Upload
darrel-vaughan
View
81
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Yönetim Bilişim Sistemleri. Dr. Alper Özpınar [email protected] http://www.ozpinar.org. İÇERİK. Temel Kavramlar Bilişim Sistemleri, Sistem ve Organizasyonlar Bilişim Sistemlerinin Ekonomik Yüzü Bilişim Sistemlerinin Organizasyonel Tarafı Bilişim Sistemlerinin Stratejik Rolü - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
İÇERİK
Temel Kavramlar Bilişim Sistemleri, Sistem ve Organizasyonlar Bilişim Sistemlerinin Ekonomik Yüzü
Bilişim Sistemlerinin Organizasyonel Tarafı Bilişim Sistemlerinin Stratejik Rolü Bilgi Sistemleri ve Kuruluşlar Bilgi Yönetimi ve Karar Verme
Bilişim Sistemlerinin Teknolojik Tarafı Bilgisayarlar ve Veri İşleme Bilgi Sistemleri Yazılımları
İÇERİK
Veri Kaynaklarının Yönetimi Bilgi Sistemlerinin Oluşturulması Organizasyon Altyapısının Bilgi Sistemlerini Göre
Revize Edilmesi Alternatif Sistem Geliştirme Metodları Kalite Güvence Sistem Hataları ve Uygulama Teknikleri
Yönetimsel ve Organizasyonel Destek Sistemleri Bilgi ve Tecrübe Sistemleri Yönetimsel Karar Verme Süresini Destekleme Yapay Zeka
İÇERİK
Uygulama: MS Access veya Benzeri Veritabanı Tasarımı
SQLTablolarSorgular
Kullanıcı Arayüz TasarımıFormlar
Raporlar Otomasyon ve Makrolar
İNSANLIK ve TEKNOLOJİ
Early Civilizations B.C. 1200 - 550
Antiquity B.C. 550 - A.D. 200
Late Antiquity and Early Middle Ages A.D. 200 - 800
the High Middle Ages A.D. 800 - 1250
Late Middle Ages A.D. 1250 - 1490
Renaissance A.D. 1350 - 1600
Era of European Discovery A.D. 1415 - 1600
Era of Reformation A.D. 1490 - 1563
Wars of Religion A.D. 1563 - 1660
Absolutism and Enlightenment A.D. 1660 - 1789
The Age of Revolutions A.D. 1789 - 1815
İNSANLIK ve TEKNOLOJİ
• Restauration and the Rise of Nationalism A.D. 1815 - 1880
• High Imperialism A.D. 1880 - 1914
• World War I A.D. 1914 - 1918/23• The World between the Wars A.D. 1918/23 - 1939• World War II A.D. 1939 - 1945• Post World War II A.D. 1945 - 1949• The Early Cold War A.D. 1949 - 1969• The Late Cold War A.D. 1969 - 1990 • New World A.D. 1990 – 2000• Now & Future 2000 - future
DÜNYA EKONOMİSİ
High Imperialism 1880 - 1914
World War I 1914 - 1918/23
The World between the Wars 1918/23 -
1939
World War II 1939 - 1945
Post World War II 1945 - 1949
Endüstri Devrimi Savaş Ekonomisi Siyasi Konular Savaş Ekonomisi Siyasi Konular
Talep >>> Arz Talep >> Arz
The Early Cold War 1949 - 1969
The Late Cold War 1969 - 1990
New World 1990 -2000
Günümüz
Teknoloji Yarışı Yeni İş Yapısı Globalleşme
Talep >> Arz Talep = Arz Talep < Arz Talep <<< Arz
Computers in the future may weigh no more than 1.5 tons."-- Popular Mechanics, forecasting the relentless march of science, 1949.
Gelecekteki bilgisayarların 1.5 tondan daha fazla olmasını beklemiyoruz. Popüler Mekanik Dergisi 1949
--- "I have traveled the length and breadth of this country and talked with the best people, and I can assure you that data processing is a fad that won't last out the year." -- The editor in charge of business books for Prentice Hall, 1957.
Eski Ekonomi
Sermaye Yükselir ve Büyür Üreticiler bölgesel veya ülke içindeki pazara hakimler,
komşu ülkeler ile bile ticaret sınırlı Rekabet fiyat ve kalite üzerinde Ürün geliştirme, ürün piyasaya çıktıktan sonra da
devam etmekte Ürünlerin uzun market ömrü var Ürün geliştirme ard arda eylemleri içeriyor
Yeni Ekonomik Şartlar
Bilgi Yükselir ve BüyürRekabet
Dünya PiyasalarındaGlobal markette yönetim ve kontrolGlobal çalışma grupları ve teslimat
Ürün ve ServislerKompleks ve Değişken Kısa Market ÖmrüÜrün geliştirme ve destek disiplinlerarası ve paralel
Yeni Ekonomik Şartlar
Rekabetçi Piyasanın ÖzellikleriÜrün ve Servis tasarımında mükemmeliyetçilikYenilikçilik ve YaratıcılıkMüşteri taleplerine duyarlı ve esnekYüksek KaliteYeni ürün geliştirme ve piyasaya girme süresiÇalışanların sınırlı bilgi birikimi, kurumsallaşmaYöneticilik
Yeni Ekonomik Şartlar
Ürün ve ServislerBelirsiz ve bulanık şartlar altında çalışmaya uygunEsnek ağ üretim metoduDağıtılmış ve Dış DestekliTüm disiplinler ve departmanlar paralel olarak
çalışmaktaDüşük kapasite yüksek esneklikli üretimUcuzHızlıDayanıklı ve GüvenilirUzun ömürlü
Yeni Ekonomik Şartlar
Kurumsallaşmanın AltyapısıYatay ve düzlemselMerkezi olmayanEsnekLokasyon bağımsızDüşük iletişim ve ulaşım maliyetleriYetkiliEkip ve grup çalışması
Yeni Ekonomik Şartlar
İşi Yönetmenin Yeni YollarıSCM (Tedarik Zincir Yönetimi ) MRP ( Üretim Kaynak Planlaması)MIS ( Yönetim Bilişim Sistemleri )ERP (Kurumsal Kaynak Planlaması )CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi ) ...
Bilişim Teknolojisi ve Organizasyonlar
Global Ağlar : Uluslar arası dağılmış iş gücünün bölgeden bağımsız olarak çalışabildiği, global koordinasyon ve uyumun olduğu, işlem ve koordinasyon maliyetlerinin düştüğü ağlar
Kurumsal Ağlar : Ekip ve işbirliği : yapılacak işler bölgeler için koordine edilebilir, en yaygın süreç en etkin grup haline gelir. Yönetimsel (acenta maliyetleri) düşer. İş yapma şekli değişir.
Bilişim Teknolojisi ve Organizasyonlar
Dağıtılmış Çalışma: Yetkilendirme. Bireyler ve çalışma grupları bilgi ve birikime sahipler. İş süreçleri yenilenmekte ve verimlilik düzeyleri artırılmakta. Yönetim giderleri düşmekte. Hiyerarşi ve merkezi yönetimde azalma.
Mobil Çalışma: Sanal organizasyonlar, işler artık coğrafi bölgeden bağımsız. Bilgi ve tecrübe artık istenildiği anda istenildiği yere naklediliyor. Mobilite esneklik getirince, emlak iş dünyası için daha az önemli hale geliyor. (Turkcell Çağrı Merkezi)
Bilişim Teknolojisi ve Organizasyonlar
Grafiksel Kullanıcı Arayüzleri : Erişilebilirlik : organizasyon içinde herkes, hatta kıdemli yöneticiler direkt bilgi ve veriye ulaşabiliyor, iş süreçleri otomatik olarak çalışmakta. Organizasyon içi işler kağıttan dijital resimlere ve elektronik bilgiye döndüğü için maliyetler azalıyor.
Bilişim Sistemleri
Sistem :Bir grup veya kendi içinde ilişkili , bağımsız veya etkileşen elemanlarda oluşan parça, olay, konu vb
Açık Sistemler : etrafındaki sistemler ile alış-verişi olan, sınırları kapalı olmayan sistemlerdir
Kapalı Sistemler : etrafındaki sistemler ile alış-verişi olmayan, sınırları kesin olarak belli ve kapalı olan sistemlerdir
Bilişim Sistemleri
Bilgi sistemleri: Kendi içinde ilişkili bileşenlerin birlikte çalışarak veri toplaması bunları işlemesi, saklaması ve karar destek sistemlerine göndermesi, koordinasyon ve kontrolü , analiz ve görselleştiği sistemlerdir.
Bilgi : Verinin anlamlı ve kullanışlı hale gelen haline bilgi denir.
Veri: yeniden başvurulabilecek şeylerdir. Veri sayılar, rakamlar, sözcükler, metinler, resimler, olaylar vb biçimde temsil edilen gerçeklerdir. Verinin belli bir amacı, hızı, sıklığı, türü, maliyeti, yoğunluğu, vb özellikleri vardır
Bilişim Sistemleri
Bilginin özellikleri: İlgili: Alınacak kararlarla olan ilgisi.Doğru ve kesin: Etkin bir kararı destekleyecek kadar doğru ve kesin. Zamanlı: Gerek duyulduğunda.Tam: Gereken bütün kapsama ve ayrıntıya sahip.Hacim: İstenilen şekilde özetlenmiş.
Bilişim Sistemleri
Girdi: Ham verilerin alınması
İşlem: Ham verilerin işlenerek daha anlamlı hale gelmesi
Çıktı: İşlenen verilerin uygun bir şekilde dağıtılması
Geribesleme: Organizasyonun uygun bireylerine geri dönen ve onların girdiyi değerlendirme veya düzeltmeleri
Bilişim Sistemleri
Environment
Organization
Input OutputProcessing
Feedback
Customers Suppliers
CompetitorsRegulatory Agencies
Stockholders
Bilgi Sistemleri
ManagementScience
Psychology
PoliticalScience
Sociology
OperationsResearch
Computer Science
MISManagementInformation
Sciences
Technical Approach
Behavioral Approach
Teknik Yaklaşım
Bilgisayar Bilimi hesaplanabilirlik, hesaplama, etkili veri saklama ve erişim üzerinde yoğunlaşır
Yönetim Bilimi karar verme ve yönetim uygulamaları üzerine model geliştirme ile ilgilenir
Yöneylem Araştırmacılar seçilen parametrelerin matematiksel teknikler ile ulaşım, stok kontrolü ve aktarım giderleri gibi konular üzerinde dururlar.
Sosyal Yaklaşım
Toplumbilimciler, bilişim sistemlerinin gruplar, organizasyon ve toplum üzerindeki etkilerine yoğunlaşırlar
Siyaset bilimi, bilişim sistemlerinin siyasi etkilerini incelerler
Psikoloji ise bireylerin, bilişim sistemlerine bakışını, tepkilerini ve insana özgü mantıklı düşünmeyi incelerler
BİLGİSAYAR NEDİR?
mantıksal ve aritmetiksel işlemler
işlemlerin sonucunu saklama
saklanan bilgilere ulaşılma
Bilgisayarın Bileşenleri
Donanım: Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir.
Yazılım: Donanımı kullanmak için gerekli programlardır.
Yazılım
Sistem Yazılımları:Bilgisayarı yöneten, denetleyen, kontrol eden yazılımlardır.
Örnek=Windows
Uygulama Yazılımları:Kullanıcının özel
gereksinimlerini karşıladığı yazılımlardır.
Örnek:Office
ABAKÜS M.Ö 1000, 4000 ya da 2600 yıllarında Çinliler
tarafından kullanıldığı kabul edilmiştir.
Günümüzde ilk öğretimde sayı saymayı ve basit matematiksel işlemleri öğrenmek içinde kullanılan bu aygıt teller üzerine dizili boncuklardan meydana gelmektedir.
Bilişim teknolojisinin demode olmayan ve günümüzde hala kullanılan ilk örneklerindendir.
SÜRGÜLÜ CETVEL
1621 yılında rahip ve matematikçi William Oughtred tarafından icat edilmiştir.
Bu aygıtın üzerinde hareket ettirilebilir bir parça bulunuyordu ve sağa sola hareket ettirdikçe sabit bir büyüklükten çıkarma ve ekleme yapılabiliyordu.
PASCALLINE
Hesap makinesi sayılabilecek ilk ciddi icat Fransız matematikçi Blaise Pascal tarafından geliştirilmiştir.
1642 yılında Pascalline adli hesap makinesini icat etmiştir.
toplama ve çıkarma işlemleri (elde ve ödünç alma)
LEIBNIZ ÇARKI
Alman matematikçisi olan Gottfried Wilhelm Leibniz, 1671(1673-1680) yılında Leibniz Çarkı adli aygıtı icat etti.
Bu aygıt; toplama ve çıkarma işlemlerinin yani sıra bölme, çarpma ve karekök alma işlemlerini de yapabiliyordu.
DOKUMA TEZGAHI
1801’DE Joseph Maria Jacquard dokuma tezgahlarında desenlerin kontrolünün delikli kartlar yardımıyla düzenlemeyi başarmıştır.
Analitik Makine
Analitik Makine buhar gücü kullanarak otomatik olarak çalıştırılacak ve diğer hesaplatıcılardan daha fazla fonksiyona sahip olacaktı.
Analitik makine da mantıksal işlem birimi, veri depolama birimi, giriş çıkış üniteleri kullanmayı planlıyordu. Bu mantık günümüzdeki bilgisayar temel prensibi olmuştur. Bu sebepten dolayi Babbage ‘ye bilgisayarın babası denilmiştir.
İLK PROGRAMCI
Lovelace kontesi Ada Augusto Analitik Makine prensibinde Babbage ile beraber çalışmış, ve ona yardımcı olmuştur.
Analitik makine için programlar yazmıştır. Bu sebeple ilk programcı olarak kabul edilmektedir.
İKİLİ SAYI SİSTEMİ
Bugün bilgisayarlar ikili sayı sistemine göre çalışmaktadır.
İkili sistem 1854 yılında Matematikçi George Boole tarafından bulunmuştur.
Bu sistemde 0 ve 1 sayısından başka sayı yoktur.
Bit/Byte
1 Bit 0 ya da 1'den (kapalı devre=0, açık devre=1) oluşur.
Bir Byte 8 Bittir.1024 Byte = 1 KiloByte [KB] 1024 KB = 1 MegaByte [MB]1024 MB = 1 GigaByte [GB] 1024 GB = 1 TeraByte [TB] 1024 TB = 1 PetaByte [PB] 1024 PB = 1 ExaByte [EB]
HESAPLAMA MAKİNESİ
1890’da Herman Hollerith tarafından, delikli kartlarla bilgilerin yüklenebildiği ve bu bilgiler üzerinde toplama işlemlerinin yapılabildiği bir elektro mekanik araç geliştirdi.
Bu hesaplayıcı ABDnin 1890 nüfus sayımında başarılı biçimde kullanıldı. .
Hollerith yöntemi başarı kazanınca bir şirket kurdu ve daha sonra üç firma işle birleşerek 1924 yılında adını IBM olarak değiştirdi.
Z3 - MARK I Bilgisayarlar konusunda en önemli ve hızlı
gelişmelerin 2. Dünya Savaşından sonra başladığı görülüyor.
1941’de Konrad Zuze Z3 isimli elektrik motorları ile çalıştırılan mekanik bir bilgisayar yaptı. Bu (Z1, Z2, Z3 ve Z4 serisi) program kontrollü ilk bilgisayardır.
Howard Aitken IBM ile işbirliği yapmak suretiyle 1944de MARK I’ i tamamladı.
MARK I Bu bilgisayar küçük kapasiteli olmasına rağmen o günün
koşullarında büyük bir başarı olarak kabul edildi. MARK I’e bilgiler delikli kartlarla veriliyor ve sonuçlar yine delikli kartlarla alınıyordu.
Babbage’ın analitik makinesine benzer şekilde çalışıyordu. Mark – I saniyede 5 işlem yapabiliyordu. 18 m uzunluğunda ve 2,5 m yüksekliğinde idi. Mark- I insan müdahalesi olmadan sürekli olarak, hazırlanan programı yürüten ilk bilgisayar idi.
Bununla birlikte Mark – I elektronik bir bilgisayar değildi.
MARK I
MARK I’e bilgiler delikli kartlarla veriliyor ve sonuçlar yine delikli kartlarla alınıyordu.
Babbage’ın analitik makinesine benzer şekilde çalışıyordu.
Mark – I saniyede 5 işlem yapabiliyordu. 18 m uzunluğunda ve 2,5 m yüksekliğinde idi. Mark- I insan müdahalesi olmadan sürekli olarak, hazırlanan programı yürüten ilk bilgisayar idi. Bununla birlikte Mark – I elektronik bir bilgisayar değildi.
ENIAC
Mark–I den kısa bir süre sonra Pensilvanya Üniversite sinde ENIAC ( Elektronik sayisal Hesaplayici ve Dogrulayici ) isimli sayısal elektronik bilgisayar 1946 yılında tamamlandı.
Eniac askeri amaçla üretildi ve top mermilerinin menzillerini hesaplamak için kullanıldı.
ENIAC
18,000 adet elektronik tüp kullanilan ENIAC; 150 kwatt gücünde idi ve 50 ton agirligiyla 167 m2 yer kapliyordu.
Saniyede 5000 toplama islemi yapabiliyordu.
Mark-I ‘den 1000 kat daha hızlıydı. Bu bilgisayar ile elektronik bilgisayara geçiş başlamış ve mekanik donanım yerini elektronik devrelere bırakmıştır.
UNIVAC I
Ticari amaçlarla kullanılabilen ve seri halde üretimi yapılan ilk bilgisayar UNIVAC I oldu.
Bu bilgisayarın giriş-çıkış birimleri manyetik bant idi ve bir yazıcıya sahipti. Univac 1956 yılında transistör kullanılarak üretilen ilk bilgisayardır.
1951-1959
1951-1959 arasında üretilen bilgisayarlarda vakum tüpleri kullanıldı.
Bu tüpler bir ampul büyüklüğünde, çok fazla enerji harcamakta ve çok fazla ısı yaymakta idiler.
Veri ve programlar magnetik teyp ve tambur gibi bilgi saklama araçlarıyla saklandı. Veriler ve programlar bilgisayara delgi kartları ile yükleniyordu.
1959-1964
Bu yıllarda üretilen bilgisayarlarda transistörler (10 bin adet) kullanıldı.
COBOL, FORTRAN, ALGOL yüksek düzeyli diller ve işletim sistemleri geliştirildi.
1964-1970
Bu yıllar arasında, üretilen bilgisayarlarda entegre devreler kullanıldı, onbinlerce devre küçük bir silikon chip'e yerleştirildi.
Düşük maliyet, yüksek güvenirlilik, ufak boyutlar, düşük enerji harcaması ve hızlı olması bu chip'lerin mikro-bilgisayar yapımında kullanılmasına neden oldu.
1970’den sonra
1970'li yıllardan sonra, büyük çaplı tümleşik devreler kullanılmaya başlandı.
Bilgisayar donanımında bu teknolojinin kullanılması bilgisayarın hesaplama hızlarını ve güvenirliliğini arttırmış ve hacimleri çok küçültmüştür.
Mikroişlemci denilen tek bir tümleşik devre yongalarının bilgisayarlara uygulanması ile tek kullanıcılı ucuz bilgisayarlar üretilmiştir.
Dünya’ daki Internet’e bağlı bilgisayar sayısı1990 yılında 1 milyon
1995 yılında 16 milyon2000 yılında 305 milyon
2005 yılında 1 milyar
Türkiye’deki Internet’e Bağlı Bilgisayar Sayısı1995 yılında 45 bin
2005 yılında 2 milyon2010 yılında 10 milyon
Türkiye’de telefon, bilgisayar, Internet kullanımıTelefon : Evlerin % 81,8 işyerlerinin % 53,7 de kullanılıyor.Bilgisayar : Evlerin % 6,5 işyerlerinin % 11,5 de kullanılıyor.
Internet : Evlerin % 1,2 işyerlerinin % 1,9 da kullanılıyor.
Bilgisayar Kullanımı Hakkında İstatistiksel Veriler