Redukcja / Mikroprzestrzenie. SynchronizacjaReduction / Micro-spaces. Synchronicity

Znikanie. Instrukcja obsługi Disappearing. A User's Manual

Znikanie. Instrukcja obsługiD

isappearing. A User's M

anual

Fundacja Bęc Zmiana, 2009ISBN 978-83-925-107-8-9

Fundacja Bęc Zmiana

Paweł Althamer Max CegielskiSebastian CichockiKatarzyna Chmielewska Hubert Czerepok Kuba DąbrowskiPaweł Dunin-WąsowiczRoman Dziadkiewicz Marcin GrynbergGrzegorz JankowiczŁukasz JastrubczakKatarzyna KosieradzkaMarek KrajewskiKatarzyna KrakowiakMaciej KurakAgnieszka KurantMateusz Kwaterko Jarosław Lubiak Ewa Majewska Jakub MajmurekLopez MausereDaniel MuzyczukAránzazu Calderón PuertaKonrad PustołaJoanna RajkowskaNatalia Romik Robert Rumas Piotr SiemionPaulina SieniućKuba SzrederAgnieszka TaborskaJan TopolskiHonza ZamojskiTomasz Żukowski

Jeśli wszystko znika (czemu trudno przeczyć), warto być może spróbować zniknąć wbrew temu powszechnemu zanikaniu, zamiast znikać wraz z nim. Surrealiści powiedzieliby, że jest to problem przede wszystkim natury moralnej. Niektóre z przedstawionych przez nas przykładów znikania czy zanikania dają jednak nadzieję, że mamy do czynienia (wciąż jeszcze!) z zagadnieniem strategicznym. Znikanie nie musi być eskapizmem. Cyganie powiadają: „każdy ma prawo do miejsca w cieniu”. Może to właśnie postulat rewolucyjny na miarę naszych czasów? Na wszelki wypadek jeszcze się nie żegnajmy.

If everything disappears (which cannot be de-nied), it is maybe worth trying to vanish against the common tendency, instead of disappearing to-gether with it. Surrealists would say that this issue is primarily of a moral nature. Nevertheless, some of the instances of vanishing presented here raise hope that we are (still!) dealing with a strate-gic problem. Vanishing does not necessarily have to amount to escapism. As a Gypsy saying has it: ‘everybody has a right to a place in the shadows’. Maybe it is a revolutionary postulate appropriate for our era? Just in case – let’s not bid farewell just yet.

Znikanie. Instrukcja obsługi Disappearing. A User's Manual

Znikanie. Instrukcja obsługiD

isappearing. A User's M

anual

Fundacja Bęc Zmiana, 2009ISBN 978-83-925-107-8-9

Fundacja Bęc Zmiana

Paweł Althamer Max CegielskiSebastian CichockiKatarzyna Chmielewska Hubert Czerepok Kuba DąbrowskiPaweł Dunin-WąsowiczRoman Dziadkiewicz Marcin GrynbergGrzegorz JankowiczŁukasz JastrubczakKatarzyna KosieradzkaMarek KrajewskiKatarzyna KrakowiakMaciej KurakAgnieszka KurantMateusz Kwaterko Jarosław Lubiak Ewa Majewska Jakub MajmurekLopez MausereDaniel MuzyczukAránzazu Calderón PuertaKonrad PustołaJoanna RajkowskaNatalia Romik Robert Rumas Piotr SiemionPaulina SieniućKuba SzrederAgnieszka TaborskaJan TopolskiHonza ZamojskiTomasz Żukowski

Jeśli wszystko znika (czemu trudno przeczyć), warto być może spróbować zniknąć wbrew temu powszechnemu zanikaniu, zamiast znikać wraz z nim. Surrealiści powiedzieliby, że jest to problem przede wszystkim natury moralnej. Niektóre z przedstawionych przez nas przykładów znikania czy zanikania dają jednak nadzieję, że mamy do czynienia (wciąż jeszcze!) z zagadnieniem strategicznym. Znikanie nie musi być eskapizmem. Cyganie powiadają: „każdy ma prawo do miejsca w cieniu”. Może to właśnie postulat rewolucyjny na miarę naszych czasów? Na wszelki wypadek jeszcze się nie żegnajmy.

If everything disappears (which cannot be de-nied), it is maybe worth trying to vanish against the common tendency, instead of disappearing to-gether with it. Surrealists would say that this issue is primarily of a moral nature. Nevertheless, some of the instances of vanishing presented here raise hope that we are (still!) dealing with a strate-gic problem. Vanishing does not necessarily have to amount to escapism. As a Gypsy saying has it: ‘everybody has a right to a place in the shadows’. Maybe it is a revolutionary postulate appropriate for our era? Just in case – let’s not bid farewell just yet.

Disappearing. A User’s Manual Znikanie. Instrukcja obsługi

Disappearing. A User’s Manual Znikanie. Instrukcja obsługi

Fundacja Bęc Zmiana www.znikanie.pl

4

hHydrozagadka 53

iIndochiny i miłosny trójkąt 54Iredyński Ireneusz 56

jJa 58Jądro ciemności 62Julia 63

kKontynent 71Kot 68Kresy 74

lLozano Lee 76

mMarzenia i zniknięcia 80Miłość do starych taśm 82Mimetyzm 84

nNieukończona podróż Basa Jana Adera 85

oO widmowym w sztuce 88Obwiednia 90

aAngielskie znikanie. Tytułem wstępu 11

bBarry Robert 14Bartleby, czyli upiór w języku 17Baudrillard, czyli dlaczego wszystko jeszcze nie zniknęło? 22Bin Laden Osama 24

cCopperfield David 26Cravan Arthur 27Croatanie 29

dDebord Guy 33Dematerializacje z celuloidu 36De Selby 32

eEksperyment filadelfijski 37Elam, Niniwa, Babilon, czyli moralistyka 38Entropia 40

fFantomas 44Formatowanie dysku 45Fort Charles 47

gGombrowicz Witold 50

Spis treści

5

pParować 93Peleryna niewidka 93Perec, czyli znikająca litera 95Plan, kontrplan i jedno długie ujęcie 96Pogłosy i echa 102Poszukiwany, poszukiwana 103Poziom zero kina 105Predator 108Predator 111Prędkość 114

rRączki i trąby 116Rejs 117Rimbaud Arthur 122

sSamobójstwo, protest, ucieczka 123Sodoma, czyli boscy młodzieńcy 125Starotorze 127Starsza pani znika 129Syreny 130

tTonąć 133Topić 133Traven B. 140

wWir 145Własność prywatna 148Wymazywanie dźwięków 152Wyraj 153

zZakrycie Ameryki 158Zapachi 161Zatonąć 163Znikające ciała 163Znikający nadwidzialni 165Zniknij nad Wisłą 167

żŻółta łódź podwodna 170Żywa woda 171

*** 176

6

bBarry Robert 14Bartleby, or the Phantom of Language 17Baudrillard, or Why Hasn’t Everything Already Disappeared? 22Bin Laden Osama 24

cCelluloid Dematerializations 36Concerning the Spectral in Art 88Continent 71Copperfield David 26Covering America 158Cravan Arthur 27Croatans 29Cruise 117

dDebord Guy 33De Selby 32Disappear by the Vistula 167Disappearing Bodies 163Disk Formatting 45Dreams and Disappearances 80

eElam, Nineveh, Babylon – On Moralisation 38Entropy 40Envelope 90Erasing Sounds 152

fFantômas 44Fort Charles 47

gGombrowicz Witold 50

hHeart of Darkness 62Hydrozagadka [lit. ‘Aquariddle’] 53

iI 58Indochine and The Love Triangle 54Invisibility Cloak 93Iredyński Ireneusz 56Iriy 153

jJulie 63

kKresy 74

lLittle Hands and Trumpets 116Living Water 171Love for Old Tapes 82Lozano Lee 76

mMimetism 84

oOxbow Track 127

Contents

7

pPerec, or The Disappearing Letter 95Point Zero of Cinema 105Predator 108Predator 111Private Property 148

rReverberations and Echoes 102Rimbaud Arthur 122

sShot, Contra Shot, Master Shot 96Sirens 130Smellies 161Sodom, or Divine Youth 125Suicide, Protest, Escape 123

tThe Cat 68The Elderly Lady Disappears 129The Philadephia Experiment 37The Transported Man 135The Transported Man 135The Unfinished Journey of Bas Jan Ader 85The Vanishing of the Overexposed 165To Drown Something / Somebody 133To Drown / To Sink 133To Evaporate 93To Get Drowned / To Sink 163Traven B. 140

vVanishing, English-Style. An Introduction 11Velocity 114

wWhirlpool 145(Wo)Man Wanted 103

yYellow Submarine 170

*** 176

foto/photo: Kuba Dąbrowski

8

9

10

11

Vanishing, English-Style. An Introduction

The Polish expression ‘zniknąć po angielsku’ or ‘wymknąć się po angielsku’ (literally to ‘van-ish in an English fashion’, means ‘to slip away unnoticed’. The English-language counterpart, paradoxically, is ‘to take French leave’). It is an idiom that Poles have pilfered from the French, directly translating the expression ‘filer à l’anglaise’. It’s worth mentioning the origin of the expression. In the old French the verb ‘anglaiser’ meant ‘to steal’. So this is not a matter of gentlemanly trifles, but rather of disappearing from the scene of a crime like a thief. Etymology, of course, offers a treasure store of information. In the society of the spectacle, vanishing has pronounced criminal overtones; it is an offence to metaphysical forces at work. In the first chapter of his famous 1967 work, Guy Debord wrote: ‘The first stage of the econo-my’s domination of social life brought about an evident degradation of being into having – human fulfillment was no longer equated with what one was, but with what one pos-sessed. The present stage, in which social life has become completely dominated by the accumulated productions of the economy, is bringing about a general shift from having to appearing – all “having” must now derive its immediate prestige and its ultimate purpose from appearances’ [The Society of the Specta-cle, trans. Ken Knabb]. There used to be certain places where one ought to be seen. In its time, Versailles was such a place. If one were Molière, at least. Or the Sun King (although, in 1871, Versailles was apparently the one place in the world one ought not to frequent). Even leaders and revolutionaries were aware of such places. In January 49 B.C. it was seemly to pause at

a

Angielskie znikanie. Tytułem wstępu

„Zniknąć po angielsku” (ewentualnie „wy-mknąć się po angielsku”) to idiom, który podkradliśmy Francuzom, tłumacząc wyrażenie filer à l’anglaise. Warto zwrócić uwagę na pochodzenie tego zwrotu. W dawnej francusz-czyźnie czasownik anglaiser oznaczał „kraść”. Nie ma tu więc mowy o żadnych dżentelmeń-skich faramuszkach, lecz o znikaniu jak złodziej z miejsca zbrodni. Etymologia, jak zwykle, okazuje się skarbnicą wiedzy.W społeczeństwie spektaklu znikanie ma w sobie wyraźnie zbrodniczy posmak. Stanowi występek przeciw obowiązującej metafizyce. W pierwszym rozdziale swojej słynnej książki z 1967 roku Guy Debord pisał: „Pierw-sza faza panowania gospodarki nad życiem społecznym przyniosła niewątpliwą deprecja-cję: być zostało zastąpione przez mieć – nie ocenia się już ludzi na podstawie tego, kim są, liczy się tylko to, co posiadają. Obecny okres, w którym nagromadzone wytwory eko-nomii całkowicie opanowały życie społeczne, to okres powszechnego przechodzenia od mieć do jawić się, z którego wszelkie rze-czywiste «mieć» winno czerpać swój prestiż i ostateczny cel”.Dawniej istniały miejsca, w których należało bywać. Swego czasu Wersal był chyba takim miejscem. W każdym razie, gdy było się Mo-lierem. Czy choćby Królem Słońce (skądinąd w 1871 roku ze wszystkich możliwych miejsc na świecie Wersal był właśnie tym, w którym bywać najwyraźniej nie wypadało). Nawet przywódcy i rewolucjoniści znali takie miejsca. W styczniu roku 49 p.n.e. wypadało stanąć nad Rubikonem i pójść dalej. W 1936 roku z pewnością wypadało być w Barcelonie. Bycie w odpowiednim miejscu w stosownym czasie (Grecy to wyczucie chwili nazywali

12

the Rubicon; and then go on. Undoubtedly, in 1936, it was seemly to be in Barcelona. Being in the right place at the right time (the Greeks named this type of instinct kairos) used to determine social status and settle the further existence of the human being, as well as influence the course of history. The Marquis de Grouchy’s tardiness has brought him 200 years of drubbing as a result. For what was merely afternoon tea at Waterloo. The situationist Vaneigem travelled abroad for an exotic holiday at the beginning of May 1968. Despite extensive efforts, he didn’t manage to get back to the feverish capital of striking French until the end of the month. He no longer considered himself a situation-ist. Frequenting certain places and not others reinforced one’s economic (and social) status. It was necessary to frequent certain places, to rub shoulders with this or that person, to laugh at the jokes of a few particular people. Those who delude themselves that such places still exist are naive. Still, more insightful individuals share the sentiments of Groucho Marx and wouldn’t want to belong to a club that would accept them as its members. The game is over. The game’s not worth the candle. Nowadays, in order to be (the more so in order to have), it is not necessary anymore to have a social life. It is enough to make an appearance. And the ideal place for making an appearance is a place created for the sake of appearances – television. The paradox is that an appearance in this place (not a place stricto senso, being, rather, of its nature an anti-place) is the simplest guarantee for vanishing. Contemporary philosophers can call upon the ‘metaphysics of presence’ and ‘naturalism’ (it’s no acci-dent these arguments have their place in the present), ‘to be’ and ‘to appear’ are terms in radical opposition. Someone who ‘appears’, ‘is’ not. A person who appears on television is given at the most a ghostly existence, an appearance of existence. It should be empha-sized that in days gone by, ghosts had a rather long and noisy, though not necessarily toler-able, existence, whereas nowadays, ghosts are condemned to eternal temporariness.Debord wrote: ‘A French journalist who had recently worded a thick volume, which was pro-claimed appropriate for renewing the entire de-bate of ideas, attributed his failure a few months later to the fact that he lacked readers rather

kairos) wyznaczało status społeczny, prze-sądzało o dalszej egzystencji człowieka, wpływało na bieg dziejów. Grouchy spóźnił się na spotkanie i zbiera za to cięgi już od dwustu lat. Ale była to herbatka pod Waterloo. Sytuacjonista Raoul Vaneigem wyjechał na początku Maja ’68 na egzotyczne wakacje; chociaż bardzo się starał, do rozgorączkowa-nej stolicy strajkującej Francji zdołał powrócić dopiero pod koniec miesiąca. Szybko przestał być sytuacjonistą. Bywanie w innych miejscach zapewniało status ekonomiczny (i towarzyski). Trzeba było wydeptywać niektóre korytarze, ocierać się o tych czy owych, obracać się we właściwych kręgach, śmiać się z dowcipów wybranych osób. Naiwni łudzą się, że takie miejsca nadal istnieją. Jednostki przenikliwe czują się jednak jak Groucho Marx: nie chcą należeć do takiego klubu, który zgodziłby się ich przyjąć w poczet swoich członków. Zabawa się skończyła. Gra niewarta świeczki. Dziś, żeby być (a tym bardziej – żeby mieć), nie trzeba już bywać. Wystarczy się jawić. Miejscem, w którym należy się jawić, miejscem stworzonym do jawienia się – jest oczywiście telewizja. Paradoks polega na tym, że poja-wienie się w tym miejscu (niebędącym zresztą miejscem sensu stricto, będącym właściwie antymiejscem) jest najprostszym gwarantem zniknięcia. Współcześni filozofowie mogą się do woli obruszać na „metafizykę obecności” i „naturalizm” (nieprzypadkowo zresztą czynią to w tej właśnie współczesności, a nie jakiejś dawniejszej!), „być” i „jawić się” to pojęcia radykalnie przeciwstawne. Kto się „jawi”, ten nie „jest”. Kto jawi się w telewizji, ten obda-rzony jest co najwyżej egzystencją widmową, pozorem egzystencji. Podkreślmy jednak, że jeśli w dawnych czasach duchy cieszyły się całkiem długą i hałaśliwą – choć niekoniecznie znośną – egzystencją, dzisiejsze widma skaza-ne są na katodową chwilowość. Debord pisał: „Pewien francuski dziennikarz, który opublikował niedawno opasłe tomisz-cze, szumnie reklamowane jako dzieło zdolne pchnąć debatę intelektualną na zupełnie nowe tory, kilka miesięcy później tłumaczył swoje fiasko tym, że zabrakło mu czytelników, nie zaś konceptów. Oznajmił przeto, że żyjemy w spo-łeczeństwie, które przestało czytać; dodał, że gdyby Marks opublikował obecnie Kapitał, wystarałby się czym prędzej o zaproszenie do telewizyjnego programu poświęconego

13

than ideas. He then declared that we are in a society where no one reads, and that if Marx were to publish Capital nowadays, he would appear one evening on a literary television pro-gramme, explaining his intentions, and the next day it would no longer be spoken about. This ludicrous error stinks of the milieu from which it originates. Obviously, if nowadays anyone were to publish a veritable book of social critique, they would absolutely abstain from appearing on television, and from other colloquies of the same kind as well, so that ten or even twenty years later it would still be spoken about’ [The Society of the Spectacle, trans. Michel Prigent and Lucy Forsyth]. This is an ideal introduction to the issues out-lined (albeit with very blurred contours) in the lexicon of vanishing. The dialectic about-turn allows us to assume that vanishing itself can be a way (possibly the only one) to slip from the social machinery that enslaves and annihilates reality. If everything disappears (which cannot be denied), it is maybe worth trying to vanish in the face of this general vanishing, instead of vanishing together with it. The surrealists would say that this is above all a moral issue. Neverthe-less, some of the examples of vanishing that we present give reason to hope that we are (still!) dealing with a strategic problem. Vanishing does not have to be escapism. The Roma (who know what’s what) say: ‘everybody has a right to a place in the shadows’. Maybe this is a revolu-tionary postulate in keeping with our times? Just in case – let’s not take leave just yet.

translated by Marta Kucza

nowościom księgarskim, przedstawiłby w nim swoje poglądy, a następnego dnia nikt by już o nim nie pamiętał. Ten pocieszny błąd wydziela zapaszek środowiska, w którym się zrodził. Nie ulega wszak wątpliwości, że gdyby ktoś opublikował w dzisiejszych czasach prawdziwą krytykę społeczną, z pewnością nie uznałby za stosowne występować w telewizji czy uczestniczyć w innych kolokwiach tego rodzaju; dlatego też dziesięć czy dwadzieścia lat później wciąż by o nim mówiono”. Oto doskonałe wprowadzenie do problematy-ki zarysowanej (bardzo nieostrymi konturami) w niniejszym leksykonie zaniku. Dialektyczna wolta pozwala tuszyć, że samo znikanie może być sposobem wymykania się społecznym machinom niewolącym i unicestwiającym rzeczywistość. Jeśli wszystko znika (czemu trudno przeczyć), warto być może spróbo-wać zniknąć wbrew temu powszechnemu zanikaniu, zamiast znikać wraz z nim. Surrea-liści powiedzieliby, że jest to problem przede wszystkim natury moralnej. Niektóre z przed-stawionych przez nas przykładów znikania czy zanikania dają jednak nadzieję, że mamy do czynienia (wciąż jeszcze!) z zagadnieniem strategicznym. Znikanie nie musi być eskapi-zmem. Cyganie (znający się na rzeczy), powia-dają: „każdy ma prawo do miejsca w cieniu”. Może to właśnie postulat rewolucyjny na miarę naszych czasów? Na wszelki wypadek jeszcze się nie żegnajmy.

Mateusz Kwaterko

192

193

Disappear by the Vistula – a series of art- -ecology-existential experiments carried out on the banks of the Vistula River

Our starting point was a simple observation: more civilisation means less nature. If we promote a wild river it ceases to be wild. Maintaining a fine balance between culture and nature, art and environment, artists and society is possible only if we break off with artistic public-relations clichés in public space. This is why we challenged the logic behind spectacular urban-space production strate-gies. Instead of dazzling the public with art, we walked on the borders of visibility, travelling across the ambiguous margins of vision. We focused on the subtle play between the artist and the space in which he works.Together with a group of artists we proposed a series of experiments on the process of disap-pearing, camouflage, invisibility. Slight river bank manipulations, pirate cruises, iriy visits, ar-ranging disturbing film sets, hiding in the wild. We attempted to become a part of the nature or civilisation context in order to make the dif-

Zniknij nad Wisłą, czyli seria eksperymentów artystyczno-ekologiczno-egzystencjalnych nad brzegami Wisły

Wyszliśmy od prostej konstatacji: im więcej cywilizacji, tym mniej przyrody. Jeżeli wypro-mujemy dziką rzekę, przestaje ona być dzika. Zachowanie delikatnej równowagi pomiędzy kul-turą a naturą, sztuką a środowiskiem, artystami a społeczeństwem jest możliwe jedynie wtedy, gdy zerwiemy ze sztampą artystycznego PR-u w przestrzeni publicznej. Dlatego poddaliśmy w wątpliwość sens spektakularnych strategii produkowania przestrzeni miejskiej. Zamiast epatować publiczność sztuką, poruszaliśmy się na granicach widzialności, przemierzaliśmy nie-jednoznaczne krawędzie pola widzenia. Posta-wiliśmy na subtelną grę pomiędzy człowiekiem a przestrzenią, w której pracuje.Wraz z grupą artystów zaproponowaliśmy serię eksperymentów z procesami znikania, kamu-flażu, niewidzialności. Delikatnych manipulacji biegiem rzeki, pirackich rejsów, wizyt w wyra-jach, aranżacji niepokojących planów filmowych, chowania się wśród dzikiej przyrody. Podjęliśmy

11.08-25.09.2009

Zaproszeni artyści / Invited artists:Paweł AlthamerHubert CzerepokRoman DziadkiewiczŁukasz JastrubczakKatarzyna KrakowiakMaciej KurakAgnieszka KurantKonrad PustołaNatalia RomikRobert RumasJoanna RajkowskaHonza Zamojski

Organizator / Organization: Fundacja Bęc ZmianaKuratorzy / Curators: Kuba Szreder i Bogna ŚwiątkowskaWspółpraca kuratorska / Curatorial co-operation: Agnieszka Szreder

www.znikanie.pl

194

ference between the individual being and his/her social or ecological surroundings unobvi-ous. As the Dutch and Italian painters centuries ago, we are also fascinated by the issues of mimesis, that is of the representation and mir-roring of nature by culture. The assimilation of the picture to what it is supposed to depict. Yet in our case this eternal problem was filtered through flirtations with the achievements of public and land art. Thus, instead of tackling the links between depicting and that what is depicted, we worked on the dynamic beam of relations linking the artist with his environment. Their inner dynamics pushed us beyond what is easily noticed, classified or judged. Together with the Vistula’s current, we sailed out into the fog-enveloped unobvious.

Kuba Szreder

próbę takiego wpisania się w przyrodniczy czy cywilizacyjny kontekst, żeby różnica pomiędzy jednostkowym bytem i jego społecznym czy ekologicznym otoczeniem przestała być oczy-wista. Fascynują nas, podobnie jak wieki temu malarzy niderlandzkich czy włoskich, kwestie mimesis, czyli reprezentacji i odzwierciedlenia natury przez kulturę. Upodabniania obrazu do tego, co ma przedstawiać. Jednak w naszym przypadku ten odwieczny problem został przefiltrowany przez flirt z dokonaniami sztuki publicznej oraz land--artu. Zamiast problemu związków przedstawienia z tym, co przedsta-wiane, na warsztat wzięliśmy więc dynamiczną wiązkę relacji łączących artystę i jego środowi-sko. Ich wewnętrzna dynamika wyrzuciła nas poza to, co łatwo zauważalne, podlegające jednoznacznym klasyfikacjom czy ocenom. Wraz z biegiem Wisły wypłynęliśmy na zasnute mgłą oceany nieoczywistego. Kuba Szreder

195

Uczestnicy projektów / Participants in the projects

Plan, kontrplan i jedno długie ujęcie Shot, Contra Shot and Master Shot

wystąpili / performers: Jacek Poniedziałek, Rafał Kłoczko, Mateusz Pieniążek

Predator

design: Natalia Romik i Marita Bobkorealizacja kostiumu / costume: Marita Bobkowww.annamarita.com

Rejs / Criuse

w rejsie udział wzięli / participants in the cruise: Bartek Białas, Piotr Lisowski, Marcin Rak, Malwina Rzonca, Ernest Wińczyk, Mariusz Wolny, Alina Żamojdzin

Wyraj / Iriy

porwany / the kidnapped one: Roman Dziadkiewiczpierwszy wodnik / first aquarius: Mateusz Kula pierwsza rusałka / first water nymph: Katarzyna Kosieradzka rusałki, syreny, wodniki i inne demony / water nymphs, sirens and other demons: Agnieszka Nasierowska, Katarzyna Korczak, Agata Grzy-bowska, Wiktor Bruchal

Żywa woda / Living Water

dźwięk / sound: Patryk Zakrocki / Zakład Produkcji Dźwięku, www.zaklad.org

196

197

Podziękowania / Acknowledgements

Marcin AlthamerKrzysztof BuglaTomasz DubielJerzy GumowskiJacek KołodziejskiMałgorzata Mazur Andrzej Zawitkowski / Mosty S.A.Igor OmuleckiPPH Piaskarz S.A.Marek PiwowarskiJacek PoniedziałekPaweł ProkopPizzeria Bella Napoli di Crescenzo RossiMonika RendznerMaciek i Wojtek Rotowscy, Andrzej Banach / Show MastersKlara Kopcińska i Dobrochna Badora-Zawadzka / Fundacja StepRestauracja Dziki RyżSamorząd Dzielnicy TargówekJan SzrederWojciech Ulatowski – komendant Harcerskiego Ośrodka WodnegoBartek Kraciuk / Warszawa Powiśle Łukasz Krajewski / Żegluga WiślanaŻwirek

Publikacja została zrealizowana w ramachFestiwalu Sztuki nad Wisłą „Przemiany”,dzięki dotacji otrzymanej od m.st. Warszawywww.warszawa2016.plWarszawa 2016 – Europejska Stolica Kultury– Kandydat

The present publication accompaniesthe ‘Transformations’ Art Festival by the Vistu-la, rendered possible owing to the financial support of the capital city of Warsawwww.warszawa2016.plWarsaw 2016 – European Capital of Culture– Candidate City

198

199

Disappearing. A User’s Manual

Wydawca / PublisherFundacja Bęc Zmianaul. Mokotowska 65/700–533 Warszawawww.funbec.eubec@funbec.eu+48 22 827 64 62

Druk / PrintPW Stabilul. Nabielaka 1631–410 Kraków

Znikanie. Instrukcja obsługi

Copyright © by the Authors, 2009Copyright © for this edition by Fundacja Bęc Zmiana, 2009

Warszawa 2009ISBN 978-83-925-107-8-9Wydanie pierwszePrinted in Poland

Redaktorzy / EditorsKatarzyna Chmielewska, Mateusz Kwaterko, Kuba Szreder, Bogna Świątkowska

Zespół redakcyjny / Editorial teamKatya Andrusz, Marcin Hernas, Agnieszka Le Nart, Rafał Majka, Krystyna Mazur, Elżbieta Petruk, Monika Ples, Paulina Sieniuć

Tłumaczenia / TranslationHelena Chmielewska-Szlajfer, Djqb, Ewa Kanigowska-Gedroyć, Marta Kucza, Agniesz-ka Le Nart, Piotr Mierzwa, Łukasz Mojsak, Małgorzata Nowicka, Aleksandra Szkudłapska

Projekt graficzny / Graphic designTomasz Bersz, Marian Misiakwww.berszmisiak.com

Uczyniliśmy wszelkie starania, aby w celu uzy-skania zgody na wykorzystanie w publikacji ma-teriałów tekstowych i wizualnych skontaktować się z właścicielami praw autorskich. W przypad-ku pytań prosimy o kontakt z wydawcą.

All efforts have been made to contact the rightful owners with regards to copyrights and permissions. In case of questions please contact the editor.

Redakcja ponosi odpowiedzialność tylko za te teksty, które zniknęły.

The editorial team accepts responsibility exclusively for the texts that disappeared.

Znikanie. Instrukcja obsługi Disappearing. A User's Manual

Znikanie. Instrukcja obsługiD

isappearing. A U

ser's Manual

Fundacja Bęc Zmiana, 2009ISBN 978-83-925-107-8-9

Fundacja Bęc Zmiana

Paweł Althamer Max CegielskiSebastian CichockiKatarzyna Chmielewska Hubert Czerepok Kuba DąbrowskiPaweł Dunin-WąsowiczRoman Dziadkiewicz Marcin GrynbergGrzegorz JankowiczŁukasz JastrubczakKatarzyna KosieradzkaMarek KrajewskiKatarzyna KrakowiakMaciej KurakAgnieszka KurantMateusz Kwaterko Jarosław Lubiak Ewa Majewska Jakub MajmurekLopez MausereDaniel MuzyczukAránzazu Calderón PuertaKonrad PustołaJoanna RajkowskaNatalia Romik Robert Rumas Piotr SiemionPaulina SieniućKuba SzrederAgnieszka TaborskaJan TopolskiHonza ZamojskiTomasz Żukowski

Jeśli wszystko znika (czemu trudno przeczyć), warto być może spróbować zniknąć wbrew temu powszechnemu zanikaniu, zamiast znikać wraz z nim. Surrealiści powiedzieliby, że jest to problem przede wszystkim natury moralnej. Niektóre z przedstawionych przez nas przykładów znikania czy zanikania dają jednak nadzieję, że mamy do czynienia (wciąż jeszcze!) z zagadnieniem strategicznym. Znikanie nie musi być eskapizmem. Cyganie powiadają: „każdy ma prawo do miejsca w cieniu”. Może to właśnie postulat rewolucyjny na miarę naszych czasów? Na wszelki wypadek jeszcze się nie żegnajmy.

If everything disappears (which cannot be de-nied), it is maybe worth trying to vanish against the common tendency, instead of disappearing to-gether with it. Surrealists would say that this issue is primarily of a moral nature. Nevertheless, some of the instances of vanishing presented here raise hope that we are (still!) dealing with a strate-gic problem. Vanishing does not necessarily have to amount to escapism. As a Gypsy saying has it: ‘everybody has a right to a place in the shadows’. Maybe it is a revolutionary postulate appropriate for our era? Just in case – let’s not bid farewell just yet.

Znikanie. Instrukcja obsługi Disappearing. A User's Manual

Znikanie. Instrukcja obsługiD

isappearing. A User's M

anual

Fundacja Bęc Zmiana, 2009ISBN 978-83-925-107-8-9

Fundacja Bęc Zmiana

Paweł Althamer Max CegielskiSebastian CichockiKatarzyna Chmielewska Hubert Czerepok Kuba DąbrowskiPaweł Dunin-WąsowiczRoman Dziadkiewicz Marcin GrynbergGrzegorz JankowiczŁukasz JastrubczakKatarzyna KosieradzkaMarek KrajewskiKatarzyna KrakowiakMaciej KurakAgnieszka KurantMateusz Kwaterko Jarosław Lubiak Ewa Majewska Jakub MajmurekLopez MausereDaniel MuzyczukAránzazu Calderón PuertaKonrad PustołaJoanna RajkowskaNatalia Romik Robert Rumas Piotr SiemionPaulina SieniućKuba SzrederAgnieszka TaborskaJan TopolskiHonza ZamojskiTomasz Żukowski

Jeśli wszystko znika (czemu trudno przeczyć), warto być może spróbować zniknąć wbrew temu powszechnemu zanikaniu, zamiast znikać wraz z nim. Surrealiści powiedzieliby, że jest to problem przede wszystkim natury moralnej. Niektóre z przedstawionych przez nas przykładów znikania czy zanikania dają jednak nadzieję, że mamy do czynienia (wciąż jeszcze!) z zagadnieniem strategicznym. Znikanie nie musi być eskapizmem. Cyganie powiadają: „każdy ma prawo do miejsca w cieniu”. Może to właśnie postulat rewolucyjny na miarę naszych czasów? Na wszelki wypadek jeszcze się nie żegnajmy.

If everything disappears (which cannot be de-nied), it is maybe worth trying to vanish against the common tendency, instead of disappearing to-gether with it. Surrealists would say that this issue is primarily of a moral nature. Nevertheless, some of the instances of vanishing presented here raise hope that we are (still!) dealing with a strate-gic problem. Vanishing does not necessarily have to amount to escapism. As a Gypsy saying has it: ‘everybody has a right to a place in the shadows’. Maybe it is a revolutionary postulate appropriate for our era? Just in case – let’s not bid farewell just yet.