محه مه دی حاجی مه حمود ئاماژه به وه ده كات كه له پرسی سه رۆكایه تی هه رێمدا دوا بڕیار بۆ یه كالكردنه وه ی كێشه كان الی یه كێت���ی و پارتییه ، ئ���ه و ده ڵێت "ئاس���ایی بون���ه وه ی په یوه ندییه كانی نێوان بارزانی و نه وشیروان مسته فا زۆر

قورسه ".محه م���ه دی س���لێمانی : ئاوێن���ه ، س���كرتێری مه حم���ود، حاج���ی حیزب���ی سۆسیالیس���تی كوردس���تان له چاوپێكه وتنێك���ی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یاند ك���ه 23ی حوزه یران خاڵی وه رچه رخان بو له په یوه ندیه كانی نێوان نه وش���یروان مس���ته فا و بارزانیدا، ئه و روداوه ئه وانی له یه ك دابڕی و ئێس���تا

متمانه یان به یه كتر نه ماوه .ئه و وت���ی "پێنج حزبه ك���ه ئه وه ی له كۆبون���ه وه داخراوه كان���دا قس���ه ی له سه ر ده كه ن، بۆ رای گشتی و خه ڵك

رایناگه یه نن".س���ه باره ت ب���ه و ره خنان���ه ش ك���ه ئاڕاس���ته ی حزبه ك���ه ی ده كرێ���ت كه له پرس���ی س���ه رۆكایه تیدا زیاتر به الی ش���كاندویه تیه وه و پارتیدا بارزان���ی و بێالیه ن نه بوه ، ئه و وتی "ئه و كه سانه ی ره خن���ه له حزبی سۆسیالس���ت و ئێمه ده گرن ده بێت ره خنه له خۆیان بگرن، ئه گه ر ئه و حزبانه ده سه اڵتیان هه بوایه نه یانده هێش���ت هه وای ئ���ه م واڵته ش

هه ڵمژین".حزب���ی "له كاتێك���دا وتیش���ی سۆسیالیس���ت له ش���ه ڕی دژی داعش ره بای���ه ی دابه ش ده كردو ده س���ته ی هجومی دابه ش ده كرد و شه هیدی ئه دا ئه وان داهات و پۆس���تی ئه م واڵته یان

دابه ش ئه كرد".

هادی عه لی : پرسی سه رۆكایه تی هه رێم

ته نها ڕواڵه تی ده ره وه ی كێشه كه یه

كه سایه تی دیاری یه كگرتوی ئیسالمی "هادی عه لی " ئاماژه ب���ه وه ده كات كه ئاماده نه بونی الیه نه ده سه اڵتداره كان بۆ ئه نجامدانی چاكسازی ڕاس���ته قینه له ئاكامدا ح���اڵ و گوزه رانی واڵت ده گه یه نێته س���ه ره نجامێكی دژوارو ناهه موار، ئه و ده ڵێت "پرسی سه رۆكایه تی هه رێم ته نها

ڕواڵه تی ده ره وه ی كێشه كه یه ".تایبه ت به ئاوێنه : هادی عه لی له وتارێكدا كه له م ژماره یه ی رۆژنامه ی ئاوێنه دا باڵوكراوه ته وه ئاماژه به وه ده كات كه جه وهه رو سه رچاوه ی ڕاسته قینه ی قه یرانه سیاسیه كه ی هه رێم و دیوی ن���اوه وه ی ئه م قه یرانه ی ئێس���تا ده گه ڕێته وه بۆ دو هۆكاری س���ه ره كی ، یه كه میان نه بونی هاوسه نگی پێویست له دابه شكردنی ده سه اڵت له نێوان هێزه سیاس���یه كاندا، به هۆی زاڵبونی حیزبایه تی له الیه ن دوحیزبی ده س���ه اڵتداره وه به س���ه ر تێك���ڕای جومگه كان���ی ده س���ه اڵتی سیاس���ی هه رێم���دا. ه���ۆكاری دوه میش���یان ماڵ و له دابه ش���كردنی دادپ���ه روه ری نه بونی سامانی گشتیدایه ، كه خۆی له ته شه نه كردنی

گه نده ڵیه كی بێسنوردا ده نوێنێت.

نوێن���ه ری حكومه ت���ی هه رێ���م له تاران ئاماژه به وه ده كات كه ئێران و ئه مه ریكا له عێ���راق و كوردستانیش���دا ن���ه ك هه ر ملمالن���ێ ، به ڵك���و شه ڕیش���یانه ، به اڵم ئه وه ی جێی سه رنجه سه باره ت به پرسی هاوبه ش���دا له خاڵێك���ی س���ه رۆكایه تی یه كده گرنه وه و كۆكن، ئه و ده ڵێت "نازانم قاس���می ماكگۆرك و ده ستش���كانه وه ی سلێمانی سه باره ت به پرسی سه رۆكایه تی

هه رێم به كوێ ده گات؟"نوێنه ری حكومه تی به ئاوێنه : تایبه ت هه رێ���م له تاران "نازم عومه ر" به ئاوێنه ی راگه یان���د كه كۆماری ئیس���المی ئێران تا ئێس���تا به فه رمی هه ڵوێس���تی خۆی سه باره ت به پرس���ی سه رۆكایه تی هه رێم

رانه گه یاندوه .ئ���ه و وتی "ئێ���ران خوازی���اره الیه نه

كوردییه كان خۆیان كێش���ه كانی خۆیان به س���ازان چاره س���ه ر بك���ه ن و بگه ن���ه رێككه وت���ن. ئامانج���ی ئێ���ران ئه وه یه له ڕوی ئاسایش���ه وه هه رێمی كوردستان سه قامگیر بێت، چونكه هه ر نائارامییه ك له كوردستان دروس���ت ببێت، كاریگه ری

له سه ر ئێران ده بێت".وتیشی "هه ستده كه م ئێران و ئه مه ریكا س���ه رۆكایه تی به پرس���ی س���ه باره ت هاوهه ڵوێستن و له گه ڵ ئه وه دان پرسه كه به س���ازان چاره س���ه ر بكرێ���ت، چونكه په رتبونی كورد له م كات���ه دا كاریگه ری خراپ���ی له س���ه ر ش���ه ڕی دژ به داعش

ده بێت".پێده چێت ك���ه ئ���ه وه ی ده رب���اره ی ماكگ���ۆرك له ناوچ���ه ی ژێرده س���ه اڵتی پارتیدا له قاسمی سلێمانی ده سه اڵتدارترو

به هێزتر بێت، نازم عومه ر وتی "قاسمی ماكگۆرك هه ردوكیان بریت س���لێمانی و س���ه رجه م له عێ���راق و ده س���ه اڵتیان كوردستانیش���دا هه یه و به هێزیش���ن، من ورده كارییه كانی���ه وه ، بچم���ه نام���ه وێ كاریگه ریی ئه مه ری���كا چ���ۆن هه روه ك له هه رێمی كوردس���تان و له س���ه ر پرسی سه رۆكایه تی هه یه ، ئێرانیش به هه مانشێوه

كاریگه ریی و ده سه اڵتی هه یه ".ئه م���ه له كاتێكدای���ه ك���ه وه فدێك���ی كۆم���اری ئیس���المی ئێ���ران له دوێنێوه به مه به س���تی كوردس���تانه و له هه رێمی الیه نه كان سه باره ت لێنزیكخس���تنه وه ی به پرسی سه رۆكایه تی ، له گه ڵ به رپرسانی

پێنج الیه نه كه كۆده بنه وه .

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )493( سێشەممە 2015/9/1

w w w . a w e n e . c o m

ریکالم

18

خانه نشینیی له م واڵته دا

ره نجێکی به باچوه

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار ته له فۆن: 3201274 تیراژ: 4500ناونیشان: سلێامنی ته الری زارا - نهۆمی سێه م - شوقه ی ژماره 32

مه ترسی چاكسازیه كانی

عه بادی .. تاكڕه وانه بڕیار ده دات

7132 11

محه مه دی حاجی مه حمود:

ئاسایی بونه وه ی په یوه ندییه كانی نێوان بارزانی و نه وشیروان مسته فا زۆر قورسه

17پڕۆژەی

بەفرانکنشتاینکردنی جەستەی سیاسیی

په که که به مه رج ئاگربه ست

راده گه یه نێت

عه باسی که مه ندی زۆر بێوه فا بو به رامبه رمان

به کر عه لی به فیشه کی سانسۆر

شه هید ده کرێته وه

5منااڵنی به رپرسانی کورد له کام زانکۆ جیهانییه کان ده خوێنن؟

سه باره ت به پرسی سه رۆكایه تی هه رێم..نوێنه ری حكومه تی هه رێم له تاران: نازانم

ده ستشكانه وه ی ماكگۆرك و قاسمی سلێمانی به كوێ ده گات؟

13 3

نه وشیروان مسته فا بارزانی 3

قاسمی سلێمانی ماکگۆرک

تایبه‌ت(493( سێشه ممه 22015/9/1

ئاوێنه‌ی‌رووداوه‌کان

ئیمان و ئیمتیازی وه زیر

ئاسۆ عه بدولله تیف

یه كه م/ تا نه یانكردبو به وه زیری ئ����ه م حكومه ت����ه بنك����ه فراوانه و س����ه فه ری پڕ له ئیمتیازی چه وری ئه وروپای نه كردبو، راس����ت و چه پ ته نزیراتی بۆ فیكری شۆرش����گێری نه فس ته قواو جیه����ادی ئاین����ی و ئه كردو سه رو بنی زمانی سوكایه تی ب����و به یه كێتی و پارت����ی و ته نانه ت نه ده زانی به شه رعی په رله مانیشی ت����ا ی����ه ك پۆس����تی له حیزبه كه ی خ����ۆی پێ ببه خش����ن ب����ه اڵم هه ر نسیبی نه بو وه ك ئه وه ی له دۆخی ئه ب����وزه ڕی غه فاریدابێ����ت! كه چی ئێس����تا نای����ه وێ وه زع تێك بچێ و سه د پله وه رگه ڕاوه به الی سوڵته و ئیمتی����ازات و ئ����ه وه ی ل����ه بی����ری ده س����ه اڵته ، دژایه تیكردنی نه بێت ئه وه نده موجامه له كان����ی ئه ڵێ����ن به رده رگاش پاس����ه وانی ناشیرینه ش����ه رمی لێده كات و په رله مانتارێك وت����ی م����ن ده یانجار له ب����ری ئه و ته ری����ق بومه ت����ه وه ، خواخوایه تی ئ����ه م وه زعه ی لێ تێ����ك نه چێت، ئه ڵێ����ن كاتێك حیزبه كه ی تاوتوێی كش����انه وه ی كردوه له حكومه ت، به ئاش����كرا رایگه یان����دوه هه مو كورد بكشێته وه من ئه مێنمه وه ، ئه م مام مامۆستاو مه لیك و مه والو میم سین و هه رچی میمه هه یه باسی ئیمتیازو ئیمانیش����ی له كۆڕێك����ی حیزبی����دا وه زیری ئیتر له هه ڵه بج����ه ، كردبو چ����ی و ریفۆرمی چی و دینداری چی برام، كه چی هه ر باسی په رله مانتار

ده كرێت كه هه ڵوێست بفرۆشێت؟

دوه م/ ب����ه م هه م����و نه هامه تی و وه ك بێئومێدی����ه وه برس����ێتی و حكومه تی له شكس����تی نه فره تێك كوردی و فه زای سیاسی و حوكمڕانی ئ����ه م هه رێم����ه ، كۆچ ئه ك����ه ن بۆ ئه وروپ����او رێگایه كی پڕ له هه ڵدێرو له كاتی ل����ێ ئه بڕن، مه ترس����یدار هه ڵبژاردندا شه رعیه ت ئه به خشنه وه حوكمڕانی����ه ، سیس����تمه ب����ه م ده نگه كانی����ان ئه به خش����نه وه به م حیزبانه و ته نانه ت ملی خۆش����یان ئه ش����كێنن تا دوسێ ده نگ ته زویر بكه ن و فه یسبوكه كانیان پڕ ئه كه ن له جنێوو ته شهیر به و كه سانه ی كه به حسابی خۆیان دژی حیزبه كه یان جواڵونه ت����ه وه ، ئێ كاك����ی برا تۆ ئه وه ن����ده موخلیس����ی حیزبه كه تی له كوردس����تان و نه مایت����ه وه ب����ۆ بخه یته نه هامه تیان����ه ئ����ه م كۆی ئه ستۆی حیزبه كه ت كه تۆ به هۆی هه نده ران و ئه وه وه شكس����ته كانی

ره زاله ت و كه مپه كانت قبوڵكرد؟

سێهه م / مامۆستا عه بدولله تیفی سه له فی له م ش����ه وانه دا قسه یه كی جوانی كرد، وتی به چوار حیزبه وه ناوێرن به ده نگی به رز قسه بكه ن و باس����ی س����ه رۆكی هه رێم بكه ن كه شه رعیه تی نه ماوه ئێستا ده تانه وێ من بیكه م؟ به راستی ئه م حیزبانه رێك وان قس����ه ی دڵی خۆیان قه ت ناكه ن، دێن به نوسه رو رۆژنامه نوس و م����ه الكان به ره ی ش����ه ڕی میدیایی گه رم ده ك����ه ن تا ده گه ن به ته واوی ئیمتیازه كانیان و ئیتر هیچ ش����تێك نامێنێت����ه وه بۆ وت����ن، خۆ ئه گه ر به رپا قیامه تێك ئیمتی����از نه گه نه ئه ك����ه ن، ئ����ه م ئیمتیازان����ه ش نه ب����ۆ خه ڵكه و ن����ه ب����ۆ چاككردنی خزمه تگوزاریی، به ڵكو بۆ خۆیانه و به س، دواجار ك����ه رێكیش كه وتن رۆژنامه نوس����انه ش ئ����ه و ده م����ی ك����ه بڵێ����ن ش����تێك ئه ش����كێنن دژایه تی بێت به پرۆسه ی سیاسی و كه مپه ینی ئاش����ته وایی و پرۆسه ی ناڕه زایی، یه كپارچ����ه تیڤیه كانیان ئه بێت����ه ئاوه دانكردن����ه وه ی گوندو فه له س����تین و بۆرم����او كێش����ه ی هونه رمه ندانی تاراوگه ، ئیتر كێشه و ك����ێ قوربه س����ه ریه كانی خه ڵ����ك

حه ددی هه یه هه ر باسی بكات.

ئه مه ریكییه كان له گه ڵ به رپرس����انی په كه كه كۆده بنه وه و داوایان لێده كه ن كۆتایی به ش����ه ڕ بهێنن و ئاگربه س����ت ده ڵێ����ت په كه ك����ه ش رابگه یه ن����ن، "به مه رجێك ئاگربه س����ت راده گه یه نین ك����ه ده وڵه تی توركیاش ئاگربه س����ت

رابگه یه نێت".ئه ندام����ی س����لێمانی : ئاوێن����ه ، )KNK( و كورد نه ته وه یی كۆنگره ی "محه مه د په كه ك����ه نزیكی دۆس����تی ئه مین پێنجوێنی " ئاماژه به وه ده كات

كه هه تا ئێس����تا په كه كه ئاماده نین یه كالیه ن����ه ئاگربه س����ت رایبگه یه نن، س����ه ره ڕای ئه وه ی كه ئه مه ریكییه كان داوایان لێكردون كه كۆتایی به ش����ه ڕ بهێن����ن و ئاگربه س����ت رابگه یه نن، ئه و وتی "هه تا ئێس����تا په كه ك����ه ده ڵێن به مه رجێك راده گه یه نین ئاگربه س����ت

توركیاش رایبگه یه نێت".ناوب����راو ئ����ه وه ی رونك����رده وه كه ه����ه ردوال له گ����ه ڵ ئه مه ریكیی����ه كان له ه����ه وڵ و توركی����اش( )په كه ك����ه و

گفتوگ����ۆدان ب����ۆ ئ����ه وه ی كۆتای����ی خاڵێكی بێ����ت و نێوانیان به ش����ه ڕی هاوبه ش بدۆزن����ه وه ، ئه و وتی "به اڵم ده وڵه تی توركیا تا ئێس����تا خوازیاری درێژه كێش����انی ش����ه ڕن، دوێنێ داود ئۆغل����ۆ له وتارێكی����دا زۆر به تون����دی هێرش����ی كرده س����ه ر په كه كه و وتی : كه س بیر له وه نه كاته وه كه جارێكیتر ئێمه له گه ڵ په كه كه له س����ه ر مێزێك

دابنیشین".وتیشی "ئه مه وه اڵمێك بو بۆ هه مو

الیه ك، وه اڵمێك بو بۆ ئه و هه واڵنه ی به ئاڕاس����ته ی كۆتایهێن����ان به ش����ه ڕ و

گه یشتنه ئاگربه ست له ئارادان".ل����ه وه ده كات پێنجوێن����ی جه خت كه ئێستا ش����ه ڕ گه رم و سه رهه ڵدان و له باك����وری به رده وام����ه راپه ڕی����ن كوردس����تان، ئ����ه و وت����ی "براده رانی په كه كه ده ڵێن ئێمه هێش����تا شه ڕی راسته قینه مان ده ستپێنه كردوه و ئه گه ر توركیا هه ڵوێستی نه گۆڕێت ئاماده ین شه ڕی گه وره ده ستپێبكه ین و بیخه ینه

ناو شاره كانه وه ".وتیشی "به اڵم به بڕوای من ئه گه ری هه ی����ه ل����ه م م����اوه ی هه ڵبژاردن����ه دا ئاگربه س����ت دروس����تببێت، چونك����ه ئه مه ریكیی����ه كان له گه ڵ به رپرس����انی هه ب����وه و كۆبونه وه ی����ان په كه ك����ه یه كتری����ان بینیوه و قس����ه یان له گه ڵ كردون، ئه وانیش ئاماده ییان ده ربڕیوه كه ئاگربه ست و گفتوگۆ له گه ڵ توركیا بك����ه ن به چاودێ����ری و سه رپه رش����تی ئه مه ریكا یان نه ته وه یه كگرتوه كان".

ئا: ئیحسان مه ال فو واد

له چه ند به ڵگه نامه یه كدا كه ده ست ئاوێنه كه وتون، پاش

ئه وه ی وه زاره تی دارایی و ئابوری حكومه تی هه رێم به فه رمانی ژماره 11192 له 2015/8/17 بڕیاریداوه به گواستنه وه ی راژه ی ئه ندامانی

رێكخراوه كانی سه ر به حزبه سیاسییه كان بۆ سه ر میالكی

حكومه ت و كردنیان به فه رمانبه ر، چه ندین كه س له وانه ئێستا

رۆژنامه نوس و چاالكوانی ژنان و به رپرسی حكومی و په رله مانتارن، ئه ندامێكی لیژنه ی خوێندنی بااڵو توێژینه وه ی زانستی له په رله مان ده ڵێت "كه سی وای تێدایه چوار

ساڵ خوێندكار بوه ، كه چی ئێستا پله كه ی به ڕێوه به ری ته نفیزیه ".

له و به ڵگه نامه یه دا كه ده ست ئاوێنه كه وتوه ئه و كه سانه له 2015/8/24وه له س����ه ر رێكخراوه كانه وه ده س����تیان

به فه رمانبه ری بون له كار هه ڵگرتوه و به س����ه ر دابه ش����كراون حكوم����ه ت و فه رمانگ����ه و به ڕێوه به رایه تییه كان����دا، به تایبه ت به ش����ێكی زۆریان خراونه ته فه رمانگ����ه و زانك����ۆكان و س����ه ر به ڕێوه به رایه تییه كانی سه ر به وه زاره تی

خوێندنی بااڵو توێژینه وه ی زانستی.سه رچاوه یه ك له زانكۆی سلێمانییه وه باڵوبكرێته وه ن����اوی نه یویس����ت كه بۆ ئاوێنه ئاش����كرای ك����رد كه ئه وانه له رێكخراوه كان����ی حزبه كان پێش����تر بون و دامه زراون، كه ته نها له سلێمانی ژماره یان نزیكه ی 500 كه س ده بێت، كه كه سی وای تێدایه ته مه نێكی كه می هه یه و پ����اش دامه زراندن����ی پله كه ی ك����راوه به )به ڕێوه ب����ه ری ته نفیزی( و موچه كه ی س����ێ ملی����ۆن و 400 هه زار

دیناره و ئێستا له پرسگه دانراوه .ه����ه ر به پێی ئ����ه و به ڵگه نامه یه كه له به رده س����تی ئاوێنه دایه كه له چه ند خش����ته یه ك پێكهات����وه ، هه ندێك����ی زۆر له وان����ه ئێس����تا په رله مانت����ارن و نوسه رو رۆژنامه نوس و به شێكیشیان

شاعیرو ش����انۆكارو چاالكوانی ژنان و مه ده نی و كۆمه ڵ����ی رێكخراوه كان����ی

به رپرسی سه ربازین.له لیژنه ی په رله مانتار له به رامبه ردا په روه رده و خوێندنی بااڵو توێژینه وه ی زانستی ش����ێركۆ حه مه ئه مین ئاماژه ب����ه وه ده كات ك����ه به دواداچونیان بۆ ئه و بابه ته كردوه كه ئه وانه پێش����تر له رێكخراوه كانی سه ر به حزبه كان بون، پاش ئه وه ی وه زاره تی دارایی بڕیاریدا یان ده بێ����ت له فه رمانگ����ه كان ده وام بكه ن یاخ����ود ده رده كرێت، هه مویان دابه ش����بونه س����ه ر فه رمانگه كان����داو

دامه زران.داده مه زرێ����ن، ئ����ه وه ی له پ����اش ه����ه ر یه كێكی����ان به ئ����اره زوی خۆی فه رمانگه یه ك����ی حكومی هه ڵبژاردوه و ب����ۆ ئه و راژه گ����ه ی گواس����توه ته وه پێویس����تی به پێی ن����ه ك ش����وێنه ، له و دابه ش����كرابێتن، فه رمانگ����ه كان له وه زاره تی س����ه رچاوه یه ك باریه وه خوێندنی بااڵو توێژینه وه ی زانش����تی بۆ ئاوێنه ئاشكرای كرد كه به شێكی

زۆریان راژه كه ی خۆیان گواستوه ته وه بۆ س����ه ر زانكۆو فه رمانگه كانی سه ر به وه زاره ته كه ی ئه وان، له كاتێكدا ئه و شوێنانه فه رمانبه رێكی زۆریان هه یه .

ئه و س����ه رچاوه یه وتیش����ی "ئه مه بێ ئه وه ی حس����اب بۆ ئه و بودجه یه بكرێت كه ب����ۆ وه زاره ت دانراوه ئایا به شی موچه ی ئه و هه مو فه رمانبه ره ده كات، چونك����ه ه����ه ر وه زاره تێ����ك سه ره تای ساڵ بودجه یان بۆ ته رخان ده كرێت، به اڵم ئه و كه سانه له نیوه ی

ساڵدا هاتون".وتی په رله مانت����اره ئ����ه و هاوكات به س����ه ر دابه ش����بونیان "ش����ێوازی به ڕێوه به رایه تییه كان����دا فه رمانگ����ه و به ش����ێوه یه ك بوه كه هه ر یه كێكیان رۆش����توه له فه رمانگه یه ك الرینه بونی له رێخراوه كه وه راژه ك����ه ی هێن����اوه و ئ����ه و س����ه ر ب����ۆ گواس����توه ته وه

فه رمانگه یه ".سه باره ت به وه ی ئه وانه خه ڵكی وای ته نفیزی به ڕێوه به ری به پله ی تێدایه دانراوه ، له پرسگه كه چی دامه زراوه ،

ش����ێركۆ له مباره یه وه به هه مانش����ێوه وتی "كه س����ی وای تێدایه چوار ساڵ خوێندكار بوه ، كه چی ئێستا پله كه ی

به ڕێوه به ری ته نفیزیه ".ئه و په رله مانتاره ی لیژنه ی خوێندنی بااڵ وتیشی "وه كو لیژنه كه ی خوێندنی بااڵ سه ردانی وه زاره تی خوێندنی بااڵو وه زاره تی داراییمان كرد، دو خاڵمان پێشكه ش����كردوه ك����ه رێكبخرێنه وه ، یه كه م ئه و ماوه یه ی كه له رێكخراوه كان بون، به خزمه ت بۆیان ئه ژمار بكرێت، دوه م رێكخستنه وه ی پله و موچه كانیان به پێی بڕوانامه و ساڵی خزمه ته كه یان،

ته نها ئه مه چاره سه ره ".له ب����اره ی رێكخس����تنه وه ی پل����ه و كاره كانیان، ئ����ه و په رله مانتاره وتی "ده بێت حكومه ت و كه س����انی ئیداریی دانیش����ن رێكی����ان بخه ن����ه وه ، ئاخر مه عقول����ه خوێندكار بوبێت و ئێس����تا به ڕێوه ب����ه ری ته نفی����زی بێت و ره نگه موچه كه ی له مامۆستاكه ی زیاتر بێت، بۆی����ه ئه گه ر ئیراده هه بێت ئه وا پله و

موچه كانیان رێكده خرێنه وه ".

یه كێتی سه ركردایه تی ئه ندامێكی ئام���اژه ب���ه وه ده كات ك���ه یه كێتی خاوه نی 40 ساڵ خه بات و تێكۆشانه و هه زاران شه هیده و نه ده بێته پاشكۆی گ���ۆڕان و نه پاش���كۆی پارتی ، ئه و س���تراتیژی "ڕێككه وتنامه ی ده ڵێت نێوان یه كێتی و پارتی هێشتا كۆتایی

نه هاتوه "ئاوێن���ه ، حه س���ه ن بێگه اڵس���ی : ئه ندامی سه ركردایه تی یه كێتی محمد وه تمان ئاماژه به وه ده كات كه له گه ڵ پارتی هه تاوه كو ئێستاش ڕێككه وتنی س���تراتیژییان ماوه ، ئه و به ئاوێنه ی "رێككه وتننام���ه ی ك���ه راگه یان���د س���تراتیژی به رنام���ه ی جه نابی مام

جه الله ".

ئه و وت���ی "دڵنیات���ان ده كه مه وه ئ���ه و ڕێككه وتنه ی نێ���وان یه كێتی و پارتی هه رم���اوه و كۆتایی نه هاتوه ، چونكه هیچ به یاننامه یه ك ده رنه چوه له نێوانمان���دا بۆ هه ڵوه ش���اندنه وه ی ئ���ه وه ی ڕێكه وتنه كه م���ان، ده وترێ���ت دوره له ڕاس���تی و وانییه ڕێككه وتننامه كه م���ان م���اوه له گه ڵ

برایانی پارتی ".وتی���ی "له ن���او یه كێتی���دا هی���چ گروپێ���ك به ته نی���ا ناتوانێت له گه ڵ كاك نه وشیروان مسته فا ڕێككه وتنی سیاس���ی بكات، ئێمه وه كو یه كێتی سیاس���ی ڕێكه وتن���ی ده مان���ه وێ له گه ڵ گۆڕان بكه ی���ن نه وه كو وه ك

گروپێك".

"په كه كه به مه رج ئاگربه ست راده گه یه نێت"

ده یان بندیواری رێكخراوه كان داده مه زرێنرێن"كه سی وای تێدایه به پله ی به ڕێوه به ری ته نفیزی دامه زراوه و له پرسگه دانراوه "

ئه ندامێكی سه ركردایه تی یه كێتی :ڕێككه وتنامه ی ستراتیژی

نێوان یه كێتی و پارتی هێشتا كۆتایی نه هاتوه

Mercy Corps - Sulaimaniyah OfficeInvitation for Tender Application

Mercy Corps is an international non-profit NGO implementing programs in Iraq since 2003.

The subject of this Invitation to tender is to solicit price quotation from interested legally authorized companies for contracting to implement 3 projects for Mercy Corps programs.

The Projects are:

1- Installation and repair of water networks and latrine systems is several areas in Sulaimaniyah and surrounding areas.

2- Installation and repair of water networks and latrine systems is several areas in Khanaqeen and surrounding areas.

3- Installation and repair of water networks and latrine systems is several areas in Kirkuk and surrounding areas.

Detailed Scope of Work, Design and Bill of Quantity of each location project is available in the tendering package prepared for this project.

Successful Vendor will meet the following requirements:

1. For tendering for Sulaimaniyah project, the company must be legally registered with KRG laws, while for tendering for Khanaqeen and Kirkuk projects, the company must be legally registered with Iraqi laws.

2. The company must have capacity to provide the required service.3. Offer should be valid for 30 days after the date of submission

To apply:

- Sulaimaniyah Companies: please collect tendering package from Sulaimaniyah office in Mushier Awa, phone number: 07701524424

- Kirkuk Companies: please collect tendering package from Kirkuk office in in Arafa, phone number: 07701308239

- Khanaqeen Companies; please send an email to this emails address and ask for tender package, or call 07701524424 )tendering@iq.mercycorps.org(>

- Deadline for applicatiown is 14:00 of September 10th, 2015

For any inquiry, call 07701524424

3(493( سێشه ممه ‌2015/9/1هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

نوێنه ری حكومه تی هه رێم له تاران ده ڵێت "ئێران و ئه مه ریكا له عێراق و كوردستانیشدا نه ك هه ر ملمالنێ ،

به ڵكو شه ڕیشیانه ، به اڵم ئه وه ی جێی سه رنجه سه باره ت به پرسی سه رۆكایه تی

له خاڵێكی هاوبه شدا یه كده گرنه وه و كۆكن".

سیس����ته می سیاس����ی و پرۆس����ه ی دیموكراس����ی له كوردستاندا، پرۆسه یه كی هێن����ده الوازه ك����ه هێزه سیاس����یه كانی ناتوان����ن به بێ ده س����تێوه ردانی ده ره كی كێش����ه كانی خۆیان چاره س����ه ر و یه كالیی بكه ن����ه وه . ه����ه ر كه ناكۆك����ی ده كه وێته نێوانیانه وه ، زۆربه یان بۆ پش����ت له عه رد به ر په ناده به نه ركه به ره كه ی����ان، دان����ی فاكت����ه ری ده ره ك����ی ، به درێژای����ی ده یان س����اڵ ئه مه كردار و نه ریت����ی باوی ئه وان

ب����وه ، ئه گ����ه ر ل����ه 31ی ئاب����ی 1996دا فاكت����ه ری ده ره كی هێزی "س����ه ربازیی " به كارهێنابێت بۆ یه كالكردنه وه ی ش����ه ڕ و الیه كیان، له به رژه وه ن����دی ملمالنێ����كان 2015دا، ئاب����ی له ملمالنێكان����ی ئ����ه وا فاكته ری ده ره كی هێزی "دیبلۆماس����یی "

خستوه ته گه ڕ.له م به گۆڕه پ����ان، ب����وه كوردس����تان گه مه ی له یاریزانێ����ك زی����اد گۆڕه پانه دا تیاده ك����ه ن، دو گه م����ه كاری س����ه ره كی "ئێ����ران و ئه مه ری����كان"، ئه وه ی ئێس����تا نوێنه رایه ت����ی ئ����ه م دو ده وڵه ته ده كات:

قاسمی سلێمانی و بریت ماكگۆركن.ئه گه ر شه ڕو ركه به ری قاسمی سلێمانی له به شی ش����یعه ی عێراقدا به هۆی پێگه ی الوازی ئه مه ریكاوه ، بۆ قاس����می سلێمانی یه كالی����ی بوبێته وه ، ئه وا له كوردس����تاندا ملمالنێی ئه م دوانه به رده وامه . هه ردوكیان له كاروب����اری پس����پۆڕن ده س����ه اڵتدارو هه ردوكیشیان كوردستانیش����دا، عێراق و

به نهێنی كارده كه ن و س����ه باره ت به پرسی به نهێن����ی و هه رێمی����ش، س����ه رۆكایه تی به ئاشكرا هه وڵی چاره سه ركردنیان داوه . قاس����می ماكگۆرگ و راب����ردودا له مانگی سلێمانی س����ه ردانی هه ولێر و سلێمانییان ك����ردوه و چه ند رۆژێكیش له كوردس����تان ماونه ت����ه وه و چاوی����ان به الیه ن و كه س����ه س����ه ره كیه كانی ئه م پرسه كه وتوه ، هه ر له بارزانیه وه بگره تا ده گات به نه وشیروان "هێرۆ یه كێتی مسته فا و س����ه ركرده كانی ئیبراهی����م ئه حم����ه دو به ره����ه م س����اڵح و

كۆسره ت ره سوڵ ". سه باره ت به جموجۆڵه دیبلۆماسیه كانی ئێران له هه رێمی كوردس����تان و هه ڵوێستی ئه و واڵته سه باره ت به پرسی سه رۆكایه تی ، نوێن����ه ری حكومه تی هه رێم له تاران "نازم عومه ر" به ئاوێن����ه ی راگه یاند كه كۆماری ئیس����المی ئێران ت����ا ئێس����تا به فه رمی هه ڵوێس����تی خ����ۆی به رامبه ر به پرس����ی

سه رۆكایه تی هه رێم رانه گه یاندوه .

ئه و ئاماژه ی به وه كرد كه له س����ه ردانی ئه مدوایی����ه ی وه ف����دی ئێرانی����دا بۆ الی قاس����می به تایبه تی كوردییه كان، الیه نه س����لێمانی و ئه میری ئه حمه دی جه ختیان ل����ه وه كردوه ت����ه وه "ئێ����ران خوازی����اره الیه ن����ه كوردییه كان خۆیان كێش����ه كانی خۆیان به س����ازان چاره سه ر بكه ن و بگه نه

رێككه وتن".نازم عومه ر وتی "ئامانجی ئێران ئه وه یه له ڕوی ئاسایش����ه وه هه رێمی كوردس����تان سه قامگیر بێت، چونكه هه ر نائارامییه ك كاریگه ری دروس����تببێت، له كوردس����تان

له سه ر ئێران ده بێت".سه باره ت به وه ی كه به شێك له میدیاكانی هه واداری كۆماری ئیسالمی ئێران دژایه تی خۆیان بۆ بارزانی ناش����ارنه وه ، ئه و وتی له هه ڵوێستی گوزارش����ت میدیایانه "ئه و فه رمی كۆماری ئیس����المی ئێران ناكه ن، وه ك ئه و رۆژنامه و كه ناڵ و س����ایتانه وان كه ئێس����تا له هه رێمی كوردس����تان هه ن و

له دژی كۆماری ئیسالمی ده نوسن".ئاوێن����ه دا پرس����یارێكی له وه اڵم����ی ئه مه ریكا ئێران و به ملمالنێی س����ه باره ت له سه ر پرسی له كوردس����تان و كاریگه ری حكومه تی نوێنه ری هه رێم، سه رۆكایه تی هه رێم له ت����اران وتی "ئێ����ران و ئه مه ریكا نه ك ه����ه ر ملمالنێ به ڵكو شه ڕیش����یانه ، ب����ه اڵم ئه وه ی جێی س����ه رنجه له هه ندێك مه سه له دا له عێراق و كوردستان له خاڵێكی

هاوبه شدا یه كده گرنه وه و كۆكن".وتیش����ی "ئێران و ئه مه ریكا س����ه باره ت هه رێ����م س����ه رۆكایه تی به پرس����ی هاوهه ڵوێس����تن و له گه ڵ ئه وه دان پرسه كه به س����ازان چاره س����ه ر بكرێ����ت، چونكه په رتبون����ی كورد له م كات����ه دا كاریگه ری خراپ����ی له س����ه ر ش����ه ڕی دژ به داع����ش

ده بێت".س����لێمانی و قاس����می ئ����ه وه ی وێڕای ماكگۆرك كۆكن له سه ر مانه وه ی بارزانی ، به اڵم بۆچونی جیاوازیش����یان س����ه باره ت

به و پرس����ه هه یه و هه ریه ك����ه و ده یه وێت كاریگه ریی و ده سه اڵتی ئه ویتریان به سه ر ره وت����ی روداوه كاندا س����نوردار بكاته وه ، ده رباره ی ئه وه ی كه پێده چێت ماكگۆرك له ناوچه ی ژێرده سه اڵتی پارتیدا له قاسمی بێت، به هێزتر سلێمانی ده س����ه اڵتدارترو ن����ازم عومه ر وتی "قاس����می س����لێمانی و بریت ماكگۆرك هه ردوكیان ده س����ه اڵتیان كوردستانیش����دا س����ه رجه م له عێ����راق و هه ی����ه و به هێزیش����ن ، من نام����ه وێ بچمه چ����ۆن ه����ه روه ك ورده كارییه كانی����ه وه ، له هه رێم����ی كاریگه ری����ی ئه مه ری����كا كوردستان و له س����ه ر پرسی سه رۆكایه تی هه یه ، ئێرانیش به هه مانشێوه كاریگه ریی و

ده سه اڵتی هه یه ".هێزه وه ل����ه ڕوی "پێده چێت وتیش����ی هاوس����ه نگییه ك هه بێت، ب����ه اڵم له دۆخی ركه به ریدان و هه ردوكیان ده سه اڵت و هێزیان نازانم ده ستشكانه وه ی ماكگۆرك و هه یه ،

قاسمی سلێمانی به كوێ ده گات؟" .

ئا: ئاوێنه

محه مه دی حاجی مه حمود، سكرتێری حیزبی سۆسیالیستی كوردستان له م گفتوگۆسه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "پێنج حزبه كه ئه وه ی له كۆبونه وه

داخراوه كانیاندا قسه ی له سه ر ده كه ن، بۆ رای گشتی و خه ڵك رایناگه یه نن".

له پرس���ی ت���ۆ به ب���ڕوای ئاوێن���ه : كوردیه كان دواجار حزبه س���ه رۆكایه تیدا خۆی���ان بڕی���ار ده ده ن ی���ان هێزه كان���ی

ده ره وه ؟محه مه دی حاج���ی مه حمود: هێزه كانی ده ره وه ی���ان دۆس���ته كانی ك���ورد داواو ده ڵێن، به كورد مه ترس���یه كان پێشنیارو ب���ه اڵم دوا بڕیار الی ك���ورد خۆیه تی كه

بڕیارێكی ژیرانه بدات.ئاوێنه : ئایا ئێرانیه كان له گه ڵ مانه وه ی

بارزانیدان؟محه مه دی حاجی مه حمود: من ئاگاداری بۆچونی كۆماری ئیس���المی ئێران نیم بۆ مان���ه وه ی به ڕێز بارزانی، به اڵم هه میش���ه ب���اس له یه كڕی���زی گه ل���ی كوردس���تان و مه ترس���یه كانی ش���ه ڕی داعش ده كرێت و ئاڕاسته ی ئه منیه تی سنوره كانی خۆیانیان

ال گرنگه .دێنه ئه مه ریكی���ه كان بۆچ���ی ئاوێنه : ئه م مه س���ه النه وه و ته ده خول ده كه ن، ئایا خۆیان دێن و به رژه وه ندی ئابورییان هه یه

یان له سه ر داوای پارتی هاتون؟محه مه دی حاج���ی مه حمود: ئه وه نده ی م���ن ئ���اگادارم ئه مریكی���ه كان له عێراق و سوریاو رۆژهه التی ناوه راست شه ڕی داعش له ئه وله ویه تی كاره كانیاندایه ، كاك مه سعود چه كداره كانی هێ���زه فه رمانده ی بارزانی كوردستانه و فه رمانده ی هێزی پێشمه رگه یه ئه مریكی���ه كان و به ریتانی���ه كان و نوێنه ری

نه ته وه یه كگرتووه كان له كۆبونه وه ی شانزه حزبه ك���ه دا كه له ب���ه رواری 2015/8/18 له ش���اری هه ولێر به رێوه چ���و رایانگه یاند ه���ه ر گۆڕانكاریه ك بكه ن داعش س���ودی لێده بینێت، بۆیه رای ئه وان وایه كه هه تا دو ساڵی دی گۆڕانكاری نه كرێت و بارزانی به رده وام بێ���ت تا هه ڵبژاردن���ی داهاتو، ئه مریكی���ه كان خۆیان نوێن���ه ری ئوبامان

له عێراق و سوریا بۆ شه ڕی داعش.ئاوێن���ه : دوێن���ێ الی بارزان���ی بویت، پێتوایه بارزانی له به رامبه ر داخوازیی چوار الیه نه كه دا نه رمی ده نونێت و پێنج الیه نه كه

ده گه نه رێككه وتن؟محه م���ه دی حاج���ی مه حم���ود: م���ن پێموایه هیچ الیه نێ���ك ده رگای گفتوگۆی دانه خس���توه و ئه مڕۆ به ڕێز بارزانی داوای له ڕێگای گفتوگۆوه چاره سه ری كێشه كان ده كات هه ر ئه وه ش���ه س���ه رۆكی دیوانی س���ه رۆكایه تی هه رێم به ڕێ���ز دكتۆر فوئاد حسێن له الیه ن س���ه رۆكی هه رێمه وه ئه و پارتییش وه فدی پێس���پێردراوه ئه ركه ی به رده وامه له گه ڵ چوار حزبه كه ، من نازانم ده گه نه رێكه وتن یاخ���ود ناگه ن، چونكه ئه و پێن���ج حزبه هه مو ش���تیان له نێوان خۆیان���دا دابه ش���كرد كه بوه س���ه ره تای دروس���تبونی ملمالنێكانی ئه مڕۆی هه رێم، واته هه م یاس���اكانی ناو په رله مان و هه م حكومه تی پێنج حزبه ك���ه هه رچی زوتره چاو بخشێننه وه به و رێككه وتنه ی نێوانیان

كه كراوه . ئاوێنه : به بڕوای تۆ بۆچی چوار الیه نه كه به فه رمی تا ئێستا ناڵێن بارزانی سه رۆكی هه رێم نییه ، ئایا گفتوگۆی ژێربه ژێر له گه ڵ

پارتیدا له ئارادایه ؟محه م���ه دی حاجی مه حم���ود: ئه توانن له خۆیان بپرس���ن، خۆی���ان نوێنه رایه تی خۆیان ده كه ن و خۆش���یان باشتر ده زانن، قسه ی داخراوه كاندا له كۆبونه وه ئه وانه ی له س���ه ر ده كه ن بۆ رای گش���تی و خه ڵك

كوردس���تان په رله مان���ی رایناگه یه ن���ن، نه یتوانی���وه وه ك پێویس���ت رۆڵی خۆی بگێڕێت له س���ه ره تاوه باسیان له وه ده كرد كه حزبه كان بڕیاربده ن به اڵم له ئێس���تادا ده ڵێن با په رله مان بڕیاربدات كه ئه مه ش

بۆ سه رلێشێواندنی هاواڵتیانه . ئاوێن���ه : ئایا چوار الیه نه ك���ه ده توانن به یه كگرتویی له س���ه ر هه ڵوێستی خۆیان

بمێننه وه ؟محه مه دی حاج���ی مه حمود: باوه ڕناكه م تاسه ر هیچ الیه كیان پێكه وه ببن له به رئه وه ی له گه ڵ هه لومه رجه كاندا گۆڕانكاری به سه ر په یوه ن���دی ئه و چوار حزب���ه دا دێت و ڕای

جیاوازیش شتێكی ئاساییه .

ئاوێنه : به بڕوای تۆ ئێس���تا كوردستان به ره و چ ئاڕاسته یه ك ده ڕوات: گه یشتنه رێككه وتنی الیه نه كان یان دو ئیداره یی ؟

تائێس���تا مه حمود: حاجی محه مه دی ه���ه ردو الیه ن���ی یه كێت���ی و پارت���ی دو له راستیدا به اڵم ره تده كه نه وه ، ئیداره یی هه س���ت به دو ئیداره ی���ی ده كرێت ئه گه ر ئاش���ته واییش هه بێت به بۆچونی من ئه و كێشانه كۆتاییان پێدێت، من وای ده بینم دوا بڕیار بۆ یه كالكردنه وه ی كێش���ه كان الی یه كێت���ی و پارتیی���ه و هه ڵبژاردن���ی پێش���وه ختیش یه كێكه له ئه گه ره كان كه ئه ویش بۆ خۆی كۆمه ڵێك گرفتی هه یه .

ئاوێن���ه : بارزانی ستایش���ی تۆی كرد، پێیوتی له كێ به گلله ییه ؟

محه م���ه دی حاج���ی مه حم���ود: به ڕێز بارزانی ده ستخۆش���ی و سوپاس���ی هه مو هێزی پێش���مه رگه ی كوردستانی كردوه ، خ���ۆی فه رمانده ی هێ���زه چه كداره كانی پێش���مه رگه ی هێ���زی كوردس���تان و كوردس���تانه ، ده ستخۆشی له هه مو هێزی پێشمه رگه كردوه ، منیش به حوكمی ئه وه له مانگ���ی 6ی 2014وه له به ره ی به رگریم له كه ركوك ب���ه و هۆیه وه ب���وه و گلله یی

له كه س نه بوه الی من.په یوه ندییه كانی ت���ۆ به بڕوای ئاوێنه : نه وش���یروان مس���ته فا و بارزانی ئاسایی

ده بێته وه ؟محه م���ه دی حاجی مه حمود: ئاس���ایی بونه وه ی په یوه ندییه كانی نێوان بارزانی و نه وش���یروان مسته فا زۆر قورسه ، چونكه 23ی حوزه یران خاڵ���ی وه رچه رخان بو له په یوه ندییاندا، 23ی حوزه یران ئه وانی له یه ك دابڕی و ئێستا متمانه یان به یه كتر

نه ماوه .ئاوێن���ه : زۆرێ���ك ره خن���ه ی ئ���ه وه ت هه ڵوێس���ته كانت سه باره ت كه لێده گرن له به رژه وه ندی س���ه رۆكایه تی به پرس���ی پارتییه ، رونكردن���ه وه ت چییه بۆ ئه وه و

بۆچی بێالیه ن نه بون؟محه م���ه دی حاج���ی مه حم���ود: ئه و سۆسیالست و له حزبی ره خنه كه سانه ی ئێم���ه ده گرن ده بێت ره خن���ه له خۆیان بگرن، ئه و حزبانه یان پێنج حزبه كه هه ر له كات���ی مانگ���ی هه نگوینیانه وه ئه وه ی ناویان نا حكومه تی بنكه فراوان و منیش ناوم ناوه سه ره فراوان )سه لكه فراوان(ن ئه گه رخواره وه ی فراوان بوایه جه ماوه ری كوردستان س���ودی لێوه رده گرت، به اڵم ئێس���تا ئه وه ی بۆته خه بی���رو راوێژكار له حكومه ت و په رله مان بۆته كێش���ه یان، له بری ئه وه بیریان له موچه ی فه رمانبه رو چاككردنی كاره باو گرفتی ئاوو كێشه ی سوته مه نی و وه گه ڕخستنه وه ی پڕۆژه كان و خزمه تگوزاری بكردایه ته وه باش���تر بو. بۆچی ره خنه له خۆیان ناگرن نه یانهێشت سۆسیالیست له حكومه ت به شداری بكات و نه یانهێش���ت له لیژن���ه ی هه ڵبژاردنه كان به ش���داری بكات؟ نه یانهێشت له پرۆژه ی نوسینه وه ی ره شنوسی ده ستور به شداری بكات؟ ده سه اڵتیان هه بوایه نه یانده هێشت هه وای ئ���ه م واڵته ش هه ڵمژی���ن ئه وان به وجۆره مامه ڵه له گه ڵ ئێمه بكه ن ئێمه ره خنه نه گرین هێش���تا ئ���ه وان ره خنه ئه گرن؟ له كاتێكدا حزبی سۆسیالیس���ت له ش���ه ڕی دژی داع���ش ره بایه ی دابه ش ده كردو ده سته ی هجومی دابه ش ده كرد، ش���ه هیدی ئه دا ئه وان داهات و پۆس���تی ئه م واڵته یان داب���ه ش ئه كرد، بۆ حزبی سۆسیالیست ره خنه ی لێنه گرتن؟ حزبی خۆیه تی و بڕیاری خاوه نی سۆسیالیست ڕاو بۆچون���ی تایبه تی خ���ۆی هه یه و نه له كه س ئه ترس���ێ و نه له كه س ئه پرسێ. حزبی سۆسیالیس���ت نه دره نگ هاتوه و نه كه می هێناوه ، نه ش���ه رمیش له كه س ئه كات و ده ریایه ك خوێنی داوه ، روباریك فرمێس���كی رش���توه بۆ ئ���ه م ئازادیه ی

ئه مڕۆ.

سه باره ت به پرسی سه رۆكایه تی هه رێمنوێنه‌ری‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌له‌تاران:

نازانم‌ده‌ستشكانه‌وه‌ی‌‌ماكگۆرك‌و‌قاسمی‌‌سلێمانی‌‌به‌كوێ‌‌ده‌گات؟

محه‌مه‌دی‌‌حاجی‌‌مه‌حمود:‌دوا‌بڕیار‌بۆ‌یه‌كالكردنه‌وه‌ی‌كێشه‌كان‌الی‌یه‌كێتی‌و‌پارتییه‌

ئه مه ریكا، وه ك به ش���ێكی بچ���وك له گه مه یه كی گه وره له ئاستی ناوچه كه و بگره جیهانیشدا له پرسی سه رۆكایه تی هه رێم ده ڕوانێت، ئه گه ر كوردستان و ناوچه كه به م دۆخه دا تێنه په ڕینایه و شه ڕی داعش نه بوایه ، ره نگه ئه مه ریكیه كان هه ڵوێستێكی تریان سه باره ت به مانه وه ی بارزانی دوای 10

ساڵ له پۆسته كه یدا هه بوایه .ئ���ه وان درك به وه ده ك���ه ن كه پارتی یه كێك���ه له هێزه س���ه ره كیه كانی كوردس���تان و به ش���ێكی گرنگی ئه و چاڵه نه وتان���ه ی له بن ده س���تدایه ك���ه كۆمپانی���ا ئه مه ریكی و به ریتانیه كان كاری تیاده كه ن و پێویستییان به پاسه وانییه . س���ه باره ت به موس���ڵیش، هه ر چوارده وری ئه و ش���اره به كرده كی له ژێرده س���تی هێزه كانی پارتیدایه و دانانی هه ر پالنێك بۆ ش���ه ڕكردن له گه ڵ داعش پێویستی به هاوكاری

ئه وانه . له دیدی ئه مه ریكیه كانیشه وه ، سیاسه تی پارتی و بارزانی زیاتر به الی هاوپه یمانه كانی ئه مه ریكادا ش���كاندویه تیه وه له ناوچه كه دا و ئه مه ش رێگه ی له فراوانبونه وه ی نفوزی ئێران

گرتوه له هه رێمی كوردستاندا.

له كوردس���تان واوه تریش، ئه مه ریكا له هه وڵه كانی روسیا نیگه ران���ه له م ناوچه یه دا، كه كار له س���ه ر دروس���تكردنی به ره یه ك ده كات له روس���ه كان و ئێران و س���وریا و حزبواڵ و

ته نانه ت په كه كه ش پێكبێت. ئه مه ری���كا باش ده زانێ���ت له به غداوه بگ���ره تا ده گات به دیمه ش���ق و به یروت، ده وڵه ت به كرده ك���ی نه ماوه ، ئه وه میلیشیا سوننه و شیعه كانی وه ك حه شدی شه عبی و داعش و حزبواڵ و الیه نگرانی به شار ئه سه دن كه له سه ر ئه رزی واقیع

ئاڕاسته ی روداوه كان دیاریده كه ن. به الی ئه مه ریكاوه هێزی پێشمه رگه وه ده توانێت رۆڵێكی كارا له هاوس���ه نگی هێز له ناوچه كه داو له به ره نگاربونه وه ی داعش���دا ببینێ���ت، خاڵی هاوبه ش���ی ئه مه ری���كا له گه ڵ ئێران س���ه باره ت به پرس���ی س���ه رۆكایه تی هه رێم لێره وه ده س���تپێده كات، به الی ئه وانه وه دیس���ان په رتبونی كورد هه رێمی كوردستان بێهێزو الواز ده كات له به رامبه ر هێزێكی ش���ه ڕه نگێزی وه ك داعش���دا، هه ربۆیه ئه وه ناشارنه وه كه له پێناو تێپه ڕاندنی ئه م دۆخ���ه دا له گه ڵ مانه وه ی بارزانی

له پۆسته كه یدان تا دو ساڵی تر.

ئێران، بارزانیه‌كی‌‌بێ‌‌ده‌سه‌اڵتی‌‌ده‌وێتئه مه ریكا، له‌گه‌ڵ‌مانه‌وه‌ی‌بارزانییه‌زیاد له هۆكارێك مایه ی نیگه رانی ئێرانه ده رباره ی مانه وه ی بارزانی له پۆسته كه یدا، له دیدی ئێرانه وه ، بارزانی نه ك هه ر هاوپه یمانی هه ره به هێزی توركیایه له هه رێمی كوردستان، به ڵكو تێكه ڵ به میحوه ری س���وننه ب���وه و په یوه ندییه كانی له گه ڵ واڵتانی كه نداوو س���عودیه و ئه رده ن���دا توندوتۆڵه . س���ه باره ت به قه یران و شه ڕی س���وریاش به درێژایی سااڵنی رابردو هه ڵوێستی دژ به مانه وه ی به شار ئه سه د بوه و له گه ڵ ئۆپۆزیسیۆنی ئه و واڵته و نه یاره كانی توندڕه وه كانی سوریا

له لوبنان په یوه ندیی و هاتوچۆی به رده وامی هه بوه . ئه مه جگه له وه ی كه زۆرجار به ش���ێك له میدیاكانی ئه و واڵته ئاماژه به په یوه ن���دی تۆكمه ی نێوان پارتی و بارزانی نه ك ه���ه ر له گه ڵ ئه مه ری���كا كه به "ش���ه یتانی گه وره "ی

ناوده به ن، به ڵكو له گه ڵ ئیسرائیلیشدا ده كه ن. ئێران سه رنجی له سه ر په یوه ندی بارزانی و ده سه اڵتدارانی ش���یعه ی عێراق له الیه ك و داڵده دانی س���وننه كان له الیه كی تره وه هه یه . كه یفی به و قسانه ش نایه ت كه جاروبار بارزانی سه باره ت به سه ربه خۆیی كوردستان ده یكات، له به رئه وه ی به الی ئه و واڵت���ه وه وه ك عه لی خامه نه ئی رابه ری كۆماری

ئیس���المی چه ند رۆژێک له مه وبه ر رایگه یاند "یه كپارچه یی خاكی عێراق هێڵی سوره " و پێشتریش رۆژنامه ی "جمهوری ئیسالمی " له سه روتارێكیدا له س���ه ر ئه و قسانه هه ڕه شه ی

له بارزانی كردبو.له هه مانكاتیشدا له ڕوی ئه منیه وه ، ئێران له جموجۆڵه كانی ئ���ه م چه ند س���اڵه ی راب���ردوی حزبی دیموكرات له س���ه ر س���نوره كانی ئێران به گومانه و پێیوایه كه ئه و جموجۆاڵنه

پارتی له پشته . ره نگه كوردس���تان و ناوچه كه ش له ش���ه ڕێكی له مجۆره دا نه بوای���ه ، ئێ���ران كاری له س���ه ر به لوبنانه كردن���ی هه رێم بكردایه ، به اڵم ئێ���ران ده زانێت هه لومه رجی كوردس���تان ل���ه م كاته دا به رگه ی ریس���كی گه وره ناگرێ���ت، زۆر له وه ده ترس���ێت كه كه رتبونی كورد، هه وڵی به ره نگاربونه وه ی داعش سس���ت و الواز بكات، له به رئ���ه وه ئێرانیه كان له گه ڵ مانه وه ی بارزانیدان، به اڵم به مه رجی وازهێنان له به ش���ێك له ده سه اڵته كانی ، به و پێیه ی بارزانی وه ك سه رۆكێكی الواز هه میشه پێویستی به دراوس���ێكانی ده بێت، كه یه كێكیان

ئێرانه .

پێنج حزبه كه ئه وه ی له كۆبونه وه

داخراوه كانیاندا قسه ی له سه ر

ده كه ن، بۆ رای گشتی و خه ڵك

رایناگه یه نن

محه مه دی حاجی مه حمود

هەنوکە(493( سێشه ممه 42015/9/1

خاوه‌ن‌یه‌ک‌کورسییه‌کان‌له‌باره‌ی‌دانانه‌وه‌ی‌بارزانی‌چی‌ده‌ڵێن؟بزوتنه وه : به شداری شه کراوخواردنه وه ی پێنج حزبه که ناکه ین

یه‌کێتی‌باسی‌31ی‌ئاب‌ده‌کات‌و‌پارتیش‌بێده‌نگی‌لێ‌ده‌کاتئه ندامێکی سه رکردایه تی یه کێتی: 31ی ئاب خیانه تێکی نیشتمانی گه وره ی له بیرنه کراوه

ئا: شۆڕش محه مه د

ئه و حیزبانه ی ته نها خاوه نی یه ک کورسین له په رله مانی کوردستان

بۆچونیان جیاوازه له باره ی دانانه وه ی بارزانی وه ک سه رۆکی

هه رێم و رایده گه یه نن که حزبه گه وره کان قۆرخی سیاسه تی

کوردستانیان کردوه .

"چاوەڕوانی هەڵوێستی حزبی شیوعی بن"

سەبارەت بەڕوانینی حزبی شیوعی پرس���ی سەرۆكایەتی بۆ كوردستان هەرێمی كوردس���تان، ئەب���و كاروان ئ���ازادی فراکس���یۆنی س���ه رۆکی به ئاوێنەی ڕاگەیاند "هەڵوێستی ئێمە ڕونمانكردۆتەوە یاس���اكەدا لەپڕۆژە كە ئێمە ب���ۆ چارەس���ەركردنی ئەم قەیرانە ئ���ەو بەرنامەیەمان هەیە كە هەمو الیەن���ەكان باڵویان كردۆتەوە و ڕاگەیاندن���ەكان گفتوگۆیان لەس���ەر

كردوە". ئەگ���ەر ك���ە ئ���ەوەی لەب���ارەی بڕیار لەكۆبونەوە پێن���ج قۆڵیەكاندا لەس���ەر درێژكردن���ەوەی ویالیەت���ی بارزانی درا ئەوكات هەڵوێستی حزبی شیوعی چی دەبێ ، ئەبو كاروان وتی لەكۆبونەوە پێنج قۆڵیەكاندا "ئەگەر ویالیەتی درێژكردن���ەوەی بڕی���اری بارزان���ی بۆ دو س���اڵی دیك���ە درا ئەوكاتە چاوەڕوانی هەڵوێستی حزبی ش���یوعی بن و لەپەرلەمانیش قسەی

خۆمان دەبێ ". وتیش���ی "ئێم���ە ب���ۆ ئەو پرس���ە پڕۆژەم���ان دان���اوە و لەپڕۆژەك���ەدا وتومان���ە ل���ەم دۆخ���ەدا ت���ازە نە هەڵبژاردن دەكرێت و نە دەس���توریش لەم نزیكان���ه دا ت���ەواو دەبێت، لەم هەوڵبدرێ���ت باش���ترە ماوەی���ەدا یەكالی���ی دەس���تور بەتەواوەت���ی دەستور ڕۆشنایی لەسەر بكرێتەوە و ئەو پرسە یەكالیی بكرێتەوە. دیوێكی تر ئ���ه و بابه ته ئەوەی���ە هەڵبژاردن بكرێتەوە و به هەڵب���ژاردن ئەم بابەتە یەكالیی بكرێت���ەوە. لەبەرئەوە ئێمە پێش���نیاری ئەو ئەنجومەنەمان كرد

پرسەكان چارەس���ەری دەستور كە دەكات و ئام���ادەكاری بۆ هەڵبژاردن

دەكات."

"بەشداری شەكراوخواردنەوەی پێنج حزبەكە ناكەین"

س���ەبارەت بەڕوانین���ی بزوتنەوەی ئیس���المی بۆ پرسی س���ەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، شوان قەاڵدزەیی ئەندامی مەكتەبی سیاسی بزوتنەوەی ئیس���المی كوردس���تان به ئاوێن���ەی ڕاگەیاند "ئێمە لەگەڵ یاساداین و لەو بڕوایەدای���ن كە دەبێت بەپێی یاس���ا لەگەڵ هەر بابەتێكدا هەڵس���وكەوت بكرێت. بەپێی یاسا ناكرێت ویالیەتی بارزانی درێژبكرێتەوە. ئێستاش ئێمە خۆمان پڕۆژە یاس���امان پێش���كەش كردوە لەگەڵ دو الیەنە ئیسالمیەكە بۆ هەمواری یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردس���تان و لەوێ ڕامانگەیاندوە كە ئێمە لەگەڵ سیستمی پەرلەمانیداین و لەناو پەرلەماندا دەبێ سەرۆكی هەرێم

هەڵبژێردرێت".هه روه ها وتیش���ی "ڕاستە دۆخێكی بەاڵم هەیە لەناوچەكەدا نائاس���ایی ئەم���ە نابێت بكرێتە بەهانە بۆئەوەی بێ یاس���ایی بكرێت و یاسا سەروەری نەمێن���ێ و ه���ەر بیر لەپین���ە و پەڕۆ

بكەینەوە". پێن���ج به كۆبون���ەوە س���ەبارەت وت���ی قەاڵدزەی���ی قۆڵیەكانی���ش، كۆبونەوانە ئ���ەو پێمانوایە "ئێم���ە هی���چ ئەنجامێكی ل���ێ ناكەوێتەوە، سیاس���ی الیەنێكی ه���ەر چونك���ە ب���ەدوای جێبەجێكردنی دەگەڕێ���ت بەدوای ن���ەك خۆیدا ئەجنداكان���ی ئەوەی كە چ ش���تێك لەبەرژەوەندی ئارامی كوردس���تاندایە و چ ش���تێك ئێمە به كوردس���تان و دەبەخش���ێت لەجیاتی پەرلەم���ان لەحكوم���ەت و خەریكی چارەس���ەركردنی ئەو هەمو قەیرانە كەڵەكەبوەی كوردستان بین پرسی خەریكی الیەكمانەوە بەهەمو وتیش���ی هەرێمین". س���ەرۆكایەتی "ئەو بابەتە زیاد لەپێویس���ت قسەی لێكراوە و تەنانەت ئەو پۆستە ئەوەندە

باسكراوە بایەخی لەدەستداوە". لەب���ارەی بڕی���اری یەكالكەرەوەی

ئەوان لەس���ەر ئەم پرس���ە، ش���وان قەاڵدزەیی وتی "ئێمە هیچ بڕیارێكمان به درێژكردنەوەی س���ەبارەت نەداوە

ویالیەتی بارزانی بۆ 2 ساڵی تر". لەبارەی ئەوەی ئەگەر لەكۆبونەوە پێنج قۆڵیەكاندا بڕیاری درێژكردنەوەی ویالیەتەك���ە ب���درێ ، ئەندامەك���ەی بزوتن���ەوەی سیاس���یی مەكتەب���ی ئیس���المی وتی "ئەگەر ئەوان بڕیاری ئەوەیان���دا ئەوا ئێمە بەش���داری ئەو

شەكراوخواردنەوەیە ناكەین". الیەنان���ەی "ئ���ەو وتیش���ی: كۆبونەوەكان هێندە باس���ی ئەوەیان كردوە كە ناكرێ بارزانی ویالیەتی بۆ لەو هەنگاوێكی ئەگەر تازەبكرێتەوە شێوەیە بگرنەبەر ئەوا ئەوكاتە دەبێت

تەڵقین لەسەر خۆیان بخوێنن".

"پێنج الیەنەكە، قۆرخكارییەكی سیاسییان دەستپێكردوە"

سۆسیالیس���تی حزبی وتەبێ���ژی دیموكراتی كوردستان، رزگار غه فور س���ەبارەت به ڕوانینی حزبەكەیان بۆ پرسی سەرۆكایەتی هەرێم، به ئاوێنەی هەرێ���م "س���ەرۆكایەتی ڕاگەیان���د به هەمو الیەنە پەیوەس���تە پرسێكە الیەنەكان پێویستە سیاسیەكانەوە و ب���دەن بۆ چارەس���ەركردنی و هەوڵ

تایبەت نیە بەالیەنێك". لەبارەی بۆچونی حزبی سۆسیالیست پەیوەست بەدرێژكردنەوەی ویالیەتی بارزان���ی بۆ دو س���اڵی ت���ر، ڕزگار

غەفور وتی "ئەوە كەوتۆتە سەر ڕای هەمو الیەنەكان بەپێی فڕاكس���یۆن و قەوارەی���ان لەپەرلەمان���دا و ناك���رێ ئەم هەرێمە بێ س���ەرۆك بمێنێتەوە لەبەرئەوە چارەسەر هەر ئەوەیە كە بگەنە ڕێكەوتن و بۆش���ایی یاس���ایی

دروست نەبێت". لەب���ارەی ئ���ەوەی ك���ە لەزۆرێك لەڕاگەیاندن���ەكان واباس���دەكرێت كە مانەوەی لەگەڵ حزبی سۆسیالیست حزب���ی وتەبێژەك���ەی بارزانی���ە، سۆسیالیس���ت وتی "بەب���ڕوای ئێمە بۆئەوەی ئەم هەرێمە بۆشایی یاسایی تیادا دروس���ت نەبێت لەو بڕوایەداین پێویستە الیەنەكان بگەنە ڕێكەوتن". س���ەبارەت ب���ەوەی ك���ە ئەگ���ەر

لەكۆبونەوە پێن���ج قۆڵیەكان بڕیاری درێژكردنەوەی ویالیەتی بارزانی درا، هەڵوێس���تی ئەوان چی دەبێ ، ڕزگار غەف���ور وت���ی "ئێمە وەك���و خۆمان ب���ۆ كۆبونەوەی ئ���ەم دواییەی پێنج حزبەكە بایكۆتی ئامادەبونمان كرد و ڕەتمانك���ردەوە چونك���ە ئ���ەم پێنج الیەن���ە قۆرخكارییەكی سیاس���ییان لەكوردستان دەستپێكردوە و لەلیژنە و دانیشتنەكانی پێشوشیان بەشداریمان بگەنە ئ���ەوان خ���واده کا نەكردوە و ڕێكەوت���ن ئەو كاتە ئێم���ە گرفتمان

نابێت".

"دەبێت دانانەوەی بارزانی ببەسترێتەوە به هەمواركردنەوەی

یاسای سەرۆكایەتی هەرێم"له ب���اره ی ڕوانینی���ان بۆ پرس���ی س���ەرۆكی هەرێم، هیوا سەید سەلیم ئەندام���ی دەس���تەی كارگێری حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان به ئاوێنەی راگه یاند "پرسی سەرۆكایەتی هەرێم پرسێكی یاساییە، پەیوەستە به یاسای س���ەرۆكایەتی هەرێم و گرفتی نەبونی دەستور لەهەرێمی كوردستان، ئەوەی ئێم���ە دەیبینی���ن كەمتەرخەمییەك هەیە ل���ەوەی لەو خولەی پەرلەمانی كوردستان كە لەكاتی خۆیدا نەتوانرا ئەو یاس���ایە هەموار بكرێتەوە تا ئەو كاتەی گەیشتینە كاتی بەسەرچو".

لەس���ەر ڕای حزبەكەیان لەبارەی مان���ەوە و درێژكردن���ەوەی ویالیەتی بارزانی، هیوا س���ەید س���ەلیم وتی "ئێمە ڕامان وایە كە ئەگەر نەشتوانین یاس���اكە دەس���تكاری لەوكات���ەدا بكەی���ن دەبێت دانان���ەوەی بارزانی ببەس���ترێتەوە به هەمواركردن���ەوەی هەرێ���م. س���ەرۆكایەتی یاس���ای بەش���ێوەیەك كە بەیەكجاری هەرێم لەو كێشەیە دەرباز بكرێت و گه ره نتی ئەوەش وەربگیرێت كە لەدەس���توردا دەسەاڵتی سەرۆكی هەرێم و سیستمی

حوکمڕانی به ڕونی دیاریبكرێت"."ئێم���ە وتیش���ی هه روه ه���ا هەرهەنگاوێك كە لەس���ەر حیسابی پرسە یاساییەكان بكەوێت بەكارێكی

خراپی دەزانین".

ئا: رێنوار نه جم

له یادی 31 ئابدا ئه ندامێکی سه رکردایه تی یه کێتی نیشتمانی

کوردستان ئه و رۆژه "به خیانه تێکی گه وره ی نیشتمانی" وه سف ده کات و به رپرسێکی پارتیش رایده گه یه نێت که باسکردنی ئه و روداوه خزمه ت

به دۆخی ئاڵۆزی ئێستا ناکات.

19 س���اڵ تێده په ڕێت به سه ر روداوی 31ی ئاب���دا، ئ���ه و رۆژه ت���ا ئێس���تا له ی���اده وه ری به ش���ێک له هاواڵتیان���ی له به ش���ێکی "خیانه ت"و کوردس���تان

دیکه شدا "سه روه ریی"ه .له و رۆژگاره دا ئاگری شه ڕی ناوخۆی نێوان یه کێتی نیش���تمانی کوردستان و کوردس���تان دیموکرات���ی پارت���ی پریش���کی بڵێس���ه یدابو، له گه رمترین ئه و ئاگره ش به شی زۆری کوردستانی

گرتبوه وه .له و مانگه ی ساڵی 1996 هاوکێشه ی ش���ه ڕه که به الی هێزه کان���ی یه کێتیدا ده ش���کایه وه و تا ده هات پێش���ڕه ویی ده ک���ردو هێنده ی نه ماب���و بگاته بله و بارزان و پیرمام، که وه ک قه اڵی پارتی

سه یرده کرا.ل���ه و کاته دا که پارت���ی باری الربو، بارزانی، س���ه رۆکی پارتی مه س���عود به نامه یه ک کوردس���تان دیموکرات���ی

داوای هاوکاریی له س���ه دام حس���ێنی س���ه رۆککۆماری ئه وکاتی عێراق کرد، ئه وی���ش ه���ه ر زو به ده نگییه وه هات و کۆمه ڵێ���ک هێزی زۆرو تانکی خس���ته خزمه ت داواک���ه ی بارزانیی���ه وه ، به و کورت���دا له ماوه یه ک���ی هۆیه ش���ه وه هاوکێشه ی شه ڕ گۆڕا و هێزه کانی پارتی له ماوه یه کی که مدا زیاتر له و مه ودایه ی له ده ستیاندابو گرتیانه وه و تا سلێمانی هاتن، به اڵم دواتر یه کێتی به هاوکاریی هێزه ئێرانییه کان، توانییان س���لێمانی بگرن���ه وه ، به اڵم فڕۆک���ه تورکییه کان رێگه یان نه دا له وه زیاتر پێش���ڕه ویی

بکه ن.ئارێز عه بدواڵ، ئه ندامی سه رکردایه تی یه کێتی نیشتمانی کوردستان له باره ی ئه و ڕوداوه به ئاوێنه ی راگه یاند "بێگومان 31ی ئاب رۆژێکی هه ره ڕه شه له مێژوی گه لی کوردستان، هیوادارم ئه و ڕوداوه وه ک وان���ه و په ند له مێژودا بمێنێته وه ، بۆ ئه وه ی جارێکی دیکه هیچ الیه نێک و هیچ که سێک کارێکی له و جۆره نه کات

که له و 31ی ئابەدا کرا".ئه و ئه ندامه ی سه رکردایه تی یه کێتی یه کێتیش ده وترێت ئ���ه وه ی له باره ی هێ���زی ئێرانی���ی هێناوه ت���ه خاک���ی کوردس���تان، ده ڵێت "رۆژێکی ئه وه نده دور نیی���ه ت���ا بیرچوبێت���ه وه ، ئه وه خه ڵکی کوردس���تان ده توانێت حوکم بدات، ئه و س���ه رده مه ش به سه رچو که

مێژو ته نها له الیه ن ده س���ه اڵتدارانه وه بنوسرێته وه ".

هه روه ها ده ڵێت "هه رکه سێک کاتێک تاوانه که نابه ج���ێ ده کات، کارێک���ی چه ند گه وره و زه قیش بێت پاساوی بۆ ده هێنێته وه ، ئه وه سروشتی ژیان وایه . پارتی ده بێت به دوای ئه و پاس���اوانه دا بگه ڕێت که باری خ���ۆی له ناو مێژودا

سوک بکات".ئاوێن���ه په یوه ن���دی ک���رد به چه ند پارت���ی لێپرس���راوێکی به رپ���رس و دیموکرات���ه وه ب���ۆ زانین���ی بۆچونی ئه وان له و ی���اده دا، به اڵم هیچ کامیان ئاماده نه بون له و باره یه وه قسه بکه ن.

ئ���ه وان رایانگه یاند که قس���ه کردن ل���ه و روداوه له ئێس���تادا که الیه نه کان له گفتوگۆو لێکنزیکبونه وه دان، خزمه ت ناکات و پێویست نییه ، "ئێمه خه ریکه له ت ده بینه وه جارێکی تر، ئه وه ی 96 ناگه ڕێته وه ، ده بێت خه می رۆیش���ت و

ئاینده مان بێت".مه کته بی کارگێ���ڕی به ختیار، مه ال سیاسیی یه کێتی نیشتمانی کوردستان دوێن���ێ له الپ���ه ڕی تایبه ت���ی خ���ۆی له فه یس���بوک نوس���یبوی "دەبێ لەم رۆژەدا كە )31(ی ئابەو )31(ی ئابیش، لەكۆتایی برین���ی نەتەوەییە قوڵترین س���ەدەی بیس���تەمدا، تەنها دەمەوێ ، لەم یادە دڵتەزێن���ەدا، ئەوەندە بڵێم: ئاییندەشدا، لەئێس���تاو ئومێدەوارم..

هی���چ هۆكارێكی سیاس���ی، ناوخۆیی، دەرەكی، حزبی و كەس���ایەتی.. نەبێتە وەك���و )31( ی هاوپێناوی مای���ەی، ئ���اب، لەت���ەك هی���چ داگیركەرێك���ی

كوردستاندا."ناوه ندیش ئه نجومه ن���ی هه روه ه���ا ل���ه وه ی جگ���ه له به یاننه مه یه ک���دا روداوه که ی له قوربانیانی سه ره خۆشی 31 ئ���اب ک���رد، ه���اوکات داوای���ان له په رله مان���ی کوردس���تان کرد "وه ك مه رجه عی بااڵی ئاس���ایی و ش���ه رعی گه لی كوردستان هه ڵوێستێكی فه رمی بنوێنێت له پێناو پاشه كشه ی هێزه كانی

توركیا له سنوری پارێزگای دهۆك".ئارێ���ز عه ب���دواڵ رایگه یان���د که ئه و روداوه تا ئێس���تاش کاریگه ریی ماوه و به هۆی 31ی ئاب���ه وه چه ندین خه ڵک تائێستاش کراون و ش���وێن بێس���ه رو

چاره نوسیان نادیاره .هه روه ها ده ڵێت "بۆشاییه که ی نێوان یه کێتی و پارتی له شه ڕه که ی 31ی ئاب ئه وه نده گه وره بو، بێگومان س���ێبه ری به سه ر دو ئیداره یی و بیرکردنه وه یانەوە

ماوه ".ئه ندام���ه ی ئ���ه و له کۆتاییش���دا س���ه رکردایه تی یه کێتی له وه اڵمی ئه و پرس���یاره ی ئایا ئه و روداوه به خیانه ت ده زانێت، ده ڵێت "من وه ک خۆم به ڵێ 31ی ئ���اب به خیانه تێکی نیش���تمانی

گه وره ی له بیرنه کراوه ده زانم".

سۆسیالیست:

ئەم پێنج الیەنە قۆرخكارییەكی

سیاسییان لەكوردستان دەستپێكردوە و

لەلیژنە و دانیشتنەكانی پێشوشیان بەشداریمان

نەكردوە و خواده کا ئەوان بگەنە ڕێكەوتن ئەو كاتە

ئێمە گرفتمان نابێت

مه ال به ختیار:31ی ئاب، قوڵترین

برینی نەتەوەییە لەكۆتایی سەدەی

بیستەمدا

زه حمه تکێشان:

دەبێت دانانەوەی بارزانی

ببەسترێتەوە به هەمواركردنەوەی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم. بەشێوەیەك

كە بەیەكجاری هەرێم لەو كێشەیە

دەرباز بكرێت

ئێمه خه ریکه له ت ده بینه وه

جارێکی تر، ئه وه ی 96 رۆیشت و

ناگه ڕێته وه ، ده بێت خه می ئاینده مان

بێت

شیوعی:

ئەگەر لەكۆبونەوە پێنج قۆڵیەكاندا

بڕیاری درێژكردنەوەی ویالیەتی بارزانی بۆ دو ساڵی دیكە درا ئەوكاتە چاوەڕوانی هەڵوێستی حزبی

شیوعی بن و لەپەرلەمانیش قسەی

خۆمان دەبێ

5(493( سێشه ممه 2015/9/1 هەنوکە

منااڵنی‌به‌رپرسانی‌کورد‌له‌کام‌زانکۆ‌جیهانییه‌کان‌ده‌خوێنن؟تاڵه بانییه کان له به ریتانیاو بارزانییه کان له ئه مه ریکا بڕوانامه به ده ستده هێنن

ئا: رێنوار نه جم

هه رچه نده له کوردستاندا چه ندین زانکۆ هه یه ، به اڵم به ده گمه ن کوڕو

كچی سه رکرده کان و به رپرسه بااڵکان له و زانکۆیانه ده خوێنن، به ڵکو بۆ به ده ستهێنانی بڕوانامه ، ڕوده که نه

ناودارترین و باشترین زانکۆکانی ئه وروپاو ئه مه ریکا.

جگه له زانکۆ حکومییه کان، له هه رێمی کوردستاندا زیاد له 14 زانکۆی ئه هلیش هه یه ، که به شێکیان هه ر ئه و به رپرس و سه رکردانه خاوه ندارێتی ده که ن و خۆیان راسته وخۆ سه رپه رشتیی ده که ن، به اڵم ئاماده نین کوڕو کچه کانی خۆیان بخه نه ئ���ه و زانکۆیانه ، به ڵک���و به تێچویه کی زۆر ڕه وان���ه ی که ش���خه ترین و گرانترین

زانکۆکانی جیهانیان ده که ن.هه رچه ن���ده ده س���تکه وتنی زانیاریی له س���ه ر خێزان و مندااڵنی به رپرس���ان کارێک���ی زه حمه ته و تا بۆی���ان بکرێت زانیارییه کان له رای گشتیی ده شارنه وه ، به اڵم ئاوێنه هه ندێک زانیاریی له باره ی ئه و زانکۆو واڵتانه ی کوڕوکچی به رپرس و س���ه کرده بااڵکانی هه رێمی کوردستان

تێیدا خوێندویانه کۆکردوه ته وه .

تاڵه بانییه کان بڕوانامه کانیان به ریتانییه

خوێندن���ی ته واوکردن���ی دوای ئاماده ی���ی، قوب���اد تاڵه بان���ی، کوڕی سه رۆک کۆماری پێشوی عێراق جه الل ئ���اره زوی بۆ بواری تاڵه بانی، به هۆی کارش���التۆن له کۆلێژی ئه ندازیاری���ی، له ئه مه ری���کا دبلۆم���ی له ئه ندازیاری���ی دواتریش به ده س���تهێناوه ، ئوتومبێلدا به کالۆریۆسی له ئه ندازیاریی میکانیکیدا له به ریتانی���ا کینگس���تۆن له زانک���ۆی به ده س���تهێناوه . ئێستا قوباد تاڵه بانی وه ک جێگ���ری س���ه رۆکی ئه نجومه نی

وه زیرانی حکومه تی هه رێم کارده کات.به هه مان ش���ێوه کوڕه ک���ه ی دیکه ی

تاڵه بان���ی، پاڤێ���ڵ تاڵه بانی���ش ک���ه زیاتر که سێکی س���ه ربازییه ، له یه کێک

له زانکۆکانی به ریتانیا خوێندویه تی.

کوڕه که ی ئه میریش له به ریتانیا ماسته رو دکتۆرای وه رگرتوه

عه لی باپیری ئه میری کۆمه ڵی ئیسالمی، به هه مان شێوه ی سه رکرده کانی دیکه ی هه رێمی کوردستان، منداڵه کانی له زانکۆ ئه وروپا پێش���که وتوه کانی به ناوبانگ و خوێندویه ت���ی. یه کێ���ک له کوڕه کان���ی ئه می���ری کۆمه ڵ که ن���اوی محه مه ده و ته مه نی 28 س���اڵه ، له یه کێک له زانکۆ ن���اودارو پێش���که وتوه کانی به ریتانی���ا

ماسته رو دکتۆرای خوێندوه .کوڕێک���ی ک���ه عه بولڕه حمانی���ش دیکه ی عه لی باپیره به هه مان ش���ێوه

له زانکۆیه کی به ریتانیا ده خوێنێت.

منداڵه کانی نه وشیروان مسته فا سه ریان به زانکۆکانی کوردستاندا نه کردوه

رێکخه ری گش����تیی بزوتنه وه ی گۆڕان، نه وش����یروان مس����ته فا خاوه نی دو کوڕو کچێکه و سه رجه میان له زانکۆکانی ده ره وه ی کوردس����تان خوێندنیان ته واوکردوه . چیا نێوده وڵه تییه ئابوریی به ش����ی ده رچوی له كۆلیژی ئیمپڕیال له به ریتانیا. هه روه ها کوڕه که ی دیکه ی، نما، له زانكۆی هارڤارد، هاوشێوه ی برا گه وره که ی به شی ئابوری ته واوکردوه . كچه كه ی رێکخه ری گش����تیی بزوتنه وه ی گۆڕانیش له كۆلیژی ئیمپریالی

به ریتانیا به شی پزیشكی ته واوکردوه .

بارزانییه کان حه زیان له زانکۆکانی ئه مه ریکایه

به ش����ێوه یه کی بارزان����ی، نه وه کان����ی گش����تیی ل����ه ده ره وه ی واڵت ده خوێن����ن و

بۆ ئه و مه به س����ته ش زانکۆکانی ویالیه ته یه کگرتوه کانی ئه مه ریکا هه ڵده بژێرن.

مه سرور بارزانی کوڕی مه سعود بارزانی که ئێستا پۆستی راوێژکاری ئه نجومه نی ئاسایش����ی هه رێمی کوردس����تانی هه یه ، خوێندنگای ئاماده یی له واڵتی ئێران ته واو کردوه ، دوای راپه ڕین چوه ته شاری له نده ن و له وێ بۆ ماوه ی یه ک س����اڵ کۆرس����ێکی زمان����ی ئینگلیزیی خوێندوه ، دواتریش بۆ به ده س����تهێنانی بڕوانامه ی به کالۆریۆس، رو له پایته خت����ی زلهێزترین واڵتی جیهان ده کات و له زانکۆی ئه مه ریکیی له واشنتۆن

دراساتی نێوده وڵه تی ده خوێنێت.کوڕی س����ه رۆکی حکومه ت����ی هه رێمی کورس����تان، نێچیرڤ����ان بارزانی که ناوی ئیدریسه له ئێس����تادا رێکخراوێکی به ناوی ڕوانگه هه یه ، قۆناغی خوێندنی ئاماده یی له خوێندنگایه ک����ی ئه وروپی����ی خوێندوه و

واڵت ل����ه ده ره وه ی زانک����ۆ ئێس����تاش ده خوێنێت.

منداڵه کانی ئه مینداری یه کگرتو، جیاوازن

محه مه د کچه کان����ی ک����وڕو هه رچ����ی فه ره جی ئه مینداری گش����تیی یه کگرتوی به پێچه وان����ی کوردس����تانه ، ئیس����المی س����ه رکرده کانی دیکه وه له زانکۆکانی ناو هه رێمی کوردستان خوێندویانه . محه مه د ف����ه ره ج کوڕێکی هه یه به ناوی موس����لیم که له زانک����ۆی هه ولێر خوێندویه تی و هه ر له ن����اوه وه ی کوردس����تانیش بڕوانام����ه ی ماسته ری به ده س����تهێناوه . به هه مانشێوه کوردس����تان له زانکۆکانی کچه کانیش����ی

ده خوێنن.کوڕی سه اڵحه دین به هادین، ئه مینداری به ناوی ئیس����المی یه کگرتوی پێش����وی

ئه ی����وب، له یه کێک له زانکۆ ئه وروپییه کان خوێندویه تی و هه ر له وێش ده ژی.

بابه ته که پاره زۆرییه ئه ندامی په رله مانی کوردستان، عه لی حه مه ساڵح هۆکاری ئه وه ی گه ڕانده وه بۆ پاره زۆریی ئه و به رپرس و سه رکردانه ، ئه و به ئاوێنه ی راگه یاند "ئه گه ر ئه و به رپرسانه پاره یان زۆر نه بێت، خه رجییه کی ئه وه نده زۆر ناک����ه ن له ناردن����ی منداڵه کانیاندا بۆ

ده ره وه ی واڵت".په رله مانتاری س����ابر عیزه ت هه روه ها کوردس����تان پێی وایه که له کوردس����تاندا زانکۆی باش و خراپیش هه یه ، "ئه گه ر ئه و به رپرسانه بیانه وێت ده توانن منداڵه کانیان له زانکۆ باش����ه کان بخوێنن، به اڵم ئه وان خه رجییه کی زیاتر ده که ن و منداڵه کانیان

ده نێرنه زانکۆکانی جیهان بۆ خوێندن".

هه رچه نده به شێک له زانکۆ ئه هلییه کان هه ر ئه و به رپرس و

سه رکردانه خاوه ندارێتی ده که ن و

خۆیان راسته وخۆ سه رپه رشتیی ده که ن به اڵم ئاماده نین کوڕو

کچه کانی خۆیان بخه نه ئه و زانکۆیانه

ئا: شیار محه مه د

جانتایه کی بچوکی به شانه وه یه و ترسێکی گه وره ش له دڵیدا، له رێگای

مه رگدایه به ره و مه رگ و به "گۆڕستانی سپی ناوه ڕاست"دا تێده په ڕن. ئه مه

بارودۆخی زۆرینه ی کۆچبه رانی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاسته به ره و ئه وروپا.

له کاتێکدا ده یان و س����ه دان الش����ه ی به زیندویی و ده ری����ادا له نێو کۆچبه ران مردوی����ی ده دۆزرێن����ه وه ، کۆمه ڵ����گای نێوده وڵه ت����ی بێده نگ����ه له ئاس����ت ئه و مه رگه سات و شااڵوی کۆچه دا که له دوای جه نگ����ی جیهانیی دوه مه وه بێ وێنه یه و

پێناچێت به م زوانه کۆتایی بێت.300 هه زار کۆچبه ر له سه ره تای کانونی دوه می ئه مساڵه وه به ده ریای ناوه ڕاستدا تێپه ڕیون، له و ژماره یه 2500 که س����یان به مردوی����ی له که ناراوه کان����ی ئه وروپادا دۆزراونه ت����ه وه . 200 ه����ه زار کۆچب����ه ر گه یش����تونه ته یۆنان و 110 هه زاریش بۆ ئیتاڵیا، له کاتێکدا له ته واوی ساڵی 2014

ئه و ژماره یه 219 هه زار کۆچبه ر بوه .ژم����اره ی کۆچبه رانه هێش����تا ئ����ه و قوربانیانی که ناره کانی لیبیای تێدانییه ، که دو به له م غه رق بون و تا ئێس����تا 76 ئاماژه ته رم دۆزراونه ته وه ، راپۆرته کان ب����ه وه ده که ن که ئ����ه و دو به له مه 500 کۆچبه ری تێدابون و ڕوه و ئه وروپا ڕێیان

کردوه .هه ر له هه فه ته ی پێش����ودا هه واڵێکی دڵته زێنی کۆچبه ران به خێرایی روناکیی باڵوبوه وه ، هاواڵتیاندا میدیاکان و به ناو ئه ویش دۆزینه وه ی ته رمی 71 کۆچبه ر بو له ئوتومبێلێکی بارهه ڵگردا له نه مسا، پ����ێ ناچێ����ت کۆچب����ه ران چ رێگ����ه ی وش����کانی و چ به ڕێگه ی ئاوییدا، به خت

یاوه ریان بێت.

له گ����ه ڵ به رده وامی ئاگ����ری جه نگ و عێ����راق و له س����وریاو ملمالنێکی����ان ناوچه کان����ی دیکه ، کۆمس����یۆنی بااڵی په ناب����ه ران له نه ت����ه وه یه کگرت����وه کان رایده گه یه نێت که وا چاوه ڕوان ده کرێت نزیک����ه ی 3 هه زار هاواڵتی رۆژانه بگه نه مه قدۆنی����ا له مانگه کان����ی داهاتودا، که 700 منداڵیان له گه ڵدایه ، زۆرینه ش����یان ئه و س����وریانه ن که له جه نگی ناوخۆی

واڵته که یان هه ڵهاتون.راکردوه کان له واڵتی خۆیانه وه له مردن بۆ مردن راده ک����ه ن، یاخود بۆ ژیانێکی پڕ له چه رمه سه ریی، نرخه که ی ده گاته 5 هه زار یۆرۆ، بۆ گه یاندنی منداڵه کانیان

بۆ ئه وروپای ئارام.

له گه ش����تێکدا ک����ه چه ن����د رۆژێ����ک ده خایه نێ����ت دور له ئ����او و خ����واردن و ته نان����ه ت هه ندێ����ک ج����ار ه����ه واش، بازرگانه کانی مرۆڤ ته نانه ت کۆچبه ران له هه ناسه ش مه حروم ده که ن، زۆرینه یان له که شتیی شه حندا به ره و ئه وروپا کۆچ ده که ن که ش����یاوی به کارهێنانی مرۆڤ

نییه .ب����ه و پێی����ه ی ته نه����ا 4 کیلۆمه ت����ر دورگه ی دوره ، تورکیاوه له که ناره کانی ک����وس له یۆن����ان، رێژه یه ک����ی به رچاو ده گرێت، له خۆ س����وریی له په نابه رانی ئه وان رۆحی خۆیان ده خه نه سه ر له پی ده ستیان و سواری به له مه کان ده بن و ئه و دورگه یه وه ک خاڵی سه ره تای ئه وروپا

وه هایه بۆ ئه وان. گوزه رانی خراپی په نابه ران له سڕبیا ره نگه هه ر زو ئه و وێنه یۆتۆپییه ی ئه وان بۆ ئه وروپا له خه یاڵی خۆیاندا کێشاویانه ورده ورده کاڵ بکات����ه وه ، ئه وان له وێ له سه ر شه قام و پارکه کانی ئه و واڵته رۆژ به شه و ده س����پێرن و شه و رۆژ ده که نه وه له چاوه ڕوان����ی ئه وه ی واڵتێکی ئه وروپی

وه ریان بگرێت و پێشوازیان لێ بکات.

"هیچ کۆتاییه ک نازانم بۆ کۆتاییهێنانی ئه و مه رگه ساته " یه کێک له و به ر پرسانه ی کۆمس����یۆنی په ناب����ه ران وا ده ڵێ����ت و به رده وامبونی توندوتیژییه کان له عێراق و س����وریا گوزه رانی خراپ����ی په نابه رانی

دیکه له تورکیاو ئه رده ن و لوبنان، وه ک به ڵگه یه ک بۆ قسه کانی ده هێنێته وه .

نێوده وڵه تی لێبوردن����ی رێکخ����راوی قه یرانی ئێستای په نابه ران به "خراپترین" وه س����فده کات له دوای جه نگی جیهانیی دوه مه وه ، ئه وان ئام����اژه به "بێباکیی و گه له کۆمه کێ"ی س����ه رکرده کانی جیهان ده ک����ه ن ک����ه دۆخه که ی����ان به ئه م����ڕۆ گه یان����دوه . جموجۆڵه ش����ه رمنانه کانی کۆمه ڵ����گای نێوده وڵه ت����ی تا ئێس����تا نه یتوانیوه ش����تێکی ئه وت����ۆ بۆ دۆخی

خراپی ئه و کۆچبه رانه بکات.ئ����ه و رێکخ����راوه له راپۆرتێکی����دا که له ژێر ناونیش����انی "قه یرانی په نابه رانی بێباکی����ی ک����ه پیالنێ����ک جیه����ان..

ده یگێڕێت" ئاماژه ی����ان به وه کردوه که پشتگوێخستنی س����ه رکرده کانی جیهان ب����ۆ دۆزی په ناب����ه ران وایک����ردوه که ملیۆنان هاواڵتی له ژیانێکی سه ختدابن و

هه زارانیشیان گیان له ده ستبده ن".له گ����ه ڵ هه وڵ����ه نێوده وڵه تیی����ه کان بۆ چاره س����ه ری کۆچک����ردن، به اڵم تا ئێس����تا یه کێتی ئه وروپ����ا ناتوانێت ئه و مه رگه ساته کۆنترۆڵ بکات، رێکخراوێکی ئه وروپی بۆ چاودێریکردنی س����نوره کان ئاش����کرایکردوه که ژم����اره ی کۆچبه ره نایاساییه کان به رێژه ی 250% زیادیکردوه له مانگی کانونی دوه م و ش����وباتی ساڵی 2015 به ب����ه راورد به هه م����ان دو مانگی

ساڵی رابردو.

کۆچبه‌ران..‌سوپایه‌کی‌بێده‌نگده ریای سپی ناوه ڕاست ده بێت به گۆڕستانی سپی ناوه ڕاست

پشتگوێخستنی سه رکرده کانی

جیهان بۆ دۆزی په نابه ران وایکردوه

که ملیۆنان هاواڵتی له ژیانێکی

سه ختدابن و هه زارانیشیان گیان

له ده ستبده ن

چیا نه وشیروانقوباد تاڵه بانیئیدریس بارزانیعه بدولڕه حمان باپیر

ژماره ی کۆچبه ره نایاساییه کان به رێژه ی 250% زیادیکردوه

په‌رله‌مان(493( سێشه ممه 662015/9/1 parlaman.awene@gmail.com

کۆبونەوەی ٨/١٩ی پەرلەمان ئەنجامەکەی

چی بو؟ ئه بو كاروان

پرسی س����ەرۆکایەتی هه رێم، هەرێمی کوردستانی بەرەو قەیران ب����رد، لەئەنجامی ملمالنێی حزبەکان و ئەو چارەسەرکردنی بەمەبەس����تی ڕێککنەکەوتنیان قەیرانە، کۆبون����ەوەی ٦/23ی پەرلەمان کە هەندێ الیەن بەشۆرش����یان دەزان����ی و میحوەرەکەی تریش بەکودەت����ا، ئێم����ەش الی خۆمان����ەوە چەندین جار دوپاتمان کردەوە کە ئەوە نەکودەتایەو نەشۆڕشیشە، بەڵک����و کۆبونەوەیەک����ی ئاس����ایی پەرلەم����ان بوە، خوێندنەوەی یەکەم بۆ پرۆژەکانیش لەکۆبونەوەکەدا هاندەرو یارمەتیدەر بو بۆ ئەوەی کۆبونەوەی حزب و الیەن����ە سیاس����ییەکان ئەنجامبدرێت، بەمەبەس����تی قورتاربون لەو کێش����ەیە، واتە 23 حوزیران کە ئێمە بوینە هەوێنی س����ەرکەوتنی کاریگەری باشی کردە سەر ئەوەی الیەنەکان بەگوڕوتینەوە کاری هاوبەش

ئەنجام بدەن.کاتێک نزیکبوینەوە لەکۆبونەوەی ٨/19 هەوڵەکان چڕت����ر بونەوەو مەترس����یەکان و دڵەڕاوکێی جەماوەر زیاتر بو، تا کار گەیشتە ئەوەی د.برهم صالح پرۆژە پێشکەش بکات و مەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتمانی ڕەزامەن����د بێت لەس����ەری و دواتری����ش ڕای جیاوازی دروست کرد، هەروەها بارودۆخەکە وای فەرزکرد کە پارتی دیموکراتی کوردس����تان پرۆژەیەک پێشکەش بکات و بەشێکی پرۆژەکەش جێی ڕەزامەندی الیەنەکان بێ����ت ، رۆژی ٨/1٨ کۆبون����ەوەی فراوانی حزبەکان UN بەئامادەبونی بەرپرس����انی ئەمریکاو بەرتیانیاوبەڕێوە چ����و بەبێ بەش����داری بزوتن����ەوەی گۆڕان، گفتوگۆی فراوان کرا لەس����ەر ئەو پرس����ە، دواتریش پێنج الیەنەکە بەهەمان شێوەو تاکو شەشی بەیانی ٨/19 گفتوگۆیان کردو ڕێکەوتن لەسەر ئەوەی داوا لەپەرلەم����ان بکرێت کۆبونەوەک����ە دوابخات تا ڕۆژی

یەکشەممە.س����ەرۆکایەتی دەس����تەی ئاماژەپێکردنە جێ����ی پەرلەمان کۆبونەوە لەسەر چۆنێتی دواخستنی بەاڵم لەسەر شێوازی دواخستنەکە ڕیکنەکەوتن، دواتریش سەرۆکی فراکس����یۆنەکان کۆبونەوە بەهەمان شێوە کە هەموان لەگەڵ دواخس����تنیدا بون دیسان ناکۆک بون لەس����ەر شێوازی دواخس����تنەکە،دواتر لەڕێگەی کۆکردنەوەی 3٧ واژو کە تەنها فراکس����یۆنی پارتی ب����ەس بو بۆ ئەو دواخس����تنە بەاڵم لەس����ەر ئەوەی واژوەک����ە ببرێتە ناو هۆڵ����ی پەرلەمانەوە بۆ ئەوەی

دەنگی لەسەر بدرێت ڕێکنەکەوتن.لێرەدا ڕونتر دەڵێم چەندین بژار هەبو بۆ چۆنێتی دواخستنی ئەو کۆبونەوەیە لەسەر ڕۆشنایی بڕیاری کۆبونەوەی 5 حزبەکە یان دەس����تەی سەرۆکایەتی پەرلەمان یان یاداش����تی سەرۆکی فراسیۆنەکان یان کۆکردن����ەوەی واژوی 3٧ پەرلەمانت����ار لەدەرەوەی کۆبونەوەکە. بەاڵم پەنا برا بۆ خراپترین بژار ئەویش چون بۆ ناو هۆڵی پەرلەمان بەبێ ئەوەی ڕێککەوتنی لەسەر بکرێت، ئایا باشتر نەبو دەستەی سەرۆکایەتی دواخس����تنەکەی بڕیاری لەبەیاننامەیەکدا پەرلەمان بدایەو تیێدا ئاماژە بەبارودۆخی کوردس����تان بکرایە و هۆکاری ئ����ەم قەیرانەی ڕونبکردایەتەوەو فش����ار بۆسەر حزبەکان و هەڕەشە لەپەرلەمانتاران و چەندین ش����ێوازی نەگونجاوو هەڕەشەی دو ئیدارەیی و شەڕی ناوخۆو ب����واردان بەپارت����ی بۆ ئ����ەوەی زیاتر بێتە پێشەوەو مانەوەی پرۆژەکە وەک کارتی فشار باشتر نەبو ، دیسان دەڵێم ئەو کارەی ئەنجام درا خراپترین

بژاردەو ئەنجامی هەبو لەوانە،کێش����ەی بۆ یەکگرتو دروس����ت کرد کە .1

فراکسیۆنەکەیان بون بەدو بەشەوە.2. ئ����ەو کۆبونەوەیە ڕای جی����اوازی لەناو یەکێتی دروس����ت کردو دواتری����ش لەنێوان یەکێتی و گۆڕان ساردبونەوەو درزێک دروست بو تا ڕادەیەک.

3. هێرش����ی ئیعالم����ی لەنێوان گ����ۆڕان و یەکگرتو بەرپابو.

4. هێرش����ی ئیعالمی لەنێ����وان یەکگرتو و کۆمەڵی ئیسالمی بەهەمان شێوە.

5. لەباربردن����ی پ����رۆژەکان بەه����ۆی ئەو کۆبونەوەیەوە.

بەڕێکەوتن����ی کۆبونەوەی����ە ئ����ەو .٦س����ەرجەم فراکس����یۆنەکان بوایە براوەو دۆڕانی لێ

نەدەکەوتەوە.لەکۆتایی����دا دەڵێم رێ����گا راس����تەكە ئەوەیە "5" حزبەكە بگەنە ئەو بڕوایە، دەس����تبەرداری سیاسەتە هەڵەكانی����ان ب����ن، تێك����ڕاو بەهەمو ح����زب و الیەنە سیاس����یەكان و پێكهاتەكان، كار لەسەر نەخشەرێگا راستەكە بكەن، ئەویش تێپەڕاندنی ملمالنێی ناراست و زیانبەخش����ەكانە، لەجێگایدا چەسپاندنی بنەماكانی كۆدەنگی نیش����تمانی و یەكڕیزی و ی����ەك دەنگیە، بۆ ڕوبەڕوبونەوەی هەمو پرس و بابەتە گرنگ و هەستیارو نیشتمانیەكان، لەسەرویانەوە پرسی هەمواركردنەوەی

یاسای سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان.

له‌په‌رله‌مانه‌وه‌

گۆشه‌یه‌کی‌تایبه‌ته‌‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ینوسن ئا: ئیمان زه ندی

ئه مڕۆ 9/1 پشوی یاسایی په رله مان كۆتایی دێت و به كۆمه ڵێك قه یرانه وه خولی نوێ ده ست پێده كات،

په رله مانتارانیش رای جیاوازیان هه یه بۆ ئه م خوله ، به وه ی په رله مان به هۆی پرسی سه رۆكایه تی

هه رێمه وه بوه ته دو به ره وه ، په رله مانتار عه لی حه مه ساڵح پێیوایه ئه م خوله جیاوازترو چاالكتر

ده بێت له پێشوتر له بواری چاودێریكردن وه ك لێپرسینه وه و پرساندنی وه زیره كان، په رله مانتارێكی

فراكسیۆنی یه كگرتوش ده ڵێت "به هۆی ئه وه ی ئێستا په رله مان بوه به دو به ره وه ، ئه م خوله

جیاوازتر ده بێت له پێشوتر".

له ب���اره ی ئه وه ی ئایا یه كه م كاری په رله مان دوای پش���و چی ده بێت، عل���ی حمه س���اڵح په رله مانتار له فراكس���یۆنی گۆڕان ب���ۆ ئاوێنه وتی "ده س���ته ی س���ه رۆكایه تی په رله م���ان به رنام���ه بۆ ئ���ه و كاره داده ڕێژێت ویه كه م كار له خولی نوێی په رله مان دیاری ده كات، چونكه هه ر دانیشتنێك بكرێت له هه ر ڕۆژێكدا له وكاته دا په رله مان به رنامه ی ئه و ڕۆژه داده ڕێژێت، ئه گین���ا ئه مه په یوه ن���دی به په رله مانتارانه وه نییه ، به اڵم ئێمه به رده وام به دوای چاره س���ه ردا ده گه ڕێین

بۆ كێشه كان".عه لی حه مه س���اڵح وتیش���ی "جیاوازییه كه ی ئه م خوله ی نوێی په رله مان له پێش���وتر، ئه وه یه چاالكتر ده بێ���ت له ب���واری چاودێ���ری وه ك لێپرس���ینه وه و

پرساندنی وه زیره كان".له ئێستادا جگه له بونی په رله مان بۆ دو به ره ، هه ر به هۆی پرسی سه رۆكایه تی هه رێمه وه كێشه له نێوان س���ه رۆكی په رله مان و جێگره كه ی كه گۆڕان و پارتین دروس���تبوه ، عه لی له وباره یه وه وتی"ئه و كێشه یه ی كه له نێوان س���ه رۆكی په رله مان و جێگره كه یدا هه یه په یوه ندی به ئێم���ه وه نییه و هی���چ كاریگه رییه كی له س���ه ر كاری په رله مان نابێت، چونكه په رله مانتار به دواداچ���ون بۆكێش���ه كان ده كات نه ك س���ه رۆكی

په رله مان".له باره ی ئ���ه وه ئایا یه ك���ه م كاری په رله مانتاران ئه وه نابێت كه بانگهێشتی سه رۆكی حكومه ت بكه ن به وه ی ده وترێت سه ره ڕای ئه و هه مو قه یرانه ، كه چی بۆ ماوه ی دو مانگه ده وامی نه كردوه ، حه مه س���اڵح وتی "بۆ ئه و مه به س���ته هیچ زانیارییه كمان النییه ، به اڵم له ماوه ی پێشودا بانگهێشتی نێچیرڤان بارزانی سه رۆكی حكومه ت و ئاشتی هه ورامیوه زیری سامانه سروشتییه كانیش���مان ك���رد، له وكات���ه دا كۆمه ڵێك پرس���یاری ئاڕاس���ته كراو ئه وانیش وه اڵمیان هه بو، به اڵم وه اڵمه كان نادروست بون، بۆیه بۆ خولی نوێ

بانگێشت ده كرێن بۆ لێپرسینه وه ".هاوكات فه خره دی���ن قادر س���كرتێری په رله مان پێیوایه مه سه له كه یه ك به ره و دو به ره نییه و ده ڵێت "پێش ئه م پرسه ی س���ه رۆكایه تی هه رێم په رله مان له كه شێكی ئارامدا بوه و چه ندین پرۆژه یاسا هه بوه

به بێ كێشه كارو گفتوگۆی له سه ر كراوه ".وتیش���ی "ل���ه 9/1 په رله م���ان خول���ی پای���زه ی

ده س���تپێده كات و كۆمه ڵێ���ك پرۆژه یاس���او بابه تی گرنگی له به رده س���تدایه ، ئیت���ر ئه ندامانی په رله مان ئازادن له گ���ه ڵ كام پرۆژه و كام م���ادده ن و ده نگی پێده ده ن ی���ان نا، هه رچه ن���ده په رله مانی ئه مجاره

په رله مانی نمونه ییه ".له باره ی ئه وه ی ده وترێت به هۆی جیاوازییه كانه وه ئه م خوله ی نوێی په رله مان گه رموگورش���تر ده بێت، سكرتێری په رله مانی ده ڵێت "راسته له سه ر پرسێكی دیاریكراو كه سه رۆكایه تی هه رێمه چوار فراكسیۆنی گ���ه و ره ی په رله مان یه ك بۆچونی���ان هه یه و پارتی و كه مه نه ته وایه تیی و ئایینیی���ه كان بۆچونێكی تریان

هه یه ، ئه گینا به و شێوه یه نییه كه دو به ره بن".له ب���اره ی كاریگه ری كێش���ه ی نێوان س���ه رۆكی په رله مان و جێگره كه ی ، وتی "بڕوا ناكه م كێش���ه یه دروست ببێت و رای جیاواز له هه مو شوێنێكدا هه یه ، به اڵم به هیواین رای جیاوازه كان په كی یاس���ادانان و

كاری په رله مان نه خه ن".س���كرتێری په رله م���ان ئاماژه به وه ش���ده كات كه له خولی پاییزه یدا په رله مان كار له س���ه ر دو بابه تی هه نوكه ی���ی ده كات، كه ئه وانی���ش داواكاری لیژنه ی ده ستوره بۆ درێژكردنه وه ی ماوه كه یان بۆ 90 رۆژی تر، هه روه ه���ا بابه تی پرۆژه ی هه م���واری په یڕه وی

ناوخۆی په رله مان.هاوكات به وته ی ش���ێركۆ جه وده ت په رله مانتاری فراكس���یۆنی یه كگرتوبه هۆی ئه وه ی ئ���ه م خوله ی په رله م���ان كه جی���اوازی هه یه له پێش���وتر به وه ی په رله مان بوه به دوب���ه ره وه ، واتا دوبۆچونه له گه ڵ دو بنه م���ا كه ئه مانه وه اڵم���ی خۆیانیان هه یه ، هه ر بیروبۆچونی په رله مانتارێ���ك ه���ه ر فراكس���یۆنه و

خۆیانیان هه یه .له ب���اره ی یه كه م كاری په رله مان له دوای پش���وه فراكس���یۆنی په رله مانتاره ی ئ���ه و یاس���اییه كه ی ، یه كگرتوی ئیس���المی ده ڵێت "یه كه م ده ستپێكردنی كاری په رله مان و ئه جندای كۆبونه وه كان، سه رۆكایه تی

په رله مان دیاری ده كات".له باره ی كێش���ه ی نێ���وان س���ه رۆكی په رله مان و جێگره ك���ه ی، ج���ه وده ت ئه وه ش���ی وت "هیوادارین س���ه رۆكی په رله مان و جێگیری س���ه رۆكی په رله مان متمانه و په یوه ندی له نێوانیاندا بگه ڕێننه وه و یه كڕیز و ته باب���ن له په رله م���ان تاوه ك���و كاره كان به باش���ی ب���ڕۆن و ئه نجامبدرێن، چونكه ئه م���ه له به رژه وه ندی

گشتیدایه ".ده وترێت په رله مان له وكاته دا به هێزو گه رموگوڕه كه ناكۆكی له نێ���وان الیه نه كان و فراكس���یۆنه كاندا هه بێ���ت، په رله مانتاره كه ی یه كگرت���و له و باره یه وه وتی "سروش���تی په رله مان وایه و ناكۆكی و جیاوازی بیروبۆچون���ی تێده كه وێت، یه كێك له نیش���انه كانی په رله مان كه به هێزییان ده س���ه لمێنێت، ئه وه یه كه بۆ ئه م خوله نوێی���ه زیندوبونه وه یه كی پێوه دیاره

له بیروبۆچونه كاندا".شێركۆ وتیشی "له سه ره تای خولی نوێی په رله مان كار بۆ ئه وه ده كرێت وه زیری سامانه سروشتییه كان

بانگهێشت بكرێت بۆ لێپرسنه وه ".به وت���ه ی ئ���ه و په رله مانتاره له خول���ی نوێدا كار له سه ر ئه و پرۆژه یاسایانه ده كرێت كه خوێندنه وه ی یه كه میان بۆ ك���راوه و هه ندێكی تریان خوێندنه وه ی

بۆ نه كراوه .پێش پرس���ی س���ه رۆكایه تی هه رێم، فراكسیۆنه زۆرینه كان���ی ن���او په رله م���ان له س���ه ر زۆر بابه ت و پرس و پرۆژه یاس���ا هاوڕاو هاوبیر بون و هیچ كێشه و ناكۆكیییه ك له نێوانیاندا دروست نه بوبو وه ك ئه وه ی

ئێستا له ئارادایه .له وباره یه وه قادر ره زگه یی په رله مانتارله فراكسیۆنی سه وز ڕایگه یاند به ره كانی ناو په رله مان كاریگه رییه كی نه رێنی هه بوه له سه ر متمانه ی نێوان فراكسیۆنه كان، وتی "ئه و په یوه ندییانه ی پێش���تر هه بون تاڕاده یه ك له نێ���وان دو په رله مانت���ار یاخ���ود په رله مانت���اران

به گشتی كاڵبوه ته وه ".

س���ه باره ت به ده س���تپێكی كاری په رله م���ان كه س���ه رۆكی بانگهێش���تكردنی گوایه باس���ده كرێت، حكومه ت و وه زیری س���امانه سروشتییه كان ده بێت، ئه و په رله مانتاره ی فراكسیۆنی سه وز وتی "ده رباره ی نێچیرڤان بارزانی س���ه رۆكی حكوم���ه ت كه له م كاته قه یراناویی���ه دا ماوه ی دو مانگ���ه ده وامی نه كردوه ، ئه م���ه به ته نها پرس���یاری په رله مان نیی���ه ، به ڵكو ئه وه پرسیاری خه ڵكیش���ه ، چونكه كاری سه رۆكی زیات���ر پێشكه ش���كردنی خزمه تگوزارییه حكومه ت

به هاواڵتیان، نه ك كاری حزبی و ده وام نه كردن".

٩/١ پشوی په رله مان كۆتایی دێت و خولی پایزه ی ده ستپێده كات"به هۆی بونی به دو به ره وه ، ئه م خوله ی په رله مان جیاوازتر ده بێت له خوله كانی پێشوتر"

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

پرسی سه رۆكایه تی هه رێم و پرۆژه یاساكانی، په رله مان و گۆڕه پانی سیاسی كرد به دو به ره وه و به ره ی پارتی و به ره ی گۆڕان و یه كێتی و كۆمه ڵ و یه كگرتو، كه هه رچه نده كۆبونه وه ی نائاسایی

بۆ خوێندنه وه ی دوه می له سه ر ئه نجامدرا، به اڵم نیسابی یاسایی دانیشته كه ته واو نه بو، بۆیه

كۆبونه وه كه دواخرا، به و هۆیه وه ئێستا پارتی پێیوایه چیتر ئه و پرۆژه یاسایه كۆتایی پێهاتوه و

مردوه و ده بێت پرۆژه ی دیكه ی له سه ر ئاماده بكرێت و بخرێته به رنامه ی كاره وه .

ئه بوبه ك���ر هه ڵه دن���ی س���ه رۆكی له وباره ی���ه وه كوردس���تان له په رله مانی یه كگرت���و فراكس���یۆنی رایگه یاند كه پرۆژه ی هه مواری یاسای سه رۆكایه تی هه رێم خوێندن���ه وه ی دوه می بۆ نه كراوه ، بۆیه وه ك خۆی ماوه ت���ه وه و هه ر كاتێ���ك په رله مانتاران داوا له س���ه رۆكایه تی بكه ن، ئه وا په رله م���ان ده رباره ی ئه و پرس���ه كۆده بێته وه و خوێندن���ه وه ی دوه می بۆ

ده كات.ئ���ه و په رله مانت���اره ی یه كگرتو پێیوایه ئێس���تا په رله م���ان چاوه ڕوانی الیه نه كانه بگه ن به س���ازان و رێككه وتن، ئه گه ر گه یش���تنه رێككه وتن له سه ر ئه و پرس���ه ، ئه وا ده ینێرنه په رله مان و خوێندنه وه ی بۆ

ده كرێت و ده كرێت به یاسا.ئه وه ی ده بینرێت ئێس���تا په رله مانی كوردس���تان بێده نگی نواندوه و تۆپه كه ی خس���توه ته گۆڕه پانی الیه نه سیاس���ییه كانه وه ، چاره س���ه رێك بۆ پرسی

س���ه رۆكایه تی هه رێم بدۆزنه وه و بگه ن به سازان، بۆ ئه وه ی دواتر پرس���ه كه بهێنرێته په رله مان و رێكاره

یاساییه كانی بۆ ئه نجام بدرێت.له به رامب���ه ردا فه رح���ان جه وه���ه ر په رله مانتاری فراكس���یۆنی پارتی راپی پێچه وانه ی هه یه و پێیوایه كه به پێ���ی په یڕه وی ناوخۆ دوای ئه وه ی نیس���ابی یاس���ایی ته واو نه بو بۆ خوێندنه وه ی دوه م له س���ه ر پرۆژه ی هه مواری یاس���ای سه رۆكایه تی هه رێم، ئه وا

كۆتایی پێهاتوه و پرۆژه كه مردوه .فه رح���ان جه وهه ر وتی "ئه م پرۆژه یه ی ئێس���تای هه مواری یاس���ای س���ه رۆكایه تی هه رێ���م ته واو بو كۆتای���ی ه���ات، ده چێته ئه رش���یفه وه ، هه ر كاتێك الیه ن���ه كان گه یش���تنه رێككه وتنی سیاس���ی، ئه وا پرۆژه یه ك���ی دیكه ی هاوبه ش له س���ه ر هه مان پرس ئاماده ده كرێت و ده درێته س���ه رۆكایه تی په رله مان و ده یخات���ه به رنامه ی كاره وه بۆ خوێندنه وه ی یه كه م و دواتر ره وانه ی لیژنه ی یاس���ایی ده كرێت بۆ كردنی به ڕاپۆرت، ئینجا ده درێته وه به سه رۆكایه تی په رله مان ب���ۆ ئاماده كاریكردن بۆ خوێندنه وه ی دوه م، ئه مه ش به پێی په یڕه وی ناوخۆ له چۆنێتی پێشكه ش���كردنی

پرۆژه یاسا".پرۆژه یاساكانی پرسی سه رۆكایه تی هه رێم له گه ڵ راپۆرتی كۆتایی هه م���ان پرس، له ماوه ی دو مانگی رابردودا زۆرترین مشتومڕو ناكۆكی له سه ر دروستبوه و گه رمترین بابه تی نێو گۆڕه پانی سیاسی و راگه یاندن و

الیه نه كان بوه .هاوكات به هار مه حمود ئه ندامی لیژنه ی یاس���ایی و په رله مانت���ار له فراكس���یۆنی گ���ۆڕان به پێچه وانه ی په رله مانتاره ك���ه ی پارت���ی ئاماژه ب���ه وه ده كات كه

پرۆژه كه وه كو خ���ۆی ماوه ته وه و له هه ركاتێكدا بێت داوا له س���ه رۆكایه تی په رله مان ده ك���ه ن كۆبونه وه و

خوێندنه وه ی دوه می بۆ بكرێت.ل���ه دوای كۆبونه وه ی نائاس���ایی په رله مان له 19ی

ئاب، س���ه رۆكی په رله مان یوسف محه مه د رایگه یاند كه "كۆبونه وه كه به كراوه یی ماوه ته وه و پرۆژه یاسای هه مواری س���ه رۆكایه تی هه رێ���م له هه ر كاتێكی تردا بێ���ت ده رباره ی كۆده بن���ه وه و تێیده په ڕێنن"، به اڵم تائێستا به هۆی مشومڕه كان له سه ری هێشتا كۆتایی

پێنه هاتوه و پرۆژه كه وه ك خۆی ماوه ته وه .ئ���ه و په رله مانتاره ی گۆڕان نه یش���ارده وه كه ئه و پرسه په یوه س���ته به په رله مانه وه ، به اڵم الیه نه كان پێیانباش���بوه بزانن س���ه ره تا ده گه ن به ڕێككه وتن له سه ری، ئه گه ر نا ئه وا په رله مان پرسه كه یه كالیی

ده كاته وه و ده یكات به یاسا.به ه���ار مه حمود ده ڵێ���ت "من پێموای���ه ئه مه ی الیه ن���ه كان ده یك���ه ن جۆرێك���ه له یاری سیاس���ی كه له نێوان یه كتردا ده یكه ن و ئیراده یه كی سیاس���ی نییه بۆ كۆتاییهاتن به م قه یرانه ی دروستیان كردوه بۆ هه رێمی كوردس���تان و خه ڵكیان پێوه س���ه رقاڵ

كردوه ".په رله مانتاره كه ی یه كگرتو ئه و وته یه ره تده كاته وه كه به پێی په یڕه وی ناوخۆی په رله مان ئه و پرۆژه یاسایه كۆتایی پێهاتبێت و ده ڵێ���ت "خوێندنه وه ی دوه م بۆ پرۆژه یاساكه ته نها دواخراوه ، به هۆی ئه وه ی نیسابی یاسایی په رله مانتاران ته واو نه بو، بۆیه هه ر كاتێكی

تر ده توانرێت دانیشتنی له سه ر بكرێت".له ئێستاداو پاش دانیش���تنی نائاسایی په رله مان له سه ر ئه و پرسه له 19ی ئاب، الیه نه سیاسییه كانی به شدار له ده سه اڵت به ناوبژیوانی ئه مریكاو به ریتانیاو نه ته وه یه كگرتوه كان ش���ه ش كۆبونه وه یان له س���ه ر پرس���ی س���ه رۆكایه تی هه رێم ئه نجامداوه و تائێستا

نه گه یشتونه ته چاره سه ری كۆتایی.

پارتی پێیوایه پرۆژه یاسای سه رۆكایه تی هه رێم كۆتایی هاتوه و گۆڕانیش ده ڵێت پرۆژه كه وه كو خۆی ماوه ته وه

خوێندنه وه ی دوه م بۆ پرۆژه یاساكه ته نها

دواخراوه ، به هۆی ئه وه ی نیسابی یاسایی

په رله مانتاران ته واو نه بو، بۆیه هه ر كاتێكی تر ده توانرێت دانیشتنی

له سه ر بكرێت

له سه ره تای خولی نوێی په رله مان كار بۆ ئه وه ده كرێت وه زیری سامانه سروشتییه كان بانگهێشت بكرێت بۆ

لێپرسنه وه

7 (493( سێشه ممه 2015/9/1 عێراق

قاسمی سلێمانی ، حاجی قاسم، ژه نرال فه یله قی فه رمانده ی س���لێمانی ، قاسمی قودس���ی س���ه ر به س���وپای پاس���داران، ن���اوی جه نگاوه رێكه كه ل���ه الی خه ڵكی عێ���راق و كوردس���تان و س���وریا و لوبنان هێنده ی س���ه ركرده كانی خۆی���ان ناودارو ناس���راوه ، برایه ك���ی ژیان���ی تایبه تی بۆ ئاژانس���ی "فارس"ی ئێرانی ده گێڕێته وه و ده ڵێت "حاجی قاس���م پیاوێكی به سۆزو

میهره بانه ".

گشتی به ڕێوه به ری سلێمانی سوهرابی زیندانه كانی تاران و برای قاسمی سلێمانی ئاماژه ب���ه وه ده كات كه "حاجی قاس���م ته نها ك���وڕی خێزانه ك���ه ی ئێمه یه نییه ، به ڵكو كوڕی هه م���و واڵته كه مان و رۆڵه ی

هه مو شیعه كانه ".س���وهراب ك���ه س���ه باره ت به رابردوی قاسمی س���لێمانی ده دوێت، ئاماژه به وه ده كات كه "خێزانه كه یان له 5 خوش���ك و برا پێكهاتون، گه وره كه یان خوشكێكیانه ك���ه ته مه نی 60 س���اڵه و حاجی قاس���م

ناوه نجیانه ".ئ���ه و ده ڵێت "ئێمه خه ڵكی ئوس���تانی كشتوكاڵكردن و خه ریكی باوكم كرمانین،

جوتیاریی ب���و، خێ���زان و بنه ماڵه كه مان عه ش���ائیریی بو، هه ڵبه ته م���ن و حاجی

سلێمان له شاری كرمان كۆچمان كرد".ده ش���ڵێت "كه من چومه پۆلی پێنجی س���ه ره تایی ، چومه الی ئه و كه كارمه ندی فه رمانگه ی ئاو ب���و، له بیرم دێ من و دو كوڕی پورم و قاس���می س���لێمانی پێكه وه

له ژورێكی كرێدا ده ژیاین".ناوبراو باس له وه ده كات كه قاس���می سلێمانی ئه و كاته كاری بۆ فه رمانگه یه كی ئاو ده كردو پاشان سه ریكرده وه رزشكردن و یاری كاراتی و راهێنه ری له شجوانیش بو. له كاتی س���ه رهه ڵدانی شۆڕشی ئێرانیشدا یه كێك بو له رێكخه رانی خۆپیشاندانه كان.س���وهراب كه حه وت س���اڵ له قاسمی "كاتێ���ك ده ڵێ���ت بچوكت���ره ، ب���رای سوپای پاس���داران دامه زرا حاجی قاسم په یوه ندی به جێهێشت و ئاوی فه رمانگه ی كرد به س���وپای پاس���دارانه وه ، یه كه مجار س���ه ر به لیوای )تۆڵه ی خ���وا( بو، دوای به ره كانی له خولێكدا چوه مه ش���قكردنی شه ڕی ئه هواز له دژی سوپای عێراق، وه ك جێگری فه رمانده ی گ���وردان جه نگا، كه فه رمانده ی گوردانه كه بریندار بو، قاسمی س���لێمانی به رپرس���یاریه تی گوردانه كه ی

له ئه س���تۆ گ���رت و دواتری���ش به فه رمانی عه لی خامه نه ئی رابه ری كۆماری ئیسالمی ئێران، فه رمانده ی���ی فه یله قی "قودس"ی

پێبسپێردرا".به پێی گێڕانه وه ی س���وهراب، قاس���می زۆری به رپرس���یاریه تی س���لێمانی پێس���پێردراوه و رۆڵێكی گرنگ���ی هه بوه ئێران نائه منیه كان���ی له دامركاندن���ه وه ی دوای كۆتایهاتنی جه نگی هه شت ساڵه ی

عێراق و ئێران.قاس���می س���لێمانی ك���ه به مدوایی���ه گه وره ی وێنه یه ك���ی نیوزی���وك گۆڤاری له به رگه كه یدا داناوه و له س���ه ری نوسیوه "قاس���می س���لێمانی له عێراقدا به جه نگ له دژی ئه مه ریكا ده س���تیپێكردو ئێس���تا س���وهرابی تێكده ش���كێنێت"، داع���ش ده ڵێ���ت "ماوه یه ك له مه وب���ه ر پارێزگاری پێشووی كرمان س���ه ردانی باوكمی كردو پێی���وت: ده زانی���ت كوڕه كه ت���ان چه ند ناوی ده رك���ردوه و )ئیس���تیكبار( چه ند لێی ده ترس���ێت؟ باوكم وتی : من س���ه رم له ئێوه س���وڕده مێنێت قسه ی وا ده كه ن! پارێزگاری كرمانیش وتی : بۆچی ؟ باوكم پێیوت: كوڕه كه م س���ه ربازێكی ویالیه ته و ئه وان له ئیسالم ده ترسن نه ك له كوڕه كه ی

من، حاجی سلێمان هێماو سه ربه رزییه بۆ كۆماری ئیسالمی و شیعه ".

س���ه باره ت به ژیانی تایبه ت���ی و خێزانی قاس���می س���لێمانیش، ده ڵێ���ت "حاجی س���لێمان دو ك���چ و دو ك���وڕی هه یه كه س���یانیان خه ریك���ی خوێندن���ن، یه كێك ك���ردوه و هاوس���ه رگیریی له كچه كان���ی كوڕێكیشی هاوس���ه رگیری له گه ڵ كچێكی مندا كردوه و مانگێك له مه وبه ر دوانه یه كیان بوه . زاواكه م كه كوڕی قاسمی سلێمانیه كاری ئ���ازاد ده كات و بازرگانه و خه ریكی

فرۆشتنی به روبومی كشتوكاڵییه ". سه باره ت به په یوه ندی قاسمی سلێمانی له گ���ه ڵ مندااڵن���ی ش���ه هیدان، ده ڵێ���ت "ئه وه نده حاجی س���لێمان له گه ڵ منداڵی شه هیدان میهره بانه كه منداڵه كانی خۆی

حه سودییان پێده به ن".هه روه ها ده ڵێت "حاجی قاسم سلێمانی كاتێك���ی كه م���ی له گ���ه ڵ خێزانه كه ماندا به سه ربردوه ، به اڵم به وپه ڕی دڵسۆزییه وه چاودێ���ری هه مومانی ك���ردوه تا خۆمان

پێگه یاندوه ".ده شڵێت "تا كه سێك له نزیكه وه حاجی قاسم نه بینێت باوه ڕ ناكات چه ند به سۆزو

میهره بانه ".

قاسمی سلێمانی .. له كارمه ندی فه رمانگه ی ئاوه وه بۆ فه رمانده ی سوپای پاسداران

پرۆفایل

ئا: شاهۆ ئه حمه د

نوێنه رانی كورد له به غدا پێیانوایه بڕیار و چاكسازیه كانی سه رۆك وه زیرانی عێراق سه ركه وتو نابێ�ت، له به رئه وه ی پێشێلكاری ده ستوری كردوه و ئامانجی

سیاسی له پشت ئه و بڕیارانه وه هه ن.

عێراق نوێنه رانی ئه نجومه نی ئه ندامی له فراكسیۆنی یه كێتی ، محه مه د عوسمان عه ب���ادی چاكس���ازیه كانی له ب���اره ی "كه مكردنه وه ی راگه یان���د به ئاوێن���ه ی بریكاره كان و جێگره كان و وه زاره ته كان و كۆمه ڵێك چاكس���ازی تر شتێكی باشه به وه ی ئه و پاره یه ده چێته وه خه زێنه ی ده وڵه ت، به اڵم هه م���و ئه و بڕیارانه له م كاته دا و په له كردنی لێیان زۆر به ئاسانی بواری جێبه جێكردنه وه ، چونكه ناچێته له دونیا نه بوه حكومه تێك له 33 وه زیره وه بیكه یت���ه 22 وه زیر هه م���و جێگره كان البه ری���ت هه روه ها چه ندی���ن به ڕێوبه ر و راوێژكار و بریكار البه ریت ئه گه ر كارێكی له وش���ێوه یه به یه كجار بكرێ���ت په رچه كرداره كه ی به هێزتر ده بێت، جگه له وه ش ناوچه كانی له زۆرب���ه ی ئێس���تا تاك���و عێراق خۆپیش���اندان به رده وامه ئه وه ش نیش���انه ی ئه وه یه بڕی���اره كان نه چۆته

بواری جێبه جێكردنه وه ".ناوبراو ئاماژه ی به وه ش كرد كه وا "هه ر كاتێ���ك بڕیار ده رچ���و ده بێت جێبه جێ بكرێت ئه گه ر وانه بو كێش���ه دروس���ت ده كات، بۆی���ه ئه و بڕیاران���ه ی عه بادی ده ریكردوه كۆمه ڵێك ناڕه زایی دروس���ت بوه به وه ی ئه مریكا و به ریتانیا و به شێك له حزبه سیاسیه كانی عێراق ناڕازین به و بڕیارانه ، هه روه ه���ا كوردیش له هه ندێك له و بڕیارانه ناڕازیه ، له به رئه وه ی به ناوی چاكس���ازیه وه كۆمه ڵێك پۆستی له كورد س���ه ندوه ته وه "،ئ���ه و وتی "كۆمه ڵێ���ك ئامانج له چاكس���ازیه كانی عه بادی هه یه كۆمه ڵێك چاكس���ازیه وه به ناوی له وانه وه رگرته وه ت���ه وه ، له ك���ورد پۆس���تی له ناو ته س���فیه كردنی سیاسی هه روه ها ش���یعه دا به تایبه تی مالیكی ، هه ر بۆیه ئه نجامی چاكسازیه كانی عه بادی كه وتنی

حكومه ته كه یه تی ".په رله مانت���اری ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق له فراكسۆنی زه رد عه ره فات ئه كرم له باره ی س���ه ركه وتنی چاكس���ازیه كانی عه ب���ادی بۆ ئاوێنه وتی "هه رگیز عه بادی نابێت، س���ه ركه وتو له چاكس���ازیه كانی له به رئ���ه وه ی پێش���ێلكاری ده س���توری ك���ردوه هه روه ها س���ازانی نیش���تیمانی تێكداوه ، جگه له وه ش بڕیاره كانی دیراسه

نه كردوه و زۆر په له ی تێدا كردوه ئێمه ش وه ك���و ك���ورد هه ندێك له و چاكس���ازیه پشتگیری ده كه ین و هه ندێكی تری دژی بۆ ئه گه ر چاكس���ازی ده وه س���تینه وه . به رپرسه كه بێت و گه نده ڵی نه هێش���تی كوردی���ش بێت ئ���ه وا ئێمه پش���تگیری ده كه ی���ن ،ب���ه اڵم ئه گه ر بۆ ته همیش���ی په رله مان و هه ڵوه ش���اندنه وه ی ك���ورد و گۆڕینی ده س���تور بێت ئێمه دژی ده بین

."ناوبراو ئاماژه ی به وه كرد كه وا "به پێی ئه و هه نگاوانه ی عه بادی هاویش���تویه تی ئه وه م���ان ده رهاویش���ته كان هه م���و پێده ڵێن كه وا چاكس���ازیه كانی عه بادی بۆ به هێزكردنی ش���یعه گه رایه له عێراق، چونكه ب���ه و بڕیارانه كورد زه ره رمه ندی یه كه م بوه و سونه كانیش به هه مان شێوه ، هه ربۆیه له ماوه ی رابردوش خۆپیشاندان هه ر هه بو داواكاری بۆ چاكس���ازی هه ر هه بو عه ب���ادی نه یكرد، ب���ه اڵم كاتێك مه رجه عی ش���یعه هاته س���ه ر خه ت ئه وا هێڵی س���وره و ده بێت به قس���ه ی بكرێت مه رجه عی هه ركاتێك پێمانوایه ئێمه ش دین���ی ته داخولی سیاس���ه ت بكات ئه وا واڵت ب���ه ره و ئاراس���ته یه كی ئایدولۆژی ده چێت ئه وه ش مه ترسێكی گه وره له سه ر پاش���ه ڕۆژی عێراق، هه ربۆی���ه به رده وام بونی عه بادی له س���ه ر ئه و چاكسازیانه

واڵت به ره و دابه ش بون ده بات".

په رله مانت���اری گ���ۆڕان له ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق تاڤگه ئه حمه د له باره ی چاكسازیه كانی عه بادی ئه وه ی بۆ ئاوێنه رونكرده وه كه وا "ئه و بڕیارانه ی عه بادی ده ریكردوه به هیچ ش���ێوه یه ك چاكسازی نی���ه ، به ڵك���و ته نها به ڕێكردن���ی كاته و له وه رقه كانیه تی ، یه كێك كه مكردنه وه ی له به رئه وه ی ئه گ���ه ر بمانه وێت له واڵتێك كه پڕ بێت له فه س���اد و گه نده ڵی ده بێت له رێگای پالنی ستراتیژی و دیبلۆماسیانه بێینه پێش���ه وه یه كێك له و چاكسازیانه ده بێت بكرێت بواری ئابوری به ره و پێش بڕوات هه روه ها ش���ه فایه ت له دۆس���یه ی ن���ه وت هه روه ها خاڵێكی ت���ر هه یه زۆر ده یانه وێت له ئێس���تا ئه وی���ش گرینگه میلیشیا به جۆرێكی تر دروست بكه ن بۆ نمونه كۆمه ڵێك ناوی ده نێن حه ش���دی ش���ه عبی دواتر ناوی ده نێن حه ش���دی نیشتیمانی هه مو ئه وانه له چاكسازیه كانی

عه بادی نیه ".ناوب���راو ره خن���ه ی ئ���ه وه له عه بادی ده گرێت ب���ه وه ی ماوه ی���ه ك راوێژكاری مالیكی بوه و بۆ ماوه ی چوار س���اڵیش س���ه رۆكی لیژن���ه ی دارایی ب���وه بۆچی له و ماوه یه نه یتوانیوه ئه و چاكس���ازیانه بكات ئێس���تاش ده یه وێت ده سه اڵتێكی دیكتاتۆری له واڵت په یڕه و بكات، وتیشی "عه بادی زۆر جار ده یویس���ت ته داخول زۆرجار بكات و كوردس���تاندا له هه رێمی

ده ی���وت ده بێ���ت كوردیش چاكس���ازی بك���ه ن، به اڵم ئێم���ه قبوڵ���ی ئه وه مان نه كردوه خۆمان چاكس���ازی له ناو ماڵی خۆمان ده كه ین، ره نگه س���ه رقاڵ بونی ك���ورد به كێش���ه ی س���ه رۆكایه تیه وه ش

به هه ل بزانێت".په رله مانتارێكی یه كگرتو له ئه نجومه نی ئ���ه و پێیوای���ه عێ���راق نوێنه ران���ی چاكس���ازیانه ی عه بادی شه قام دروستی كردوه ، له به رئه وه ی چه ند ساڵه مه رجه عی شیعه كان هه یه و عه بادیش خۆی له ساڵی 2003ه وه پۆس���تی هه بوه بۆچی ئه وكات په رله مانتاری ن���وری نه یكردوه ،ع���ادل یه كگرتو وتی "ئه گ���ه ر مالیكی گه نده ڵی ژم���اره ی���ه ك بێ���ت كه وات���ا عه بادیش گه نده ڵی ژماره دوه ، له به رئه وه ی خۆی له هه مو ده وره كانی تر به شدار بوه و هه ر گه نده ڵیه كیش بوبێت ئه ویش به ش���دار و ئێستاش ئه و چاكسازیه ی ئه و راگه یاندوه زیاتر له وتارێك ده چێت تا له وه ره قه یه كی یاسایی و ده ستوری هه روه ها بڕیاره كانی عه بادی به ش���ێكی ب���ۆ به تاڵكردنه وه ی جه ماوه ره ، هه روه ها به ش���ێكی تری بۆ

جێبه جێ كردنه ".ناوبراو ئام���اژه ی به وه كرد كه وا ئێمه پش���تگیری عه بادیمان كرد به بێ ئه وه ی هی���چ تێبینیم���ان هه بێ���ت له كاتێك���دا ده مانزان���ی زۆرب���ه ی جێبه جێ ناكرێت، پش���تیوانیمان بۆی���ه ده ش���ڵێت"ئێمه

لێكردوه ، له به رئه وه ی به ر مه قه س���ته كه نه كه وتوی���ن به وه ی كه وام���ان نه زانیوه عه بادی ده یه وێ���ت كورد په راوێز بخات، به ڵكو هه مو گورزه كه به ر شیعه و مالیكی

كه وتوه ".به ش���ێك له بۆچون���ی جی���اواز له په رله مانتاران���ی ئه نجومه نی نوێنه رانی عێراق سه رۆكی فراكسیۆنی كۆمه ڵ زانا رۆس���تایی پێیوایه عه بادی له به ش���ێك له چاكس���ازیه كانی س���ه ركه وتو ده بێت، ت���ری چاكس���ازییه له به ش���ێكی به اڵم بنه ڕه تی���ه كان پێویس���تی به ه���اوكاری كوتله سیاس���یه كان هه یه ئه وه ی ئێستا عه بادی ده یكات تاكڕه وانه بڕیار ده دات، هه ر بۆیه ره نگ���ه له داهاتودا گرفتی بۆ

دروست ببێت.ناوب���راو ئاماژه ی ب���ه وه ش كرد كه وا "چاكسازییه كانی عه بادی كۆمه ڵێك كه س ده گرێت���ه وه به تایبه ت���ی ئه وانه ی پێش حكومه ته كه ی به شدار بون وه كو مالیكی و ئه وان له به رئ���ه وه ی داروده س���ته كه ی ، س���ودمه ندی یه كه م ب���ون له داهاته كانی عێراق و هۆكاری گش���ت نه هامه تیه كانی عێراق بون، هه روه ها هه وڵده ده ن گرفت بۆ چاكسازیه كانی دروست بكه ن، به اڵم عه بادی پش���تیوانێكی باشی مه رجه عی بااڵو ش���ه قامی هه یه ئه گه ر له ئێس���تادا ئه نجامی نه دات ئ���ه وا بارودۆخێكی تری

بۆ ناڕه خسێت".

مه ترسی چاكسازیه كانی عه بادی .. تاكڕه وانه بڕیار ده دات

عه بادی زۆر جار ده یویست ده ستوه ربدات له هه رێمی

كوردستاندا بكات و زۆرجار ده یوت ده بێت كوردیش چاكسازی بكه ن، به اڵم ئێمه قبوڵی ئه وه مان

نه كردوه خۆمان چاكسازی له ناو ماڵی خۆمان

ده كه ین، ره نگه سه رقاڵ بونی كورد به كێشه ی

سه رۆكایه تیه وه ش به هه ل بزانێت

قاسمی سلێمانی رۆمانێکی مارکیز ده خوێنێته وه

خۆپیشاندانه کانی به غدا

ئابوری(493( سێشه ممه 2015/9/1 8

ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

وه ك پێشبینی ده كرێت تاكۆتایی ئه مساڵ نرخی نه وت بگاته 20 دۆالر، ئه مه له كاتێدایه هه رێمی كوردستان

له مانگی حه وته وه سه ربه خۆیی فرۆشتنی نه وتی راگه یاندوه و ئێستا ته نها پشتی

به و داهاته به ستوه ، به بێ ئه وه ی پێشبینی دابه زینی نرخی نه وتی كردبێت،

په رله مانتارێكیش ده ڵێت "له دابه زینی نرخی نه وت بۆ 20 دۆالر، له هه رێمی كوردستان به دڵنیاییه وه كاره سات

روده دات".

له ئێس����تادا هه رێمی كوردس����تان ته نها پش����تی به داهات����ی ن����ه وت به س����توه بۆ بژێوی ناوخۆ، به اڵم ب����ه ڕای ئابوریناس و س����ه رۆكی مونت����ه دای ئاب����وری هه رێ����م فه یس����ه ڵ عه لی دابه زینی نرخی نه وت بۆ 20 دۆالر ئه گه رێكی به هێزه و له س����ه ره تای قه یرانه كه وه پێش����بینیمان ك����ردوه ، بۆیه له م ئه گ����ه ره دا كه هه رێمی كوردس����تان ته نها پشتی به نه وت به ستوه ، توشی زۆر

نه هامه تی ده بێت.ئاب����وری مونت����ه دای س����ه رۆكی رونیده كاته وه كه هه ر واڵتێك سه رچاوه ی داهاته كان����ی هه مه ڕه نگ نه كات و پش����ت به یه ك سه رچاوه ی داهات ببه ستێت و ئه و سه رچاوه ی داهاته شی كۆنترۆڵه كه ی له ژێر ده س����تی خۆیدا نه بێت و له ژێر كۆنترۆڵی

بازاڕی نێوده وڵه تی����دا بێت، به دڵنیاییه وه ه����ه ر هه ڵب����ه زو دابه زێ����ك ل����ه و نرخه دا

كاره ساتی بۆ دروستده كات.كاتێك حكومه تی هه رێم به سه رۆكایه تی نێچیرڤ����ان بارزانی س����ه ربه خۆیی ئابوری هه رێمی كوردس����تان و فرۆش����تنی نه وتی راگه یاند نرخی نه وت زیاتر بو له 80 دۆالر، به اڵم بی����ری له وه نه كرده وه كه له ئه گه ری دابه زینی نرخی نه وت بۆ كه مترین ژماره ،

به دیلی هه یه یان نا.له وباره ی����ه وه ئ����ه و ئابوریناس����ه باس له وه ش����ده كات ك����ه نه وت پێ����ش ئه وه ی كااڵیه ك����ی بێ����ت، ئاب����وری كااڵیه ك����ی سیاسیشه و واڵتانی زلهێز یاری پێده كه ن، وتیش����ی "ره نگ����ه زۆر سروش����تیش بێت نرخی ن����ه وت بگاته خوار 20 دۆالر، به اڵم ئایا له به رامب����ه ر ئه وه دا چیت پێده كرێت و

پێموانیی����ه هه رێم����ی كوردس����تان هیچی پێبكرێت و هه نگاوێك بنێت كه كاریگه ری

ئه وه له سه ر خۆی كه م بكاته وه ".الی خۆیه وه به هه مانشێوه په رله مانتاری لیژنه ی وزه و س����ه رچاوه سروش����تییه كان فایه ق مس����ته فا ده ڵێت "حكومه تی هه رێم نه ك پێشبینی ئه وه ی نه كردوه نرخی نه وت دابه زێ����ت چی ده كات، به ڵكو پێش����بینی هیچی نه كردوه ، ته نان����ه ت نه وت به نرخه

گرانه كه شی داهاته كه ی دیار نییه ".ئه و وتیش����ی "نرخی نه وت به 45 دۆالره ئه ی به مش����ێوه یه یه ، گوزه ران����ی خه ڵك ئه گه ر دابه زێت بۆ 20 دۆالر به دڵنیاییه وه كاره س����ات روده دات، چونك����ه له الی����ه ك داهاتی تاك داده به زێت بۆ نیوه و له الیه كی تره وه به هانه یه كی تره ب����ۆ ئه و الیه نه ی ده ستیگرتوه به سه ر نه وتداو ئه وه نده ی تر

ده ستی به سه ردا ده گرێت".په رله مانتارێك����ی به هه مانش����ێوه له لیژن����ه ی وزه و فراكس����یۆنی پارت����ی س����ه رچاوه سروش����تییه كان به ی����ار تاهر ئاماژه به وه ده كات كه به دڵنیاییه وه ئه گه ر نرخی نه وت بگات����ه 20 دۆالر، كاریگه ری خراپی له سه ر ئابوری هه رێم ده بێت، بۆیه ده بێ����ت حكومه ت پش����ت به داهاتی تری وه كو گه ش����توگوزارو كش����توكاڵ و كه رتی

دیكه ببه ستێت نه ك به ته نها نه وت.به یار ده ش����ڵێت "پێش����تر پێش����بینی ئ����ه وه نه كرابو نرخی نه وت به وش����ێوه یه دابه زین به خۆیه وه ببینێت، شرۆڤه كاران و حكومه تیش وزه و لیژنه ی په رله مانتارانی ئه و پێشبینییانه ی نه كردبو كه نرخی نه وت دێته خواره وه ، كاتێك سه رۆكی حكومه ت و وه زیری س����امانه سروشتییه كانیش هاتنه

ئه و په رله مانتارێ����ك هی����چ په رله م����ان، پرسیاره یان نه كرد كه ئه گه ر نرخی نه وت

دابه زی چی ده كه ن".له وه ش����ده كات باس ئابوریناس����ه ئه و كه هه رێمی كوردس����تان له كێشمه كێش����ی له گه ڵ به غداو له كاتی بڕینی بودجه كه ی، دڵی به وه خ����ۆش بو نرخی نه وت به رزه و پێویس����تی به عێراق نابێت، بۆ ئه وه ی ئه و بۆشاییه پڕبكاته وه كه عێراق لێی بڕیوه ، ب����ه اڵم هه رێم توش����ی ئه وه ب����و كه %50 نرخی ن����ه وت هاته خواره وه ، به مه ش ئه و به رنامه یه ی ك����ه داینابو كه ئه گه ر رۆژانه 500 ه����ه زار به رمیل نه وت هه نارده بكات، ئینجا بۆش����اییه كه پڕده كاته وه ، به اڵم كه نرخ گه یش����ته خوار 50 دۆالر ده بێت یه ك ملیۆن به رمیل ده رهێنێت و هه نارده بكات، بۆیه پشتبه ستن به یه ك سه رچاوه ی داهات

ئه و كێشانه دروستده كات.په رله مانتاره ك����ه ی گۆڕان رونیده كاته وه كه پالنی وه زاره تی سامانه سروشتییه كان ئه وه بو تاوه كو كۆتایی 2014 هه نارده كردن ده گاته نزیك����ه ی 750-800 هه زار به رمیل له رۆژێكداو بۆ 2015ش بگاته یه ك ملیۆن، بۆی����ه ئه گه ر هه نارده كردن����ی یه ك ملیۆن به رمیل جێبه جێ بكرایه ، ئه وا له دابه زینی نرخه كه ی بۆ 20 دۆالریش قوراس����اییه كی ئه وتۆ دروس����ت نه ده ب����و، ئه مه ش نه كراو كه وته ژێ����ر ته مومژی ملمالنێی پرس����ی

سه رۆكایه تی هه رێمه وه .به وت����ه ی فه یس����ه ڵ عه ل����ی ملمالن����ێ

ناوخۆیی����ه كان رۆڵی هه ی����ه كه حكومه ت وه كو خ����ۆی هه ڵنه س����تێت به كاره كانی، هیچ ئێس����تاش حكوم����ه ت هه رچه ن����ده به رنامه یه ك����ی نییه ، ئه گ����ه ر هاتو نرخی نه وت داب����ه زی و بتوانێت روب����ه ڕوی ئه و

قه یرانه ببێته وه .رونیش����یده كاته وه كێش����ه كه ئه وه ی����ه له ن����او په رله مان و حكوم����ه ت و وه زاره تی پالندان����ان و س����امانه سروش����تییه كانیش ناوه ندی توێژینه وه ی زانستی بونی نییه ، كه توێژینه وه ی ئابوری و ستراتیژی ئه نجام بدات، به وه ی كێشه كان چییه و ئه گه ره كان چۆنه ، به اڵم حكومه ت نه گوێ ده گرێت نه

خۆیشی ئه و كارانه ده كات.له 23 ساڵی رابردودا حكومه ت نه یتوانیوه پیشه س����ازی و به بواره كان����ی گرنگ����ی كشتوكاڵ و گه شتوگوزار بدات، وه ك فایه ق مسته فا وتی "له ماوه ی ئه و چه ند ساڵه دا پیشه س����ازی و له ڕوی ئاب����وری ژێرخانی كش����توكاڵ و گه ش����توگوزاره وه هیچ كاری له س����ه ر نه كراوه ، بۆیه به یه ك دو س����اڵ و له م قه یرانه دا كه بونی هه یه و به شێكیشی ده ستكرده ، هیچی له سه ر ناكرێت، چونكه هه مو ئه و بوارانه پێویس����تی به بودجه یه و

بودجه ش بونی نییه .په رله مانتاره ئ����ه و وته كه یدا له كۆتایی وت����ی "ئه گه ر نرخی ن����ه وت دو ئه وه نده ی ئێس����تاش بێت، به اڵم داهات له ده ره وه ی یاس����ا مامه ڵه ی پێوه بكرێ����ت، هیچكات

بارودۆخ له مه ی ئێستا باشتر نابێت".

"به‌دابه‌زینی‌نرخی‌نه‌وت‌له‌هه‌رێمی‌كوردستان‌كاره‌سات‌روده‌دات"په رله مانتارێك: كاتێك حكومه ت سه ربه خۆیی ئابوری راگه یاند بیری له دابه زینی نرخی نه وت نه كرده وه

ئا: ئاراز محه مه د

له ئێستادا به هۆی پرسی سه رۆكایه تی هه رێم و قه یرانی دارایی و نه بونی موچه وه ،

ترس كه وتوه ته دڵی بازرگانانه وه و نایانه وێت سه رمایه كانیان بخه نه بازاڕه وه ، بازرگانێكیش باس له وه ده كات كه كێشه

ناوخۆییه كانی هه رێمی كوردستان كێشه ی بۆ دروستكردون، بۆیه بازرگانه كان

ده ترسن، ئه ندامێكی لیژنه ی بازرگانی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانیش ده ڵێت

" سه رمایه عاقڵه له هه ركوێ شه ڕ هه بێت هه ڵدێت، له هه رێمی كوردستانیش

سه رمایه دارو بزنسمانه كان بیر له وه ده كه نه وه پرۆژه كانیان له شوێنێكی ئارامدا

بێت".

حاجی شێرزاد قادر محه مه د بازرگانێكه زیاتر له مه رز په رویزخ���ان كاری بازرگانی ده كات ب���اس ل���ه وه ده كات ك���ه كێش���ه ناوخۆییه كانی هه رێم وه ك ش���ه ڕی داعش و قه یرانی دارایی و پرسی سه رۆكایه تی هه رێم، زۆر كێشه ی بۆیان دروستكردوه ، ئه و نمونه ده هێنێت���ه وه و ده ڵێت "بچوكترین كێش���ه ئه وه یه كه كاتێك ئێم���ه بارێك ده هێنین، به ه���ۆی كێش���ه یه كی له و ش���ێوه یه چه ند رۆژێك له مه رز ده مێنێته وه و نافرۆش���رێت، ی���ان ناتوانین ش���تومه كی زیات���ر بهێنین، له به ر ئه وه ی نه وه ك ره وشه كه زیاتر خراپ بێت، چونكه بازرگانان ده ترس���ن، ئه مه ش واده كات شمه ك له بازاڕه كاندا گرانترببێت".

ئه و بازرگانه وتیشی "پێش ئه م قه یرانه رۆژانه نزیكه ی 1000 بارهه ڵگری ش���تومه ك له جۆری خۆراك و كه ره س���ته ی بیناسازی و جلوبه رگ له م���ه رزی په روێزخانه وه ده هاته ن���اوه وه ی هه رێم، به اڵم ئێس���تا ته نها 300

بارهه ڵگر دێت". هاوكات حس���ێن ئه حم���ه د به ڕێوبه ری نێوده وڵه تی په رویزخان م���ه رزی گومرگی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێن���ه ده ڵێت "قه باره ی بازرگانی به شێوه یه كی به رچاو و یه كجار زۆر له هه رێمی كوردستان و له رێگه ی مه رزه كه ی

ئێمه وه كه میكردوه ".به ڕێوه به ری گومرگی مه رزی نێوده وڵه تی

هاتوچۆكردن���ی ب���ه راوردی په روێزخ���ان ئۆتۆمبێل���ی بازرگان���ی و بارهه ڵگر ده كات و نمونه ی ئ���ه وه ده هێنێته وه ك���ه له مانگی شه شی ئه مساڵدا بڕی 14 هه زار ئۆتۆمبێلی بازرگانی و بارهه ڵگر له رێگه ی ئه م مه رزه وه هاتوچۆیان كردوه ، به اڵم بۆ مانگی حه وت كه میك���ردوه بۆ هه ش���ت ه���ه زار، ئه وه ش پێمان ده ڵێت كه قه ب���اره ی بازرگانی زۆر

كه میكردوه ".نێوده وڵه تی مه رزی گومرگی به ڕێوبه ری په رویزخ���ان ئاماژه به وه ش���ده كات كه ئه و ئاماران���ه ته نه���ا ئاماری مانگی ش���ه ش و حه وته ، ده ڵێت "دڵنیام بۆ مانگی هه ش���ت كه متر بوه و زیاتر دێته خواره وه ، هه موشی په یوه ن���دی به قه یران���ی دارایی و ره وش���ی

سیاسی هه رێمی كوردستانه وه هه یه " .قه یران���ه سیاس���ی و ئابورییه كانی هه رێم به ته نها كاریگه ری نه بوه له سه ر بازرگانی، به ڵكو كاریگه ری له س���ه ر گه ش���تیارانیش هه ب���وه ، وه ك حس���ێن ئه حم���ه د وت���ی

"بۆنمون���ه له مانگ���ی شه ش���دا 147 هه زار هاواڵتی به مه به ستی گه شتوگوزار له رێگه ی ئه م مه رزه وه رۆیشتونه ته ده ره وه ی هه رێم، كه چی له مانگی حه وت كه مبوه ته وه بۆ 120 ه���ه زار هاواڵتی، ئۆتۆمبێل���ی بارهه ڵگریش له مانگ���ی شه ش���دا 13 هه زار ب���وه ، به اڵم له مانگ���ی حه وتدا كه مبوه ت���ه وه بۆ حه وت هه زار، به گشتی به هۆی قه یرانی سیاسی و ب���ازاڕ وه س���تاوه و بازرگانی ئابوریی���ه وه

كه میكردوه ".له به رامب���ه ردا رێكه وت زه ك���ی ئه ندامی لیژن���ه ی بازرگان���ی و پیشه س���ازی و وزه و له ئه نجومه نی س���ه رچاوه سروش���تییه كان پارێزگایی سلێمانی بۆ ئاوێنه ده ڵێت "ئه م قه یرانان���ه كاریگه ری هه بوه له س���ه ر بڕی ه���اورده ی بازرگانه كان ب���ۆ هه رێم، به اڵم له به رئ���ه وه ی ئێمه ته نها هاورده مان هه یه و هه نارده مان كه مه ئه وه كاریگه ریه كه ی زۆر ده رنه كه وتوه ، ته نها له س���ه ر ئه و ش���تانه ده ركه وت���وه ك���ه ش���تومه كی جوانكارین و

پێویس���ت نین بۆ ژیان���ی كۆمه ڵگا، به اڵم زۆرینه ی ئه و ش���تانه ی ك���ه بازرگانه كان ده یهێنن بۆ هه رێ���م له رێگه ی مه رزه كانه وه

شمه كی خواردنن .س���ه رهه ڵدانی كاریگ���ه ری له ب���اره ی قه یرانه كان���ی ش���ه ڕی داع���ش و دارای���ی و له س���ه ر هه رێم، س���ه رۆكایه تی پرۆس���ی ب���واری بازرگانی و خودی بازرگانه كان، ئه و ئه ندامه ی ئه نجومه نی پارێزگای س���لێمانی وتی "جاران ده یانوت س���ه رمایه ترسنۆكه له هه ر شوێنێك دڵنیا نه بێت هه ڵدێت، به اڵم ئێستا ده ڵێن سه رمایه عاقڵه له هه ركوێ شه ڕ هه بێت هه ڵدێت، له هه رێمی كوردس���تانیش س���ه رمایه دارو بزنس���مانه كان بی���ر ل���ه وه ده كه نه وه پرۆژه كانیان له شوێنێكی ئارامدا بێ���ت و ب���ۆ ماوه یه كی زۆرت���ر به رده وامبن له كارك���ردن، به اڵم قه یرانه كانی ئێس���تای هه رێ���م كاریگه ری خراپی هه بوه ، له س���ه ر پرسی بازرگانی و كاری بازرگانی له هه رێمی

كورستان .

جێگ���ری عه ب���دواڵ ش���ێخ ه���اوكات گه رمی���ان ئی���داره ی سه رپه رش���تیاری له لێدوانێدا بۆ ئاوێنه وتی "ئه و قه یرانانه ی كه باس���ده كرێن وه ك پرسی سه رۆكایه تی، ئ���ه وه قه یرانێكی كاتیی���ه و زۆر كاریگه ری له سه ر ئاڵوگۆری بازرگانی نه كردوه ، به ڵكو ئ���ه وه ی زۆر كاریگه ری له س���ه ر ره وش���ی بازرگانی هه بوه شه ڕی داعش بوه ، چونكه بڕێ���ك له ئاڵوگ���ۆری م���ه رزی په روێزخان له سنوری ئێمه له گه ڵ ناوچه كانی خواروی عێراق ب���وه و ئێس���تا به هۆی ره وش���ه كه

كه مبوه ته وه ".الی خۆیه وه ماجد عوس���مان س���ه رۆكی لیژنه ی بازركانی و پاراستنی ماف به كاربه ر له په رله مانی كوردستان ده ڵێت "قه یرانه كان كاریگه ریان به س���ه ر هه مو پرۆس���ه كانه وه هه بوه ، به اڵم به هۆی كێشه ی سه رۆكایه تیه وه ناتوانم هیچ ئامارێك ئاشكرا بكه م، چونكه ماوه یه كه لیژنه كه ی ئێمه هه ر كۆنه بوه ته وه ، به اڵم ب���ۆ نمونه كاتێك ناوچه كوردییه كان

له سنوری توركیا كێش���ه یان هه یه له نێوان په كه كه و توركیا، ئه وه بازرگانه كان ناتوانن ئیش���ی خۆیان وه ك خۆی بكه ن و قه باره ی

بارزگانی كه مده بێته وه ".ئ���ه و په رله مانتاره ده ش���ڵێت "پرس���ی س���ه رۆكایه تی هه رێ���م كاریگه ریه كی زۆری ب���ازاڕ دروس���تكردوه ، چونك���ه له س���ه ر س���اردبوه ته وه ده س���تیان بازرگان���ه كان له كاك���ردن و وه ك���و ج���اران كار ناك���ه ن و به ترس���ه وه ش���تومه ك ئاڵوگ���ۆڕ ده كه ن و س���یقه یان به ڕه وش���ه كه نییه و ده ترس���ن ره وش���ه كه به ره و خراپتر ب���ڕوات، ئه گه ر ره وشه كه ش به و ش���ێوه یه به رده وام بێت، ئ���ه وا خراپتری���ش ده بێت و ئ���ه وكات جگه له قه یران���ی سیاس���ی و دارای���ی و قه یرانی ئابوری���ش زی���اد ده بێت بۆ س���ه ر هه رێم، چونكه ش���مه ك كه مده بێت له ب���ازاڕه كان و قۆرخ���كاری دروس���تده بێت، بۆی���ه ره نگه بازرگانه كان شمه ك بش���ارنه وه ، ئه وانه ش

ده بنه وه به قه یران به سه رمانه وه .

قه یرانی دارایی و پرسی سه رۆكایه تی هه رێم كاریگه ری كردوه ته سه ر مه رزه كانیش

بازرگانێك:‌كێشه‌‌ناوخۆییه‌كانی‌هه‌رێم‌زۆر‌كێشه‌ی‌بۆ‌دروستكردوین

كاتێك سه رۆكی حكومه ت و وه زیری سامانه سروشتییه كان هاتنه په رله مان، هیچ په رله مانتارێك ئه و پرسیاره یان نه كرد

كه ئه گه ر نرخی نه وت دابه زی چی ده كه ن؟

كێشه ناوخۆییه كانی هه رێم وه ك شه ڕی

داعش و قه یرانی دارایی و پرسی

سه رۆكایه تی هه رێم، كێشه ی بۆ بازرگانان

دروستكردوهمه رزی په روێزخان

9 (493( سێشه ممه 2015/9/1 کۆمه‌اڵیه‌تی

ئا: باخان جەمال

رۆژبه رۆژ ئه و گه نجانه ی له هه رێمی کوردستاندا په نا ده به نه به ر

نه شته رگه ریی جوانکاریی له زیادبوندایه ، کچێک ئاشکرای

ده کات که له دوای چونی بۆ ئێران و بینینی کچانی ئه و واڵته بڕیاریداوه

نه شته رگه ریی جوانکاریی ئه نجامبدات، پزیشکێکیش ئاماژه بۆ ئه وه ده کات

که هه ردو ڕه گه زه که په نا بۆ ئه و نه شته رگه رییه ده به ن، "به اڵم

زۆرینه یان کچانن".

س���ەردانی ئێم���ە كات���ەی ئ���ەو ك���رد ئەهلیم���ان نەخۆش���خانەیەكی ژماره یه ک���ی زۆر له گەنج���ان له ڕاڕەوی نەخۆشخانەكە چاوەڕێی ئەوەیان دەكرد ت���ا ناویان بخوێنرێت���ەوە و بچنە هۆڵی نەشتەرگەری، كەنار که کچێکی ته مه ن 25 ساڵه یەكێك بو لەو كچانە هەرچەندە زۆر دودڵبو، ئه و که پیشه ی فه رمانبه ره ، بەئاشكرا ترس و دڵەڕاوكێ له ڕوخساریدا دەبین���را ك���ە ئایا نەش���تەرگەریەكەی بەدڵی خۆی دەبێت ی���ان نا، لەبارەی هۆكاری ئەنجامدانی نەشتەرگەرییەكەوە بۆ ئاوێنه دواو وتی "ئەو كاتەی گەشتم كرد بۆ ئێران كچەكانیان زۆرجوانبون و س���ەیرم ئەكردن لێویان بەرزبو، بۆیە بڕیارم دا لێوم بەرزكەمەوە كە ش���ێوەو زیاتر دەبەخشێت و تایبەتی جوانیەكی ئێس���تا لەوەش دەردەكەوی���ت، جگە

نه شته رگه ریی جوانکاریی مۆدێله ".ڕێژوانیش کچێکی دیکه یه و زۆرحەزی كردوە كە ڕوخسارێكی جوانی هەبێت، بۆیە بەردەوام بەدوای هەلێكدا گەڕاوە تا نەشتەرگەری جوانكاری ئەنجامبدات، كاتێك پزیش���ك پێی دەڵێت بۆئەوەی هەناس���ە بەباش���ی بدەیت پێویس���تە نەش���تەرگەری جی���وب بكەی���ت ئەوە بەهەلێك دەزانێ���ت و بڕیار دەدات و ئەو نەش���تەرگەرییە ئەنجام بدات "ئێس���تا زۆر له ڕوخسارم ڕازیم لوتم ڕێك و جوان

بوە".ڕێ���ژوان ك���ە تەمەن���ی 21 س���اڵەو خوێندكاری پەیمانگایە، بەپێكەنیینەوە وتی "چەندین كچی هاوڕێم بەهۆی ئەوەی ش���ێوەی منیان پاش نەشتەرگەرییەكە پ���ێ جوان بوە، ئەوانی���ش په نایان بۆ

ئه نجامدانی نەشتەرگەریی بردوه ."له كارمەندان���ی یەكێك���ە نی���از ب���ەدەم ئەهل���ی نەخۆش���خانەیەكی كاركردنەوە به ئاوێنه ی راگه یاند "ببینە لێرە چەند گەنجی لێیە زۆربەی ئەوانەی دێن���ە الم���ان ئ���ەو خوێندكارانەن كە دەرچ���ون له پۆلی دوان���زه و دەیانەوێت بەس���تایلێكی نوێ���وە بچن���ە زانك���ۆ. ئێم���ە لێ���رە زۆرترین نەش���تەرگەری

جوانكاریی ئەنج���ام دەدەین بەبەراورد بەنەشتەرگەرییەكانی تر".

پزیشكی نەشتەرگەری جوانكاری، د. ژیان لەبارەی هۆكاری بەرزبونەوەی ئەو ژماره ی ئه و که س���انه ی نه شته رگه ریی جوانکاریی ئه نجامده ده ن وتی "ئێس���تا ئەنجامدان���ی نەش���تەرگەری جوانكاری زۆرب���اوەو خەڵك زۆرئەنجامی دەدەن، بەتایبەت���ی ئەوانەی ئاس���تی بژێوییان ب���ەرزە و جگ���ە لەوەش بۆ ڕاكێش���انی

سەرنجی دەوروبەر و زیاتر دەركەوتن".ئەو پزیش���كە وتیش���ی "هەرچەندە نەش���تەرگەری ڕەگەزەك���ە ه���ەردو جوان���كاری ئەنج���ام دەدەن بەاڵم له 5 ك���ەس 4یان كچ���ن و تەمەنیان لەنیوان

20 بۆ 35 س���اڵیدایە، هەروەها جۆری ئه نجام���ی نەش���تەرگەرییەی ئ���ەو ده ده ن جی���اوازە وەك بچوكردن���ەوەو ڕێككردن���ەوەی ل���وت و بەرزكردنەوەی لێوو گەورە كردنی هەندێ شوێنی تری جەس���تە هەروەها بۆ ك���ەم كردنەوەی

كێشی لەش".ب���واری جوان���كاری ئەوپس���پۆڕەی كەس���ێك "كاتێ���ك ڕونیك���ردەوە دەس���تبەجێ دەكات س���ەردانمان نەشتەرگەری بۆ ئەنجام نادەین، ئەگەر كێشەی نەبێت هەوڵ دەدەین لەالیەنی دەرونییەوە یارمەتی بدەین و ئامۆژگاری بكەین ت���ا باوەڕ بكات، ب���ەاڵم ئەگەر ه���ەر جەختیك���ردەوە لەس���ەر ئەوەی

نەش���تەرگەری بۆ بكەین ئەوكات بڕیار الی خۆیانە، هەتا ئەگەر كەسێك ڕازی نەبێت له شێوەكەی دوبارە نەشتەرگەری

بۆ ئەنجام دەدەینەوە".ئەو پزیش���كە ب���اوەڕی وایە زۆرێك له گەنج���ان لەئەنجامی تانە و تەش���ەرو قس���ەی خەڵكییەوە وای���ان لێدێت كە

بێن و نەشتەرگەری ئەنجام بدەن.لەگ���ەل باس���كردنی نەش���تەرگەری جوانكاری هاوكات باسیش لەوە دەكرێت كە ئایا له ئاینی ئیسالمدا ڕێگەپێدراوە یان نا، مامۆستا فوئاد که مامۆستایەكی ئاینییه لەوبارەیەوە به ئاوێنه ی راگه یاند "ڕێگە بەو كەس���انە دراوە كە توش���ی ڕوداوێ���ك بون و بەهۆی���ەوە ئەندامێكی

جەس���تەیان ش���ێواوە یان ئەوانەی كە هەر لەلەدایك بونەوە كێشەیەكیان هەیە كە بۆتە هۆی ش���ێواندنی ڕوخساریان یان هەر ش���وینێكی تری لەشیان یان دروستبونی ئازار بۆیان، بەاڵم گەر هەر بۆ جوانكاری بێت و هیچ كێشەی نەبێت ئەوا گوناه���ەو ڕێگەپێنەدراوە، چونكە دەس���تكاریكردنی كاری خوایە و توشی

سزای خوا دەبێت".ڕێژەی ئەو گەنجانەی لەكوردس���تان خەریكن جوانكارییەوە بەنەشتەرگەری ڕۆژب���ەڕۆژ ڕوله زیادبون���ە، زۆربەی���ان تەمەنیان لەنێوان 20 بۆ 35 ساڵیدایەو، نەش���تەرگەری ئەوان���ەی 80%ی

جوانكاریش دەكەن كچ و ژنن.

ئا: سروە جەمال

له زۆربه ی مۆڵ و سوپه رمارکێته کان ژنان و کچان کارده که ن و دوکانه کان به ڕێوه ده به ن، ئه وان خۆشحاڵن که

له ده ره وه ی ماڵ کاربکه ن و ئابورییه کی سه ربه خۆیان هه بێت، به اڵم نیگه رانن له وه ی پیاوان و کوڕان توانجیان تێ

ده گرن و بێزاریان ده که ن.

ئەو كاتەی ئێم���ە چوینە دوكانەكەی، ئەو لەبەر بێ ب���ازاڕی بە موبایلەكەیەوە خەریك بو. بارین له دوكانێكدا كاردەكات كە پێداویس���تەكانی ژنان و كچانی هەیەو هەمیش���ە هەوڵدەدات دوكانەكەی ڕێك و پێ���ك و خاوێن بێ���ت و هەمو ش���تەكان له شوێنی خۆیان بن. هه رچه نده ئه و کچه دەرچوی کۆلێژی زمان، بەشی ئینگلیزییە بەاڵم لەبەر ئ���ەوەی دانەمەزراوە ماوەی س���اڵێکه كاردەكات "زۆر حەزم له ئیشە، هەرچەندە پارەك���ەم هێندەی ماندوبونم نییە، بەاڵم چونكە پێشتر دەوامی زانكۆم كردوە بۆیە ئیتر ناتوانم لەماڵەوە بێ كار

دانیشم".هه روه ها ئه و کچ���ه ده ڵێت "كاركردن فێری زۆر ش���تت دەكات، باوەڕو متمانە بەخۆبون���ت زیات���ردەكات و یارمەتیدەرە تا ئاسانتر كێش���ەكان چارەسەربكەیت و

كەمتر هەڵەبكەیت".زۆر كات كچ���ان و ژن���ان حەزدەك���ەن هاوڕەگەزەكەی خۆی���ان خاوەن دوكان و فرۆش���یار بێ���ت، بارین ل���ەو بارەیەوە ڕایگەیاند "كچان و ژنان زۆر خۆش���حاڵن كاتێك دێنە دوكانەكەوە و دەبینن كچێك سەرپەرش���تی دوكانەكە دەكات، كڕیاری تایبەتی خۆمان هەیە و بەتایبەت له شوێنە دورەكان���ەوە له دەرەوەی ش���ارەوە دێن و

سەردانمان دەكەن".له هەندێ م���ۆڵ و ماركێتدا بەڕێژەیەكی بەرچاو كچان و ژنان لەن���او دوكانەكاندا دەبینرێن كە خەریك���ی مامەڵەی كڕین و فرۆش���تنن، كەلس���ومی تەمەن 30 ساڵ زۆر خۆش���حاڵه كە له بازاڕێكدا كاردەكات زۆربەی دراوسێ دوكانەكانی كچان و ژنان،

ئەو كە م���اوەی 5 س���اڵە بەبەردەوامی كاركردن���ی ب���اوەڕی وای���ە كاردەكات ژن���ان ل���ەدەرەوە كاریگ���ەری دەبێ���ت لەس���ەر فراونبون���ی بیركردنەوەكانیان و سەربەخۆ و ئابورییەكی بەدەس���تهێنانی بەهێزبون���ی پەیوەندیە كۆمەاڵیەتییەكان "هەتا زۆربەی ئەوانەی كە توشی نەخۆشی دەرون���ی دەب���ن له خ���زم و دەوروبەرمان ئەوان���ەن كە له ماڵەوە بەردەوام خەریكی ئیش���ی دوب���ارەن كە ئ���ەوەش بێزاریان

دەكات".هەن���دێ كات ژنان ڕوب���ەڕوی گلەیی و ڕەخن���ە دەبنەوە که گوایه ئه وان ناتوانن لەیەك كات���دا ئەركی ماڵ���ەوە و دەرەوە جێبەج���ێ بك���ەن، كەلس���وم دەڵێ���ت "هەرچەن���دە نیگەران���م ل���ەزۆری كاتی

بەهۆی بەتایب���ەت له دوكاندا مان���ەوەم قەیران���ی دارای���ی و ب���ێ ب���ازاڕی بەاڵم هەڵمداوە هاوس���ەنگی ڕابگ���رم، دەرەوە كاریگەری نەبێت لەسەر پەیوەندیەكانم و هاوسەرەكەش���م لەسەرەتاوە پێی خۆش نەب���و كاربكەم ب���ەاڵم دواتر ه���اوكاری

كردم".ئ���ه و ژنه ك���ە پەیمان���گای ژمێریاری بۆ ح���ەزی به ئه ن���دازه ی تەواوك���ردوە به کارک���ردن پێویستیش���ی کارک���ردن، هه یه ، ئه و ده ڵێت "ئێس���تا بژێوی ژیان بەیەك كەس دابین ناكرێت چونكە ژیان

قورسترە".ژن���ان کچ���ان و دەرەوەی هاتن���ە له ماڵەكانی���ان بەتایب���ەت ب���ۆ كاركردن بەتەنه���ا له دوكانێكدا، ئ���ه وان ڕوبەڕوی

گرف���ت دەكات���ەوە، بارین���ی تەمەن 22 س���اڵ بە نیگەرانیی���ەوە دەڵێت "بێزارم له تان���ە و توانج، هەروەه���ا لەو كوڕانەش ك���ە بەبەردەم دوكان���دا دەڕۆن و ژمارەی تەلەف���ون فڕێدەدەن ل���ەو پیاوانەش كە دێنە ناو دوكان و پێداویستی بۆ ژنەكانیان دەكڕن بەاڵم هەن���دێ ڕەفتار دەكەن كە

بابەتەكە بەالیەكی تردا دەبەن".که لسوم بەشێوازێكی تر ڕوبەڕوی گرفت بۆتەوە دەڵێت "هەندێ كات هەندێ پیاو دەس���وڕێنەوە له دەوری ئ���ەم دوكانانە و دەڵێی���ن )ئۆۆ ئێرە كچ���ی جوانی لێییە لێ���رە ژنمان ئەده هێنا ( وەاڵ بمانزانیایە

چەندین قسەی برینداركاری تر".هه روه ه���ا ده ڵێت "هەرچەن���دە ئەگەر ڕەفتارێك یان وتەیەكی ناشرین بەرامبەر

بەخۆش���م نەكرێت ڕوبەڕوی���ان دەبمەوە تا بیس���ەلمێنین كە ئێمە جەس���تەیەكی الوازنین و خاوەنی ئیرادەیەكی بەهێزین". هه ندێك ل���ه و کچ و ژنانه ی له مۆڵه کاندا کارده ک���ه ن و له الیه ن ک���وڕان و پیاوانه وه بێزار ده کرێن، په ن���ا بۆ پۆلیس ده به ن و

سکااڵ له سه ر ئه و که سانه تۆمارده که ن.وتەبێژی پۆلیسی سلێمانی، سەركەوت ئەحمەد له وباره یه وه بەئاوێنەی ڕاگەیاند "ئ���ه و ک���چ و ژنان���ه ی ك���ە له مۆڵەكاندا ئیش���دەكەن هەندێ���ك ك���ەس دەچێت تەحەروش���ییان پێدەکه ن یان قس���ەیان پەیوەندیی���ان داوای ی���ان پێدەڵێ���ن لێدەكەن بەاڵم حاڵەتەكە نەگەیش���تۆتە ئەوەی دەستدرێژی سێكسییان بەرامبەر

بكرێت".

"هەن���دێ ئاشكراش���یكرد هەروەه���ا سكااڵ هەیە، كاتێك ئافرەتێك دوكانێك گەنجێكەوە له الیەن ڕەنگە بەڕێوەبەرێت ی���ان لەالیەن كەس���ێكەوە ك���ە له خۆی گەورەترب���وە داوای پەیوەندی لێكردبێت ی���ان تەلەفونی بۆ كردبێ���ت، هەرچەندە هەیە ئافرەتیش���مان حاڵەت���ە و ئ���ەوە له دوكان���ەكان و ڕێگەی ب���ەوەش نەداوە، بەاڵم كاتێ���ك وازی���ان لێنەهێنن دێن و تۆماردەكەن، پۆلیس سكااڵ له بنكەكانی هەرچەندە ئەوە حاڵەتە نەبوە بەدیاردە، دەتوان���م بڵێم له مانگ���ی کانونی دوه می 2015 ت���ا ئ���ەم مانگ���ە، دو ب���ۆ س���ێ حاڵەتمان هەبوە، كە ڕێكاری یاس���اییان ب���ۆ دەگرینەب���ەر، هەر كەس���ەو بەپێی

تاوانەكەی بەمادەیەك بەند دەكرێت".

گه‌نجان‌به‌لێشاو‌په‌نا‌بۆ‌نه‌شته‌رگه‌ریی‌جوانکاریی‌ده‌به‌نپزیشکێک: له ئه نجامی تانه و ته شه ره وه گه نجان په ناده به نه به ر نه شته رگه ریی جوانکاریی

کچان‌و‌ژنان‌خۆشحاڵن‌به‌کارکردن‌و‌نیگه‌رانن‌له‌توانجی‌پیاوان

بێزارم له تانە و توانج، هەروەها

لەو كوڕانەش كە بەبەردەم دوكاندا دەڕۆن و ژمارەی

تەلەفون فڕێدەدەن

ئەو كاتەی گەشتم كرد بۆ

ئێران كچەكانیان زۆرجوانبون و سەیرم

ئەكردن لێویان بەرزبو، بۆیە بڕیارم دا لێوم بەرزكەمەوە

كە شێوەو جوانیەكی تایبەتی دەبەخشێت و زیاتر

دەردەكەویت

کچێکی دوکاندار له یه کێک له مارکێته کانی کوردستان

rangalayawene@gmail.com (493( سێشه ممه ‌2015/9/1ره‌نگاڵه

راوبۆچونی خه ڵكی پس���پۆر بۆ ئه م ماوه یه ی تۆ زۆر گرنگه ، سه ركه وتن به ده س���ت ده هێنی���ت له به س���تنی

په یوه ندییه كانت.

دۆخێكی ناخۆشت توش ده بێت و نی���ه ، رون زۆر هۆكاره ك���ه ی ماوه یه كی زۆر هه ست به بێتاقه تی

ئه كه یت.

ده ده ی���ت ئه نج���ام چاالك���ی زۆر خێرخوازیی���ه كان، له رێكخ���راوه هه س���ت به ئارامی ده رونی ده كه یت

له و كارانه ت.

هه ندێ جار هه ست به ناره حه تی ئه كه یت ك����ه كاره كه ت به دڵی تۆ ناچێت، په له مه ك����ه دڵنیابه ك����ه رۆژه كانی داهاتو

به خت یاوه رت ده بێت.

به ه����ۆی كێش����ه ی ته ندروس����تی تۆزێ����ك نزیكت����ه وه كه س����ێكی كاره كانت كه ڵه كه ده بن، هه واڵێكی

نوێ ده بیستی .

هه فته یه كی باش���ه بۆ راپه راندنی كاره كان���ت و ده توانیت كاری نوێی به ختی دوش���ه مه بكه ی���ت، تێدا

تۆیه .

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

یه ڵم����از گۆنای ناوی ت����ه واوی )یه ڵماز حه می����د ئۆغڵ����ۆ بیوت����ون(ه ده رهێنه ر و یه كێك����ه ك����ورد، نوس����ه ری ئه كت����ه ر و له سینه ماكاره به ناوبانگه كانی كوردستان و

توركیا. ل����ه ڕۆژی 1ی نیس����انی 1937 له گوندی ئینجه س����ه ر به ش����اری ئه ده نه له باوك و دایكێكی كورد، له دایكبوه . س����اڵی 1957 وه ك یاری����ده ده ری ده رهێن����ه ر له فیلم����ی )منااڵنی ئه م نیشتمانه ( ده ستیكرد به كاری هون����ه ری س����ینه ما. له كاروان����ی هونه ری خۆیدا 17 خه اڵتی سینه مایی نێونه ته وه یی به ناوبانگترینی����ان ك����ه به ده س����تهێناوه وه رگرتنی خه اڵت����ی چڵه خورمای ئاڵتونی فێستیڤاڵی س����ینه مایی كان بو كه ساڵی 1982 به رامبه ر فیلمی )ڕێگا( پێیبه خشرا، ب����اس له ژیانی س����ه ختی كورد فیلمه كه نیوه ی كوردس����تان و له باك����وری ده كات

فیلمه كه شی له زیندان به رهه مهێنا. هه ڵوێس����ته به ه����ۆی گۆن����ای زیندانی چه ندینج����ار سیاس����ییه كانیه وه ك����راوه و زۆرێ����ك له فیلمه كانیش����ی له نێو زین����دان نوس����یوه و ده رهێن����اوه و له كاتی س����ه ردانیكردنی هاوڕێكان����ی ب����ۆ زیندان ڕێنمایی ده كردن له سه ر شێوه ی ده رهێنانی

فیلمه كان. ساڵی 1981له زیندان هه ڵهاتوه و ڕویكرده واڵتی فه ڕه نس����ا و له 9ی س����ێپته مبه ری

1984 له پاریس كۆچی دوایی كرد. یه ڵماز گۆنای 47 س����اڵ ژیا، 11ساڵی ته مه نی له زیندان برده س����ه ر، ماوه یه كی زۆری����ش له تاراوگه و ده رب����ه ده ری . قه ده ر كاتێكی كه می پێبه خش����ی ب����ۆ داهێنان،

له گه ڵ ئه وه ش����دا 53 س����یناریۆی فیلمی نوس����ی و له 110 فیلم����دا نواندن����ی كرد و 17فیلمیش����ی ده رهێنا و 4 ڕۆمان و سه دان

چیرۆكی باڵوكرده وه . به هۆی ئه و گرژیی و ملمالنێ ناوخۆییانه ی زۆری كاریگ����ه ری ڕوداوه كان توركی����ا سینه مایی و له به رهه مه جێهێشت و له سه ر

ئه ده بییه كانیدا ڕه نگیدایه وه . گۆنای له گه ڵ ئه وه ی ده یتوانی ژیانێكی ئاس����ایی ب����ژی ، ب����ه اڵم وه ك نوس����ه ر و س����ینه ماكارێك دژ به هێ����زه دواكه وتو و

سته مكاره كان خه باتی كرد، له واڵتی فه ڕه نس����ا دواهه می����ن خه ونی به دیهێن����ا ك����ه ماوه یه ك����ی زۆر خه ونی پێوه ده بین����ی و فیلمی )دیوار(ی ده رهێنا، له گه ڵ ئ����ه وه ی دیمه نه كانی ئ����ه م فیلمه له فه ڕه نسا وێنه ی گیراوه به اڵم توانیبوی دۆخ����ی ئ����ه و كات����ه ی نێوخ����ۆی توركیا

به رجه سته بكات. گۆنای پڕا و پڕ بو له هه ڵوێستی مرۆیی و نیش����تیمانی و ئ����ه م به س����ه رهاته ی ژیانی ده مه ی ش����اهیده :"ئه و باشترین خۆیشی له توركیا ده مخوێند مامۆستایه كمان هه بو ده یزانی م����ن كوردم ئه گ����ه ر بمزانیبایه و نه مزانیبا هه ر لێی ده دام, ئه وه بو خوێندنم ته واوكرد. بیستم ئه م مامۆستایه م توشی ش����ێرپه نجه بوه , داهاتی فیلمێكی خۆمم دایه بۆ ئه وه ی چاره سه ری نه خۆشیه كه ی س����ه ركۆنه یان هاوڕێكانم ب����كات, پ����ێ

ده كردم و ده یانگوت ئاخر بۆ؟وتم: نه مه سه له ویژدانه و نه ئینسانیه ت, ته نها ویس����تم بزانێت كورد دێوه زمه نین و

ده توانن لێبورده بن".

یه ڵامز گۆنای :كورد‌دێوه‌زمه‌نین‌و‌ده‌توانن‌لێبورده‌بن

ئا: ئازاد بایز- تاران

له گفتوگۆیه کی ئاوێنه دا، ئه رسه الن کامکار باس له سه ره تاکانی

دامه زراندنی گروپه که یان ده کات، هاوکات باس له تێکچونی

په یوه ندییه کانیان له گه ڵ هونه رمه ند عه باسی که مه ندی ده کات و هاوکات

ئاماژه به وه ش ده کات که چه ند هه فته یه ک پێش مه رگی ئه و

هونه رمه نده رێکه وتون له سه ر ئه وه ی کارێکی نوێ پێکه وه

ئه نجامبده ن.

لەڕۆژێكی گەرم����ی هاوینداو لەنێو قەرەباڵغ����ی ژی����ان و كێشمەكێش����ی پڕهەیەجان����ی تاراندا تیم����ی ئاوێنە پەیجور پەیجور ڕێدەكات بۆ بینین و دی����دار لەگ����ەڵ گروپ����ی موزیک����ی كامكاران����دا، س����ەرئەنجام گروپ����ی

كامكاران دەدۆزێتەوه .بەوت����ەی کام����کار ئه رس����ه الن خۆی����ان هەرچەندە چەند س����اڵێك دەبێ����ت لەدیمان����ەی ڕۆژنامەوان����ی زانیان كە ب����ەاڵم دوركەوتونەتەوە، دیداره که بۆ رۆژنامه ی ئاوێنەیە ڕازی

بونی خۆی����ان دەرب����ڕی و ئاوێنەیان گه وره کان����ی ل����ه ده زگا به یه کێ����ک ڕۆژنامەگەری ئازادو بەپێزترین خاڵی مەعریفی تەعریف كرد لەكوردستانی

باشور.هونەرمەن����دی دی����اری نێو گروپی كامكاران، ئەرسەالن كامكار له باره ی مێ����ژوی گروپه که یان����ه وه به ئاوێنه ی راگه یاند "مێژوی دروستبونی گروپی كام����كاران ب����ۆ 46 س����اڵ لەمەوبەر دەگەڕێت����ەوە، س����ەرەتا كۆچكردوی كامكار( دروستی باوکم )حەس����ەن كردوە، ب����ەاڵم دوای كۆچیی دوایی باوک����م، 28 س����اڵ بەر لەئێس����تا، ش����ه ش براو خوش����كێكم دیسانەوە

دامانمەزرانەوە".ئێس����تا گروپی کام����کاران یه کێکه کارو پ����ڕ موزیکه یی����ه له گروپ����ه ناوداره کانی ئێران که به شداری چه ند جیهانیان نێونه ته وه یی و فیستیڤاڵی ک����ردوه و به هه ردو زمانی فارس����ی و

کوردیی گۆرانی ده ڵێن.ئه رس����ه الن کامکار ب����اس له وه ش ده کات که ئ����ه وان له ڕێی موزیکه وه خزمه تی دۆزی کوردیان کردوه ، "ئەم گروپە لەژینگەیەكی تەواو هونەرییەوە

هەڵقواڵون، هەربۆیە كارەكانمان زۆر س����نورەكانی ناوخەڵكەوەو دەچێتە كوردس����تان دەبڕێ����ت و دەتوانم بڵێم هەر لەڕێگەی هونەرەوە گروپەكەمان كاریگەرییەك����ی توانیویەت����ی ڕاس����تەوخۆی لەس����ەر پتەوكردن����ی ش����وناس و نەتەوەو زم����ان هه بێت. هەمو هونەری بەگەشتی بەنمونەش واڵتانی ئەمری����كاو كەنەدا گەڕاوین و خەاڵتی باش����ترین گروپی هونەریمان

هێناوە لەسەر ئاستی جیهان".ئه رس����ه الن کام����کار ب����اس ل����ه و ک����ه ده کات کێش����انه ناکۆک����ی و ئه وان و گروپه که ی نێوان که وتونه ته عه باس����ی کۆچکردو هونه رمه ن����دی

که مه ندی دوای ئه وه ی چه ند کارێکی هونه رییان پێکه وه ئه نجامداوه .

"عەباس����ی ده ڵێ����ت ئ����ه و كەمەن����دی هاوڕێیەك����ی زۆر نزیكی باوكم كامكار(ی كۆچكردو)حەسەن لەسنە ماڵمان ئەوس����ەردەمەی بو، بو بەردەوام ماڵی ئێمە داڵدەدەرێك بوە بۆ که مه ندی، ئێمه هەمیش����ە بۆ ش����یعرە كوردییەكان کۆمه کمان له و

وه رده گرت".ئه رس����ه الن ب����اس ل����ه وه ده کات که 34 س����اڵ له مه وب����ه ر به رهه می "هه ورام����ان"و دواتر "گه الوێژ"یان بۆ تۆمارکردوه ، به اڵم دواتر بۆ به رهه می "پرشنگ" ناکۆکی و گرفت که وتوه ته نێوان عه باس����ی که مه ن����دی و گروپی

کامکارانه وه .هه رچه ن����ده ئ����ه و ناکۆکیان����ه په یوه ندی پچڕان����ی ه����ۆی بوه نێوان ئ����ه و گروپ����ه موزیکییه و ب����ه اڵم هونه رمه ن����ده ، ئ����ه و وه ال زویربونه کانیان له کۆتاییدا ن����اوه و بڕیاری����ان داوه پێکه وه کاربکه ن����ه وه ، ب����ه اڵم کۆچ����ی عه باس����ی که مه ندی به س����ه ردا

هاتوه .

له وباره یه وه کام����کار ئه رس����ه الن ده ڵێ����ت "س����ەفەرێكمان هەب����و بۆ هەولێر20 ڕۆژ پێش ئەوەی عەباسی که مه ن����دی كۆچ����ی دوای����ی بكات، كورتەنامەیەك����م بۆ ن����اردو هەواڵیم پرس����ی، ئەویش ه����ەر بەكورتەنامە وه اڵم����ی دامەوەو وتی "ئەرس����ەالنی ب����رام من زۆر باش����م، نیگەران نەبی لەو كێش����ەیەی لەنێوانم����ان ڕویدا" منی����ش وتم ن����ا نا ئێمە ئێس����تەش

خۆشماندەوێی.هه روه ها ده ڵێت "دوای چەند ڕۆژێك بە س���لەیمانیدا گەڕاینەوە عەباس���ی که مه ندی زەنگی دا وتی چەند گۆرانیەكم هەی���ە كاری موزی���ك و تۆماركردنم بۆ بكەنەوە بەیادی جارانەوە تخوا پێش ئ���ەوەی بمرم، منی���ش وتم نا عەباس گیان ئینشائەاڵ زیندو دەمێنی بیهێنە

بەچاوان بۆت دەكەین".عه باس����ی مه رگی به ه����ۆی دواتر پێکه وه نه یانتوانیوه که مه ندیی����ه وه کاربک����ه ن، "بەڕاس����تی ئەوهەواڵ����ە هه ژاندمی، با هەمو خەڵك بیزانێ كە ئێمە بێوەفا نەبوین بەرانبەر عەباس بگ����رە عەباس زۆر بێوەفابو بەرانبەر

ئێمە".

ئەرسەالن كامكار: عه‌باسی‌که‌مه‌ندی‌زۆر‌بێوه‌فا‌بو‌به‌رامبه‌رمان

فۆتۆ: رێبه ر نه جم

لەواڵتی ئەرمینیا كتێبێكی دەنگی شیعرەكانی باباتاهی���ر بەزمان���ی ئەرمەن���ی باڵوكرایەوە، ئەمەش وەك درێژەدان بەو هەڵمەتەی كە ئەو واڵتە گرتویەتیەبەر ب���ۆ بایەخدان بەكولتور و

شارستانییەتی ڕۆژهەاڵت. لەچوارچێوەی ئ���ەو بایەخدانەی كە واڵتی ئەرمینیا بەخستنەڕوی كولتور و شارستانیەتی ڕۆژهەاڵت دەدات، كتێبێكی دەنگی شیعرەكانی باباتاهیری هەمەدانی شاعیری كالسیكی كورد

بەزمانی ئەرمەنی لەو واڵتە باڵوكرایەوە. شیعرەكان بەدەنگی كچە بێژەری بەناوبانگی ئەرمەن���ی ئی���دا ئس���اتوریان دەخوێنرێتەوە و پێش���تر ه���ەر لەئەرمینیا چەن���د بەرهەمێكی هاوشێوە بۆ فیردەوس���ی و نیزامی و مەولەوی و

سەعدی و حافیز و خەیام ئەنجامدرا. باباتاهیر خاوەن كەسێتییەكی سۆفیگەربو، یەكێكە لەش���اعیرە بەناوبانگە كالسیكییەكانی ی���ان هەمەدان���ی( بە)باباتاهی���ری ك���ورد و )باباتاهی���ری لوڕی( بەناوبانگە و لەس���ەدەی

یانزدەی زاینیدا ژیاوە. بەپێی سەرچاوەكانی مێژو، لەساڵی 1000ی زاینی لەشاری هەمەدان لەواڵتی ئێران لەدایك

بوە.

ئەرمینیا‌شیعرەكانی‌باباتاهیر‌لە‌كتێبێكی‌دەنگیدا‌باڵودەكاتەوە‌

لەكتێبی )955 دەقیقە لەگەڵ ش���ێركۆ بێكەس-دا( كە )ش���ێرزاد هەینی( نوسەر ئامادەی كردوەو دەزگای ڕۆش���نبیری جەم���ال عیرفان لە ش���اری س���لێمانی چاپی كردوە، چەن���د الیەنێكی پەنهانی ژیانی ئەو شاعیرە بەناوبانگەی كورد ئاشكرادەكرێ و لەیەكێ���ك لەو پرس���یارانەی كە لەب���ارەی )مام جەالل( س���كرتێری گش���تی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردس���تان ئاڕاس���تەی بێكەس دەكرێ ، شێركۆ بێكەس بەمجۆرە باس لەمام دەكات:" س���ەبارەت پەیوەندییم بە )مام جەالل(ەوە، پێش )بەرگەڵو( و )س���ەرگەڵو(، لەناوچەی )مەرگە( و )س���یروان( و

)ئاوەژێ (، كە ماڵی )م���ام جەالل(یش لەوێ بو، برادەرانی مەكتەبی عەس���كەری لەوێ بون، منیش لەوێ ژورێكم وەرگرتبو. لەو ماوەیەدا هەر كەسێك هاتبێت بۆ الی )مام جەالل(، سیاس���ەتمەدار، یان بێگان���ەكان، هەت���ا عەرەبەكان، ی���ان كوردەكانی ئەودیو، ئەینارد بەش���وێن منیش���دا، تێكەاڵویمان زۆر بو، قس���ەمان زۆر بو، لەو ماوەیەدا من زۆرتر لەكەس���ایەتی ئەو گەیش���تم. پیاوێكی سیاس���ی و قانونی و نوس���ەر و ڕۆژنامەوانی���ش بوە. تەمەنێكی دورودرێژی لەخەبات و تێكۆش���اندا چ لەش���اخ و چ ل���ەدەرەوەی واڵت به س���ه ربردوە. ئەوەن���دەی من

لەنزیكەوە ناسیبێتم. هەناس���ەی درێژە و بێتاقەت نابێت. دبلۆماتە. ئەزانێ چۆن پارسەنگی سیاسی و كۆمەاڵیەتی ڕائەگ���رێ . بۆ بزوتن���ەوەی ئەدەبی و هون���ەری و یارمەتی نوس���ەران دەوری لەبەرچاوی هەب���وە. درەن���گ درەن���گ توڕەبونێك���ی هەیە.

لەڕەشەبای سلێمانی ئەچێت! لێبوردنی زۆرە و بەاڵم لێپرسینەوە و موحاسەبەی كەمت���رە. دڵی لەدڵی منداڵ ئەچ���ێ و ڕق و كینەی تێدا نییە. قس���ە خۆش و دەستڕەنگینە. بەردەوام گەش���بینە وەك وت���راوە لەچلەی زس���تان بەهار

ئەهێنێتە چۆكەوە".

شێركۆ بێكەس چۆن باسی )مام جەالل( دەكاتچ‌سەركردەیەكی‌كورد‌دڵی‌لەدڵی‌مناڵ‌ئەچێ‌

‌ره‌نگاڵه(493( سێشه ممه 2015/9/1 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

له به رده ستدایه و گرنگترت كاری زۆر پێویس���ته ئه نجام���ی ب���ده ی ، خۆت سه رقاڵی كاری الوه كی ئه مالو ئه وال

مه كه .

مه هێڵ���ه هی���چ كه س���ێك تۆ بۆ مه رامه كان���ی خۆی به كار بهێنێت و ڕویه كی ناشیرینت پێبدات به رامبه ر

خه ڵكی .

ده بێت توش روبه ڕوبونه وه یه ك���ت نهێنیه كه وه ، دركاندن���ی به ه���ۆی ئه وه ش ئه بێته هۆی ناره حه تیه كی

زۆر بۆت.

ناوبانگ هه ی����ه ئ����ه وه ت نییه ت����ی په ی����دا بكه یت ده كرێت ئه وه روبدات ب����ه اڵم له وانه ی����ه ماوه یه كی كورت

بخایه نێت.

زیات���ر بایه خ���ی پێویس���ته ب���ده ی ، به خۆشه ویس���ته كه ت ته ندروس���تیت چاودێ���ری ئه وێ���ت

پشتگوێی مه خه .

قرژاڵدوانه‌‌

ده س���توبردێك بكه له كاره كانت و په یوه ندی���ه ب���ده ه���ه وڵ پته وت���ر كۆمه اڵیه تییه كان���ت

بكه یته وه .

فه‌‌ریکشێر

1010

به ش���ێكی زۆری خانمان كێشه ی ئه وه یان هه یه كه قژیان ده ئالۆسكێت به وه ش قژیان ده پچرێت و ناشیرین ده بێت، بۆ

ئه وه ی له م كێشه یه رزگارت بێت:

- قژت بكه به پرچ. توێژین���ه وه نوێیه كان ئاماژه یان به وه كردوه باش���ترین رێگه بۆ ئه وه ی قژت له ئاڵۆسكان و پاشان

له پچڕان بپارێزیت ئه وه یه كه قژه كه بكه یت به پرچ.

- له كاتی شۆردن قژت كۆمه كه ره وه له سه ر سه رت. كاتێك قژت ئه ش���ۆیت قژت كۆمه كه ره وه له س���ه ر س���ه رت، به ڵكو به سه ر ش���انتا بیهێنه ره خواره وه و هێواش هێواش به شانه

له خواره وه ده ست پێبكه و قژت شانه بكه .

- موجه فیفه به كار مه هێنه .چونكه ئه بێته هۆی ئالۆسكان و پچڕانی قژ، بۆیه ته نها له كاتی پێویست به كاری بێنه .

- وش���كی قژئاڵۆسكان دروس���ت ده كات, بۆیه بۆئه وه ی قژت له وش���كبون بپارێزیت ده توانیت له كاتی گه رماو چونه

به رهه تاو كاڵو یاخود له چك له سه ر بكه یت.

- ش���انه ی ده نك گ���ه وره به كاربهێنه بۆ قژت و باش���ترین جۆریان شانه ی داره .

- له كاتی نوس���تن قژت به ره س���ه ره وه و مه هێڵه بكه وێته ژێرته وه و له سه روی سه رینه كه ته وه دایبنێ ، باشتروایه به رگی

سه رینه كه ت له وجۆره نه بێت كه قژ بگرێته خۆی .

سیحری جوانیبۆ ئه و كه سانه ی كێشه ی

قژ ئاڵۆسكانیان هه یه

ئ���ازاد بەرزنجی وەرگێڕی بەناوبانگی ك���ورد لەنوێترین پ���ڕۆژەی وەرگێڕانی نوسەری ڕۆمانی )كۆڵۆنێڵ(ی خۆیدا، بەناوبانگی ئێران مەحمود دەوڵەتئابادی

دەكاتە كوردی. ئ���ەو بەوەرگێڕان���ی س���ەبارەت ڕۆمانە بۆ س���ەر زمانی ك���وردی ئازاد بەرزنج���ی لەلێدوانێكی���دا به ئاوێن���ەی نەبێت زێدەڕۆی���ی ڕایگەیاند:"ڕەنگ���ە گ���ەر بڵێین س���ەربوردەی نوس���ین و كۆڵۆنێ���ل، ڕۆمان���ی باڵوكردن���ەوەی خۆی لەخۆی���دا بابەتێكە بۆ ڕۆمانێكی تر گەر كەس���ێك بەنیاز بێت لەبارەی

، ی كە ە ر س���ە و نومەحم���وود وات���ە ی د ب���ا تئا ڵە و ە دچارەنوس���ی و ، ە و ی���ە كە نە ما ۆ ڕواتە ئ���ەم ڕۆمانە

، كۆڵۆنێل" "

بنوسێت". س���ەبارەت ب���ە مێ���ژوی نوس���ینی وتی:"لەڕاس���تیدا بەرزنجی ڕۆمانەكە، مێ���ژوی نوس���ینی ئ���ەم ڕۆمانە الی نوس���ەرەكەی، دەگەڕێتەوە بۆ نزیكەی لەمەوب���ەر، س���اڵێك ن���ۆ بیس���ت و ب���ەاڵم دەوڵەتئابادی ه���ەر الی خۆی دەسكاریی ناوبەناو گەرچی پاراستی، كردووە و چەند س���اڵێك لەمەوبەر دای بە باڵڤكارێكی ئێران���ی تا مۆڵەتی بۆ وەربگرێت و لەچاپی ب���دات. وەلێ لەو كاتەوە تا ئێس���تا و پاش ئەوەی چەند جارێك بۆ نوسەرەكەی گەڕێنراوەتەوە تا دەسكاریی تیا بكات بە جۆرێك كە قابیلی باڵوكردنەوە بێت، لەالیەن ئیرش���اد و تەبلیغاتی ئێرانەوە مۆڵەتی چاپی پێ نەدراوە و بە فارس���ی باڵونەبووەتەوە. هەر ئەمەش نووس���ەرەكەی ناچار كرد چەند س���اڵێك لەمەوبەر بەتوانا بە وەرگێڕی بیدات "بەهم���ەن نیرومەند" تا ئەڵمانی. ب���ە بیكات ئەوە بوو لەس���اڵی ب���ە 2009دا زمانی ئەڵمانی باڵوب���ۆوە و ش پ���ا

ئەوی���ش لەالیەن "ت���ۆم پاتردەیڵ"ەوە ك���را ب���ە ئینگلی���زی و س���اڵی 2011 چ���اپ و باڵوكرای���ەوە. هەروەه���ا لە ساڵی 2012یش���دا بۆ زمانی فەڕەنسی

وەرگێڕرا".ئازاد بەرزنجی هێما بۆ ئەوە دەكات كە ڕۆمانەكە باس لەدو زەمەن دەكات و ل���ەو بارەی���ەوە وتی:"ڕوداوەكانی ئەم ڕۆمانە بەسەر دو زەمەندا دابەش دەبن: زەمەنێكیان ڕابردوە كە لەڕێی مۆنۆلۆگ و لەس���یمبوڵەكانی هەندێ فالش���باك و ڕۆمانەكەوە پێی ئاشنا دەبینەوە وسەر ب���ەڕۆژگاری محەمەد ڕەزا ش���ا و بگرە ڕەزا شای باوكیش���ین. زەمەنی دوەم كە "ئێستا"ی ڕوداوەكانی ڕۆمانەكەیە، س���ەرەتای هەشتاكان وسااڵنی جەنگی عێراق – ئێرانە و س���ەردەمی كۆماری ئیسالمییە. كەواتە زەمینەی ڕۆمانەكە مێ���ژوی هاوچەرخی ئێ���ران و هەروەها شۆڕشی ئیسالمی و سااڵنی دواتریەتی و ل���ەم سەروبەندەش���دا، هەن���دێ ل���ە لەڕەوتی مێ���ژوە ئەو س���یمبوڵەكانی ڕوداوەكاندا دەردەكەون. لەوانەش چەند كەس���ێتییەكی وەكو كۆڵۆنیڵ محەمەد كەبیر ومحەمەد پەس���یان وئەمیر تەقی

موسەددەق وچەندینی تر".بەرزنج���ی ئەوەش ناش���ارێتەوە كە حەزی ب���ەوە بوە ڕۆمانەك���ە لەزمانی

دایك���ەوە بكاتە ك���وردی بەاڵم بەهۆی باڵوكردن���ەوەی تائێس���تا ئ���ەوەی ڕۆمانەك���ە بەزمان���ی فارس���ی ڕێگەی پێنەدراوە بۆی���ە بەناچاری ڕۆمانەكەی لەزمانی ئینگلیزییەوە كردوە بەكوردی، بارەیەش���ەوە وتی:"لەڕاس���تیدا ل���ەو

ئ���ەم م���ن زۆر مەبەس���تم ب���و ك���ە ئەسڵییەكەی لەزمانە ڕۆمانە خۆی���ەوە، ك���ە فارس���ییە، ب���ەاڵم بك���ەم. تەرجەم���ە لەبەرئ���ەوەی تائێس���تا بە نەدراوە و لەچاپ فارس���ی مۆڵەت���ی ن���ەدراوە، دەقە فارسییە كەیم لەبەردەستدا لەڕێی نەب���و. هەرچەندە ئەڵمانییەكەوە ، وەرگێڕە بەهمەن دكت���ۆر وات���ە نیرومەند و باڵڤكارەكەی و لەڕێ���ی تەنان���ەت دەوڵەتئابادی مەحمود هەوڵ و خۆیش���ییەوە دەقە كە دا تەقەلالم فارسییەكەم بۆ بنێرن، بەاڵم لەب���ەر هەندێ پەیوەندیی ك���ە هۆ ئەمنیی بە الیەن���ی نوس���ەرەوە ژیانی ب���و، عوزرخواییان

هێنایەوە كە ناتوانن دەقە فارسییەكەم بۆ بنێرن، بۆیە منیش دوای چەند ساڵێك چاوەڕوانی، ناچار لەئینگلیزییەوە كردم

بەكوردی". 12ی رۆژی کتێب���ه ئ���ه م بڕی���اره ئه یلول له ناوه ندی رۆشنبیری ئه ندێشه

له سلێمانی باڵوبکرێته وه .

ئازاد بەرزنجی شاكارێكی دەوڵەتئابادی دەكاتە كوردی"هێشتا لەئێران ڕێگەی باڵوكردنەوەی نەدراوە"

ب����ۆ لەئامادەكاریدای����ە هۆلی����ۆد س����ینەمای بەرهەمهێنانی فیلمێك لەبارەی كەسێتی شەمسی تەبرێزی هاوڕێ و یاوەری دڵس����ۆزی مامۆس����تای

سۆفیگەریی جەاللەدینی ڕۆمی. س����ینەمای هۆلی����ۆد دو كەس����ایەتی گرنگی ڕۆژهەاڵت دەكاتە هەوێنی فیلمێكی س����ینەمایی و یەكێك لەڕۆڵە س����ەرەكییەكانیش دەبەخش����ێتە

ئەكتەرێكی سوری.لەو فیلمەدا غەس����ان مەسعود ئەكتەری سوری تەبرێ����زی بەرجەس����تەدەكات و ڕۆڵی شەمس����ی ئەس����تێرەی س����ینەمای جیهانی ئال پاچینۆ-ش

ڕۆڵی جەاللەدینی ڕۆمی بەرجەستەدەكات. پێش����تر غەس����ان مەس����عود لەفیلمێكدا ڕۆڵی لەفیلمێكدا رەمسیس����ی دوەمی بەرجەس����تەكرد ك����ە باس لەچیرۆكی دەرچونی موس����ا و نەتەوەی

ئیس����رائیل دەكات لەواڵتی میسڕ و لەفیلمەكەشدا بەن����ی ئیس����رائیل بەدامەزرێنەران����ی هەرەمەكان

نیشاندەدرێن. غەسان مەس����عود ئەكتەرێكی سورییە و خاوەن ناوبانگییەكی جیهانییە، لە20ی سێپتەمبەری 1958 لەگوندی فجلیت لەش����اری تەڕتوس، لەدایكبوە. بۆ ماوەی 10 س����اڵ مامۆستای پەیمانگەی بااڵی

هونەرەكانی شانۆ بوە لەسوریا. ئەكت����ەری ش����انۆ و س����ینەما و تەلەفزیۆن����ە و ژمارەیەك بەرهەمی س����ەركەوتوی لەبواری شانۆ و تەلەفزیۆن و سینەمای سوری و سینەمای جیهانی پێشكەش����كردوە، بەتوانایەكی باشەوە ڕۆڵەكانی بەرجەستەكردوە، گرنگترین ڕۆڵی ئەو لەسینەمای جیهانیدا بەرجەس����تەكردنی ڕۆڵی سەاڵحەدین بو

لەفیلمی )مەملەكەتی ئاسمان(.

شەمسی تەبرێزی لەفیلمێكی نوێی

هۆلیۆددا

لەكتێبی )955 دەقیقە لەگەڵ ش���ێركۆ بێكەس-دا( كە )ش���ێرزاد هەینی( نوسەر ئامادەی كردوەو دەزگای ڕۆش���نبیری جەم���ال عیرفان لە ش���اری س���لێمانی چاپی كردوە، چەن���د الیەنێكی پەنهانی ژیانی ئەو شاعیرە بەناوبانگەی كورد ئاشكرادەكرێ و لەیەكێ���ك لەو پرس���یارانەی كە لەب���ارەی )مام جەالل( س���كرتێری گش���تی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردس���تان ئاڕاس���تەی بێكەس دەكرێ ، شێركۆ بێكەس بەمجۆرە باس لەمام دەكات:" س���ەبارەت پەیوەندییم بە )مام جەالل(ەوە، پێش )بەرگەڵو( و )س���ەرگەڵو(، لەناوچەی )مەرگە( و )س���یروان( و

)ئاوەژێ (، كە ماڵی )م���ام جەالل(یش لەوێ بو، برادەرانی مەكتەبی عەس���كەری لەوێ بون، منیش لەوێ ژورێكم وەرگرتبو. لەو ماوەیەدا هەر كەسێك هاتبێت بۆ الی )مام جەالل(، سیاس���ەتمەدار، یان بێگان���ەكان، هەت���ا عەرەبەكان، ی���ان كوردەكانی ئەودیو، ئەینارد بەش���وێن منیش���دا، تێكەاڵویمان زۆر بو، قس���ەمان زۆر بو، لەو ماوەیەدا من زۆرتر لەكەس���ایەتی ئەو گەیش���تم. پیاوێكی سیاس���ی و قانونی و نوس���ەر و ڕۆژنامەوانی���ش بوە. تەمەنێكی دورودرێژی لەخەبات و تێكۆش���اندا چ لەش���اخ و چ ل���ەدەرەوەی واڵت به س���ه ربردوە. ئەوەن���دەی من

لەنزیكەوە ناسیبێتم. هەناس���ەی درێژە و بێتاقەت نابێت. دبلۆماتە. ئەزانێ چۆن پارسەنگی سیاسی و كۆمەاڵیەتی ڕائەگ���رێ . بۆ بزوتن���ەوەی ئەدەبی و هون���ەری و یارمەتی نوس���ەران دەوری لەبەرچاوی هەب���وە. درەن���گ درەن���گ توڕەبونێك���ی هەیە.

لەڕەشەبای سلێمانی ئەچێت! لێبوردنی زۆرە و بەاڵم لێپرسینەوە و موحاسەبەی كەمت���رە. دڵی لەدڵی منداڵ ئەچ���ێ و ڕق و كینەی تێدا نییە. قس���ە خۆش و دەستڕەنگینە. بەردەوام گەش���بینە وەك وت���راوە لەچلەی زس���تان بەهار

ئەهێنێتە چۆكەوە".

شێركۆ بێكەس چۆن باسی )مام جەالل( دەكاتچ سەركردەیەكی كورد دڵی لەدڵی مناڵ ئەچێ

ئاس���تی هاوچه رخی له و كۆمه ڵگایانه ی به ده ستهێناوه ، به رهه مهێنانیان گه شه كردنی هه مو ژیان وه ك كۆمه ڵێكی گه وره ی ش���انۆ ده رده كه وێ. هه مو شتێ كه پێشتر راسته وخۆ و له ئێس���تادا ئه زمونك���راوه ، نێوه ن���د ب���ێ ته سكبوه ته وه له پێوابونه كانا)ته سه وره كانا(. ئێرنس���ت دیبۆر لێره یا راس���ت ب���ۆی چوه ، ئه و به رهه مهێنان هاوچه رخ���ی س���ه رده می كۆمه الیه تیه ی س���ایكۆلۆژی و جیهانه گیانی، بنچینه ی���ه ده رچونێك���ی پێكیهێن���اوه له ناوه وه و ژیان. ناخه كیانه ی له راسته قینه ی له س���ه ره تادا، ژیان ئاوێزانبونی بێ نێوه ند و راس���ته وخۆیه له ته ك هه م���ودا، له ته ك ژیان تاورده كاریه كان و كه پێناس���ه نه كراوه ، خۆی دیارده كان���ی و، ئه زمونكردنیان���ه له ڕێگ���ه ی به ریه ككه وتن و تێكگیریه كانی مرۆڤ خۆیه وه ، هه م له ئاس���تی گیانی و هه م له س���ه ر ئاستی فیزیكی. ئه مه ی���ه ئه زمونكردن، گوزه ركردنه ن���ه ك بۆ ده رچ���ون ل���ه وه ی ئه زمونده كرێ، تێپه ربون���ه به به رده وام���ی تاده گاته كۆتای، كه بۆ ژیان كۆتای بریتیه له مردن. گه شه كردنی به رهه مهێنانی هاوچه رخ به دیوێكیدا پاڵدانه وه و به پاش���داهێنانی ئه زمونك���ردن و ژیانكردن���ه گواستنه وه یه تی له راسته قینه داو، له داكه وت و بۆ نێو جیهانی پێوابونه كان و ته س���ه وره كانی

مرۆڤ خۆی. تایبه تێتی پێوابونه كانی مرۆڤ ترازانێكی ت���ه واوه له داكه وت، دۆخێكه مرۆڤ پێش گه یشتنی یان ئاماده بونی له سه ر زه مینی واقی���ع به رهه می ده هێنێ، ی���ان له و دۆخه ی دیبۆر باس���ی ده كا، ئه م ره وش���ه له هه ناوی به رهه مهێنان���ی هاوچه رخ���ه وه له دایكده بێ. ئ���ه و ته وژم���ه په الم���ارده ره پاره ویس���ته ی پرۆس���ه ی به رهه مهێنانی س���ه رمایه داری پێ ده ناسرێته وه ، ئیش له س���ه ر دورخستنه وه ی مرۆڤ و ژیانی راس���ته وخۆ و داكه وتیانه ده كا، له به رئه وه ی به ش���ێكی گه وره ی به رهه مهێنان

كه بونیاد و پێكهاته ی شانۆن له دۆخی ئاماده ی پێشبكه وێ و ده توانێ له پێوابونه كانا، مرۆڤ ره هه ندی هه ڵپه خوازانه ی س���ه رمایه بۆ قازانج

تێربكا. ژیان و شانۆ له بنه ڕه تا یه كن، چونكه ژیان خۆی خه س���ڵه تی ئۆنتۆلۆژیان���ه ی بنه ڕه تی ئه وه یه ، شانۆیه ، به اڵم شانۆیه كی داكه وتیانه و راس���ته قینه ی مرۆڤ له جیه���ان. دیاره ئه گه ر ش���انۆ ڕۆڵگێڕان بێ، ئه وا هیچ كاتێك مرۆڤ له و ڕۆڵگێڕان و ناسنامه یه ی شانۆ به وی ده دا جوداناكریته وه . ش���انۆ له جیه���ان و له ژیانا، واتای ئه زمونكردنی ئه و ڕۆڵ و تایبه تێتیانه یه كه هی مرۆڤ خۆی نین و، گوزارش���ت له بونی ئه وه نده ی ناك���ه ن، م���رۆڤ راس���ته قینه ی گواس���تنه وه ی مرۆڤه ب���ۆ بێ ڕۆڵ���ی و دۆخی پابه ندبون���ی به و ڕۆڵه تایبه ت یان گش���تیه

حه شاماتیه ی بۆی بژارده و دیاریده كرێ. ئاس���ته له س���ه ر دیاره كه مت���ر ش���انۆ، هونه ریه كه ی، به اڵم دیوه هێمایه كه ی وه ربگرین له دایكبونی ره وش���ی پاسیڤبون و ناچاالكێتی مرۆی���ه ، به چه ش���نێك ئی���دی ئه زمونكردنی دونیا، ش���ادی، غه مگینی، ی���اری، ئاره زو، پێكه نین و گری���ان، ئه زمونكردنی هاورێیه تی، عیش���ق، ئه زمونكردنی ئه ویتر و هه رش���تێكی دیكه ، له راس���ته وخۆی بێ نێوه نده وه ده بێته ئه زمونكردنێك���ی ئه زموننه ك���راو، ژیانێك���ی تاقینه ك���راوه . ش���انۆ به وات���ا دیبۆریه كه ی داب���ران و نامۆبون���ه ، بچڕان���ی په یوه ن���دی راسته وخۆی مرۆڤه به داكه وتێتی و راستینه ی

ژیانی خۆیه وه .هه م���و ش���ێوه و ئایكۆنه كان���ی ده وروبه ر له جیهانی س���ه ربه خۆی ش���ێوه ئایكۆنه كاندا كۆبونه ت���ه وه ، ك���ه له ن���اوه وه درۆی گه وره خواردنی پێده به خش���ێ. ش���انۆ به گش���تی، وه ك ره تكردنه وه یه ك���ی كۆنكرێت���ی ژی���ان، جوله ی خۆبه خۆی ش���ته نازیندوه كانه . شانۆ

له هه مانكاتا له خودی خۆیا هه لگری كۆمه ڵگه و به شێكی كۆمه ڵگه و، ئامرازی یه كخستنه . وه ك به ش���ێكی كۆمه ڵگه ئه و به رونی وه ك كه رت و س���ێكته رێك ده رده ك���ه وی، كه هه مو روانین و هۆش���یاریه كان له س���ه ر خۆی چڕده كاته وه . به هۆی ئ���ه وه ی، كه ئه م س���ێكته ره دابه ش و پارچه پارچه یه ، ش���انۆ ده بێت���ه كۆبونه وه و

چڕبونه وه ی روانینی درۆ و هۆشیاری درۆ. ئه م تێگه یشتنانه ی دیبۆر بۆ ده ركه وتنی جیهانی ده وروبه ر له شێوه كانا، به رۆشنی ئه و بۆشگه هاوچه رخه ی ئێس���تامان نیشانده دا، كه تیایدا جیه���ان ناتوانێ وه ك ئه وه ی هه یه و ده ركه وتنه كانی ده ربخ���ات، ئاماده یه خ���ۆی ئ���ه و ئه م���ه ش له وێناكردنه وه كانیدای���ه ، چه ش���نه دابران���ه ی بونیادناوه ك���ه له نێوان مرۆڤ و ده وروبه ری خۆی���ا هه یه . كۆبونه وه و چربونه وه ی جیهان���ی واقیعی له چوارچێوه ی ره تكه ره وه ی ره هه ندی ش���ێوه كانا ئایكۆن و ژیان و داكه وتی هه ڵگرتوه . ره تكردنه وه لێره دا هێمایه ك���ی رۆشنه به خه س���ڵه تی بنچین���ه ی ش���انۆ به وات���ا دیبۆریه ك���ه ی، له به رئه وه ی ژیان و ره سه نه كه ی دیوه راسته قینه و البردنی ب���ون له رێگه ی ش���انۆوه ، كه وێنا و ش���ێوه ی ژی���ان و بونه ده گوازێت���ه وه ، دواج���ار ئ���ه و ده بێته س���ڕینه وه ی ژیان وه ك ئه وه ی هه یه و چه شنێك بۆ ئه زمونبكرێ، پێویس���ته درك و له ژیان���ی ناراس���ته وخۆی ئه زموننه كراو. ئه م ره تكردنه وه یه ده توانێ پۆزه تیڤانه خۆی نمایش بكا، هه ر ئه مه شه وایكردوه مرۆڤی هاوچه رخ له و بۆشگه وفه زایه دا به ئاستێك غه رقببێ له توانای ناسینه وه ی ژیان و بونی ره سه ندا نه بێ. نه ك ئاگامه ندبونه وه بزرده كا، ناس���ینه وه و توانای شێوه یه وه ك دۆخه ناره س���ه ن و ئه و ئه سڵه ن

ڕه سه نێتی و بنه ره تی قه بولده كا.

)2 _1(

دروس���تبونی چۆنیەت���ی مەس���ەلەی گۆڕانکاری���ی مێژوی���ی و چییەتی ئ���ەو هێزو بکەرانەی کە مێژو دروس���تدەکەن و دەگۆڕن، بەش���ێکی گرنگ���ی زانس���تە کۆمەاڵیەتیی و ئینسانییەکان و بەش���ێکی گرنگی فەلسەفەو ه���ه ن کەس���انێک سیاس���ییە. تی���ۆرەی پێیانوایە ئەوەی مێژو دەجوڵێنێت ملمالنێی چینایەتییەو ئەم ملمالنێیەش بەپلەی یەکەم ملمالنێیەکی ئابوریی���ە. چین و توێژو گروپ و تاکەکەسەکان تەماح و قازانجە ئابورییەکانیان دەیانجوڵێنێ���ت. کەس���انێکی دیک���ە ب���اس لەوەدەک���ەن مێ���ژوی مرۆڤ مەس���ڵەحەت و تەماحی مادیی و ئابوریی نایجوڵینێت، بەڵکو بیرو بۆچون و ئایدیاکان دەجوڵێنێت. نوسەرو بەرهه مدەهێنن و ئایدیاکان ش���ارەزایان زاناو دواتر هێزی کۆمەاڵیەتی تایبەت ئەو بۆچونانە وەردەگ���رن و دەیانکەنە پاڵنەری س���ەرەکیی تر کەس���انێکی لەمێژودا. چاالکییەکانی���ان هه ن پێیانوایە ئ���ەوەی مێژو دەجوڵێنێت نە ئابوریەو ن���ە ئایدیا، بەڵکو سیاس���ەت یان بڕیاری سیاس���ییە کە لۆژیکی تایبەتی خۆی هه یە نە کورتدەکرێتەوە بۆ لۆژیکی ئابوریی و نە بۆ فش���ا و هه یمەنەی ئ���ەم یان ئەو بیرو

بۆچون و ئایدیا.بەبۆچونی من هیچ یەکێ���ک لەم ڕوانینانە بەته نها ڕاست نین، مێژو نە ئابوریی بەته نها، ن���ە بیروبۆچ���ون و ئایدی���اکان بەته نهاو نە سیاسەتیش بەته نها دەیجوڵێنێت، زۆربەیجار هه مویان پێک���ەوە ئام���ادەن و پێکەوە مێژو دروس���تدەکەن و دەگۆڕن. بەاڵم ئەو هۆکارانە بەهه مان قورس���ایی و بەهه م���ان هه میش���ە توانای پاڵنانی مێژویی���ەوە ئامادەن. ڕەنگە لەهه ندێ���ک ڕۆژگاردا بیرۆکەو ئایدیاکان مێژو بجوڵێنن، بەاڵم لەڕۆژگارێکی دیکەدا لۆژیکی ئابوری���ی و لەکاتێکی تردا لۆژیکی سیاس���یی ئەم کارە ئەنجامبدەن. بۆ نمونە "سەردەمی لەزۆر لەس���ەدەی هه ژدەهه مدا ڕۆشنگەریی" زۆرێ���ک ئایدی���اکان س���ەردەمێکە ڕوەوە ل���ەڕوداوەکان دەجوڵێن���ن و کاریگەرییەک���ی گەورە لەس���ەر مێ���ژو بەجێدەهێڵ���ن. بەاڵم لە"س���ەردەمی دونی���ای نیولیب���رال"دا، کە لەهه شتاکانی سەدەی بیسته مەوە تا ئەمڕۆکە دەجوڵێنێت ڕوداوەکان ئەوەی بااڵدەس���تە، لۆژیکی ئابوریی نیولیبراالنەیە کە بازاڕ هێزە سەرەکییەکەیەتی نەک ئایدیا. هه ندێکجاریش بڕی���ارە سیاس���ییەکان جوڵێنەری���ی مێژو و س���ەرچاوەی گۆڕانکارییەکانن، وەک بڕیاردان لەس���ەر هه ڵگیرسان و بەشداریکردن لەجەنگە گەورەکان���ی دونیادا، ک���ە بێگومان هۆکاریی ئابوریی و سایکۆلۆژیی و ئایدیایی جیاوازیشیان لەپش���تەوەیە، بەاڵم ئەوەی ک���ە جەنگەکان دەکات بەواقیعێک���ی بەرجەس���تە ئەو بڕیارە سیاس���ییانەیە ک���ە س���ەرکردەو پەرلەمان و پارتە سیاسییەکان دەیدەن. بەکورتی گۆڕانە گەورەکانی ن���او مێژو نە ویس���ت و تەماحی ئابوریی بەته نها، نە فیکرو ئایدیاکان بەته نهاو نە بڕیارو س���ایکۆلۆژیای سیاس���یی بەته نها بەڕێوەیان نابەن، بەاڵم دەش���ێت لەس���اتێک

لەساتەکاندا یەکێک لەمانە بااڵدەست بێت.ئێس���تا ئەگەر س���ەرنجێکی خێرا لەدۆخی دونیای دوای ڕاپەڕینی هه رێمی کوردس���تان بدەین، دەش���ێت ب���ەچ دەرەنجامێک بگەین؟ چ���ی مێژوی ئێمەی لەدونیای دوای ڕاپەڕیندا جواڵندەوە؟ هێزی دروستبون و ئاراستەکردنی ڕوداوەکان چی بوە؟ لێ���رەدا چەند هێڵێکی مێ���ژوە ئ���ەو ش���یتەڵکردنەوەی گش���تیی پێش���نیار دەکەم کە بێگومان پێویس���تیان

بەکارلەسەرکردنی زیاتر هه یە.ئ���ەوەی ڕوداوە س���ەرەکییەکانی یەکەم: دروس���تکرد حەماقەت و گەمژەیی و سەرچڵیی سەدام حوسەین و ڕۆحی حیزبی بەعس وەک هێزێک���ی بەڵتەجی دەس���ەاڵتگەرو موغامیر. دروس���تبونی دونیای دوای ڕاپەڕین مەحاڵبو بەبێ ک���ردەی داگیرکردن���ی کوەیت لەالیەن عێ���راق و دەرەنجامەکان���ی ئ���ەو داگیرکردنە لەس���ەر دەس���ەاڵتەکانی دەوڵەت لەعێراقدا. بڕێکی زۆری کردەی لەبەریەکهه ڵوەشاندنەوەی سیاس���ەت و پابەس���تی لەعێراقدا، دەوڵەت بڕیارو سایکۆلۆژیای سەدام حوسەین و پارتە سیاس���ییەکەی بو. دروس���تبونی چوارچێوە س���ەرەکییەکانی دونیای���ەک ک���ە ڕاپەڕینی بەرهه مهێن���ا، پابەس���تی بڕیارە سیاس���ییە وەک ب���و هه ڵەکان���ی س���ەدام حوس���ەین

دیکتاتۆرێکی گەمژە، بەاڵم موغامیر.دوه���ەم: عەقڵی���ەت و تەم���اح و خ���ەون و سایکۆلۆژیای سیاسیی دو هێزە بااڵدەستەکەی کوردستان و فشارو قورسایی ئەو مێژوەی ئەم دو هێزەی بەدرێژایی س���ااڵنی هه فتاو هه شتا بەیەکەوە گرێداب���و. ئەم مێژوەش مێژویەکی پڕ شەڕوشۆڕو ملمالنێ و ملشکانی سیاسیی و

س���ەربازیی و ڕەمزیی یەکتربوە. بونی ئەم دو هێزە بەحوکمڕانی کوردستان بوە هۆی ئەوەی سەرجەمی دەرکەوتە وێرانکەرو ناشیرنیەکانی ئەم ملمالنێیە دابەزێتە ناو بەشی هه رەزۆری کایەکان���ی کۆمەڵ���گای ئێم���ەوەو لەناوەوە دەس���کاری لۆژیکی ئیش���کردنی ئەم کایانە بکات و ب���ەو ش���ێوەیەش دایانبڕێژێتەوە کە لەگەڵ تەماح و خواس���تەکانی ئ���ەو ملمالنێ هه ڵگیرس���اندنی بگونجێ���ن. وێرانک���ەردا ش���ەڕی ناوخۆو دابەش���کردنی هه رێم بۆ دو میرنش���ینی حیزبی دەبێتە ئەو چوارچێوەیە کە هێڵ���ە گش���تییەکانی ئ���ەم حوکمڕانییە دەستنیشاندەکات. بەرپابونی جەنگی ناوخۆ عەقڵیەتی فەرهه نگ و درێژکراوەی ئەگەرچی سیاس���یی ئەم دو هێزە بو، ب���ەاڵم ڕوداوی ٣1 ئ���اب ڕوداوێک���ی تازەبو، ئ���ەم ڕوداوە نەتەوەیی و بەهه م���و حەرامێک���ی کۆتای���ی نیش���تمانیی و ئەخالقیی هێناو دەسکارییەکی ڕیشەیی ماناکانی سیاس���ەتکردنی لەدونیای ئێمەدا کرد. ٣1 ئاب کۆمەڵێک هاوکێش���ەی س���ەربازیی و سیاس���یی و ئەمنی���ی و ئابوریی نوێی دروس���تکرد، کە تا ئەمڕۆکە هاوکێشە بااڵدەستەکانن و بەشێکی گرنگیی دیاردەکانی دونیای ئێمە ئاراستە دەکەن. بەم مانایە ٣1 ئاب ته نها ڕوداوێکی سیاس���یی نەبو، بەڵکو لۆژیکی دروستکردنی دونیای دوای ٣1 ئاب و ڕێکخستنەوەی کوردستان بو لەسێبەری ئەو

ڕوداوەدا.س���ێهه م: ئەو لۆژیکە سیاسییە داخراوەی لەهه رێم���دا دروس���تدەبێت لەگ���ەڵ خۆی���دا لۆژیکێک���ی ئابوری���ی و س���ەربازیی و ئەمنی داخراویی وەکخ���ۆی دێنێتەکایەوە، ئەمانەش جارێک���ی تر لۆژیکە سیاس���ییەکە داخراوترو ترس���ناکتر دەکەن. ئ���ەوەی لەدونیای دوای ڕاپەڕیندا ڕوداوەکان ئاراستە دەکات تێکەڵبونی ترسناکی لۆژیکی سیاسیی و لۆژیکی ئابوریی و سیاس���ەت بەیەکتری. س���ەربازییە لۆژیکی دەبێت بەبازرگانیی و بازرگانییش بەسیاسەت، بەش���ێوەیەک نە لۆژیکی سیاسەت دەتوانێت وەک لۆژیکی سیاس���یی کاربکات و نە لۆژیکی ئابوریش وەک لۆژیکێکی ئابوریی سەربەخۆ. تێکەڵکبون���ی ئ���ەم دو لۆژیک���ە داخ���راوە بەیەکتری دەبێتە س���ەرچاوەی دروس���تبونی نوخبەیەکی کۆمەاڵیەتی نوێ کە بەفیرعەون و ب���ارۆن و ملیۆنێرە تازەکان���ی دوای ڕاپەڕین ناودەبرێن. ئەم ملیۆنێرە تازانەش سەرجەمی ئەو پەیوەندییان���ە وێراندەکەن کە لەدونیای ئێم���ەدا دیاردەی دەوڵەمەندب���ون و دیاردەی هه ژاریی ئاراس���تەدەکەن و بەتایبەتی کردەی دەوڵەمەند لەهه م���و ڕەهه ندێکی ئەخالقیی و

یاسایی دادەبڕن.چوارەم: ئەو دۆخەی س���ەرەوە نەک ته نها ناهاوس���ەنگ دۆخێک���ی کۆمەاڵیەتیی تەواو دروستدەکات، بەڵکو ژیانی نوخبە فیرعەونییە تازەک���ەش بەت���ەواوی لەژیانی س���ەرجەمی کۆمەڵگای ئێمە دادەبڕێت و بەدەیان ش���ێوە دەکەون���ە دەرەوەی کۆمەڵگای ئێمەوە. ئەم دابڕانە لەئاستە فیزیاییەکەیدا لەدروستکردنی ئ���ەو کۆش���ک و ق���ەاڵو ش���ارە داخراوانەدا بەرجەس���ته دەبێت کە پاراستنیان پێوستیان پاس���ەوان هه یەو گ���ەورەی بەژمارەیەک���ی هێشتنەوەش���یان پێویس���تی بەدروستکردنی لەشکری ئاشکراو نهێنی و یەکەی سەربازیی و

ئەمنیی تایبەت هه یە.

بیروڕا)49٣( سێشه ممه 122015/9/1 birura.awene@gmail.com

بەهەرێ���م و کوردس���تان؛ باش���وری توش���ی هەرێمەکەش���یەوە، دەرەوەی کۆمەڵ���ێ دەردو ڕەوێ قەیران بۆتەوە، کە چ یەکیەک و چ بەگشت، بونەتە هۆی تاڵ���ی ژیان و گ���رژی گوزەرانی خەڵک و هەڕەش���ەکردن لەهەر نیازو بۆچونێکی نیش���تیمان و دوارۆژی گەشەس���ەندنی هاواڵتی���ان. یەکێ���ک ل���ەو پەتایانە کە هۆکاری دروستبون و دەردو دەرمانەکەی سیاس���ییەکانی عەقڵ���ی لەگیرفان���ە لەجۆری تێگەیش���تنیانە خۆماندای���ە؛ بەرێوەبردنی دەسەاڵت و مامەڵەکردنیانە لەگەڵ کۆڵەگەکانی پرۆسەی سیستەمی دیموکراتیەت. ئەو کۆڵەگە بنەڕەتیانەی ک���ە هەڵگری بنیاتی ئ���ەو حوکمڕانیەن کە لەناو جەرگەی کایەی دیموکراس���یدا

لەدایکدەبێت:- کۆڵەگەی بواری ئاش���تیانەی فرە هەبونی وات���ە رێکخراوەیی؛ حیزب���ی و ئ���ازادی بەقان���ون رەنگرێژک���راو، ب���ۆ دامەزراندنی حیزبی سیاس���ی، سازدانی رێکخ���راوەی فیکریو دین���ی و چێکردنی

رێکخراوەی کۆمەاڵیەتی .- کۆڵەگەی هەبونی دەوڵەتی یاسایی؛ کە تیایدا دەسەاڵت و دەوڵەت بەیەکسانی ماف و بەرپرس���یارێتی هاواڵتیانی خۆی

دەپارێزیت و مسۆگەر دەکات.ئ���ەرک و جی���اوازی کۆڵەگ���ەی - دەس���ەاڵتەکانی دەس���ەاڵتەکان؛ جێبەجێ���کارو پەرلەمان،ئەنجومەن���ی

دەزگاکانی دادوەریی.- کۆڵەگەی گواس���تنەوەی دەسەاڵت واتە قانون���ی؛ یاس���ایی و بەش���ێوازی هەبونی نەخش���ەرێگایەکی چوارچێوەی یاسایی و قانونی بۆ دەستاودەستکردنی حوک���م و دەس���ەاڵت لەحیزبێک���ەوە بۆ ئەویترو لە کەسێکەوە بۆ کەسێكی تر. هەڵبەتە بەپێی رێنمایی یاسایی و ئاکامی

هەڵبژاردن و ڕادانی هاواڵتیان.نیمچە بەن���او لەهەرێم���ی مخاب���ن، س���ەربەخۆی کوردس���تاندا، لە س���اڵی لەب���ەر ئێس���تا، تاوەک���و 1991ەوە

س���یکاریزمی حیزب���ی، هیچ ی���ەك لەو کۆڵەگانە، نە بەباشی رێزیان لێگیراوەو نە حیس���ابێکی قانون���ی ئەوتۆیان لەبۆ کراوە؛ تا ئێس���تاش قانونێکی دروست و شیاومان نییە بۆ بواری ئاشتیانەی فرە حیزبی و رێکخراوەیی. تائێستاش لەبری دەوڵەتی یاسایی، دەستێوەردانی حیزبی دەس���تەبااڵو بڕی���اردەرە. تائێس���تاش دەستاودەس���تکردنی گواس���تنەوەو یاسایی و بەش���ێوازی دەسەاڵت و حوکم قانون���ی، ن���ە جێبەجێک���راوەو نە رێز گی���راوە لەئیرادەی جەم���اوەرو دەنگی خەڵک. دوا نمونەش، ل���ەم کارو کردە ئەنتی دیموکراتیانە، س���وربونی پارتی بەناو دیموکراتی کوردستانە، لەمانەوەی ناقانونی و درێژکردنەوەی نایاسایی بەڕێز کاک مەس���عود بارزان���ی، لەپلەوپایەی

سەرۆکی هەرێمی کوردستانی عیراق!هەڵبەت���ە هەرهەمو حی���زب و کۆمەڵە سیاس���ییەکانی کوردس���تان، لەسەروی هەموش���یانەوە پارتی، ئەگ���ەر باوەڕی نەگ���ۆڕو ب���ڕوای تەواوی���ان هەبوای���ە بەسیستەمی دیمواکراتیانەی حوکمڕانی، دەبو هەر خۆیان ببونایە بەپێش���ەنگی هەڵکشانی سیستەمی دیموکراسی، ببونایە بەپارێزەری جێگیرکردنی چوار کۆڵەگەی بەهاندەری دیموکراتیەت و سیس���تەمی بەرەوپێش���ەوەبردنی حوکمڕانیەک���ەی. لەباوەڕنەک���ردن، پارتی���ش ئەگ���ەر لەرێزنەگرتن لەو پرنس���یپ و کۆڵەگانە، لەس���ەروی هەمویانەوە بێت – کە بەڵێ لەس���ەرویانەوەیە، ئاخۆ حیزبەکانی تر ) گ���ۆڕان، یەکێتی، یەکگرتو و کۆمەڵ( ب���ەچ مافێ، ب���ەچ تێگەیش���تنێ، بەچ ئەمدەس���ت و رەوایەتییەک،ش���ێلگیرانە پ���رۆژەی هەوڵ���دەدەن ئەودەس���ت، بەناو)سازان و چارەسەری( ئەو قەیرانە دروس���تکراوەی س���ەرۆک، پێش���کەش دەکەن! بۆچی لەو دو س���اڵەی رابردودا خەڵکی پەرلەمان���ی س���ەقفی لەژێ���ر کوردس���تاندا ئەو کارەو دەستوری نوێ یا هەموارکراوی کوردستانیان نەگەیاندە پوختان���دن؟ بۆچ���ی و ک���ێ ب���و لەناو حەرەمی پەرلەماندا، بۆ بەربەستکردنی ئەو هەموارکردنە، ش���ەقازللەو بۆکس و

هەڕەشەی کردە ئەرمەغانی دیموکراتیەتی شل و سەقەت و شەڕەنگێزیی ئەم هەرێمە داماوە؟ ئەسڵەن بۆچی )گۆڕان( بۆ ئەم مەس���ەلە بەقانون کۆتاهاتوە، پرۆژەی سازانی پێشکەش کردوە؟ بۆچی دەبێت )یەکێتی + د. بەره���ەم( پرۆژەی تازە پێشکەش بکەن بۆ کێشەیەک کە خۆیان دو س���اڵ لەمەوپێش وەک���و رێککەوتن لەگ���ەڵ پارتی���دا بڕاندبویانەوە؟ یەعنی چ���ی، مەکتەب���ی سیاس���ی )یەکێتی( خ���ۆی پرۆژەیەکی س���ازان پێش���کەش بکات و کەچ���ی وەک���و )دو قاڕنەیش( س���ازانی پ���رۆژەی بەره���ەم د. کاک زیاتری خۆی پێشکەش بکات یا بیخاتە

ئ���اراوە!؟ ئای���ا ئەمە خ���ۆی لەخۆیدا بەڵگ���ەی حاش���اهەڵنەگری منمنۆکێی و دەستەدەس���تەیی ن���او یەکێت���ی و هتد .... نییە؟ بۆچی یەکگرتوی ئیس���المی سیاس���ەت و هەڵویستی "خورمش"یانەی وا مەس���ەلەیەکی ب���ۆ هەڵب���ژارد بەرامبەر گۆڕانکاری و چارەسەرس���ازی چەوساوەی ژیردەس���تەو بەمیللەتێکی

زوڵمی مێژو !الیەنەکان لەس���ەروی هەموش���یانەوە )پارتی( ئەگەر بڕوایان بەپرنسیپەکانی دەبو هەبایە، دیموکراس���ی سیستەمی پرس���ی س���ەرۆکی هەرێمی کوردستانی عیراقیان، بەپێ���ی قانونی ژمارە 19 ی س���اڵی 201٣ چارەسەر بکردایە. لێرەدا پرس���یارگەلێک دێنە ئ���اراوەو کوردانە

لێمان دەپرسن:- ئای���ا حوکمڕان���ی عیراق���ی فیدراڵ س���ەرۆکایەتییە یاخود پەرلەمانی؟ ئایا س���ەرۆک لەعیراق���دا، پڕدەس���ەاڵتە یا تەش���ریفاتییە؟ لەدەوڵەت���ی مەرکەزیدا دەسەاڵتی سەرەکی الی سەرۆک کۆمارە ی���ا الی س���ەرۆکوەزیرانە؟ باش���ە ئایا کوردس���تانی عێراق، هەرێمێکی س���ەر بەعێراقە یا دەوڵەتی سەربەخۆ؟ ئەگەر بەشێکە لەعێراق، ئەی نابێت سیستەمی حوکمڕانییەکەی هەمان سیستەمی بەغدا بێ���ت؟ دەی ئەگەر ب���ەزۆر، بەئارەزو، بەپاڵەپەس���تۆ، خاتران، خاتری لەبەر بەسیاس���ەتی هەڵمبگ���رە هەڵتدەگرم، دابەش���کردنی پلەو تەوزیعاتی لەب���ەر دەسەاڵت، پایەی حوکم و خزمخزمێنەی ئ���ەم پل���ە نازەروریەی کوردس���تان بۆ بااڵی کاک مەس���عود ب���ڕراوەو دوراوەو جوغزێن���راوە، ئەی بۆ ه���ەوڵ نادرێت ن���اوی هەرێمەک���ەش بگ���ۆڕن و بیکەنە )میرنیشینی کوردستانی بارزانی؟( دەی جورئەت بکەن، ئ���ەو بڕیارە مێژوییەش لەدیموکراسیەت، چش بدەن و.... چش لەیەکس���انی، چش لەحوکم���ی قانون، چ���ش لەنەبونی موچ���ەو خزمەت و کار، چش لەتۆران���ی الوان بەرەو هەندەران، چش لەخەباتی سەدان ساڵەی رۆڵەکانی کوردی س���تەمدیدەی دەستی دەرەکی و

ناوەکی نیشتیمان!

چی مێژوی ئێمە دەجوڵێنێت؟

پرۆژەکانی سازان و خەساندنی حوکمی قانون

ئەو لۆژیکە سیاسییە داخراوەی لەهه رێمدا دروستدەبێت لەگەڵ

خۆیدا لۆژیکێکی ئابوریی و سەربازیی و

ئەمنی داخراویی وەکخۆی دێنێتەکایەوە ئەمانەش جارێکی تر لۆژیکە سیاسییەکە داخراوترو ترسناکتر

دەکەن

كۆمه ڵگای ته ماشاكارناچاالكێتی فۆرمی ژیانی هاوچه رخه له و بۆشگه شانۆییه ی به رهه مهێنانی هاوچه رخ ئه فراندویه تی

سەربەست کەرکوکی

کۆڵەگەی گواستنەوەی دەسەاڵت بەشێوازی یاسایی واتە هەبونی

نەخشەڕێگایەکی یاسایی و قانونی بۆ دەستاودەستکردنی

حوکم و دەسەاڵت لەحیزبێکەوە بۆ

ئەویترو لەکەسێکەوە بۆ کەسێكی تر

هەڵبەتە بەپێی ئاکامی هەڵبژاردن و

ڕادانی هاواڵتیان

ئومێد حه مه عه لی

ژیان و شانۆ له بنه ڕه تدا یه كن، چونكه ژیان

خۆی خه سڵه تی ئۆنتۆلۆژیانه ی بنه ڕه تی ئه وه یه ، شانۆیه ، به اڵم شانۆیه كی داكه وتیانه و

راسته قینه ی مرۆڤ له جیهان

19 »»

له ماوه ی چه ند س���اڵی ڕابوردوداو تائه م چركه ساته ش���ی له گه ڵدابێ���ت، ڕه نگه هیچ پرس���ێكی تری سیاس���ی ئه وه نده ی پرسی س���ه رۆكایه تی هه رێم، تێك���ڕای جه ماوه رو میدیاو ڕۆش���نبیران و الیه نه سیاس���یه كانی نه كردبێت و مش���تومڕو به خۆوه س���ه رقاڵ له باره وه دانوس���تانی دیالۆگ و ج���ه ده ل و نه كرابێ ، تاگه یش���ته ئه وه ی كه پرۆس���ه ی په رله مان و ته نانه ت به گش���تی و سیاس���ی ته نگژه یه ك���ی ڕوب���ه ڕوی حكومه تیش���ی ئاڵۆزكردو قه یرانێكی تری خس���ته س���ه ر لیس���تی قه یران���ه زۆرو جیاجیاكان���ی ئه م

هه رێمه .ئه گه ر خوێندنه وه یه ك���ی وردو بابه تیانه جیاوازه كانی هۆكاروپاڵن���ه ره بۆكێش���ه و ته نگژه ك���ه و ئامانج���ه دی���ارو نادیاره كانی بكه ی���ن و هه ڵوێس���ت و بۆچون و پ���رۆژه ی شیبكه ینه وه ، نه یاره كان سیاس���یه الیه نه ئه وڕاس���تیه مان الڕون ده بێته وه كه پرس���ی سه رۆكایه تی هه رێم ته نها ڕواڵه تی ده ره وه ی كێش���ه كه یه و له ئێس���تادا بوه ته عینوانێكی سیاسیه كان الیه نه سه رنجڕاكێش، گه وره و له ژێر ئ���ه م عینوانه دا پ���رۆژه و ئه جێندای خۆی���ان ب���ۆ مامه ڵه ك���ردن له گ���ه ڵ كۆی كێش���ه و گیروگرفته كانی تری سیس���ته می ئه گینا خس���تۆته گه ڕ. هه رێمدا حوكمڕانی جه وهه رو سه رچاوه ی ڕاسته قینه ی قه یرانه سیاس���یه كه ی هه رێم و دیوی ناوه وه ی ئه م قه یرانه ی ئێستا ده گه ڕێته وه بۆ دو هۆكاری

تری سه ره كی :یه كه میان: نه بونی هاوس���ه نگی پێویست له نێ���وان ده س���ه اڵت له دابه ش���كردنی هێ���زه سیاس���یه كاندا، كه خۆی ل���ه الوازی بون���ی ده زگاكانی حكومه ت و دامه زراوه یی زاڵبون���ی حیزبی���ه ت له الی���ه ن دو حیزبی ده سه اڵتداره وه به سه ر تێكڕای جومگه كانی ده س���ه اڵتی سیاس���ی هه رێمدا ده نوێنێت، به وش���ێوه یه ی كه هه رله سه ره تاوه له نێوان دو پارت���ه حوكمڕانه ك���ه ی هه رێمداو دواتر له سه ر بنه مای ڕێكه وتنی ستراتیژی دوقۆڵی

نێوانیان دابه شكراوه و موماره سه ده كرێت.

به اڵم له ئێس���تادا دیاره چه ن���د هێزێكی تری سیاس���ی نوێ هاتونه ته ناو هاوكێشه سیاس���یه كه وه و بونه ت���ه به ش���ێكی زیندو حكوم���ه ت و له په رله م���ان و ئه كتی���ڤ و زیات���ر هه س���ت به الس���ه نگی ده س���ه اڵت ده كه ن و داواده كه ن جارێكی تر ده س���ه اڵت دابه شبكرێته وه . هاوس���ه نگ به شێوه یه كی هه مو الیه نه كان ڕاسته وخۆ یان ناڕاسته وخۆ به ده ربڕین���ی جیاجی���ا ئ���ه م داخ���وازی و ئامانجه ی���ان هه ی���ه و تاڕاده یه ك���ی زۆریش پێویس���ته ڕه وایه و داخوازیه كی ئامان���ج و له سه ر دوالیه نه ده سه اڵتداره سه ره كییه كه ی هه رێم، ڕێزی لێبگ���رن و مرونه ت و ئاماده یی

بنوێنن بۆڕاستكردنه وه ی السه نگیه كان.هۆكاری دوه می���ان: نه بونی دادپه روه ری له دابه ش���كردنی ماڵ و س���امانی گش���تیدا، كه خ���ۆی له ته ش���ه نه كردنی گه نده ڵیه كی بێس���نوردا ده نوێنێ���ت و بوه ته ه���ۆكاری ده وڵه مه ندبونی ناش���ه رعی و له ڕاده به ده ری كه مینه یه كی زۆركه م له به رپرس���ه بااڵكانی حیزبه ده سه اڵتداره كان و ده وروبه ره كانیان و ئه و بازرگان و س���ه رمایه دارانه ی كه هاوكارو له به رامب���ه ردا له گه ڵی���ان.. هاوبه ش���ن له بارودۆخێكی میلل���ه ت زۆری زۆرین���ه ی زۆردژوارو ناهه م���واردا ده ژی���ن، به تایبه تی دوای س���ه رهه ڵدانی قه یرانی بڕینی بودجه و موچ���ه له الیه ن به غ���داوه و دابه زینی نرخی نه وت و چه ندین قه یرانی تر كه ئاس���ه واره قه یرانانه ئ���ه و هه م���و نه خوازراوه كان���ی به پل���ه ی یه ك���ه م ڕوده كات���ه توێژه كان���ی جه م���اوه رو چینه ه���ه ژارو كه مده رامه ته كان ده رچوان���ی الوان و توێ���ژی به گش���تی و كۆلێژو په یمان���گاكان به تایبه تی . هه روه ها ته ش���ه نه كردنی دیارده ی بێكاری و هه ژاری كه له ئێس���تادا بوه ته هۆكاری كۆچكردنی به لێشاو به ره و هه نده ران و گرتنه به ری ڕێگای له هه مانكاتدا پڕمه رگه س���ات. هاتونه هات و بێزاری و نیگه رانیه كانی توێژه كانی جه ماوه ر به وهۆیه وه گه یشتۆته چڵه پۆپه و به شێوازی

جیاجیا ته عبیری لێده كه ن.ئێس���تا كه دیالۆگ و دانوس���تانی نێوان هه ندێ به رده وام���ه و الیه نه سیاس���یه كان به ره وپێشچونیش���ی پێوه دی���اره ، گرنگ���ه هه م���و الیه نه كان دیدو بۆچ���ون و ئامانجی مه به ستیان هه بێت و له مباره یه وه ڕۆشنیان بێ چاكس���ازی ڕیش���ه یی ئ���ه و دو هۆكاره بنه ڕه تییه ی س���ه ره وه بك���ه ن، نه ك ته نها به هه ن���دێ چاره س���ه ری ڕواڵه ت���ی و یه كتر هێوركردنه وه ڕازی ببن و كێشه ڕاسته قینه كه په رده پۆش���بكه ن و قه یران���ه بنه ڕه تیه ك���ه

تێپه ڕێنن.ئه وه ی كه په یوه سته به دابه شكردنه وه ی

ده س���ه اڵته كان و گه یش���تن به هاوس���ه نگی ده ك���رێ هه رچیی���ه ك له وب���واره دا، پێویس���ته له خزمه ت���ی به دامه زراوه یكردن و ده زگاكانی تێك���ڕای به نیش���تیمانیكردنی سیس���ته می ده س���ه اڵتدا بێت. نه ك هه ڵه به هه ڵه چاره سه ر بكرێت و جارێكی تر هه ڵه ی نێوان دو حیزبه كه فراوان بكرێت بۆ نێوان پێنج حیزب و هه مان شێوازی )موحاسه سه ( وه ك ئ���ه وه ی ك���ه له حكومه ت���ی ناوه ندی بكرێته وه . موماره س���ه ده ك���رێ دوپ���ات سه رده كێش���ێت چونكه )موحاسه س���ه ( بۆ پش���ێوی ده س���ه اڵت و پاش���اگه ردانی و ته شه نه كردنی زیاتری گه نده ڵی و فروانبونی ڕوبه ره كه ی و هیچ چاكس���ازیه كی لێ نایه ته

دی .ئه وه ش���ی ك���ه په یوه س���ته به نه بون���ی س���امانی له دابه ش���كردنی دادپ���ه وره ری گشتیدا، دیاره كه پێویستی به به هێزكردن و دارایی و چاودێری ده زگاكانی خستنه گه ڕی

ده سه اڵتی س���ه ربه خۆیی نه زاهه و ده زگای دادوه ری هه ی���ه ، بۆئه وه ی بتوانن ئاس���تی لێپێچین���ه وه له ش���ه فافیه ت و پێویس���ت له گه نده ڵیه كان بهێننه دی و سنورێك دابنێن بۆ دیارده ی به هه ده ردان و ده ستبه سه راگرتنی

له ڕاده به ده ری ماڵ و سامانی گشتی .له م هه لومه رج���ه قه یراناویه دا، هه قوایه هه موالیه ك به تایبه تی الیه نه ده سه اڵتداره كان له هه ركاتێك���ی تر زیاتر به وپ���ه ڕی گیانی به رپرس���یارێتیه وه مامه ڵه له گه ڵ ڕوداو و پێشهاته كاندابكه ن و ئه م ته نگژه یه ی كه له م ماوه یه دا دروست بوه ، بیكه نه ده رفه تێك و وێستگه یه ك بۆبه خۆداچونه وه و ئه نجامدانی چاكسازی ڕاسته قینه و پێشگرتن له ئاڵۆزبونی په ره سه ندنی ئه گه ری قه یرانه كان و زیاتری جه ماوه ری و ته قینه وه ی بۆئاژاوه وپشێوی و له ده س���تدانی كۆنت���رۆڵ له هه مو الیه كه وه . واڵتانی ڕاپه ڕینه كان���ی ش���ۆڕش و چونكه عه ره ب���ی و به رده وامبون���ی ده رهاویش���ته و ئاس���ه واره نه خوازراوه كان���ی له ئێس���تادا، ده گه ڕێته وه بۆهه مان ئه و دو هۆكاره ی كه له سه ره وه ئاماژه مان پێكردن. واته نه بونی هاوس���ه نگی له دابه ش���كردنی ده س���ه اڵت و له دابه ش���كردنی دادپ���ه روه ری نه بون���ی س���امانی گش���تیداو ئاماده نه بون���ی الیه نه ده س���ه اڵتداره كان بۆ ئه نجامدانی چاكسازی ده رهاویشته و چاره سه ركردنی ڕاسته قینه و ئاسه واره نه خوازراوه كانی له سه ر توێژه كانی جه م���اوه رو له ئاكامدا حاڵ و گوزه رانی ئه و واڵتانه به م س���ه ره نجامه دژوار و ناهه مواره

گه یشت.لێ���ره دا جێ���گای خۆیه تی ك���ه ئاماژه به قسه یه كی زانای كۆمه ڵناس و فه یله سوفی ناوداری فه ره نس���ایی )گۆس���تاف لۆبۆن( بكه ی���ن ك���ه له ده ره نجام���ی توێژین���ه وه و ڕاپه ڕینه كان شیكردنه وه كانیدا بۆ شۆڕش و به گشتی و شۆڕشی فه ره نسا به تایبه تی پێی گه یشتوه كه ده ڵێت: "له جیهانی سیاسه تدا پێویس���ته پێشتر پێشبینی س���ه ره نجامی به ش���ێوه یه كی بك���رێ و كاروب���اره كان جێ جه ماوه ر داخوازیه كانی ئاره زومه ندانه به جێبكرێت، پێش ئه وه ی كارله كار بترازێ و

بگاته ئاستێك كه به زۆر بسه نرێت." ئه مه یاس���ایه كی گش���تیه بۆ زه روره تی ڕاس���ته قینه چاكس���ازی ئه نجامدان���ی به مه به س���تی خۆپارێزی و ده سته به ركردنی گه یش���تن كۆمه اڵیه ت���ی و دادپ���ه وره ری به سه قامگیری سیاسی و ڕێگرتن له ته قینه وه ڕۆژانه دا ل���ه م ئ���ه وه ی جه ماوه ری���ه كان. له به غداو ش���اره كانی تری باشوری عێراقدا به ڵگه یه زین���دوه و ڕوده دات،نمونه یه ك���ی

له سه رڕاستی ئه و ده ره نجامه ی سه ره وه .

نەشتەرگەری نۆیرۆلۆگی ئیتاڵی، سێرجیۆ کاناڤێرۆ، بانگەشەی ئەوەدەکات کە تاوەکو ساڵی ٢٠١٧ زەمینەی پیادەکردنی پرۆژەی لکان����دن یان چاندنی س����ەر بەجەس����تەوە فەراهەمدەکات. ئەم هەواڵە وەکو بریس����کە بەناو میدیاکان����دا باڵوبوەوەو بو بەجێگای مش����تومڕی نێو زانست و فەلسەفەو ئێتیک. کورت����ەی پڕۆژەک����ەی کاناڤێ����رۆ بریتییە لەدۆزینەوەی چارەس����ەرێکی بنەڕەتیی بۆ ئەو کەس����انەی عەقڵیان کاردەکات، بەاڵم بیرۆکەکەش لەکارکەوت����وە. جەس����تەیان پێکدێ����ت لەلکاندن����ی کەللەس����ەری ئ����ەو کەسانەی توشی نەخۆشیی شەلەلی گشتیی بون، لەسەر جەستەیەکی ترو گۆڕینیانە بۆ "مرۆڤێکی ئاس����ایی". ئەمەش لەگەڵ ئەو کەس����انەدا دەکرێت کە رەزامەندیی خۆیان نیش����انداوە، جەس����تەو ئۆرگانەکانیان بۆ بەکاربهێنرێت و زانس����تیی تاقیکردنەوەی بەردەوامدان و لەکۆمای لەخەستەخانەکاندا هی����وای چاکبونەوەیان نیی����ە، واتە تەنها لەڕێگای ئامێرەکانەوە ژیانیان بەردەوامیی پێدەدرێت. کاناڤێرۆ دەیەوێت س����ەری ئەم کەسانە لێبکاتەوەو جەستەیان بۆ کەسێکی ت����ر بەکاربهێنێت کە عەقڵی����ان بەکامڵی ئیشدەکات، بەاڵم کۆی جەستەیان شەلەلەو لەکارکەوت����وەو بەم ش����ێوەیەش ژیانێکی نوێیان بۆدروس����تبکات. ئ����ەم پڕۆژەیەش لەژێ����ر ناودێڕی "پڕۆژەی لکاندنی س����ەر" »Head Anastomosis Venture«

ناوی دەرکردوە.پرس����ی من لەس����ەر ئەم مەس����ەلەیە، پرس����ێکی تەکنیک����ی نییە. واتە پرس����ی ئەوە نیی����ە، ئای����ا چەندە ئ����ەم پڕۆژەیە ل����ەڕوی عەمەلییەوە س����ەرکەوتو دەبێت و ئاڵۆزییەکان����ی ئەم نەش����تەرگەرییە چین؟ دی����ارە هەندێ����ک لەزانای����ان ڕایانوایە گەر بچێت����ە فرانکنش����تاینییە پ����ڕۆژە ئ����ەم قۆناغی پیادەکردنەوە، س����ەرەڕای ئەوەی موغامەرەیەک����ی نەش����تەرگەریی مەزن����ە، موغامەرەیەک����ی ئێتیک����ی گەورەش����ە کە دەرئەنجامەکانی لەزۆر روەوە نادیارن. نەک تەنها لەبەرئەوەی لەحاڵەتی سەرکەوتنیدا، س����ەروکارمان لەگەڵ س����ەرێک دەبێت کە فەرم����ان بەجەس����تەیەکی نام����ۆ دەکات، نانبخوات، پیاس����ەبکات، س����ێکس بکات و لەوانەیە منداڵیش����ی ببێ����ت، گەر رەگەزی مێیینە بێت، بەڵکو پێشتر چەندین پرسی گ����ەورەو ئاڵۆزی ت����ر هەیە، ک����ە دەبێت وەاڵمدرابنەوە. یەکێک لەزانا ئەڵمانییەکان لەگۆڤاری "دێر ش����بیگل"دا دەربارەی ئەم پڕۆژەی����ە دەڵێت، ئ����ەم پڕۆژەی����ە تەنها پێویستی بەنەشتەرگەرو بەنجکەری پسپۆڕ نییە، بەڵکو پێویس����تی بەتیمێکی گەورەی سەرش����ێتیش هەیە بۆئەوەی پیادەیبکات. ت����ەنها لەپس����پۆڕ وات����ە تیمێ����ک ک����ە پێکنەهاتبێ����ت، بەڵکو لەچەند کەس����ێکی عەقڵ مەخلولیش. پرس����ی سەرەکیی ئەم بابەت����ەی منی����ش بریتیی����ە لەبەدواچونی ئەم پرس����یارە: گەر ئ����ەم پرۆژەیە بکەین بەپرۆژەیەکی سیاس����یی و لەسەر جەستەی دەرئەنجامێکی چ تاقیبکەینەوە، سیاسیی

سیاسیی و یاسایی و ئێتیکیی دەبێت؟ س����ەرەتا با لەو خاڵەوە دەستپێبکەین کە جیاوازی نێوان جەس����تەی سیاس����یی و

جەستەی مرۆیی لەکوێدایە.جەس����تەی سیاس����یی، وەک����و هەم����و چەندی����ن خ����اوەن ت����ر، جەس����تەیەکی ئۆرگان����ە کە هەریەکەی����ان رۆڵێکی گرنگ و لەئیش����کردن و تایب����ەت وەزیفەیەک����ی رێکخس����تن و ئاراس����تەکردنی ئەندامەکانی جەس����تەکەدا دەگێڕێ����ت. جیاوازیی نێوان جەس����تەی مرۆڤ و ئاس����ایی جەس����تەی سیاس����یی دەوڵەت تەنها ئ����ەوە نییە کە جەس����تەی مرۆی����ی یەک س����ەنتەری هەیە کە س����ەری مرۆڤە، بەبێ ئ����ەم ئەندامەش جەس����تە نابێت بەبک����ەرو لەکاردەکەوێت، لەدونیای سیاس����یی جەس����تەی بەڵک����و زانس����تی دەوڵەتداریی دیموکراسیدا هێندە ماشێنێکی ئاڵۆزە کە تەمەنی سیاسیی ئەم دەزگایە بەژیان و مردنی یەک کەسەوە بەند نییە. واتە بونی س����ەر یان سەروەر بەسەر جەستەی سیاس����ییەوە، وەکو لەپێکهاتی مرۆڤ����دا دەیبینی����ن، قەدەرێ����ک نییە کە جەس����تەش کۆی س����ەر، بەلەکارکەوتنی توش����ی ش����ەلەل بێ����ت، بەڵکو س����ەروەر دیاریک����راوی زەمەنیی هەیەو وەزیفەیەکی جێگۆڕکێی پێدەکرێت. بەمانایەکی تر گەر "هاردوێر" لە جەستەی سیاسییدا بریتی بێت ئەوا ”سۆفتوێر“ەکەی دەوڵەت، لەدەزگای بریتییە لەدەستووری دەوڵەت کە بەمردن و

ژیانی یەک س����ەرۆکەوە بەند نییە. ئەمەش رێک بەپێچەوانەی سیستەمی دیکتاتۆرییە، جەس����تەی وەکو دیکتاتۆرییەت چونک����ە ئاسایی مرۆڤ، لەسەر بناغەی "یەک سەر بۆ یەک جەس����تە“ رێکخراوە کە بەنەمانی سەری س����ەروەر بەجەستەی سیاسییەوە، ک����ۆی سیس����تەمەکەش لەکاردەکەوێ����ت و دەمرێت. ئەم حاڵەتەش رێک ئەو دۆخەیە کە جەس����تەی سیاس����یی لەکوردس����تاندا ش����ەلەلکردوە؛ وات����ە س����ەرۆکێکمان هەیە کە مردنی سیاس����یی خۆی بەلێکردنەوەی دەبینێت و سیاس����ییدا لەجەستەی سەری بەردەوامیی ک����ە هەی����ە حیزبێکیش����مان دەس����ەاڵتی خۆی بەلەحیمکردنی س����ەری سیاسیییەوە بەجەس����تەی س����ەرۆکەکەی

دەبینێت.کوردس����تان لەبەردەم نەشتەرگەرییەکی قەیس����ەری سیاس����ییدایە. سیس����تەمێکی سیاس����ییمان هەی����ە ک����ە کەوتۆت����ە ژێر واتە فرانکنش����تاینی. نەش����تەرگەرییەکی جەستەیەک کە لەڕوی سیاسیی و یاساییەوە پێویس����تی بەس����ەرێکی تر هەی����ە، بەاڵم هێزێکی سیاسیی هەیە کە هەمو هێزەکانی تر ناچ����اردەکات س����ەرێکی پەڕیو بۆ ئەم جەستەیەوە بەم بهێنێتەوەو جەس����تەیە بیلکێنێتەوە. بۆئەم مەبەس����تەش تیمێکی یاس����اناس و لەسیاس����ەتمەدارو گەورەیان ئەکادیمی����ی و ئەدی����ب و هونەرمەن����د، ل����ە ناوەوه و دەرەوەی کوردستاندا کۆکردۆتەوە ک����ە هەموی����ان ئاکیڤانە یان پاس����یڤانە، بەدەنگی بەرز ی����ان بەبێدەنگیی، خەریکی جوانکاریی سیاسیین بۆ ئەم نەشتەرگەرییە

فرانکنشتاینییە.روخساری دیکتاتۆرییەت جوان ناکرێت، با باشترین و زۆرترین نەشتەرگەری دونیاش، وەکو تیمێ����ک، لەدەوری خۆی کۆبکاتەوە. گەر ئ����ەم هەن����گاوە فرانکنش����تاینییەش لەکوردس����تاندا س����ەربگرێت، ئەم س����ەرە ب����ەم جەس����تە سیاس����ییەوە بەنامۆی����ی بەش����ێوەیەکی چونک����ە دەمێنێت����ەوە، قەیسەریی لکێنراوەتەوە بەم جەستەیەوه . ماوەی دوس����اڵە ئەم جەس����تە سیاسییەی کوردستان لەدۆخی کۆمابونێکی سیاسییدا دەژی، چونکە س����ەرێکی نامۆی یاس����ایی هەیە پرۆژەیەک لەمڕۆش����دا بەسەرەوەیە. بەناوی سازانی نیش����تیمانییەوە، پاساوی یاسایی و ئەمنیی و فەلسەفیی و هونەریی بۆ لێنەکردنەوەی ئەم س����ەرە لەم جەستەیە دەهێنێت����ەوە. گ����ەر پڕۆژەک����ەی کاناڤێرۆ دۆزینەوەی جەستەیەکی لەکارکەوتو بێت بۆ لەکوردستاندا پڕۆژەکە ئەوا کەللەسەرێک، تەواو پێچەوانەیە، وات����ە لەحیمکردنەوەی سەرێکی لەکارکەوتوە بەسەر جەستەیەکەوە یاس����اییەوە و سیاس����یی ل����ەروی ک����ە ش����ەرعییەتی نەماوە. کاناڤێ����رۆ دەیەوێت س����ازانێک لەنێوان دو ئەندامدا دروستبکات ک����ە هەر یەکێکی����ان وەزیفەیەکی گرنگیی نەماوە. یەکێکیان جەس����تەی ئیشناکات و ئەوی تریش����یان س����ەری. لەلکاندنی ئەم دو ئەندام����ەش بەیەکت����رەوە، دەیەوێ����ت بۆئەوەی دروس����تبکات، س����یمبیۆزەیەک ژیانێکی ن����وێ بەرهەمبهێنێ����ت. پڕۆژەی س����ازانیش لەکوردس����تاندا پێکەوەلکاندنی فرانکنش����تاینیانەی دو ئەندام����ی گرنگ����ی جەستەی کۆمەڵگایە کە مردنێکی سیاسیی

بەرهەمدەهێنێت.س����ااڵنێکە سیاس����ییە س����ەرە ئ����ەم بەجەستەی ناتەندروس����ت بەش����ێوەیەکی سیاس����ییەوە لکێندراوەو کۆمەڵگای ئێمەی توش����ی چەندی����ن نەخۆش����یی موزمن����ی سیاسیی و ئیداریی سایکۆلۆژیی کردوە. گەر هێزە سیاسیی و یاساناس و رۆشنبیرانی ئەم پرۆژەیەش، بەپاس����اوی یاسایی و ئەمنیی و س����ایکۆلۆژیی، خەریکی دوبارەچاندنەوەی سەری س����ەرۆک بن بەس����ەر ئەم جەستە هەم����ان ئ����ەوا مان����دوەوە، سیاس����ییە رۆڵ����ی ئەو تیم����ە سەرش����ێتە دەگێڕن کە کاناڤێرۆ دەیەوێت بۆ ئەو نەش����تەرگەرییە

فرانکنشتاینییەی کۆبکاتەوە.پ����ڕۆژەی لەحیمکردنی س����ەری بارزانی لەکوردس����تاندا، سیاس����ی بەجەس����تەی بەپرۆمیسیۆس����کردنی مۆدێرنی پ����رۆژەی سیاس����یی جەس����تەی دیکتاتۆرییەت����ە. دابەش����ناکرێت ب����ۆ س����ەرێکی دیکتاتۆرو ئەزمون����ی دیموک����راس. جەس����تەیەکی سیاسی دیکتاتۆریی لەناو دیموکراسییەتدا تاقیناکرێتەوە. ئەم پرنسیپەش پێماندەڵێت: هیچ کەس و هێزێکی سیاسیی ناتوانێت بەناوی پاراستنی ئاساییشی جەستەی سیاسییەوە، سەرێکی نامۆ بەجەستەیەکەوە بنوسێنێت و نەش����تەرگەریی لەبەرپرس����یارێتیی خۆی پ����ڕۆژەی جوانکاریی فرانکنش����تاینییانەی

دیکتاتۆرییەت بدزێتەوە.

)493( سێشه ممه ١/٢٠١5/9 birura.awene@gmail.comبیروڕا

ئاراس فه تاح

13

دو‌هۆكاره‌‌بنه‌ڕه‌تیه‌كه‌یپڕۆژەی‌بەفرانکنشتاینکردنی‌قه‌یرانه‌‌سیاسیه‌كه‌ی‌‌هه‌رێم

جەستەی‌سیاسیی

له م هه لومه رجه قه یراناویه دا، هه قوایه هه موالیه ك به تایبه تی الیه نه ده سه اڵتداره كان

له هه ركاتێكی تر زیاتر به وپه ڕی گیانی

به رپرسیارێتیه وه مامه ڵه له گه ڵ ڕوداو و

پێشهاته كاندابكه ن

هێمنی یاخ���ود ئارامی ئ���ه و دۆخه یه كه هه م���و تاكێك خوازیارێت���ی له ڕوی س���ایكۆلۆژی و ژینگه یی���ه وه پێی بگات و هه میشه كارده كات بۆ گه یشتن به و دۆخه ك���ه پێی وایه قۆناغێك���ی زێڕینه ئه گه ر بگات پێی، بۆیه هه میشه تاك خوازیاری ژیانێكی الدییانه ی���ه به ئامانجی دوربون له ژاوه ژاوی نیۆ شارو جه نجاڵی و قورسی و كێشمه كێشه كانی ژیان و پێی وایه ژیانێكی س���اده و هێمن له كۆی ئه و ده ستكه وتانه گرنگتره كه مرۆڤ له ئه نجامی ملمالنێوه

به ده ستی ده هێنێت.مرۆڤ هه ر له سه ره تای دروستبونیه وه ئاش���نا ده بێت به ملمالنێ به مه به س���تی كارلێككردن���ی له گه ڵ نائارامیداو فێربون له وه ی كه رێڕه وه ی ژیان بریتیه له ملمالنێ له گه ڵ كۆی به ربه س���ت و ناخۆشییه كان و قورس���ییه كانی ژیان. ئه م خوازیاربونه ی مرۆڤیش به كه شێكی ئارامی هه ندێ جار روبه ڕوبونه وه ی له گۆڕانگاری و ترس���انه سه ختییه كانی ژیان و ترسان له هه ڵكشان به س���ه ر پایه كان���ی پلێكان���ه ی ژی���ان و هه میشه ترسی له )مجازفه (كردن هه یه و پێی وایه خۆ توش���كردنی سه رئێشه یه و توش���بونه به كێشمه كێشمێكی نا هێمن و ن���ا ئارام، ئه م خوازی���اری بونه ی مرۆڤ به دۆخێك���ی ئارامیی له س���ه رجه م كایه

جۆربه جۆره كاندایه .دكت���ور عه ل���ی وه ردی ل���ه كتێبی) گاڵته ج���اری عه ق���ل(دا ده ڵێ���ت ئ���ه و له فره یی و ترس���ی ك���ه كۆمه ڵگای���ه ی

جیاوازی هه یه و هه میش���ه پێی خۆش���ه یه ك گوتارو یه ك ره فتار بێت و ترس���ی نێ���و ملمالنێكان���ی له كێش���مه كێش و جیهان���ی فره ی���ی هه یه زۆر ئه س���ته مه ده رفه ت���ی پێش���كه وتنی هه بێت چونكه

له چوارچێوه ی هه میش���ه پێی خۆش���ه ی���ه ك گۆتاری���ی و ی���ه ك ئایدۆلۆژی���ادا بمێنیته وه ، ئه م كۆمه لگایانه ش هه میشه ده مێننه وه له كۆمه لگای چه قبه ستوه كان چونك���ه توانای ملمالنێ���ی نۆڕماڵی نێو جیاوازیه كانی���ان نیی���ه و هه میش���ه ئه و جیاوازیانه وه ك تارماییه كی شوم ده بینن

به سه ر كۆمه ڵگاوه .كۆی ئه و گروپانه ی كه له سه ر بنه مای ی���ه ك ئایدۆلۆژیاو یه ك ئای���ن ده ڕواننه كۆمه لگا به شێكی پاڵنه ره كانیان ترسانه فره ی���ی و ملمالن���ێ له روبه ڕوبون���ه وه ی به ئامان���ج گرتنی هێمن���ی وه ك قۆناغی كۆت���او دروس���تكردنی دۆخێكی هێمنی چه قبه ستو، كه له م نێوه نده دا ئه م دۆخه له گه ڵ تیۆری كۆمه ڵگای نمونه یی تێكه ڵ ده بێ���ت به جۆرێك هه ردوكی���ان قۆناغی كۆتا داده نێن بۆ رێڕه وی ئه زمونی مرۆڤ و كۆمه ڵگاكان و له هه ردوكیاندا كۆمه لگای نمونه یی و كۆمه ڵگاو تاكی ئارام ئامانج و

قۆناغی كۆتایه .ئه م هێمنیه له كایه سیاسیه كه ش به ده ر نییه به جۆرێك هه میشه رژیمه تۆتالیتارو دیكتاتۆره كان كه ش���ی هێم���ن و ئارامی ده نه خشێنن به س���ه ر كۆمه لگادا له پێناو ناڕه زایه تی و ده نگ���ی كردن���ی خامۆش خامۆش سایكۆلۆژیه تێكی دروستكردنی له ناخی تاكه كان و بنیادنانی شارێكی پڕ به ئامانجی هاواڵتیان له ده ره ونی له ترس دروس���ت نه بون���ی هیچ ج���ۆره فره یی و

ره وتێكی ناره زایی و هێزی ئۆپۆزسیۆن.ئه گ���ه ر ملمالن���ێ سیاس���یه كانی ئه م دوایی���ه ی هه رێمی كوردس���تان له نێوان الیه نه كاندا له س���ه ر پرسی سه رۆكایه تی

هه رێ���م به نمونه وه ربگرین له س���ه ر ئه م بابه ته ده بینین به ش���ێك له رۆشنبیران و جۆرێگ كۆمه ڵگا ده س���ته بژێر)نخبه (ی له بێزاریی���ان پێ���وه دیاره ل���ه م دۆخه ناهێمن و نائارامه ی كه كوردس���تانی پێدا تێپه ڕده بێت، له كاتێكا كۆی ئه م ملمالنێ و كێشمه كێشانه ئه گه ر به فۆڕمێكی مه ده نی بێت دواتر وه ك نمونه ی ژانی هاتنه دنیای منداڵێكه ك���ه به هه مان ش���یوه ش ئه م ملمالنێیانه ژان���ی هاتنه كایه ی جیهانی دیموكراسیس و فره ییه له كۆمه ڵگادا، كه ئ���ه م جۆره ملمالنیان���ه وه رچه رخانیكی هه رێمدا له كایه سیاسییه كه ی پۆزه تیڤه نێوان به جۆرێ���ك ملمالنێی چه ك���داری هێزه كان گ���ۆڕاوه بۆ ملمالنێی مه ده نی و دیموكراسی، به اڵم ئه وه ی گرنگه كه نابێت ئه م ملمالنێیانه كاریگه ری راس���ته وخۆی نه گه تیڤ له سه ر ژیان و دۆخی هاوالتیان دروست بكات و بژێوی ژیانی تاك نه بێته

به شێك له ملمالنێ سیاسییه كان.بۆیه گه ڕان ب���ه دوای ئارامی و هێمنیدا له دروس���تكردنی وه ك ئامانجێك له ناخی تاكدا ده بێته هۆی بردنی تاك و كۆمه لگا به ره و خاڵی چه قبه ستویی و دروستبونی تاكی الواز به رامبه ر كێشه و ملمالنێكانی به رامبه ر كارادان���ه وه له كاتێك���دا ژیان ژینگ���ه ی ده ره وه په یوه ن���دی به جۆری بیركردنه وه ی تاكه كانه وه هه یه و پێوسته له كۆمه لگه ی كوردی تاكی بوێرو نائارام دروس���ت بكه ین )وه ك دكتور محمودی موعه زه می ده ڵێت پێشكه وتنی كۆمه ڵگا له نائارامی تاكه كانیه وه دروس���ت ده بێت چونك���ه نائارامی داهێنان و پێش���كه وتن

دروست ده كات له كایه جیاوازه كاندا(.

هێمنی‌له‌نێوان‌حه‌قیقه‌ت‌و‌وه‌همدامحه مه د حاته م

هه میشه رژیمه تۆتالیتارو دیكتاتۆره كان

كه شی هێمن و ئارامی ده نه خشێنن به سه ر كۆمه ڵگادا له پێناو

خامۆش كردنی ده نگی ناڕه زایه تی و

دروستكردنی سایكۆلۆژیه تێكی خامۆش له ناخی

تاكه كان و بنیادنانی شارێكی پڕ له ترس

د. هادی عه لی

بیرورا 14(493( سێشه ممه 2015/9/1

قه یران����ی س����ه رۆكایه تی هه رێم����ی كوردس����تان، پاش����ا گه ردانی فكری و له نێو یاس����ایی سیاسی و وش����یاری س����ه رجه م جه م����اوه ری كادی����رو حزبه كانی كوردس����تاندا ده رخس����ت. ئه وه ی ب����ه وردی س����ه یری كۆمێنت و لێدوان و ڕای ئ����ه م كادیرو جه ماوه ری ئه م حزبانه له ئه نته رنێت و ته له فزیۆن و فه یس����بوك بكات، ئه م راستیه ی بۆ ده رده كه وێت كه كادیران و جه ماوه ری كه می وشیاریه كی خاوه نی حزبه كان دیموكراسی و جه نگی دیموكراسیانه ن، توانایه ك����ی زۆر كه می����ان هه ی����ه بۆ دیالۆگ و قبوڵكردن����ی ڕای به رامبه ر. زمانێكی توندوتیژ، جنێو، هێرشكردنی دووركه وتن����ه وه نائه خالق����ی،

كۆمه اڵیه تی...هتد، له به رپرسیاریه تی ئه م ئیش����كردنی گه وره ی روبه رێكی كادی����رو جه ماوه ره یه ك����ه حزبه كانی

كوردستان هه یانه .رێگری ك����ه دێگه ڵه روداوه ك����ه ی بۆ په رله مانتاران له گه ڕان����ه وه ی كرا هه ولێ����ر، مانای به رده وامی ش����ه ڕی له عه قڵیه ت����ی سیاس����ی و ناوخۆی����ه كوردستان واڵته ، ئه م سه ركردایه تی تێنه په ڕان����دوه ، ناوخ����ۆی ش����ه ڕی ئه گه رێك����ه ب����ۆ داهات����وش ئاماده ی له قه یرانی هه ی����ه . دوباره بون����ه وه ی كوردس����تان هه رێمی س����ه رۆكایه تی بونیادیه كانی كێش����ه دیكه جارێكی حزب����ی ك����وردی ده ركه وتن����ه وه ، كه ته قلی����دی كاركردنێك����ی خاوه ن����ی سیاسه ت كردنن، كادیره كانیان زمانی یاس����ایی و سیاس����یان بۆ قه یرانه كان زۆر الوازه ، بۆیه دوای ئه وه ی هێمنی

كوردس����تان و دۆخی بۆ ده گه ڕێته وه حزب����ه كان ل����ه م قه یرانه پش����ویه ك دیكه جارێك����ی پێویس����ته ده ده ن، پێناسه ی حزب و حزبایه تی بكه ینه وه ، له پرۆس����ه ی ح����زب گرنگ����ی رۆڵ و سیاسی و ده سه اڵتداریه تی به وشیاری و یاسایی و ئه خالقی هاوچه رخ موتوربه بكرێت و ئه م بونیاده نه خۆشه ی حزبی

كوردی له ڕیشه وه هه ڵته كێنرێت. قه یران����ی س����ه رۆكایه تی هه رێ����م و ملمالنێ سه خته كه ی نێوان حزبه كان، ده ریخست كه حزبه كوردیه كان، حزبی ئێستا نین، له ناو حكایه ته كانی رابردو ده ژین، به كه ره سته ی دوێنێ ده یانه وێت نه خۆش����ی بكه ن. تازه سیاس����ه تی ده رون����ی نێو كێش����ه س����ه خته كانی نێوان الیه نه سیاسیه كان، كاریگه ری زۆری كردۆت����ه س����ه ر راده ی ده رونی جه ماوه ری كوردس����تان. هاواڵتیانی

حزبه كان له بری ملمالنێی سیاس����ی و یاسایی، خه ریكی به شینه وه ی تۆمه ت و ڕق و كین����ه ن، ئه مه ش په كخس����تنی پێشكه وتنی سیاسی لێ ده كه وێته وه ، هاوكات راده ی بێ متمانه یی هاواڵتیان به سیاسه ت كه م ده كاته وه . بۆ ئه وه ی هاواڵتی����ان له سیاس����ه ت هه ڵنه یه ن، قه یرانی سیاس����ی كاری راس����ته وخۆ له بازاڕو ژیان و ده رونی خه ڵك نه كات، پێویس����ته حزبه كان خاوه نی كادیری وش����یارو خاوه ن زانیاری سیاس����ی و كولتوری دیالۆگ و رۆشنبیری یاسایی بن. ئه وكات����ه ی كادی����ره حزبیه كان یه كتری، كه سایه تی وێزه ی ده كه ونه راس����ته وخۆ كاریگه ری له س����ه ر رای كێش����ه ده كات. دروس����ت گش����تی بونیادیه كانی حزبی كوردی، كێشه ی بونی����ادی حكوم����ه ت و حوكمڕانی����ن ه����ۆكاری ئه م����ه ش له كوردس����تان،

په كخستنی گه شه كردنی دیموكراسی و به دامه زراوه بونی ئه م هه رێمه یه .

پێویسته حزبه كان هه مویان جارێكی دیك����ه به فۆرمی كاركردن����ی خۆیاندا بچنه وه و وانه ی باش فێربوبن له قه یرانی س����ه رۆكایه تی هه رێمی كوردس����تان. وه ك چ����ۆن ئاس����ت و تێگه یش����تن و رۆش����نبیری ناوخۆی خۆیان باش بۆ ده ركه وتوه . هێش����تنه وه ی ئه م دۆخه بارگاوی����ه به به خش����ینه وه ی تۆمه ت و له نێو حزبه كانی كوردس����تان، جنێو هێش����تنه وه ی زه مین����ه ی تێكچون����ی هه رێم����ی كوردس����تان و له یه كترازانی گه وره ی����ه . به دیوه ك����ه ی دیكه ش����دا چه نده ملمالنێیه كی به رپرس����یارانه ی سه خت یاس����ایی وش����یارو سیاسی هه بێت، ئه وه نده گه ش����ه ی سیاسی و دیموكراس����ی و به هێزبون����ی كولتوری

سیاسه تكردنی لێده كه وێته وه .

زۆربەی حیزبە کوردیەکانی باش���ور لەس���ەردەمێکدا دامەزراون کە هەڕەتی گەشەسەندنی دروستبون و مارکسیزم و بلۆکی سۆشیالیستی بووە )لەسیەکانی س���ەدەی ڕاب���ردو بەس���ەرەوە(. بۆیە مارکسیزم وەکو مۆدیلێکی ئایدۆلۆژی و سیاسی ئەگەر وەکو پەیڕەویش تەبەننی نەکرابێت لەالی زۆربەی ئەو حیزبانەوە فەلس���ەفی و سیاسی گوتاری النیکەم لەمانیفێستۆی ئەو حیزبانە مارکسیزم ڕەنگیداوەت���ەوە. ئەم حاڵەتە تەنانەت تەقلیدیترین حیزبیش���ی گرتۆتەوە کە سەرکردەو کادیرە دەستڕۆیشتوەکانیان تەکی���ەی ئاغ���اکان و لەدیوەخان���ی سیس���تمی بەهەم���ان ش���ێخەکانەوە خێڵەک���ی دەس���تبەکاربون. لێ���رەوە مارکس���یزم وەک���و مۆدیلێ���ک چوه تە ناو پەی���ڕەوو پرۆگرام���ی حیزبەکان و لەئەدەبیاتیان���دا ڕەنگیداوەتەوە. ناوی حیزبەکان ڕەنگە بەڵگەیەکی سادە بێت بۆ ئەو حاڵەتە. >کۆمەڵەی دارکەران، کوردس���تان، سۆشیالیس���تی حیزبی مارکسیس���تی-لینینی، کۆمەڵ���ەی بزوتنەوەی سوشیالیستی، پارتی کار، حیزبی زەحمەتکێش���انی کوردستان..ش���تی ت���ر.< دیارترین س���یمای ئەو گوتاری ئایدۆل���ۆژی و ناڕونی حیزبانە سیاس���یان ب���وە. زۆربەی ج���ارەکان دروس���تکردوە ناتەبایان تێکەڵەیەکی لەمارکس���یزم و ناس���یۆنالیزم. چونکە ئەوان لەبناغەدا حیزبی ناسیۆنالیستی ناسیۆنالیستیان هەبوە بەهانەی بون و بۆ کارو خەباتیان هەمیشە لەهەوڵێکی پێکەوە ب���ۆ ب���ون شکس���تخواردودا گونجاندن���ی ئەو دو گوت���ارە ناتەبایە )گوت���اری نێونەتەوەی���ی و چینایەتی نەتەوەی���ی گوت���اری مارکس���یزم و ناسیۆنالیزم(. لەم نێوەدا ئەو حیزبانە نە توانیویانە مارکس���یەکی تەواو بن و ناسیۆنالیس���تێکی توانیویش���یانە نە ڕاستەقینە بن. لەڕاستیدا تەبەننیکردنی مارکسیزم لەو سەردەمەدا دو هۆکاری س���ەرەکی لەپشت بو: یەکەم، ڕۆیشتن لەگ���ەڵ ڕەوت���ی ئایدۆلۆژی ب���او لەو س���ەردەمەدا کە مارکسیزم بو؛ دوەم، بلۆک���ی سۆشیالیس���تی خۆدانەپ���اڵ بەس���ەرکردایەتی یەکێتی س���ۆڤیەتی ه���اوکاری و بەدەستخس���تنی جاران و پش���تیوانی م���ادی و مەعن���ەوی ک���ە هەندێ���ک ج���ار زۆر ک���ەم و ناچیزەش بوە. هەربۆیە، لەدوای ڕوخانی دیواری بەرلینەوە لەس���اڵی 19٨9 وردە وردە حیزبەکانی باش���ور بەخشکەیی خۆیان لەمارکسیزم دزیەوەو پەیڕەوو پرۆگرام و ئەدەبیات���ی خۆیان ل���ێ خاڵیکردەوە. لێ���رەدا ئەوەبو هۆکاری س���ەرەکیش ک���ە چیدی س���ۆڤیەت جەمس���ەرێکی سیاسەتی دنیا نەماو وەرزی هەڵوەرینی بلۆک���ی سۆشیالیس���تی و حکومەت���ە دەس���تیپێکردو سۆشیالیس���تیەکان

ب���ۆ حیزبە بەهانەیەک���ی ئەوتۆ نەما خۆیان ناسیۆنالیس���تیەکان کوردی���ە

وەکو مارکسیست دەربخەن.

ل���ەالی حیزبەکانی گۆڕین���ی قیبلە باشور لەمارکس���یزمەوە بۆ ئیسالمیزم ک���ە دیارترینیان س���ەلەفیزمە دەکرێ بڵیین لەدوای ڕاپەڕینەوە دەستیپێکرد. ئەمەش بەش���ێکی پیویستی قۆناغەکە بو ک���ە قۆناغ���ی ش���ارو حوکمداری و بەرخ���وردی ڕاس���تەوخۆ ب���و لەگەڵ خەڵک���ی و بەش���ێکیش پەیوەندی بەو گۆڕانەوە هەبو کە لەدنیای دەوروبەردا بەرەبەرە ئیس���المی ڕەوتی ڕویداب���و پەرەی دەس���ەند بەتایبەتی لەتورکیاو میسر. هەژمونی گوتاری دینی بەسەر کۆمەڵ���گا موس���ڵمانەکانی ناوچەک���ە مەرج نییە هاوشانی هەژمونی سیاسی گوت���اری ئیس���المی بوبێ���ت. ئەگەر دیقەت بدەی���ن لە یەکەم هەڵبژاردنەوە لەهەرێمی کوردس���تان لەساڵی 1992 هەتا دوایین هەڵبژاردن لەساڵی 2013 قورسایی سیاسی حیزبە ئیسالمیەکان گۆڕانێکی گەورەی بەخۆیەوە نەدیتوە، ب���ەاڵم هەژمون���ی گوت���اری کولتوری ئیس���المی لەکۆمەڵگەی کوردس���تاندا لەکاتێکدا دیت���وە. گۆڕانی جەوهەری لەهەڵبژاردنی ساڵی 1992دا بزوتنەوەی ئیس���المی ک���ە نوێنەرایەت���ی ڕەوتی ئیسالمی دەکرد لەکوردستاندا نەیتوانی بەربەستی لەسەدا 5% ببڕێت بۆ چونە ناو پەرلەمان، لەدوایین هەڵبژاردنیشدا ئیس���المیەکان حیزبە هەم���و دەنگی ئەوەش، س���ەرەڕای .%15 نەگەیشتە بەراوردێکی سادەی کۆمەڵگەی کوردی

لەنێوان س���اڵی 1992 و ئێس���تادا ئەو گۆڕان���ە جەوهەریەمان بۆ دەردەخات. لەس���اڵی 1992 کوردستان لەکاتێکدا کولتوری ئیس���المی سیمای کەمترین واڵتانی تورکیاو س���عودیەو بەمۆدیلی عەرەب���ی ت���رەوە پێوەدیاربو ئێس���تا هەمان کۆمەڵگ���ە وەکو کۆپیەکی ئەو

کۆمەڵگایانە دەردەکەوێت.

کۆمەڵگەی بەئیس���المیبونی کەواتە ئەس���تۆی ناکەوێتە هەم���وی کوردی بەڵک���و حیزبە ئیس���المیەکان حیزبە بەن���او عەلمانیەکانیش بەش���ێک بون ڕاپەڕینەوە ل���ەدوای پرۆس���ەیە. لەم هەتا ئێس���تا حیزبە ناسیۆنالیستەکان نەک یەکێت���ی پارت���ی و بەتایبەت���ی کولت���وری مۆدیلێک���ی نەیانتوان���ی مەدەنی لەناو کۆمەڵگەی کوردس���تاندا پەرەپێب���دەن بەڵک���و خۆش���یان بەر ناوچەکەو ب���اوی ڕەوت���ی ش���ەپۆلی کوردس���تان کەوتون و هێواش هێواش کولتوریی���ان ئیس���المی تەبەنن���ی سیاس���ی و لەئەدەبیات���ی ک���ردوەو ڕاگەیاندنەکانیاندا جێگەی خۆی گرتوە. ئێس���تا حیزبە ناسیۆنالیس���تەکان کە ئیسالمیەکان بوختانی عەلمانی-بونیان بۆ هەڵدەبەس���تن، لە)پاپا کاسۆلیکی ترن(و پێشبڕکێی حیزبە ئیسالمیەکان ئیس���الم و لەنمایش���کردنی دەک���ەن ئیس���المی کولت���وری جێگیرکردن���ی لەجیاتی کوردس���تاندا. لەکۆمەڵگەی ئ���ەوەی پێش���ڕەویی کۆمەڵ���گا بکەن ب���ەرەو کۆمەڵگەیەکی مەدەنی و فرەیی ئەوان خۆیان ڕیش���ی خۆی���ان داوەتە دەس���ت کۆمەڵێک کاهین���ی دینی و بۆ

سواڵی دەنگی هەڵبژاردن لەگەڵ حیزبە دینیەکان پش���بڕکێیانە لەکاندیدکردنی

پیاوی دینی.

ت���ر مەترس���یداری دیاردەیەک���ی ک���ە پەیوەس���تە ب���ەم گۆڕانکاریەوە دروس���تکردنی کۆمەڵگایەکی دوڕوییە. بەشێکی زۆری خەڵکی لەالیەن حیزبە دەس���ەاڵتدارەکانەوە ناچارک���راون کە وەالئ���ی حیزبی ب���ۆ یەکێ���ک لەو دو حیزبە دەرببڕن لەپێناو وەزیفەو قوتی ژیانی���ان ب���ەاڵم وەالئ���ی ئایدۆلۆژی و ڕوی زیاتر هەرچ���ی بیرکردنەوەی���ان لەئیسالمی سەلەفیە، ئیسالمی سەلەفی نەک بەمانا کۆنکرێتیەکەی لەفۆڕمێکی ڕێخراودا بەڵکو وەکو کولتوری ئیسالمی س���ەلەفی. بۆیە س���ەیرنییە کە پارتی گۆڕانی س���ەلەفی و یەکێتی سەلەفی و سەلەفی هەبن. پش���تیوانی و هاوکاری مادی و سیاسی دو حیزبە تەقلیدیەکەی کوردس���تان بۆ ڕەوتی س���ەلەفی ئەو ڕەوتەی لەکۆمەڵێک کەس���ی نەناسەوە ک���رده ڕەوتێک���ی کاریگ���ەرو بەنفوز کوردس���تان. حیزبە کۆمەڵگەی لەناو ناسیۆنالیس���تە بەن���او عەلمانی���ەکان ش���ەڕێکی فاش���یالنە دەک���ەن لەگەڵ حیزبە ئیس���المیەکان بەپشتیوانیکردن یان النیک���ەم خۆلێنەبانکردنی ڕەوتی س���ەلەفی و ئەو کۆمەڵە م���ەالو پیاوە دینی���ە س���ەلەفیەی ک���ە س���ودێکی گەورەیان دیتوە لەدژایەتیکردنی حیزبە ئیسالمیەکان، لەکاتێکدا نفوزی ئیسالمی سیاس���ی هێن���دە نیی���ە لەگۆڕەپانی سیاس���یدا بەاڵم لەبواری کۆمەاڵیەتیدا ئیسالمی کولتوری، بەتایبەتی بەفۆرمە س���ەلەفیەکەی بەڕادەیەکی مەترسیدار نمونە، س���ادەترین کردوە. تەشەنەی لەگ���ەڵ ئەوەش���دا کە ئیس���المیەکان ڕێژەیەک���ی گەلێ���ک کەمتری���ان هەیە لەپەرلەماندا ب���ەاڵم ئەو دەنگانەی کە لەگەڵ ئ���ەوەدان ک���ە فۆرمێکی دینی بدەن بە دەستوری داهاتوی کوردستان گەلێ���ک زیاترو بەهێزترن لەدەنگەکانی دژی ئەو هەوڵە. سەیرنییە کە دەبینین بەگۆڕانیشەوە دینیەکان حیزبە غەیرە ی���ان ه���ەر بێدەنگ���ن لەئاس���ت ئەو هەواڵنەی کە دەخوازن دەستور بەدینی بکەن یان خۆش���یان بەشێکن لەڕەوتی لەناو گفتوگۆکانی دەستوری ئیسالمی

کوردستاندا.

ئ���ەم گۆڕان���ە لەمارکس���یزمەوە بۆ بێ���ت یەکێ���ک ڕەنگ���ە س���ەلەفیزم لەگەورەتری���ن شکس���تەکانی گوتاری حیزب���ە خ���ودی ناس���یۆنالیزم و نیش���انەی ئەمە ناسیۆنالیس���تەکان. فیکری ئایدۆلۆژی و پێگ���ەی لەرزۆکی ئەو حیزبانەیە کە نەک خاوەنی گوتاری سیاس���ی و کۆمەاڵیەتی خۆیان نەبون و نی���ن بەڵکو خۆش���یان کەوتونەتە بەر گۆڕانکاریە فیک���ری و کۆمەاڵیەتیەکانی تر ب���ەاڵم بەئاراس���تەیەکی پێچەوانەو

بەرەو سەلەفیزم.

كێشه ی بونیادی له حزبه كاندا

لەمارکسیزمەوە بۆ سەلەفیزم:شکستی حیزبی ناسیۆنالیستی لەباشور

پێویسته حزبه كان هه مویان جارێكی دیكه

به فۆرمی كاركردنی خۆیاندا بچنه وه و

وانه ی باش فێربوبن له قه یرانی سه رۆكایه تی

هه رێمی كوردستان

بەئیسالمیبونی کۆمەڵگەی کوردی هەموی ناکەوێتە ئەستۆی حیزبە

ئیسالمیەکان بەڵکو حیزبە بەناو

عەلمانیەکانیش بەشێک بون لەم

پرۆسەیە

ئەم گۆڕانە لەمارکسیزمەوە بۆ سەلەفیزم ڕەنگە یەکێک

بێت لەگەورەترین شکستەکانی گوتاری

ناسیۆنالیزم و خودی حیزبە

ناسیۆنالیستەکان

ئ���ەز وا حەز ئەکا پێ���ش ئەوەی بڵێ کاکە خۆی بناس���ێنێ. بەندە نە چاودێری سیاس���یم نە ئەندامی هیچ حیزب و پارتێکم نە مامۆستای زانکۆ نە سیاس���ەتمەدارم ن���ە هەڵگری دوکت���ۆراو ماجس���تێری فەلم، تەنها

بەندەیەکی موخلیسم و بەس.دی���ارە ئەگ���ەر ک���ورد نەبومایەو نەبومایە ئەم خەرابات���ەش خەڵکی توشی ئەم دەردیسەریەش نەئەبوم. ماوەیەکە پرسی سەرۆکایەتی هەرێم بوە بەنانو ئاومان جگە لەسەریەشەو دەردی س���ەر هەم���و دنی���ای تاکی ک���وردی داگیرکردوەو ق���وڕی داوە بەبازاڕاو ژیانی مەردمەکەدا، بەجۆرێ کایەکانی ژیانی ئاڵ���ۆز کردوە نان و ئاوی لێ ح���ەرام کردوین، تەنانەت ب���وە بەهۆی زویربون���ی خانمانیش، م���ەدام گەرەکیە س���ەیری حەریم ئەیخاتە ئەفەنیش بکا ئەلس���وڵتان س���ەر ئەخب���ار، بمب���ورن بەزمانی س���ادەو بازاڕو سەرتەنور قسەی دڵم ئەخەمەڕو، خۆالسە کوردستان و کورد بونەتە دو بەرەو بەفەلسەفەی )نێرە بیدۆش���ە( ه���ەر کۆبونەوەیە ئەدرێ لەیەخەی کۆبونەوە نیوەی میلەت بو بەسیاس���ەتمەدار، مندااڵن چاودێری سیاسین کەناڵەکانی میدیا کردویانە ب���ەو ڕۆژەی قەرەویس���ی تیاکوژرا، حیزب���ێ هەڕەش���ە ئ���ەکا، حیزبێ نەرمی ئەنوێن���ێ، حیزبێ بێدەنگی ه���ەرڕۆژەی حیزبێ هەڵئەبژێ���رێ، لەس���ەر تەنافێ یاری ئەکا، حیزبێ چۆت���ە س���ەر دارێ و نایەتە خوارێ، وەبەرهێن���ان و پ���رۆژەی هەرچ���ی بنیاتنان هەیە وەستاوە بەاڵم پرۆژەی سیاس���ی بۆ قەیرانی س���ەرۆکایەتی پاڵپاڵێنیانە، ئەمانەو گەلێکی تریش لەنەهامەت���ی، برا لەب���را زویر، مام لەبرازا نیگ���ەران، پەیوەندی باوک و ک���وڕ، ئەبێ بڵێن ئاخ���ری خێربێ، پێئەچ���ێ کەس نەتوان���ێ کتێب بۆ ئاخری بگرێتەوە، بەڕێزان حیزبەکان، خ���اوەن دوکت���ۆراکان، سیاس���ەت ئۆپۆزس���یۆن،چاودێرانی م���ەداران، سیاسی و خەمخۆران، ئاساییە ئەگەر ئێم���ەی کورد لەکەس نەچین و کەس لەئێمە نەچێت، یا کەس لەڕەنگمان نەبێت، لەگەڵ ڕیزو سوپاسی زۆرمان ب���ۆ س���ەرۆکی هەرێ���م، بمانەوێ و لەمێژوم���ان بەش���ێکە نەمان���ەوێ بەچاک و خراپی���ەوە باڕێز لەخەباتی بگرین وچاویش لەهەڵه کانی بپۆشین و بیخەین���ە س���ەرچاوان بیکەین���ەوە بەس���ەرۆک ن���ەک بۆ دوس���اڵی تر، بەڵکو ت���ا جەنابیان تاقەتیان لێمان ئەچ���ێ، ب���ەاڵم بابەڵێنم���ان بداتێ ئەم چوار س���اڵە چیمان بۆ ئەکات، باکۆدەنگی���ەک دروس���ت ببێت بڵێ جەنابی سەرۆک بەڵێنمان ئەدەیتێ؟

کاوە زەردەش���ت عوسمان و خوێنی گەرمیانی و هاوڕێکان���ی ون نەبێت؟ لیژنەکان ک���ە ب���دەرێ بەڵێنم���ان هەڵوەش���ێنیتەوە، دەزگای دەوڵەت ئەدەیتێ بەڵێنم���ان بکەی���ت، کارا بیرە نەوتە قاچ���اغ و قۆرغکراوەکان بگەڕێن���ەوە بۆ خەڵ���ک؟ بەڵێنمان ئەدەیتێ موچە دوانەکەوێت؟ بەڵێنمان ئەدەیتێ کارەبا چاک ئەبێت و تاریکی ئەدەیتێ؟ بەڵێنمان ئەکرێت؟ بنەبڕ بەڵێنمان ئەدەیتێ شەفافیەت ببێتە بەرنام���ەو ڕۆژی ڕون���اک؟ بەڵێنمان نەمێنێ؟ تاری���ک ژوری ئەدەیت���ێ زەویە داگیرکراوەکان ئەگەڕێتەوە بۆ خەڵک، بەڵێنمان ئەدەیتێ بەبەرپرسە لەکوێ ئەمەتان بڵێی ملیاردێرەکان ب���و، عەدالەت���ی ئیجتماعیم���ان بۆ فەراهەم ئەکەیت، بەڵێنە کۆنەکانمان بۆ بەجێ ئەهێنی، گه ندەڵەکانمان بۆ ئەهێنیتە پای هەق و حساب و دەیان بەڵێن���ی ت���رو خۆالس���ە چیمان بۆ ئەکەیت، چ بەڵێنێکمان ئەدەیتێ وە چۆنمان بۆ جێبەجێ ئەکەیت؟ فەرمو بەڕێزتان هەر س���ەرۆک بن و کورسی هەر لەئێ���وە جوانە بەاڵم ئەگەر لەم خولەدا بەڵێنەکانت جێەجێنەکرد؟

بەکوردی و کرمانجی، بەندە ئەگەر ئ���ەو ماف���ەی پێب���درێ ڕوی دەمی بکاتە هەموان و بڵێ باهەمومان کاک مەسعود بکەینە س���ەرۆکی خۆمان، ب���ەاڵم پاش ئەم خولە پێویس���تمان بەفیقه���ی قانون���ی نەبێ، ب���ا پەنا نەبەینە بەر دەروجیران، با نیوەمان شایەتمان بەشانی ئەنجومەنی شورا لەقبێ، ئیمانمان نیوەمان نەهێنین و فەرمو جەنابی س���ەرۆک تۆ کاکمان بە، بەاڵم لەی���ادت نەچێ بۆیە پێت ئەڵێی���ن کاکە چۆلەکەمان بۆ بگری،

ئەی ئەگەر بۆت نەگرتین؟

ئەگەر پێت بڵێینکاکە چۆلەکەمان

بۆ ئەگری؟

فەرمو بەڕێزتان هەر سەرۆک بن و کورسی

هەر لەئێوە جوانە بەاڵم ئەگەر لەم

خولەدا بەڵێنەکانت جێەجێنەکرد؟

هه ندرێن شێخ راغب

دالوەر سۆفیدڵشاد حەمە

ئاژار دو هه فته جارێك

ئیسماعیل عوسمان ده ینوسێت

وه زاره تی دكتۆره كانیه كێك���ه ته ندروس���تی وه زاره ت���ی په یوه ندیه كی ك���ه وه زاره تان���ه ی ل���ه و راس���ته وخۆی به كۆمه ڵگ���ه وه هه یه ، هه ر ئ���ه وه ش وایك���ردوه كه ئه م س���ێكته ره په یوه ندی���ی به جومگ���ه ئه ساس���یه كانی چاره س���ه ری هه بێ���ت و كۆمه ڵ���گاوه ته ندروستی و پێویس���تی سه رجه م یه كه و پێكهاته كۆمه اڵیه تیه كانیش له رێگای ئه م

سێكته ره وه بێت.به اڵم وه ك میدیاكارێكی ته ندروس���تی سه روكارم له گه ڵ ئه م وه زاره ته دا كردبێت، هێن���ده رۆژان���ه ته كلیفی ف���ان دكتۆرو ته له فۆنی فیس���ار دكتۆرو نوسراوی فان دكتۆری حزبی و راسپاردنه ی فان دكتۆر جێبه جێ ده كات، هێنده كاری هاواڵتیان جێبه جێ ناكات، ئه گه ر بیشیكات هێنده ئیداری���دا په ی���ژه ی به بیرۆكراس���یه ت و

تێده په رێت مرۆڤه كان بێزار ده كات.ئاخ���ر ئ���ه م وه زاره ته بۆ ب���ه و جۆره مامه ڵ���ه له گ���ه ڵ دكتۆرو به رپرس���ێكی له گه ڵ مامه ڵ���ه به وجۆره ش سیاس���ی و به شێكی پێده چێت ده كات؟! هاواڵتیاندا ئه م كاره په یوه ندی به و نه فه س���ه حزبیه خراپه وه هه بێت كه ماوه ی چه ندین ساڵه رۆحی ئه م میلله ته ی سیخناخ كردوه ، یان په یوه ندی به رۆحی ئه م میلله ته وه هه بێت ك���ه كاره )یاس���اییه كانیش( به جۆرێ���ك جێبه ج���ێ ده بن كه ده بێت دكتۆرێك یان به رپرس���ێك بناس���یت بۆ ئه وه ی ئه ویش نه كه وێت���ه ناو پله ی په ی���ژه ی رۆتیناتی ئی���داری و هامش���ی و ئیم���زای نائیمزای

لێپرسراوه كان...س���ه ردانی پێش���ودا له م���اوه ی به رێوه به رایه تی ته ندروستی سلێمانیم كرد بۆ به رێكردنی یه كێك له كاره ئیدارییه كانی زانكۆی س���لێمانی ، به اڵم دوای مانه وه ی زیات���ر ل���ه دو كاتژمێرونیو له نوس���یگه ی به ڕێوه به ر، دواتر توانیمان من و ژماره یه ك

له هاواڵتیان خودی به ڕێوه به ر ببینین. ئه وه ی له وێ بینیم زۆر س���ه یربو! ئه و چیرۆكان���ه ی ل���ه وێ رویان���دا فزولیه تی رۆژنامه نوسیم وایكرد كه بۆ ئێوه و به رچاوی به رپرس���انی ئه م واڵته ی بگێڕمه وه ، یان بۆ جه نابی خ���ودی به رێوه به ر بۆ ئه وه ی ئاگاداری دۆخی ده رون���ی ئه و هاواڵتیانه بێت كه رۆژان���ه روده كه نه الی ئه و و تا ئ���اگاداری دۆخی ئی���داری و ده رونی ئه و

هاواڵتیان بێت.م���ن له ب���ه رده م مێ���زی نوس���ینگه ی به ڕێوه به ردا به خۆم و جانتا هه میشه ییه كه ی له و ماوه یه دا دانیش���تبوم، ده س���تمه وه ی���ه ك یه ك س���ه یری ده موچ���اوی هه مو ئه و كه س���انه م ده كرد كه له چاوه ڕوانیدا ب���ون وه ك من، ژماره ی���ه ك هاواڵتیانیش بۆڵه بۆڵێكی���ان ب���ه رده وام له بێزاری���دا له به رده م خۆیانه وه ده كردو ئه وانیش وه ك من زو زو سه یری كاتژمێره كه ی ده ستیان ده كرد، جار ناجارێكیش دكتۆرێك ده هاته له گه ڵ به ڕێوه به رو جه نابی نوس���ینگه ی به رپرسی نوسینگه كه دا قسه ی ده كرد یان ده چوه ژوه ره وه یان به ته له فۆن كاره كانی

به ڕێده كرد.له وه ش س���ه یرتر ئه وه ب���و كه كچێك هاته جانته كه یه وه به خۆی و ش���یكپۆش ب���ه رده م مێزه ك���ه و به ده نگێكی هێواش به س���كرتێری به رێوه به ره ك���ه ی وت" من خوش���كی فان دكت���ۆرم )...( ناتوانم زۆر چ���اوه ڕێ بكه م بی���ری به ڕێوه به ری بێن���ه ره وه ك���ه كاره كه م ب���ۆ جێبه جێ

بكات.." سوپاسێكی كردو رۆیشت.دكتۆرێكی تر هات، له بری ئه وه ی له هۆڵی چاوه روانی���دا بێت وه ك ئ���ه و هاواڵتیانه ، فه رموی لێكرا ب���ۆ ژوری به رێوه به رو ئاو و چاش���ی بۆ ب���را، دكتۆرێكی دیكه هات وتی ده ڕۆمه الی به ڕێوبه رو دێمه ده ره وه ، به یناوبه ینیش سكرتێری به ڕێوه به ر فایل و نوسراوه كانی هاواڵتیانی ده برده ژوره وه و ئیمزای ده كردو ده یهێنایه ده ره وه هه ندێك هاواڵتی به و ج���ۆره به ڕێده كرد. ئێمه ش

هه ر له چاوه روانیدا بوین.دوات���ر منیش رۆش���تمه ژوره وه پاش هه واڵ پرس���ین و پێك���ه وه هاتنه ده ره وه ه���ۆكاری ئ���ه و چاوه ڕوان���ی هاواڵتیان و س���كااڵی خه ڵكیم پێراگه یان���د، ئه ویش له وه اڵم���دا، وت���ی" خه ریك���ی كۆبونه وه بوم له گ���ه ڵ دكتۆره كانی به رێوه به رایه تی خۆپاراستنی ته ندورس���تی ..." به اڵم من وتم ئاخ���ر جه نابی دكت���ۆر هاواڵتیه كان لێ���ره دا ده مێكه چاوه ڕێ ب���ون، ئه ویش

وتی " ئیشی ئه وان گرنگتر بوه ...!؟"ته ندروس���تی ئی���داری دۆخی ئه م���ه واڵتان���ی ئێمه یه ، ئ���ه وه ی نرخی نه بێت له م واڵته كاته و ئه وه ش���ی حس���ابی بۆ نه كرێ���ت هاواڵتیه كه كه خزمێكی دكتۆرو به رپرس���ێكی سیاسی نه بێت، بۆ جه نابی په رله مان و جیهه ی ته نفیزی واڵت باش���تر وایه وه زاره ت���ی دكت���ۆره كان بێت نه ك

وه زاره تی ته ندروستی .

15 (493( سێشه ممه 2015/9/1 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

نه خواردنی ده رمانی په ستانی خوێن مه ترسیداره

‌4ئامۆژگاری‌بۆ‌ئه‌وانه‌ی‌‌نه‌خۆشی‌‌

شه‌كره‌یان‌هه‌یه

سوده کانی سیر

ن���وێ لێكۆڵینه وه یه ك���ی به پێ���ی نه خواردن���ی ده رم���ان په س���تانی خوێن له الیه ن ئه و كه س���انه ی نه خۆشییه كه یان هه یه مه ترس���یداره و ئه گه ری توشبونیان

به جه ڵده ی دڵ زیاتره .ئیتاڵیا له واڵت���ی ك���ه توێژینه وه ك���ه ك���راوه ئاماژه ی به وه ك���ردوه ده ركه وتوه ئه وكه سانه ی نه خۆشی په ستانی خوێنیان هه ی���ه و رۆژان���ه به پێی ئه و خش���ته یه ی پزیشك بۆی دیاری كردون ده رمانه كانیان نه خۆن، ئه وه ئه گه ری زیاتر هه یه تۆشی جه ڵ���ده ی دڵ ببن و داخڵی نه خۆش���خانه ئام���اده كاری ش���اره زایانی بكرێ���ن. هه ن���دێ رایانگه یان���دوه توێژینه وه ك���ه له وكه س���انه ی نه خۆش���ییه كه یان هه ی���ه زۆرج���ار بیریان ده چێ���ت ده رمانه كانیان بڕوای���ان هه ندێكی���ان یاخ���ود بخ���ۆن وایه كه ته نها ده بێ���ت له وكاتانه بخورێت كه په ستانیان به رز ده بێته وه ، كه ئه مه ش هه ڵه یه و پێویس���ته ئه و كه سانه ی توشی نه خۆش���ییه كه بوون رۆژانه به به رده وامی

ده رمانه كانیان بخۆن.به پێی ئه نجامی كۆتایی توێژینه وه كه ش ئه و كه س���انه ی به به رده وام���ی و به ڕێكیی ده رمانی نه خۆش���ییه كه یان) په س���تانی خوێ���ن( ده خ���ۆن ئه گه ری توش���بونیان به جه ڵ���ده ی دڵ 34% كه مت���ره له وانه ی

حه به كه ناخۆن.

پێویس���ته ئه و كه س���انه ی نه خۆشی ش���ه كره یان هه یه زۆر ئ���اگاداری هه ر برینێك بن كه له جه سته یان ده رئه چێت ئه مان���ه ی پێیه كانی���ان، به تایبه ت���ی

خواره وه هه ندێكن له و رێنماییانه :1. بایه خدان به پاكوته میزی پێیه كان و وشككردنه وه ی به رده وام و پش���كنینی

دوای شۆردنی .2. هه ركات هه ستت به برینێكی بچوك ك���رد له پێیه كانت هه وڵب���ده به زوترین كات چاره س���ه ری بكه یت و پش���تگوێی

نه خه یت.3. به هیچ ش���ێوه یه ك به پێی په تی مه گه ڕێ چونكه به و شێوه یه میكرۆب و

به كتریا له پێیه كانت كۆئه بێته وه .4. ئه گ���ه بالۆك���ه یاخ���ود مێخێك له پێیه كان���ت ده رچ���و هی���چ كاتێ���ك هه وڵم���ه ده له زگه یان ده رمانێكی جگه بۆ به كاربهێنیت پزیش���كی له ده رمانی سه ردانی پێویسته به ڵكو له ناوبردنی ، پزیش���ك بكه یت و چاره سه ری پزیشكی

وه ربگریت.

ی ری

گاۆژ

امئ

ته ه ف

ه

- توێژینه وه كان ئاماژه به وه ده كه ن كه مخه ویی یاخود تێكچونی خ���ه و، ئه بێته هۆی تێكچونی ئه رك و چاالكییه كانی جه سته به گشتی و توشبونی كه س���ه كه به چه ندین گرفتی ته ندروس���تی ، كه گرنگترینی���ان الوازبون���ی زاكی���ره ی مێش���ك و

كه مبونه وه ی توانای فێربون و توڕه بون.

- پێویس���ته ئه وه بزانیت ك���ه نێرگه له زیان���ی زیاتره له به رئ���ه وه ی له جگ���ه ره . ته واوكردن���ی نێرگه له ی���ه ك وه ك ئ���ه وه وایه دو پاكه ت جگه ره بكێشیت، ئه مه جگه له وه ی كه توتن���ی نێرگه له تام���داره به ش���ه كرو هه ندێ گیراوه كه ئه مانه ش له كاتی سوتاندا ده بێت به ماده یه كی مه ترس���یدار بۆ شێرپه نجه ، ئ���اوه ش به كاردێ���ت ئ���ه و نیرگه ل���ه بۆئاماده كردن���ی شوێنی كۆبونه وه ی چه ندین

میكرۆب و به كتریایه .

- له كات���ی ددان ش���تن ئه مان���ه له بی���ر مه كه . پێویسته ده می فڵچه كه نه رم ێت، هه ركاتێك ده می فڵچه كه باوبوه وه به رێكی نه مایه وه ئه وه پێویسته بیگۆڕی���ت، رۆژانه دو جار ددانت بش���ۆ به تایبه تی دوای نانخ���واردن به نیو كاتژمێر، گه ر توش���ی په تا بوی���ت ئه وه دوای چاكبون���ه وه ت فڵچه كه ت بگۆڕه ، پێویس���ته ئه و مه عجونه ی ب���ه كاری دێنیت ماده ی

فلوریدای تێدابێت.

گه شه ی خانه شێرپه نجه یه كان خاو ده كاته وه 1

34

2

5

7

6

8 له ش رزگار ده كات له ژه هره كان

ده تپارێزێت له نه خۆشییه كانی دڵ و پارێزگاری ده كات له رێژه ی كۆڵیسرتۆڵی سودبه خش

زه یتی سیر هه وكردنی گوێ ناهێڵێت

ده رمانی كه مكردنه وه ی په ستانی خوێن و په ستانه ده رونییه كان و قه له قیه

چاره سه ری زیپكه ی عازه به ده كات

دژه میكرۆبێكی باشه و به سوده بۆ كۆكه و هه وكردنی قورگ

یارمه تی رێكخستنی رێژه ی شه كر ده كات له خوێن

ریکالم

ئا: سروه جه مال

هەرچەندە له ساڵی خوێندنی2014-2015 بەپێی بڕیارێكی

وەزارەتی پەروەردە هیچ مامۆستایەك هەڵسەنگاندنی بۆ

نەكرا بەاڵم مامۆستایان له شێوازی هەڵسەنگاندنی سەرپەرشتیاران نیگەرانن و مامۆستایەك دەڵێت

"هاتنی سەرپەرشتیار هیچ له دۆخەكە ناگۆڕێت".

مس���تەفا ئاوات، كە 18 ساڵە وانە پێیوایە دەڵێت���ەوە كۆمەاڵتیی���ەكان هەڵسەنگاندن نەكرێت باشترە "چونكە مامۆستا به پلەبەندی متمانە بەخۆبونی زیاتر دەبێت و دەبێتە مامۆس���تایەكی چاك و س���ەركەوتو"، وتیشی "تێناگەم به هاتنی سەرپەرشتیار بۆالی مامۆستا له س���اڵێكدا دوج���ار چ���ی له دۆخەكە نەیەن زی���ادەن پێموایە دەگۆڕێ���ت، باشترە، چونكە ئەوان لەسەر بنەمای حیزبایەتی دانراون و بنەمای زانستییان كەم���ە ی���ان ه���ەر نیان���ە نەبونیان

باشترە".ئه و مامۆس���تایه پێشنیار ده کات که ئه و ده سه اڵته ی ئێس���تا سه په رشتیار هه یه ت���ی، بدرێت���ه به ڕێوه به ره کان���ی

خوێندنگاکان.زۆرجار پەیوەندی نێوان مامۆس���تا و سەرپەرش���تیار ب���اش نیی���ە، ئومێد عەل���ی محەمەد، که سه رپه رش���تیاره له و باره یه وه ده ڵێ���ت "زۆر جار وەك كاری سه رپه رش���تیاران وه ک چاودێر هەستی مامۆس���تا به جۆرێك كردوە، كردوە سەرپەرشتیار خۆی بەگەورەتر هەندێكیی���ان بەداخ���ەوە دان���اوە بەوش���ێوەیە بون نەك هەم���و لێرەدا ناگەیەنێ���ت س���ود سەرپەرش���تیار

ئەگەرچی ڕێنماییەكانی ڕاست بن".سەرپەرش���تیارێك ئەوكات���ەی بەش���ێكی دەكات له قوتابخان���ە ڕو زۆری مامۆس���تایان دەپرس���ن ئ���ەوە سەرپەرش���تیاری كێیە هات���وە، هەتا هەندێ مامۆس���تا دەشڵەژێت و توشی

دڵەڕاوك���ێ دەبێ���ت، لەوباره یه وه ئه و سه رپه رش���تیاره ده ڵێت "هۆكارەكەی ئەوەیە كە مامۆس���تا وەك پێویس���ت خۆی ئامادە نەكردبێ���ت و زاڵ نەبێت بەتایب���ەت بابەتەك���ەدا، بەس���ەر بزانێ���ت سەرپەرش���تیار بەتوانای���ە و ی���ان دەزانێ���ت، كەموكوڕییەكان���ی كاتێك سەرپەرش���تیار ڕەخنەی توند بێت و چ���اوی تەنه���ا كەموكورییەكان ببینێت وەك چاودێر ئەوەش مامۆستا ناچ���اردەكات وان���ەی پێش���و دوبارە

بكاتەوە".هه روه ها ده شڵێت "سەرپەرشتیاریی هاوڕێیەتی���ە، هاوكارییە، تەواوكارییە، سەرپەرش���تیار مامۆس���تا و ئامانجی وانەی له پێشكەشكردنی ئامانجە یەك

سەردەمیانە و پەروەردەكردنی دروستدا و بۆیە كەموكوڕییەكانە چارەسەركردنی نێوانیان بەهێزبێت چەند پەیوەن���دی زیاتر سەرپەرش���تیاری كاریگەری���ی

دەبێت لەسەر مامۆستا".به وتەی خۆی مامۆس���تا مس���ته فا چەندین جار ڕەخنەی هەبوە لەس���ەر قوتابخانەك���ەی كارگێ���ڕی س���تافی پێشكەش���ی بەخ���اڵ و كردویەت���ی سەرپەرشتیاری كردوە "بەاڵم بەداخەوە ڕۆڵ���ی حیزبایەتی زاڵبون���ی لەب���ەر ڕەخنەكانم���ان كاری پێنەك���راوە هەر

)حیبر علی ورق( بوە"."سیس���تەمی وتیش���ی هەروەه���ا كۆمەڵێ���ك به دەس���ت پ���ەروەردە پەروەردەیان كە كۆنەوەیە عەقڵیەتی

توشی داڕزان و ئیفلیجی و شێرپەنجەی درێژخایەن كردوە".

ئەو نمونە بۆ قسەكانی دەهێنێتەوە دەڵێت "مامۆس���تا بۆی نی���ە رەخنە بگرێت له بەڕێوبەری س���تافی كارگێڕی كە ئەم���ە مافێكی س���ەرەتایی هەمو مرۆڤێكە له جیهاندا، ناكرێت مامۆس���تا سەرپەرش���تیارو ڕەخنەیەكی به هەمو

بەڕێوبەر بڵێت سەرچاو".سه رپه رش���تیاره که له به رامب���ه ردا ده ڵێت"بەداخەوە پەیوەندی که س���یی له كۆمەڵ���گای ئێم���ەدا لەن���او هەموو دامودەزگا كان���دا ڕەنگدانەوەی هەیە و سەرپەرش���تیارانیش بەش���ێكن ل���ەم كۆمەڵگەی���ە، بەاڵم ناكرێت بەگش���تی بڵێن هەموی وایە چونكە سەرپەرشتیار

هەیە زۆر دڵسۆزانە و هیچ كاریگەرییەكی لەسەر نیە".

سەرپەرشتیاری یەكەمی پەروەردەی ڕۆژه���ەاڵت، بەك���ر محەم���ەد محمود ڕایگەیان���د ك���ە ش���ێوازو میكانیزمی هەڵسەنگاندنی مامۆس���تایان گۆڕاوەو ش���ێوازی )بریتش كانس���ڵ( پەیڕەو دەكەن كە ئەویش لەسەر سێ پێوەرە "بواری زانیاری، بواری تواناكان، بواری

كارامەیی"ی مامۆستا.مامۆس���تا به کر له وباره ی���ه وه زیاتر ده ڵێت "لەس���ەر بنەمای ئ���ەم بوارانە كۆمەڵێ س���تاندارد داڕێژراوە هەروەها لەس���ەر بنەم���ای س���تانداردەكانیش ئاماژەی ترهەی���ە فۆڕمەكە له 50 خاڵ هەت���ا زۆرە، پێكهات���وەو وردەكاری

مامۆستایەكیش واقیعی بێت ئەتوانێت هەڵس���ەنگاندن بۆ خۆی بكات، ئێمە تاكە بەڕێوه بەرایەتین ئەوە دو س���اڵە

ئەو شێوازە بەكاردەهێنین.تا ک���ه ئاشكراش���یكرد هه روه ه���ا مامۆس���تایان خول نەبینن به پێی ئەو ناكرێت و بۆ فۆڕمە هەڵس���ەنگاندنیان بڕیاروایە ئەمس���اڵ خولەكان دەس���ت

پێبكەنەوە.سەرپەرشتیاری یەكەمی پەروەردەی ڕۆژه���ەاڵت نیگەران���ە ل���ەو بڕیارەی وەزارەتی پەروەردە كە هەڵسەنگاندن "پ���ەروەردە نەكرا، مامۆس���تایان بۆ زۆر ئەمانەت���ە ناكرێت بڵێیت دۆخێكی نائاساییە، چونكە ئەگەر هەڵسەنگاندن گ���ەر نەكەی���ت مامۆس���تایەك ب���ۆ هەڵەیەكی هەبێت دەگونجێت بەردەوام بێت لەس���ەری، یان ئەگ���ەر بەتوانایە دەستخۆش���ی لێدەكەیت بۆیە ناحەقی

بو كە نەكرا".ئومێد عەلی محەمەد باسی لەوەكرد كە له كۆنگرەی پەروەردەیی 9تا 5-11-2015 بڕیاردرا كە یەكەی سەرپەرشتیاری س���ەربەخۆ بەڕێوبەرایەتیی���ەك وەك پەروەردە له بەڕێوه بەرایەت���ی بێ���ت و جیابێت���ەوە تا ڕۆڵێك���ی كاریگەرتری هەبێ���ت و هەروەه���ا ئ���ەو كەس���ەی دەیەوێت ببێت به سەرپەرشتیار دەبێت بەكالۆریوس و بڕوانام���ەی هەڵگ���ری زیاتربێ���ت هەروەه���ا مەرج���ی زمانی دانراوە، كۆمپیتەری���ش ئینگلی���زی و ناوپۆلی بڕیاردراوە سەردانی هەروەها مامۆس���تایان به پێ���ی خزم���ەت بێت هەت���ا خزمەتی كەمتر بێت س���ەردان نوێ مامۆس���تای چونكە زیاتربكرێت زیاتر پێویستی به ڕێنماییە، جگەلەوەش بۆ هەڵسەنگاندن پێوەری زۆر گونجاو دانراوە نێودەڵەتییە س���تانداردی كە ئەگەر سەرپەرش���تیار ب���ه وردی كاری پێ ب���كات هەڵس���ەنگاندنێكی بابەتی

دەكات.بریتش كانس���ڵ پڕۆژەیەكی هەیە بۆ باشتركردنی كوالێتی خوێندن له عێراق و هەرێم له چەند بوارێكدا، یەكێك لەوانە

بۆ بواری سەرپەرشتیارییە.

خوێندن)493( سێشه ممه 162015/9/1 xwendn.awene@gmail.com

په‌یوه‌ندی‌خراپی‌نێوان‌سه‌رپه‌رشتیارو‌مامۆستایان‌کۆتایی‌نایه‌تشێوازێکی نوێ بۆ هه ڵسه نگاندنی مامۆستایان په یڕه و ده کرێت

بڕیاردراوە سەردانی ناوپۆلی

مامۆستایان به پێی خزمەت بێت هەتا

خزمەتی كەمتر بێت سەردان

زیاتربكرێت چونكە مامۆستای نوێ زیاتر پێویستی

به ڕێنماییەقوتابخانه یه ک له هه رێمی کوردستان

ئا: بەڕێز عەباس

منداڵ بۆ بەگوێمان ناكات؟ مامۆستای پەروەردەیی و دروست كێیە؟ پرسیاری

كراوەو داخراو كامەیە؟ سیستەمی پەروەردەی كراوەو داخراو چییەو

باشوری كوردستان داخراوە یان كراوە؟ ماتماتیك ئەوەیە خوێندكاری ئێمە دەیخوێنێت؟ چۆن خوێندكار فێری

بیركردنەوەی لۆژیكی دەبێت؟ ئەمانە ئەو پرسیارانەن كە لەو کتێبه دا بەشێوەیەكی

زانستی و پەروەردەیی وەاڵمەكانیمان دەست دەكەوێت.

"ستره کتوری بیرکردنه وه و گه شه سه ندنی ش���رۆڤه کردنی من���دااڵن، مه عریف���ی تیۆرییه کان���ی پی���اژێ" کتێبێک���ی فایه ق س���ه عیده و پێش چه ن���د مانگێک به زمانی

کوردی باڵوکرایه وه .خوێندن���ەوەی ئێم���ە بۆ ئ���ەم كتێبەو قس���ەكردن لەسەری لەم كاتەدا لەڕاستیدا ئ���ەوەی بەه���ۆی ب���و، بەمەبەس���تەوە كەمترین نوس���ین و باب���ەت، یان دەتوانین بڵێین لەحاڵەتی نەبونە نوس���ین لەبواری پەروەردەو فێركردن و بەتایبەتی كتێبێكی زانستی ئاواش! هه روه ها وەك هاندانێكیش بێت بۆ مامۆس���تایان و پ���ەروەردەكاران و دای���كان و ب���اوكان ك���ە دەس���تی بخەن و بیخوێننەوە، چونكە وەك نوسەر ئاماژەی پێك���ردوە "هەم���و ئەوان���ەی پیاژێی���ان خوێندۆت���ەوە، ئاماژەی���ان بۆئەوە كردوە كە دوای شارەزابون لەپیاژێ، گۆڕانكاری گەورەی���ان له هەڵس���وكەوتەكانی خۆیاندا بەرامبەر بەمندااڵن و خوێندكاران كردوە".

کاتێک ئه م کتێبه دەخوێنێتەوە راستی ئەگەر دەردەكەوێت و نوسەر بۆچونەكانی پیشەت مامۆستاو پەروەردەكار بێت لەزۆر ش���وێندا دەوەس���تیت و هەس���ت دەكەیت )ئەگەر تەعبیرەكەم ڕاس���ت بێت( لەزۆر

كاتدا تاوانت بەرانبەر خوێندكاران و مندااڵن ئەنجام داوە!

ب���ۆ نمونە یەكێ���ك لەو پ���ەروەردەو مامەڵ���ە هەاڵن���ەی بەرانب���ەر خوێندكارو من���داڵ كردومان���ە وەك الی ئێمە باوەو بەحەقیقەتێك���ی نەگ���ۆڕ وەرم���ان گرتوە ئەوەی���ە كە من���داڵ پەڕەیەكی س���پییەو چۆنمان بوێت دەتوانین بەئارەزوی خۆمان وێنەی بكێش���ین! كە لەڕاس���تیدا بەپێی بۆچون و تاقیكردنەوەكانی پیاژێ ڕاس���ت نییە و منداڵ پەرەیەكی س���پی نییە بەڵكو بەپێچەوانەوە كائینێك���ە خاوەن بۆچون و بیركردنەوەی خۆیەتی و دەتوانێت گفتوگۆ بكات لەگەڵ شتەكانی دەوروبەری و تەنها

بونەوەرێكی گوێڕایەڵ نییە. بەداخ���ەوە یەكێ���ك لەكێش���ە هەرە دیارەكانی دونیای پ���ەروەردەو فێركردنی ئێم���ە ئەوەیە و ڕۆژانە گوێم���ان لێدەبێت و ئەوتێڕوانینەیە الی مامۆس���تاو دەیبینین پ���ەروەردەكار بەوەی خوێن���دكار و منداڵ هیچ نازان���ن وەك بونەوەرێكی بێ زمان و بیركردن���ەوە ڕفتاری���ان لەگەڵدا دەكرێت، ئەم جۆرە بیركردنەوەیه بەش���ێكی زۆری ئەو پێكدادان و گرفتانە دروست دەكات كە ئێم���ە لەخوێندنگاكاندا دەیبینین و ئاڵۆزی

لێدەكەوێتەوە. یەكێك لەو خاڵە گرنگانەی كە نوس���ەر باس���ی دەكات هەردو چەمكی خودبینی و كۆمەڵبین���ی منداڵ���ە الی ژان پی���اژێ، خودبینی ئەوەیە كە منداڵ لەس���ەرەتای لەڕوانگەی ش���تەكان هەم���و تەمەنی���دا خۆی���ەوە دەبینێ���ت و هەم���و ش���تەكانی دەوروبەری بەپێی بیركردنەوەو عەقڵیەتی خۆی هەڵدەسەنگێنێت و ناتوانێت لەڕێگەی گەورەكان و ئەوانیترەوە شتەكان ببینێت و هەڵیسەنگێنێت، كۆمەڵبینی بەپێچەوانەی خودبینیەوە ئەوەیە بەهەڵكش���انی تەمەن مەعریف���ەی منداڵ وای لێدێت منداڵ تەنها بەگوێی بیركردنەوەی خۆی نەكات و گوێ

لەوانی تربگرێت و دانیان پێ بنێت و لەڕێگەی بیركردنەوەی گەورەكان و ئەوانیتریش���ەوە

شتەكان هەڵبسەنگێنێت. ئەگ���ەر تێبین���ی بكەی���ن لەدونی���ای پ���ەروەردەو فێركردن���ی كوردی���دا ئەوە دەبینین كە ئەو مندااڵنەی كارێك دەكەن بەبیركردن���ەوەی خۆیان و گ���وێ لەوانیتر ناگرن لەقۆناغێ���ك لەقۆناغەكانی تەمەنی منداڵی س���زای مادی و مەعنەویش دەدرێن تەنان���ەت وەك منداڵ���ی الس���ارو خراپ دەناس���رێن! بەبێ ئ���ەوەی بزانرێت ئەوە شتێكی سروش���تیەو منداڵ تاوانی لەوەدا

نییەو بەبێ مەبەس���ت گوێ ناگرێت و ئەو تەمەنەی س���ەرەتای منداڵی ئاوایە تەنها

شتەكان لەڕوانگەی خۆیەوە دەبینێت. ئەوەی بەالی ئێمەوە سەرنج ڕاكێش بو لەخوێندنەوەی كتێبەكەدا . بواری پەروەردەو فێركردن���ی ئێمە چ لەخوێندن���گاكان و چ لەخێزانەكاندا ئ���اگاداری نیین و پێكدادان و دایباب و لەنێوان دروس���تكردوە ملمالنێی خوێندكارەكانی مامۆس���تاو منداڵەكانی و نەبونی ش���ارەزایی و ناس���ینی مامۆستاو نوسەر لەخوێندكارومنداڵەكانیان، دایبابە ئام���اژە بەدو چەمك���ی زۆر گرنگ دەكات ئەویش چەمكەكانی "دەبەنگی مەعریفی"و"

غروری مەعریفی" یە."دەبەنگ���ی مەعریفی" ئەوەیە كە منداڵ لەتەمەنێكی س���ەرەتایی و دیاریكراودا پێی وایە وادەزانێت كە گەورەكان جا مامۆستا بێت ی���ان دایباب هەموش���تێك دەزانێت و خۆش���ی هی���چ نازانێ���ت! بۆی���ە زۆرجار لەتەمەنێك���ی دیاریك���راودا گ���ەر منداڵ و خوێندكار پرس���یار دەكات و ئەجوڵێتەوەو پشت بەخۆی نابەستێت ئەبێت بەشێوەیەكی ئاس���ایی وەربگیرێت و ناكرێت بەتێڕوانینی گەورەكان سەیرو وێنای خوێندكار بكرێت و كۆمەڵێك ناوناتۆرەیان بۆ دروست بكرێت كە لەبنەمادا پەروەردەیی و ڕاس���ت نیین،

وەك گێل و ئیزعاج و السارو...هتد."غ���روری مەعریفی" ك���ە دوای قۆناغی پێچەوانی دێ���ت و مەعریف���ی دەبەنگ���ی قۆناغی دەبەنگ���ی مەعریفەیە ئەوەیە، كە من���داڵ وادەزانێت دایب���اب یان گەورەكان هیچ ش���تێك نازانن و خۆی هەمو ش���تێك دەزانێ���ت، ئەمەش قۆناغێكی سروش���تی تەمەنی هەمو مرۆڤێك���ەو دەبێت بزانرێت پەروەردەی���ی زانس���تی و بەش���ێوەیەكی رێنوێن���ی بكرێت تاوەك���و قۆناغی غروری ن���ەوەك وا وێنای تێدەپەڕێنێت، مەعریفە قۆناغی غروری مەعریفی منداڵ بكرێت وەك ئەوەی ئێستا دەیبینین و هەستی پێدەكەین

ئێمە ناوەندە پەروەردەییەكانی لەخێزان و دەكەین وەس���فیان بەوەی واپێناس���ەیان دەكەین كە گ���وێ ناگرن و خۆیان بەهەمو شت لەقەڵەم دەدەن و بەئەنیشتاین خۆیان ناگۆڕنەوەو چەندین نازناوو تۆمەتی تر كە ئەگەر ش���ارەزای ئەو تەمەنەو تێورەكانی

پەروەردەو فێركردن بین نایكەین! كۆمەڵناس���ی دیاری كورد، دكتۆر عادل باخەوان لەكتێبی"سۆسیۆلۆژیای بزوتنەوە گرنگ���ی كۆمەاڵیەتییەكان"دەرب���ارەی پەروەردەو قوتابخانە دەنوسێت "لەواڵتێكی كاتیگۆرییە ت���ەواوی فەرەنس���ادا، وەك

ه���ەر كۆمەاڵیەتیی���ەكان، كۆم���ارەوە لەس���ەرۆكی وەزیرێك، دەگات���ە ت���ا گش���تی و بەڕێوەبەرێكی ئەو ف���ەڕاش و تەنانەت كەس���ەش ك���ە ناوماڵ پ���اك دەكاتەوەو قاپ تەنانەت دەش���وات، چێشتلێنەرەكانیش، لەنێ���و هەموی���ان م���ی ە ر حەن���دا قوتابخانەكابین���ا دەكرێ���ن و ڵ���گا مە كۆ بەدەبەخش���رێن، وات���ە چەن���د ن كا ە و ن���ەنێك ا لەمەید

لەمەیدانەكاندا سەركەوتن بەدەست بهێنن، هێن���دەش وێنەی قوتابخان���ە لەجوانترین ش���ێوەدا خۆی دەنوێنێت، هەروەها چەند نەوەكان شكست بێنن، هێندەش قوتابخانە

بەرپرسیار دەكرێت!".لەكۆتاییدا پێویستە ئاماژە بەوەبكەم كە ئەمە تەواوی وردو درش���تی خوێندنەوەی لەڕاس���تیدا چونك���ە نیی���ە، كتێبەك���ە خوێندنەوە بۆ كتێبێكی زیاد له سێس���ەد الپەڕەی���ی و لەنوس���ینێكی ئ���اوا كورتدا و بەو هەمو بابەت���ه جیاوازانەی كەكتێبەكە

باسیان دەكات ئاسان نییە.

ئا: رێنوار نه جم

له سه ره تای ئه م هه فته یه وه نه دانی ژماره ی سپاردن به چاپی دوه می

کتێبێک له باره ی شاعیری شه هید "به کر عه لی" له ناوه ندی رۆشنبیرییدا باڵوبوه وه ، ئه و هه واڵه له کاتێکدایه

که ئه مڕۆ 21 ساڵ تێده په ڕێت به سه ر شه هیدکردنی ئه و شاعیره

له خۆپیشاندانێکی سلێمانیدا."کاسکێته که م بسپێرن به پاییز"

کتێبێکه له ئاماده کردنی "فه ره یدون عارف" که باس له ژیان و به رهه مه کانی

شاعیری شه هید ئه بوبه کر عه لی ده کات.

کتێبه که له چه ند به شێک پێکهاتوه ، چۆنیه ت���ی له ژی���ان و باس���کردن هه ڕه ش���ه کردن له و شاعیره تا ده گات

ی���ی ر ه کا د ر به و

،1994 له س���اڵی تیرۆرکردنه ک���ه ی هه روه ها تاکه دیوانی باڵوکراوه ی ئه و ش���اعیره ، "ئه و شه وانه ی له پرچه کانت ره ش���ترن"، هه روه ه���ا کۆمه ڵێک له و ته واونه کراوانه ی ش���یعره یاداش���ت و که له دوای خ���ۆی جێمابون، هه روه ها کتێبه که ش���دا دیک���ه ی له به ش���ێکی به شێکی زۆر له و به یاننامه و یاداشت و دۆکیومێنت و نوسینانه وه ک کاردانه وه ی تیرۆرکردنی ئه و ش���اعیره نوسرابون،

باڵوکراوته وه .

مه سیحێکی شاعیرله ش���ه هیدکردنی ب���ه ر رۆژ 14"س���لێمانیه وه ئاسایش���ی له الی���ه ن ده ستگیرده کرێت. پاش 6 رۆژ له ئازارو ئه شکه نجه دان، ئازاد ده کرێت و 8 رۆژ که تێناپه ڕێت، ئازادکردنیدا به س���ه ر زۆر نامه ردان���ه تیرۆری ده که ن". ئه مه س���ه ره تای کتێبه که یه ، که تێیدا باس له س���ه ره تاکانی ژیان���ی به کر عه لی و ده کات. ژیانی هه ژارانه ی شێوازی ئ���ه و ش���اعیره به ه���ۆی ئه وه ی له ماڵه کان���ی حامی���ه ی ک���ۆن "پارکی ئازادی ئێستا" له گه ڵ دیکه دا خێزانێک���ی چه ن���د زۆر به که ره سته ی سه ره تایی چه ند

خانۆچکه یه کیان دروستکردبو هه میشه له گه ڵ شاره وانی و حکومه تدا له کێشه دابون، به و بیان���وه ی خانوه کانی ئه وان تاپۆ نییه و له موڵکی حکومه تدا ده ژین، به کر عه لی له وتاره ناوداره که ی مه راس���یمی 1ی ئایاری 1996 له یاریگای سلێمانی وتب���وی "ئه گ���ه ر ب���اس له گێڕانه وه ی ئێوه ش ده وڵه ته ، مومته له کاته کان���ی س���لێمانی رێکخس���تنی مه ڵبه ن���دی

چۆڵکه ن و بیده نه وه به حکومه تی هه رێم، لقی چواریش باچۆڵی بکات و بیداته وه ئیزاعه که ی کاکه حه مه ش به ده وڵه ت، با چۆڵی ب���کات ببێته وه به زراعه که ی ج���اران و زۆر جێی تری���ش، ئه وکاته

ئێمه ش حامیه چۆڵ ده که ین".

به کر عه لی چۆن تیرۆر کرا؟وتانه ی ئه و پێشکه شکردنی له دوای له مه راس���یمی 1ی ئای���ار له ب���ه رده م که ناڵه کان���ی هاواڵت���ی و هه زاره ه���ا راگه یان���دن، به ک���ر عه ل���ی ده بێت���ه ده موچاوێک���ی دی���ارو دواتریش وه ک نوێن���ه ری ماڵه کانی حامی���ه ده چێته ب���ۆ په یوه ندی���داره کان الیه ن���ه الی

چاره سه کردنی کێشه کانیان.ئه وکات���ی پارێ���زگاری به بڕی���اری س���لێمانی ده بوایه رۆژی 1ی ئه یلولی 1994 "خان���وه قوڕه کان���ی حامی���ه " رۆژه دا ل���ه و بۆی���ه بڕوخێندرێ���ت، دانیش���توانی ئه و خانوان���ه ، له به رده م خۆپیشاندانێک س���لێمانیدا پارێزگای سازده که ن و به کر عه لیش پێشوازی لێ

ده کات.یه کێ���ک له ه���اوڕێ نزیکه کانی به کر عه لی له و کتێبه دا ورده کاری ڕوداوه کانی ئه و رۆژه و چۆنیه تی شه هیدکردنی ئه و ش���اعیره ده گێڕێته وه ، ک���ه چۆن له و خۆپیشاندانه دا چه کدارو پاسه وانه کانی پارێزگاری س���لێمانی )س���االر عه زیز پارێ���زگار بو( ویس���تویانه به کر عه لی به زۆره ملێ ببنه ن���او بینای پارێزگاوه به اڵم خۆپیشانده ران رێگه یان نه داوه ، دواتر پاس���ه وانه کان سورده بن له سه ر ئه وه ی "ش���تێک" له به کر عه لی بکه ن و خۆیش���ی هه س���ت به وه ده کات، بۆیه فیش���ه کێک ده کرێت و ل���ێ ته ق���ه ی دواتر هه رچه نده ده که وێت، به رپشتی چه ند خۆپیشانده رێک ده یانه وێت به کر عه ل���ی به برینداری ڕزگاربکه ن و بۆ ئه و مه به سته ده یبه نه باخی گشتییه وه ، " به اڵم یه کێک له چه کداره کان که پله ی له وانی دیکه به رزتر ده بێت، زو ده گاته س���ه ری و په الماری ده دات و فیشه کێک ده نێ���ت به ن���او ده میی���ه وه ". به پێی )ئه و کتێبه ک���ه ، ناو زانیارییه کان���ی پاس���ه وانه کانی به رپرس���ی چه کداره پارێزگارده بێت و دواتر له شه ڕی ناوخۆدا

ده کوژرێت".پێده چێ���ت هه ر ئ���ه و ورده کارییانه بوبێته ه���ۆی ئ���ه وه ی جارێکی دیکه

ژماره ی سپاردن به و کتێبه نه درێت.

شیعره کانی به کر عه لیبه کر عه لی هه رچه نده له به هاری 31ی کورتی ته مه نێکی تیرۆرکراو ته مه نیدا ژیان و شیعرنوس���ینی هه ب���وه ، به اڵم

ده کرێ���ت بگوترێت ده نگێکی جیاوازی شیعر بوه له سه رده می خۆیدا، نوسه ر حه مه س���ه عید حه س���ه ن له وباره یه وه ده ڵێ���ت "ش���یعری ئه بوبه ک���ر عه لی ئاوێنه یه کی ڕونه ، شاعیری به زیندویی تێدا ده بینرێت". هه روه ها ئه و نوسه ره ده گم���ه ن "راس���تگۆییه کی ده ڵێ���ت به ئاس���مانی ش���یعری ئه بوبه ک���ره وه ده دره وشێته وه ، ئه و له گڵی واقیع جۆره

گۆزه ی���ه ک چێ ده کات، ه���ه ر ده ڵیی گۆزه ی ش���ه رابی خه یام، یان گۆزه ی )گۆران(ه . ش���یعری کچی سه رشانی ده زانێت خه یاڵ بڕبڕه ی پشتی شیعره نه ک واقیع، هه ر بۆیه به جۆرێک واقیع له خه یاڵ���ی هونه ریدا ده توێنێته وه ، که ناکه یت ش���یعرێکی ده بینیت، هه ست پێتوایه ده یخوێنیت���ه وه ، ل���ه ده ره وه

به شێکی له شیعره که و له ناویدایت".

17)493( سێشه ممه 2015/9/1 کتێب

به‌کر‌عه‌لی‌به‌فیشه‌کی‌سانسۆر‌شه‌هید‌ده‌کرێته‌وه‌ئه و کتێبه ی وردو درشتی شه هیدکردنی ئه و شاعیره باس ده کات

پەروەردەو‌فێركردن‌الی‌ژان‌پیاژێکتێبێک که دوای خوێندنه وه ی شێوازی هه ڵسوکه وتت له گه ڵ مندااڵندا ده گۆڕێت

یەكێك لەو پەروەردەو مامەڵە هەاڵنەی

بەرانبەر خوێندكارو منداڵ كردومانە

وەك الی ئێمە باوەو بەحەقیقەتێكی نەگۆڕ وەرمان گرتوە ئەوەیە كە منداڵ پەڕەیەكی

سپییەو چۆنمان بوێت دەتوانین بەئارەزوی

خۆمان وێنەی بكێشین!

14 رۆژ به ر له شه هیدکردنی له الیه ن ئاسایشی سلێمانیه وه

ده ستگیرده کرێت پاش 6 رۆژ له ئازارو ئه شکه نجه دان، ئازاد

ده کرێت و 8 رۆژ به سه ر ئازادکردنیدا تێناپه ڕێت

که زۆر نامه ردانه تیرۆری ده که ن

تایبه‌ت (493( سێشه ممه 182015/9/1

ه����ەر چەندە چەند رۆژێک پێش31 ی ئاب نائاسایی خەڵك هەس����تیان بەجموجۆڵێکی هێزەکانی عیراق دەکرد لەناوچەی مەخمورو دیبەگ����ەو چەند ش����وێنێکی تر، ب����ەاڵم ئەو جموجۆڵ����ە لەبڕواو قەناعەتی کەس����دا نەبو کە دەستکێش����ێکی کورد لەپش����تیەوە بێت، بۆیە ژیان زۆر بەسادەیی دەڕۆیشت و خەڵك بەرنام����ەی ژیانی خۆی لێ تێ����ک نەچوبو، بەتایبەتی لەوماوەی����ەدا جارجارە حکومەتی عی����راق خۆنواندنێکی دۆڕاوان����ەی بەرامبەر بەپێش����مەرگە دەکرد، بۆیە هەمو ئەو شتانە

بوبون بەرۆتینی رۆژانە. بەیانی رۆژی 31ی ئاب لەنزیکی سەعات 5ی بەیانیدا، گوێم����ان لەدەنگی تۆپ دەبو بەاڵم دور ب����و وردە وردە دەنگەکە نزیک دەبۆوە، کەریم عوس����مان لەقواڵیی خەوێکی خۆشدا ب����و چونکە ئەو ماوەیە لەتەلەفزیۆن مۆڵەتی کاری وەرگرتبو بەنیاز بو سەردانێکی دەرەوە بکات بۆ ئیس����راحەت، م����ن لەنزیکبونەوەی دەنگی تۆپ����ەکان زۆر ئ����ارام نەبوم چونکە ئەزمونی چەندین س����اڵەی شەڕی بەعسمان هەب����و بەتایبەتی دەنگ����ەکان کە لەخوارەوە دەهات، بۆیە هەوڵم����دا چەند جارێک کەریم لەخەو هەس����تێنم بەاڵم ئەو هەمیش����ە پێی ئەوتم تۆ زیاد لەپێویس����ت هەستیاری، هیچ نی����ە، چەند تۆپێکی ترس����نۆکانەیە، بخەوی باشترە. بەاڵم من هەس����تام و بەچواردەوری ماڵەک����ەدا دەخوالمەوە چونک����ە ماڵی ئێمە بەرامب����ەر بەپەرلەمان ب����وو زیاتر لەخەڵکی هەولێر هەس����تمان بەو جموجۆڵ����ە دەکرد، چونکە نزیک بوین لەناوچەی عەسکەریەوە. هەتا بوە سەعات ٦ی بەیانی من هەر نائارام بوم تا لەبەر دەرگا چەند پێش����مەرگەیەکی یەکێتی����م بینی لەحاڵەتێکی ش����پرزەدا بون پرس����یارم لێکردن وتیان: سوپای عیراق وا نزیک دەبێتەوە بۆیە ئێمەش پاشەکش����ەمان کردوە چونکە هێزێک����ی زۆریان هێناوە، ئەو ئام����اژەی بەپارتی نەدا چونک����ە نەیدەزانی، ناحەقیشی نەبو چونکە خیانەتێکی بەوڕادەیە لەعەق����ڵ و مەنتیقدا نەبو. هەڵویس����تی ئەو پێشمەرگانە زیاتر منی شپرزە کردو ئەمجارە بەناچ����اری کەریمم لەخەو هەس����تان، پاش کێش����انی جگەرەیەک وتی: من سەیارەکەم ش����ەو بەنزینی تیا نەماوە الی مەڵبەند جێم هێشتوە ئەیهێنم و دێمەوە، پاش نیو سەعات گەڕایەوە، هەر بەکراسێکی سپی و پانتۆڵیکی بەپەل����ە ژورەوە هات����ە خۆڵەمێش����یەوە کاڵش����ینکۆفەکەی کردە ش����انی و لەدورەوە سویچی س����ەیارەکەی بۆ هەڵدام وتی ئەگەر ش����تێک بو ئێوە خۆتان دەرب����از بکەن. وتم ئەی تۆ ب����ۆ کوێ ئەچیت؟ وت����ی ئەچم بۆ

هەواڵێک بۆ مەڵبەند بزانم چی ڕویداوە؟ئەو رۆیش����ت دوای ئەو ئیتر ئەو خانوانەی دەوروب����ەری ئێمە درانە ب����ەر تۆپی قورس چەند ماڵێک لەنزیکی ئێمە تۆپیان بەرکەوت، ئەمە وای کرد مناڵەکان زۆر بترس����ن، تەنها یەک رۆژ پێش 31ی ئاب خوشکێکی بچوکم هاتبوە الی من بۆ مناڵبون، ئەو کوڕێکی بوبو زۆر س����اوا بو زۆریش ئەترسا کە مناڵەکەی ش����تێکی لێ بێت، ناچار تەلەفۆنم بۆ چەند بارەگایەک����ی خۆمان ک����رد وەاڵم نەبو ناچار ڕادیۆکەم خستە سەر مەڵبەندی هەولێر زۆر حەپەسام کە گوێم لەدەنگی کەریم عوسمان

ب����و هانی خەڵکی ئەدا کە بەرگری بکەن لەو دەس����تدرێژییە، بۆیە دڵنیابوم کە ئەو چۆتە ڕادیۆ، تەلەفۆنم ب����ۆ کرد کە هاوکاریم بکات من چۆن ئەو منااڵنە دەرباز بکەم؟ لەوەاڵمدا وتی خۆت بڕیار بدە من مەشغوڵم، بێ ئومێد بوم هەندێ شتم خستە ناو سەیارەکەوە بەو ئومێدەی هەندێ لەشار دورکەوینەوەو پاشان بگەڕێینەوە، ت����ا لەناکاو زەنگ����ی تەلەفۆن لێیدا کەریم بو وتی: کارەکە زۆر قورس����ە وا پارتی و حکومەت پێکەوە هێرش����یان هێناوە ئینجا تێگەیش����تم کە چی خیانەتێکی گەورە

رویداوە.م����ن دڵم نەه����ات کەری����م بەج����ێ بهێڵم بەناچاری چاوەروانی رەحمەتی تۆپمان ئەکرد تا لەن����اکاو خۆی کرد ب����ەژوراو وتی ڕاکەن ماڵ بەجێبێڵ����ن وا تانک����ەکان نزیکبونەوە، ئیتر تەنها هێندەم����ان پێکرا نەعلێک لە پێ بکەین و بەجل����ی خەوەوە ڕامانکردە ئەوبەری شەقامەکە کە س����ەرمان هەڵبڕی تانکەکانی عیراق ملیان ناوە بەرەو پەرلەمان، دیمەنێکی زۆر ترس����ناک بو، لەو ساتەدا تەنانەت بیری مەرگیشمان نەبو، تەنها بیرم لەوە ئەکردەوە چ����ۆن؟ بۆ؟ لە پێناوی چ����ی ئەمە ئەکرێ؟ ئاخ����ر پەرلەمان روبارێ����ک خوێنی بۆ ڕژا بۆ دەبێ تەس����لیم بەبەعس بکرێ؟ من بەدوای وەاڵمی پرسیارەکانی خۆم بوم لەناکاو یەکەم تانک ملی نا بەڕوی ئەو وێنەیەی مەال مستەفا کە لەدەروازەی پەرلەمان دانرا بو، بەسەریدا رۆیشت و چوە ناوپەرلەمانەوە ئیتر تانکەکان وەستان لەناو حەوشی پەرلەمان هەر تانکێك ئااڵیەکی پێوە بوو ئیتر وەک شارە زەردەواڵە سەرس����ور لەناو تانکەکان هاتن����ە دەرەوەو چون����ە ناوپارلەمان و دەس����تیان کرد بەتااڵن کردن، س����ەربازێکی عێراقیش چوە سەربانی پەرلەم����ان و ئااڵی کوردس����تانی داگرت و ئااڵ خوێناوییەک����ەی عیراقی چەقان����د، ئای لەو س����وێیەی چوە دڵم����ەوە. لەناو ئ����ەو دونیا تاساوەدا بوم لەپڕ تۆپێك دای بەبەردەمماو لەو خەیاڵ و بیرکردنەوانە پچڕاندمی ئیتر لەناو تۆزو خۆڵی تۆپەکە ماوەی چەند دەقیقەیەك لەیەک دابڕاین. لەوساتەدا بینیم خوشکەکەم وا خەریک����ە مناڵ����ە ی����ەک رۆژییەکەی فڕێ دەداتە ناو زێراب����ی ئاوەوە تا فریای کەوتم و لەدەس����تم س����ەند. ئەو مناڵە ئێستا قۆناغی دوی زانکۆیە، بەاڵم وەک خۆی لەوێ بوبێت

شتەکان دەزانێ.دوای ئەوەی کە هەمو شتمان بۆ ڕونبۆوە ئیتر بەناچاری لەبەر گرتن و سەالمەتی خۆمان بڕیارماندا لێکجیابینەوە دایکم و خوشکەکەم و کچ����ی خاڵێکم کە میوانی ئێم����ە بون بەرەو الیەك رۆش����تن بۆ خۆشاردنەوە، من و هەردو کچەکەم و کەریمیش بۆ الیەکی تر، بەاڵم پاش چەند س����ەعاتێک بەناچاری مناڵەکانیشمان رەوانە کرد بۆ الی خوشکەکەم چونکە مناڵ ب����ون و بەرگەی خۆش����اردنەوەیان نەدەگرت. بەتایبەتی ئەو شوێنەی ئێمەی تێدا بوین زۆر

مەترسی لەسەر بو.ئێمە چەن����د رۆژێك لەگەڵ کاک حس����ین عارفی نوس����ەرو ئەفس����ەرێکی ئاسایش کە ک����وڕی کاک کەمال محمدی بێژەر بو لەماڵی هاوڕێیەکمان ماین����ەوە، بەاڵم بۆ بەدبەختی ئێمە ئەو هاوڕێیەمان هەندێ کێشەی لەگەڵ سەرکردەیەکی یەکێتیدا هەبو زۆر جنێوی پێ دەدا، بۆیە من و کەریم و کاک حسین هەستمان زۆر بریندار بو تا شەوێک کەریم پێی وت تۆ ئەزانی ئێمە مەبدەئمان هەڵبژاردوەو الی تۆش

روبەروی مەرگ بوینەت����ەوە، بەاڵم ئامادەین مەرگ هەڵبژێرین نەک بیس����تنی ئەو قس����ە ناخۆشانەی تۆ. بۆیە ئەو هاوڕێیەمان ئێمەی الی پارتی کەش����ف کرد، کاک حسین عارف بە ناسنامەی پارێزەری کە ئەو کاتە ئەندامی پەرلەم����ان بوو چ����وە نه قڵیاتی س����لێمانی و گەڕایەوە سلێمانی، ئەو ئەفسەرەشی لەگەڵ خۆی����ا برد، بەاڵم لەبەر ئاش����نایی ئێمە الی خەڵ����ك نەمانتوان����ی لەگەڵی����ان بڕۆین. من هەرگیز هەڵویس����تی کاک ئیسماعیل گەیالنی بێژەرم بیر ناچێتەوە ئەو هات بەسەیارەکەی خۆی ئێمەی لەماڵی ئ����ەو هاوڕێ خراپەمان رزگار ک����ردو بردینی بۆ الیەک����ی تر چونکە سەیارەکەی ئیس����ماعیل الی پارتی گومانی لەس����ەر نەبو. ئەوەی ئەو هاورێیەمان داوای ل����ێ دەکردین ئەوە بو کە ب����ۆ ئێمە پارتی و یەکێت����ی جیاوازی نیە بچی����ن بۆ راگەیاندنی پارت����ی کار بکەین، بەاڵم کەریم پێی وت من وەك کارمەند الی یەکێتی نیم من مەبدەئێکی پیرۆز پەیوەس����تی کردوم بەیەکێتیەوە چۆن ئەوە ئەک����ەم، پێئەچو پارتی داوای ئەوەیان لێ کردبێت. من پێم خ����ۆش نیە ناوی بێنم چونکە کەس����ێکی دیارو ناسراوەو ئێستاش لەژیان����دا نەماوە لەبەر رێزی خێزانەکەی ئەو

نهێنیە نادركێنم.پاش ئ����ەوەی کە چوین����ە جێگایەکی تر لەوێش چەند ش����ەوێک ماینەوە ئیتر لەهێزی یەکێتی دڵنیا بوین کە لەڕوی عەس����کەریەوە شکس����تی خواردوەو ئومێ����دی گەڕانەوە بۆ هەولێر زۆر کەم����ە، بڕیارماندا هەولێر بەجی بێڵین، ئەو لەگەڵ 5 پێش����مەرگەی یەکێتیدا رۆشت و منیان جێهێشت، سەرەتا بڕیار وابو

منیش بڕۆم لەگەڵی����ان بەاڵم چونکە یەکێک لەپێشمەرگەکان ش����ارەزای رێگاکە بو ڕازی نەبو م����ن هاورێیان بم، بۆیە م����ن مامەوەو کەوتم����ە بەیان����ی واتا 12 س����ەعات لەدوای ئەوان لەرێگای چەند کەس����ێکی خەمخۆرەوە دەرچوم بەرەو ئەو رێگایەی الی ئەوان. بەاڵم کاتێك من گەیش����تمە کۆیە بەس����ەر شەهید بونی پێش����مەرگەی قارەمان شەهید فاروق جەباردا چوم کە ئیتر ئەژنۆم ش����کاو زۆر بێ تاقەت����ی کردم، من لەگ����ەڵ کەریم بڕیارمان دابو لەکۆی����ە یەک بگرینەوە، دوای ش����ەوو رۆژێک گەڕان نە که ریمم بینی و نە هەواڵیشم زانی، پارتیش بەهیمەت����ی هێزەکانی عیراق هەر پێشرەوی دەکرد بۆ ناوچەکانی یەکێتی ناچار من بەرەو ڕانیە رۆیش����تم، س����ەردانی ماڵی کاک ئازاد جوندیانی و کاک موستەفای س����ەید قادرم کرد بەو ئومێ����دەی کەریمیان دیبێ، بەاڵم هەردوکیان لەش����ەڕ بون تەنها شنۆ خان و ناهیدە خانم بینی و ئەوانیش هیچ هەواڵێکیان ال نەبوو، ش����اری ڕانیەش وردە وردە شڵەژاو خەڵک بەرەو سنور دەڕۆیشتن، من بڕیارم دا الی ناهی����دە واتا لەماڵی کاک ئازاد بمێنمەوە، شار چۆڵ بو کەسی تیا نەما نه قیب مڤفر کە لەئاس����ایش بو هات وتی بۆ نەڕۆش����تون دەبابە وا دەگاتە ڕانیە؟ ناهیدە وتی تا ئ����ازاد هەواڵم ب����ۆ نەنێرێت ناڕۆین، کاک مڤف����ر چەن����د جارێك ه����ات و ئاگاداری کردین کە بڕۆین دواجار هاتەوە وتی ناچارم خۆم بتانکوژم دەنا دەکەونە بەردەستی ئەو جاشانە، ناچار لەگەڵ ناهیدە مناڵەکانی کاک ئازادمان پێچایەوەو بەرەو س����نور رۆش����تین بەاڵم مناڵەکانی خ����ۆم لێ ون بوبو، چونکە ئیتر ئاگام لەچارەنوسی نە دایکم نە خوشکم نە مناڵەکانم و نە کەری����م نەما. دەمەوبەیان گەیش����تینە مەرزی کێلێ لەپش����دەر، پاش نەهامەتیەک����ی زۆر ئێران دەروازەی کردەوەو چوینە کەمپەکانەوە کە بۆیان ئامادە کردین، من هەر چاوەڕوانی هاتنی کەریم بوم چونکە بەڵێنمان داب����و یەک بگرینەوە ئەو هەر دیار نەب����و، بەیانییەک لەکێلێ لەپڕ ئۆتۆمۆبیلێک لەبەردەمما وەس����تا وتی ئ����ەوە چی ئەکەی لێرە؟ سەرم هەڵبڕی کاک جەبار فەرمان بو، وتم نازانم کاک جەبار چۆن گەیش����تمە ئێرە، وتی ئیعالم هەمو لەقاسمە رەشن بۆ ناچیت بۆ الیان ؟ وتم: نازانم هیچ شوێنێک شارەزا نیم. وتی ئێس����تا لەدارش����مانە هێزەکانمان کەوتونەتە نێو شەڕی ئیسالمیەکانەوە ئەچم بۆ الیان دێمەوە ئەگەر ویس����تت ئەتگەیەنم،

وتم زۆر مەمنون ئەبم.لەبەیانی س����ەعات 9 ەوە هەتا 4ی ئێوارە لەب����ەر هەتاوەکە چاوەڕوان بوم هەر نەهات، تا لەدوای 4ەوە پەیدابو خێزان و خوشکەکەی کاک موس����تەفای سەید قادریش����ی هێنابو ئەوانیش����ی دەبرد بۆ سەردەش����ت، کاتێک کاک جەب����ار هات من پێ پەت����ی بوم هیچم لەپێدا نەبو چونکە پێاڵوەکانم لەرێگا دڕان، کاک جەبار جوتێك کالەی پیاوانەی بۆ پەیا ک����ردم تا گەیش����تمە قاس����مە رەش و چومە الی هاوڕێکان����م )فریاد رەوان����دوزی- کەژاڵ ئەحمەد- نەوزاد ئەحمەد- س����تران عبدالله- عباس بەدری- ش����ەپۆل فاخی����ر( هەمومان لەی����ەک دوکان دەژیاین ژیانێکی س����ەخت، بەاڵم م����ن هەمو رۆژێك چ����اوم دەبڕیە ئەو دەرازەیەی کە دەچو ب����ۆ زەڵێ ئومێدم زۆر بو کەری����م لەوێوە دەرکەوێ، ئەمە بەرنامەی رۆژانەی من بو، تا بەیانیەکی کادرێکی حزبی

زەحمەتکێش����انی ئەوکاتە لەس����ەر ئاوەکەی قاس����مەرەش وتی ئ����ەرێ نازان����ی کێ کاک کەریمی گرت؟ پرسیاری ئەو کوڕە تاساندمی وتم نەخێر نازانم بۆ کەریم گیراوە؟ وتی ئەی تۆ نازانی؟ ئیتر ئەویش زۆر ش����ڵەژا کە ئەو هەواڵە ناخۆشەی پێدام، بەاڵم وای لەمن کرد ئیتر بگەڕێم بەدوای هۆکاری گرتنەکەی، ئەو کادیرە پێی وتم ) ( کاک کەریمی گرتوە. من ئیتر لەوە دڵنیا بوم کە ئەو خەڵکی هەولێرەو هەواڵەکانی لەمن باش����تر دەزانی، ئیتر وازم

لەروانین بۆ دەروازەکەی زەڵێ هێنا.

کەریم چۆن گیرا؟ 5 ئ����ەو لەگ����ەڵ رێکەوتن����ی ل����ەدوای پێشمەرگەیە ئەوان کەوتنە رێ بەرەو رێگای دێگەڵە، لەسەعات ٦ی بەیانی نزیک جێگاکە بوبونەوە کەریم پالنی دانابو بگاتە الی کاک ئەرس����ەالن بایز کە لەنێوان دێگەڵەو هەولێر رادیۆی مەڵبەندی پەخش دەکرد، بەداخەوە ئەو ش����وێنە پێ����ش گەیش����تنی کەریم چۆڵ کرا بو پارتی چوب����وە ناوی، ئیتر کەمینیان بۆ یەکێت����ی دانابوو چونکە ئاش����کرا بو کە پێش����مەرگەو کادری یەکێتی ل����ەو رێگایەوە دەرباز دەبن چەند کەسێك کەوتنە کەمینەوە لەوان����ە کاک وەیس����ەی ئاس����ایش و عەل����ی دۆڵەمەڕی و چەند کەس����ێکی ت����ر بۆیە هەر لەگەڵ گەیش����تنی کەریم و هاوڕێکانی کەوتنە کەمینی هێزەکانی جەمال مورتکەو پاش����ان بردیان بۆ پاراس����تن و لەوێشەوە بۆ بارەگای کۆنی کاک جەبار فەرمان کە پارتی کردبوی بەب����ارەگای خ����ۆی و لەوێش����ەوە بردیان بۆ دواجاریش لەمەسیف سەالحەدین و پاراستن

بەدەستی ئه وان تیرۆر کراوە.کەری����م عوس����مان ئ����ەوە ج����اری یەکەم نەب����و کە پارتی پالنی کوش����تنی بۆ دابنێ، لە1994/9/4 لەالیەن پاراستنی پارتی لەگەڵ من����دا بو بە 3 کەس هەوڵ����ی تیرۆرکردنیان داو هەردوکیش����مان بریندار بوین، پاشان 10 کیلۆ TNT یان بۆ ن����ارد کە ئۆتۆمبیلەکەی بتەقێنن����ەوەو ئەویش هەر پوچەڵ بو، ئینجا چەند جارێک فیشەکیان هەڵدەدایە ماڵەوە، هەنگاوی زۆریان نا تا دواجار ش����وێنبزریان کردو تەنانەت حاش����ا لەگرتنەکەشی دەکەن لەکاتێکدا 5 پێشمەرگە لەگەڵیا بەدیل گیران هەمویان ئازاد کراون و حەقیقەتی گرتنەکەیان

الیە.ناوخ����ۆدا لەش����ەڕی عوس����مان کەری����م یەک����ەم دەنگ����ی راگەیاندنە کە بەدەس����تی پارتی ش����وێنبزر ک����را، ئەو ب����وو بەرنامەی بەگژاچون����ەوەی بنەماڵ����ەی داهێنا، ئەو بو خیانەتی قبوڵ نەکرد، بەداخەوە تا ئێس����تا نە هونەرمەندان نە راگەیاندنە سەربەخۆکان بای����ەخ بەم کەیس����ە نادەن هەمیش����ە وەك کەیس����ی حزبی تەماش����ای دەک����ەن، ئەگەر کاتی خۆی لەس����ەر ئەم تاوان����ە راگەیاندن و هونەرمەندو نوس����ەران هەڵوێستیان هەبوایە نە سەردەشت، نە کاوە، نە سۆران نە هەمو

تیرۆرەکانی تر دوبارە نەدەبونەوە.ئێستا وا یادی 19 س����اڵەی ئەو خیانەتە دەکرێت����ەوە تا ئێس����تا پارتی ن����ە ئامادەیە الش����ەکەی نە ئامادەیە وش����ەیەک لەس����ەر چارەنوس����ی بڵێ تەنها داوای لێبوردنەکەی مەس����عود بارزان����ی نەب����ێ کە ک����ەس لێی قبوڵ ن����اکاو ئیعتب����اری ب����ۆ دانانێ. 31ی ئاب خیانەتەو هەم����و روکنەکانی خیانەتی نیش����تیمانی تێدایە ب����ەاڵم زاکیرەی خەڵک

الوازە مەس����ەلە چارەنوسسازەکان زوو لەبیر ئەکەن.

لەپاداش����تی خیانەتەکەیان����دا ئێس����تاش ئێمەدان لەخانوەک����ەی بارزان����ی ماڵێک����ی لەهەولێ����رو جلەکانیش����یان ل����ەو کانتۆرەدا هەڵدەگ����رن کە ئێمە بەکارمان هێناوە، ئەمە

خەاڵتی حزبەکەی سەرۆکی سەپاوەیە.

٣١ی ئاب لەزاکیرەی مندا ئەم ساتەیە

رێ���ڕه وی ژی���ان وایه دوای ئ���ه وه ی مرۆڤ قۆناغه کان���ی منداڵ���ی و ه���ه رزه کاری به جێ ده هێڵێت و ده چێته قۆناغی کامڵبونه وه ، له ژیانی خوێندندا س���ه رکه وتوبوبێت یان نا، وه ئه گه ر ش���ێوازی ژیانی خانه واده که ی وایلێنه کردبێت بێت، ئ���ه وان پیش���ه وکاره کانی س���ه رقاڵی خۆی هه وڵده دا وه ک ده ڵێن سه ره گوریس���ێک بگرێ���ت و کارێ���ک په یداب���کات، خ���ۆ ئه گه ر ئه وکاره به ش���ێوه یه ک له ش���ێوه کان له ئاست خوێنده وارییه که ی���دا بێت ئه وا ئیتر ورده ورده سه رده که وێت. ئه وکاره دا په یژه ی به پله کانی چه ند ئه م تام و چێژو تاقیکردنه وه ی تفتوتاڵ و زه مانه یش وه رئه گرێ���ت، رۆژان���ه زانس���تی به به ردی زبری به رداش���ی رۆژانه ی له ژیانیدا ده ڕنێ و قژو س���ه رو س���مێڵی ئه گ���ه ر نێرینه بێت وه قژو سه روس���یمای ئه گه ر مێینه بێت، سپی و چرچولۆچ ده کات، واته زه مانه په ندێک ی���ان وانه یه ک ناداته م���رۆڤ ئه گه ر هێنده ی سه نگه که ی جێگه ی خۆی له ژیانی ئه وکه سه دا چاڵ نه کات. ب���ه اڵم ده بێت ئ���ه وه ش بڵێین مرۆڤ هه ت���ا له وکارانه یدا که ده یکات و رۆژانه بۆته به ش���ێک له ژیان و هه ڵس���وکه وتی بچێته پێش پتر شاره زا ده بێ له وبواره دا، به تایبه ت ئه گه ر ئه و ش���وێنه فه رمانگه ی���ه ک بێت، وه

هه رک���ه س کارێکی بکه وێته ئ���ه و فه رمانگه و ده زگایان���ه روده که نه مرۆڤه پس���پۆڕه کانی، ئه مه له هه م���و ژیاندا هه روایه و به سروش���تی کار ئ���ه و مرۆڤانه چه ند له وانه ی پێش خۆیان فێرب���ون و ش���اره زابون وه وه ک قوتابیی���ه ک وانه ی���ان لێوه رگرتب���ن ئاوایش که س���انیتری ت���ازه وانه له مان فێرده ب���ن واته ئه مان ده بن به مامۆستاو تازه کانیش ده بن به قوتابی، ئاوا ژی���ان ورده ورده به ره وپێش ده چێت و له هه مو دونیاش���داو لەو واڵتانه ی ک���ه ماندوبون هه تا بون به واڵتی یاس���او حوکمی سیستەمایه تی و هه مو ش���تێکیان به یاس���ا رێکخست، مرۆڤی خزمه تگ���وزار تیایاندا ئ���اوا به ژیاندا گوزه ری کردوه . کار لێره دا ناوه س���تێ کاتێک مرۆڤانی به س���ااڵچو و قاڵبوی ژیان���ی خزمه تگوزاری واڵت ده گه ن���ه ئاس���تێک ک���ه یاس���ا رێزیان لێده نێ���ت و چیتر فه رمانیان نادات به س���ه ردا ماندوده رچونیان فه رمانی حه سانه وه و به ڵکو له مرۆڤێک���ی خزمه تگوزاره وه بۆ ده رده کات و واته خزمه تگ���وزاری، س���یمبۆلی ده یانکاته

خانه نشینیان ده کات.ب���ه اڵم ئایا خانه نش���ینی به مان���ای چی؟ ئایا ئه مان���ه توانای هیچکارێکی���ان نه ماوه و ده بێ���ت ده س���تیان لێبش���ۆن و وه ک مردوی به شی زیندوخۆر ته ماش���ایان بکه ن؟ نه خێر خانه نش���ینی له س���ه رزه مینی ئه و واڵتانه وا ته ماش���اناکرێن به ڵکو وا ته ماش���اده کرێن که

خه زێنه یه کی گه وه���ه ری پڕ به هان و کانییه ک یان س���ه رچاوه یه کی ئ���اوی روناک���ی ژیانی رابردون و له بواره که ی خۆیاندا قاموس���ێکن بۆ ئه و کارانه ی چه ندین س���اڵ به س���ه رکه وتوانه ئه نجامیان���داوه . هه روه ه���ا رۆژانێ���ک ئه مانه ئێس���تا به ڕێزبون مامۆس���تاگه لێکی قوتابی ئه مان و لوتکه ی مامۆس���تای کاروانی قوتابی پڕپ���ڕه هه گبه که ی���ان ئاین���ده ن ئێس���تاو له چاره س���ه ری لێوانلێ���وه ، له ش���اره زایی کێشه کان، بیروهۆشیان ره نگاڵه یه به بۆچونی له ئاس���ت دره وش���اوه راوبی���ری ج���وان و دادپه روه ری دابینکردن���ی به ره وپێش���چون و کۆمه اڵیه ت���ی، به ڵێ ئه مانه له و واڵتانه نایه ڵن خانه نشینان به چاوی پڕفرمێسک و په شیمانی بۆ رابوردو بڕوانن، نایه ڵن ئه مانه په شیمانبن له وخزمه ت���ه ی کردیان وای���ان رێزده گرن که شکۆو شانازیان به خۆیان و ژیانیانه وه هه میشه پرش���نگ بداته وه و وه ک گوڵی هه میشه به هار چرۆی ت���ازه ده ربکه ن و له گه ش���اندنه وه دابن هه روه ها گ���وێ له راوبۆچونه کانیان ده گیرێت و به ش���ێوه یه ک مامه ڵه یان له گه ڵ ده کرێت که ئه وان���ه به ش���ێکی گرنگ و زیندو ش���کۆدارن له مێ���ژوی خزمه تگ���وزاری واڵته که یان ئه مانه له ڕوی ژیانیش���ه وه چاویان له ده س���تی که س نییه الیه کیان لێبکاته وه جگه له و پاداش���ته زۆروزه وه ن���ده نه بێ���ت که ده وڵه ت به یاس���ا بۆیانی دابینکردوه له بری ئه وخه رمانه گه وره یه

له خزمه تیان یان له بری ئه وخزمه ته ی ئێستایش تیای���دا به رده وام���ن واته دوای خانه نش���ینی له به ره���ۆکاری یاس���ایی له هه م���ان ب���واردا کارێکیتری پڕله س���ه روه ری ئه نجام ده ده ن که بریتییه له ره نگدانه وه ی تاقیکردنه وه کانی ژیانی پێشویان له و بواره داو درێژه دان به پێگه یاندنی

قوتابیان. به ڵێ ئه مانه خانه نش���ینی واڵتانن. به اڵم به داخه وه له واڵتی کوردنش���ینی ئێمه دا کاتێ���ک موچه خۆره کانمان خانه نش���ین ده بن حسابی مردویان بۆ ده کرێت که به شی زیندو ده خوات. له هیچ ش���وێنێک مه گه ر به ده گمه ن له الی که سانی خاوه ن هه ڵوێست ئه گینا رێزیان لێناگیرێت. ده وڵه ت دوای ئه وه ی موچه یه کی که می���ان بۆ دابینده کات له بیری���ان ده باته وه ته نانه ت لەکاتی موچه وه رگرتنیش���دا له دوای هه موان ده یاندرێتێ، هه رئه وه نده رۆژو ساڵ و مانگ���ی خزمه تی یاس���ایی تێپه ڕاند فه رمانی خانه نش���ینی ب���ۆ ده رده کرێت و ش���وێنه که ی ده درێته که س���ێکیتر دواتر ئه وه نده پشتگوێ ده خرێت که خانه نش���ینه که خۆش���ی له بیری ده چێت���ه وه که چی بوه ، به تایب���ه ت ئه وانه ی گەیش���تنه لوتک���ه ی پله کانی���ان و بروانامه ی باشیان به ده س���تهێنا ئه وا له که سانیتر زیاتر له ب���واری کاری خۆیان دورده خرێنه وه چونکه پێیانوای���ه چونکه ئه م که س���ه خانه نش���ین ب���و ئیت���ر که ڵک���ی نه م���او ده ب���ێ له ژیانی خزمه تگ���وزاری په راوێزبخرێت به چاوپۆش���ی له و ئۆقیانوسه له خزمه ت و فێربون و قاڵبونه ی ژیان، پێیانوایه خزمه ت و ش���اره زایی ئه مانه بون به راب���وردوو له داهاتودا هی���چ که ڵکێک ناگه یه نن، ئه م���ه له کاتێکدایه که واڵته که مان له روی سیس���ته می ئیداریی���ه وه به تایبه تی و له هه مو بواره کانیتردا به گش���تی به ئیجتیهادی

که سی ده چێت به ڕێوه به ومانایه هه رکه سێک دێته سه رکورس���ی خۆی چۆنی لێبزانێت وه چۆنی ب���وێ وا کاره کان���ی جێبه جێ ده کات وه ئ���ه وه پش���تگوێخراوه ک���ه به ڕێوه بردن له هه م���و ئاس���ته کانی حوکم���دا ئه ڵقەیه کی نه پساوه یه له زنجیره به ڕێوه بردنه کانی پێشتر به چاککردنی هه ڵه و به هێزکردنی الوازییه کان و پێشخس���تنی ئاستوئاقاری کاره کان. هه ربۆیه کاتێ���ک ئه م���ه ره چاوناکرێ���ت رۆژانه ده یان گرێکوێ���ره له کاره کان���داو ده یان ئاس���ته نگ که سانی دروس���تده بێت، له به ڕێوه بردنه کاندا بێئه زمون جاری واهه یه به بیروبۆچونی خۆیان هه ندێ���ک هه نگاوده نێن که ئیتر بۆپێش���ه وه چون جارێکیتر له و ب���واره دا مه حاڵ ده بێت و ده خوڵقێنێ���ت کاره س���اتێک گه ڕان���ه وه ش کارگێ���ڕی رێ���ڕه وی به ت���ه واوی چونک���ه ده شێوێت، هه رئه م به ڕێوه چونه له م واڵته داو ده س���تبه رداربونی کۆمه ڵگای���ه ک له خ���اوه ن ئه زمونان له خانه نش���ینانی ش���اره زای بواره گرنگه کانی به ڕێوه بردن له الیه ک که هه مو ئه و مێ���ژوه پڕ له تاقیکردنه وه و وان���ه پڕمانایانه و ئه و هه مو هه وڵه بۆ به ده ستهێنانی بڕوانامه و ماندوبونه به خۆڕای���ی ده ڕوات، له الیه کیتره وه ره نجی ده یان س���اڵه ی که س���ه کانیش وه کو

تۆزێک ده درێت به ده م باوه .

*ماسته ر له یاسای گشتیدا

خانه نشینی له م واڵته دا ره نجێکی به باچوه

کەریم عوسمان لەشەڕی ناوخۆدا یەکەم

دەنگی راگەیاندنە کە بەدەستی پارتی شوێنبزر کرا، ئەو

بوو بەرنامەی بەگژاچونەوەی

بنەماڵەی داهێنا، ئەو بو خیانەتی قبوڵ

نەکرد، بەداخەوە تا ئێستا نە هونەرمەندان

نە راگەیاندنە سەربەخۆکان بایەخ

بەم کەیسە نادەن

سەردار عزیز کریم*

به داخه وه له واڵتی کوردنشینی

ئێمه دا کاتێک موچه خۆره کانمان خانه نشین ده بن

حسابی مردویان بۆ ده کرێت که به شی

زیندو ده خوات

دڵپاك تاهیر

که ریم عوسمان

س����اڵی 1959 لەشاری س����لێمانی لەدایک بوە.

دەرچ����وی په یمانگای هون����ەرە جوانەکانی بەغدایە بەشی دەرهێنان و نواندن.

س����اڵی 19٧٧ پەیوەن����دی بەکۆمەڵ����ەی رەنجدەرانەوە کرد.

ئەندامی یەکێتی هونەرمەندانی شاخ بو.ماوەی 30 س����اڵ خزمەتی شانۆی کوردی ک����رد. خاوەنی ئەرش����یفێکی دەوڵەمه ندی

شانۆیە.لەکاتی بێ سەروش����وێن کردن����ی بێژەری

کەناڵی هەولێری یەکێتی بو.

(493( سێشه ممه 2015/9/1 19تایبه‌تبه رێوبه رایه تی گشتی فه رمانگه ی داد

فه رمانگه ی دادنوسی سلێمانی /2 كارگێری و خۆیه تی و / ئامێره كان

ژماره 1264 / 2015 /8/25

ئاگاداری به پێی ئه و داوایه ی كه له الیه ن )جمال ابراهیم فه ره ج( پێشكه ش به فه رمانگه كه مان كراوه خاوه نی كارگه ی ) چیاو _ بۆ دروست كردنی به س������ته نی و گه نجینه بۆ پاراستنی خۆراك له س������اردیدا له به رواری )2015/8/11 ( دوای تۆمار كردنی ئه و ئامێرانه ی كردوه كه له )ن پ / 1 ( دانراوه كه ئامێره كانیان له خواره وه دیاری كراوه به پێی یاسایی دادنوسانی ژماره )33( ی ساڵی ) 1998( ی به كار له هه رێمی كوردستان باڵو ده كه ینه وه . جا هه ركه سێ خۆی به په یوه ندیدار یان خاوه نی هه ریه ك له و ئامێرانه داده نێ له ماوه ی 15 پانزه ڕۆژدا سه ردانی ئه م فه رمانگه یه بكات، به پێچه وانه وه ناچارین كه به ناوی داواكاره وه تۆماری ده كه ین و بڕوانامه ی تۆماری ئامێره كانی

پێ ده درێت ...له گه ڵ ڕێزدا....

سۆران یادگار ره شید دادنوسی یه که می

دادنوسی سلێمانی/2 2015/8/25

ئامێره كان _ زیادكردنی ئامێر 1010769C10ZH 1_ ده زگای لێدانی بروار له سه ر سیلڤون و ده زگای پێچانه وه و كۆنڤایه ر _ امریكی ژماره

1100984C10ZH پێچانه وه _ كۆنڤایر امریكی ژماره Vidiodet1z10 2_ ده زگای لیدانی بروار سلیڤون3_ده زگای لێدانی بڕاد بۆ قاپ له گه ڵ ده زگای پێچانه وه ی كۆنڤایه ر ژماره 3141 جۆر P2128 كندی .

28335A 13110111 تایپTr 4_ ده زگای لێدانی به روار بۆ قاپ له گه ڵ ده زگای پێچانه وه + كۆنڤایه ر فرنسی ژماره5_ ده زگای لێدانی بڕاد بۆ قاپ له گه ڵ ده زگای پێچانه وه ی ئێرانی ژماره 10200016Fr فره نسی

6_ مۆلیده STamaford بێ ژماره _ بریتانی _ گازی ئامێری ساردكردنه وه ی ماركه ی توفان + 3 كۆمپێسه ر . بی ژماره ئێرانی

8_ ئامێری سارد كردنه وه ی خێرا Jetcooling ژماره 027 _ ئه ڵمانی 9_ بڕاد پێك هاتوه له 2 كۆمپێسه ر _ بێ ژماره ئه ڵمانی

10_ ئامێری ئایس بانك IceBank بێ ژماره _ ئه ڵمانی پێك هاتوه له 2 كۆمپێسه لر 11_ ئامێری ساردكردنه وه ) به راد ماست ( یه ك كۆمپێسه ر ژماره _ 864383 فره نسی 12_ ئامێری ساردكردنه وه ی ) بڕاد ماست ( یه ك كۆمپێسه ر ژماره 864383 فره نسی

13_ ئامێری ساردكردنه وه ) بڕاد ماست( پێك هاتوه له 3 كۆمپێسه ری ا. ژماره 08030122 فره نسی

ب. ژماره / 08030126 فره نسی ج.ژماره / 01030123 فره نسی

14 _ ئامێری ساردكردنه وه ) بڕاد ماست ( Day cool ژماره _080120194 _ئه ڵمانی 15_ژوری ئاماده كردنی شیر و تئ كه ڵكردنی شكوالته + 11 خزانی استیل ژماره _ 140016

16_ یه كه ی سارد كردنه وه ی ئاو _ Tower cooling پێك هاتوه له سێ به ش _ بێ ژماره به سێ سپلێت 17_ بۆیله ری ئێرانی _ دوو دانه _ ژماره / 1704 و 366 ئێرانی

18_ كۆمپێسه ری هه وا ژماره _ 1011536 , 611188 توركی 19_ ده زگای وشكردنه وه ی هه وا ) درایه ر ( دوو دانه ا. بێ ژماره ب. بێ ژماره _ توركی

20_ كۆمپرێسه ری ساردكردنه وه ی ئاو بۆ ئایس نیك دوو دانه ژماره 1354 21|- كۆمپرێسه ر بۆ ده زگای دروست كردنی چلوره ی ) 2 قلب ( ژماره Chil 01تجمیع ئێرانی

22- ده زگای مگنۆم _دروستكردنی چلوره ی مگنۆم پێك هاتوه له به ستن و پێچانه وه – ژماره 2013.2.03_ ئیرانی دوو دانه _ فرێزه ر _ ژماره _ 04 . 2013

2013 . 05 و یه كه ی كۆمپرێسه ره كانی _ ئه ڵمانی چوار دانه

.ا ژماره _ 1682612852ب. ژماره _1682613792ج. ژماره _ 1682613798د. ژماره _ 1682613230

23_ یه ك������ه ی دروس������تكردنی چل������وره ی موش������ه كی پێ������ك هات������وه ل������ه : أ. دوو فرێ������زه ر . ژم������اره CHYAW06 ئێرانی CHYAW70

RW03 _ ب. ئامێری دروست كردنی چلوره و به سته نی _ ژمارهج_ ته نكی 5 ) پێنج ( ته نی استیل

24_ دروست كردنی ئایس كریم ) تاپ ( پێك هاتوه له أ. ده زگای پڕكردن و كه پس كردنی _ بێ ژماره _ ایتالی

. CHYAW03 ب. دوو فرێزه ر _ بێ ژماره سێ ته نكی استیل 25_یه كه ی دروست كردنی چلوره ی دوو قلو ( پێك هاتووه .

أ.ئامێری پڕكردن و پێچانه وه . ژماره WRRp03 ئێرانی CHYAW05 ب. دوو فرێزه ر _ ژمارهCHYAW04

دوو ته نكی ستیل سێ ته نی 26_ یه ك������ه ی دروس������ت كردن������ی ئایس كرێم ) مۆتا و حصی������ری ( پێك هاتوه له أ. خگ پێچان������ه وه و پڕكردن . ژماره .

CHYAW011 ژماره CHYAW010 ئێرانی ب . دوو دانه فرێزه _ ژماره CHYAW020ج _ كۆمپرێسه ر سێ دانه ی ودوو ته نكی ستیل سێ ته نی و بێ ژماره پێنج ته نی _ بێ ژماره

27_ دروست كردنی ئایس كرێم قاپ . ژماره 4779301 + 2 عدد فرێزه ر + 2 ته نكی استیل سێ ته نی _ ئێرانی 28_ یه كه ی دروست كردنی ئایس كریم قاپ ) مدور ( ژماره . 2000160

CHYAW090 2 فرێزه ر ژماره + CHYAW080

دووته نكی سێ ته نی استیل _ ئێرانی 29_ یه كه ی دروس������ت كردنی كرێم قاپ مدور كوپ . بێ ژماره _ ئێرانی _ یه ك فرێزه ر ژماره AK111375 و یه ك ته نكی

سێ ته نی 30 _ یه كه ی دروست كردنی ئایس كرێم قاپ مربه ع _ بێ ژماره _ ئێرانی یه ك فرێزه ر AK111378 و یه ك ته نكی سێ

ته نی استیل 31_ یه كه ی دروست كردنی ئایس كرێم قاپ ) عائلی ( بێ ژماره ئێرانی دوو دانه فرێزه ر ..

AK111376 ژماره أ . ب . بێ ژماره و یه ك ته نكی سێ ته نی ئیستیل

32_ رافیعه . CATERPLLLAR ژماره ETB4A26871 امریكی E114A01910C ژماره HYSTER -33

ونبون * بروانامه یه كی پۆلی دوانزه ی ئاماده یی به ناوی )نیاز ئه حمه د محه مه د ئه مین(، كه ده رچویی ساڵی )2012 بۆ 2013(یه ، له قه زایی

كه الر ونبووه ، هه ركه س دۆزییه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ كتێبخانه ی خاك له ناوبازاری قه زایی كه الر .

مرۆڤی هاوچه رخ له پای كاریگه ربونه كانیه وه و، ئه و ئاكامانه ی ژیانی ته كنه لۆژی و سه رمایه داری پێیگه یش����توه ، توش����ی له خۆترازان و له جیهانی راس����ته قینه ترازان هاتوه ، ئه و چیدی شیاوێتی گه ڕانه وه بۆ س����ه ر بنه ره ت و ره س����ه نێتی به بیری خۆیا ناهێنێ، یان له ته س����ه وری ژیانێكی دیكه ی جیاوازدانیه له و ژیانه ی ته كنه لۆژیا و سه رمایه داری بونیادیانناوه . ره نگه یه كێك له فێڵ و، له هه مانكاتا كێش����ه كانی به ش����انۆكردنی دونیا كوشتنی ئه و خه یاڵ و پێوابونانه بێ، كه به رده وام مۆتیڤی بیر و كاری مرۆڤ بون له ج����واڵن و به ره وپیره وه چونی چه ش����نێكی ت����ری ئه زمونكردن����ی ژی����ان. ئه و كاته ی مرۆڤ ده گاته ب����ڕوای نه توانین له گۆڕین و ئاراس����ته كردنه وه ی خ����ۆی به ئاقارێكی جیاواز له وه ی ت����ا هه نوكه پیایدا هات����وه ، ئه وه نده ی به سه تێبگا سه باره ت به مرۆڤ هه ڵه بیریكردۆته وه .ئه م����ه ش ده ره ئه نجامی ئه وه یه كه سیس����ته مه ئایدۆل����ۆژی، ته نان����ه ت فه لس����ه فی و هزریه كان له توانای دروس����تكردنی داخرانی گیانی، هزری و

بونه ویدان. دیبۆر ش����انۆ به جوڵه ی خۆبه خۆی بێ گیان پێناس����ه ده كا. ئه مه ئه و روانینه ماركس����یه مان بیرده هێنێت����ه وه س����ه باره ت به كااڵیب����ون و، ئه و رۆڵه ی كااڵ له ژیان����ی مرۆڤایه تیا وازیده كا. كااڵ به هه مو چه ش����نه كانیه وه قواڵی كاریگه ریه كانی تائاستی دابڕاندنی مرۆڤ ده چێ له ئه زمونكردنی راس����ته وخۆی ژیان و بونی خ����ۆی. كااڵ هۆیه كه ئام����اده ی م����رۆڤ له جیه����ان ب����ۆ ن����او خۆی ده گوازێت����ه وه . كااڵ له بری جیهان ته به نی خۆی ده كا بۆ ژیانی مرۆڤی هاوچه رخ. هێزی كااڵ توانای ئ����ه وه ی هه بوه حه قیقه تی جیه����ان به حه قیقه تی خ����ۆی بگۆڕێ، وابكات نه ناس����رێته وه و، كتومت به جیهانێكی راسته قینه ی خۆلێالنه دراو ببینرێ و بخوێنرێت����ه وه . فێڵ����ی ژیانی كه پیتالیس����تیانه له ڕێگه ی كااڵوه به رجه س����ته ده بێ، به ئاس����تێ، كه جگه ل����ه و هی����چ بونێك����ی گیرۆده ب����وی ئه م ده رفه ت و به پێوابونكردنی س����ه رده مه له توانای ژیانێكی تاقیكردن����ه وه ی ده ربازبون و ئاس����ۆی

جیاوازدا نیه . ئ����ه م جیهانه ش����انۆیه ی دیبۆر باس����ی ده كا بوه ته نێوه ن����دێ كه ته واوی روانین و هۆش����یاری مرۆڤی بۆخۆی بردوه . ره نگه جیاوازیه كی بچوك له تێگه یش����تنی دیب����ۆردا به دیبكه م س����ه باره ت هوش����یاری و كه رتێكه هه م����و ش����انۆ ب����ه وه ی روانینه كان له سه رخۆی چڕده كاته وه ، چونكه به م پێیه بێ مرۆڤ له ده ره وه ی ش����انۆكه وه روانین و هوشیاری خۆی ئاراسته ی خودی شانۆكه ده كا، ئه مه به ب����ڕوای م����ن زۆر وردنی����ه ، چونكه بونی گ����ه وره ی كێش����ه یه كی م����رۆی هاوچه رخ����ی ئه وه یه خۆی بوه ته به ش����ێك و ته نانه ت ماتێریاڵی خاوی وزه به خشی پرۆسێسی شانۆ گه ردونیه كه و ئه مه ش خه س����ڵه تی نه ڕوانین و هوش����یارنه بونی به س����ه ردا چه س����پاندوه له ب����ه رده م بونی ئه م شانۆیه دا. ئه گه ر مرۆڤ روانین و هوشیاری خۆی له سه ر ئه م ش����انۆیه چربكاته وه ، واتای ئه وه یه ، كه له توانای بینی����ن و ئاگامه ندبوندایه به و دۆخه نێگه تیڤه ی تیای����دا ده ژی، ئه مه ناڕێكه له ته ك ئه و داكه وته مرۆیه ی له م شانۆیه دا مانیفێستبوه و ده بێ. دۆخ����ی م����رۆڤ، دۆخ����ی بارگاویبون و نوقمبونه ، نه ك روانین و هوش����یاربون. ش����انۆی

جیهانی هاوچه رخ ده كرێ یه كێك له خه س����ڵه ته ئۆنتۆلۆژیه كان����ی پێش����مه رجه ئۆنتۆل����ۆژی و بون����ی بریتیب����ێ له خامۆش����كردنه وه ی روانین و هوش����یاری، ئه مه یه پایه ی جیهان����ی كااڵ و ژیانی

كه پیتالیستیانه ی به رده وام ڕاگرتوه . ب����ه اڵم ڕویه ك����ی دیك����ه ی قس����ه كه ی دیبۆر ئ����ه و مرۆڤان����ه ن، س����ه رباری گیرۆده كردنیان، ده س����ته مۆكردنیان هه وڵ����ی فش����اربۆهێنان و ب����ه رده وام روانین و هوش����یاری خۆی����ان به چڕی له بنكۆڵكردن و تێگه یشتنی ره وشی واقیعی بونیان به خه رجده ده ن. ئه گه ر ئاسۆ و په ناگه یه ك مابێ و، كااڵ و هه ڵپه ی كه پیتالیس����تیانه ی كااڵگه رای نه خزابێتن����ه ن����اوی و یان هێش����تا نه یانتوانیبێ خامۆش����ی ته واوه ت����ی ب����ۆ بهێن����ن، ئه وه ئ����ه و دۆخ و س����ه رزه مینه یه ، كه روانی����ن و هوش����یاری پاراس����تویه تی. م����رۆڤ ڕاده س����تنه بوی دڕ و لێ����ره دا س����ه رباری گه مارۆدانی م����رۆڤ، به اڵم بكارێ وایكردوه تائه ندازه یه ك ڕاده س����تنه بونی له ده ره وه ی جیهانه ش����انۆیه ش����ێوه كراوه كه وه ، ڕوانین و تێگه یشتنی خۆی سه باره ت به جه وهه ری ش����انۆ و كاركرده كانی له س����ه ر ژیان����ی مرۆڤ و

جه وهه ره مرۆیه كه ی بونیادبنێ. دیبۆر له باره ی شانۆوه ده نوسێ: شانۆ كۆكراوه و كه ڵه كه بوی ش����ێوه و ئایكۆن����ه كان نیه ، به ڵكو په یوه ندیه كۆمه ڵگه یه كانی نێوان خه ڵكه له ڕێگه ی ئایكۆن و شێوه كانه وه . لێره وه تێده گه ین، یه كێك له كاركرده مه ترس����یداره كانی سه ر ژیان و بونی م����رۆی به گش����تی و، په یوه ندی����ه كان به تایبه تی ئه وه ی����ه كه دیب����ۆر هێمای پێك����ردوه . كاتێك په یوه ندیه كان ده بنه په یوه ندی ته نك و ناس����از لێره وه س����ه رچاوه یانگرتوه . په یوه ندی ساخته و دروستكراوی رواڵه تی به ئاستێك بێ ڕه گوڕیشه یه به هه م����و ش����نه بایه ك پایه دارێتی و ڕاوه س����تانی

خۆیان له ده ستده ده ن. خاڵیبونه وه ی په یوه ندیه كان له ڕه سه ناێتی و بنچینه ئۆنتۆلۆژیه كان، مرۆڤ به قوڵی ئالوده ی ڕوه وێناك����راوه ئه زموننه كراوه كه ی ژیان ده كا. په یوه ندی����ه كان چیدی ناتوانن ئه و پێش����مه رجه بونه ویه پێكبهێنن كه یاس����پێرس جه ختی له سه ر كردۆته وه له ناو بیری فه لسه فی خۆیا. په یوه ندی پانتای ده ركه وتنی بونی ئازاد و ڕه س����ه ن نابێ، چونكه له بنه ڕه ته وه خودی په یوه ندی ڕه سه ناێتی

له ده ستداوه . ژیان����ی له س����ه رده می په یوه ندی����ه كان ته كنه ل����ۆژی هاوچه رخ����دا چی����دی ناتوانن ئه و قواڵی و سنورانه ببڕن، كه گرێدانه وه و پێكبه ستی نێوان مرۆڤه كان تۆكمه و سه نگینده كا. سه نگینی ئه و دۆخه یه په یوه ندی له ئاس����تی راس����ته وخۆ و به ریه ككه وتنی واقیعیان����ه دا ده هێڵێته وه ، به اڵم ش����انۆی ژیانی هاوچه رخ له بنچینه وه ئه و دۆخه هه ڵده وه ش����ێنێ تاك����و بتوانێ س����ه راپای بونی مرۆڤ داگیربكا. ش����انۆی دیبۆر له ژیانی تازه دا به بێ م����رۆڤ و كۆمه ڵگه ی ته ماش����اكار ناتوانێ پاس����او به بونی خ����ۆی ب����دات و، ناتوانێ وه ك ڕاس����ته قینه ی ژیان، خۆی به یانبكا. ش����انۆ ئه و س����ه رزه مینه ژیانی و كۆمه اڵیه تی و سایكۆلۆژی و گیانیه یه كه م����رۆڤ تیای����دا راس����ته قینه ی بونی خۆی ده ش����ارێته وه . مرۆڤ له ڕێگه ی شانۆوه به و ره وش����انه دا گوزه رده كا ، كه بارێكی ساخته ی بۆ دروستده كه ن. به رهه مهێنانی شێوه و ئایكۆنه كانی

په یوه ن����دی و ژیانی هاوچه رخ ئیش����ی بنه ره تی ته كنه لۆژیای له ناوی����دا به گش����تی و ته كنه لۆژیا دابڕانێكی میدیای����ه به ئاس����تێك په یوه ن����دی و گ����ه وره و درزێك����ی قوڵ له نێ����وان بونی مرۆڤ و داكه وت����ی ژیان و، جه وهه ری مرۆڤ و مرۆڤ خۆیا دروستده كا. جه وهه ری مرۆی ناتوانێ له چه شن و ده ركه وته یه ك����ی جیاوازدا خ����ۆی ده ربخا جگه له بنه ڕه ته مرۆیه كه ی خۆی، ئه گه ر به چه شنێكی دیكه خ����ۆی به یانكرد ناتوان����ێ جه وهه ری مرۆی بێ و، ئه و ترازانه بنه ڕه تیه ڕوده دات كه جه وهه ری مرۆڤ بۆشگه یه كی ره هایه و، جه وهه ر و ناوه رۆكه نام����ۆ و ده ره كیه كان پڕی ده كه ن����ه وه و، خۆیانی له ناودا ده چه س����پێنن. جه وه����ه ری ته كنه لۆژیا و ژیان����ی ش����انۆیانه ی هاوچه رخ لێره ی����ا پاڵده نێ

به ڕاسته قینه ی جه وهه ری مرۆیه وه . ئێرنس����ت دیب����ۆر، ش����انۆ به بژارده یه ك����ی له پێش����ینه دیاریكراو له پێنوس����ده دا و ده نوسێ: ش����انۆ جه ختكردنه وه یه كی هه مه شوێنیه له سه ر له به رهه مهێناندا كه له پێش����تردا و هه ڵبژاردنێك، ش����انۆ ناوه رۆك����ی ف����ۆرم و دیاریك����راوه . ده چێته خزمه تی پاساوی ته واوی دۆخ و ئامانجی

سیسته می باوی ئاماده بو. كێشه ی بونه ویانه ی شانۆ له په یوه ند به بون و مرۆڤ����ه وه له ده ركه وتنیدای����ه وه ك كه س����ێتی هه ڵبژارده یه كی له پێش����ینه . پرس����ی هه ڵبژاردن له ژیان����ی مرۆڤ����ا بنه ڕه ت����ی و چاره نوسس����ازه ، ئه وه ی جی����ای و دابڕانی قوڵ له نێ����وان مرۆڤ و ڕه سه ناێتی مرۆیا دروستده كا، جیای و دابڕانێتی له ئازادی هه ڵبژاردنی ناوه رۆك و گه وهه ری بون و كه سێتی. له پێشینه دیاریكراوێتی هه ڵبژاردنێك، دیاریكردنی پێداویس����تیه كان و ڕێگه و ئاسۆكانی ئامانجه ی����ه ، ڕه وش و ئ����ه و روانین����ه ژی����ان كه سیسته می سیاسی و ئابوری زاڵ ئاوایكردوه و به رده وام له چه سپاندنیدا له كاردایه . ئه وه ی مرۆڤ له م ره وش����ه دا له كیس����یده دا، سه ربه ستبونێتی له هه ڵبژاردنی جه وهه ری بون و كه س����ێتی خۆی، كه پێشمه رجێكی بنچینه ی ره سه نبون و، هێمای یه كالكه ره وه ی بونی ئازادیه تی. ئه گه ر له ڕوانگه ی س����ارته ریه وه هایدیگ����ه ری و به رپرس����یارێتی بنواڕین، ئه وه رۆش����نه كه ره وش����ی شانۆیانه ی ئاماژه پێدراوی دیبۆر، به رپرس����یارێتی بنه ڕه تی مرۆڤ فه رامۆش ده كا، به رپرس����یارێتی له ئاست ره سه نبون، پرۆژه ی بون و ئازادی بونی مرۆیدا، ئه و تاكه ئاسۆیه یه هایدیگه ر بۆ خۆقوتاركردنی مرۆڤ له ئه وانیتر)مان( وه ك چه ش����نێك له رێگه ته به نیك����ردوه . به رهه مهێنان����ی هاوچ����ه رخ له م ش����انۆیه ی بونیادی ناوه ملیۆنه ها ته ماشاكاری گوێڕایه ڵی واقیع په رس����تی بارهێناوه ، بۆشگه و كه ش����ێكی ئه وت����ۆی خوڵقان����دوه ، كه مرۆڤ����ی له هه ن����اوی ئاس����وده س����ه رده مه بتوانێ ئ����ه م سیسته م و س����ێبه ری سیسته مدا ش����وێنبگرێ و سه ربنێته وه . ئه وه ی كێش����ه ی بنه ڕه تی مرۆڤی هاوچه رخه خه یاڵك����ردن به ژیانێك����ی جیاوازتری رامیاری، كۆمه اڵیه تی و ئابوریه وه به شیاو نابینێ. ئه وه ی له تێزی كۆتای مێژودا هاتوه تائه ندازه یه كی قوڵ گه وهه ری بون و كه سێتی مرۆڤی سه رده می ته كنه لۆژیای سیخناخكردوه . ئه م مرۆڤه بونێكی پڕكراوه له كااڵ و، ئه وه ی فه رمانڕه وای جه وهه ری ئه و ده كا ئه و ش����انۆیه یه ، ك����ه كااڵ بونیادیناوه و

ئاوایكردوه .

كۆمه‌ڵگای‌ته‌ماشاكار...‌پاشماوه‌

به شی یه كشه قامی سالم - ته الری شه ن - نهۆمی یه ك

0533201525 07705009939

به شی دووش���ه قامی ئیبراهیم پاش���ا - به رامبه ر ته الری چ���رۆ - كۆاڵنی

ده رمانخانه ی بانو07480191911 07703513123

ریکالم

www.awene.com

شاعیرێک بەکوژراوییبه کۆاڵنه کانی پاییزدا ڕا ده کا!

لە یادی به کر عه لی دا دالوەر قەرەداغی

س���پێدەی یەکەم ڕۆژی س���ێپتێمبه ری بیستویه ک س���اڵ له مه وبه ر؛ به کر عه لی ش���اعیر خه ونێک ده بینێ: خ���ه ون به کوژرانی خۆیەوە ن���ا، به ڵکو خه ون به وه وه دەبین���ێ کە ڕا دەکاو ب���ەدەم ڕاکردنەوە ورده ورده ڕه ق ده بێت���ه وه . له خه ونیدا دەبینێ دونیا سەراپا بوەتە زوقم و کڕێوه هه ڵیکردوه، باڕێزە ڕاوی دەنێ و ئه میش به هه م���و هێزی خۆی به کۆاڵنه کاندا ڕادەکا. هاوکاتیش بەلێش���او لەرزێکی س���ارد ڕۆدەچێتە گیانییەوەو پەیتا پەیت���ا تەنیاییەکی چڕ گەمارۆی دەدا. لەدەوروبەری خۆی دەنۆڕێ و دەبینێ، وا درەخت و هەواو بارانیش ڕەق دەبنەوەو دەبنە سەهۆڵ، لەئاس���مان دەنۆڕێ و ده بینێ پۆلێک باڵنده ی باڵ شوش���ه یی به ژور س���ه رییه وه ده فڕن، به اڵم له به رئه وه ی ده نگیان به س���تویه تی، ناتوانن بچریکێنن . بەکر عەلی دەنۆڕێ و دەیەوێ ش���تێک بڵێ، بەاڵم ئەمیش لەسه رماو تەنیاییدا ده نگی ده رنایه . بەدەم ڕاکردنەوە خەیاڵی س���ەمایەک دایدەگرێ، کە هەم گەرمی دابێنێ و هەمیش

وەسوەسەی کوژرانی لەخۆی پێ بتەکێنێ. خەونی ئەو سپێدە ئەیلولییە بۆ به کر عه لی به رله وه ی نوقاڵنه ی کوژران بوبێ، خورپه ی ترس و زه نده قچون بوه له ڕه قبونه وه . کوژران دوایین شتێک ده بێ که ئه و شاعیره لەو تافی گڕوگاڵی ڕاپەڕینەدا بیری لێبکاته وه . ئه و ته نها دڵی ختوره دەکا که زستانێکی سه ختتر لەدو زستانه که ی پێشوی دوای ڕاپه ڕین به ڕێوه یه . دەزانێ ده بێ ده س���توبردێک بکا... دەزانێ ده بێ هه رچۆنێ���ک هه یه کولیتێک بۆ دایک و "کوێس���تان" ی خوشکی و "ده ریا" ی خوش���که زای چێ بکا... لەخۆوەڕا ترسێک دایدەگرێ له وه ی که دونیا زس���تان دوای زس���تان ساردتر ده بێ و نیشتمانیش رۆژ دوای ڕۆژ دڵڕه قتر. هەمو ئەو کەسانەی کە لەو بەیانییەدا ئەو شاعیره یان بینیوە، سوێند دەخۆن کە ئه و کوڕە به رله وه ی تارمایی مه رگ دڵی داخورپاندبێ، زەندەقی

لەنزیکبونه وه ی ته په ی پێی زستان چوه . بەکر عەلی لەو سپێدە پاییزییەی خەونەکەیدا، ئەوەشی بۆ یەکال دەبێتەوە، کە ئیدی لەدوای ڕاپەڕینەوە هێدی هێدی ڕوخسارێکی نوێی هەژاریی وەدیاردەکەوێ، هەژارییەکی غەریب و هەمیش���ە بەدەرەوەو بێ ماڵ وحاڵ، کە س���ەری نیش���تمانی ب���ۆ کولیتێک خۆی تێدا حەش���ار بدا، نەک تیایدا بحەوێت���ەوە، لێ دێتەوە یەک. هاوکاتیش مۆدێلێکی نوێی دەوڵەمەندیی باوی دێ، کە القێکی لە ناو سیاس���ەت و میراتی شۆڕش���گێڕیدایەو القێکی تریشی لەناو بازاڕو پارەو وەکالەتی گەنم و شه ڕو بازرگانییدا. لەو نێوانەشدا ڕوخسارێکی نوێی "ئەدیب" و "هونەرمەند" یش وەدیار دەکەوێ، کە جیاوازە لەڕوخساری غەمگینی بۆ نمونە ڕەوانشادان عوسمان شەیداو دڵش���اد مەریوانی و حه مه ی نێرگزو سەاڵح محەممەد لەفۆتۆ ڕەش و سپییەکانیاندا. ڕوخس���ارێکی نوێ���ی ش���ادو ش���ەنگوڵ و بەهرەمەند لەدەس���کەوت و کەیفس���از

بەسەخاوەتمه ندییەکانی ڕاپەڕین و شوکرانەبژێر بەبەخشیشەکانی نیشتمان.دونی���ا تا دێ ل���ەو خەونە پاییزانەیەی بەکر عەلی دا س���اردو س���اردتر دەکاو خۆیش���ی تا دێ تەنیاو تەنیات���رو دەوری چۆڵ و چۆڵتر دەب���ێ، بەدەم ڕاکردن و س���ەماوە ڕوانینی دەیبەستێ ، پاشان دەنگیی و ئینجا دەستەکانی لەگۆ دەکەون و پەنجەکان���ی دەوەرن. کەس بەدەورییەوە نامێنێ، تەنیای تەنیا لەڕیواقە س���اردو چۆڵەکانی زس���تاندا وەک کەسێک کە دەمێک بێ بەڕێوەبێ، دەکەوێ. لەوساتەدا هێند تەنیاو س���ەرمازەدەیه کە هەر هەمو ئەو قەرەباڵخیی و هاتوهاوارانەی دواتر دەوری کوژرانەک���ەی دەدەن و نوتقی بەدی���ارەوە دەدەن و دەیانەوێ کوتێکی وەک موفەڕک بۆ بەرژەوەندیی خۆیان لێ بپچڕن ، ناتوانن هێندەی دێڕێک شیعری جوان ڕۆحی گەرم دابێنن و بەئەندازەی تاقە فرمێس���کێکی دایکە حەلیمە، دڵی بدەنەوەو

سەبوریی پێ ببەخشن.

ریکالم

Awene خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی کاوه گه رمیانی، سەردەشت عوسمان، سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر

ئه گه ر 78 ساڵ بژین

تۆڕه کۆمه اڵیه تیه کان

9 ساڵته له فزیۆن، یاریی ڤیدیۆیی

10.5 ساڵکارکردن

خه وتن

28.3 ساڵ3/1ی ته مه ن

6 ساڵ4 ساڵکاروباری ناوماڵ

خواردن و خواردنه وه

چه ند کامتان به ده سته وه

ماوه ؟

3.5 ساڵفێربون

2.5 ساڵپاک و خاوێنی

2.5 ساڵبازارکردن1.5 ساڵ

سه رپه رشتی کردنی منداڵ1.5 ساڵهاتوچۆ

9 ساڵ

ده مێنێته وه ..

چۆن پالن

داده نێیت

بۆ به سه ربردنی؟