Zeszyt TechnicznyProjektowanie architektoniczne i konstrukcyjne budynków w systemie YTONG

wydanie I

marzec 2007

Projektowanie architektoniczne:

dr inż. arch. Przemysław Markiewicz

Projektowanie konstrukcyjne:

dr inż. Piotr Matysek

PROJEKTOWANIE ARCHITEKTONICZNE I KONSTRUKCYJNE BUDYNKÓW

W SYSTEMIE YTONG

Copyright © by Xella Polska sp. z o.o.Warszawa 2007

Żadna część tej pracy nie może być powielana i rozpowszechniana bez pisemnej zgody wydawcy.

SPIS TREŚCI

I. PROJEKTOWANIE ARCHITEKTONICZNE W SYSTEMIE YTONG 5

1. WPROWADZENIE 5

1.1. Koncern Xella 5

1.2. Historia betonu komórkowego YTONG 5

1.3. Proces produkcyjny 5

1.4. Informacje ogólne o systemie YTONG 5

2. WYROBY YTONG 8

2.1. Bloczki YTONG 8

2.2. Nadproża YTONG 9

2.3. Elementy wielkoformatowe ze zbrojonego betonu komórkowego 13

2.4. Elementy dodatkowe 14

2.5. Zaprawy 14

2.6. Akcesoria YTONG 14

3. ZASADY PROJEKTOWANIA W SYSTEMIE YTONG 15

3.1. Zasady ogólne 15

3.2. Przyziemie budynku 15

3.3. Ściany nadziemne 23

3.4. Nadproża 39

3.5. Stropy 45

3.6. Stropodachy, tarasy, balkony 54

3.7. Dachy skośne 63

4. DANE TECHNICZNE SYSTEMU YTONG 69

4.1. Wytrzymałość murów 69

4.2. Izolacyjność termiczna 69

4.3. Klasyfikacja ogniowa 70

4.4. Izolacyjność akustyczna 71

II. PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE W SYSTEMIE YTONG 73

5. PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE 73

5.1. Uwagi wstępne 73

5.2. Wytrzymałości murów z bloczków YTONG 73

5.3. Wymiarowanie ścian w systemie YTONG 75

5.4. Przykłady obliczeniowe 81

5

I. PROJEKTOWANIE ARCHITEKTONICZNE W SYSTEMIE YTONG

1. WPROWADZENIE

1.1. Koncern XellaKoncern Xella Polska Sp. z o. o. funkcjonuje w Polsce od 2004 roku. Powstał w wyniku przejęcia przez międzyna-rodowy koncern Xella International GmbH działających na polskim rynku marek SILKA – system budowlany oparty na wyrobach wapienno-piaskowych i YTONG – system budowlany oparty na wyrobach z autoklawizowa-nego betonu komórkowego. Obecnie na całym świecie SILKA i YTONG funkcjonują razem, zaś Xella jest marką „parasolem”.Produkty YTONG i SILKA znane są na pol-skim rynku od 10 lat. Produkcja tych materiałów odbywa się w 2 zakładach YTONG i 7 zakładach SILKA na terenie całej Polski. Zakłady Xella Polska Sp. z o. o. są nowo-czesne i wyposażone w najnowsze zaplecze techniczne. Produkcja w nich odbywa się zgodnie z systemem zarzą-dzania jakością wg normy ISO 9001: 2000.

1.2. Historia betonu komórkowego YTONGTechnologia produkcji bloczków z betonu komórkowego YTONG opatentowana została w 1924 r przez szwedzkiego naukowca Axela Erikssona. Na skalę przemysłową blocz-ki YTONG zaczęto produkować w 1929 roku, a już w latach 40-tych rozpoczęto produkcję na terenie Niemiec i Polski. Lata te datowane są jako początek prawdziwego rozwoju technologii produkcji bloczków z betonu komórkowego.

1.3. Proces produkcyjnyDo produkcji bloczków YTONG stosuje się surowce naturalne: piasek, wapno, wodę oraz niewielkie ilości cementu i anhydrytu. Skład taki decyduje o zdrowotno-ści materiału i znikomej promieniotwórczości natural-nej. Środek porotwórczy – pasta aluminiowa wchodząc w reakcję z wodorotlenkiem wapniowym powoduje spienianie, które spulchnia masę umożliwiając powsta-nie milionów małych porów. Bardzo dokładny dobór su-rowców i starannie dopracowany proces technologiczny ze sterowanym komputerowo systemem dozowania po-zwalają na produkcję jednorodnego materiału o bardzo dobrych i stałych parametrach.

Wyroby z betonu komórkowego posiadają zróżnicowaną wytrzymałość na ściskanie i zróżnicowane właściwości termoizolacyne. Jest to spowodowane różną gęstością ob-jętościową poszczególnych wyrobów, mierzoną w kg/m3. Wyroby o mniejszej gęstości objętościowej mają lepszą izolacyjność termiczną, ale niższą wytrzymałość na ściska-nie. Do wykonywania ścian zewnętrznych, jednowarstwo-

wych można stosować elementy o gęstości objętościowej 350, 400 i 500 kg/m3. Ściany konstrukcyjne, wewnętrzne wykonuje się z bloczków o gęstości 600 i 700 kg/m3.Ściany z betonu komórkowego są w porównaniu z inny-mi materiałami do murowania ścian lekkie i charakte-ryzują się dobrą izolacyjnością cieplną i akustyczną.

Z powodu porowatej struktury cechuje je stosunkowo duża nasiąkliwość i dlatego beton komórkowy jest ma-teriałem zalecanym przede wszystkim do budowy ścian zewnętrznych znajdujących się wyżej niż 50 cm nad po-ziomem terenu otaczającego budynek – tzn. powyżej zasięgu odpryskującej wody deszczowej. Stosowanie betonu komórkowego w przyziemiu budynku i do wy-konywania ścian piwnic jest możliwe pod warunkiem wykonania starannej izolacji wodochronnej.

1.4. Informacje ogólne o systemie YTONGSystem YTONG to zestaw produktów z betonu komórko-wego, pozwalających na wykonanie kompletnego budyn-ku w stanie surowym, bez konieczności stosowania innych materiałów budowlanych i rozwiązywania skomplikowa-nych styków technologicznych pomiędzy nimi. W skład systemu wchodzą elementy ścienne, płyty stropowe i dachowe, gotowe nadproża, kształtki U do wykonywa-nia nadproży żelbetowych, elementy docieplenia wieńca, zaprawy oraz specjalistyczne narzędzia do obróbki beto-nu komórkowego. Bloczki ścienne produkowane są we wszystkich niezbędnych klasach wytrzymałości. Mury z bloczków z betonu komórkowego YTONG z cienki-mi spoinami mogą być stosowane jako ściany konstruk-cyjne, które przenoszą w budynku wszystkie obciążenia. Mogą też być stosowane jako ściany usztywniające oraz jako ściany wypełniające w konstrukcjach szkieletowych. Ściany zewnętrzne z bloczków YTONG są z reguły ściana-mi jednorodnymi, ale można je również wykonywać jako przegrody warstwowe. Jednorodne materiałowo ściany zewnętrzne z betonu komórkowego nie wymagają dodat-kowego docieplenia ponieważ spełniają wymagania obo-wiązujących przepisów o ochronie cieplnej budynku i za-pewniają dobrą i zgodną z normami ochronę akustyczną.

Zalety systemu YTONG:• Bloczki ścienne YTONG pełnią rolę zarówno konstruk-

cyną jak i termoizolacyjną, nie wymagając dodatko-wego docieplenia ścian zewnętrznych

• Dokładność wymiarowa bloczków YTONG umożliwia murowanie ścian z zastosowaniem cienkich spoin o grubości do 3 mm.

• Wyprofilowanie czołowej powierzchni bloczków na pió-ro i wpust umożliwia murowanie bez spoin pionowych.

• Bloczki YTONG można łatwo ciąć, łatwo wykonać w nich bruzdy na instalacje, otwory na przełączniki, gniazdka i puszki rozdzielcze.

6

10

9

8

6

7

1

6

3

2

4

5

Rys. 1.1. Przykład niepodpiwniczonego budynku piętrowego z poddaszem nieużytkowym, wykonanego w technologii YTONG

1. Ściana zewnętrzna nośna - bloczek YTONG szer. 365 mm.2. Ściana wewnętrzna nośna - bloczek YTONG szer. 240 mm.3. Ściana działowa - bloczek YTONG szer. 115 mm.4. Strop z płyt stropowych YTONG gr. 240 mm.5. Płyty stropowe YTONG przewieszone w miejscu balkonu.

6. Wieniec żelbetowy w kształtce YTONG U. 7. Element docieplenia wieńca YTONG ( 75+40 mm). 8. Nadproże żelbetowe w kształtce YTONG U. 9. Żelbetowy wieniec z nadprożem w kształtce YTONG U.10. Kształtka YTONG U nakrywająca murłatę więźby dachowej.

7

+306

0

30

±00

+592

2+

(13

x20

)=

262

cm24

2+

( 14

x20

)=

282

c m

2

2425

10

7

6 8 3114 4

95 46

21

wys

okoś

ć ko

ndyg

nacj

i w s

tani

e su

row

ym

Rys. 1.2. Przykład niepodpiwniczonego budynku piętrowego z poddaszem nieużytkowym, wykonanego w technologii YTONG - przekrój Skala 1:50

1. Ściana zewnętrzna nośna - bloczek YTONG szer. 365 mm 2. Ściana wewnętrzna nośna - bloczek YTONG szer. 240 mm 3. Ściana działowa - bloczek YTONG szer. 115 mm 4. Strop z płyt stropowych YTONG gr. 240 mm 5. Płyty stropowe YTONG przewieszone w miejscu balkonu 6. Wieniec żelbetowy w kształtce YTONG U 7. Element docieplenia wieńca YTONG ( 75+40 mm) 8. Nadproże żelbetowe w kształtce YTONG U 9. Żelbetowy wieniec z nadprożem w kształtce YTONG U10. Kształtka YTONG U nakrywająca murłatę więźby dachowej11. Podciąg żelbetowy podtrzymujący płyty stropowe YTONG

8

2. WYROBY YTONG

Beton komórkowy jest materiałem nieszkodliwym dla środowiska, a ze względu na mineralne pochodzenie gwarantuje niepalność i najwyższy stopień ochrony przeciwogniowej.Elementy systemu YTONG są wytwarzane z „piaskowego” betonu komórkowego (bez dodatku popiołów lotnych).

Produkty systemu YTONG oznaczone są symbolami, które zawierają następujący kod:• Litery PP są oznaczeniem bloczków o dużej dokład-

ności wymiarów do murowania na cienką spoinę• Towarzysząca literom PP liczba (1,5; 2; 3; 4 i 5) okre-

śla średnią wytrzymałość na ściskanie (MPa) w stanie wilgotności 6 ± 2%

• Liczby za kreską ukośną – 0,35; 0,40; 0,50; 0,60 i 0,70 oznaczają górną granicę gęstości objętościowej beto-nu komórkowego w stanie suchym

• S oznacza powierzchnię czołową profilowaną na pióroi wpust

• Napis bez litery S dotyczy bloczków z gładką po-wierzchnią czołową

• GT odnosi się do bloczków z uchwytem montażowym• Bloczki produkowane są w pięciu odmianach: • PP1,5/0,35 • PP2/0,4 • PP3/0,5 • PP4/0,6 • PP5/0,7• Litera U jest firmowym oznaczeniem kształtek nad-

prożowych. Kształtki nadprożowe oznaczone są sym-bolami: U17,5; U24; U30; U36,5 i U40.

2.1. Bloczki YTONG

Bloczki YTONG przeznaczone są między innymi do wznoszenia ścian jednowarstwowych. Współczynnik przenikania ciepła dla bloczków YTONG PP2/0,4 o gru-bości 40 cm wynosi U = 0,26 W/m2K. Dokładność wy-

miarowa bloczków YTONG (± 1 mm) pozwala na idealne dopasowanie elementów do siebie. System pióro-wpust eliminuje spoiny pionowe, można murować tylko na po-ziomą zaprawę do cienkich spoin. Na wymurowanych ścianach stosuje się tynk mineralny, którego mała gru-bość (zewnętrzny 15 mm, wewnętrzny gr. 5 mm) dzięki gładkiej powierzchni lica ścian ogranicza jego zużycie i przyspiesza prace wykończeniowe.

W systemie YTONG dostępne są następujące bloczki:• Bloczki YTONG profilowane na pióro i wpust z uchwy-

tem montażowym S+GT – Przeznaczone są do wzno-szenia jednowarstwowych murów konstrukcyjnych z cienkimi spoinami. Dzięki profilowanej na pióroi wpust powierzchni czołowej nie wypełnia się zapra-wą spoiny pionowej. Dodatkowo w powierzchniach czołowych wyfrezowane są uchwyty ułatwiające prze-noszenie i ustawianie bloczków.

• Bloczki YTONG profilowane na pióro i wpust S – Pro-dukty te wykonywane są na indywidualne zamówienie. Przeznaczone są do wznoszenia jednowarstwowych murów konstrukcyjnych z cienkimi spoinami. Dzięki profilowanej na pióro i wpust powierzchni czołowejnie wypełnia się zaprawą spoiny pionowej.

• Bloczki YTONG gładkie z uchwytem montażowym GT – Służą do wznoszenia ścian piwnic z wypełnionymi spoinami pionowymi. Dodatkowo w powierzchniach czołowych wyfrezowane są uchwyty ułatwiające prze-noszenie i ustawianie bloczków.

• Bloczki YTONG gładkie do ścian działowych – są to ele-menty przeznaczone do wznoszenia ścianek działowych

• Bloczki YTONG uzupełniające przeznaczone do uzu-pełniania ścian o wysokości nie będącej wielokrotno-ścią 20 cm

• Bloczki YTONG gładkie – obudowa wanien, wnęk i szaf – Przeznaczone do prac modernizacyjnych i wykończeniowych. Wykorzystywane mogą być do zabudowy wnęk, wykonywania przepierzeń, obudowy wanien, brodzików i umywalek, półek oraz szafek ła-zienkowych, kuchennych itd. Bloczki YTONG gładkie oferowane są również w pakietach.

Zestawienie bloczków YTONG

Oznaczenie Profilowanie Gęstość obj.[kN/m3]

Ciężar obj.[kN/m3]

Wymiary

długość(± 1,5 mm)

wysokość(± 1,0 mm)

szerokość(± 1,5 mm)

PP1,5/0,35 S+GT 350 4,5

599

199

(i 399 dla

szer. 115)

300, 365, 400

PP2/0,4 -, S, S+GT 400 5,0 (150, 175, 200)*

240, 300, 365, 400

(50, 75)**, (100, 115)***PP3/0,5 S, S+GT 500 6,0

PP4/0,6 -, S, S+GT, GT 600 7,0

PP5/0,7 GT 700 8,0 240

* profilowanie S, tylko z piórem i wpustem ** gładkie i tylko w klasach PP2 i PP4 *** gładkie i tylko w klasie PP4

9

2.2. Nadproża YTONG

Nadproża YTONG wykonane są ze zbrojonego betonu komórkowego i przeznaczone do przekrywania otwo-rów okiennych i drzwiowych. Spełniają funkcję nośną, a w przypadku ścian zewnętrznych zapewniają odpo-wiednią izolacyjność cieplną bez dodatkowego docieple-nia. Dzięki stosowaniu nadproży uzyskuje się jednakowe podłoże pod tynk na całej powierzchni ściany. Gotowe nadproża YTONG zastępują nadproża betonowe, wylewa-ne na budowie. Są bardzo łatwe i szybkie w zastosowaniu – montaż zajmuje dwóm osobom kilkanaście minut.

• Prefabrykowana belka nadprożowa YTONG YN – Wy-konana ze zbrojonego betonu komórkowego. Wysokość – 25 cm. Maksymalna szerokość przekrywanego otworu – 175 cm. Stosowane są do otworów okiennych, drzwio-wych i ścianek działowych. W przypadku ścian zewnętrz-nych zapewniają odpowiednią izolacyjność cieplną bez dodatkowego docieplenia. Bardzo łatwe i szybkie w za-stosowaniu.

5 99

199

(399)

1 51

199

599400

3(240, 00, 365)

199

599365(240)

99

599400240 300, 3 5)

(,

6

a)

b)

c)

365

287 7 46

810 22

5 551

199

5 99

002

1(150, 75)

Rys. 2.1. Bloczki YTONG do murowania na cienkie spoiny: a) podstawowe b) uzupełniające c) profil „na pióro i wpust”

10

• Prefabrykat nadproża zespolonego YTONG YF – Wykonany ze zbrojonego betonu komórkowego. Wysokość – 12,4 cm. Maksymalna szerokość prze-krywanego otworu – 250 cm. W zależności od gru-

bości muru elementy układane są jako pojedyncze, podwójne lub potrójne. Dla uzyskania nadproża ze-spolonego, elementy należy nadmurować warstwą bloczków.

Opis elementu

Długość

[cm]

Wysokość

[cm]

Szerokość

[cm]

Maks. szer. przekrywan.

otworu[cm]

Długość oparcia

[cm]

Maksymalne obciążenie

obliczeniowe[kN/m]

Masa elementu

[kg]

YN-130/20 129 0 25,0 20,0 90 20 22,5 65

YN-150/20 149,0 25,0 20,0 110 20 22,5 75

YN-175/20 174,0 25,0 20,0 135 20 16,3 88

YN-200/20 199,0 25,0 20,0 150 25 17,5 100

YN-130/24 129,0 25,0 24,0 90 20 22,5 78

YN-150/24 149,0 25,0 24,0 110 20 22,5 90

YN-175/24 174,0 25,0 24,0 135 20 17,5 105

YN-200/24 199,0 25,0 24,0 150 25 18,8 120

YN-225/24 224,0 25,0 24,0 175 25 16,3 135

YN-130/30 129,0 25,0 30,0 90 20 22,5 98

YN-150/30 149,0 25,0 30,0 110 20 22,5 113

YN-175/30 174,0 25,0 30,0 135 20 22,5 131

YN-200/30 199,0 25,0 30,0 150 25 20,0 150

YN-225/30 224,0 25,0 30,0 175 25 18,8 169

YN-130/36,5 129,0 25,0 37,0 90 20 22,5 119

YN-150/36,5 149,0 25,0 37,0 110 20 22,5 137

YN-175/36,5 174,0 25,0 37,0 135 20 22,5 159

YN-200/36,5 199,0 25,0 37,0 150 25 20,0 182

YN-225/36,5 224,0 25,0 37,0 175 25 18,8 205

Opis elementu

Długość

[cm]

Wysokość

[cm]

Szerokość

[cm]

Maks. szer. prze-krywan. otworu

[cm]

Długość oparcia

[cm]

Masa elementu

[kg]

YF-130/11,5 130,0 12,4 11,5 90 20 19,2

YF-150/11,5 150,0 12,4 11,5 110 20 22,2

YF-175/11,5 175,0 12,4 11,5 125 25 25,9

YF-200/11,5 200,0 12,4 11,5 150 25 29,6

YF-225/11,5 225,0 12,4 11,5 175 25 33,3

YF-250/11,5 250,0 12,4 11,5 200 25 37,0

YF-275/11,5 275,0 12,4 11,5 225 25 40,7

YF-300/11,5 300,0 12,4 11,5 250 25 44,4

YF-130/17,5 130,0 12,4 17,5 90 20 28,2

YF-150/17,5 150,0 12,4 17,5 110 20 32,6

YF-175/17,5 175,0 12,4 17,5 125 25 38,0

YF-200/17,5 200,0 12,4 17,5 150 25 43,4

YF-225/17,5 225,0 12,4 17,5 175 25 48,8

YF-250/17,5 250,0 12,4 17,5 200 25 54,3

YF-275/17,5 275,0 12,4 17,5 225 25 59,7

YF-300/17,5 300,0 12,4 17,5 250 25 65,1

11

Rys. 2.2. Nadproża YTONG: a) prefabrykat nadproża zespolonego b) prefabrykowana belka nadprożowa

1300

02 0(240, 3 0, 365)0

250

2

(1500 , 1

750, 20

00,250

)

1300

1151

)( 75

124

(150, 1

750200

0, 2250

,

0,

250, 27

0, 3000

)

05

a) b)

Rys. 2.3. Belki nadprożowe YTONG YN – rozmieszczenie zbrojenia w przekroju podłużnym i przekrojach poprzecznych Skala 1:10

2 49

240

≥15

≥15

249

≥15

≥15

200

249

300

≥15

≥15

249

365

≥15

≥15

249

125 + n x 200 + 125n x 5015 ± 5 15 ± 510 n x 50 10

12

Kształtki U – Pełnią funkcję szalunku traconego dla nadproży wylewanych na budowie. W kształtkach U można wykonywać wieńce, belki i słupy żelbetowe. Kształtki U są fabrycznie wycinane lub klejone z blocz-ków YTONG. Dzięki jednakowej długości i szerokości

nadproża wykonane z kształtek U są skoordynowane wymiarowo z bloczkami ściennymi. Ponadto zastoso-wanie kształtek U jako szalunku traconego pozwala na uzyskanie jednolitej powierzchni całej ściany, co ułatwia tynkowanie i obniża koszty prac wykończeniowych.

Rys. 2.4. Prefabrykaty YTONG YF do nadproży zespolonych – rozmieszczenie zbrojenia w przekroju podłużnym i przekrojach poprzecznych Skala 1:10

115

124

≥25≥25

175

124

≥25 ≥25

5037

,5+

537

,5+

5

124

L ≤ 3000

50 ≤ s ≤ 150

Rys. 2.5. Kształtki nadprożowe U

9)

5 9 (499

75

199(249)

400

75

75

0 3 5(3 0, 6 )

994

)

5( 9

9

75

199(249)

240

50

50

(175)

13

2.3. Elementy wielkoformatowe ze zbrojonego betonu komórkowego

Zastosowanie wielkoformatowych płyt stropowych i da-chowych YTONG ułatwia i przyspiesza prace budowlane. • Płyty stropowe YTONG – Płyty wykonane ze zbrojone-

go betonu komórkowego montowane są za pomocą dźwigu. Strop można obciążać bezpośrednio po mon-tażu. Nie trzeba stosować podpór montażowych. Płyty stropowe YTONG można wysunąć wspornikowo poza obrys budynku, uzyskując w ten sposób balkon i uni-kając mostków termicznych wzdłuż styku płyty balko-nowej ze ścianą.

Płyty stropowe ze zbrojonego betonu komórkowego wykonuje się indywidualnie „na wymiar” – firma Xellakieruje dostarczoną dokumentację projektową do od-powiednio przygotowanych projektantów, którzy wy-konują obliczenia statyczne i plan montażowy stropu, a następnie zestawienie elementów stropowych do

produkcji. Wykonanie dokumentacji uzupełniającej do produkcji i montażu stropów jest bezpłatne.

• Płyty dachowe YTONG – Są to elementy konstrukcyjne do wykonania stropodachów i dachów w budynkach mieszkalnych, obiektach handlowych, przemysło-wych, budynkach użyteczności publicznej, itp.

Płyty dachowe YTONG zapewniają na poddaszu ideal-ny mikroklimat. Zastosowanie ich do wykonania poła-ci dachowych sprawia, że poddasze nie nagrzewa się w okresie letnim i nie wyziębia w okresie zimowym, a połacie dachowe mają podobne parametry termo-izolacyjne i bezwładność cieplną, jak ściany zewnętrz-ne na niższych kondygnacjach.

Płyty dachowe można układać na dowolnych kon-strukcjach nośnych (stalowych, żelbetowych, drew-nianych, murowanych). Nie wymagają wykonywania tradycyjnej więźby. Pokrycie dachowe może być do-wolne. Dowolny może być również kąt nachylenia po-łaci dachowej.

Rys. 2.6. Typy profili płyt stropowych i dachowych YTONG: a) profil DT b) profil DZ

250

6 , 75

0≤ 750

150

(200,240)

(200,24 0,300)

1 50

a) b)

14

2.4. Elementy dodatkowe

Element docieplenia wieńca – W systemie YTONG wie-niec wykonuje się obudowując go elementem docieple-nia wieńca. Jest to bloczek YTONG z doklejoną warstwą wełny mineralnej, który zapewnia jednolitą powierzchnię ściany od strony zewnętrznej i izolację cieplną wieńca.

2.5. Zaprawy

• Zaprawa murarska – Zaprawa do wykonywania cien-kich spoin. W okresie zimowym w sprzedaży zaprawa YTONG w wersji zimowej (w workach 20 kg).

• Zaprawa do wypełniania ubytków – Przeznaczona do wypełniania ubytków w murze z betonu komórko-wego. Współczynnik przewodzenia ciepła λ zaprawy zbliżony jest do parametrów muru z betonu komór-kowego.

2.6. Akcesoria YTONG

• Łącznik do ścian LP 30 – kotwa przeznaczona do łą-czenia ścian konstrukcyjnych oraz ścian działowych ze ścianami konstrukcyjnymi. Dla łączenia ścian dzia-łowych ze ścianami konstrukcyjnymi wymagana licz-ba łączników na jedno połączenie wysokości 1 kon-dygnacji minimum 3 szt. Wymiary: szerokość 22 mm, grubość 0,75 mm, długość 300 mm.

• Zbrojenie do spoin wspornych – Przeznaczone do wzmacniania ścian szczególnie wytężonych (ścia-ny wysokie lub długie), zbrojenia stref podokiennych i włączania do współpracy elementów docieplenia wieńca. Zbrojenie wykonane jest z płaskownika o wy-miarach 1,5 x 8 mm, szerokości 19 cm i długości 3, 05 m.

Rys. 2.7. Element docieplenia wieńca YTONG - płytka docieplająca wieniec z warstwą izolacji z wełny

599

04

16-3

0

(75, 50)

100

04

Zużycie na 1 m3

bloczki gładkie bloczki z piórem i wpustem

17,0 kg 13,3 kg

Rys. 2.8. Akcesoria YTONG: a) łącznik do ścian LP 30 b) zbrojenie do spoin wspornych

150

190

b)

a)

003

22

15

3. ZASADY PROJEKTOWANIA W SYSTEMIE YTONG

3.1. Zasady ogólne

Opracowanie projektu architektoniczno-budowlane-go budynku w systemie YTONG wymaga, podobnie jak w przypadku innych technologii budowy, wykonania projektu konstrukcyjnego i przeprowadzenia obliczeń statycznych. Wyniki obliczeń konstrukcyjnych muszą być uwzględnione w przyjętych rozwiązaniach wszyst-kich elementów stanowiących konstrukcję budynku.Przy projektowaniu ścian konstrukcyjnych z bloczków YTONG obowiązują zasady ogólne projektowania ścian murowanych podane w polskich normach.

Ustrój przestrzenny konstrukcji budynku oraz wzajemne powiązanie ścian i stropów powinny zapewnić sztywność przestrzenną całej konstrukcji budynku. Najważniejszą rolę w zapewnieniu sztywności konstrukcji spełniają wieńce żelbetowe, które stężają wszystkie ściany kon-strukcyjne w poziomie stropów. Ponadto odpowiednia sztywność konstrukcji może być uzyskana poprzez za-stosowanie poprzecznych i podłużnych ścian usztywnia-jących oraz nieprzesuwnych stropów betonowych.

Przerwy dylatacyjne w budynkach z jednowarstwowy-mi ścianami konstrukcyjnymi z bloczków YTONG wyko-nywać należy w odległościach nie większych niż 25 m. Przerwy dylatacyjne powinny przechodzić przez całą konstrukcję budynku od fundamentu po dach. Szerokość pionowych przerw dylatacyjnych nie powinna być mniej-sza niż 20 mm, a na terenach objętych działalnością gór-niczą 50 mm. Przerwy dylatacyjne należy zabezpieczyć przed przedostawaniem się wilgoci za pomocą wkładek elastycznych lub kitu trwale plastycznego. Przez fun-dament przerwy dylatacyjne prowadzi się w przypadku, gdy wymagają tego warunki gruntowe (duże różnice w nośności gruntu pod budynkiem), a także przy wystę-powaniu znacznych różnic w obciążeniach fundamentów (np. przy skokowo zmiennej wysokości budynku).Część szczegółów architektoniczno-budowlanych w sys-temie YTONG jest typowa i może być stosowana jako standardowe detale projektowe.

Standardowe detale projektowe dotyczą następujących elementów budynku:• oparcie ścian na fundamentach• ściany piwnic wraz z częścią cokołową• detale ścian nadziemnych • detale ścian wypełniających• nadproża okienne i drzwiowe• oparcia stropów na ścianie zewnętrznej i wewnętrz-

nej, rozwiązania wieńców stropowych• balkony i tarasy

• detale dachów skośnych i rozwiązania ścianek kolan-kowych

• detale stropodachów pełnych i dwudzielnych

Stosowanie standardowych detali architektoniczno--budowlanych w systemie YTONG pozwala na znaczne usprawnienie prac projektowych, uniknięcie błędów w stosowaniu rozwiązań systemowych i zachowanie koordynacji wymiarowej, a co za tym idzie znaczną oszczędność materiałów.

3.2. Przyziemie budynku

Warunki gruntoweGrunt budowlany, na którym posadowiony jest budynek przejmuje za pośrednictwem fundamentów wszystkie ob-ciążenia działające na budynek oraz jego ciężar. Grunty budowlane rzadko stanowią jednorodną warstwę, tworząc zwykle uwarstwienia różnych rodzajów gruntu o odmiennych właściwościach. Podstawą wyboru materiałów i projektu fundamentów budynku, głębokości posadowienia, rodzaju izolacji przeciwwodnych, itp. jest opinia geotechniczna.

Przed przystąpieniem do projektowania fundamentów należy określić:• Rodzaj gruntu – Najlepsze podłoże do posadowienia

fundamentów stanowią skały lite, ponieważ w skałach praktycznie nie istnieje zjawisko osiadania gruntu. Dobre podłoże pod posadowienie budynków stanowią również grunty kamieniste i żwirowe, które są mało ściśliwe i nie występuje w nich włoskowate podciąganie wody. Grunty piaszczyste są dobrze przepuszczalne dla wody, ale włoskowate podciąganie wody wzrasta tym bardziej, im mniejsze jest uziarnienie gruntu. Grunty sypkie osiadają bezpośrednio po pełnym obciążeniu fundamentów – osiadanie ustaje po zakończeniu budo-wy. Grunty spoiste to grunty w których osiadanie jest długotrwałe (nawet do kilku lat), bywa nierównomierne i polega na wypieraniu zawartej w nich wody. Ponadto grunty spoiste to grunty wysadzinowe – zwiększające objętość po zamarznięciu zawartej w nich wody.

• Nośność – ze względu na bezpieczeństwo budow-li określa się obciążenie dopuszczalne (mniejsze od pełnej nośności gruntu). Obciążenie gruntu powoduje odkształcenia nazywane osiadaniem (zagęszczenie gruntu, odkształcenie ziaren, wypieranie wody, wypy-chanie gruntu w górę i na boki).

• Głębokość przemarzania – zamarzanie cząsteczek wody znajdującej się w gruncie powoduje zwiększe-nie objętości wody, w efekcie grunt zaczyna pęcznieć i wysadzać spoczywające na nim elementy ku górze, powodując uszkodzenia podłóg na gruncie oraz prze-sunięcia fundamentów i murów piwnic. W Polsce głę-bokość przemarzania gruntu wynosi od 0,8 do 1,2 m.

16

• Warunki wodne – poziom wody gruntowej, występo-wanie wód zaskórnych oraz kierunki przepływu wody gruntowej i stopień jej agresywności.

Fundamenty budynkuZadaniem fundamentu jest przekazanie na grunt cię-żaru budynku i wszystkich obciążeń oddziałujących na budynek (ciężar ludzi, sprzętów, obciążenia śniegiem i wiatrem itd.) Przed przystąpieniem do projektowania fundamentów konieczna jest znajomość obciążenia działającego za pośrednictwem fundamentu na grunt.Rozpoczęcie wykonywania fundamentów prawie zawsze wymaga usunięcia wierzchniej warstwy gruntu, zwa-nego ziemią roślinną lub humusem (warstwa humusu ma zazwyczaj grubość kilkudziesięciu centymetrów). Fundament powinien być stawiany na nienaruszonym gruncie rodzimym, którego nośność wynosi co najmniej 0,10 MPa, około 5 cm poniżej strefy przemarzania. Rozwiązania projektowe fundamentów i przyziemia po-winny zabezpieczać budynek w sposób absolutnie nie-zawodny. Wszelkie późniejsze poprawki są bardzo pra-cochłonne i kosztowne.

Fundamenty mogą być wykonane z różnych materiałów, jednak najczęściej wykonuje się fundamenty betonowe lub żelbetowe. Z zastosowanym materiałem wiąże się kształt i proporcje ław fundamentowych.• Fundamenty betonowe cechuje prostota wykonania

i możliwość prowadzenia robót poniżej poziomu wody gruntowej. Do wykonania ław betonowych używa się betonu klasy co najmniej B20. W ławach betonowych stosuje się zwykle tylko zbrojenie podłużne z prętów O/ 12 ÷ O/ 16 mm, ze strzemionami O/ 6 mm co 30 cm. Naprężenia w betonie rozchodzą się pod kątem zbli-żonym do 45° i z tego względu wysokość ławy beto-nowej powinna być nie mniejsza niż szerokość jedno-stronnej odsadzki fundamentu.

• Fundamenty żelbetowe stosuje się pod budowla-mi o dużym obciążeniu. Zastosowanie zbrojenia po-przecznego umożliwia wykonanie ław o znacznie mniejszej wysokości niż wymagałaby tego ława beto-nowa w tych samych warunkach.

W systemie YTONG ściany piwnic muruje się z bloczków z płaskimi powierzchniami bocznymi i wypełnionymi zaprawą spoinami pionowymi. Ściany piwnic mogą być również wykonywane z innych materiałów ściennych np., z bloków SILKA, z pustaków betonowych lub jako betonowe monolityczne, zbrojone przeciwskurczowo.W budynkach niepodpiwniczonych ściany fundamento-we z reguły wykonuje się jako ściany betonowe. War-stwy podłogi na gruncie należy projektować na war-stwie dobrze zagęszczonej podsypki z grubego piasku lub żwiru o grubości nie mniejszej niż 0,30 m.

Izolacje przeciwwodne Zastosowanie bloczków YTONG do wykonywania ścian piwnic wymaga starannego wykonania zabezpieczeń wodochronnych z materiałów dobrej jakości. Zaletą ta-kiego rozwiązania jest jednolita technologia wykonywa-nia ścian bez konieczności dodatkowego ocieplania. Izolacje przeciwwodne w strefieprzyziemiabudynkupowinnystanowić ciągły i szczelny układ jedno- lub wielowarstwowy, trwale zabezpieczający budynek od wody. Naroża powierzch-ni izolowanych powinny być zaokrąglone o promieniu wyno-szącym około 5 cm lub sfazowane pod kątem 45°.• Izolacja pozioma zapobiega kapilarnemu podciąganiu

wilgoci z gruntu. Stosuje się ją zwykle na dwóch po-ziomach. Dolną izolację poziomą układa się na ławie fundamentowej pod ścianami piwnicznymi, łącząc ją z izolacją poziomą posadzki piwnicy. Górną izolację poziomą układa się na ścianie pod wieńcem stropu. W budynku niepodpiwniczonym warstwę izolacji pozio-mej wykonuje się na ścianie fundamentowej pod sto-jącą na niej ścianą parteru oraz na całej powierzchni podłogi na gruncie. W przypadku wykonywania izolacji poziomej podłogi na gruncie w poziomie piwnicy z papy lub podobnego materiału o stosunkowo niskim współ-czynniku tarcia, potrzebne jest zabezpieczenie ściany z bloczków YTONG przed poślizgiem wywołanym par-ciem gruntu. Zabezpieczenie takie zwykle wykonuje się w postaci warstwy chudego betonu grubości co naj-mniej 80 mm powyżej górnego poziomu fundamentu.

• Izolacja pionowa zapobiega przenikaniu wilgoci (izo-lacja przeciwwilgociowa) lub wody (izolacja przeciw-wodna) z gruntu przez zewnętrzne ściany piwniczne. Izolacja pionowa powinna być zabezpieczona przed uszkodzeniami mechanicznymi związanymi z napo-rem ziemi zasypowej i przed uszkodzeniami w strefiecokołowej. Zabezpieczenie takie może stanowić ma-teriał termoizolacyjny do stosowania w styku z grun-tem (na zewnętrznej stronie izolacji przeciwwodnej) lub dystansowa membrana polietylenowa.

Przedstawione na rysunkach szczegóły rozwiązań stan-dardowych w systemie YTONG ograniczono do przypad-ków posadowienia budynków powyżej maksymalnego poziomu wody gruntowej. Inne posadowienia wymagają indywidualnych rozwiązań izolacji wodochronnej za-równo fundamentów jak i ścian piwnic.

Cokół budynku Zabezpieczenie przed zawilgoceniem w strefie cokołowejmogą stanowić specjalne tynki cokołowe, wodoszczelne i mrozoodporne płyty cokołowe np. z kamienia lub betonu lub obmurówka z cegły klinkierowej. Zabezpieczenie cokołu przed odpryskującą wodą deszczową należy wykonywać do wysokości nie mniejszej niż 0,3 m nad poziomem terenu.Nadwieszenie muru nad cokołem, liczone od krawędzi wieńca żelbetowego, nie powinno przekraczać 1/3 grubości muru.

17

Opaska wokół budynkuPowierzchnię terenu wokół budynku należy tak ukształ-tować, aby zapewnić swobodny spływ wody opadowej od budynku. W tym celu dookoła budynku należy wykonać

opaskę z płytek betonowych. Innym rozwiązaniem jest opaska żwirowa wokół budynku oraz przepuszczalny za-syp z grubego piasku lub żwiru z drenażem opaskowym na poziomie ław fundamentowych.

nx200

x2 0

2 0

5

3

2

1

4

nx200

1x

202 0

nx200

2

5

3

2

1

4

Rys. 3.2.1. Schemat rozmieszczenia bloczków YTONG w ścianie piwnic z cokołem tynkowanym Skala 1:20

Rys. 3.2.2. Schemat rozmieszczenia bloczków YTONG w ścianie piwnic z cokołem z cegły klinkierowej Skala 1:20

Zale

cana

wys

okoś

ć od

2,0

4 do

2,4

4 m

Zale

cana

wys

okoś

ć od

2,0

4 do

2,4

4 m

1. Bloczki YTONG2. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wysokości (x ≤ 199 mm)

3. Strop z wieńcem4. Element

docieplenia wieńca

5. Zbrojenie spoiny wspornej

1. Bloczki YTONG2. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wysokości (x ≤ 199 mm)

3. Strop z wieńcem4. Cokół z cegły

klinkierowej5. Zbrojenie spoiny

wspornej

18

≥ 25 mm

4

2

1098

5 167

3

3 4

5

2

7

6

1

Rys. 3.2.3. Połączenie ściany zewnętrznej z bloczków YTONG ze ścianą fundamentową i podłogą na gruncie Skala 1:20

1. Ściana fundamentowa izolowana termicznie polistyrenem ekstrudowanym

2. Bloczki YTONG 3. Tynk zewnętrzny 4. Wykończenie cokołu 5. Grunt przepuszczalny zagęszczony 6. Podkład betonowy 7. Izolacja przeciwwodna 8. Izolacja termiczna 9. Izolacja paroszczelna10. Wylewka betonowa

Rys. 3.2.4. Przyziemie budynku niepodpiwniczonego z podłogą na gruncie, wykonanego w technologii YTONG

1. Ściana zewnętrzna z bloczków ściennych YTONG szer. 365 mm

2. Kamienne płyty okładzinowe na zaprawie klejowej

3. Pionowa izolacja przeciwwodna ścian fundamentowych z mine-ralnej zaprawy wodoszczelnej

4. Izolacja termiczna z polistyrenu ekstrudowanego

5. Cienkowarstwowa akrylowa wyprawa tynkarska

6. Podłoga pływająca7. Pozioma izolacja przeciwwodna

odcinająca ściany przed podcią-ganiem kapilarnym wilgoci

19

≥80

mm

≥ 25 mm

≥10

0m

m

111

876

2 3 10512

49

4

10

1

2

3

6

7

8

9

5

Rys. 3.2.5. Oparcie ściany piwnicznej z bloczków YTONG na ławie fundamentowej Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Ława fundamentowa 3. Chudy beton 4. Izolacja przeciwwodna pionowa 5. Izolacja przeciwwodna pozioma 6. Izolacja termiczna 7. Izolacja paroszczelna 8. Wylewka betonowa 9. Tynk wewnętrzny10. Drenaż (gdy jest wymagany)11. Osłona izolacji pionowej12. Podkład betonowy

Rys. 3.2.6. Przyziemie podpiwniczonego budynku wykonanego w technologii YTONG

1. Ściana z bloczków ściennych YTONG szer. 365 mm łączonych na pióro i wpust (bez wypełniania zaprawą spoin pionowych)

2. Ściana z bloczków YTONG o szer. 365 mm do budowy ścian piwnic (murowanie z wypełnianiem zaprawą spoin pionowych)

3. Element docieplenia wieńca YTONG 4. Płyty stropowe YTONG 5. Podłoga pływająca na stropie YTONG 6. Wieniec stropu 7. Zbrojenie poziome ścian piwnic stosowane

w szczególnych przypadkach 8. Izolacja przeciwwodna ścian fundamentowych

z mineralnej zaprawy wodoszczelnej 9. Membrana ochronna ze stożkami dystansowymi

umożliwiającymi przepływ powietrza przy licu ściany

10. Wykończenie elewacji tynkiem mineralnym

20

≥ 25 mm

≥

10

0m

m

111

876

2 3 105

49

5

7

2

1

3

6

10

4

9

9

86

Rys. 3.2.7. Oparcie ściany piwnicznej z bloczków YTONG na płycie fundamentowej Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Płyta fundamentowa 3. Chudy beton 4. Izolacja przeciwwodna pionowa 5. Izolacja przeciwwodna pozioma 6. Izolacja termiczna 7. Izolacja paroszczelna 8. Wylewka betonowa 9. Tynk wewnętrzny10. Drenaż (gdy jest wymagany)11. Osłona izolacji pionowej

Ściany piwnic powinno się zabezpieczyć przedpoślizgiem po izolacji poziomej ułożonej na fundamencie przez wykonanie posadzki betonowej o grubości min. 80 mm lub zabezpieczenia mecha-nicznego w postaci progu żelbetowego lub stalowego

1. Ściana z bloczków YTONG o szer. 365 mm do budowy ścian piwnic (murowanie z wypełnianiem zaprawą spoin pionowych)

2. Element docieplenia wieńca YTONG3. Płyty stropowe YTONG4. Wieniec stropu5. Zbrojenie poziome ścian piwnic wy-

konane w kształtkach U, stosowane w szczególnych przypadkach

6. Pionowa izolacja przeciwwodna za-bezpieczona membraną ochronną ze stożkami dystansowymi umożli-wiającymi przepływ powietrza przy ścianie

7. Pozioma izolacja przeciwwodna z mineralnej zaprawy wodoszczelnej o dużym współczynniku tarcia

8. Pozioma izolacja przeciwwodna 9. Podkład z chudego betonu pod

podłogą piwnicy10. Drenaż

Rys. 3.2.8. Zabezpieczenie ściany piwnicznej z bloczków YTONG przed poślizgiem od parcia gruntu: a) przez zastosowanie poziomej izolacji przeciw-

wodnej z mineralnej zaprawy wodoszczelnej o dużym współczynniku tarcia

b) przez zastosowanie podkładu podłogowego z chudego betonu ponad wierzchem fundamentu

Skala 1:20

a)

b)

21

8

10

1

5

7

4

6

3

1

4

9 2

11

9

11

1

6

8

4

7

3

1

5

10 2

12

7

11

1

6

1

3

13

8

5

10 2

12

9

4

10

1

5

6

7

4

9 2

11

8

3

1

≥ 100 mm

Rys. 3.2.9. Ściana piwniczna z bloczków YTONG z cokołem wykończonym tynkiem cokołowym Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Strop z wieńcem 3. Tynk cokołowy 4. Pozioma izolacja prze-

ciwwodna 5. Pionowa izolacja prze-

ciwwodna 6. Element docieplenia

wieńca 7. Tynk zewnętrzny 8. Tynk wewnętrzny 9. Rozcięcie tynku10. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wy-sokości (≤ 199 mm)

11. Osłona izolacji pionowej

Rys. 3.2.10. Ściana piwniczna z bloczków YTONG z cokołem wykończonym płytą kamienną lub betonową przed licem ściany Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Strop z wieńcem 3. Płyta cokołowa

kamienna lub betonowa 4. Kotwa płyty cokołowej 5. Pozioma izolacja

przeciwwodna 6. Pionowa izolacja

przeciwwodna 7. Ocieplenie wieńca 8. Tynk zewnętrzny 9. Tynk wewnętrzny10. Rozcięcie tynku11. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wysokości (≤ 199 mm)

12. Osłona izolacji pionowej13. Kit trwale plastyczny

Rys. 3.2.11. Ściana piwniczna z bloczków YTONG z cokołem wykończonym płytą kamienną lub betonową w licu ściany Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Strop z wieńcem 3. Płyta cokołowa

kamienna lub betonowa 4. Kotwa płyty cokołowej 5. Pozioma izolacja

przeciwwodna 6. Pionowa izolacja

przeciwwodna 7. Ocieplenie wieńca 8. Tynk zewnętrzny 9. Tynk wewnętrzny10. Rozcięcie tynku11. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wysokości (≤ 199 mm)

12. Osłona izolacji pionowej

Rys. 3.2.12. Ściana piwniczna z bloczków YTONG z cokołem z cegły klinkierowej Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Strop z wieńcem 3. Cokół z cegły

klinkierowej 4. Pozioma izolacja

przeciwwodna 5. Pionowa izolacja

przeciwwodna 6. Ocieplenie wieńca 7. Tynk zewnętrzny 8. Tynk wewnętrzny 9. Rozcięcie tynku10. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wysokości (≤ 199 mm)

11. Osłona izolacji pionowej

22

Cokół w budynku ze ścianami trójwarstwowymiŚciana osłonowa kondygnacji nadziemnej wykonana ze spoinowanej cegły klinkierowej lub z elewacyjnych ce-gieł silikatowych powinna posiadać szczelinę wentyla-cyjną o szerokości 4 cm, która zaczyna się ponad coko-łem budynku. Otwory wlotowe wentylacji wykonuje się najczęściej jako niewypełnione zaprawą pionowe spo-iny pomiędzy cegłami. Szczelina wentylacyjna posiada u podstawy zabezpieczenie przeciwwodne wywinięte na wewnętrzną ścianę konstrukcyjną.

Cokół poniżej wentylowanej ściany osłonowej można wykonać na dwa sposoby: z bloczków YTONG o więk-szej szerokości – pozwalającej na oparcie ściany osło-nowej lub jako ścianę osłonową przymurowaną do warstwy konstrukcyjnej bez pozostawienia szczeliny wentylacyjnej. Nadwieszenie muru nad cokołem, liczone od krawędzi wieńca betonowego, nie powinno przekraczać 1/3 gru-bości muru.

≥100mm

≥300mm

7

1

4

10

13

5

7

12 2

1

9

116

3

14

8

≥300mm

7

1

10

4

3

13

5

7

12

2

1

9

11

6

8

14

Rys. 3.2.13. Ściana piwniczna z bloczków YTONG z cokołem wykończonym tynkiem cokołowym i trójwarstwową ścianą szczelinową parteru Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Strop z wieńcem 3. Tynk cokołowy 4. Cegła klinkierowa 5. Szczelina wentylacyjna 6. Kotwy ścianki osłonowej 7. Pozioma izolacja

przeciwwodna 8. Pionowa izolacja

przeciwwodna 9. Uszczelnienie10. Ocieplenie wieńca11. Tynk wewnętrzny12. Rozcięcie tynku13. Nawiew poprzez

puste spoiny wentylacyjne

14. Osłona izolacji pionowej

1. Bloczki YTONG 2. Strop z wieńcem 3. Cokół z cegły

klinkierowej 4. Cegła klinkierowa 5. Szczelina wentylacyjna 6. Kotwy ścianki osłonowej 7. Pozioma izolacja

przeciwwodna 8. Pionowa izolacja

przeciwwodna 9. Uszczelnienie10. Ocieplenie wieńca11. Tynk wewnętrzny12. Rozcięcie tynku13. Nawiew poprzez puste

spoiny wentylacyjne14. Osłona izolacji

Rys. 3.2.14. Ściana piwniczna z bloczków YTONG z niskim co-kołem z cegły klinkierowej i trójwarstwową ścianą szczelinową parteru Skala 1:20

23

3.3. Ściany nadziemne

Ściany zewnętrzne w budynku dzielą się na:• Nośne (konstrukcyjne), które przenoszą obciążenia

pionowe (od dachów, stropów, balkonów) i poziome (od wiatru) oraz przekazują je na ławy fundamentowe

• Nienośne (wypełniające lub osłonowe), które przeno-szą tylko swój ciężar, mogą też pełnić rolę dodatkowe-go usztywnienia

Ściany wewnętrzne w budynku dzielą się na:• Nośne, które przenoszą obciążenia od stropów i prze-

kazują je na ławy fundamentowe• Działowe, które dzielą większe pomieszczenia (wyni-

kające z układu ścian konstrukcyjnych budynku) na mniejsze. Przenoszą tylko swój ciężar i stanowią ob-ciążenie dla stropu, na którym stoją.

Izolacyjność cieplna ścian zewnętrznychWymagania wobec ścian zewnętrznych budynku doty-czą w pierwszym rzędzie izolacyjności cieplnej. Prawo budowlane określa, że budynki i instalacje w budyn-kach powinny być zaprojektowane tak, aby ilość energii cieplnej potrzebnej do ogrzania była utrzymana na ra-cjonalnie niskim poziomie.Dla budynków jednorodzinnych oblicza się (alternatywnie):• współczynnik przenikania ciepła dla ścian U [W/

(m2⋅K)] (w poprzednich normach oznaczany literą k),• wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na ciepło EMaksymalne współczynniki przenikania ciepła U [W/(m2⋅K)] dla budynku jednorodzinnego wynoszą dla róż-nych typów przegród odpowiednio:• ściany zewnętrzne warstwowe z izolacją = 0,3 W/(m2⋅K)• ściany zewnętrzne jednowarstwowe = 0,5 W/(m2⋅K)• ściany wewnętrzne oddzielające pomieszczenia

ogrzewane od nieogrzewanych = 1,0 W/(m2⋅K)• stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddasza-

mi o temp. wyższej od 16°C = 0,3 W/(m2⋅K)• stropodachy i stropy pod poddaszami o temp. niższej

od 16°C = 0,5 W/(m2⋅K)• stropy nad nieogrzewanymi piwnicami = 0,6 W/(m2⋅K)• okna, drzwi balkonowe i powierzchnie przeszklone nie-

otwieralne w pomieszczeniach o temp.20°C = 2,6 W/(m2⋅K) – I, II, III strefa klimatyczna i 2,0 W/(m2⋅K) – IV, V strefa

• drzwi zewnętrzne wejściowe do budynku = 2,6 W/(m2⋅K)

Mostki termiczneMostki termiczne czyli miejsca słabe termicznie, wystą-pić mogą w każdym budynku, nawet tam, gdzie ściany są dobrze zaizolowane i charakteryzują się niskim współ-czynnikiem przenikania ciepła. Na wewnętrznej po-wierzchni ściany, w miejscu słabym termicznie, tempe-ratura jest zwykle o kilka stopni niższa niż w miejscach izolowanych poprawnie. Wychłodzenie fragmentów ścia-ny i sufitu może powodować wykraplanie się pary wodneji w konsekwencji trwałe zawilgocenie przegrody.

Im bardziej skomplikowana jest bryła budynku, tym większa jest możliwość występowania mostków ter-micznych i tym trudniejsze poprawne wykonanie izola-cji. Pozostawienie w budynku miejsc gorzej docieplo-nych niweczy sens ocieplenia ścian, stropów i dachów.Mostki termiczne występują zwykle tam, gdzie istnieje przerwa w ciągłości materiału przegrody lub warstwy termoizolacji, np:• połączenia i styki ścian wewnętrznych z zewnętrzny-

mi, narożniki ścian,• wieńce stropowe, słupy betonowe w ścianie zewnętrznej,• połączenia ścian z dachem lub stropodachem,• miejsca osadzenia okien i drzwi, nadproża.

Ściany zewnętrzne jednowarstwoweWe współczesnym budownictwie dominują takie roz-wiązania ścian zewnętrznych, w których rozdzielono funkcję izolacji termicznej od funkcji przenoszenia ob-ciążeń. Rozdzielenie takie wynika z różnych właściwo-ści materiałów:• materiały o dobrych właściwościach termoizolacyj-

nych mają na ogół małą wytrzymałość,• materiały o dużej wytrzymałości konstrukcyjnej,

o zwartej strukturze, dobrze przewodzą ciepło, przez co źle izolują wnętrze.

Bloczki ścienne YTONG dzięki właściwościom beto-nu komórkowego pozwalają na połączenie funkcji konstrukcji i termoizolacji. W systemie YTONG ściany zewnętrzne kondygnacji nadziemnych z reguły pro-jektowane są jako ściany jednorodne materiałowo, o grubości muru równej szerokości bloczka – 400 mm, 365 mm i 300 mm. Do ścian takich stosuje się bloczki typu PP1,5/0,35; PP2/0,40 lub PP3/0,50.Przykładowo dla ściany jednowarstwowej z bloczków YTONG odmiany PP2/0,40 współczynnik przenikania ciepła U wynosi:przy grubości ściany wynoszącej 400 mm: U = 0,26 W/(m2⋅K)przy grubości ściany wynoszącej 365 mm: U = 0,29 W/(m2⋅K)przy grubości ściany wynoszącej 300 mm: U = 0,35 W/(m2⋅K)

Do ścian zewnętrznych w części nadziemnej budynku stosowane są bloczki o dużej dokładności wymiarowej, przeznaczone do murowania na zaprawie klejowej z cien-kimi spoinami. Czoła bloczków wyprofilowane na pióroi wpust pozwalają na murowanie bez spoin pionowych. Dodatkowo w bloczkach wyfrezowane są uchwyty monta-żowe, które znacznie ułatwiają przenoszenie i ustawianie elementów. Zastosowanie cienkowarstwowej zaprawy minimalizuje niebezpieczeństwo powstawania w spo-inach mostków termicznych a jednocześnie zmniejsza koszty budowy. Jednorodne ściany zewnętrzne w syste-mie YTONG wykańczane są tynkiem mineralnym.W ścianach jednowarstwowych wieńce żelbetowe osła-nia się od zewnątrz tzw. elementem ocieplenia wień-ca płytką z betonu komórkowego połączoną z warstwą

24

wełny mineralnej, co zapobiega tworzeniu się wzdłuż wieńca mostka termicznego i stwarza jednolitą po-wierzchnię zewnętrzną ściany pod tynk. Element docie-plenia wieńca zaburza równomierny przekaz obciążenia z górnej kondygnacji na dolną i powoduje koncentrację naprężeń, która może być powodem powstania w ścia-nie rysy pionowej w strefie nad warstwą ocieplającą.Przeciwdziałając powstaniu rysy należy ułożyć w spo-inie nad stropem fabryczne zbrojenie kratownicowe do spoin wspornych, stanowiące element uzupełniający system YTONG.

Ściany wewnętrzneNa ścianie wewnętrznej wieniec żelbetowy sięga na całą szerokość ściany. Przekaz obciążenia z górnej kondygnacji następuje tu w sposób równomierny i nie ma potrzeby zbroić poprzecznie spoiny wspornej.

Ściany rozdzielające mieszkania lub segmenty zabudo-wy szeregowejŚciany między mieszkaniami oraz ściany oddzielające segmenty w zabudowie szeregowej, zaleca się projekto-wać jako ściany podwójne z izolacją akustyczną z wełny mineralnej w szczelinie między dwoma warstwami.

Otwory okienne W celu zapobieżenia pojawienia się rysy w strefie podnarożem otworów okiennych zaleca się, w spoinie pod ostatnią warstwą bloczków w murze podokiennym, na całej jego długości, układać zbrojenie do spoin wspor-nych lub w wyżłobieniach wypełnionych zaprawą 2 pręty Ø 6. Zbrojenie i pręty Ø 6 należy przedłużyć poza otwór okienny o 0,5 m z każdej strony. W przypadku ob-ciążenia filara międzyokiennego przekraczającego 0,7jego nośności, takie zbrojenie należy również ułożyć na ostatniej warstwie bloczków.Nadproża okienne w systemie YTONG omówione są w odrębnym rozdziale.

Mimo że standardowym rozwiązaniem w systemie YTONG jest ściana jednorodna to możliwe jest również wykonywanie ścian zewnętrznych z bloczków YTONG jako ścian warstwowych.

25

a)

a)

b)

b)

d)c)

a) b)

Rys. 3.3.1. Zestawienie technologii budowy ścian zewnętrznych opartych na ścianie murowanej z bloczków z betonu komórkowego YTONG

Ściany jednowarstwowe(jednorodne materiałowo)• Bloczki z betonu komórkowego

YTONG gr. 36,5 cm (rys. a)• Bloczki z betonu komórkowego

YTONG gr. 40 cm (rys. b)

Rozwiązanie najczęściej stosowane zewzględu na właściwości termoizolacyjnebetonu komórkowego

• tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm• bloczki z betonu komórkowego

YTONG 36,5 cm• tynk zewn. mineralny ≥ 1,5 cm

• tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm• bloczki z betonu komórkowego

YTONG 36,5 cm• tynk zewn. mineralny ≥ 1,5 cm

Ściany dwuwarstwowe(technologia „lekka-mokra”)• Izolacja z płyt styropianowych

(rys. a)• Izolacja z fasadowej odmiany

wełny skalnej (rys. b)

• tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm• bloczki YTONG 24 cm• zaprawa klejowa• styropian M-20 10 cm• zaprawa klejowa z wtopioną

poliestrową siatką zbrojącą• cienkowarstwowy tynk żywiczny

• tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm• bloczki YTONG 24 cm• zaprawa klejowa + kołki plastikowe• fasadowa wełna skalna 10 cm• zaprawa klejowa z wtopioną

poliestrową siatką zbrojącą• cienkowarstwowy tynk mineralny

Ściany dwuwarstwowe(elewacje wentylowane)• Okładziny ścienne typu siding

(rys. c)• Płyty elewacyjne• Blachy profilowane• Płyty kamienne i aglomarmury

(rys. d) • tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm• bloczki YTONG 24 cm• wełna szklana 10 cm /

metalowy ruszt z profili „Z”• drewniany ruszt wsporczy 4x5 cm• okładzina typu siding lub panele

• tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm• bloczki YTONG 24 cm• wełna szklana 10 cm /

regulowane kotwy dystansowe• szczelina powietrzna 4 cm• elewacyjne płyty kamienne 2 cm

Ściany trójwarstwowe (ścianyszczelinowe z murowanąścianką osłonową)• Ściana szczelinowa z dodatkową

szczeliną wentylacyjną (rys. a)

• Ściana szczelinowa wypełniona materiałem termoizolacyjnym (rys. b) • tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm

• ściana konstrukcyjna z bloczków z betonu komórkowego YTONG 24 cm

• wełna szklana 8 cm• szczelina powietrzna 4 cm• spoinowana cegła klinkierowa 12 cm

• tynk wewn. mineralny ≥ 0,5 cm• ściana konstrukcyjna z bloczków

z betonu komórkowego YTONG 24 cm• wełna szklana 12 cm• cegła wapienno-piaskowa SILKA 12 cm• tynk zewn. mineralny ≥ 1,5 cm

26

≥ 15 ≥ 5≥ 240

23

1

Rys. 3.3.2. Jednowarstwowa ściana zewnętrzna z bloczków YTONG Skala 1:10

1. Bloczki YTONG2. Tynk wewnętrzny3. Tynk zewnętrzny

nx200

x20

3

3

4

4

2

2

1

1

5

5

Rys. 3.3.3. Schemat rozmieszczenia bloczków YTONG w ścianie kondygnacji nadziemnej Skala 1:20

1. Bloczki YTONG2. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wysokości (x ≤ 199 mm)

3. Element docieplenia wieńca

4. Strop z wieńcem5. Zbrojenie spoiny

wspornej

Zale

cana

wys

okoś

ć od

2,6

2 do

2,8

2 m

≥ 5 ≥ 5≥ 200

22

1

Rys. 3.3.4. Jednorodna ściana wewnętrzna z bloczków YTONG Skala 1:10

1. Bloczki YTONG2. Tynk wewnętrzny

≥ 5 ≥ 5≥ 175≥ 150≥ 40

11

22

3

Rys. 3.3.5. Rozwiązanie szczeliny dylatacyjnej pomiędzy ściana-mi wewnętrznymi z bloczków YTONG Skala 1:10

1. Tynk wewnętrzny2. Bloczki YTONG3. Izolacja z wełny mineralnej

≥ 0,5 m ≥ 0,5 m

a) b) c)

Rys. 3.3.6. Schemat zbrojenia ścianki podokiennej: a) widok ściany b) przekrój ze zbrojeniem w jednej warstwie c) przekrój ze zbrojeniem w dwóch warstwach Skala 1:50

27

365600600

365

600600

365

365

600

600

600

a)

b)

pióra zeszlifowane przed tynkowaniem

Rys. 3.3.7. Wiązanie w narożniku ścian zewnętrznych bloczków YTONG o szerokości 365 mm profilowanych na pióro i wpust z uchwytem montażowym: a) rzuty sąsiednich warstw bloczków b) widok perspektywiczny narożnika

28

Słupy żelbetowe w ścianach z bloczków YTONG Wykonuje się je w odpowiednio wyprofilowanych i połą-czonych ze sobą bloczkach, stanowiących w ten sposób z trzech stron szalunek dla słupa. Kiedy słupy występu-ją w jednorodnych ścianach zewnętrznych z bloczków YTONG, należy osłonić je od zewnątrz wełną mineralną lub styropianem. Słupy o niedużym przekroju zaleca się wykonywać w kształtkach U. Unika się w ten sposób deskowania słupów, co znacznie usprawnia pracę i pozwala uzyskać jednolitą powierzchnię ściany, przydatną do tynkowania bez dodatkowych robót.

7540

250

≤25

0

365

termoizolacja

słup żelbetowy

łącznik stalowy LP 30

Rys. 3.3.8. Żelbetowy słup z wkładką termoizolacyjną w bruździe zewnętrznej ściany z bloczków YTONG Skala 1:20

15100

250 200

15100

250

235

600

365

600

365

≥200

≥250

≥200

10025015

365

Rys. 3.3.9. Żelbetowe słupy konstrukcyjne docieplone od zewnątrz płytą styropianową w zewnętrznej ścianie z bloczków YTONG Skala 1:20

250

(200

)25

0(2

00)

50 50140

5040

0(3

00)

50

240

kształtki YTONG U

słup żelbetowy

łączniki stalowe LP 30

Rys. 3.3.10. Żelbetowy słupek wzmacniający w ścianie wewnętrznej z bloczków YTONG wykonany w tra-conym szalunku z kształtek U Skala 1:20

200

(250

)20

0(2

50)

7540

75175

7525

0(3

50)

75

365

kształtki YTONG U

termoizolacja

słup żelbetowy

łączniki stalowe LP 30

Rys. 3.3.11. Żelbetowy słupek wzmacniający w ścianie zewnętrznej z bloczków YTONG wykonany w traco-nym szalunku z kształtek U Skala 1:20

29

Łączenie ścian Ściany konstrukcyjne z bloczków YTONG łączy się z re-guły za pomocą przewiązania elementów murowych, wprowadzając bloczki na całą grubość ściany. W pozio-mie stropu każdej kondygnacji wymagany jest wieniec żelbetowy na wszystkich ścianach konstrukcyjnych. W przypadku łączenia ze ścianą zewnętrzną ściany we-wnętrznej z bloczków odmiany 0,7, zaleca się w celu zredukowania mostka cieplnego wprowadzać bloczki odmiany 0,7 do ściany zewnętrznej tylko na głębokość 150 mm, przycinając odpowiednio bloczki ściany ze-wnętrznej.

Gdy ściany z bloczków YTONG stykają się ze ściana-mi wykonanymi z innych elementów murowych, łączy się je zwykle na dotyk. W takim przypadku wymagane jest, w miejscu przewiązania elementów murowych, połączenie ścian co najmniej 3 łącznikami LP 30 o wy-miarach 0,75 x 22 x 300 mm, sięgającymi na 150 mm w głąb spoiny na tym samym poziomie w obu łączonych ścianach. Łączniki stosuje się również w celu połączenia ścian działowych z bloczków YTONG ze ścianami konstruk-cyjnymi.

235

600

600

365 600240

36015 365 5

Rys. 3.3.12. Połączenie ściany zewnętrznej z wewnętrzną na dotyk z zastosowaniem łączników LP 30 Skala 1:20

30

235

365

600

15 365 5

215 150 600min.100

240

600

235

600

600

365 600

15 365 5

240

360

Rys. 3.3.13. Połączenie ściany zewnętrznej z wewnętrzną poprzez przewiązania bloczków na 15 cm w głąb ściany zewnętrznej Skala 1:20

Rys. 3.3.14. Połączenie ściany zewnętrznej z wewnętrzną poprzez przewiązania bloczków na całą grubość ściany zewnętrznej Skala 1:20

31

Trójwarstwowe ściany szczelinoweŚciany zewnętrzne w systemie YTONG mogą być także projektowane jako trójwarstwowe ściany szczelinowe. Ściany takie składają się z wewnętrznej nośnej ściany konstrukcyjnej i z odsuniętej od niej zewnętrznej ścian-ki osłonowej, wykonanej najczęściej ze spoinowanej ce-gły klinkierowej, stosowanej dla podniesienia walorów estetycznych. W szczególnych przypadkach, gdy wyma-gana jest podwyższona izolacyjność akustyczna ściany zewnętrznej, w szczelinie ściany można umieścić do-datkową warstwę izolacyjną z wełny mineralnej.Murowana ściana osłonowa muru szczelinowego nie może być obciążona stropami. Wysokość ściany osłonowej, przy całkowitym jej oparciu, nie powinna przekraczać 12 m. W ścianach z warstwą osłonową ze spoinowanej cegły klin-kierowej powinna być stosowana wentylowana szczelina powietrzna szerokości minimum 4 cm, posiadająca otwory nawiewu i wywiewu powietrza. Łączny przekrój otworów nawiewnych (przy cokole) i wywiewnych (przy okapie) po-winien wynosić 1/1500 powierzchni całej ściany. Wentylo-wane powinny być również odcinki ścian między otworami okiennymi oraz ściany parapetowe. Otwory nawiewu i wy-wiewu powietrza można wykonać poprzez pozostawienie pustych spoin pionowych w jednej warstwie cegieł. Ściany bez szczeliny powietrznej powinny mieć bardzo szczelną zewnętrzną ściankę licującą, która jest jedno-cześnie przepuszczalna dla pary wodnej. W praktyce oznacza to najczęściej otynkowanie ściany osłonowej tynkiem cementowo-wapiennym.Ścianę osłonową należy dylatować od strony północnej i wschodniej w odstępach nie większych niż 15 m, a od stro-ny południowej i zachodniej w odstępach nie większych niż 12 m. Przerwy należy wypełniać kitem trwale elastycznym.W celu odprowadzenia na zewnątrz wody, która może przeniknąć przez ścianę osłonową, należy pozostawić w warstwie zewnętrznej muru otwory i wykonać fartuch z papy bitumicznej na zaprawie cementowej w miejscu podparcia ściany osłonowej oraz nad nadprożami okien-nymi. Woda spływając po fartuchu wypłynie otworami. Ściana osłonowa jest łączona ze ścianą konstrukcyjną z bloczków YTONG za pomocą kotew. Kotwy wykona-ne są ze stali nierdzewnej w postaci płaskowników lub prętów o przekroju Ø 3 mm. Liczba kotew powinna być nie mniejsza niż 5 kotew na 1 m2 ściany. Kotwy ukształ-towane w literę Z umieszcza się w ścianie z bloczków YTONG w trakcie jej wznoszenia i następnie, przy wyko-nywaniu warstwy zewnętrznej, przygina się odpowied-nio do poziomu spoiny wspornej w tej warstwie. Zamiast kotew z prętów okrągłych mogą być stosowane kotwy z płaskowników, które są łatwiejsze do kształtowania w literę Z. Kiedy wysokość ściany osłonowej przekracza 12 m oraz gdy nie jest wskazane opieranie ściany osło-nowej na fundamencie, stropie lub innych elementach konstrukcyjnych budynku konieczne jest zastosowanie specjalnych wsporników ze stali nierdzewnej.

kotwadrutowa

uniwersalna

120 ≥ 5≥ 175a

2

3 1

45

Rys. 3.3.15. Ściana szczelinowa z zewnętrzną warstwą z cegły klinkierowej - rozmieszczenie kotew druto-wych (szpilek kotwiących) Skala 1:10

kotwadrutowa

uniwersalna

120 ≥ 5≥ 175a

2

3 1

45

1. Bloczki YTONG2. Tynk wewnętrzny3. Warstwa zewnętrzna z cegły klinkierowej4. Kotwa łącząca5. Szczelina wentylacyjna o szerokości min. 4 cm

32

120 40 300 (240, 200)

40

365

7

1

10

13

5

7

12 2

1

9

116

3

8

10

6

2

5

4

4

Rys. 3.3.16. Połączenie trójwarstwowej ściany szczelinowej z bloczków YTONG i cegły klinkierowej ze stropami międzykondygnacyjnymi i jednowarstwową ścianą piwniczną z bloczków YTONG Skala 1:20

1. Bloczki YTONG 2. Strop z wieńcem 3. Tynk cokołowy 4. Cegła klinkierowa 5. Szczelina wentylacyjna 6. Kotwy ścianki osłonowej 7. Pozioma izolacja przeciwwodna 8. Pionowa izolacja przeciwwodna 9. Uszczelnienie10. Ocieplenie wieńca11. Tynk wewnętrzny12. Rozcięcie tynku13. Nawiew poprzez puste spoiny wentylacyjne

33

N

≤15

≤12

≤12

≤15

≤12

≤15

≤15

przerwa dylatacyjna

przerwa dylatacyjna

przerwa dylatacyjna

60

<30

<30

~145

~85

50

krążekkapinosowy wręby

120

50~5

0

120

Rys. 3.3.18. Przykładowe rozmieszczenie przerw dylatacyjnych w zewnętrznej warstwie ścian szczelinowych budynku (rzut budynku)

KOTWA PROSTA KOTWA DO KSZTAŁTOWANIAW LITERĘ „Z”

KOTWA PŁASKOWNIKOWA

Rys. 3.3.17. Łączenie warstw ściany szczelinowej za pomocą kotew

34

Ściany wypełniające Ściany jednowarstwowe z bloczków w systemie YTONG stosowane są często jako ściany, które wypełniają szkie-letową konstrukcję żelbetową lub stalową, nie przeno-sząc obciążeń konstrukcyjnych.Ściany wypełniające wymagają połączenia zarówno wzdłuż górnej krawędzi, ze spodem belki lub stropu, jak i wzdłuż krawędzi pionowych ze słupami lub ścianami. W przypadku ścian o długości większej niż 6,0 m, a tak-że kiedy parcie i ssanie wiatru może być znaczne (górne kondygnacje budynków wysokich), zaleca się stosowa-nie mechanicznego oparcia ściany w jej części środko-wej, np. w postaci kątowników stalowych zamocowa-nych z jednej lub z obu stron ściany. Połączenie ściany wypełniającej ze słupem lub ścia-ną do niej prostopadłą wykonuje się za pomocą łącz-ników metalowych LP 30 umieszczonych w co 2 lub 3 warstwie i wygiętych pod kątem prostym. Jedną część łącznika umieszcza się w spoinie muru i mocuje gwoź-dziem do nieprzyciętego bloczka, a drugą mocuje się do powierzchni bocznej słupa lub ściany. Aby zapobiec

powstawaniu mostków termicznych słupy żelbetowe w ścianach zewnętrznych należy osłonić od zewnątrz materiałem termoizolacyjnym.Połączenie ścian wypełniających ze spodem stropu lub be-lek konstrukcji szkieletowej można wykonać przez pozosta-wienie szczeliny grubości 20-25 mm i wypełnienie jej gę-stą, plastyczną zaprawą cementową wepchniętą w spoinę lub przez pozostawienie szczeliny grubości około 10 mm z wciśniętym paskiem poliuretanowym szerokości 100 mm i grubości 15 mm (w stanie nieściśniętym) i wypełnieniem pozostałej części szczeliny pianką poliuretanową.Kiedy pole ściany wypełniającej z bloczków YTONG ogra-niczone elementami konstrukcji szkieletowej jest dość duże, tak jak ma to często miejsce w budynkach halo-wych, zaleca się wykonanie poziomych belek żelbeto-wych wylanych w kształtkach U, które mają za zadanie przejmowanie parcia wiatru. Belki takie wykonuje się w rozstawie wynikającym z obliczeń statycznych, zwykle co około 2,0 m. Zamiast poziomych belek można również stosować wzmocnienie ściany słupkami żelbetowymi wykonywanymi w zestawionych ze sobą kształtkach U.

2

1

4

5

200 (240)

25÷

30

3

1

2

4 5

400 (365, 300)

25÷

30

1

3

5

62

365 (300)

15

342

10

400 (365, 300)

Rys. 3.3.19. Schemat połączenia wierzchu ściany wypełniającej ze spodem belki żelbetowej Skala 1:10

1. Spoina z zaprawy cementowej (podbijanej na całą grubość belki żelbetowej)

2. Bloczek YTONG o zmodyfikowanej wysokości (≤ 199 mm)

3. Tynk zbrojony4. Spoina nie zbrojona5. Belka żelbetowa

35

2

1

4

5

200 (240)

25÷

30

3

1

2

4 5

400 (365, 300)

25÷

30

1

3

5

62

365 (300)

15

342

10

400 (365, 300)

Rys. 3.3.20. Schemat połączenia wierzchu ściany wypełniającej ze spodem stropu żelbetowego Skala 1:10

1. Płyta stropowa2. Bloczek YTONG

o zmodyfikowanej wysokości (≤ 199 mm)

3. Pianka poliuretanowa4. Pasek poliuretanowy5. Spoina wsporna zbrojona6. Kątownik stalowy

4

2

5

1

54

3

a)

b)

3

1

9

4

5

6

2 7

4

2

5

89

Rys. 3.3.21. Połączenie ściany wypełniającej z bloczków YTONG z słupem żelbetowym z zastosowaniem łączników YTONG

1. Ściana wypełniająca z bloczków YTONG

2. Słup żelbetowy3. Łącznik LP 304. Dylatacja ze styropianu

o grubości 10 mm5. Izolacja termiczna

36

4

2

5

1

54

3

a)

b)

3

1

9

4

5

6

2 7

4

2

5

89

Rys. 3.3.22. Połączenie ściany wypełniającej ze słupem żelbetowym: a) z wykorzystaniem wbetonowanej szyny i łączników b) za pomocą kątownika stalowego

1. Ściana wypełniająca z bloczków YTONG

2. Słup żelbetowy3. Łącznik metalowy4. Dylatacja ze styropianu

o grubości 10 mm5. Kształtka oporowa

dla wypełnienia (9)6. Szyna do mocowania

łączników7. Kątownik8. „Gniazdo” wypełnione

zaprawą9. Kit trwale plastyczny

a)

b)

1

6

2

5

1

4

2

3

a)

b)

1

4

2

1

4

2

3

1. Bloczki YTONG2. Słup drewniany3. Łącznik metalowy LP304. Dylatacja ze styropianu

o grubości 10 mm5. Listwa drewniana6. Zaprawa YTONG

Rys. 3.3.23. Połączenie ściany wypełniającej ze słupem drewnianym: a) z wykorzystaniem listwy drewnianej b) za pomocą łączników do ścian LP 30

37

zbrojeniew kształtkach

YTONG U

~2,

0m

~0

m2,

a)

b)

1

6

2

5

1

4

2

3

a)

b)

1

4

2

1

4

2

3

1. Bloczki YTONG2. Słup stalowy3. Kątownik4. Dylatacja ze styropianu

o grubości 10 mm

Rys. 3.3.24. Połączenie ściany wypełniającej ze słupem stalowym gdy: a) grubość ściany równa się grubości słupa b) grubość ściany mniejsza od grubości słupa

Rys. 3.3.25. Zbrojenie poziome ściany wypełniającej z bloczków YTONG wykonywane w kształtkach U

38

Ścianki działowe Najczęściej projektuje się ścianki z bloczków YTONG klasy PP4 o grubości 115 mm. Ścianki te mogą mieć wysokość do 3,5 m, a długość nie większą niż 8,0 m. Powyżej tych wymiarów ścianki działowe wymagają wzmocnienia (np. rdzeniami pionowymi i wieńcami po-średnimi w konstrukcji żelbetowej). Ścianki działowe ustawia się na konstrukcji stropu lub jego warstwie wy-równawczej, na warstwie papy lub folii i muruje zosta-wiając pod stropem szczelinę szerokości 10-15 mm. Po wymurowaniu szczelinę wypełnia się pianką montażo-wą lub innym materiałem elastycznym.

Połączenie ścianki działowej ze ścianą konstrukcyjną wykonuje się za pomocą łączników metalowych LP 30 zamocowanych w trakcie murowania ścian konstruk-cyjnych. Na wysokości typowej kondygnacji potrzebne są 3 lub 4 łączniki. Do ścianek działowych nad otworami drzwiowymi sto-suje się prefabrykaty nadproża zespolonego YTONG YF o grubości 11,5. Ścianki działowe z bloczków o grubości 11,5 cm speł-niają normy izolacyjności akustycznej wymaganej dla przegrody oddzielającej pomieszczenia w obrębie jed-nego mieszkania.

52

1

115

a)

2

1

4

3

≥30

≤

30

b)

1425

2

3 1

≥ 30

2

6

5 1

2

3 1

4

5

≥ 30≤ 30

1. Ściana działowa2. Strop (konstrukcja dachu)3. Materiał odkształcalny (ogniotrwały)4. Profil stalowy5. Pianka montażowa

Rys. 3.3.26. Połączenie ścianki działowej ze stropem a) lekkiej ścianki działowej b) ściany ogniowej Skala 1:10

1. Ściana działowa2. Ściana konstrukcyjna3. Łącznik LP 304. Impregnowana listwa

drewniana5. Pianka montażowa

Rys. 3.3.27. Schemat połączenia lekkiej ściany działowej ze ścianą konstrukcyjną Skala 1:10

39

52

1

115

a)

2

1

4

3

≥30

≤

30

b)

1425

2

3 1

≥ 30

2

6

5 1

2

3 1

4

5

≥ 30≤ 30 1. Ściana działowa2. Ściana konstrukcyjna3. Profil stalowy4. Blacha mocująca5. Materiał odkształcalny

(ogniotrwały)6. Uszczelnienie

Rys. 3.3.28. Schemat połączenia ogniowej ściany działowej ze ścianą konstrukcyjną Skala 1:10

3.4. Nadproża

Otwory okienne i drzwiowe przekrywane są belkami nadprożowymi. W ścianach murowanych z bloczków YTONG można zastosować kilka typów nadproży:

Prefabrykowane belki nadprożowe ze zbrojonego be-tonu komórkowego YTONG YNBelki o szerokości 200, 240, 300, 365 mm służą do prze-krywania otworów o szerokości do 1,75 m znajdujących się w ścianach konstrukcyjnych. Długość oparcia nad-proża na murze wynosi:200 mm – dla nadproży otworów o szerokości ≤ 1,50 m250 mm – dla nadproży otworów o szerokości > 1,50 m.

Nadproże zespolone z wykorzystaniem prefabrykatów YTONG YFNadproże składa się z prefabrykowanego pasa dolne-go ze zbrojonego betonu YTONG zwanego prefabryka-tem nadproża zespolonego oznaczonym symbolem YF, oraz z ułożonych na nim bloczków YTONG. Prefabryka-ty nadproża zespolonego mają wysokość 124 mm oraz szerokość 115 mm i 175 mm. W zależności od grubo-ści ściany ustawia się jeden, dwa lub trzy prefabrykaty obok siebie. Pełną nośność nadproże uzyskuje dopiero po przemurowaniu warstwą bloczków.Długość oparcia nadproży nie może być mniejsza niż 200 mm.

Nadproża zespolone przekrywające otwory o szero-kości większej niż 1,10 m w trakcie budowy wymagają podparcia w środku ich rozpiętości oraz zwiększenia długości oparcia do 250 mm.

Nadproża jako elementy prefabrykowane w kształt-kach YTONG USzerokość otworów przekrywanych takimi nadprożami nie powinna przekraczać 2,5 m. Głębokość oparcia nad-proża nie powinna być mniejsza niż 200 mm przy sze-rokości przekrywanego otworu do 1,50 m oraz 250 mm przy większych szerokościach otworu. W przypadku wykonywania nadproża w ścianie zewnętrznej, kształtki U należy ocieplić od strony zewnętrznej budynku war-stwą styropianu lub wełny mineralnej.Z uwagi na ciężar ponad 100 kg prefabrykaty te powinny być montowane za pomocą żurawia.

Nadproża betonowane na miejscu wbudowania w kształtkach YTONG UNadproża żelbetowe w szalunku traconym z kształtek YTONG U wykonuje się przy większych szerokościach przekrywanych otworów, tzn. powyżej 2,5 m. Długość oparcia belek nadprożowych na ścianach z bloczków YTONG nie może być mniejsza niż 200 mm.

40

≥ 200(250)

≥ 200(250)

150

250

200

200

250

150 15 365 5

belka nadprożowa YN

WIDOK

PRZEKRÓJ

Rys. 3.4.1. Nadproże okienne z prefabrykowanej ze zbrojonego betonu komórkowego belki nadprożowej YTONG YN o wysokości 250 mm i szerokości równej grubości ściany jednorodnej, stosowane do przekrywania otworów o maksymalnej szerokości 1,75 m Skala 1:20

115

115

200

125

175 175

200

125

365

175

200

125

200

115 175

200

125

300

115 175 115

200

125

400

115 115

200

125

240

200

125

175 175

15 365 5

≥ 200(250)

≥ 200(250)

200

7520

020

01 2

5

prefabrykat nadproża zespolonego YF

prefabrykatnadproża

zespolonego YF

gładkie bloczki YTONGmurowane z wypełnioną

spoiną pionową

WIDOK

PRZEKRÓJ

Rys. 3.4.2. Nadproża zespolone z bloczków YTONG i prefabrykowanych belek YTONG YF ze zbrojonego betonu komórkowego Skala 1:20

41

115

115

200

125

175 175

200

125

365

175

200

125

200

115 175

200

125

300

115 175 115

200

125

400

115 115

200

125

240

200

125

175 175

15 365 5

≥ 200(250)

≥ 200(250)

200

7520

020

01 2

5

prefabrykat nadproża zespolonego YF

prefabrykatnadproża

zespolonego YF

gładkie bloczki YTONGmurowane z wypełnioną

spoiną pionową

WIDOK

PRZEKRÓJ

Rys. 3.4.3. Zespolone nadproże okienne z prefabrykatów YTONG YF ze zbrojonego betonu komórkowego o wysokości 125 mm, nad-murowanych bloczkami YTONG, stosowane do przekrywania otworów o maksymalnej szerokości 2,50 m Skala 1:20

42

a)

b)

200(250)

6530 , 4 0)

(3 0 0

≤ 6 00(≤ 5)00

0≤ 25 0

0n x 6 0 (500)

200(250)

6530 , 4 0)

(3 0 0

≤ 6 00(≤ 500)

0≤ 25 0

n0x 6 0 (500)

200

(250)

15 365 5

200

(250

)20

020

020

0 ≥ 200(≥ 250)

≥ 200(≥ 250)

≤ 1350(≤ 2000)

prefabrykat żelbetowego nadproża wykonanego

z dociepleniem w kształtce YTONG U

WIDOK

PRZEKRÓJ

Rys. 3.4.5. Prefabrykaty wykonanych w kształtkach YTONG U nadproży żelbetowych z dociepleniem wełną mineralną grubości 4 cm: a) podpierane obustronnie na murze b) z wypuszczonym jednostronnie zbrojeniem do oparcia na słupku żelbetowym Skala 1:20

Rys. 3.4.4. Nadproże okienne w kształtkach YTONG U wykonane jako kompletny prefabrykat nadprożowy do przekrywania otworów o maksymalnej szerokości 2,00 m Skala 1:20

43

Szerokie filary międzyokienne lub międzydrzwiowe wyko-nuje się z bloczków YTONG podobnie jak pozostałe ściany zewnętrzne. Kiedy filar ma zbyt małą szerokość, aby wy-konany z bloczków YTONG mógł przenieść przypadające na niego obciążenie, wykonuje się go jako słup żelbetowy wylewany w kształtkach U lub z odpowiednio przyciętych bloczków ściennych, które pełnią rolę szalunku tracone-go. Belka nadprożowa ma w takim przypadku długość liczoną do krawędzi słupka żelbetowego. Do połączenia ze zbrojeniem sąsiedniego nadproża służy wypuszczone z czoła belki nadprożowej zbrojenie w postaci pętli.

Przy większej szerokości otworu lub kiedy projektuje się nadproża ciągłe przekrywające dwa lub więcej otwo-rów, kształtki U stanowią szalunek tracony w którym układa się zbrojenie nadproża betonowego wylewanego na budowie. W celu wzmocnienia oparcia długiej bel-ki nadprożowej można wprowadzić słupki żelbetowe, przejmujące obciążenie nadproża. Słupki takie wyko-nuje się po obu stronach ościeża okiennego w szalunku z kształtek U. Pionowe pręty zbrojeniowe słupków po-winny być wypuszczone w górę dla połączenia z wyle-waną nad nimi belką nadprożową.

Rys. 3.4.6. Żelbetowe słupki wzmacniające oparcie belki nadprożowej w ościeżach okna i filar międzyokienny wykonane w kształtkach YTONG U

44

200

200

(250

)

15 365 5

dociepleniewełną

mineralnągrubości 4 cm

elementdocieplenia

wieńca

≥ 250≥ 250200 200

≥ 250

365

≥ 250

≥ 250 ≥ 250200 200

200

200

(250

)

RZUT

WIDOK

PRZEKRÓJ

UKŁADZBROJENIA

≥ 200(250)

≥ 200(250)

200

200

(250

)

200

200

(250

)

15 365 5

≥ 200 ≥ 200

≥ 400

365

RZUT

WIDOK

PRZEKRÓJ

UKŁADZBROJENIA

Rys. 3.4.7. Zastosowanie w ścianie zewnętrznej prefabrykatu nadprożowego w kształtkach YTONG U z wypusz-czonym zbrojeniem, opartego na żelbetowym słupku wykonanym w kształtkach YTONG U Skala 1:20

Rys. 3.4.8. Wylewane na budowie w szalunku z prefabryko-wanych kształtek YTONG U żelbetowe nadproże okienne zintegrowane z wieńcem i podpierającymi słupkami żelbetowymi w kształtkach YTONG U Skala 1:20

45

3.5. Stropy

Podstawową funkcją stropu jest przenoszenie obciążenia na ściany, a za ich pośrednictwem – na fundamenty bu-dynku. Stropy dźwigają ciężar własny, obciążenia użytko-we i obciążenia od ścianek działowych. Usztywniają ścia-ny budynku, oddzielają od siebie kondygnacje, tworzą podłoże pod podłogi i posadzki, pełnią funkcje przegród akustycznych i cieplnych między piętrami. W razie poża-ru strop musi zapobiegać rozprzestrzenianiu się ognia na sąsiednie kondygnacje. Szczególnie ważna jest izo-lacja cieplna stropów nad piwnicami i poddaszami użyt-kowymi. Izolacja dźwiękowa ma znaczenie w przypadku stropów oddzielających od siebie pomieszczenia prze-znaczone na pobyt ludzi. W pomieszczeniach wilgotnych stropy powinny być odporne na działanie wilgoci i prze-nikanie pary wodnej.Na obciążenie stropu składają się: obciążenie stałe (cię-żar konstrukcji stropu, warstw izolacyjnych i podłogo-wych, ciężar więźby dachowej, gdy obciąża ona strop nad najwyższą kondygnacją) oraz obciążenie zmienne (ob-ciążenie użytkowe -ludzie i sprzęty oraz ciężar ścianek działowych stojących na stropie). Konstrukcja stropów opiera się na ścianach nośnych bu-dynku lub na ścianach i podciągach. Stropy układa się w kierunku krótszej rozpiętości pomieszczeń.

Rozwiązanie warstw podłogowych na surowym stropie zależy od przeznaczenia pomieszczeń, a warstwy podłogi można stosować w różnych wariantach. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem przy wykańcza-niu surowego stropu jest tzw. podłoga pływająca. Pod-łoga pływająca to wylewka betonowa grubości około 5 cm, wykonana na materiale izolacyjnym (np. na płytach z hydrofobizowanej wełny skalnej). Aby podłoga taka sta-nowić mogła skuteczną izolację termiczną i akustyczną między kondygnacjami wylewka betonowa na materia-le izolacyjnym nie może mieć bezpośredniego styku ze stropem i ścianami. Aby to uzyskać wzdłuż całego obwo-du ścian powinien być zakładany pas izolacji obwodowej o wysokości sięgającej do górnego poziomu wylewki be-tonowej.

Stropy płytowe YTONG ze zbrojonego betonu komórko-wego W systemie YTONG znajdują się prefabrykowane płyty stropowe ze zbrojonego betonu komórkowego. Stropy z płyt YTONG posiadają rozstaw w świetle podpór kon-strukcji nośnej do 750 cm. Układa się je na zaprawie murarskiej YTONG bezpośrednio na murze. Głębokość oparcia płyt na ścianach z bloczków YTONG nie powin-na być mniejsza niż 70 mm i 1/80 długości płyty w świe-tle podpór. Spoiny na styku płyt zbrojone są prętami O/ 8 mm. Szerokość wieńca żelbetowego, w którym ko-twione są pręty zbrojenia styku płyt, powinna być nie mniejsza niż 60 mm. W ścianach zewnętrznych zaleca się zbrojenie spoiny wspornej nad stropem prętami O/ 3 o polu przekroju 100 mm2/m długości ściany.

46

≥ 70

365(400, 300)

240(200)

≥ 70≥ 70

≥ 60

365(400, 300)

3

2

1 5

4

13

2

6

1

1 5

24 32

Rys. 3.5.1. Płyty stropowe YTONG oparte na ścianach z bloczków YTONG Skala 1:20

1. Bloczki YTONG2. Strop YTONG3. Zbrojenie kotwiące płyty stropowe w wieńcu4. Element docieplenia wieńca5. Zbrojenie spoiny wspornej6. Spoina niezbrojona

47

W płytach stropowych YTONG można wykonywać wszel-kiego rodzaju otwory o średnicy poniżej 15 cm i wycię-cia o głębokości mniejszej niż 15 cm, pod warunkiem, że pozostanie nie mniej niż 3/4 przekroju całkowitego

płyty w miejscu wykonania otworu lub wycięcia. Otwory o średnicy powyżej 15 cm i wycięcia o głębokości powy-żej 15 cm wykonuje się przy użyciu stalowych wymia-nów.

Parametry obliczeniowe płyt stropowych P4,4-0,55 nieobciążonych ściankami działowymi

Grubość płyty

d [cm]

Charakterystyczne obciążenie użytkowe p + g2 [kN/m2], bez ciężaru własnego płyt Ciężar własny płyt

g1 [kN/m2]

2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50 5,00 5,50 6,00 6,50 7,00 7,50 8,00

Maksymalne rozpiętości płyt stropowych [m]

15 4,72 4,38 4,10 3,87 3,67 3,50 3,36 3,23 3,11 3,01 2,91 2,82 2,75 1,00

20 5,89 5,58 5,33 5,10 4,86 4,65 4,46 4,30 4,15 4,02 3,90 3,79 3,68 1,34

24 6,91 6,59 6,31 6,08 5,88 5,70 5,50 5,31 5,13 4,98 4,83 4,70 4,58 1,61

30 7,41 7,41 7,04 6,72 6,44 6,19 5,97 5,78 5,60 5,43 5,28 5,14 5,01 2,01

Parametry obliczeniowe płyt stropowych P4,4-0,55 obciążonych ściankami działowymi *

Grubość płyty

d [cm]

Charakterystyczne obciążenie użytkowe p + g2 [kN/m2], bez ciężaru własnego płyt Ciężar własny płyt

g1

[kN/m2]

3,50 3,75 4,00 4,50 5,00 5,50 6,00 6,50 7,00 7,50 8,00

Maksymalne rozpiętości płyt stropowych [m]

15 3,67 3,67 3,67 3,50 3,36 3,23 3,11 3,01 2,91 2,82 2,75 1,00

20 5,02 5,02 4,86 4,65 4,46 4,30 4,15 4,02 3,90 3,79 3,68 1,34

24 6,08 5,98 5,88 5,70 5,50 5,31 5,13 4,98 4,83 4,70 4,58 1,61

30 6,72 6,58 6,44 6,19 5,97 5,78 5,60 5,43 5,28 5,14 5,01 2,01

* Stropów z płyt o grubości < 250 mm i rozpiętości obliczeniowej leff> 5,Om nie można obciążać nienośnymi, lekkimi ścianami działowymi

p - obciążenie zmienne, technologiczneg2 - obciążenie stałe od ciężaru warstw okładzinowych (np.: jastrych, wykładzina dywanowa, terakota podłogowa)g1 - obciążenie stałe od ciężaru własnego płyt (w zależności od grubości płyty)

Wymagana smukłość elementów:

a) dla płyt stropowych obciążonych nienośnymi, lekkimi ściankami działowymi leff/heff ≤27b) w pozostałych przypadkach leff/heff ≤ 35

leff - obliczeniowa, efektywna rozpiętość płyty [m] leff = ln + 0,5 aheff - obliczeniowa, efektywna grubość płyty [m] heff = d - 0,02 mln - rozpiętość w świetle podpór [m]a - głębokość podparcia [m]d - grubość płyty [m]

48

≥ 80

365(400, 300)

240(200)

≥ 80≥ 80

23

4

2

1 6

5 8

4

3

1 6

5 2

14

2

7

365(400, 300)

Rys. 3.5.2. Strop gęstożebrowy oparty na ścianach z bloczków YTONG Skala 1:20

1. Bloczki YTONG2. Prefabrykowana belka stropowa3. Pustak stropowy4. Zbrojenie kotwiące belki stropowe w wieńcu5. Element docieplenia wieńca6. Zbrojenie spoiny wspornej7. Spoina niezbrojona8. Podkładka z materiału odkształcalnego

Stropy gęstożebroweStropy gęstożebrowe składają się z prefabrykowanych belek i wypełniających przestrzeń pomiędzy belka-mi pustaków. Na ułożony strop wylewana jest płyta betonowa z warstwą nadbetonu ponad pustakami, tworząca wzdłuż belek żebra nośne. Prostopadle do belek stropu wykonuje się tzw. żebra rozdzielcze, któ-

re usztywniają strop i zapobiegają jego “klawiszowa-niu”. Głębokość oparcia belek stropowych na ścianie z bloczków YTONG powinna być zgodna z wymagania-mi technicznymi zastosowanego stropu, jednak nie mniejsza niż 80 mm. Dodatkowe zbrojenie kotwiące z wieńcem powinno wchodzić w strop na głębokość 1/4 rozpiętości stropu.

49

Belkowe stropy drewniane Ekonomiczna rozpiętość belek w stropie drewnianym nie powinna przekraczać 6,00 m a ich ugięcie 1/300 rozpiętości. Rozstaw osiowy belek wynosi 60-90 cm. Długość oparcia belki na murze powinna być równa co najmniej jej wysokości. Belki stropów drewnianych opiera na wieńcu żelbetowym wykonanym w kształt-kach U. Co 2,0 do 2,5 m belki należy łączyć ze ścia-

ną łącznikami z blachy zamocowanymi do wieńca. Ze względu na dość znaczne ugięcia belek drewnianych pod stropami o rozpiętości powyżej 4,50 m krawędź kształtki U należy sfazować o ok.5 mm, co pozwoli uniknąć krawędziowego nacisku belki na beton komór-kowy. Końce belek drewnianych zabezpiecza się przed zawilgoceniem poprzez owinięcie papą z pozostawio-nym odkrytym czołem belki.

365(400, 300)

240(200)

2

365(400, 300)

3

2

1 5

4 7

6

2

1

7

3

2

1 5

4 7

Rys. 3.5.3. Drewniany strop belkowy oparty na ścianach z bloczków YTONG Skala 1:20

1. Bloczki YTONG2. Drewniane belki stropowe3. Blacha kotwiąca belkę do wieńca4. Podkładka z papy5. Papa izolacyjna wokół końców belek6. Element docieplenia wieńca7. Wieniec żelbetowy w sfazowanej kształtce YTONG U

50

Stropy z betonowych płyt kanałowychAby uniknąć oparcia betonowych płyt bezpośrednio na ścianie z betonu komórkowego zaleca się przed opar-ciem stropu wykonanie wieńca betonowego wylanego w kształtkach U, sfazowanych o ok.5 mm. Za głębo-kość oparcia płyty na ścianie (min.80 mm) przyjmu-je się wielkość oparcia na warstwie betonu zwykłego

(bez grubości kształtki U). W ścianach zewnętrznych kształtki U powinny mieć od strony zewnętrznej zało-żone ocieplenie. Na ścianie wewnętrznej warstwę betonu zwykłego pod płyty stropowe układa się bezpośrednio na ostatniej warstwie bloczków YTONG. Zbrojenie warstwy betonu pod płytami stropowymi wykonuje się z 2 prętów Ø 8.

≥ 80

365(400, 300)

240(200)

≥ 80≥ 80

≥60

32

1 5

24

3

27

1 5

4

365(400, 300)

13

2

6

8

Rys. 3.5.4. Strop z płyt kanałowych oparty na ścianach z bloczków YTONG Skala 1:20

1. Bloczki YTONG2. Strop z płyt kanałowych3. Zbrojenie kotwiące płyty stropowe w wieńcu4. Element docieplenia wieńca5. Zbrojenie spoiny wspornej6. Spoina niezbrojona7. Podkład żelbetowy w sfazowanej kształtce YTONG U8. Podkład żelbetowy

51

wymian z kształtowników stalowych do podwieszenia płyt

stropowych przy kominie

balkon z płyt YTONGopartych na ścianach

poprzecznych

płyty stropowe YTONG

balkon z płyt przewieszonych wspornikowo (maks. wysięg 1,5 m poza wieniec stropu)

element docieplenia wieńca YTONG(prefabrykowany bloczek połączony

z wełną mineralną)

Rys. 3.5.5. Zastosowanie płyt stropowych YTONG w domu jednorodzinnym

52

b

≤ 2b

b

otwór w str pieo

stalowe wymiany z kątowników

tws

pi

oór w

troe

i

przewiesze

en

k

wsporni owe

.

maks1,5

m

stalowa rama H z kątowników

taśma z wełny mineralnej

płyta stropowa

Rys. 3.5.6. Rozwiązanie otworu w stropie z płyt YTONG z zastosowaniem stalowych wymianów z kątowników opartych na sąsied-nich płytach stropowych

Rys. 3.5.7. Rozwiązanie otworu w stropie z płyt YTONG z zastosowaniem stalowej ramy typu H opartej na ścianach nośnych lub podciągach

53

365(400, 300)

75 40

365(400, 300)

65 (60)

a) b)

a)

d)b) c)

dodatkowepręty

poszerzonegowieńca

dodatkowepręty

poszerzonegowieńca

Rys. 3.5.8. Schematy rozwiązania termoizolacji wieńca żelbetowego stropu płytowego w ścianach z bloczków YTONG: a) zastosowanie elementu docieplenia wieńca YTONG b) zastosowanie zewnętrznej płyty docieplającej Skala 1:20

Rys. 3.5.9. Schematy rozwiązania poszerzonego wieńca stropu gęstożebrowego nad połączeniem „na dotyk” ścian z bloczków YTONG (wewnętrznej ściany nośnej z zewnętrzną): a) przekrój poprzeczny stropu przy ścianie zewnętrznej b) rzut stropu z układem zbrojenia poszerzonego wieńca c) przekrój podłużny stropu przy ścianie wewnętrznej d) rzut połączenia ścian z układem bloczków YTONG

365(400, 300)

75 40

365(400, 300)

65 (60)

a) b)

a)

d)b) c)

dodatkowepręty

poszerzonegowieńca

dodatkowepręty

poszerzonegowieńca

54

Ograniczenie ugięć stropów Ugięcia stropów to odkształcenia, które powinno się ograniczać zgodnie z wymaganiami użytkowymi bu-dynku już na etapie projektowania. Ugięcia stropów mogą powodować powstawanie zary-sowań na ścianach wypełniających układy konstrukcyj-ne. Zarysowania takie mogą pojawiać się na wszystkich typach ścian murowanych, wykonanych zarówno z ce-ramiki jak i z bloczków z betonu komórkowego.Przy ugięciach stropów zbliżonych do dopuszczalnych zabezpieczenie ścian wypełniających przed zarysowa-niem można wykonać poprzez całkowite oddylatowanie ścian od konstrukcji nośnej. Zabieg ten nie zawsze jest skuteczny gdyż ściany pod własnym ciężarem zaczynają pracować jak tarcze ścienne podparte na stropie w rejo-nie słupów konstrukcyjnych. Przy niekorzystnym rozkła-dzie ścian i występujących w nich otworów drzwiowych i okiennych powstają zarysowania, najczęściej w stre-fach nadproży. Intensywny rozwój programów kompu-terowych do obliczeń statycznych stropów oraz rozwój technik zbrojenia stropów, zwłaszcza na ścinanie, do-prowadził do stosowania w praktyce stropów o coraz większej smukłości (stosunku rozpiętości obliczeniowej do wysokości przekroju), których ugięcia rzeczywiste zbliżone są do wartości dopuszczalnych przez normy.

W niemieckiej praktyce budowlanej prowadzono wie-loletnie obserwacje zarysowań ścian wypełniających o różnej konstrukcji, wykonywanych na stopach. Ze-brane doświadczenia doprowadziły do normatywnego ograniczenia smukłości stropów przeznaczonych do zabudowy działowymi ścianami wypełniającymi. Dla takich stropów, niezależnie od konstrukcji ścian wypeł-niających, stosunek rozpiętości stropu – Li [m] do uży-tecznej wysokości przekroju (grubości stropu) – d [m] powinien spełniać warunek: Li

2/d ≤ 150Spełnienie powyższego warunku odnoszącego się do stropów swobodnie podpartych, ogranicza problem za-rysowań ścian do minimum. Pojawianie się rys powinno być wówczas zjawiskiem sporadycznym nie stwarzają-cym istotnego problemu dla Inwestora.

3.6. Stropodachy, tarasy, balkony

Stropodachy, to przekrycia budynku, które pod wzglę-dem konstrukcyjnym i funkcjonalnym pełnią jednocze-śnie funkcję stropu i dachu. Stropodachy przenoszą ob-ciążenia od śniegu i wiatru oraz zabezpieczają wnętrze budynku przed opadami atmosferycznymi i wahaniami temperatury.

Ze względu na konstrukcję, układ warstw i fizykę bu-dowli stropodachy dzielimy na:

• Stropodachy wentylowane – Stropodachy, w których stropy z ociepleniem oddzielone są od warstwy po-krycia zewnętrznego przestrzenią wentylowaną. Jest to konstrukcja najbardziej niezawodna i korzystna z punktu widzenia fizyki budowli i komfortu użytko-wego pod stropodachem.

– Kanalikowe – Nad materiałem termoizolacyjnym wykonywane są kanaliki np. poprzez ułożenie na warstwie termoizolacji blachy trapezowej jako pod-kładu pod wylewkę wierzchnią.

– Szczelinowe – Nad materiałem termoizolacyjnym tworzy się szczeliny przez rozdzielenie płyt dacho-wych i termoizolacji (np. z ułożonych bezpośrednio nad termoizolacją betonowych płyt korytkowych).

– Dwudzielne – Stropodachy z niską przestrzenią przełazową, utworzoną przez płaski dach z pokry-ciem nad stropem, na którym rozłożona jest ter-moizolacja. Konstrukcja górnej połaci stropodachu dwudzielnego może być wykonana z płyt korytko-wych ułożonych na ceglanych ściankach ażurowych lub w postaci lekkiej konstrukcji drewnianej bądź stalowej poszytej sklejką wodoodporną.

• Stropodachy pełne (bez wentylacji) – Stropodachy, w których wszystkie warstwy szczelnie do siebie przy-legają, bez szczelin lub kanalików umożliwiających przepływ powietrza.

– Stropodachy o tradycyjnym układzie warstw – Hy-droizolacja stanowi wierzchnią warstwę stropoda-chu, a pod warstwą ocieplenia z wełny mineralnej lub ze styropianu znajduje się paroizolacja zapobie-gająca kondensacji przenikającej przez przegrodę pary wodnej.

– Stropodachy o odwróconym układzie warstw – Hy-droizolacja znajduje się pod warstwą termoizolacji z polistyrenu ekstrudowanego, dzięki czemu nie występuje ryzyko kondensacji pary wodnej, a war-stwa hydroizolacyjna osłonięta jest przed wpływami atmosferycznymi i ryzykiem uszkodzenia mecha-nicznego. Płyty termoizolacyjne pokryte są war-stwą dociskową ze żwiru. Charakterystyczną cechą stropodachów o odwróconym układzie warstw jest spływanie wody opadowej po kilku poziomach.

• Stropodachy odpowietrzane – Odmiana stropoda-chów pełnych, w których pod pokrycie papowe zało-żona jest np. perforowana papa podkładowa. Dzięki perforacjom papa umożliwia likwidację powstającego nadciśnienia powietrza i pary wodnej, a tym samym likwidację pęcherzy.

Stropodach o dowolnej konstrukcji wykonany na stropie ze zbrojonych płyt z betonu komórkowego YTONG ma tę zaletę, że łączy funkcję konstrukcyjną z właściwościami termoizolacyjnymi betonu komórkowego, dzięki czemu zmniejsza się grubość dodatkowego docieplenia stro-podachu.

55

Wymogi ogólne dotyczące projektowania stropodachówPrzy odwodnieniu wewnętrznym koryta spustowe po-winny być odsunięte co najmniej 1 m od przyległych do stropodachu ścian, a wypłaszczenie przy leju wpusto-wym musi mieć średnicę 1 m.W stropodachu bez attyki z odwodnieniem wewnętrz-nym, o spadku do 3°, krawędź powinna być podniesiona co najmniej 10 cm powyżej poziomu warstwy ochronnej ze żwiru – lub jeżeli jej nie ma, powyżej papy nawierzch-niowej.W stropodachach z attyką, ze względu na znaczne wa-hania temperatury wpływające na zmianę długości ele-mentów, attyki murowane należy zbroić, a attyki beto-nowe dylatować w odstępach 5 m.Powierzchnia otworów wentylacyjnych w wentylowa-nych stropodachach dwudzielnych powinna wynosić 1/500 powierzchni rzutu. Cała powierzchnia powinna być wentylowana równomiernie, a otwory wentylacyjne umieszczone na przeciwległych stronach.Wysokość przestrzeni powietrznej w najniższym punk-cie musi wynosić minimum 10 cm. Należy dążyć do uzy-skania wysokości znacznie większych i spadku połaci co najmniej 5° (około 9%).

Tarasy – Stropodachy tarasowe najczęściej wykonywane są jako stropodachy pełne o tradycyjnym lub o odwró-conym układzie warstw z dodaną dodatkową wierzch-nią warstwą użytkową. Wentylowane stropodachy dwu-dzielne rzadko są projektowane jako tarasy z powodu swojej znacznej wysokości, która przy wyrównaniu po-ziomu użytkowego tarasu i przyległego wnętrza powo-dowałaby obniżenie poziomu sufitu w pomieszczeniachpod tarasem o około 1 m.Konstrukcja warstw w tarasach musi uwzględniać występujące tam obciążenia. Dla tarasów w budyn-kach mieszkalnych wytrzymałość wynosi co najmniej 20 MPa.Przy odwodnieniu na zewnątrz ograniczenie tarasu sta-nowi balustrada. Słupki balustrady powinny być moco-wane na zewnątrz uszczelnionej powierzchni tarasu, a jeżeli jest to niemożliwe, należy zastosować mocowa-nie z kołnierzami uszczelniającymi. Przy odwodnieniu wewnętrznym ograniczeniem tarasu jest mur attykowy – balustradę mocować można do betonowego elementu zabezpieczającego attykę.

Balkony – Wspornikowo wysunięte poza lico ściany be-tonowe płyty stropowe powinny być ocieplone termo-izolacją o grubości co najmniej 5 cm. Ze względu na możliwość przemarzania przewieszenie płyty stropo-wej nie powinno przekraczać dwukrotnej grubości płyty stropowej.Oparcie na ścianie zewnętrznej wspornikowo wysu-niętych płyt stropowych YTONG umożliwia wykonanie balkonu bez powstania na styku ze ścianą zewnętrzną

mostka cieplnego. Wspornikowe wysunięcie płyt YTONG poza obrys budynku możliwe jest do 1,50 m. Rozwiąza-nie to wymaga zastosowania na odcinku balkonu wień-ca podstropowego, zapewniającego ciągłość wieńca ob-wodowego występującego w płaszczyźnie stropu.Najbardziej niezawodne mocowanie balustrady na bal-konach polega na mocowaniu jej od spodu płyty balko-nowej, ponieważ nie koliduje to z warstwami wykończe-niowymi powierzchni balkonu.

56

nawiew wentylacyjny

płyty dachoweYTONG

hydroizolacja

płyty dachowe YTONG

termoizolacjaz wełny

mineralnej

nawiewwentylacyjny

płyty dachowe YTONG

termoizolacja z wełny mineralnej

ściana zewnętrzna z bloczków YTONG

paroizolacja

drewnianakonstrukcjastropodachu

poszycie z płyty drewnopochodnej

hydroizolacja z papy termozgrzewalnej

attykaz bloczków

YTONG

otwory wentylacyjne o powierzchni 1/500

rzutu stropodachu

czapa betonowa zabezpieczająca wywiniętą na attykę izolację przeciwwodną (hydroizolację)

zbrojona spoina wsporna

żelbetowy wieniec w sfazowanej

kształtce YTONG U

przekładka ślizgowa z papy bitumicznej

Rys. 3.6.1. Dwudzielny stropodach wentylowany z odwodnieniem wewnętrznym i attyką z bloczków YTONG; konstrukcja stropo-dachu drewniana, oparta na stropie z płyt YTONG

Rys. 3.6.2. Dwudzielny stropodach wentylowany z attyką z bloczków YTONG i drewnianą konstrukcją opartą na stropie z płyt YTONG Skala 1:20

Rys. 3.6.3. Dwudzielny stropodach wentylowany z przewie-szonym okapem i drewnianą konstrukcją opartą na stropie z płyt YTONG Skala 1:20

57

min

.100

100

hydroizolacja na warstwie spadkowej

płyty dachowe YTONG

dociskowa warstwa żwirowa

termoizolacja z polistyrenu ekstrudowanego

paroizolacjana warstwie spadkowej

termoizolacja

płytydachoweYTONG

hydroizolacjaz betonową war-stwą dociskową

i wykończeniową

balustrada mocowana do betonowej czapy dociskowej

betonowa warstwa spadkowa

ściana zewnętrzna z bloczków YTONG

płyty dachowe YTONG

termoizolacjaz polistyrenu

ekstrudowanego

hydroizolacja z papy termozgrzewalnej

żwirowa warstwa dociskowa na włókninie filtrującej

attykaz bloczków YTONG

czapa betonowa zabezpieczająca wywiniętą na attykę izolację przeciwwodną (hydroizolację)

Rys. 3.6.4. Stropodach pełny o odwróconym układzie warstw z odwodnieniem wewnętrznym i attyką z bloczków YTONG; kon-strukcja stropodachu wykonana na stropie z płyt dachowych YTONG

Rys. 3.6.5. Stropodach pełny o odwróconym układzie warstw na przewieszonym stropie z płyt dachowych YTONG i z attyką z bloczków YTONG Skala 1:20

Rys. 3.6.6. Taras - stropodach pełny o tradycyjnym układzie warstw na stropie z płyt dachowych YTONG i z attyką z bloczków YTONG Skala 1:20

58

d-1

51 5

d≥ 20

pręt stalowy 6÷8 Ø

prętzbrojeniowy

pręt stalowy 6÷8 Ø

prętzbrojeniowy

≥ 20a)

b)

łącznikśrubowy

łącznikstalowy

płytadachowa

5 1 368 7

2 4

d-1

51 5

d≥ 20

pręt stalowy 6÷8 Ø

prętzbrojeniowy

pręt stalowy 6÷8 Ø

prętzbrojeniowy

≥ 20a)

b)

łącznikśrubowy

łącznikstalowy

płytadachowa

5 1 368 7

2 4

Rys. 3.6.7. Stropodach budynku halowego o konstrukcji żelbetowej z obudową z płyt dachowych i bloczków ściennych YTONG

Rys. 3.6.8 . Mocowanie płyt dachowych YTONG do konstrukcji żelbetowej:

a) zastosowanie łączników systemowych - przekrój podłużny

b) zastosowanie łączników śrubowych - przekrój poprzeczny

Skala 1:20

Rys. 3.6.9. Połączenie płyt dachowych YTONG z konstrukcją żelbetową za pomocą zbrojenia - przekrój podłużny i poprzeczny względem kierunku rozpięcia płyt Skala 1:20

1. Płyty dachowe YTONG łączone z konstrukcją za pomocą zbrojenia

2. Ściana z bloczków YTONG3. Dźwigar żelbetowy4. Słup żelbetowy5. Pręty kotwiące Ø 6÷86. Łącznik skrajnych płyt dachowych7. Stropodach odwrócony z wewnętrznym

odwodnieniem i żwirową warstwą dociskową8. Obróbka blacharska attyki

59

d- 1

010

d

60

≥ 20

markastalowa

prętzbrojeniowy

markastalowa

prętzbrojeniowy

≥ 20

b)

a)

łącznikśrubowy

łącznikstalowy

płytadachowa

3 157

2

4

6

Rys. 3.6.10. Stropodach budynku halowego o konstrukcji stalowej z obudową z płyt dachowych i bloczków ściennych YTONG

Rys. 3.6.11. Mocowanie płyt dachowych YTONG do konstrukcji stalowej:

a) zastosowanie łączników systemowych - przekrój podłużny

b) zastosowanie łączników śrubowych - przekrój poprzeczny

Skala 1:20

Rys. 3.6.12. Połączenie płyt dachowych YTONG z konstrukcją stalową za pomocą zbrojenia - prze-krój podłużny i poprzeczny względem kierunku rozpięcia płyt Skala 1:20

1. Płyty dachowe YTONG2. Ściana z bloczków YTONG3. Rama stalowa4. Stalowy wspornik okapowy na przedłużeniu dźwigara5. Łącznik stalowy6. Kotwienie ściany za pomocą łączników stalowych7. Stropodach wentylowany kanałowo, z blachy

trapezowej

d- 1

010

d

60

≥ 20

markastalowa

prętzbrojeniowy

markastalowa

prętzbrojeniowy

≥ 20

b)

a)

łącznikśrubowy

łącznikstalowy

płytadachowa

3 157

2

4

6

60

7 6 321

5

4

maksymalny wysięg ≤ 1,5 m 3

4

51

762

przewieszenie płyt stropowych przerywa prowadzenie wieńca

obwodowego na jednym poziomie

pod płytami stropowymi wykonać należy wieniec

podstropowy

Rys. 3.6.13. Taras z brzegowym odwodnieniem rynnowym wykonany w formie stropodachu pełnego na płytach stropowych YTONG - przekrój prostopadły do kierunku rozpięcia płyt stropowych Skala 1:10

1. Bloczki YTONG2. Płyty stropowe YTONG3. Zbrojenie w spoinach płyt stropowych4. Żelbetowy wieniec z dociepleniem

w kształtce YTONG U5. Element docieplenia wieńca YTONG6. Zbrojona warstwa spadkowa z betonu7. Paroizolacja

7 6 321

5

4

maksymalny wysięg ≤ 1,5 m 3

4

51

762

przewieszenie płyt stropowych przerywa prowadzenie wieńca

obwodowego na jednym poziomie

pod płytami stropowymi wykonać należy wieniec

podstropowy

Rys. 3.6.14. Balkon z brzegowym odwodnieniem rynnowym wykonany na przewieszonych płytach stropowych YTONG - przekrój równoległy do kierunku rozpięcia płyt stropowych Skala 1:10

1. Bloczki YTONG2. Płyty stropowe YTONG3. Zbrojenie w spoinach płyt stropowych4. Kotwienie płyt stropowych w wieńcu5. Żelbetowy wieniec z dociepleniem w kształtce YTONG U6. Betonowa warstwa spadkowa balkonu - beton klasy ≥ B15 o grubości

≥ 40 mm, zbrojony co najmniej siatką z prętów Ø 4,5 co 150 mm7. Izolacja przeciwwodna

61

maksymalny wysięg ≤ 1,5 m

a)

b)

1

3

4

51

76

2

4 5327 6

1. Bloczki YTONG2. Płyty stropowe YTONG3. Zbrojenie w spoinach płyt stropowych4. Kotwienie płyt stropowych w wieńcu5. Żelbetowy wieniec z dociepleniem w kształtce YTONG U6. Betonowa warstwa spadkowa balkonu - beton klasy ≥ B15

o grubości ≥ 40 mm, zbrojony co najmniej siatką z prętów Ø 4,5 co 150 mm

7. Izolacja przeciwwodna

Rys. 3.6.15. Balkon z brzegowym odwodnieniem liniowym wykonany na przewieszonych płytach stropowych YTONG: a) przekrój równoległy do kierunku rozpięcia płyt stropowych b) przekrój prostopadły do kierunku rozpięcia płyt stropowych Skala 1:10

62

≥20

mm

L ≥ 1,5 L

a)

b)

7348

8910

6 1

5

4

4

2

2

2 4

5

7

1. Bloczki YTONG 2. Belka stropu gęstożebrowego 3. Żelbetowa płyta balkonowa 4. Zbrojenie główne płyty balkonowej 5. Żelbetowy wieniec z dociepleniem

w kształtce YTONG U 6. Przycięty na wysokość element

docieplenia wieńca YTONG 7. Termoizolacja wieńca 8. Termoizolacja płyty balkonowej 9. Betonowa warstwa spadkowa10. Izolacja przeciwwodna

Rys. 3.6.16. Balkon z brzegowym odwodnieniem rynnowym wykonany na żelbetowej płycie zintegrowanej ze stropem gęstożebrowym: a) przekrój równoległy do kierunku rozpięcia belek stropowych b) schematyczny rzut zbrojenia płyty balkonowej Skala 1:10

63

3.7. Dachy skośne

Podstawowym zadaniem dachu jest solidne zabezpiecze-nie budynku przed wpływem czynników zewnętrznych.Ze względu na funkcje i związane z nią rozwiązania ar-chitektoniczno-budowlane dachy skośne dzielimy na dachy z poddaszem nieużytkowym i dachy z poddaszem użytkowym. • W dachach z poddaszem nieużytkowym termoizolacja

rozkładana jest na stropie górnej kondygnacji. Wen-tylacja takiego poddasza odbywa się poprzez otwory wlotowe pod okapem dachu i wylotowe w górnej czę-ści ścian szczytowych i pod kalenicą.

• W budynkach nowo wznoszonych dachy najczęściej projektowane są z poddaszami użytkowymi. W da-chach z poddaszem użytkowym termoizolacja umiesz-czana jest w grubości połaci dachowej. Współczynnik przenikania ciepła dla połaci ocieplonych dachów skośnych nie powinien być większy niż 0,3 W/(m2⋅K), co oznacza, że grubość materiału termoizolacyjnego nie powinna być mniejsza niż 18-20 cm. Układ warstw w ocieplonej połaci dachu powinien zabezpieczać wnętrze przed opadami atmosferycznymi i wahania-mi temperatury, a ponadto powinien chronić więźbę dachu i termoizolację przed ryzykiem zawilgocenia na skutek kondensacji przenikającej od strony wnętrza pary wodnej. Prawidłowe zaprojektowanie termoizo-lacji, warstwy wstępnego krycia, szczelin wentyla-cyjnych i innych elementów składowych ocieplonej połaci jest możliwe w wielu wariantach uzależnionych od takich czynników jak wysokość krokwi, nachylenie połaci dachowych, rozwiązanie wentylacji połaci, itd. Aby zablokować napływ pary wodnej w ocieplonych połaciach od strony wnętrza stosuje się paroizolację.

Alternatywą dla tradycyjnego sposobu ocieplenia po-łaci dachu jest zastosowanie płyt dachowych YTONG ze zbrojonego betonu komórkowego, które powodują, że wykonana z nich połać dachowa ma podobne pa-rametry termoizolacyjne i bezwładność cieplną jak ściany zewnętrzne na niższych kondygnacjach.

Dachy w systemie YTONG wykonywane są ze zbrojonych płyt dachowych układanych równolegle lub prostopadle do kalenicy. • Płyty dachowe równoległe do kalenicy, oparte na ścia-

nach poprzecznych i szczytowych, najczęściej układa się na styk z wieńcem podłużnych ścian zewnętrznych lub z wieńcem na ściance kolankowej (dachy bezoka-powe). Na ścianie szczytowej płyty dachowe mogą być układane równo z jej krawędzią lub być przewieszone poza tą krawędź.

W przypadku ułożenia płyt równolegle do kalenicy, górna część dachu, powyżej stropu nad pomiesz-czeniami użytkowymi poddasza, może być wykonana w sposób tradycyjny, jako konstrukcja drewniana.

Płyty dachowe układane równolegle do kalenicy mogą być opierane na żelbetowych wieńcach wykonanych w szalunku z kształtek U lub bezpośrednio na ścianach z bloczków, z zachowaniem oparcia płyt na co naj-mniej 70 mm i 1/80 długości płyty. Wykonanie wieńców w kształtkach U umożliwia zakotwienie w nich prętów zbrojących spoiny między płytami dachowymi.

Okapy w dachach wykonanych z płyt dachowych YTONG, ułożonych równolegle do kalenicy wykonuje się z za-stosowaniem stalowych wsporników zakotwionych w podpierających ścianach poprzecznych.

• Przy prostopadłym do kalenicy ułożeniu płyt dacho-wych, gdy występują znaczne rozporowe siły poziome, murowane ścianki kolankowe wymagają wzmocnie-nia słupkami żelbetowymi.

Na płytach dachowych YTONG (na górnej ich powierzch-ni) układa się izolację paroszczelną oraz prostopadle do kalenicy (zgodnie z kierunkiem spadku dachu) drewnia-ne kontrłaty, które mocuje się do płyt metalowymi łącz-nikami o rozstawie co 0,5-0,6 m. Pomiędzy kontrłatami układa się izolację termiczną ze styropianu lub wełny mineralnej i przybija łaty prostopadle do kierunku spad-ku dachu. Do łat mocuje się pokrycie dachowe np. w po-staci dachówek ceramicznych lub blachodachówki. W płytach dachowych YTONG możliwe jest wykonywanie wszelkiego rodzaju otworów o średnicy poniżej 15 cm i wycięć o głębokości mniejszej niż 15 cm, pod warun-kiem, że pozostaje nie mniej niż 3/4 przekroju całko-witego płyty w miejscu wykonania otworu czy wycięcia. Otwory o średnicy powyżej 15 cm i wycięcia o głęboko-ści powyżej 15 cm wykonuje się przy użyciu stalowych wymianów, analogicznie jak przy płytach stropowych.

Ścianki kolankowe na poddaszuW nowych budynkach mieszkalnych poddasze ma zazwy-czaj zaprojektowaną murowaną ściankę kolankową pod-noszącą więźbę dachową. Pozwala to wykorzystać na cele użytkowe całą powierzchnię kondygnacji. Ze względu na siły rozporu przenoszone przez więźbę dachową na mur-łatę, ścianka kolankowa powinna mieć dodatkowy wieniec pod murłatą i żelbetowe słupki stężające go z wieńcem stropu. Wykonana w ten sposób rama żelbetowa skutecz-nie chroni ściankę kolankową przed przewróceniem.Ścianki kolankowe poddaszy nieocieplonych należy dzielić dylatacjami co 20 m.Dodatkowy wieniec pod murłatą i stężające słupki betono-we wykonuje się za w szalunku traconym z kształtek U.

Dachy z płyt dachowych w systemie YTONG ze ścianką kolankową wymagają zastosowania konstrukcji żelbe-towej, na którą składają się skośne wieńce na ścianach szczytowych i wewnętrznych ścianach poprzecznych oraz poziomy wieniec ścianki kolankowej z sięgaczami w ścianach poprzecznych, stężony żelbetowymi słupka-

64

mi z wieńcem stropu. Sięgacze w ścianach poprzecznych powinny mieć długość co najmniej 1,5 m. Konstrukcję wykonuje się w szalunku traconym z kształtek U z docie-pleniem w ścianach zewnętrznych.

Na poddaszach bez ścianki kolankowej płyty dachowe są zakończone na wieńcu żelbetowym stropu, ocieplonym elementami docieplenia wieńca YTONG.

6

54 3

7

2

1

8

6

5 9

4 3

7

2

1

1. Ściana zewnętrzna z bloczków YTONG2. Płyty stropowe YTONG3. Wieniec stropu

z elementem docieplenia wieńca YTONG

4. Odwrócone kształtki YTONG U nakrywające murłatę między krokwiami

5. Murłata na papie izolacyjnej, kotwiona do wieńca i docieplona wełną mineralną

6. Krokwie więźby dachowej7. Izolacja termiczna

i akustyczna z miękkiej wełny mineralnej

Rys. 3.7.2. Okap dachu z konstrukcją opartą na poziomie stropu poddasza nieużytkowego Skala 1:20

Rys. 3.7.1. Oparcie drewnianej więźby dachowej na ścianach z bloczków YTONG na poziomie stropu poddasza nieużytkowego

1. Ściana zewnętrzna z bloczków YTONG2. Płyty stropowe YTONG3. Wieniec stropu z elementem docieplenia

wieńca YTONG4. Odwrócone kształtki YTONG U

nakrywające murłatę pomiędzy krokwiami5. Murłata na papie izolacyjnej, kotwiona do

wieńca i docieplona wełną mineralną6. Krokwie więźby dachowej7. Izolacja termiczna i akustyczna z miękkiej

wełny mineralnej8. Folia wstępnego krycia (wiatroizolacja)9. Pokrycie dachówkowe na łatach

i kontrłatach

65

3

4

10

5

6

8

7

11

2

≥ 1,5 m

≤1,

5m

1

4

9

6

b)

a)

9

1

8

3 4

2

56 7

1. Ściana zewnętrzna z bloczków YTONG2. Płyty stropowe YTONG3. Wieniec stropu z elementem docieplenia

wieńca YTONG4. Słupki żelbetowe wykonane

z dociepleniem w szalunku z kształtek YTONG U

5. Wieniec stężający ściankę kolankową z dociepleniem w kształtkach YTONG U

6. Odwrócone kształtki YTONG U nakrywające murłatę między krokwiami

7. Murłata na papie izolacyjnej, kotwiona do wieńca

8. Krokwie więźby dachowej9. Izolacja termiczna

Rys. 3.7.4. Okap tradycyjnego dachu opartego na ściance kolankowej z bloczków YTONG wzmocnionej żelbetową konstrukcją wieńca na słupkach połączonych z wieńcem stropowym: a) rzut fragmentu ścianki kolankowej z rozkładem słupków b) przekrój poprzeczny fragmentu poddasza Skala 1:20

Rys. 3.7.3. Oparcie drewnianej więźby dachowej na ściance kolankowej z bloczków YTONG w budynku z poddaszem użytkowym

1. Ścianka kolankowa z bloczków YTONG szer. 365 mm łączonych na pióro i wpust (bez wypełnionych zaprawą spoin pionowych)

2. Płyty stropowe YTONG 3. Wieniec stropu z elementem

docieplenia wieńca YTONG 4. Słupki żelbetowe wzmacniające

ściankę kolankową

5. Wieniec stężający ściankę kolankową z dociepleniem

6. Kształtki YTONG U 7. Murłata kotwiona do wieńca 8. Krokwie więźby dachowej 9. Izolacja termiczna10. Zakotwienie wieńca ścianki

kolankowej w ścianach szczytowych

11. Tynk wzmocniony siatką w obrębie pasa wieńcowego

66

9

2

8

3

7

4

1

5

6

b)a)

5

6

4

3

2 10

7

11 9

1

5

8

9 102

1. Ściana poprzeczna z bloczków YTONG2. Płyty dachowe YTONG3. Słupki żelbetowe wykonane

z dociepleniem w szalunku z kształtek YTONG U

4. Wieniec stężający ściankę kolankową z dociepleniem w kształtkach YTONG U

5. Skośny wieniec w kształtkach YTONG U stanowiący oparcie płyt dachowych

6. Zakotwienie wieńca ścianki kolankowej w ścianach poprzecznych wykonane w kształtkach U

7. Stalowy wspornik podtrzymujący płyty okapu

8. Pręty kotwiące9. Zbrojenie spoin pomiędzy płytami

dachowymi YTONG

Rys. 3.7.6. Dach z okapem wykonany z płyt YTONG ułożonych równolegle do kalenicy i opartych na ścianach poprzecznych budynku: a) przekrój przez ścianę poprzeczną b) rozwiązanie okapu Skala 1:20

Rys. 3.7.5. Dach z okapem wykonany z płyt YTONG ułożonych równolegle do kalenicy i opartych na ścianach poprzecznych budynku

1. Ściana poprzeczna z bloczków YTONG2. Płyty dachowe YTONG3. Słupki żelbetowe z dociepleniem

w kształtkach YTONG U4. Wieniec stężający ściankę kolankową

z dociepleniem w kształtkach YTONG U

5. Skośny wieniec w kształtkach YTONG U stanowiący oparcie płyt dachowych

6. Zakotwienie wieńca ścianki kolankowej w ścianach poprzecznych

7. Stalowy wspornik podtrzymujący płyty okapu

8. Pręty kotwiące 9. Zbrojenie spoin pomiędzy

płytami dachowymi YTONG10. Izolacja termiczna11. Pokrycie dachówkowe na łatach

i kontrłatach

67

4

3

1

6

2

5

3

4

12

5

6

1. Ściana szczytowa z bloczków YTONG2. Płyty dachowe YTONG3. Skośny wieniec stanowiący oparcie

płyt dachowych wykonany w kształtkach YTONG U

4. Pręty kotwiące Ø 10 mm5. Zbrojenie spoin pomiędzy płytami

dachowymi YTONG6. Gniazda kotwiące wykone na budowie

i wypełnione zaprawą

Rys. 3.7.8. Bezokapowe oparcie płyt dachowych na ścianie szczytowej

Rys. 3.7.7. Okap z płyt dachowych przewieszonych nad ścianę szczytową

1. Ściana poprzeczna z bloczków YTONG2. Płyty dachowe YTONG3. Skośny wieniec żelbetowy4. Element docieplenia wieńca YTONG5. Złącze podłużne płyt6. Zbrojenie spoiny podłużnej płyt

dachowych YTONG kotwione w wieńcu

68

7

7

2

8

1

3

5

6

4

b)a) 9

1

10

8

4

2

11 9

7

23

5

6

1. Żelbetowa ścianka kolankowa zintegrowana z żelbetową płytą stropową

2. Płyty dachowe YTONG3. Żelbetowa płatew kalenicowa4. Stalowa płatew pośrednia5. Żelbetowe złącze kalenicowe6. Łączniki stalowe7. Izolacja termiczna8. Tynk zewnętrzny na siatce

Rys. 3.7.10. Dach z płyt YTONG ułożonych prostopadle do kalenicy: a) oparcie na żelbetowej płatwi kalenicowej b) oparcie w gnieździe żelbetowej ścianki kolankowej i na stalowej płatwi pośredniej Skala 1:20

Rys. 3.7.9. Dach z płyt YTONG ułożonych prostopadle do kalenicy, opartych na płatwiach i żelbetowych ściankach kolankowych

1. Żelbetowa ścianka kolankowa zintegrowana z żelbetową płytą stropową

2. Płyty dachowe YTONG 3. Żelbetowa płatew kalenicowa 4. Płatew pośrednia stalowa

z dwuteownika 5. Żelbetowe złącze kalenicowe 6. Zbrojenie podłużne 7. Zbrojenie spoin między płytami

dachowymi 8. Łączniki stalowe 9. Izolacja termiczna10. Okap z wysuniętych kontrłat11. Pokrycie dachówkowe na łatach

i kontrłatach

69

4. DANE TECHNICZNE SYSTEMU YTONG

4.1. Wytrzymałość murów

Wytrzymałości charakterystyczne i obliczeniowe na ściskanie murów z bloczków YTONG

KlasaWytrzymałość średnia materiału

w stanie suchym [MPa]

Wytrzymałość charakterystycz-na muru na muru na ściskanie fk

[MPa]

Wytrzymałość obliczeniowa muru na ściskanie fk

kategoria A [MPa]

kategoria B [MPa]

PP1,5 2,0 1,1 0,6 0,5

PP2 3,0 1,8 1,0 0,8

PP3 4,5 2,3 1,3 1,0

PP4 6,0 2,8 1,6 1,3

PP5 7,0 3,1 1,8 1,4

Wartość kategorii A - przyjmuje się gdy jakość robót kontrolowana jest przez osobę o odpowiednichkwalifikacjach, niezależną od wykonawcy. W pozostałych przypadkach przyjmuje się wartość dla kategorii B.

4.2. Izolacyjność termiczna

Izolacyjność termiczną ścian należy określać wg. PN-EN ISO 6946: 2004. W obliczeniach izolacyjności termicznej ścian należy przyjmować wartości obliczeniowe współczynnika przewodze-nia ciepła λ W/(m⋅K) wg tabeli:

Rodzaj elementów wg oznaczenia YTONG

Gęstość objętościowa w stanie suchym kg/m3

Obliczeniowa wartość współczynnika przewodzenia ciepła λ*

W/(m⋅K)

PP1,5/0,35 301 ÷ 350 0,095

PP2/0,4 351 ÷ 400 0,110

PP3/0,5 451 ÷ 500 0,140

PP4/0,6 551 ÷ 600 0,160

PP5/0,7 651 ÷ 700 0,200

* współczynnik określony w stanie wilgotności ustabilizowanej

Izolacja cieplna bloczków YTONG

Odmiana

Współczynnik λD10*

[W/(m·K)]

Współczynnik λ**

[W/(m·K)]

Współczynnik przenikania ciepła U [W/m2·K)] i opór cieplny R [(m2·K)/W] dla grubości ścian w mm

50 75 100 115 150 175 200 240 300 365 400

0,35 0,090 0,095 - - - - - - -0,37

2,696 0,30

3,328 0,25

4,012 0,23

4,381

0,4 0,105 0,11 - - - -0,66

1,534 0,57

1,761 0,51

1,988 0,43

2,352 0,35

2,897 0,29

3,488 0,26

3,806

0,5 0,135 0,14 - - - -0,81

1,241 0,71

1,420 0,63

1,599 0,54

1,884 0,44

2,313 0,36

2,777 0,33

3,027

0,6 0,150 0,162,08

0,483 1,57

0,639 1,26

0,795 1,13

0,889 0,91

1,108 0,80

1,264 0,71

1,420 0,60

1,670 0,49

2,045 0,41

2,451 0,38

2,670

0,7 0,195 0,20 - - - -1,09

0,920 0,96

1,045 0,86

1,170 0,73

1,370 0,60

1,670 0,51

1,995 0,47

2,170

*Deklarowany współczynnik przewodzenia ciepła w stanie suchym i temperaturze + 10°C**Współczynnik przewodzenia ciepła określony w stanie wilgotności ustabilizowanej

70

4.3. Klasyfikacja ogniowa

Zabezpieczenia przeciwpożarowe budynków należą do najistotniejszych przedsięwzięć związanych z bezpie-czeństwem użytkowników oraz ochroną obiektów bu-dowlanych i ich zawartości. Typowy przebieg pożaru z udziałem jednostek straży pożarnej wygląda następująco:• początek pożaru: 6 min.• rozpoznanie: 1-3 min.• alarm • przybycie straży pożarnej: 10-15 min.• rozpoczęcie gaszenia: 3-6 min.Jeżeli gaszenie pożaru przez jednostki straży pożarnej rozpocznie się później niż po 20 minutach od zapłonu, zazwyczaj rejon pożaru jest już zniszczony.Pozostałe części budynku powinny być chronione przez odporną ogniowo konstrukcję!Wymogi dotyczące zabezpieczenia przeciwpożarowego są określone w celu nie dopuszczenia do nadmierne-go rozprzestrzeniania się ognia w przypadku pożaru. Zapobiegają one przechodzeniu ognia lub zbyt wyso-kiej temperatury z pomieszczeń ogarniętych pożarem do innych pomieszczeń w budynku, a w szczególności mają zabezpieczać drogi ewakuacyjne.Budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i uży-teczności publicznej zaliczone są do kategorii zagroże-nia ludzi (oznaczenie ZL).Wymagana klasa odporności pożarowej budynku, zali-czonego do kategorii ZL zależy od jego wysokości – im wyższy budynek – tym wyższa jest wymagana odpor-ność pożarowa.Klasę odporności ogniowej i stopień rozprzestrzeniania ognia poszczególnych elementów budynku (ściany, stro-py, itd.) należy dostosować do klasy odporności pożaro-wej budynku (wg. Rozporządzenia”Warunki techniczne jakim odpowiadać powinny budynki i ich usytuowanie” (Dz.U. nr 75/2002, poz.690 wraz ze zmianami).

Odporność ogniową ustala się na podstawie trzech pod-stawowych kryteriów dotyczących: • R – nośności ogniowej – zdolność do zachowania wła-

ściwości konstrukcyjnych (kryteria nośności ognio-wej ściany zewnętrzne powinny spełniać wtedy, jeżeli przegroda jest częścią głównej konstrukcji nośnej),

• E – szczelności ogniowej (w minutach) – zdolność do zapobieżenia przejściu płomieni i gorących gazów,

• I – izolacyjności ogniowej (w minutach) – zdolność do ograniczenia przyrostu temperatury na nie nagrze-wanej powierzchni.

Dla ścian zewnętrznych klasa odporności ogniowej wynosi:• dla budynków klasy “A” – E I 120, R 240,• dla budynków klasy “B” – E I 60, R 120,• dla budynków klasy “C” – E I 30, R 60,• dla budynków klasy “D” – E I 30, R 30,• dla budynków klasy “E” – bez określonych wymagań.Klasa odporności ogniowej dotyczy pasa międzykondy-gnacyjnego wraz z połączeniem ze stropem.Dla ścian wewnętrznych oddzielających mieszkania od dróg komunikacji ogólnej oraz od innych mieszkań kla-sa odporności ogniowej wynosi:– dla budynków niskich i średniowysokich – E I 30,– dla budynków wysokich i wysokościowych – E I 60.Klasa odporności ogniowej ściany oddzielającej segmen-ty budynków jednorodzinnych ZL IV (bliźniaczych, szere-gowych lub atrialnych) powinna wynosić co najmniej – R E I 60.Okładzina zewnętrzna ścian i jej zamocowanie mecha-niczne, a także izolacja termiczna ściany zewnętrznej budynku na wysokości powyżej 25 m od poziomu tere-nu, muszą być wykonane z materiałów niepalnych.W ścianach zewnętrznych budynku wielokondygnacyj-nego powinny być zaprojektowane pasy międzykondy-gnacyjne o wysokości co najmniej 0,8 m lub oddzielenia poziome w formie daszków, gzymsów i balkonów o wy-sięgu co najmniej 0,5 m i odporności ogniowej takiej jak cała ściana.

Klasy odporności ogniowej ścian otynkowanych i nieotynkowanych wykonanych z elementów murowych YTONG:

Grubość ściany (bez tynku) cm

Klasa odporności ogniowej ściany przy poziomie obciążenia określanego jako stosunek obciążeń obliczeniowych do nośności obliczeniowej ściany

O 0,2 0,6 1,0

11,5 EI 120 - - -

17,5 EI 240 REI 240 REI 240 REI 120

24,0 EI 240 REI 240 REI 240 REI 240

30,0 EI 240 REI 240 REI 240 REI 240

36,5 El 240 REI 240 REI 240 REI 240

EI oraz REI - oznaczenia klas odporności ogniowej wg PN-B-02851-1: 1997

71

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej nasze przepisy musiały przejść proces dostosowania ich do wymogów obowiązujących w całej UE. Wynikiem tego procesu było przyjęcie przez Polskę nowej klasyfikacji ogniowej– Euroklas – dla materiałów budowlanych. W obecnej chwili posługujemy się Euroklasami, które odzwier-ciedlają następujące parametry, odnoszące się do po-szczególnych materiałów budowlanych:

Reakcja na ogień A1 brak rozgorzenia, brak wkładu w rozwój pożaru

– jest to Euroklasa wyrobów YTONGA2 brak rozgorzenia, brak wkładu w rozwój pożaruB brak rozgorzenia, bardzo mały wkład w rozwój pożaruC rozgorzenie pomiędzy 10 a 20 minutą, mały wkład

w rozwój pożaruD rozgorzenie pomiędzy 2 a 10 minutą, średni wkład

w rozwój pożaruE rozgorzenie przed upływem 2 minut, duży wkład

w rozwój pożaruF produkty nie klasyfikowane

Zdolność wydzielania dymu (dym jest krajach UE przyczyną ponad 60% zgonów podczas pożarów)s1 mało lub brak dymus2 dość dużo dymus3 znaczące wydzielanie dymu

Uwalnianie płonących kropli (krople powstające przy topnieniu materiału mogą przenosić ogień na inne przedmioty)o1 brako2 kilkao3 dużo

4.4. Izolacyjność akustyczna

Hałas to fale dźwiękowe o określonej częstotliwości i mocy. Można rozróżnić hałasy powietrzne (powstałe przez kontakt z powietrzem) i hałasy kontaktowe (wy-wołane przez kontakt z materiałem).Nadmierny hałas możemy zlikwidować lub zmniejszyć przez eliminację lub wytłumienie drgań w samym źró-dle oraz poprawienie izolacyjności akustycznej przegród w budynku, czyli wyciszenie ścian, stropów, okien i drzwi.

Natężenie dźwiękuNatężenie dźwięku wyraża się w decybelach [dB]. De-cybel jest to stosunek zmierzonego ciśnienia akustycz-nego do progu słyszalności.Dźwięki o jednakowej intensywności, lecz o różnych częstotliwościach nie są jednakowo odbierane przez ucho ludzkie. Dwukrotna zmiana głośności dla niskich

i wysokich częstotliwości odpowiada zmianie poziomu dźwięku o 6 dB, natomiast dla częstotliwości średnich wrażenie takie wywołuje zmiana o 10 dB. Odczuwalna zmiana głośności przez człowieka zależna jest od jego poziomu wyjściowego i tak np. dla dźwięku o poziomie 0 dB odczuwalny będzie już wzrost o 2 dB, natomiast dla dźwięku o poziomie 90 dB zmiana o 2 dB nie będzie odczuwalna.

Przenoszenie i pochłanianie dźwiękuDźwięk z sąsiednich pomieszczeń przenosi się nie tylko poprzez ściany, ale również poprzez połączenia ścian ze stropem oraz poprzez strop. Aby uniknąć nadmiernego hałasu należy właściwie zaizolować ściany, połączenia ścian ze stropem oraz sam strop.Kiedy w danym pomieszczeniu fala dźwiękowa uderza w przegrodę, część tej energii jest odbijana z powrotem do pomieszczenia, a pozostała część wnika w przegro-dę. W samej przegrodzie część fali dźwiękowej jest po-chłaniania, a reszta jest przepuszczana przez materiał do sąsiedniego pomieszczenia. To jak dany materiał po-chłania dźwięk wyrażone jest za pomocą współczynnika pochłaniania dźwięku α (alfa). Współczynnik ten przed-stawiany jest jako częstotliwość i waha się od 0,00; które oznacza całkowite odbicie dźwięku do 1,00; które oznacza całkowite pochłanianie dźwięku.

Izolacyjność akustycznaKażdy typ pomieszczenia ma określone wymagania co do izolacyjności akustycznej i stosowanych w nim przegród. Wymagania w stosunku do izolacyjności akustycznej prze-gród są wyrażone za pomocą wskaźnika oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej właściwej R’A1 [dB], uwzględniają-cego rzeczywiste warunki panujące w konkretnym budynku.Przykładowe minimalne wymagania izolacyjności aku-stycznej R’A1 przegród wewnętrznych rozdzielających pomieszczenia w budynkach mieszkalnych:• najostrzejsze wymagania dotyczą ścian międzymiesz-

kaniowych oraz ścian oddzielających mieszkania od korytarzy i klatek schodowych w budownictwie wieloro-dzinnym, gdzie dopuszczalną wartością R’A1 jest 50 dB

• przegroda między pokojem a wszystkimi pozostałymi pomieszczeniami w tym mieszkaniu: 30-35 dB

• przegroda między pokojem a pomieszczeniami sani-tarnymi w tym samym mieszkaniu: 35 dB

Poprawę izolacyjności akustycznej przegrody można osiągnąć na dwa sposoby:• Wygłuszenie dźwięku poprzez zwiększenie masy

przegrody – np. ściana wykonana z cięższych bloków wapienno-piaskowych

• Wygłuszenie dźwięku poprzez zastosowanie systemu “masa-sprężyna-masa” czyli podwójnej ściany wy-pełnionej izolacją z wełny mineralnej, która bardzo dobrze pochłania hałas

72

Projektowe wartości ważonych wskaźników izolacyjności akustycznej właściwej RA1R i RA2R ścian z elementów mu-rowych z betonu komórkowego YTONG w zależności od odmiany betonu (gęstości objętościowej w stanie suchym) i grubości ściany:

Odmiana betonu komórkowego

Gęstość objętościowa

kg/m3

Wartości projektowe wskaźnika ważonego izolacyjności akustycznej właściwej dla ścian wewnętrznych RA1R (dB) w zależności od grubości ściany w mm

50 75 100 115 150 175 200 240 300 365 400

0,35 350 27 30 32 33 35 36 37 40 42 45 46

0,4 400 28 31 33 34 36 37 39 41 44 46 47

0,5 500 29 32 34 35 37 39 41 43 45 48 49

0,6 600 30 33 36 37 40 42 43 45 48 50 51

0,7 700 32 35 37 39 42 43 45 47 49 52 52

Odmiana betonu komórkowego

Gęstość objętościowa

kg/m3

Wartości projektowe wskaźnika ważonego izolacyjności akustycznej właściwej dla ścian wewnętrznych RA1R (dB) w zależności od grubości ściany w mm

50 75 100 115 150 175 200 240 300 365 400

0,35 350 27 30 31 32 33 34 35 36 39 41 43

0,4 400 28 31 32 32 34 35 36 38 40 42 44

0,5 500 29 31 32 33 34 36 37 40 42 44 45

0,6 600 30 32 33 34 36 38 40 42 44 46 47

0,7 700 31 33 34 35 38 40 41 44 46 48 48

Wartości ważonych wskaźników izolacyjności akustycznej właściwej RA1R i RA2R dotyczą ścian murowanych na cienkie spoiny z elementów gładkich z wypełnieniem wszystkich spoin oraz z elementów profilowanych, łączonych w spo-inach pionowych na pióro i wpust bez wypełnienia zaprawą spoin pionowych, otynkowanych obustronnie tynkiem mineralnym o łącznej grubości min. 6 mm.

73

II. PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE W SYSTEMIE YTONG

5. PROJEKTOWANIE KONSTRUKCYJNE

5.1. Uwagi wstępneKonstrukcje murowe z bloczków YTONG projektować należy zgodnie z zasadami podanymi w normie PN-B--03002: 1999 – Konstrukcje murowe niezbrojone – Pro-jektowanie i obliczanie.

Zgodnie z PN-B-03002: 1999 mury wykonywane w sys-temie YTONG zalicza się do murów z autoklawizowane-go betonu komórkowego na cienkich spoinach. Grubość spoin wspornych (poziomych) w tego typu konstrukcjach wynosi 1 ÷ 3 mm. Spoiny wsporne wypełnia się specjal-ną zaprawą do cienkich spoin, natomiast spoiny pionowe mogą być wypełniane zaprawą (przy gładkich powierzch-niach czołowych bloczków) lub mogą pozostać niewypeł-nione (połączenia na pióro i wpust). Ponieważ bloczki YTONG mają szerokość równą grubości ściany, mury w systemie YTONG są murami bez spoiny podłużnej.

Ciężary murów z bloczków YTONG, które można przyj-mować w obliczeniach konstrukcji przedstawiono w po-niższej tablicy:

Rodzaj bloczka Ciężar muru[kN/m3]

PP1,5/0,35 4,5

PP2/0,40 5,0

PP3/0,50 6,0

PP4/0,60 7,0

PP5/0,70 8,0

Symbole liczbowe w oznaczeniu bloczka odpowiadają kolejno klasie wytrzymałości betonu YTONG (1,5; 2; 3; 4; 5) i jego odmianie (0,35; 0,40; 0,50; 0,60; 0,70).

Zgodnie z normą PN-B-03002: 1999 bloczki YTONG na-leżą do elementów murowych:– grupy 1 (elementy murowe grupy 1 – objętość otwo-

rów ≤ 25% objętości elementu brutto)– kategorii I (stała kontrola jakości produkcji, prawdo-

podobieństwo wystąpienia średniej wytrzymałości na ściskanie mniejszej od zadeklarowanej przez produ-centa jest nie większe niż 5%).

W obliczeniach konstrukcji podstawową charakterysty-ką bloczka jest znormalizowana wytrzymałość na ści-skanie (fb). Wytrzymałość fb wyznacza się ze wzoru:

w którym: – współczynnik uwzględniający stan wilgotno-

ści badanych elementów murowych (bloczków), w przypadku gdy element badany jest w stanie innym niż powietrzno suchy,

– współczynnik kształtu – dla kostek sześciennych o boku 100 mm δ=1,0,

– wytrzymałość średnia elementu murowego na ściskanie wyznaczona jako iloraz siły niszczącej (Fmax) przez pole przekroju brutto (Abr).

Wytrzymałości średnie i znormalizowane przeliczone dla bloczków YTONG:

Rodzaj bloczka

fB fb

PP1,5 2,0 1,6

PP2 3,0 2,4

PP3 4,5 3,6

PP4 6,0 4,8

PP5 7,0 5,6

Zaprawa do murowania na cienkie spoiny w systemie YTONG jest zaprawą produkowaną fabrycznie, której wytrzymałość na ściskanie (fm) jest nie mniejsza niż 5 MPa. Wytrzymałość zaprawy ma stosunkowo niewiel-ki wpływ na wytrzymałość i odkształcalność muru na cienkie spoiny, w związku z czym norma PN-B-03002: 1999 pomija ten czynnik we wzorach na wytrzymałość muru (w przeciwieństwie do murów na spoiny zwykłe, w których wytrzymałość zaprawy istotnie wpływa na charakterystyki wytrzymałościowe).

5.2. Wytrzymałości murów z bloczków YTONGPodstawowym przypadkiem w konstrukcjach muro-wych jest ściskanie w kierunku prostopadłym do spoin poziomych. O nośności ścian decyduje wówczas wytrzy-małość muru na ściskanie, którą można wyznaczyć na podstawie badań doświadczalnych lub określić z zależ-ności normowych. Wytrzymałość charakterystyczną na ściskanie (fk) murów z bloczków z autoklawizowanego betonu komórkowego na cienkie spoiny według PN-B--03002: 1999 oblicza się ze wzorów:

w których: fb – znormalizowana wytrzymałość na ści-skanie bloczków.

MPa4,2fbloczkówdlaff b65,0

bk ≥=

MPa4,2fbloczkówdlaf8,0f b65,0

bk <=

74

Wartości fk obliczone z powyższych wzorów zestawiono w formie tabelarycznej:

Mur na cienkie spoiny z bloczków

YTONG

fb

[MPa]fk

[MPa]

PP1,5 1,6 1,1

PP2 2,4 1,8

PP3 3,6 2,3

PP4 4,8 2,8

PP5 5,6 3,1

Wytrzymałość muru na rozciąganie przy zginaniu (fxk) decyduje o nośności ścian obciążonych w kierunku prostopadłym do płaszczyzny muru (np. ścian wypeł-niających, osłonowych). W zależności od płaszczyzny działania momentu zginającego i wynikającego stąd schematu zniszczenia muru rozróżnić można:– wytrzymałość charakterystyczną muru na rozciąganie

przy zginaniu, gdy zniszczenie następuje przez spoinę wsporną (fxk1),

– wytrzymałość charakterystyczną muru na rozciąganie przy zginaniu, gdy zniszczenie następuje w płaszczyź-nie prostopadłej do spoin wspornych (fxk2),

Dla murów na cienkie spoiny z bloczków YTONG wartości fxk1 i fxk2 przyjmować można według wyników badań prze-prowadzonych przez ITB do aprobaty AT-15-2700/2001:

Wytrzymałość muru na ścinanie jest istotna w anali-zach ścian murowych obciążonych w swojej płaszczyź-nie (np. ściany usztywniające). W zależności od kierunku działania siły ścinającej w stosunku do spoin wspornych rozróżnia się zgodnie z PN-B-03002: 1999:– wytrzymałość charakterystyczną muru w kierunku

równoległym do spoin wspornych (fvk),– wytrzymałość charakterystyczną muru w kierunku

prostopadłym do spoin wspornych (fvvk).Wytrzymałości charakterystyczne na ścinanie mu-rów w systemie YTONG, wg badań przeprowadzonych do aprobaty technicznej AT-15-2700/2001, wyznaczać można z zależności:– dla murów z niewypełnionymi spoinami pionowymi

– dla murów z wypełnionymi spoinami pionowymi:

gdzie:σ0 – średnia wartość naprężeń ściskających w rozpatry-

wanym przekroju ściany od pionowego obciążenia obliczeniowego określonego dla wartości współ-czynników γf < 1,0,

fk – wytrzymałość charakterystyczna muru na ściskanie.

Przy sprawdzaniu stanów granicznych nośności ścian z bloczków YTONG należy stosować wartości oblicze-niowe wytrzymałości muru określone ze wzorów:– wytrzymałość obliczeniowa muru na ściskanie

– wytrzymałości obliczeniowe muru na rozciąganie przy zginaniu

– wytrzymałości obliczeniowe muru na ścinanie

gdzie:γm – współczynnik materiałowy, którego wartość zależy od kategorii produkcji elementów murowych (I, II) i od kategorii wykonania robót murowych (A, B).Ponieważ bloczki YTONG zaliczają się do I kategorii ele-mentów murowych, wartości współczynnika γm wyno-szą:– γm = 1,7 dla kategorii wykonania robót A,– γm = 2,2 dla kategorii wykonania robót B.Decyzję o przyjęciu kategorii wykonawstwa podejmuje projektant konstrukcji, biorąc pod uwagę spełnienie następujących wymagań:– kategoria A wykonania robót – roboty murarskie wy-

konuje należycie wyszkolony zespół pod nadzorem majstra murarskiego, stosuje się zaprawy produko-wane fabrycznie, jakość robót kontroluje osoba o od-powiednich kwalifikacjach, niezależna od wykonawcy

– kategoria B wykonania robót – kiedy warunki określa-jące kategorię A nie są spełnione; w takim przypadku nadzór nad jakością robót może wykonywać osoba odpowiednio wykwalifikowana upoważniona przezwykonawcę.

MPa6,1fobloczkówzmuryMPa20,0f;MPa18,0f

b2xk

1xk

>==

MPa6,1fobloczkówzmuryMPa10,0ff b2xk1xk ===

MPa10,0dlaMPa25,0f 0vk =σ=

MPa30,0dlaMPa40,0f 0vk =σ=

MPa5,0dlaMPa45,0f 0vk >σ=

kvvk f1,0f ⋅=

m

kd

ff

γ=

m

2xk2xd

m

1xk1xd

ff

ff

γ=

γ=

m

vvkvvd

m

vkvd

ff

ff

γ=

γ=

MPa10,0dlaMPa15,0f 0vk =σ=

MPa30,0dlaMPa30,0f 0vk =σ=

MPa5,0dlaMPa35,0f 0vk >σ=

kvvk f1,0f ⋅=

75

Wartości wytrzymałości obliczeniowej na ściskanie mu-rów na cienkie spoiny z bloczków YTONG przeliczone dla różnych kategorii wykonania robót murowych:

Mur na cienkie spoinyz bloczków YTONG

fb

[MPa]

fd

[MPa]

kategoriarobót A

kategoriarobót B

PP1,5 1,6 0,6 0,5

PP2 2,4 1,0 0,8

PP3 3,6 1,3 1,0

PP4 4,8 1,6 1,3

PP5 5,6 1,8 1,4

Wartości wytrzymałości obliczeniowych na rozciąga-nie przy zginaniu murów na cienkie spoiny z bloczków YTONG przeliczone dla różnych kategorii wykonania ro-bót murowych:

Mur na cienkie spoinyz bloczków YTONG

fb

[MPa]

fxd1

[MPa]

kategoriarobót A

kategoriarobót B

PP1,5 1,6 0,06 0,05

PP2 2,4

0,11 0,08PP3 3,6

PP4 4,8

PP5 5,6

Mur na cienkie spoinyz bloczków YTONG

fb

[MPa]

fxd2

[MPa]

kategoriarobót A

kategoriarobót B

PP1,5 1,6 0,06 0,05

PP2 2,4

0,12 0,09PP3 3,6

PP4 4,8

PP5 5,6

Kiedy pole przekroju poprzecznego elementu konstruk-cji murowej w systemie YTONG (np. filara) jest mniejszeniż 0,30 m2, wytrzymałości obliczeniowe muru nale-ży redukować, dzieląc przez współczynnik ηA, którego wartość przyjmuje się z tablicy zamieszczonej poniżej:

Pole przekroju muru (m2)

0,09 0,12 0,20 >0,30

ηA 2,00 1,43 1,25 1,00

Uwaga: wartości pośrednie współczynnika ηA można interpolować.

5.3. Wymiarowanie ścian w systemie YTONG

Podstawowym przypadkiem obliczeniowym w projekto-waniu ścian murowych jest sprawdzenie nośności ścian obciążonych głównie pionowo.

Ściany obciążone głównie pionowo przenoszą obcią-żenia pionowe od stropów (w tym również od dachów, schodów, balkonów, itp.) i innych elementów opartych na rozpatrywanej ścianie. Poza obciążeniami pionowy-mi występować mogą również oddziaływujące bezpo-średnio na ścianę obciążenia poziome, prostopadłe do płaszczyzny ściany (parcie gruntu, oddziaływanie wia-tru), ale efekt oddziaływań poziomych ma drugorzędne znaczenie.

Stan graniczny nośności ścian obciążonych głównie pionowo sprawdzać należy z warunku:

gdzie:NSd – obliczeniowe obciążenie pionowe ściany określo-

ne zgodnie z aktualnie obowiązującymi normami obciążeniowymi,

NRd – nośność obliczeniowa ściany, z uwagi na obciąże-nia pionowe.

Sprawdzenia nośności należy dokonać w przekrojach pod i nad stropem oraz w środkowej strefie ściany.

RdSd NN ≤

76

Nośność obliczeniową ściany murowej wyznacza się:– w przekroju pod stropem górnej kondygnacji (N1Rd)

oraz w przekroju nad stropem dolnej kondygnacji (N2Rd) ze wzoru:

gdzie:i = 1 dla przekroju pod stropem orazi = 2 dla przekroju nad stropem (u podstawy ściany),A – pole przekroju poprzecznego ściany,fd – wytrzymałość obliczeniowa muru na ściskanieΦi – współczynnik redukcyjny, zależny od wielkości

mimośrodu (ei), na którym w rozpatrywanym przekroju działa obliczeniowa siła pionowa NSd

t – grubość ściany

– w środkowej strefie ściany ze wzoru:

gdzie:Φi – współczynnik redukcyjny, wyrażający wpływ efek-

tów drugiego rzędu na nośność ściany, zależny od wielkości mimośrodu działania siły pionowej w środkowej części ściany (em), smukłości ścia-ny (heff/t), własności odkształceniowych muru oraz wpływu obciążeń długotrwałych (αc,∞).

Zgodnie z wynikami badań wytrzymałościowych prze-prowadzonych przez ITB do Aprobaty AT-15-2700/2001 dla ścian z bloczków YTONG, doraźny moduł sprężysto-ści wynosi:

E = 800 ⋅ fk

Po uwzględnieniu wpływu długotrwałego działania ob-ciążenia:

E∞ = 550 ⋅ fk

αc,∞ = 550

Współczynnik Φm określono przy założeniu αc,∞ = 550 z zależności:

gdzie:e -podstawa logarytmu naturalnego,

Wielkość mimośrodów w ścianach murowych obliczać należy zgodnie z PN-B-03002: 1999 zakładając że:– obciążenie pionowe ze stropów przyłożone jest na

mimośrodzie równym 0,4t (ostatnia kondygnacja) lub 0,33t (niższe kondygnacje),

– mimośrody całkowite (ei) są sumą mimośrodów od obciążenia pionowego i poziomego oraz mimośrodów przypadkowych o wartości ea ≈ h/300 (h w mm, wyso-kość ściany w świetle) lecz nie mniej niż 10 mm,

– przesunięcie osi ścian sąsiednich kondygnacji lub ściany i wieńca (w przypadku gdy szerokość oparcia stropu jest mniejsza niż grubość ściany) skutkuje powstaniem dodatkowego mimośrodu, który należy uwzględnić w analizie konstrukcji.

diiRd fAN ⋅⋅Φ=

te2

1 ii

⋅−=Φ

dmmRd fAN ⋅⋅Φ=

Wartości współczynnika Φm dla ścian murowych z bloczków YTONG

Smukłość ścianyheff/t

em/t

0,05 0,10 0,15 0,20 0,25 0,30 0,33

2468

10

0,900,890,860,830,78

0,800,790,760,720,67

0,700,690,660,620,56

0,600,590,560,510,46

0,500,490,450,410,35

0,400,380,350,310,25

0,340,320,290,250,19

1214161820

0,720,660,590,520,45

0,610,550,480,410,35

0,500,440,380,310,25

0,400,340,280,220,17

0,300,240,180,140,10

0,200,150,110,070,05

0,150,100,070,04

–

2

2um

m ete2

1−

⋅

⋅−=Φ

∞α=λ

−

−λ=

,c

eff

m

1t

h;

t

e17,173,0

063,0u

77

Schemat do określenia momentów zginających i mimo-środów obciążenia w ścianach zewnętrznych z blocz-ków YTONG, na których projektuje się stropy żelbetowe lub gęstożebrowe przedstawiono na rys. powyżej.

Momenty zginające w ścianie zewnętrznej od obciąże-nia pionowego należy określać ze wzorów:– moment przy górnej krawędzi ściany (w przekroju 1-1):

– moment przy dolnej krawędzi ściany (w przekroju 2-2):

– moment w środkowej części ściany (w przekroju m-m):

gdzie:t – grubość ściany,aw – szerokość wieńca,ea – mimośród niezamierzony,N0d – obciążenie z wyższych kondygnacji,Nsl,d – obciążenie ze stropu,N2d – obciążenie przy dolnej krawędzi ścianyχ – współczynnik zależny od kondygnacji (χ = 0,4 dla

kondygnacji najwyższej, χ = 0,33 dla pozostałych kondygnacji)

Jeżeli na ścianie zewnętrznej oparto stropy z płyt YTONG przyjmuje się, że siła N0d działa w połowie szerokości wieńca żelbetowego, natomiast obciążenie ze stropu przekazywane jest w odległości .

Nsl,dN0d

N2d

ea 0,5t

h

Wds

23

4

1Nsl,dN0d

ea aw

0,5(t-a )w

23

4

1

0,5t0,5aw

aw ap

1

5

23

4 0,5t 0,167ap

ea

N0d Nsl,d

χ

Rys. 5.3.1. Schemat obliczeniowy ściany zewnętrznej z bloczków YTONG

1. Oś nominalna złącza ściana - strop2. Oś nominalna ściany3. Oś obliczeniowa ściany4. Ściana wyższej kondygnacji

+−

+⋅χ+

+−

= aw

wdslaw

d0d1 e2at

aNe2at

NM ,

+

−= a

wd2d2 e

2at

NM

d2d1md M4,0M6,0M ⋅+⋅=

6

a

2t p−

Nsl,dN0d

N2d

ea 0,5t

hWds

23

4

1Nsl,dN0d

ea aw

0,5(t-a )w

23

4

1

0,5t0,5aw

aw ap

1

5

23

4 0,5t 0,167ap

ea

N0d Nsl,d

χ

Rys. 5.3.2. Schemat obliczeniowy w przypadku oparcia na ścianie murowej płyt stropowych YTONG

1. Oś nominalna wieńca2. Oś nominalna ściany3. Oś obliczeniowa4. Ściana wyższej

kondygnacji5. Strop z płyt YTONG

78

Biorąc pod uwagę powyższe założenia momenty zgina-jące w ścianie z bloczków YTONG obciążonej stropami z płyt YTONG wynoszą:

Jeżeli na ścianę oddziaływuje obciążenie poziome od wiatru, to jego wpływ uwzględnia się przy sprawdza-niu nośności w środkowej części ściany dodając do Mmd moment:

gdzie:wds – obliczeniowa wartość obciążenia wiatrem – ssanie

[kN/m],h – wysokość ściany w świetle stropów.

Całkowite mimośrody w poszczególnych przekrojach ściany zewnętrznej należy określać ze wzorów:

gdzie:N1d, Nmd, N2d – siły w ścianie odpowiednio przy górnej krawędzi, w środkowej części i przy dolnej krawędzi

+−+

+−−

= ap

dslapw

d0d1 e6

a

2t

Nea2at

NM ,

+−

−= ap

wd2d2 ea

2at

NM

8hw

M2

dswd

⋅=

d2

d22

md

wdmdm

d1

d11 N

Me;

NMM

e;NM

e =+

==

PNsl,dN0dLNsl,d

N2d

h

t

Oś nominalna złącza ściana - strop

Oś obliczeniowa

t - ea t

ea

a) b)

χ χ

Schemat do określenia momentów zginających i mimo-środów obciążenia w ścianach wewnętrznych z bloczków YTONG obciążonych dwustronnie stropami żelbetowymi.

Rys. 5.3.3. Schemat obliczeniowy ściany wewnętrznej z bloczków YTONG

Momenty zginające w ścianie wewnętrznej od obciąże-nia pionowego należy określać ze wzorów:– moment przy górnej krawędzi ściany (w przekroju 1-1):

– moment przy dolnej krawędzi ściany (w przekroju 2-2):

– moment w środkowej części ściany (w przekroju m-m):

gdzie: – obciążenie ze stropów pozostałe oznaczenia jak dla ściany zewnętrznej.

Jeżeli :

Dla ścian wewnętrznych, na których oparto płyty stro-powe YTONG:

dla

Całkowite mimośrody w poszczególnych przekrojach ściany wewnętrznej należy określać ze wzorów:

Mimośrody obciążenia obliczone zarówno dla ścian ze-wnętrznych jak i wewnętrznych powinny spełniać warunek:

( ) ( )aL

dslaP

dslad0d1 etNetNeNM −⋅χ−+⋅χ+= ,, dla Ldsl

Pdsl NN ,, ≥

ad2d2 eNM ⋅=

d2d1md M4,0M6,0M ⋅+⋅=

PdslN , , L

dslN ,

Ldsl

Pdsl NN ,, <

( ) ( )aPdsla

Ldslad0d1 etNetNeNM −⋅χ−+⋅χ+= ,,

−−−

+−+= a

pLdsla

pPdslad0d1 e

6

a

2t

Ne6

a

2t

NeNM ,,

Ldsl

Pdsl NN ,, ≥

ad2d2 eNM ⋅=

d2

d22

md

mdm

d1

d11 N

Me;

NM

e;NM

e ===

t45,0et05,0;t45,0et05,0 mi ≤≤≤≤

79

W obliczeniach konstrukcji murowych budynków ze stropami z betonu sprawdzana jest nośność filarkówmiędzyokiennych lub międzydrzwiowych oraz najbar-dziej wytężonych pasm ścian bez otworów. Jeżeli pod-parcie tych elementów konstrukcyjnych występuje je-dynie w poziomie stropów do obliczeń przyjąć można wysokość efektywną ściany równą jej wysokości w świe-tle heff = h. W innych przypadkach wysokość efektywną ścian należy określać z uwzględnieniem wpływu ścian usztywniających.

Ściany obciążone głównie poziomo przenoszą obciąże-nia działające prostopadle do płaszczyzny ściany. Naj-częściej w konstrukcjach murowych do tego typu ścian zalicza się:– ściany poddane oddziaływaniom wiatru (osłonowe

i wypełniające, wolno stojące znacznie wzniesione ponad otaczający teren),

– ściany obciążone parciem gruntu (murowane ściany oporowe),

– ściany obciążone poziomo w sytuacjach wyjątkowych (ściany z niedociążoną krawędzią górną poddane ude-rzeniom np.: pojazdem, elementem wyposażenia, itp.).

W zależności od warunków podparcia oraz stosunku długości ściany do jej wysokości zniszczenie może na-stąpić w kierunku równoległym lub prostopadłym do spoin wspornych.

Nośność ścian z bloczków YTONG obciążonych głównie poziomo sprawdza się z warunku:

w którym:

gdzie:MSd – moment zginający od obciążeń obliczeniowych,fxd1, fxd2 – wytrzymałość obliczeniowa muru na rozciąga-nie przy zginaniu, odpowiednio, gdy zniszczenie nastę-puje w przekroju przez spoinę wsporną oraz, gdy znisz-czenie występuje w płaszczyźnie prostopadłej do spoin wspornych,W – wskaźnik wytrzymałości przekroju.

Wartość momentów zginających (MSd) od obciążenia poziomego, wyznaczyć można przy założeniu liniowo--sprężystej pracy muru, posługując się modelami:– belki dla ścian opartych na dwóch przeciwległych kra-

wędziach,– płyty, kiedy ściana podparta jest wzdłuż trzech lub

czterech krawędzi.

W ścianach wypełniających poddanych oddziaływaniom wiatru najbardziej wytężone są filary międzyokienne,które przejmują obciążenie z części powierzchni otwo-rów zlokalizowanych w rejonie filarów. Biorąc pod uwagę

Rys. 5.3.4. Zniszczenie ściany z bloczków YTONG obciążonej prostopadle do płaszczyzny: a) w przekroju przez spoinę wsporną b) w przekroju prostopadłym do spoin wspornych

PNsl,dN0dLNsl,d

N2d

h

t

Oś nominalna złącza ściana - strop

Oś obliczeniowa

t - ea t

ea

a) b)

χ χRdSd MM ≤

WfMlubWfM 2xdRd1xdRd ⋅=⋅=

80

typowe połączenie pomiędzy konstrukcją szkieletu żelbe-towego, a ścianą murową (zaprawa cementowa szczelnie wypełniająca spoinę grubości 20-25 mm) można określać maksymalny moment zginający z zależności:

gdzie:wd – obciążenie obliczeniowe od wiatru w kN/m,h – wysokość filara ściany w świetle stropów.

W innych przypadkach maksymalne momenty wywołane działaniem wiatru należy obliczać z uwzględnieniem or-totropowych własności muru z wykorzystaniem tablic za-mieszczonych w załączniku E normy PN-B-03002: 1999.

Ściany usztywniające odpowiednio połączone ze stro-pami decydują o sztywności przestrzennej konstrukcji budynków murowych. Podstawowym zadaniem ścian usztywniających jest bezpieczne przeniesienie na fun-dament oddziaływań poziomych, np.: od wiatru. W ob-liczeniach tego typu ścian uwzględnia się więc, oprócz obciążeń pionowych, również momenty zginające i siły styczne działające w płaszczyźnie ściany.

W obliczeniach konstrukcji budynków murowych z be-tonowymi stropami monolitycznymi lub zmonolityzo-wanymi, dopuszcza się przyjęcie założenia, że całe ob-ciążenie poziome oddziałujące na budynek rozkłada się na poszczególne ściany usztywniające, proporcjonalnie do ich sztywności na zginanie.

Nośność ścian usztywniających należy sprawdzać z uwagi na:– obciążenia poziome z warunku:

gdzie:VSd – pozioma siła działająca w płaszczyźnie ściany – równoznaczna z wypadkową bryły naprężeń ścinają-cych,VRd – nośność obliczeniowa ściany lub jej części z uwagi na siły poziome:

gdzie:fvd – wytrzymałość obliczeniowa muru na ścinanie,t ⋅ lc – pole przekroju poprzecznego obliczanej ściany lub jej części.

– obciążenia pionowe, dla ścian usztywniających prze-noszących inne obciążenia pionowe poza ciężarem własnym, z zależności:

gdzie:Nvd – siła pionowa, spowodowana przez obliczeniowe

obciążenie pionowe, Nhd – siła pionowa działająca w przekroju ściany, spowo-

dowana przez obliczeniowe obciążenie poziome,NRd – nośność obliczeniowa ściany z uwagi na obciąże-

nia pionowe

W budynkach o konstrukcji murowej ze ścianami z bloczków YTONG liczba kondygnacji nie przekracza z reguły 4. Przy odpowiednim zaprojektowaniu roz-stawu i długości ścian usztywniających dla budynków zlokalizowanych w I i II strefie wiatrowej (strefy wedługPN-77/B-02011) nie zachodzi konieczność uwzględnia-nia obciążenia wiatrem w obliczeniach ścian usztywnia-jących. Ściany te wymiaruje się w takich przypadkach z uwagi na obciążenia pionowe.W budynkach do 4 kondygnacji, których wysokość (H) jest mniejsza od ich szerokości (B), a wysokość kondy-gnacji nie przekracza 3,0 m, można pominąć wpływ ob-ciążenia wiatrem w obliczeniach ścian usztywniających jeżeli spełnione są następujące warunki:– obliczeniowe obciążenie wiatrem (łącznie parcie+ssa-

nie) mniejsze niż 1,1kN/m2,– układ ścian usztywniających symetryczny względem

osi budynku,– odcinki ścian usztywniających o długości co najmniej

0,7B (lub 0,7L, jeżeli rozpatruje się drugi kierunek, L – długość budynku),

– grubość ścian z bloczków YTONG co najmniej 240 mm,

– rozstaw osiowy ścian usztywniających nie większy niż 7,5 m.

2dSd h05,1w

121

M ⋅⋅⋅=

RdSd VV ≤

cvdRd ltfV ⋅⋅=

RdSd NN ≤

hdvdSd NNN +=

81

5.4. Przykłady obliczeniowe

Ściany murowe z bloczków YTONG obciążone głównie pionowo

Dane do obliczeńPrzedmiotem obliczeń są wybrane fragmenty ścian muro-wych konstrukcyjnych w budynku mieszkalnym jednoro-dzinnym. Budynek zaprojektowano jako parterowy, z użyt-kowym poddaszem, w całości podpiwniczony. Schemat ścian konstrukcyjnych obiektu przedstawiono na rys. 5.4.1.Ściany zewnętrzne murowane z bloczków PP2, natomiast ściany wewnętrzne projektuje się z bloczków PP4. Wyso-kość kondygnacji parteru 3,0 m (w świetle stropów 2,86 m).

Stropy w budynku żelbetowe płytowe grubości 140 mm, oparte na ścianach murowych za pośrednictwem wień-ców żelbetowych – wysokość wieńców 200 mm. Docie-plenie wieńca jak na rys. 3.5.8. Dach nad budynkiem dwuspadowy o konstrukcji drewnianej, kryty dachówką ceramiczną. Więźba wsparta za pośrednictwem murłat na ścianach zewnętrznych w osiach A i C oraz na pła-twi kalenicowej, z której obciążenia przekazywane są na ścianę wewnętrzną w osi B. Pochylenie połaci da-chowych pod kątem 40°, okap o wysięgu 70 cm (wymiar od osi murłaty). W ściankach kolankowych o wysokości 1,2 m przewidziano słupki żelbetowe kotwione w wień-cach stropu nad parterem i spięte wieńcami, na których spoczywają murłaty.

Rys. 5.4.1. Schemat ścian konstrukcyjnych w budynku

F1

F2

C

B

A

1 2 4

3

440 560

440

440

1036, 5

916,5

24

36,5

36,5

24 36,536,5

24

100 120 100 121,7 5

360 640

118,25 120 190 158,2 5180 150 120

Nsl,dN0d

N2d

h

0,5(t-a )+ew a

0,5(t-a )+ew a

0,4a +0,5( t-a )+ew w a

M2d

M1d

1/5h

MmdMwd

Wds

ssanie

82

Obciążenia jednostkowe – wartości obliczeniowe

Zestawienie obciążeń zgodnie z PN-82/B-02000; PN-82/B--02001; PN-82/B-02003; PN-80/B-02010; PN-77/B-02011

• dach

dachówka ceramiczna (0,90/0,766) ⋅ 1,2 = 1,410 kN/m2

ciężar więźby 0,15 ⋅ 1,1 = 0,165 kN/m2

wełna mineralna (0,20 ⋅ 1,0/0,766) ⋅ 1,2 = 0,312 kN/m2

płyty gips.-karton. na ruszcie (0,18/0,766) ⋅ 1,2 = 0,282 kN/m2

razem = 2,169 kN/m2

do dalszych obliczeń (po uwzględnieniu ciężaru folii) przy-jęto obciążenie 2,2kN/m2

śnieg wg PN-80/B-02010S = Qk ⋅ C ⋅ γf

II strefa obciążenia śniegiem → Qk =0,9kąt pochylenia połaci dachowych 40° →

C =

współczynnik obciążenia → γf = 1,4obciążenie śniegiem 0,9 ⋅ 0,8 ⋅ 1,4 = 1,01 kN/m2

wiatr wg PN-77/B-02011pk = qk ⋅ Ce ⋅ C ⋅ β ⋅ γf

I strefa obciążenia wiatrem → qk =0,250 MPateren B → Ce = 0,8kąt pochylenia połaci dachowych 40° → Cz = 0,15 ⋅ 40 - 0,2 = 0,4 parcieCz = -0,4 ssaniebudynek niepodatny na działanie porywów wiatru → β = 1,8współczynnik obciążenia → γf = 1,3obciążenie wiatrem połaci – parcie 0,25 ⋅ 0,8 ⋅ 0,4 ⋅ 1,8 ⋅ 1,3 = 0,187 kN/m2

obciążenie wiatrem połaci – ssanie 0,25 ⋅ 0,8 ⋅(-0,4) ⋅ 1,8 ⋅ 1,3 = -0,187 kN/m2

• strop nad parterem

warstwy posadzkowe 0,25 ⋅ 1,3 = 0,325 kN/m2

wylewka cementowa 0,05 ⋅ 21,0 ⋅ 1,3 =1,365 kN/m2

styropian 0,04 ⋅ 0,45 ⋅ 1,2 = 0,022 kN/m2

płyta żelbetowa 0,14 ⋅ 25,0 ⋅ 1,1 = 3,850 kN/m2

tynk cementowo--wapienny 0,015 ⋅ 19,0 ⋅ 1,3 = 0,371 kN/m2

obciążenia zmienne użytkowe 1,5 ⋅ 1,4 = 2,100 kN/m2

obciążenie zastępcze od ścianek działowych 0,75 ⋅ 1,2 = 0,900 kN/m2

razem obciążenia stałe i zmienne = 8,933 kN/m2

do dalszych obliczeń przyjęto obciążenie 9,0 kN/m2

• ciężar ściany zewnętrznej z bloczków PP2

warstwa murowa 0,365 ⋅ 5,0 ⋅ 1,1 = 2,01 kN/m2

tynki cementowo--wapienne (0,02+0,015) ⋅ 21,0 ⋅ 1,3 = 0,865 kN/m2

zewnętrzny 2 cm, wewnętrzny 1,5 cm razem = 2,875 kN/m2

do dalszych obliczeń przyjęto 2,9kN/m2

• obciążenie wiatrem ścian zewnętrznychwartości qk, Ce, b, γf jak dla dachuCz = 0,7 parcieCz = -0,4 ssanieobciążenie wiatrem ścian – parcie 0,25 ⋅ 0,8 ⋅ 0,7 ⋅ 1,8 ⋅ 1,3 = 0,328 kN/m2

obciążenie wiatrem ścian – ssanie 0,25 ⋅ 0,8 ⋅(-0,4) ⋅ 1,8 ⋅ 1,3 = -0,187 kN/m2

• ciężar wieńca na ścianie zewnętrznej 0,25 ⋅ 0,2 ⋅25,0 ⋅ 1,1 = 1,375 kN/mdo dalszych obliczeń przyjęto (po uwzględnieniu docieple-nia i płytki elewacyjnej) 1,4 kN/m

• ciężar ściany wewnętrznej z bloczków PP4

warstwa murowa 0,24 ⋅ 7,0 ⋅ 1,1 = 1,848 kN/m2

tynki cementowo--wapienne (0,015+0,015) ⋅ 21,0 ⋅ 1,3 = 0,741 kN/m2

razem = 2,589 kN/m2

do dalszych obliczeń przyjęto 2,6kN/m2

• ciężar wieńca na ścianie wewnętrznej 0,24 ⋅ 0,2 ⋅25,0 ⋅ 1,1 = 1,32 kN/m

80304060

21 ,, =

−⋅

83

Zestawienie obciążeń na filarek F1 (ściana zewnętrzna)

• szerokość pasma z jakiego filarek zbiera obciążenia 1,5 + 1,8/2 + 1,2/2 = 3,0 m

• ciężar ścianki kolankowej 1,2 ⋅ 2,9 = 3,5 kN/m

• obciążenie z dachu na murłatę (2,2 + 1,01) ⋅ (4,4/2 + 0,7) + 0,3 = 9,6 kN/m wartość 0,3 kN/m wynika z analizy statycznej więźby dachowej obciążonej parciem i ssaniem wiatru

• obciążenie z dachu na filarek N0d = 3,0 ⋅ (9,6 + 3,5) = 39,3 kN

• obciążenie ze stropu nad parterem z uwzględnieniem ciężaru wieńca Nsl,d = 3,0 ⋅ 2,05 ⋅ 0,95 ⋅ 9,0 + 3,0 ⋅ 1,4 = 56,8 kN

• ciężar ściany zewnętrznej

Uwaga: w ciężarze ściany uwzględniono redukcję o 30% ze względu na otwory okienne• siły w analizowanych przekrojach ściany:

przekrój 1 – 1 (pod stropem) przekrój m – m (w połowie wysokości kondygnacji) przekroju 2 – 2 (przy dolnej krawędzi)

Zestawienie obciążeń na filarek F2 – ściana wewnętrzna

• szerokość pasma z jakiego filarek zbiera obciążenie 1,2 + 1,0/2 + 1,0/2 = 2,2 m

• obciążenie z dachu na ścianę poddasza w osi B (2,2 + 1,01) ⋅ 4,4 = 14,1 kN/m

• ciężar ściany poddasza o wysokości 2,7 m 2,7 ⋅ 2,6 = 7,02 kN/m

• obciążenie z dachu na filarek (łącznie z ciężaremściany poddasza)

• obciążenie ze stropu nad parterem z uwzględnieniem

ciężaru wieńca

• ciężar ściany Uwaga: w ciężarze ściany uwzględniono redukcję o 35% ze względu na otwory drzwiowe• siły w analizowanych przekrojach ściany:

przekrój 1 – 1 (pod stropem) przekrój m – m (w połowie wysokości kondygnacji) przekrój 2 – 2 (przy dolnej krawędzi)

Sprawdzenie nośności filara F1 (ściana zewnętrzna)

wytrzymałość obliczeniowa muru na ściskanie: 1,0 MPa mimośród niezamierzony

przekrój 1-1

kN1,170,37,09,280,2Gsz =⋅⋅⋅=

kN196856339NNN dsld0d1 ,,,, =+=+=

kN6510411750196G50NN szd1md ,,,,, =⋅+=⋅+=

kN21131175065104G50NN szmdd2 ,,,,, =⋅+=⋅+=

kN54602711422N d0 ,),,(, =+⋅=

kN044232150220905222NPdsl ,,,,,,,, =⋅⋅+⋅⋅=

kN63932150229400905222NLdsl ,,,,,,,,, =⋅⋅+⋅⋅⋅=

kN4106506280222Gsw ,,,,, =⋅⋅⋅=

kN141286390442546NNNN Lsl,d

Psl,dd0d1 ,,,, =++=++=

kN31334105014128G50NN swd1md ,,,,, =⋅+=⋅+=

kN5138410503133G50NN swmdd2 ,,,,, =⋅+=⋅+=

mm33,9300

2800300

hea ===

mm;10ea ≥ przyjęto mm10ea =

kNm171201025036505025040856

a40Neat50NM wdslawd0d1

,],),,(,,,[,

,[])(,[ ,

=+−⋅+⋅⋅+

+⋅⋅++−⋅⋅=

m12701961712

NM

ed1

d11 ,

,,

===

35036501270

te1 ,

,,

==

30,035,021te2

1 11 =⋅−=

⋅−=Φ

kN31641001513650300fAN 3d1Rd1 ,,,,, =⋅⋅⋅⋅=⋅⋅Φ=

( )kN3164NkN196N Rd1d1 ,),( =<=

eat50 aw ])(, =+−⋅+ 010250365050339 ],),,(,[, ++−⋅⋅

przekrój 2 – 2

przekrój m – m

0102113at50eNM wad2d2 ,[,)](,[ +⋅=−⋅+⋅=

m01803650050t050m06802113

647NM

ed2

d22 ,,,,,

,,

=⋅=⋅>===

630365006802

1te2

1 22 ,

,,

=⋅

−=⋅

−=Φ

kN93441001513650630fAN 3d2Rd2 ,,,,, =⋅⋅⋅⋅=⋅⋅Φ=

),(),( kN9344NkN2113N Rd2d2 =<=

kNm6472500365050 ,)],,(, =−⋅+

kNm361064740171260M40M60M d2d1md ,,,,,,, =⋅+⋅=+=

kNm5508

8020318708hw

M22

dswd ,

,,,=

⋅⋅=

⋅=

m1040651045503610

NMM

emd

wdmdm ,

,,,

=+

=+

=

285036501040

tem ,

,,

==

Uwaga: na powiększenie momentu Mmd wpływa oddzia-ływanie ssania wiatru (patrz rys. 5.4.2)

kNm361064740171260M40M60M d2d1md ,,,,,,, =⋅+⋅=+=

kNm5508

8020318708hw

M22

dswd ,

,,,=

⋅⋅=

⋅=

m1040651045503610

NMM

emd

wdmdm ,

,,,

=+

=+

=

285036501040

tem ,

,,

==

84

Rys. 5.4.2. Model obliczeniowy filara w ścianie zewnętrznej

F1

F2

C

B

A

1 2 4

3

440 560

440

440

1036, 5

916,5

24

36,5

36,5

24 36,536,5

24

100 120 100 121,7 5

360 640

118,25 120 190 158,2 5180 150 120

Nsl,dN0d

N2d

h

0,5(t-a )+ew a

0,5(t-a )+ew a

0,4a +0,5( t-a )+ew w a

M2d

M1d

1/5h

MmdMwd

Wds

ssanie

wysokość efektywna i smukłość filara konstrukcja usztywniona przestrzennie w sposób eli-minujący przesuw poziomy, ze stropami żelbetowymi opartymi na ścianach za pośrednictwem wieńców żel-betowych → ρh = 1,0

Wniosek: Nośność filara F1 w ścianie zewnętrznej z bloczków PP2 jest wystarczająca.

Sprawdzenie nośności filara F2 - ściana wewnętrzna

wytrzymałość obliczeniowa muru na ściskanie: 1,6/1,025 = 1,56 MPa mimośród niezamierzony

przekrój 1-1

przekrój 2 – 2

hh nheff ⋅ρ⋅ρ=

0,12n =ρ=ρ

m80,280,20,10,1heff =⋅⋅=

773650802

theff ,

,,

==

320m ,=Φ

kN21751001513650320fAN 3dmmRd ,,,,, =⋅⋅⋅⋅=⋅⋅Φ=

( ) ( )kN2175NkN65104N mRdmd ,, =<=

025,129,02,124,0A A =η→=⋅=

mm33,9300

2800300

hea ===

mm10ea ≥ ; przyjęto mm10ea =

01024040639

et400Net400NeNM aLdsla

Pdslad0d1

),,,(,

),(),( ,,

=−⋅⋅−

=−⋅⋅−+⋅⋅+⋅=

m012014128

521NM

ed1

d11 ,

,,

===

m0120240050t050 ,,,, =⋅=⋅

t050e1 ⋅= ,

kNm541012014128t050NM d1d1 ,,,, =⋅=⋅⋅=

kN44041056121240900fAN 3d1Rd1 ,,,,, =⋅⋅⋅⋅=⋅⋅Φ=

),(),( kN4404NkN14128N Rd1d1 =<=

010240400442010546 ),,,(,,, +⋅⋅+⋅=kNm521,=

m010ee a2 ,==

m0120240050t050 ,,,, =⋅=⋅

t050e2 ⋅< ,

kNm66101205138eNM 2d2d2 ,,, =⋅=⋅=

9024001202

1te2

1 22 ,

,,

=⋅

−=⋅

−=Φ

kN44041056120124090fAN 3d2Rd2 ,,,,, =⋅⋅⋅⋅=⋅⋅Φ=

),(),( kN4404NkN5138N Rd2d2 =<=

85

przekrój m – m

wysokość efektywna ściany wewnętrznej konstrukcja usztywniona przestrzennie w sposób eli-minujący przesuw poziomy, ze stropami żelbetowymi opartymi na ścianach za pośrednictwem wieńców żel-betowych → ρh = 1,0

Wniosek: Nośność filara F2 w ścianie wewnętrznej jestwystarczająca.

d2d1 MM <

kNm6216616054140M60M40M d2d1md ,,,,,,, =⋅+⋅=⋅+⋅=

m01203133

621NM

emd

mdm ,

,,

===

0502400120

tem ,

,,

==

012n ,=ρ=ρ

m8028020101hh nheff ,,,, =⋅⋅=⋅ρ⋅ρ=

6711240802

theff ,

,,

==

660m ,=Φ

kN52961056121240660fAN 3dmmRd ,,,,, =⋅⋅⋅⋅=⋅⋅Φ=

),(),( kN5296NkN3133N mRdmd =<=

hh nheff ⋅ρ⋅ρ=

Xella Polska Sp. z o.o.

infolinia 0 801 122 227

www.xella.pl

www.xella20cm.pl

Mar

zec

2007