Hoe je meer zelfvertrouwen krijgt

met sterke lichaamstaal

Door Nonverbaalcoach Astrid Andringa

Zelfvertrouwen en

Lichaamstaal

Titel

©Astrid Andringa, Nonverbaalcoach

Dit e-book mag je natuurlijk delen. Kopiëren zonder bronver-

melding is niet netjes.

2

Voorwoord 3

Hoe werkt non-verbale communicatie 4

Gemak, ongemak en geruststellingsgedrag 5

Hoe ziet ‘gemak’ eruit 6

Geruststellingsgedrag 9

1 + 1 is geen 2 13

Jouw geruststellingsgedrag 14

Hoe ziet ‘gemak’ eruit 16

Hoe zit dat bij jou 15

Sterke lichaamstaal 17

Dominantie 18

Powerposing 19

Gewoon doen! 21

En nu? 22

Bronnen 23

Inhoud

Beste lezer,

L ichaamstaal is krachtig.

En als je meer van lichaamstaal weet, dan kun je dat gebruiken.

Lichaamstaal is vaak onbewust en de meeste mensen weten weinig over lichaamstaal. Hoe zou het zijn als jij je bewust bent van jouw lichaamstaal én van die van anderen….?

Ik vertel het je in dit e-book.

Wil jij meer zelfvertrouwen uitstralen? In dit e-book leer ik je wat ‘sterke’ lichaamstaal is.

Maar eerst is vertel ik je hoe non-verbale communicatie werkt.

Veel plezier!

Nonverbaalcoach Astrid Andringa

3

Hoe werkt non-verbale communicatie? Jouw brein bepaalt jouw bewuste en onbewuste gedrag.

Bij bewust gedrag denk je eerst na. Onbewust gedrag gebeurt gewoon. Je denkt er niet over na.

Een deel van de hersenen (het reptielen- en zoogdierenbrein) bepaalt het onbewuste gedrag. Dat zie je terug in je lichaams-houding.

Verandert jouw gevoel, dan verandert jouw lichaamshouding.

Dat geldt ook andersom: verandert jouw lichaamshouding, dan verandert ook jouw gevoel.

Dat betekent dat je lichaamstaal kunt gebruiken! Gebruiken om jouw gevoel te veranderen.

Straks lees je daar meer over.

Ieder gevoel zie je terug in je lichaamshouding.

4

Gemak, ongemak en geruststellingsgedrag

Onbewust gedrag is interessant. Want daar komt geen ‘denken’ aan te pas. Dat betekent dat het ‘eerlijk’ is.

Met onbewust gedrag kun je niet liegen. En dat is belangrijk bij het lezen van lichaamstaal.

Mensen laten non-verbaal zien als ze zich ongemakkelijk of

gemakkelijk voelen bij een persoon of in een situatie.

Dat gebeurt onbewust.

5

De benen spreiden (ruimte innemen) is vooral iets mannelijks. Het toont

gemak. Soms is het dominantie. Vooral als degenen met de benen wijd

meer ruimte inneemt dan degene waar hij naast zit. Als één man begint

in een groep, dan volgen de andere mannen vaak vanzelf.

Hoe ziet ‘ongemak’ eruit?

Bij stress, onzekerheid, ongemak of nervositeit produceert je lichaam cortisol (stress-hormoon) en adrenaline. Cortisol heeft als doel om ons reactievermogen te versnellen. Adrenaline zorgt (onder andere) voor een snellere hartslag. Je lichaam maakt zich klaar om te bevriezen, vluchten of te vechten.

Bevriezen

Non-verbaal bevriezen heeft als doel om te voorkomen dat je gezien wordt.

Herken je dit? Je zit in een situatie waar je eigenlijk niet wilt zijn en je trekt jezelf terug. Je wordt stiller, kleiner en een beet-je onzichtbaar.

Dat heet ‘bevriezen’ en dat ziet er zo uit:

Ineens stoppen met hand- of armgebaren, stilstaan, stokstijf zitten, adem inhouden, geen oogcontact. De ander meer ruimte geven door aan de kant te gaan. Afgezakte schouders of juist schouders omhoog en hoofd intrekken (schildpad).

Als ‘bevriezen’ niet voldoende is, dan gaat je lichaam in de

vluchtstand.

Stress, onzekerheid, ongemak of nervositeit is

non-verbaal te zien.

6

Oogcontact vermijden Adem inhouden ‘Schildpad’

Vluchten

Non-verbaal vluchten heeft als doel om aan de bedreiging of nare situatie te ontsnappen of afstand te nemen.

Wegrennen is vaak geen optie. Maar je kunt ook anders ‘vluchten’. Dat ziet er zo uit

Lichaam afkeren van de situatie of persoon: wegdraaien, ach-terover of opzij leunen. Je ogen langer sluiten dan normaal (langzamer of vaker knipperen), wrijven in de ogen, handen voor gezicht slaan, wegkijken en jezelf afschermen van situa-tie. Afstand creëren van de persoon of situatie door bescher-ming te zoeken voor je buik (kwetsbaar deel van je lijf!); een tas, map of boek voor buik of op schoot.

7

Als ‘vluchten’ niet voldoende is, dan gaat je lichaam in de vechtstand.

Ogen sluiten Buik beschermen Opzij leunen

Weg kijken Handen voor ogen slaan

8

Vechten

Bij non-verbaal vechten maakt je lichaam zich klaar om de confrontatie aan te gaan.

Het heeft als doel om de bedreiging de baas te zijn. Dat ziet er zo uit:

Ruimte nemen door je groot te maken, borst opzetten, met benen wijd gaan zitten of staan, heel dicht bij iemand gaan staan (bedreigen van iemands persoonlijke ruimte), vuisten.

Zo zie je dat ieder lichaam reageert op stress, onzekerheid, onge-mak of nervositeit met non-verbaal bevriezen, vluchten of vech-ten.

Deze reacties worden altijd gevolgd door geruststellingsgedrag.

Met benen wijd zitten Met benen wijd staan

Vuist Vuisten en breed maken

Geruststellingsgedrag Geruststellingsgedrag kalmeert ons nadat we iets naars hebben meegemaakt. Het heeft als doel om je te troosten, om je lichaam uit stress en ongemak te halen. Om het cortisol en adrenaline niveau in jouw lijf te verlagen.

Dit troostend gedrag gebeurt onbewust! En is daarom ‘eerlijk’. Het is non-verbaal en zichtbaar voor anderen. Tenminste, als je er op let.

Iedereen heeft zijn eigen voorkeur voor bepaald geruststel-lingsgedrag. Je herkent vast een paar troostende gebaren die je zelf doet!

Zo ziet het eruit:

Wrijven, aaien of aanraken

...van hoofd, armen, handen, benen, wang, voorhoofd, nek of

hals. Dit doen we omdat wrijven over de huid de zenuwuitein-

den in onze huid stimuleert en oxytocine (knuffelhormoon)

levert.

9

Sabbelen, zuigen of bijten

...op pen, potlood, nagel of vinger.

Likken

Likken aan je lippen, of met de tong aan de binnenkant van de

lippen drukken of wrijven. Op de binnenkant van de wangen

bijten of zuigen. Op je lip bijten.

Frunniken of spelen

...met kleding, accessoires. Bijvoorbeeld onzichtbare pluisjes

van je kleding plukken, stropdas steeds goed doen, jasje of

blouse recht trekken, mouwen richting hand trekken (alsof de

mouwen te kort zijn), ring ronddraaien, spelen met (sluiting

van) armband of horlogeband, spelen met kettinkje.

10

Bril steeds goed doen

Mouwen richting hand trekken

Stropdas goed doen

Halskuiltje

Vrouwen wrijven of raken hun hals(kuiltje) vaak aan om zich-

zelf gerust te stellen. Zeker als er een kettinkje hangt.

Armen over elkaar

Armen over elkaar is ook geruststellingsgedrag. De armen vol-

ledig in elkaar gestrengeld, losjes, half over elkaar. Het maakt

niet uit. Het is een ‘self hug’. Je troost jezelf.

11

Spelen met of wrijven in je haar

Dit doen vrouwen én mannen. Een lok haar om je vinger win-

den, haren ‘kammen’ met je vingers, hoofd aaien. De ‘haarflip’

van een vrouw (hoofd opzij gooien zodat de haren waaien) is

een mooi flirtgebaar.

12

Verschil mannen en vrouwen

Mannen raken bij voorkeur hun gezicht aan. Vrouwen hun

hals, kleding, sieraden, armen en haar.

Roken en kauwen

In stressvolle situaties gaan mensen meer roken. Maar ook

vaker kauwgom kauwen.

Hoe meer geruststellingsgedrag hoe stressvoller de

situatie voor iemand is.

1 + 1 is geen 2 Let op! Je kunt geen conclusies trekken op basis van maar één non-verbaal signaal.

Zorg bij het observeren eerst dat je weet wat iemand in een ‘normale’ situatie doet.

Bijvoorbeeld:

Wiebelen met de voet kan een ‘tik’ zijn van iemand. Het wil dan niet zeggen dat die persoon altijd stress ervaart. Wiebelen met de voet kan ook betekenen dat de schoenen knellen. Of dat iemand hele koude voeten heeft.

Wees voorzichtig met conclusies.

Je kunt pas conclusies trekken als je meerdere signalen ziet.

13

Maakt hij zich zorgen? Of schudt hij

blaadjes uit zijn haar? Heeft hij jeuk? Of

last van roos?

Jouw geruststellingsgedrag En jij? Welk geruststellingsgedrag herken je? En als je het bij jezelf opmerkt, weet je dan ook waarom je stress ervaart? Let daar de komende tijd eens op.

Geruststellingsgedrag is niet fout. Je hoeft er niet mee te stop-pen.

Je kunt, nu je weet dat het geruststellingsgedrag is, wel beter analyseren waarom je jezelf moet troosten.

Ik heb zelf opgemerkt dat ik bij moeilijke taken (achter mijn pc) op mijn achterhoofd/nek ga wrijven of mijn hand/vingers voor mijn mond houd, als ik me echt even moet concentreren.

Ik merk het op en geef mezelf dan echt tijd om na te kunnen denken.

14

Mijn geruststellingsgedrag achter de computer: wrijven op mijn achterhoofd/nek of hand

(vingers) voor mijn gezicht.

Hoe zit dat bij jou?

Als je bij jezelf geruststellingsgedrag opmerkt, dan is dat een eerlijke reactie van jouw brein en lichaam op wat er op dat moment gebeurt.

Vind je de situatie vervelend? Vind je het vervelend wat iemand tegen je zegt? Of zie je iets wat een stressprikkel oplevert?

Merk het op en trek een conclusie.

Misschien heb je meer tijd nodig, net als ik. Misschien moet je even bij die stressprikkel vandaan (als dat kan). Of zeg hardop wat je merkt: “Ik moet me even concentreren, geef me wat meer tijd” of “Ik merk dat dit me meer doet dan ik verwacht had”.

15

Tot zover allemaal non-verbale signalen van ongemak. Maar hoe ziet ‘gemak’ er dan uit?

Hoe ziet ‘gemak’ eruit? Als we ons op ons gemak voelen, dan is er geen dreiging, stress, onzekerheid of nervositeit. We hoeven niet te bevriezen, niet te vluchten of te vechten Dat ziet er zo uit:

Benen/enkels over elkaar slaan (staand), geen armen over elkaar, doelbewust lopen, buik onbeschermd (geen tas, boek ervoor), breeduit zitten, arm over rugleuning slaan van eigen stoel of stoel ernaast, hoge borst, rustig ademen, armen vrij en blij bewegen, oogcontact, lachen, kin omhoog of recht, handen in de zij, duimen tonen, achterover leunen met handen achter het hoofd (vingers in elkaar).

16

Zelfvertrouwen hebben: een fijn gevoel, je kunt alles aan..

Buik onbeschermd, oogcon-

tact, brede lach

Buik onbeschermd, arm in zij

Breed zitten, brede lach

Hoge borst, armen in zij,

breed maken

Wijzen

Sterke lichaamstaal Sterke lichaamstaal zie je bij mensen die (op dat moment) een groot zelfvertrouwen hebben en zich op hun gemak voelen.

Hoe ‘gemak’ eruit zien heb je al kunnen lezen.

Andere signalen van sterke lichaamstaal zijn:

Vingers spitsen (vingertoppen van beide handen tegen elkaar in een soort driehoek), duimen tonen bijvoorbeeld handen in de zak met duimen eruit, revers van jas vastpakken met duimen omhoog, armen over elkaar met duimen omhoog). Ruimte in-nemen: jezelf breed maken, ontspannen en rustig ademen, schouders recht. Bij staan: benen op heupbreedte, grote passen bij lopen. Bij zitten: knieën spreiden en handen op de knieën (ellebogen naar buiten), handen op tafel met armen gespreid (terwijl je voor de tafel staat).

17

Duimen tonen Benen wijd Ruimte innemen

Schouders recht, ontspannen, ‘open’ buik

Geen bescherming nodig. Benen

wijd en buik onbeschermd. Duim!

Je kunt een sterke lichaamshouding aannemen om zo je gevoel te veranderen. Hoe je dat kunt doen lees je bij powerposing.

Dominantie Maar, voordat je verder gaat, is het belangrijk om een ‘sterke’ lichaamshouding niet te verwarren met dominantie.

Met dominantie wil je de ander imponeren (‘ik ben beter dan jij’, ‘ik ben de beste/sterkste’).

Als je meer zelfvertrouwen uitstraalt en toegankelijk en open overkomt, communiceer je efficiënter. Mensen willen graag met je in gesprek. Jij bent krachtig!

Als je dominantie uitstraalt; overheersend en autoritair over-komt, dan communiceer je niet efficiënt. Je bent sterk, maar mensen zijn niet graag bij je in de buurt. Zij zijn geïntimideerd.

Dominante lichaamstaal ziet er zo uit:

De kamer van iemand anders veranderen zonder te vragen (bijvoorbeeld raam dicht doen, stoelen verplaatsen), wijzen tijdens het spreken (vinger als soort hakbijl gebruiken), duimen achter broekband of riem en handen richting kruis (een ‘lijstje’ om het geslacht), kruis accentueren (opschudden), iemand de weg versperren (bijvoorbeeld wijdbeens in de deur-opening), langdurig staren, kin omhoog, minachting (=onsymmetrische lach: één mondhoek omhoog), in iemands persoonlijke ruimte komen, luide stem, bewust (visueel) nege-ren, in de rede vallen, telefoon opnemen tijdens bespreking.

18

Wijzen Minachting

Bewust negeren Duimen tonen De weg versperren

Powerposing Je kunt een sterke lichaamshouding aannemen om zo je gevoel te veranderen.

Professor Amy Cuddy heeft onderzoek gedaan naar Power-posing. Er zijn wat discussies of powerposing echt het hor-moonniveau verandert. Ik denk maar zo: Als het werkt, dan werkt het. Probeer het gewoon uit!

Zo werkt het:

Het hormoon testosteron zorgt ervoor dat je zelfverzekerd en assertief bent. Het hormoon cortisol maakt je onzeker en stressvol.

Professor Cuddy zegt dat bij het aannemen van een sterke lichaamshouding (= powerposing) het testosteron niveau stijgt en het cortisol niveau daalt. En dat kan al als je 2 minuten lang een sterke lichaamshouding aanneemt.

19

Een echte winnaar!

Probeer het eens. Bijvoorbeeld vlak voordat je een belangrijk gesprek hebt. Zoek een plek waar je even alleen bent. Des-noods op het toilet.

Kies uit (meer mag natuurlijk ook):

• Ga rechtop staan met je armen omhoog, alsof je een wed-strijd hebt gewonnen.

• Klop jezelf op de borst alsof je een gorilla bent.

• Zet je handen in je zij, duimen naar achteren. Rechtop. Borst naar voren.

• Ga zitten in een stoel met beide benen op tafel/bureau en je handen gevouwen achter je hoofd.

• Sta voor een tafel en zet je handen met gespreide armen op tafel.

Doe dit minstens 2 minuten.

20

Maak je groot! Voel je een winnaar. Laat de testosteron door je lijf gieren en ga dan de bespreking in.

Loop met ferme pas naar de bespreking toe. Hoofd omhoog (dus niet snel even je berichten checken op je telefoon!!), rug recht, borst hoog. Geen vergaderstukken voor je buik. Je hebt geen bescherming nodig.

Moet je wachten voordat de bespreking begint?…Ga dan niet zitten. Maak je niet klein. Jij bent een winnaar! Blijf gewoon staan. Rechtop, borst groot, armen in je zij en glimlach!

Voel je een winnaar met powerposing: armen in de zij, armen in de lucht of benen op tafel

Gewoon doen! Overal zie je mensen die zichzelf troosten. Ook diegene die jij zo bewondert. Iedereen is wel eens onzeker, gestrest en onge-makkelijk in een situatie.

Jij kunt het nu zien bij anderen. Je ziet het ook bij jezelf.

Waarschijnlijk zul je dit e-book nog een paar keer moeten doorlezen. Laat je niet ontmoedigen. Het kost even tijd, maar, als je wat langer bezig bent met lichaamstaal, gaat het niet meer weg. En dan zie je het overal.

21

22

En nu?

Nog eens lezen Lees dit e-book een paar keer door. Pak het af en toe weer op als je het een tijdje hebt laten liggen.

Uitproberen Probeer de lichaamshoudingen die ongemak en geruststelling betekenen eens uit.(p 6-12) Voelt het bekend? Dan zul jij dat vast ook onbewust doen. Wanneer doe je dat? Kun je er iets van leren?

Probeer de lichaamshoudingen die gemak betekenen eens uit (p16-17). Hoe voelt dat? Wanneer doe je die houdingen? Kun je er iets van leren? Kun je die houdingen vaker doen?

Kijken Kijk naar anderen en zie dat iedereen zich wel eens ongemak-kelijk voelt.

Leren Probeer powerposing (kijk naar de TedTalk van Amy Cuddy). Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief en leer meer over sterke lichaamstaal.

Contact Laat mij weten wat dit allemaal met je doet. Lukt het om meer zelfvertrouwen uit te stralen? Voel je je ook vaker op je ge-mak? Ik hoor het graag.

Hulp nodig Heb je meer hulp nodig? Ik begeleid je graag. Individueel of in een groep.

Nog meer lichaamstaal Nieuwsgierig geworden naar meer lichaamstaal? Kijk op

www.nonverbaalcoach.nl wat ik voor je kan betekenen.

Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief en ontvang meer non-

verbale tips.

23

Body Language (2014) Joe Navarro

Lichaamstaal op het werk (2011) Allan & Barbara Pease

Wie schreeuwt heeft verloren

(2009)

Rudi Rhode & Mona

Sabine Meis

Ted Talk over Powerposing

(2012)

Amy Cuddy

Bronnen

Foto’s Bijna alle foto’s zijn van Unsplash.com. Een paar foto’s zijn

van mezelf.

Copyright ©Astrid Andringa, Nonverbaalcoach

Dit e-book mag je natuurlijk delen. Kopiëren zonder

bronvermelding is niet netjes.

24

Bevriezen 6

Vluchten 7

Vechten 8

Wrijven, aaien of aanraken 9

Sabbelen, zuigen of bijten 9

Likken 10

Frunniken of spelen 10

Halskuiltje 11

Armen over elkaar 11

Spelen of wrijven in je haar 12

Roken en kauwen 12

Verschil mannen en vrouwen 12

Index