zijn opgesteld om veiligheid voor patieumlnten en personeel te kunnen waarborgen De vloer dient bij te dragen aan efficieumlnt werken enof verplaatsen van mens en goederen binnen gebouw gang of ruimtes
Vloer dient makkelijk schoon te houden Vloer zorgt voor voldoende grip Vloer dient geluiddempend te zijn Vloer dient duurzaam te zijn Vloer dient slijtvast te zijn en bestand tegen diverse rolwielbreedtes Vloer voorkomt schittering en weerkaatsing van licht Vloer heeft een duidelijk contrast met de muur deuren en plinten Vloer dient nauwelijks tot geen hoogteverschillen te hebben tussen naden enof overgangen
met een maximum verschil van 2 millimeter De kleuren motief en ontwerp van de vloer dient bij te dragen aan het thema healing
environment
Figuur 13 Voorbeeldvloer bedrijf Gerflor
43
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
64 Licht
De verlichting kan een sleutelrol vervullen in de levering van aangename zorg Mogelijke toepassingen ter bevordering van de blootstelling van patieumlnten aan licht zijn armaturen en lampen tot lichtregelingen en lichtmanagementsystemen ondersteund door een toonaangevende expertise in verlichtingsontwerp en een uitgebreide knowhow op toepassingsgebied Een lichtmanagementsysteem moet voldoen aan de volgende criteria
Lichtsysteem kan van intensiteit veranderen Lichtsysteem kan dag en nacht nabootsen om bioritme te kunnen blijven stimuleren Lichtsysteem moet in geval van spoed snel duidelijk werk licht geven voor de verpleegkundige Lichtsysteem moet bij medische handelingen geen schaduw geven van verplegend personeel Kamer is voorzien van sfeerverlichting in te schakelen wanneer patieumlnt dit wilt Kamer is voorzien van leeslamp Kamer is voorzien van nachtverlichting bij opstaan van patieumlnt in de nacht Lichtsysteem moet
gekoppeld kunnen worden aan sensorisch systeem Lichtsysteem dient duurzaam te zijn
Mogelijk systeem als oplossingUit bovenstaande criteria voldeed het volgende product het meest aan de eisenPhilips en Zumtobel zijn bedrijven die zich richten op deze markt Zij leveren onder andere de volgende toepassingen
In figuur 14 is een systeem te zien dat dagnacht-licht op lange gangen kan nabootsen Het biologische ritme van de mens is niet ingesteld op nachtwerk Hartslag en lichaamstemperatuur dalen rsquos nachts automatisch Het doet goed wanneer het voortdurend wisselen tussen vroege en late shifts of tussen dag- en nachtploegen wordt vermeden Dit brengt het lichaam uit evenwicht en resulteert in slaapstoornissen en concentratieverlies Voor personeel dat in ploegen werkt is het dan ook raadzaam de inwendige klok te verzetten De juiste verlichting ondersteunt dit proces Hoge lichtintensiteiten onderdrukken de productie van melatonine en houden mensen alert tijdens hun dienst Ze moeten echter wel behoedzaam worden ingezet Wanneer een lichtsturing de lichtintensiteiten flexibel aanpast en voor harmonieuze overgangen tussen gangen en patieumlntenkamers zorgt wordt het werk makkelijker en wordt de patieumlnt minder vaak gestoord Het visueel comfort stijgt wanneer het oog niet abrupt aan een lichte of donkere omgeving moet wennen
Figuren 15 en 16 tonen het HealWell systeem Dit systeem kan dag en nacht licht op patieumlntenkamers aanpassen een zorgt voor een geleidelijke overgang van dag naar nacht
44
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Figuur 14 Een lichtsysteem uit het ziekenhuis in Bolsano
45
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Figuur 15 Het HealWell systeem in Maastricht
Om de HealWell verlichtingsoplossing van Philips Lighting voor patieumlntenkamers te ontwikkelen en te beproeven werd een veldonderzoek uitgevoerd in het Academisch Ziekenhuis Maastricht (MUMC) Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met het Clinical Trial Centre Maastricht en de Universiteit van Maastricht als onderzoekspartners Het onderzoek werd uitgevoerd op de afdeling Cardiologie van het AZM waar verschillende onderzoeksparameters van patieumlnten werden bewaakt gedurende hun verblijf in het ziekenhuis In figuur 3 is het verschil te zien tussen een kamer met het HealWell systeem en een kamer welke nog ingericht was met de bestaande verlichting In het onderzoek werden de resultaten van patieumlnten in referentiekamers (met bestaande verlichting) vergeleken met die van patieumlnten in aangepaste kamers (met HealWell verlichting) De resultaten waren frappant HealWell bleek zeer gunstige effecten te hebben voor zowel patieumlnten als medewerkers en dat bevestigde de positieve invloed die licht kan hebben zoals ook in eerdere onderzoeken al was aangetoond De HealWell verlichtingsoplossing resulteerde inbull Betere tevredenheid van patieumlnten en personeelbull Langere slaapduur voor patieumlntenbull Sneller in slaap vallen van patieumlntenbull Betere stemming van de patieumlnten zoals is af te leiden uit de HADS-depressiescore (Hospital Anxiety and Depression Scale)
46
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Figuur 16 Het verschil tussen het HealWell syteem en bestaande verlichting in Maastricht
47
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
65 Multimedia
Multimedia geeft de gebruiker naast de traditionele televisie en telefoonfuncties de mogelijkheid te beschikken over faciliteiten als internet chat en mail Het ziekenhuis kan lokale informatie doorgeven of maaltijdkeuze mogelijk maken of bijvoorbeeld informatie geven over het ziekenhuis en de ziekenhuisopname De geboden faciliteiten moeten de thuissituatie benaderen in combinatie met persoonlijke aandacht toegankelijke technologie voor jong en oud en een laagdrempelig systeem waarvan men makkelijk gebruik maakt Het multimediasysteem dient aan de volgende eisen te voldoen
Het systeem moet beschikken over faciliteiten als televisie telefoonfuncties internet en een informatieplatform voor het ziekenhuis
Het systeem moet later uitgebreid kunnen worden Het systeem moet oudervriendelijk zijn Het systeem moet duurzaam zijn Het systeem moet gekoppeld kunnen worden aan al bestaande systemen die momenteel al
door het ziekenhuis gebruikt worden Het systeembeheer moet in eigen handen genomen kunnen worden
651 Mogelijk systeem als oplossingDe multimedia oplossing van bijvoorbeeld lsquoPatientlinersquo heeft een touchscreen op een beweegbare arm waardoor de gebruiker het scherm naar zich toe kan trekken en zo de optimale kijkafstand en kijkhoek kan bepalen Door de flexibele positionering van de arm is het tevens mogelijk bij de bedlocatie privacygevoelige informatie zoals het medische dossier te openen en te bewerken Het touchscreen zorgt voor een sterk vereenvoudigde bediening
Ook het gebruik van de telefoon is bij de multimedia oplossingen vereenvoudigd omdat gebelde nummers worden vastgehouden en een aantal telefoonnummers standaard in het geheugen kan worden gezet Indien een patieumlnt verhuist of ontslagen wordt worden alle gebruikersinformatie zoals gebelde nummers en bezochte internetsites gewist Daarnaast is de normale telefoonfunctie uitgebreid met de beeld functie waarbij familie vrienden enof zorgverleners zoals de huisarts ook visueel contact kunnen leggen Het gesprek krijgt daardoor een extra dimensie Met de Multimedia toepassing kan iedereen communiceren op zijn of haar eigen manier
48
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Figuur 17 Brochure Patientline 2013
49
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Bronnen
Voor dit onderzoek zijn verschillende bronnen geraadpleegd Van wetenschappelijke artikelen tot websites een seminar en gesprekken met experts
Hoofdstuk 1 Situatie beschrijving
Ziekenhuiskrant 5 december 2012 jaargang 6 nummer 23httpwwwscribdcomdoc115758878Ziekenhuiskrant-5-december-2012
Seniorvriendelijkziekenhuisnlhttpseniorvriendelijkziekenhuisnlactueelhtml
powerpoint presentatie HELP gegeven op Landelijke Studiedag Senior Friendly Hospital 22 november 2012
FoldersVoorkom verwardheid bij ziekenhuisopnameVoorkom vallen in het zikenhuis2012 UMC Utrecht afdeling Interne en Externe Communicatie
Folder Landelijke studiedag Senior Friendly Hospital Leids Congres Bureau 2012
ArtikelenBrown K K (2007 MAART 01) The universal bed care delivery model facility design and
operations combine to impact the patient experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Brown K K amp Gallant D (2006 10 01) Impacting patient outcomes through design acuity adaptable careuniversal room design Critical Care Nursing Quarterly 29(4) 326ndash341 Retrieved from httpovidsptxovidcomezproxyavansnlsp-381aovidwebcgiWebLinkFrameset=1ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampreturnUrl=ovidwebcgiampFull+Text=L7cSsh18197c07c00002727-200610000-00006ampS=LDMLFPCBNIDDKKCANCOKGFGCHJAEAA00ampdirectlink=httpgraphicstxovidcomovftpdfsFPDDNCGCGFCANI00fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006pdfampfilename=Impacting Patient Outcomes Through Design Acuity Adaptable CareUniversal Room Designamppdf_key=FPDDNCGCGFCANI00amppdf_index=fs047ovftlivegv0310000272700002727-200610000-00006
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
50
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 2 Delirium
BoekenBerg van den A G (2005) Health impacts of healing environments a review of evidence for
benefits of nature daylight fresh air and quiet in healthcare settings Groningen Foundation 200 years University Hospital Groningen Retrieved from httpwwwagnesvandenbergnlhealingenvironmentspdf
Artikelen uit JournalsBrown K K (2007 maartapril) Facility design and operations combine to impact the patient
experience Patient Safety amp Quality Healthcare Retrieved from httpwwwpsqhcommarapr07caredeliveryhtml
Dijkstra K Pieterse M Pryun A amp (2006) Integrative literature reviews and meta-analyses physical environmental stimuli that turn healthcare facilities into healing environments through psychologically mediated effects systematic reviewJournal of Advanced Nursing 56(2) 166ndash181 doi DOI 101111j1365-2648200603990x
ERCM Huisman E Morales J van Hoof HSM Kort Healing environment A review of the impact of physical environmental factors on users Building and Environment Volume 58 December 2012 Pages 70-80 ISSN 0360-1323 101016jbuildenv201206016(httpwwwsciencedirectcomsciencearticlepiiS0360132312001758)
Flaherty J H amp Little M O (2011) Matching the environment to patients with delirium Lessons learned from the delirium room a restraint-free environment for older hospitalized adults with delirium Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S295ndashS300 doi DOI 101111j1532-5415201103678x
Harvard (2001) When patients suddenly become confused Hospital delirium is common and often goes unrecognized (Cover story) (2011) Harvard Womens Health Watch 18(9) 1-3 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewervid=2ampsid=171f6022-5328-4682-97c5-20ad8e4132c2sessionmgr15amphid=24
Neufeld K J et al (2011) The johns hopkins delirium consortium A model for collaborating across disciplines and departments for delirium prevention and treatment Journal of the American Geriatrics Society 59(s2) S244ndashS248 doi DOI 101111j1532-5415201103672x
Ulrich RS (1984) View through a window may influence recovery from surgery Science 224 420ndash421
Artikelen uit MagazinesKort de T (2012) Kleur allesbepalend in belevingWeekblad Facilitair 329 ndash 2012 (329) 41-43
Retrieved from httpwwwfasianinlpdfKleurgebruik in de zorgpdfMarks Conley D (2011 11 01) The gerontological clinical nurse specialistrsquos role in prevention
early recognition and management of delirium in hospitalized older adults Urologic Nursing 31(6) 337-342 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=69ce66d7-206e-4125-8558-6563007c863fsessionmgr111ampvid=2amphid=113
51
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
OMahony R Murthy L Akunne A amp Young J (2011) Synopsis of the national institute for health and clinical excellence guideline for prevention of delirium Annals of Internal Medicine (154) 746-751 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=66584dd8-a98d-428a-b887-b6f8f81d2d1bsessionmgr110ampvid=2amphid=113
Phillips L A (2013 01 01) Delirium in geriatric patients Identification and prevention Medsurg Nursing22(01) 9-12 Retrieved from httpwebebscohostcomezproxyavansnlehostpdfviewerpdfviewersid=34c6920c-5981-4bdf-b06d-d78eb307206fsessionmgr198ampvid=2amphid=113
Lorenz S G (2007 09 01) The potential of the patient room to promote healing and well-being in
patients and nurses An integrative review of the researchHolistic Nursing Practice 21(5) 263ndash277
Web paginarsquosJansen P (201 05 29) Healing environment Retrieved from
httpwwwbninlbni-magazinemagazinehealing-environmentphp
Kenniscentrum wonen-zorg (2012 11 01) Naar een healing environment in wonen-zorg Retrieved from httpwwwkcwznldossiershealing_environmentnaar_een_healing_environment_in_wonen_zorg
Popilock R (2007) Enhancing patient encountersphilips ambient experience Retrieved from httpwww8healthcarephilipscomaemedia15096Enhancing_patient_encounters_4522_962_24881_LRpdf
Websites wwwcareencuredesignnl wwwmoderne-dementiezorgnl
OverigProtocol delirium UMC
52
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 3 Valpreventie
Lorraine C Mion Chandler AM Waters TM Dietrich MS Kessler LA Miller ST et al 2012 Is It Possible to Identify Risks for Injurious Falls in Hospitalized Patients Nashville Tennessee USA
Rob Slappendel Theo Feitsma Remmo Pameijer Astrid van den Bosch-Eland 2011 Valpreventie zonder onrustband Amphia Ziekenhuis (artikel)
Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg(CBO) 2004 Programma Evidence-based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO) Richtlijn preventie van valincidenten bij ouderen
Drs RE Pel ndash Littel Utrecht Medisch Centrum en ZonMw 2006 Secundaire valpreventie in het ziekenhuis door geautomatiseerd valpreventie advies na MIP melding eerste val Utrecht
Terry P Haines 2007 Additional exercise for older subacute hospital inpatientsto prevent falls benefits and barriers to implementation and evaluation Received 17th March 2006 manuscript accepted 6th January 2007 TheUniversity of Melbourne Australia
Halfon P Eggli Y Melle G van Vagnair A 2001 Risk of falls for hospitalized patients a predictive model based on routenily available data J Clin Epidemiol 2001541258-66
CBO (2004) effectieve ouderenzorg Opgehaald van wwweffectieveouderenzorgnlRob Slappendel T F (2011) Valpreventie zonder onrustband Amphia ZiekenhuisVassallo M Sharma JC Allen SC (2002) Characteristics of single fallers and recurrent fallers among hospital in-patients Gerontology Kings Mill Hospital united kingdom
Tutuarima JA Meulen JH van der Haan RJ de Straten A van Limburg M (1997)Risk factors for falls of hospitalized stroke patients Amsterdam The Netherlands
Parke B Friesen K (2007) Code+ physical design components for an elder friendly hospital Fraser Health Authority 2007
Hoofdstuk 4 eenpersoonskamersSeminar Healing environment Rotterdam Erasmus MC Georganiseerd door peutznl op 28513
Onderzoek Erasmus MC eenpersoonskamershttpwwwerasmusmcnl17399763267961606632OnderzEenperskmrs07
Hoofdstuk 5 De toepassing van Healing Environment amp evidence based design in het Amphia
httpwwwbuildingsensesnlwat-is-een-healing-environment
53
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Web paginarsquosStichting onderzoek Licht en Gezondheid (Geraadpleegd op 05-03-2013)
httpwwwsolgnl
Philips HealWell (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlconnectAssetsdownloadsonline-documentatieBrochure_HealWell_NLpdf
Philips project Hamburg Duitsland (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwlightingphilipsnlpwc_linl_nlprojectspdfasklepios_klinik_barmbek_nlpdf
Daglicht regeling Zumtobel Belgieuml (Geraadpleegd op 05-03-2013)httpwwwzumtobelcomPDBTeaserNLAWB_Health_Carepdf
54
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Bijlage 1 PMD
Project Amphia ZiekenhuisProject Management Document
Minor Active AgeingAvans Hogeschool
Datum 27-03-2013Versie 20
Studenten Jeroen HuijbregtsRobin ColijnChristijn BakDanieumllle vermeulen
55
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
InhoudsopgaveUitvoeringsgegevens60
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving61
sect11 Bedrijfskarakteristiek61
sect12 Dienst61
sect13 Markt61
sect14 Beleidvisie61
sect15 Probleemstelling61
sect16 Afbakening project61
Hoofdstuk 2 doelstelling63
Doelstelling63
sect21 Subdoelstellingen7
Hoofdstuk 3 relevante bronnen8
Hoofdstuk 4 werkzaamheden9
Hoofdstuk 5 Eisen10
sect51 Externe voorwaarden10
sect52 Functionele eisen10
sect53 Bedrijfseigen beperkingen10
sect54 Risicoanalyse10
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking69
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning71
Hoofdstuk 8 Geld74
Hoofdstuk 9 Organisatie74
Hoofdstuk 10 Informatie77
56
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Uitvoeringsgegevens
BedrijfAmphia ziekenhuisMolengracht 214818 CK Breda
ContactpersoonMarcia DouenburgBedrijfsmanager zorgkern geriatrie076 5952545mdouenburgamphianl
HogeschoolbegeleidingNiels de Beere-mail ccmdebeeravansnl
StudentenRobin ColijnIppelseweg 204255 HZ NieuwendijkTelefoon 06-46116969e-mail rcolijnstudentavansnl
Jeroen HuijbregtsKastanjelaan 54921 CJ MadeTelefoon 06-53412123e-mail jeroenhuybregts1313hotmailcom
Christijn Bak Wouwsestraatweg 21D 4622AA Bergen op ZoomTelefoon 06-42856450e-mail ccwbakavansnl
Danieumllle VermeulenDaniel marotstraat 664827GG BredaTelefoon 0621807838e-mail vermeulendaniellegmailcom
OnderwijsinstellingAvans HogeschoolAcademie voor Technologie en ManagementCobbenhagenlaan 13Postbus 10975004 BB TilburgTel+31[13]5958100
57
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 1 situatiebeschrijving
sect11 Bedrijfskarakteristiek
Het Amphia Ziekenhuis wil patieumlnten de beste medische en verpleegkundige zorg bieden Zo dicht mogelijk bij huis Daarbij wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met individuele wensen behoeften en omstandigheden (Amphia 2013)
sect12 Dienst
Amphia is eacuteeacuten van de grootste algemene topklinische ziekenhuizen van Nederland Naast medische topzorg behoren ook opleiding en onderzoek tot de kerntaken Ruim 250 medisch specialisten 4600 medewerkers en 290 vrijwilligers streven continue naar verbetering van kwaliteit en veiligheid van patieumlntenzorg Het Amphia Ziekenhuis heeft kwaliteit van zorg hoog in het vaandel staan Niet voor niets is het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg eacuteeacuten van de pijlers in de missie van Amphia In diverse kwaliteitsprojecten en ndashtrajecten wordt voortdurend gewerkt aan het verbeteren van de kwaliteit van de zorg (Amphia 2013)
sect13 Markt
Strategisch beleidsplan Samen Beter Verder Met het beleidsplan acuteSamen Beter Verderacute kijkt Amphia vooruit naar de komende vijf jaren en de wijze waarop ons ziekenhuis zich wil ontwikkelen De Raad van Bestuur en het Bestuur van de Vereniging Medische Staf willen met dit beleidsplan medewerkers en medisch specialisten inspireren om met volle inzet en werkplezier bij te dragen aan een Amphia Ziekenhuis waar verbetering van de kwaliteit van zorg op continue basis wordt nagestreefd en waar de patieumlnt zich welkom voelt en oprechte zorg ervaart
sect14 Beleidvisie
Het Amphia Ziekenhuis wil toegankelijke efficieumlnte en veilige basisspecialistische topreferente en topklinische zorg leveren van hoogwaardige kwaliteit Zorg georganiseerd vanuit het belang en het perspectief van de patieumlnt en zijn verwijzer Dit geeft het ziekenhuis ook de mogelijkheid opleidingen en onderwijsactiviteiten als vast onderdeel van het beleid te verankeren
sect15 Probleemstelling
Het nieuwe deel dat per 2018 in gebruik genomen gaat worden moet leefbaar zijn voor ouderen Momenteel is er een ontwerp van het nieuwe gebouw en ligt er een veiligheidsvoorschrift Echter bestaat er nog geen adviesplan voor de inrichting van de afdelingen
58
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
sect16 Afbakening project
Dit project wordt uitgevoerd bij het Amphia Ziekenhuis Breda locatie Molengracht Per 2018 zal de nieuwbouw in werking treden Een concreet adviesplan omtrent leefbaarheid voor ouderen ontbreekt in het bouwplan Het eindproduct van dit project bestaat uit een adviesverslag wat zicht richt op het Veiligheidsmanagement Systeem(VMS) Het VMS is ouderengericht en kent vier kernpunten vallen delirium ondervoeding en fysieke beperkingen Dit project richt zich specifiek op twee punten van dit systeem preventie bij vallen en delirium In juni 2013 is er een adviesverslag beschikbaar wat toepasbaar is in de nieuwbouw van het Amphia Ziekenhuis te Breda Dit advies zal bijdragen om de inrichting veiliger herstel bevorderend en meer leefbaar te maken voor ouderen
59
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 2 Doelstelling
Gezien er in juni een bruikbaar advies gepresenteerd wordt zal de focus liggen op de maatregelen die de grootste problemen aanpakken Er wordt op zoek gegaan naar de grote gemene deler
De opdracht vanuit het Amphia is breed de kern is dat er in juni 2013 een adviesverslag moet klaarliggen met advies over het incorporeren van het Veiligheids Management Systeem in de ziekenhuiszorg voor de kwetsbare oudere patieumlnt in onze samenleving Concreet betekent dit advies voor de nieuwbouw van het Amphia op het gebied van maatregelen ter van preventie van vallen fysieke beperking ondervoeding en delier Onze hoofddoelstelling luidt als volgt
DoelstellingIn juni 2013 wordt een visionair advies uitgebracht over het incorporeren van Veiligheids Management Systeem- gerelateerde maatregelen waarmee het Amphia in haar nieuwbouw de kwaliteit van het ziekenhuisverblijf van 70+ patieumlnten kan verbeteren op gebied van preventie bij vallen en delirium
60
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
sect21 Subdoelstellingen
Wekelijkse vergaderingbijeenkomstEr moet vergaderd worden met de opdrachtgever
Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
Er moet contact gezocht worden met andere ziekenhuizen
Er moeten bezoeken gebracht worden aan andere ziekenhuizen
De documentatie verkregen vanuit het Amphia moet gelezen zijn
Er moet gekeken worden naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
De resultaten worden gerapporteerd
Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw moeten worden besproken
Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Er is een concept adviesrapport
Het concept wordt besproken met begeleiders
Fouten worden hersteld
Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd
Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Er moet een presentatie gemaakt zijn en voorbereid
61
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 3 relevante bronnen
In dit hoofdstuk worden de bronnen beschreven die gebruikt worden voor het opstarten van het project
nvt
62
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 4 werkzaamheden
Doel 1 Aan het einde van week 4 moet de onderzoeksopdracht geconcretiseerd zijn
- Er is vergaderd met de opdrachtgever- Voor 26 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn- Het PMD en specifiek de projectdoelstelling moeten door Marcia Douenburg(opdrachtgever) geaccordeerd zijn
Doel 2 Aan het einde van week 9 moet er een literatuurstudie naar de mogelijkheden gedaan zijn
- Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw- De resultaten worden gerapporteerd
Doel 3 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijkheden geiumlnventariseerd zijn
- Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen- Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen - De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
Doel 4 Aan het einde van week 10 moeten de mogelijke innovaties besproken zijn met de opdrachtgever
- Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers- De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
Doel 5 Aan het einde van week 10 moet de Go-No-go-presentatie klaar zijn
- Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid
Doel 6 Aan het einde van week 18 moet het Concept Adviesrapport opleveren
-Er is een concept adviesrapport- Het concept wordt besproken met begeleiders-Fouten worden hersteld
Doel 7 Aan het einde van week 19 moet het adviesrapport opgeleverd worden
- Er is een volledig gecorrigeerd adviesrapport opgeleverd- Het adviesrapport wordt overhandigd aan de opdrachtgever
Doel 8 In week 20 moet het adviesrapport gepresenteerd worden
- Er is een presentatie gemaakt en voorbereid
63
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 5 Eisen
sect51 Externe voorwaarden
Het project wordt uitgevoerd bij het Amphia ziekenhuis Breda locatie aan de Molengracht Het advies moet betrekking hebben op de uitbreiding nieuwbouw van het ziekenhuissect52 Functionele eisen
- Het onderzoeksvoorstel moet in goed begrijpbaar Nederlands zijn- De inleiding van het adviesrapport geeft duidelijkheid over het doel van het rapport
ook wordt daarin duidelijk voor wie het adviesrapport bedoeld is en wat er in besproken wordt
- In de thema hoofdstukken worden de hoofdvragen van het thema beantwoord- Aan het eind in de samenvatting worden de belangrijkste gegevens nog eens
herhaald- De literatuurlijst is opgesteld volgens de APA-style
sect53 Bedrijfseigen beperkingen
De nieuwbouw is alleen nog maar te zien in visuele afbeeldingen
sect54 Risicoanalyse
Als de begeleiding van school niet goed is door veel onduidelijkheden kan het project vertraging oplopen Doordat er geen medewerking wordt verleend aan het project vanuit het bedrijf kan het project niet worden uitgevoerd Ook als de projectleden geen interesse tonen en geen verantwoording nemen voor het gemaakte werk kan het werk van slechte kwaliteit zijn en kan het project niet tot een goed resultaat leiden waar het bedrijf ook echt wat aan heeft Als de contactpersoon van het bedrijf opstapt Kan het zijn dat er vertraging wordt opgelopen De contacten moeten dan weer gezocht worden op een andere manier
64
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 6 Kwaliteitsbewaking
Christijn Bak Christijn is contact persoon van de projectgroep Hij neemt contact op met Marcia Douenburg als er een afspraak gemaakt moet worden of als er vragen zijn Ook zal Christijn de afspraken maken met andere externe bedrijven en instanties
Christijn Bak Christijn is de projectleider Hij ziet er op toe dat iedereen zijn of haar taak op de juiste manier uitvoert Hij leidt de vergaderingen en zorgt dat tijdens de vergadering iedereen zijn inbreng kan delen met de rest
Jeroen Huijbregts Jeroen checkt de documenten op eventuele spel enof type fouten Wanneer er iets wordt aangepast in een van de documenten markeert hij dit met een andere kleur hierdoor is gemakkelijk te zien wat is aangepast
61 De tussenproducten
Zij zullen er op toezien dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de gestelde eisen Verder is het belangrijk dat de projectleden elkaar aanspreken verbeteren en controleren op fouten of eventuele veranderingen Het controleren gebeurt aan de hand van het beoordelingsformulier dat zich bevindt in ldquobijlage 1rdquo van dit PMD
62 Het eindproduct
Het eindproduct moet tenminste voldoen aan de volgende eisen- Een plan van aanpak- Een adviesrapport welke tenminste bevat- Titel- Inhoudsopgave- Voorwoord- Samenvatting- Inleiding- Kernverslag- Conclusies- Aanbevelingen- Literatuuropgave- Verwijzingen naar eventuele bijlagen- Een eindpresentatie
65
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
63 Normen en technieken
Binnen dit project gelden de volgende normen Alle taken dienen afgehandeld te zijn voor de eerst volgende bijeenkomst tenzij er een andere deadline is afgesprokenIndien een projectlid zijn taaktaken niet gedaan heeft volgt er een waarschuwing en het verzoek de taaktaken binnen 24 uur af te handelen Bij een derde waarschuwing volgt er een gesprek met de tutor waarna het projectlid eventueel uit de projectgroep gezet kan worden De kwaliteit dient voldoende te zijn Is dit te minimaal in vergelijking tot de rest van de projectgroep dan dient dit verbeterd te worden Wanneer iemand met de minor stopt waardoor de projectgroep eventueel informatie mist wordt deze verloren taak zo snel mogelijk onder de huidige deelnemers verdeeldAlle projectleden maken gebruik van lsquoMicrosoft Word 2003rsquo of een recentere versie van dit programma Hierin wordt de lay-out gebruikt die hieronder is weergegeven
1 Titel (Calibri 16pt bold underline)
11 Paragraaf (Times New Roman 11pt Italic)
Tekst (Times New Roman 11pt)
12 Paragraaf
TekstABXYZC
13 Paragraaf
Tekst(Pagebreak)
66
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 7 Tijdsplanning
67
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
68
Stap Wat Hoeveel tijd (uren pp)
Wanneer
1 Wekelijkse vergaderingbijeenkomst 40 Week 1 tm 20
2 Er is vergaderd met de opdrachtgever 2 Week 2
3 Voor 24 februari moet het volledige PMD opgesteld zijn
12 Week 3
4 Er is contact gezocht met andere ziekenhuizen 2 Week 4 tm 7
5 Er zijn bezoeken gebracht aan andere ziekenhuizen
24 Week 5 tm 8
6 De documentatie verkregen vanuit het Amphia is gelezen
16 Week 4 5 6
7 Er is gekeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor mogelijke oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw
60 Week 6 7 8
8 De resultaten worden gerapporteerd 12 Week 6 7 8
9 Er is een afspraak gemaakt met de opdrachtgevers
1 Week 8
10 De oplossingen enof toevoegingen voor de nieuwbouw zijn besproken
4 Week 9
11 Go-No-go-presentatie is afgerond en voorbereid 8 Week 10
12 Er is een concept adviesrapport 110 Week 11 tm 18
13 Het concept wordt besproken met begeleiders 2 Week 18
14 Fouten worden hersteld 8 Week 19
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Week darrStap
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
1 X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
2 X3 X4 X X X X5 X X X X6 X X X7 X X X8 X X X9 X10 X11 X12 X X X X X X X X13 X14 X15 X16 X17 X
69
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 8 Geld
Voor dit project is geen budget nodig en hierdoor ook niet vrijgemaakt Tijdens het project zullen er geen hulpmiddelen of goederen moeten worden aangeschaft Er zijn verder geen uitgavenposten waar een budget voor aanwezig moet zijn
De uren die vergoed moeten worden voor de hulp van de begeleider worden door de Avans Hogeschool vergoed De uren die vergoed moeten worden voor de begeleiding vanuit de organisatie worden door de organisatie zelf vergoed zij hebben dit zelf opgenomen in hun budget Voor deze vergoedingen is vanuit de projectgroep geen budget nodig
De totale kosten worden voor als nog op euro000 geschat
70
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Hoofdstuk 9 OrganisatieOpbouw projectgroepDeze projectgroep bestaat uit vier personen Robin Colijn Jeroen Huijbregts Christijn Bak en Danieumllle Vermeulen Onderaan de bladzijde een overzicht met daarin de taken van ieder project lid
VergaderingenEenmaal per week op woensdag is er een bijeenkomst met daarbij aanwezig Dhr M van Gennep docent aan Hogeschool Avans Dhr M van Gennep begeleid de groep in de goede richting en geeft aanwijzingen en tips waar nodig Er worden afspraken gemaakt met Marcia Douenburg om het project door te spreken indien er vragen zijn en om afspraken te maken met medewerkers Verder komen we geregeld met de groepsleden bij elkaar om aan het project te werken en te bespreken
Opslag gemaakte werkChristijn Bak Contactpersoon Houdt contact met bedrijf en
maakt afspraken met bedrijf
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Projectleider Verdeeld taken en zorgt dat iedereen taak uitvoert Neemt leiding in vergadering en tutorbespreking
Jeroen Huijbregts Kwaliteitsbewaker Let op spellingsfouten en kijkt naar lay-out
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Robin Colijn Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Danieumllle Vermeulen Notulist Noteert bij de bedrijfsbezoeken de informatie
Deelnemer Doet actief mee bij tutorbesprekingen en werkt gedreven aan het project
Al het gemaakte werk wordt opgeslagen op Dropbox Hierdoor kunnen alle groepsleden de gemaakte bestanden inzien
71
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Contact klantEr wordt contact opgenomen met het Amphia ziekenhuis via Marcia Douenburg Het project kan dan worden doorgesproken en er kunnen vragen gesteld worden Via Marcia Douenburg kunnen we in contact komen met medewerkers van het Amphia ziekenhuis
72
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Bijlage 2
Bron (httpwwwdocstoccomdocs110000643Morse-Fall-Scale-(PDF))
73
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Bron (httpswwwmstnlkwetsbareouderenmeetinstrumentenvallen)
74
Recommended
