Definicje podstawowych pojęć

(z zakresu ekologii)

Ekologia

Zajmuje się strukturą i funkcjonowaniem ekosystemów

(układów ekologicznych w przyrodzie).

Przez strukturę układu ekologicznego rozumiemy zarówno

skład gatunkowy, liczebność, biomasę i sposób

rozmieszczenia organizmów, jak też warunki klimatyczne i

glebowe (w tym ilość i rozmieszczenie niezbędnych do życia

substancji, takich jak woda, sole itp.).

Przez funkcjonowanie układu ekologicznego rozumiemy

między innymi intensywność produkcji materii organicznej

oraz metabolizm różnych grup organizmów.

Najogólniej sprowadza się ono do krążenia materii i

przepływu energii.

Środowisko

Jest to ogół czynników ożywionych (biotycznych) i

nieożywionych (abiotycznych), mających bezpośrednie

znaczenie dla życia i rozwoju organizmu danego gatunku

lub jego populacji.

Czynniki środowiska wpływają wzajemnie na siebie, a

współdziałając tworzą określony zespół warunków, w

których bytuje organizm czy populacja.

Ekosystem

Układ ekologiczny. Jest głównym obiektem badań ekologii.

Każdy ekosystem składa się z czynników ożywionych

(biotycznych) i nieożywionych (abiotycznych),

podobnie jak środowisko.

Inaczej można powiedzieć, że ekosystem jest sumą siedliska

i biocenozy, w pewnej określonej przestrzeni.

Ekosystem a Środowisko

W przypadku ekosystemu interesuje nas jak pewien fragment

przyrody jest zbudowany (złożony) i jak funkcjonuje.

Patrzymy na to niejako od zewnątrz.

Pojęcie to jest częściej stosowane w synekologii.

W przypadku środowiska interesuje nas jak czynniki, które

tworzą ten sam fragment przyrody, oddziałują na jakiś

organizm (populację) – jakie warunki życia im stwarzają.

Patrzymy na to niejako od wewnątrz.

Pojęcie to jest częściej stosowane w autekologii.

Siedlisko

Można zdefiniować na trzy sposoby:

1 – jest to abiotyczna część środowiska (ekosystemu)

2 – jest to suma czynników klimatycznych i glebowych

3 – jest to wypadkowa położenia

Siedlisko jako wypadkowa położenia

P K G

R

P K G S+

Biocenoza

Jest naturalnym zespołem organizmów żywych

danego środowiska (ekosystemu),

powiązanych ze sobą przez rozmaite czynniki

ekologiczne i tworzących organiczną całość,

która dzięki rozmnażaniu i samoregulacji

utrzymuje się trwale w przyrodzie w stanie

dynamicznej równowagi.

Biocenoza składa się zazwyczaj z wielu populacji

różnych gatunków.

KrajobrazJest to zespół różnych ekosystemów.

Strefę przejściową między różnymi ekosystemami

nazywamy ekotonem.

BiomJest to zespół wszystkich ekosystemów tego samego typu

na kuli ziemskiej. Strefy przejściowe między różnymi

biomami również nazywane są ekotonami.

Biosfera Jest pojęciem nadrzędnym dla krajobrazu i biomu. Można

powiedzieć, że wszystkie ekosystemy na kuli ziemskiej

tworzą razem biosferę.

Niekiedy pojęcie biosfery jest też używane jako nadrzędne

względem środowiska, lub siedliska.

Znajdź obcojęzyczne odpowiedniki polskich pojęć:

Pojęcia polskie Pojęcia obcojęzyczne

siedlisko fitocenoza

część ożywiona element abiotyczny

zespół zwierząt biocenoza

klimat zoocenoza

układ ekologiczny element biotyczny

środowisko ekotop

zespół roślin klimatop

gleba ekosystem

część nieożywiona biotop

zespół grzybów edafotop

zespół żywych organizmów fungicenoza

polskie obcojęzyczne

ŚRODOWISKO lub

UKŁAD EKOLOGICZNY

siedlisko zesp. żywych org.

(cz. nieożywiona) (cz. ożywiona)

klimat gleba rośliny grzyby zwierzęta

BIOTOP lub

EKOSYSTEM

ekotop biocenoza

(el. abiotyczne) (el. biotyczne)

klimatop edafotop fitoc. fungic. zooc.

Pytania

• Przykłady nadużywania słów: ekologia, ekologiczny?

• Czym rzeczywiście zajmuje się ekologia?

• Siedlisko a środowisko?

• Siedlisko jako wypadkowa położenia?

• Co to jest biotop?

• Środowisko a ekosystem?

• Biocenoza a ekosystem?

• Ekosystem a krajobraz?

• Ekosystem a biom?

• Względem czego nadrzędne jest pojęcie biosfery?