63
Week 1 Yönetim Bilişim Sistemleri Dr. Alper Özpınar [email protected] http://www.ozpinar.org

Yönetim Bilişim Sistemleri

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Yönetim Bilişim Sistemleri. Dr. Alper Özpınar [email protected] http://www.ozpinar.org. İÇERİK. Temel Kavramlar Bilişim Sistemleri, Sistem ve Organizasyonlar Bilişim Sistemlerinin Ekonomik Yüzü Bilişim Sistemlerinin Organizasyonel Tarafı Bilişim Sistemlerinin Stratejik Rolü - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Week 1

Yönetim Bilişim Sistemleri

Dr. Alper Özpı[email protected]

http://www.ozpinar.org

İÇERİK

Temel Kavramlar Bilişim Sistemleri, Sistem ve Organizasyonlar Bilişim Sistemlerinin Ekonomik Yüzü

Bilişim Sistemlerinin Organizasyonel Tarafı Bilişim Sistemlerinin Stratejik Rolü Bilgi Sistemleri ve Kuruluşlar Bilgi Yönetimi ve Karar Verme

Bilişim Sistemlerinin Teknolojik Tarafı Bilgisayarlar ve Veri İşleme Bilgi Sistemleri Yazılımları

İÇERİK

Veri Kaynaklarının Yönetimi Bilgi Sistemlerinin Oluşturulması Organizasyon Altyapısının Bilgi Sistemlerini Göre

Revize Edilmesi Alternatif Sistem Geliştirme Metodları Kalite Güvence Sistem Hataları ve Uygulama Teknikleri

Yönetimsel ve Organizasyonel Destek Sistemleri Bilgi ve Tecrübe Sistemleri Yönetimsel Karar Verme Süresini Destekleme Yapay Zeka

İÇERİK

Uygulama: MS Access veya Benzeri Veritabanı Tasarımı

SQLTablolarSorgular

Kullanıcı Arayüz TasarımıFormlar

Raporlar Otomasyon ve Makrolar

İNSANLIK ve TEKNOLOJİ

Early Civilizations B.C. 1200 - 550

Antiquity B.C. 550 - A.D. 200

Late Antiquity and Early Middle Ages A.D. 200 - 800

the High Middle Ages A.D. 800 - 1250

Late Middle Ages A.D. 1250 - 1490

Renaissance A.D. 1350 - 1600

Era of European Discovery A.D. 1415 - 1600

Era of Reformation A.D. 1490 - 1563

Wars of Religion A.D. 1563 - 1660

Absolutism and Enlightenment A.D. 1660 - 1789

The Age of Revolutions A.D. 1789 - 1815

İNSANLIK ve TEKNOLOJİ

• Restauration and the Rise of Nationalism A.D. 1815 - 1880

• High Imperialism A.D. 1880 - 1914

• World War I A.D. 1914 - 1918/23• The World between the Wars A.D. 1918/23 - 1939• World War II A.D. 1939 - 1945• Post World War II A.D. 1945 - 1949• The Early Cold War A.D. 1949 - 1969• The Late Cold War A.D. 1969 - 1990 • New World A.D. 1990 – 2000• Now & Future 2000 - future

DÜNYA EKONOMİSİ

High Imperialism 1880 - 1914

World War I 1914 - 1918/23

The World between the Wars 1918/23 -

1939

World War II 1939 - 1945

Post World War II 1945 - 1949

Endüstri Devrimi Savaş Ekonomisi Siyasi Konular Savaş Ekonomisi Siyasi Konular

      Talep >>> Arz Talep >> Arz

The Early Cold War 1949 - 1969

The Late Cold War 1969 - 1990

New World 1990 -2000

Günümüz

Teknoloji Yarışı Yeni İş Yapısı Globalleşme  

Talep >> Arz Talep = Arz Talep < Arz Talep <<< Arz

Computers in the future may weigh no more than 1.5 tons."-- Popular Mechanics, forecasting the relentless march of science, 1949.

Gelecekteki bilgisayarların 1.5 tondan daha fazla olmasını beklemiyoruz. Popüler Mekanik Dergisi 1949

--- "I have traveled the length and breadth of this country and talked with the best people, and I can assure you that data processing is a fad that won't last out the year." -- The editor in charge of business books for Prentice Hall, 1957.

Eski Ekonomi

Sermaye Yükselir ve Büyür Üreticiler bölgesel veya ülke içindeki pazara hakimler,

komşu ülkeler ile bile ticaret sınırlı Rekabet fiyat ve kalite üzerinde Ürün geliştirme, ürün piyasaya çıktıktan sonra da

devam etmekte Ürünlerin uzun market ömrü var Ürün geliştirme ard arda eylemleri içeriyor

Yeni Ekonomik Şartlar

Bilgi Yükselir ve BüyürRekabet

Dünya PiyasalarındaGlobal markette yönetim ve kontrolGlobal çalışma grupları ve teslimat

Ürün ve ServislerKompleks ve Değişken Kısa Market ÖmrüÜrün geliştirme ve destek disiplinlerarası ve paralel

Yeni Ekonomik Şartlar

Rekabetçi Piyasanın ÖzellikleriÜrün ve Servis tasarımında mükemmeliyetçilikYenilikçilik ve YaratıcılıkMüşteri taleplerine duyarlı ve esnekYüksek KaliteYeni ürün geliştirme ve piyasaya girme süresiÇalışanların sınırlı bilgi birikimi, kurumsallaşmaYöneticilik

Yeni Ekonomik Şartlar

Ürün ve ServislerBelirsiz ve bulanık şartlar altında çalışmaya uygunEsnek ağ üretim metoduDağıtılmış ve Dış DestekliTüm disiplinler ve departmanlar paralel olarak

çalışmaktaDüşük kapasite yüksek esneklikli üretimUcuzHızlıDayanıklı ve GüvenilirUzun ömürlü

Yeni Ekonomik Şartlar

Kurumsallaşmanın AltyapısıYatay ve düzlemselMerkezi olmayanEsnekLokasyon bağımsızDüşük iletişim ve ulaşım maliyetleriYetkiliEkip ve grup çalışması

Yeni Ekonomik Şartlar

İşi Yönetmenin Yeni YollarıSCM (Tedarik Zincir Yönetimi ) MRP ( Üretim Kaynak Planlaması)MIS ( Yönetim Bilişim Sistemleri )ERP (Kurumsal Kaynak Planlaması )CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi ) ...

Bilişim Teknolojisi ve Organizasyonlar

Global Ağlar : Uluslar arası dağılmış iş gücünün bölgeden bağımsız olarak çalışabildiği, global koordinasyon ve uyumun olduğu, işlem ve koordinasyon maliyetlerinin düştüğü ağlar

Kurumsal Ağlar : Ekip ve işbirliği : yapılacak işler bölgeler için koordine edilebilir, en yaygın süreç en etkin grup haline gelir. Yönetimsel (acenta maliyetleri) düşer. İş yapma şekli değişir.

Bilişim Teknolojisi ve Organizasyonlar

Dağıtılmış Çalışma: Yetkilendirme. Bireyler ve çalışma grupları bilgi ve birikime sahipler. İş süreçleri yenilenmekte ve verimlilik düzeyleri artırılmakta. Yönetim giderleri düşmekte. Hiyerarşi ve merkezi yönetimde azalma.

Mobil Çalışma: Sanal organizasyonlar, işler artık coğrafi bölgeden bağımsız. Bilgi ve tecrübe artık istenildiği anda istenildiği yere naklediliyor. Mobilite esneklik getirince, emlak iş dünyası için daha az önemli hale geliyor. (Turkcell Çağrı Merkezi)

Bilişim Teknolojisi ve Organizasyonlar

Grafiksel Kullanıcı Arayüzleri : Erişilebilirlik : organizasyon içinde herkes, hatta kıdemli yöneticiler direkt bilgi ve veriye ulaşabiliyor, iş süreçleri otomatik olarak çalışmakta. Organizasyon içi işler kağıttan dijital resimlere ve elektronik bilgiye döndüğü için maliyetler azalıyor.

Bilişim Sistemleri

Sistem :Bir grup veya kendi içinde ilişkili , bağımsız veya etkileşen elemanlarda oluşan parça, olay, konu vb

Açık Sistemler : etrafındaki sistemler ile alış-verişi olan, sınırları kapalı olmayan sistemlerdir

Kapalı Sistemler : etrafındaki sistemler ile alış-verişi olmayan, sınırları kesin olarak belli ve kapalı olan sistemlerdir

Bilişim Sistemleri

Bilgi sistemleri: Kendi içinde ilişkili bileşenlerin birlikte çalışarak veri toplaması bunları işlemesi, saklaması ve karar destek sistemlerine göndermesi, koordinasyon ve kontrolü , analiz ve görselleştiği sistemlerdir.

Bilgi : Verinin anlamlı ve kullanışlı hale gelen haline bilgi denir.

Veri: yeniden başvurulabilecek şeylerdir. Veri sayılar, rakamlar, sözcükler, metinler, resimler, olaylar vb biçimde temsil edilen gerçeklerdir. Verinin belli bir amacı, hızı, sıklığı, türü, maliyeti, yoğunluğu, vb özellikleri vardır

Bilişim Sistemleri

Bilginin özellikleri: İlgili: Alınacak kararlarla olan ilgisi.Doğru ve kesin: Etkin bir kararı destekleyecek kadar doğru ve kesin. Zamanlı: Gerek duyulduğunda.Tam: Gereken bütün kapsama ve ayrıntıya sahip.Hacim: İstenilen şekilde özetlenmiş.

Bilişim Sistemleri

Girdi: Ham verilerin alınması

İşlem: Ham verilerin işlenerek daha anlamlı hale gelmesi

Çıktı: İşlenen verilerin uygun bir şekilde dağıtılması

Geribesleme: Organizasyonun uygun bireylerine geri dönen ve onların girdiyi değerlendirme veya düzeltmeleri

Bilişim Sistemleri

Environment

Organization

Input OutputProcessing

Feedback

Customers Suppliers

CompetitorsRegulatory Agencies

Stockholders

Bilgi Sistemleri

Management

Technology

Organizations

Bilgi Sistemleri

Bilgi Sistemleri

ManagementScience

Psychology

PoliticalScience

Sociology

OperationsResearch

Computer Science

MISManagementInformation

Sciences

Technical Approach

Behavioral Approach

Teknik Yaklaşım

Bilgisayar Bilimi hesaplanabilirlik, hesaplama, etkili veri saklama ve erişim üzerinde yoğunlaşır

Yönetim Bilimi karar verme ve yönetim uygulamaları üzerine model geliştirme ile ilgilenir

Yöneylem Araştırmacılar seçilen parametrelerin matematiksel teknikler ile ulaşım, stok kontrolü ve aktarım giderleri gibi konular üzerinde dururlar.

Sosyal Yaklaşım

Toplumbilimciler, bilişim sistemlerinin gruplar, organizasyon ve toplum üzerindeki etkilerine yoğunlaşırlar

Siyaset bilimi, bilişim sistemlerinin siyasi etkilerini incelerler

Psikoloji ise bireylerin, bilişim sistemlerine bakışını, tepkilerini ve insana özgü mantıklı düşünmeyi incelerler

BİLGİSAYAR NEDİR?

mantıksal ve aritmetiksel işlemler

işlemlerin sonucunu saklama

saklanan bilgilere ulaşılma

Bilgisayarın Genel Yapısı

Giriş Birimleri M.İ.B. Çıkış Birimleri

Bellek

Bilgisayarın Bileşenleri

Donanım: Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir.

Yazılım: Donanımı kullanmak için gerekli programlardır.

Yazılım

Sistem Yazılımları:Bilgisayarı yöneten, denetleyen, kontrol eden yazılımlardır.

Örnek=Windows

Uygulama Yazılımları:Kullanıcının özel

gereksinimlerini karşıladığı yazılımlardır.

Örnek:Office

BİLGİSAYARIN TARİHÇESİ

ABAKÜS

ABAKÜS M.Ö 1000, 4000 ya da 2600 yıllarında Çinliler

tarafından kullanıldığı kabul edilmiştir.

Günümüzde ilk öğretimde sayı saymayı ve basit matematiksel işlemleri öğrenmek içinde kullanılan bu aygıt teller üzerine dizili boncuklardan meydana gelmektedir.

Bilişim teknolojisinin demode olmayan ve günümüzde hala kullanılan ilk örneklerindendir.

SÜRGÜLÜ CETVEL

SÜRGÜLÜ CETVEL

1621 yılında rahip ve matematikçi William Oughtred tarafından icat edilmiştir.

Bu aygıtın üzerinde hareket ettirilebilir bir parça bulunuyordu ve sağa sola hareket ettirdikçe sabit bir büyüklükten çıkarma ve ekleme yapılabiliyordu.

PASCALLINE

PASCALLINE

Hesap makinesi sayılabilecek ilk ciddi icat Fransız matematikçi Blaise Pascal tarafından geliştirilmiştir.

1642 yılında Pascalline adli hesap makinesini icat etmiştir.

toplama ve çıkarma işlemleri (elde ve ödünç alma)

LEIBNIZ ÇARKI

LEIBNIZ ÇARKI

Alman matematikçisi olan Gottfried Wilhelm Leibniz, 1671(1673-1680) yılında Leibniz Çarkı adli aygıtı icat etti.

Bu aygıt; toplama ve çıkarma işlemlerinin yani sıra bölme, çarpma ve karekök alma işlemlerini de yapabiliyordu.

DOKUMA TEZGAHI

DOKUMA TEZGAHI

1801’DE Joseph Maria Jacquard dokuma tezgahlarında desenlerin kontrolünün delikli kartlar yardımıyla düzenlemeyi başarmıştır.

Fark Makinesi-Analitik Makine

FARK MAKINASI

Charles Babbage Fark Makinesini 1830 yılında icat etti.

Analitik Makine

Analitik Makine buhar gücü kullanarak otomatik olarak çalıştırılacak ve diğer hesaplatıcılardan daha fazla fonksiyona sahip olacaktı.

Analitik makine da mantıksal işlem birimi, veri depolama birimi, giriş çıkış üniteleri kullanmayı planlıyordu. Bu mantık günümüzdeki bilgisayar temel prensibi olmuştur. Bu sebepten dolayi Babbage ‘ye bilgisayarın babası denilmiştir.

İLK PROGRAMCI

İLK PROGRAMCI

Lovelace kontesi Ada Augusto Analitik Makine prensibinde Babbage ile beraber çalışmış, ve ona yardımcı olmuştur.

Analitik makine için programlar yazmıştır. Bu sebeple ilk programcı olarak kabul edilmektedir.

İKİLİ SAYI SİSTEMİ

Bugün bilgisayarlar ikili sayı sistemine göre çalışmaktadır.

İkili sistem 1854 yılında Matematikçi George Boole tarafından bulunmuştur.

Bu sistemde 0 ve 1 sayısından başka sayı yoktur.

Bit/Byte

1 Bit 0 ya da 1'den (kapalı devre=0, açık devre=1) oluşur.

Bir Byte 8 Bittir.1024 Byte = 1 KiloByte [KB] 1024 KB = 1 MegaByte [MB]1024 MB = 1 GigaByte [GB] 1024 GB = 1 TeraByte [TB] 1024 TB = 1 PetaByte [PB] 1024 PB = 1 ExaByte [EB]

HESAPLAMA MAKİNESİ

HESAPLAMA MAKİNESİ

1890’da Herman Hollerith tarafından, delikli kartlarla bilgilerin yüklenebildiği ve bu bilgiler üzerinde toplama işlemlerinin yapılabildiği bir elektro mekanik araç geliştirdi.

Bu hesaplayıcı ABDnin 1890 nüfus sayımında başarılı biçimde kullanıldı. .

Hollerith yöntemi başarı kazanınca bir şirket kurdu ve daha sonra üç firma işle birleşerek 1924 yılında adını IBM olarak değiştirdi.

Z3 - MARK I Bilgisayarlar konusunda en önemli ve hızlı

gelişmelerin 2. Dünya Savaşından sonra başladığı görülüyor.

1941’de Konrad Zuze Z3 isimli elektrik motorları ile çalıştırılan mekanik bir bilgisayar yaptı. Bu (Z1, Z2, Z3 ve Z4 serisi) program kontrollü ilk bilgisayardır.

Howard Aitken IBM ile işbirliği yapmak suretiyle 1944de MARK I’ i tamamladı.

MARK I Bu bilgisayar küçük kapasiteli olmasına rağmen o günün

koşullarında büyük bir başarı olarak kabul edildi. MARK I’e bilgiler delikli kartlarla veriliyor ve sonuçlar yine delikli kartlarla alınıyordu.

Babbage’ın analitik makinesine benzer şekilde çalışıyordu. Mark – I saniyede 5 işlem yapabiliyordu. 18 m uzunluğunda ve 2,5 m yüksekliğinde idi. Mark- I insan müdahalesi olmadan sürekli olarak, hazırlanan programı yürüten ilk bilgisayar idi.

Bununla birlikte Mark – I elektronik bir bilgisayar değildi.

MARK I

MARK I’e bilgiler delikli kartlarla veriliyor ve sonuçlar yine delikli kartlarla alınıyordu.

Babbage’ın analitik makinesine benzer şekilde çalışıyordu.

Mark – I saniyede 5 işlem yapabiliyordu. 18 m uzunluğunda ve 2,5 m yüksekliğinde idi. Mark- I insan müdahalesi olmadan sürekli olarak, hazırlanan programı yürüten ilk bilgisayar idi. Bununla birlikte Mark – I elektronik bir bilgisayar değildi.

ENIAC

ENIAC

Mark–I den kısa bir süre sonra Pensilvanya Üniversite sinde ENIAC ( Elektronik sayisal Hesaplayici ve Dogrulayici ) isimli sayısal elektronik bilgisayar 1946 yılında tamamlandı.

Eniac askeri amaçla üretildi ve top mermilerinin menzillerini hesaplamak için kullanıldı.

ENIAC

18,000 adet elektronik tüp kullanilan ENIAC; 150 kwatt gücünde idi ve 50 ton agirligiyla 167 m2 yer kapliyordu.

Saniyede 5000 toplama islemi yapabiliyordu.

Mark-I ‘den 1000 kat daha hızlıydı. Bu bilgisayar ile elektronik bilgisayara geçiş başlamış ve mekanik donanım yerini elektronik devrelere bırakmıştır.

UNIVAC I

Ticari amaçlarla kullanılabilen ve seri halde üretimi yapılan ilk bilgisayar UNIVAC I oldu.

Bu bilgisayarın giriş-çıkış birimleri manyetik bant idi ve bir yazıcıya sahipti. Univac 1956 yılında transistör kullanılarak üretilen ilk bilgisayardır.

1951-1959

1951-1959 arasında üretilen bilgisayarlarda vakum tüpleri kullanıldı.

Bu tüpler bir ampul büyüklüğünde, çok fazla enerji harcamakta ve çok fazla ısı yaymakta idiler.

Veri ve programlar magnetik teyp ve tambur gibi bilgi saklama araçlarıyla saklandı. Veriler ve programlar bilgisayara delgi kartları ile yükleniyordu.

1959-1964

Bu yıllarda üretilen bilgisayarlarda transistörler (10 bin adet) kullanıldı.

COBOL, FORTRAN, ALGOL yüksek düzeyli diller ve işletim sistemleri geliştirildi.

1964-1970

Bu yıllar arasında, üretilen bilgisayarlarda entegre devreler kullanıldı, onbinlerce devre küçük bir silikon chip'e yerleştirildi.

Düşük maliyet, yüksek güvenirlilik, ufak boyutlar, düşük enerji harcaması ve hızlı olması bu chip'lerin mikro-bilgisayar yapımında kullanılmasına neden oldu.

1970’den sonra

1970'li yıllardan sonra, büyük çaplı tümleşik devreler kullanılmaya başlandı.

Bilgisayar donanımında bu teknolojinin kullanılması bilgisayarın hesaplama hızlarını ve güvenirliliğini arttırmış ve hacimleri çok küçültmüştür.

Mikroişlemci denilen tek bir tümleşik devre yongalarının bilgisayarlara uygulanması ile tek kullanıcılı ucuz bilgisayarlar üretilmiştir.

Dünya’ daki Internet’e bağlı bilgisayar sayısı1990 yılında 1 milyon

1995 yılında 16 milyon2000 yılında 305 milyon

2005 yılında 1 milyar

Türkiye’deki Internet’e Bağlı Bilgisayar Sayısı1995 yılında 45 bin

2005 yılında 2 milyon2010 yılında 10 milyon

Türkiye’de telefon, bilgisayar, Internet kullanımıTelefon : Evlerin % 81,8 işyerlerinin % 53,7 de kullanılıyor.Bilgisayar : Evlerin % 6,5 işyerlerinin % 11,5 de kullanılıyor.

Internet : Evlerin % 1,2 işyerlerinin % 1,9 da kullanılıyor.

Bilgisayar Kullanımı Hakkında İstatistiksel Veriler