4
Redakcja i korekta tekstu za pomocą znak w korektorskich i w trybie śledzenia zmian Z ptzepisami językowymi jest po trosze tak, jak znonnami prawa: nie spos b obją nimi wszelkich możliwych sytuacji. Życie jest zbytbogate, zbyt r żnorodne, Żeby do kazdej sytuacji dało się stworzyi specjalny parugraf. Podobnie z językiem: w tekście spotykamy tak wiele form i problem w, Że nie jest mozliwe uregulowanie ich wszystkich w osobnych przepisach. Prawnic y z przyporządkowaniem paragraf w i sytua cji r adząsobie m. in. przez wykładnię prawa: w specja}nych wydawnictwach wybitni specjaliści wskazuj % jaktaleŻy rozumie wolę prawodawcy i odnosi jądo konkretnych zdarzei. Gdy nie znajdujemy zasady, kt naleĘ posłuŻy się przy rczwiryantu problemu językowego' najlepiej jest zastanowi się, jak rczvnqqrywane problemy podobne _ zalecane jest postępowanie per analogiam. Gdy zaś juŻ zdecydujemy się na określone rozwiązanie, na|eŻy pamięta , aby by konsekwentnym, zawsze stosowa je w dalszym tekście. Konsekwencja jest tez Żelantązasadąedytorstwa w Ęch przypadkach, gdy nonna pozostawia piszącemu swobodę. Przy niekt rych formach językowych nie wydaje się zasadne narzucanie określonego rczwiryanla: zakazywanie, nakazywanie itd. w tej sytuacji jednak wolnoś autora czy redaktorutal<ze nie jest absolutna: jest on zobligowany swym własnym wyborem. Praca z tekstem Przecrytaj uważnie zamie szczony nizej tekst, a następnie na podanej liście zazrtacz te _ rwiryane z brakiem konsekwencji _ niedoskonałości redakcyjne, kt re mozla mu przypisać: Ę g-zY,'gi te l i ę t,o,, q i sly lfi, r a s,,w,, ! e,q !rę=' B*Ł} t ł. i} * ,'*:. .o.{.! ą* L lllp Historia felietonistyki liczffirawie trzy wieki. Pienrusze teksty, noszące śIady Vs '&;ę ,,stylu felietonowego}, pdnak jeszcze nienazwane felietonami, znalazŁy.'uĘ]),,"' ł periodyku ,,spectatogf w latach 1711-1714- ich autorami byli J. Addison i R. SteebijLnl Termin felieton zacz{ być używany w 1803 roku, kiedylcicn_ł.euĘ Geoffroy we HJ-L. francuskim czasopiśmie ,,Joumal des d batsł przeprowadził eksperyment, rtorv lL,*t polegał na przedłuŹeniu o dodatkową kartkę kolumny gazety, na kt Ę zamieścił dodatek literacko-rozrywkowy'Ę'.łd felieton pochodzi od francuskiego feuitte, co ĘHlV*,* oznaczaYlis\ reuitleton natomiast to ,,kartka złaŻona n" "r*oro''' |N"o"*-*.wią*d{Y'l,,a'i:ro z faktem, w dodatek był oddzielony od g rnej częŚci tekstu typograficzną kresą t l,ię."ne funkcjonował jako odrębna graficznie iredakcyjnie całość'.{NaallalĘĘĘdotyczyła l-ąf".;ą zatem pewnego fragmentu czasopisma, w kt rym znależć się mogły określone treści' lMożdŻonekA., Mistrzawiefelietonu, Warszawa 1999, s. 5. t tbidem. 3 Por. ChudziriskiB., Felieton. Geneza i ewolucja gatunku, [w:] Dziennikąrstwo i świat medi w,red. Bauer Z., Chudziriski E., Krak w 2000, s. 197.

zmiany korektorskie

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Jak dla mnie, zadanie to w cale nie było łatwe (ale przyznam, że b. pożyteczne). Największy dylemat miałam z szykiem wyrazów w zdaniu(zmieniać, czy nie), ale stwierdziłam, że nie razi mnie na tyle, by coś tu zmieniać.

Citation preview

Page 1: zmiany korektorskie

Redakcja i korekta tekstu za pomocą znak w korektorskich i w trybie śledzenia zmian

Z ptzepisami językowymi jest po trosze tak, jak znonnami prawa: nie spos b objąnimi wszelkich możliwych sytuacji. Życie jest zbytbogate, zbyt r żnorodne, Żeby do kazdejsytuacji dało się stworzyi specjalny parugraf. Podobnie z językiem: w tekście spotykamy takwiele form i problem w, Że nie jest mozliwe uregulowanie ich wszystkich w osobnychprzepisach.

Prawnic y z przyporządkowaniem paragraf w i sytua cji r adząsobie m. in. przezwykładnię prawa: w specja}nych wydawnictwach wybitni specjaliści wskazuj % jaktaleŻyrozumie wolę prawodawcy i odnosi jądo konkretnych zdarzei. Gdy nie znajdujemy zasady,kt rą naleĘ posłuŻy się przy rczwiryantu problemu językowego' najlepiej jest zastanowisię, jak rczvnqqrywane są problemy podobne _ zalecane jest postępowanie per analogiam. Gdyzaś juŻ zdecydujemy się na określone rozwiązanie, na|eŻy pamięta , aby by konsekwentnym,zawsze stosowa je w dalszym tekście.

Konsekwencja jest tez Żelantązasadąedytorstwa w Ęch przypadkach, gdy nonnapozostawia piszącemu swobodę. Przy niekt rych formach językowych nie wydaje się zasadnenarzucanie określonego rczwiryanla: zakazywanie, nakazywanie itd. w tej sytuacji jednakwolnoś autora czy redaktorutal<ze nie jest absolutna: jest on zobligowany swym własnymwyborem.

Praca z tekstemPrzecrytaj uważnie zamie szczony nizej tekst, a następnie na podanej liście zazrtacz te _rwiryane z brakiem konsekwencji _ niedoskonałości redakcyjne, kt re mozla mu przypisać:

Ę g-zY,'gi te l i ę t,o,, q i sly lfi, r a s,,w,, ! e,q !rę='

B*Ł} t ł.i} * ,'*:. .o.{.! ą* L lllp

Historia felietonistyki liczffirawie trzy wieki. Pienrusze teksty, noszące śIady Vs '&;ę,,stylu felietonowego}, pdnak jeszcze nienazwane felietonami, znalazŁy.'uĘ]),,"' łperiodyku ,,spectatogf w latach 1711-1714- ich autorami byli J. Addison i R. SteebijLnlTermin felieton zacz{ być używany w 1803 roku, kiedylcicn_ł.euĘ Geoffroy we HJ-L.francuskim czasopiśmie ,,Joumal des d batsł przeprowadził eksperyment, rtorv lL,*tpolegał na przedłuŹeniu o dodatkową kartkę kolumny gazety, na kt Ę zamieścił

dodatek literacko-rozrywkowy'Ę'.łd felieton pochodzi od francuskiego feuitte, co ĘHlV*,*oznaczaYlis\ reuitleton natomiast to ,,kartka złaŻona n"

"r*oro''' |N"o"*-*.wią*d{Y'l,,a'i:ro

z faktem, iż w dodatek był oddzielony od g rnej częŚci tekstu typograficzną kresą t l,ię."ne

funkcjonował jako odrębna graficznie iredakcyjnie całość'.{NaallalĘĘĘdotyczyła l-ąf".;ązatem pewnego fragmentu czasopisma, w kt rym znależć się mogły określone treści'

lMożdŻonekA., Mistrzawiefelietonu, Warszawa 1999, s. 5.t tbidem.3 Por. ChudziriskiB., Felieton. Geneza i ewolucja gatunku, [w:] Dziennikąrstwo i świat medi w,red. Bauer Z.,Chudziriski E., Krak w 2000, s. 197.

Page 2: zmiany korektorskie

Wkrótce pojawiły się autonomiczne teksty, które dalej funkcjonowały w tej odciętej

kreskąprzestrzenigazety,ap*iu@tęJ:#gniByłytoprzeoeHI*T:j"wszystkim relacje z podróŻy, opowiadania, recenzje, repeńuar teatrów, przegląd

mody, ogłoszeniaa.Ystasińskis wspomina, Że na początku XlX wieku felietony bvłv V Ę

stałym działem W gazecie codziennej, w którym zamieszczano d]a rozrywki

czytelników wiadomości kulturalne, podawane W lekki sposÓb' Zapotrzebowanie na

ten rodzaj tekstu rosło, poniewaŻ w prasie stawał się powoli odczuwalny nadmiar

informacji. Ponadto felieton, z racji swojego lekkiego, przyjemnego charakteru,

przyciągałnowychczytelników.zmienipÓ|Ytematyka!9Tjl*i'::"l5 o e *'{ t

J-r- dĄ - y's;,?

WIFrr ...Lio"fJk r .

d c{ v! ' €qc}

poruszana w felietonach - zaczĄ dominować model mozaikowoŚci, co czyniło

poniewaŻ dobór tematup A*rc, *l;!!rO kt

Felieton był tezt1jak piszeVStasińskĘ intryg"JńffiĘlj '-*\veprzez to, Że łamał linearność lektury - vvymagał rozkładania ciągÓw tekstowych

zgodnie z graficznymi sugestiami i ponownego ich składania na nowych'

kontekstualnych zasadaĄ całości. Felieton pozwalał takŻe-l.l--{ y,.*,::

złamać instytucjonalność i sformalizowanie tekstów zamieszczanych W prasie. Ę"u" *'*u*'*,

odcięciełfułłetentłi kreską sugerowało, i tak było w rzeczywistości, jego nieoficjalnY p ł"1 {,o,,,'t

charakter. d

Rozwój felietonistyki w Polsce

W Polsce, podobnie jak we Francji, stosowano termin felieton na określenie

zarówno róznych ,,drobiazgÓwł zamieszczonych pod kreską W czasopismach, jak tez ll';Jkonkretnych tekstóW dających się wyodrębnić spośród innych na podstawie

specyficznych cech zewnętrzńych i wewnętrznychB'

&igniev/łil/itzner7 podaje, Źe pienłsze teksty, mające charakter felietonów,Ęle l-t. l-*

nie?występujące jeszcze pod tą nazwą, to utworyVKrasickiego ilBohomolca,f V]vrdrukowane na łamach ,,Monitorał 1t765-1784). Te zańobliwe utwory łączyĘ w sobie ll',r,ia Por. Wojtak M., Gatunki prąsową Lublin 2004, s. 203. wojtak pisze Ę żę formai temaĘka ówczesnychfelietonów odbiegały macznie od dzisiaj znanych. Dziś zapewne tego Ę?u teksty opatrzono by nagłówkiem,,Rozmaitości''.5 Stasński P., op.cit., s.6.ó Por. Chudziński E', op.cit., s. 198.7 Mitzner 2., Felieton, lw:l Teoria i praktyka dziennikarstwa, red. Golka B., Kafel M., Mitzrer Z.,Warszawa1964, s. 130.

Page 3: zmiany korektorskie

tematykę rozrywkową, anegdoty i przeglądy mod paryskich. Podobne formy

felietonowe znalazły się W ,,KuŹnicy{, piśmie z okresu Sejmu Wielkiego' r w ljl,-Ł i;

,,Wiadomościach Brukowychł fuhd 1816-1 822\ zamieszczano tekstyJfu}iełenow{1i.'".x rłf311s

które dotyczyły juŻ nie tematów rozrywkowych, ale politycznych, obyczajowych,

filozoficznych i oświatowych8. ' -. aW połowie XlX wieku felieton był juŻznanym terminem'p*tuł{t"kze stałymr_--1

5t*"t s'E

elementem prasy satyrycznej. obecny był w takich tytułach jak ,,Pszonka'' i*1a . *ł

emigracji, ,,Wolne Żarty",,,Mucha" i ,,Sowizdrzał" w Królestwie$oi"o"ł'w Krakowie'. \F V.*oŁ

Felietony o tematyce niesatyry cznĄ zamieszczały ,,Dziennik Literacki'' (\Ąi|łaM ił .Łoziński),,,Dziennik Poznański'' (powieściVKraszewskiego W odcinkach, felietony v1"

i*_i } łr, _'

-. -/

'ź 1no '''

v$xv-ł"*"babskiego i $anłsława{-rcoŹmiana), ,,Prawda'', ,,Goniec Polski''lo. Ten -!*1-l*r.

'Tr ' ...t| ,. Ę ''!

qj .!', ,',,

I

n;tł 1 ,Ą! l Y''ri{' i: rł-ł

ostatni zasługuje na szczególnąuwagę, jako ze w nim w 1851 roku $4erłan}Norwid l-^-i.

opublikował tekst pt. o fetietonie fetieton, w którym próbował charakteryzować

gatunek. Do waŻnych pozycji naleŻą tal<ze: ,,Kurier Warszawski'', ,,NiWa'', ,,Kurier

Codzienny" oraz,,Tygodnik IlustrowanY'', W których przez 37 lat Rub]ikował swojel*ł'J*ł;"y'".o_

kronikidobsładPrus''.!&oniki*r"u@ęłaktualnfi"'{ł,ktore'ogłt:#l,-.ę.'"interesować czytelnikiw, Jaspisane były lekkim, dowcipnym językiem. GatuneĘffi Jo'Y:

uprawiany przeztego pisarza był formą bardzo zbliŻonydo tego, czymjest dzisiejszy t!''*""'

felieton. Nawet sam Prus, Wypracowawszy juz swój warsztat, zawarł jego główne

załoŻenia w lJwag ach n ad pi sanie m feli eto n u12'

XX wiek to dalszy rozwoj polskiej felietonistyki. Na jego początku felietony

zamieszczano przede wszystkim w ,,Liberum Veto" w Krakowie. W dwudziestoleciu

międzywojennym felietony pisano w ,,Szczutku'', ,,Cyruliku'' i w końcu W ,,Szpilkach'',

którerownieżprzodowaĘwsatyrzewPolsceLudowej.Felietonył@{-*g*****.ł, 'qj*'odnaleŹĆ moŻna

innych.

takŻe w ,,Trybunie Ludu'', ,,Życlu Warszawy", ,,Przekroju'' i wielu

PYTAMADO TEKSTU:{: : rl '-'"...'!'i:1" /

r' ):,";l-'łli: b :]r:'-'r' l:r

''i :i , a"'

1.l.'.l, 1 1'l ''.' '..: ,. ł)'' ',' 'l '._'{p

(ł'.r' ; f ł. *' '. '. 'JĄą .; I$u ,1r_;' ! , | . 'ł '' ' i " "''J'^-lv.

s lbidem, s. 131.e lbidem, s. 132.1o Chudzński E., op.cit., s. 198.ttIbidem, s.204.t2Ibidem. ; łl i ', f-i,','rj.'l'gi jiu-.ł

' e'.,']-" "-"l -"''u*'6lą**6

'ł u 'o**''{i

{r;tn:r.:l'.11.ię'! (,: ,",''' t-_i

t*--l

t""

Ą{,'

l ii{rl! f

tij

Page 4: zmiany korektorskie

Zaznacz te zdania, w których mowa o niekonsekwencjach występujących w

przytoczonym tekście:

a)'\ pomieszanie cudzysłowów: w tekście są zastosowane różne ich rodzĄe

b)"Ąniekonsekwentnie zastosowane Są pochylenia _ nie wszystkie słowa w

metatekście (te, o których się mówi) sąpochylone

c) l niekonsekwentnie podawane są liczebniki porządkowe (z kropką bez

kropki itd.)

d) [ panuje pomieszanie w podawaniu tytułów naukowych autorów

e) p niekonsekwentna pisowni a nie z imiesłowami odmiennymi

0 l panuje pomieszanie przy podawaniu tytułów czasopism (cudzysłów,

pochylenia)

g) ,h niekonsekwencja w wyróznianiu pewnych fragmentów tekstu (''p.

nagłówków: bold, podkreślenie, zwykła czcionka)

h) F panuje pomieszanie prry sposobie podawania imion i nazrvisk (raz samo

nazwisko, raz imię i nazwisko itd.)

i) tr niekonsekwentnie podawane są skróty lub całe nazvqy słów (rok, wiek, r.,

w.)