1.GRYaln retim, daha nce hi bilmediim bir konuydu benim iin. Sadece yaln dnce yaps hakknda bilgi sahibiydim. Amerikal aratrmac yazarlar Womack ve Jonesun yalnlk kavramna aklk getirdikleri Yaln Dnce kitabnda MUDA yani dier adyla israfn nlenmesinin ne derece nemli olduunu grdm. Yaln felsefenin, geleneksel retim sisteminden ne kadar farkl olduunu grmek artcyd.Sistemin k yeri ve zamanna dikkat edildiinde Japonyann 1950li yllarda sava sonras ktlk iinde olduu ve acilen elde bulunan en ufak kymeti en verimli bir ekilde deerlendirip retim gerekletirmesi gerektii dnlrse sistemin alma mant daha kolay anlalacaktr. Yaln dnce kesinlikle yksek katma deerler ister.Yaln retim sistemine geiin bir fabrika iin grnd kadar kolay olmadn Ford Otosan fabrikasna yaptm ziyaretlerin srasnda grdm. lerleyen dnemlerde tamamen yaln retime gemeye ynelik almalarn yapld Ford da henz sadece transit n sspansiyon montaj istasyonunda yaln retim uygulamas balatlmtr. Pilot uygulama yaplamadan nce eiticiler uygulamann yaplaca istasyonda alan iiler ve yneticilerle ortak bir simlasyon almas yapmlar ve bylece iilere deiecek alma sistemlerinin ne kadar etkili olduu gsterilmitir. enm.blogcu.com. Zaten yaln retim ok fonksiyonlu alabilen kalifiye iiler gerektirmektedir.Ksa zamanda olduka yksek bir verim elde edilmitir. zellikle yksek envanter miktarlarndaki azalma firmay ykl bir maliyetten kurtarmtr. Ayrca istasyonun yaln retime gemeden nceki alan , yaln retim sonrasnda klm, daha rahat alma imkan salanmtr. alma alanna btn iilerin grebilecei ekilde yaplmas gereken ilemler izelgeler halinde aslarak grsel fabrika kontrol salanmtr. Ayrca boalan alma alanna ok kullanlan malzemeler iin kk stok sandklar yerletirilmi depodan malzeme ekmek iin zaman kayb nlenmitir.Yaln retimi kitap sayfalarndan karp daha gzle grlebilir bir ekilde beynimde canlandrma imkann bu dev sayesinde edindim. ok karmak bir retim sistemi gibi grnen yaln retimin aslnda belli baz esaslara dayandn, zellikle ok paral rnlerin retiminde tercih edildiini ve byk lde etkinlik saladn rendim.

2. YALIN RETM ANLATAN TERM VE KISALTMALARI

Emek Sanat Baml retim (Craft Production):Sanayide retim tarihinin balarnda, zellikle el emei ve becerisine dayanan retim sistemi.Seri retim (Mass Production):retim sistemlerinin emek sanat baml retim eklinden sonra gelien ve dnyada ncln Fordun yapt, montaj hattnn srekli ak esasna dayanan retim sistemi.Yaln retim (Lean Production):Yapsnda hibir gereksiz unsur tamayan; hata maliyet stok iilik gelitirme sresi retim alan fire mteri memnuniyetsizliigibi unsurlarn en aza indirgendii retim sistemi.

Yaln Giriim (Lean Enterprise):rn tasarmndan balayp, yan sanayiye, ana retim fabrikas ve mteriye kadar uzanan btn unsurlar global lekte ve uyum iinde, yaln retim prensipleri dahilinde koordine eden bir giriim.Nakledilmi Tesisler - Uydu Fabrikalar (Transplants):Denizar lkelerde kurulan montaj fabrikalar.Deitirilebilirlik (Interchangeability):Paralarn bir veya birka model arata birbiri yerine tadilat gerektirmeden kullanlabilmesi, birbirlerinin yerine geebilmesi.Sabit Tutucu (Fixture) :Paralarn, makinalarda ilenebilmesi iin, paralar kesici ularn nnde sabit olarak konumlamaya yarayan ekipmanlar.Paralar Ayrarak Analiz (Tear Down):Bir rnn sklerek paralarna ayrlmas ve herbir detayn incelenmesi.Kaporta Alt, Kabuk Alt, Karoseri i (Under The Skin):Aracn d kabuu yani karoserinin alt.Ezamanl Mhendislik (Simultaneous Engineering):rn tasarm, retim prosesleri, imalat ve ikmal ilerinin ayn anda bir ekip almas ile yaplmas.Datm Kanal (Distribution):Japonyada ve Amerika da, bir firmann, belirli marka ve model aralarnn satnda ihtisaslam datm ebekesi.statistiki Proses Kontrol (Statistical Process Control - SPC):retim sistemindeki proseslerin, kalite ve yeteneinin belirlenmesinde kullanlan istatistiki bir yntem.Toplam Kalite (Total Quality - TQ):Mterinin bir mal ve hizmeti satn alrken bu mal veya hizmette var olduunu mit ettii ve kullanm srasnda da ihtiya duyaca tm beklentilerinin eksiksiz karlanmas sistemidir.Tam Zamannda (Just In Time-Kanban):retimde, yan sanayiden montaja gelen para stokunu ortadan kaldran ve paralarn retim yerine, kullanlaca anda getirilmesi temeline dayanan ikmal sistemi.Kaizen:Srekli gelitirme yntemi.Muda:Ziyan, israf, emek ziyan.Andon:Japon tesislerinde, baz bilgilerin, sonu ve hedeflerin alanlara aktarlmas iin kullanlan kl elektronik panolar.Jidoka (Otonomasyon):Bir lde otomasyon olgusu tayan ancak sadece tezgahlarla snrl kalmayp, el iilii sreleri ve operasyonlarn da ieren bir kavramdr.Shojinka:Talebin esneklik yoluyla karlanmas

3. YALIN RETM (TAM ZAMANINDA) NELER ERR?

3.1. YALIN RETMN DOUU Toyota tarafndan gelitirildi. Dier Japon reticilerce kabul edildi. Batl reticiler tarafndan ok sonra kefedildi. Pek ok isinle bilinir: Toyota retim Sistemi Tam Zamannda retim Yaln retim

3.2. YALIN RETM NEDR? htiya duyulan ihtiya duyulduu zaman retmektir. Bir felsefedir. Entegre bir retim sistemidir.

3.3. YALIN RETMN EMR: BTN SRAFI YOK ET!Yaln retimin israf kabul ettikleri: Bir makinann almasn seyretmek Paralar iin beklemek Paralar saymak Fazla retmek Paralar uzak mesafelerden tamak Envanter depolamak Ara gereci aramak Makinann bozulmas Ayn iin tekrar yaplmas

3.4. YALIN RETMN HEDEFLER %100 iyi birim (tamamlanm, eksiksiz) reten etkin retim Sadece ihtiya duyulan paralar retmek, ihtiya duyulan zamanda ve ihtiya duyulan (talep edilen) miktarlarda retmek Sfr hata Sfr hazrlk zaman Sfr envanter Sfr elle ilenen para Sfr makine bozulmas Sfr nezaret sresi Tek paralk parti bykl (Paralarn tek tek iletimi)

3.4.1. SIFIR HATA Geleneksel grte belli seviyelerdeki hata kanlmazdr. Geleneksel retimde hata oranlar llr ve hatalarn kabul edilebilir seviyelerde olup olmadklar kontrol edilir. Kabul edilebilirlik testi (rnekleme) Ortalama kayp(israf) miktarnn belirlenmesi Yaln retim (Tam Zamannda retim) balangta ve sonuta ortaya kabilecek hatalarnn sebeplerini yok etmek iin alr.

3.4.2. SIFIR ENVANTER Geleneksel retim sistemi envanteri kymetli bir varlk olarak grr. Geleneksel retime gre envanter gvenli bir retim ve makinalarn maksimum yararla almasn salar. Yaln retim envantersiz retimi hedefler. Envanter, retim sisteminin eksik tasarmnn, yetersiz koordinasyonunun ve yetersiz operasyonunun bir kantdr.

3.4.3. ENVANTER HANG PROBLEMLER GZLER? Eksiklik(Kusur) Kalite Gvenilir olma Tedarikiler Makinalar Bozulma Etkin olma Yerleim Kt tasarm Uzunluk Hazrlk zamanlar

3.4.4. ENVANTER DK SEVYEDE TUTARAK ORTAYAIKARILACAK PROBLEMLER Eksiklik(Kusur) Kalite Gvenilir olma Tedarikiler Makinalar Bozulma Etkin olma Yerleim Kt tasarm Uzunluk Hazrlk zamanlar

3.4.5. SIFIR HAZIRLIK ZAMANI Geleneksel dnce hazrlk zamanlarnn var olmas gerektiine ve azaltlamayacana inanr. Geleneksel ekonomik dzenin istedii retim miktar ve ekonomik retim miktarlarnn formlleri, hazrlk zamanlarnn maliyetleri ile envanter maliyetlerinin yer deitirilerek elden karlmas ile oluturulur. Yaln dnce, hazrlk zamanlarnn azaltlmasnn nemini belirtmektedir. Eer hazrlk zaman sfra indirilebilirse, optimal para bykl bir olur.

3.4.6. SIFIR EVRM ZAMAN Ksa hazrlk zamanlar ve kk parti byklkleri doal olarak evrim zaman azaltmak iin urar. Planlanm hedef yakn ve talep tahminleri de geree daha uygundur. Sistem deien taleplere gre kendini abuk gelitirir. Bylece esneklik artar.

3.4.7. PARAYI ELDE LEMEY SIFIRLAMA Yaln retim elle ilenen btn paralar, katma deeri olmadndan israf kabul eder. rn oluturan paralarn elle ilenmesi u ekillerde olur: Paray oluturan malzemeleri verme Paray elle ileme Paray denetleme

3.5. YALIN RETM YAKLAIMININ ANAHTAR PRENSPLER Piyasa (mteri) taleplerine gre rn tasarlayp retmek Deien talep dalgalanmalarna ve retim esasna gre rn gruplarn belirlemek rn tan zamannda teslim edebilmek iin tedarikilerle iyi ilikiler kurmak

RN TASARIMINI PYASA TALEPLERNE UYDURMAK Ezamanl mhendislik, rn tasarm emberlerini kltr. rn eitliliini arttrmak, modler tasarmla mmkndr. Para saysnn azaltlmas, iyi tasarm, standardizasyon ve ortak rn paralarnn yeniden kullanlmasyla salanr.

3.6. YALIN RETMN TEMEL BLEENLER1. Esnek kaynaklar2. Hcreli yerleim3. ekme retim sistemi4. Kanban retim sistemi5. Kk para iletimli retim6. Hzl hazrlk zamanlar7. Bileik modelli retim8. Kaynakta kalite9. Toplam retken bakm10. Tedariki ebekeleri

3.6.1. ESNEK KAYNAKLAR Esnek igc ok fonksiyonlu, deiikliklere uyum salayan i gc Kapasite deitike deiebilen i gc says Esnek donanm Ayn tesis tasarmyla pek ok eitte rn retilebilmelidir. Bu ok fonksiyonlu makinalar gerektirir. Temel ve kolay bir teknoloji ile baar salanabilmelidir.

RN TRLER VE AKIA DAYANAN RETM Tasarmlar ve ilemleri benzerlik gsteren rnleri tanmlamada genellikle grup teknolojisi kullanlr. Grup teknolojisi rn diyaznndaki gereksiz tekrarlarn azaltlmasna yardm eder. Grup teknolojisi, rn trlerini benzer ilem ihtiyalarna gre tanmlar. Bu rn trleri iyi tanmlanm retim hcrelerinde retilebilirler.

3.6.2. HCRESEL YERLEM rnn paralarn retmek iin retim hcrelerinde benzer olmayan makinalar gruplar. Hcrelerden geen tek bir dorultudaki akla allr. Bir ii pek ok makinay kullanr. evrim zaman deien ii saysna gre belirlenir.

RN TRLER VE AKI ESASLI RETM Hcresel yerleim, ak esasl retimin faydalarn ortaya karmay baarr. Bu hcresel yerleimdeki malzeme ak ile geleneksel ileme gre yerleimdeki malzeme aklarnn karlatrlmasn kolaylatrr. Bir rnn sorumluluu, o hcrenin operatrne verilmitir.

GELENKSEL TME SSTEM Geleneksel retimde bir para belirlenmi zamanda, bitmesi gereken tarihte retimden kar. Para ardk operasyonlar takip ederek hareketini srdrr. Bir ilem bittiinde, para bir sonraki operasyona ( ileme )itilir. stenilen btn bu ilemlerin sonunda, gereken zamanda ilerin tamamlanmasdr. MRP yaklam, itme sistemli retimi ierir.

3.6.3. EKME SSTEM ekme sistemi, sistemin girdilerinden ok ktlarna odaklanr. Bitmi rnler, mterilerin kesin siparilerine cevap vermek zere son operasyon tarafndanekilir. ekme sistemi, her istasyonun kendinden nceki istasyondan malzeme ekmesiyle alan bir zincir reaksiyona nclk eder. Yaln retim, ilemde bulunan en kk miktarlardaki envanter ile malzeme aknn kontrol edilmesi iinKanbansistemini kullanr.

3.6.4. KANBAN SSTEM Kanban sistemi retimi sk takip etmek iin basit kartlar kullanr. Buradaki basit mantk udur: Hibir i istasyonunun kendisini takip eden istasyondan talep edilmedike rn retmesine izin verilmez yani her istasyon kendinden nceki istasyonun mterisi durumundadr. Bu basit gr birikmi envanterle almay engeller. Bilgisayara hi gerek duyulmaz.

KANBAN RETM KONTROL SSTEM Kanban kart standart retim bykln gsterir. ki kutulu envanter sisteminden tremitir. Kanban, ekem sisteminin disiplinini korur. retim Kanban, retimi dzenler. ekme Kanban, malzemelerin tanmasn ayarlar.

KANBAN ETLER Kare Kanban Piyasa, paralar elinde tutacak ekilde tasarlanmtr. Sinyal Kanban gen Kanban, retimi ile ilgili problemleri bir nceki istasyondan belirlemek ve dier ilemleri uyarmak iin kullanlr. Malzeme Kanban lemin gerektirdii ekilde malzemeleri dzenlemek iin kullanlr. Tedariki Kanbanlar Fabrika ve tedariki arasnda dnen kanbanlar

3.6.5. KK PARTL RETM ekme sistemi envanteri, kanban saysn minimuma indirerek azaltr. Bu, sk sk gerekleen malzeme iletiminde veya retimde kk partili almayla sonulanr. Kk partili retimin pek ok faydas vardr. Envanteri azaltr. Daha az alana ve daha az nakite ihtiya duyulur. lemleri birbirine daha yakn hale getirir. Kalite problemlerinin daha kolay denetlenmesini salar. lemleri birbirinden bamsz hale getirir.

3.6.6. HAZIRLIK ZAMANLARININ KISALTILMASI Kk partiler, ksa hazrlk zaman gerektirir. Hazrlk zamanlar saatlerden dakikalara azaltlabilir. Shingo, Kalp Deitirme Zamannn Dakikalara ndirgenmesi ( Single Minute Exchange of Dies - SMED) sistemini gelitirdi. Bylece kalplar 10 dakikadan az bir zamanda deitirilebildi.

SMED PRENSPLER

1. sel hazrlkla dsal hazrl birbirinden ayrr.2. sel hazrl dsal hazrla dntrr.3. Hazrlk zamanlarnn btn durumlar iin dorusal ak salar.4. Hazrlk faaliyetlerini ya paralel hale getirir ya da tamamen ortadan kaldrr.

HAZIRLIK ZAMNLARININ AZALTILMASI TEKN stenen hazrlk almalar iin n hazrlk yapmak Hzl balayclar kullanmak Kendi yerini belirleyebilen balama aparatlar kullanmak Yanl dizilii nlemek Ara gere kullanmn ortadan kaldrmak Hareketleri kolaylatrmak

3.6.7. BLEK MODELL RETM Yaln retim, rn dizisinin montaj hattnda veya retimde ayn ekipmanlarla ezamanl olarak yaplmasn ister. Bu da bileik modelli retim olarak bilinir. Sonu olarak srekli akan retim geleneksel yma retimin kartdr. Bileik modelli retim kk ynlar ve ksa hazrlk zamanlarn ierir.

3.6.7. KAYNAKTA KALTE Jidoka, retim hattn durdurabilecek yetkiye sahiptir. Andon klar, kaliteyle ilgili sorunlar haber verir. Planlama, problem zme ve bakm iin dk kapasiteli programlara izin verilir. Grsel kontrol problemleri grnr duruma getirir. Poka yoke hatalar nler.

KAZEN Srekli gelime Toplu grevlendirmeleri ierir. Yaln retimin znde iilerin yapmak istemedikleri iler: Kalite problemlerini belirlemek Gerekli olduunda retimi durdurmak Gelime iin fikirler ortaya atmak Problemleri analiz etmek Farkl fonksiyonlar uygulamak

3.6.8. TEDARKLERLE LKLER Tedarikilerle olan ilikiler, geleneksel sistemde rekabete dayanr.- likiler ksa srelidir ve sadece maliyete dayanr.- Byk ounluktaki tedarikiler birbirlerine kar oynarlar. Yaln retim tedarikilerle olan ilikileri ok kritik grr. Daha az sayda tedariki likiler uzun dnemli ve ibirliine dayanr. Tedarikiler mutlaka srekli gelime iin gayret gstermelidirler. Kk partilerin sk gerekleen teslimatlarnn tam zamannda baarl bir ekilde yaplmas iin tedarikiler yaln retim metotlarna ok iyi uyum salamaldrlar.

TEDARK POLTKALARINDAK ELMLER1. Mteriye yakn bir yerde bulunmak2. Kk tam dolu yk arabalar ve kark gemi ykleri kullanmak3. Mteriye yakn kk ambarlar kurmay gz nnde tutmak veya dier tedarilkilerle ambarlarn birletirmek4. Standartlam tayclar (sandk) kullanmak ve teslimatlar kesinlemi teslim listesine gre gerekletirmek5. Onayl bir tedariki olmak ve dzenli zamanlarda yaplan demeleri kabul etmek

3.7. YALIN RETMN YARARLARI1. Envanteri azaltr.2. Kaliteyi gelitirir.3. Maliyetleri drr.4. Gereksiz ihtiyalar azaltr.5. evrim zamann ksaltr.6. retkenlii (prodktivite) arttrr.7. Esneklii arttrr.8. Tedarikilerle iyi ilikiler kurulmasn salar.9. Listelemeyi ve kontrol faaliyetlerini basitletirir.10. Kapasiteyi attrr.11. nsan kaynaklarnn daha iyi kullanlmasn salar.12. rn eitliliini arttrr.

4. YALIN RETMN YKSEL

1950nin ilkbaharnda,gen bir Japon mhendis, Eiji Toyota, Ford un Detroit tekiRougefabrikasna aylk bir inceleme gezisi yapt. 1937 lerde kurulmu olan Toyota motor irketine o zamana kadar ok eyler olmutu.1949un sonunda, satlardaki bir k Toyota y byk miktarda iiyi iten karmak durumunda brakmtr. Toyota Motor irketi on yllk bir aba sonunda, Rouge nin bir gnde 7000 adet otomobil karmas ile kyaslandnda , 1950ye kadar 2685 otomobil retmiti.Eiji, gerek kabiliyet gerekse hrs asndan sradan bir mhendis deildi. O zamanlar dnyann en byk ve en verimli imalat kuruluu olan Rougeun her santimini dikkatlice inceledikten sonra, Eiji, merkeze retim sistemini gelitirmenin baz yollar olduunu dndn yazd.Eiji Toyotave onun retim dahisiTaiichi Ohnoksa zamanda seri retimin Japonyada asla baarl olamayaca sonucuna vardlar. Bu deneme sonunda Toyota nn,Toyota retim Sistemiolarak adlandrd veYaln retimde denilen sistem dodu.Taiichi OhnoveEiji Toyotatarafndan ortaya konanYaln retimveyaTamZamannda retim Sistemiyaklam, Japonlarn sava sonras iinde bulunduklar ekonomik koullarn bir sonucu olarak ortaya kmtr.kinci Dnya Sava sonrasnda zaten kstl olan doal kaynaklara igc ve sermaye kaynaklarnn da yetersizlii eklenince Japonya, ekonomik varln srdrebilmek iin kstl olan kaynaklar mmkn olan en dk maliyetle kullanmay renmek zorunda kalmtr.Yaln retimfelsefesinin ortaya knda bu tr bir gereksinme yer almaktadr.Yaln retimfelsefesi aslnda Amerika imalat sistemindeki temel ilkelerin, Japonya ortamnda ekillendirilmesiyle gelimitir. Taiichi Ohno spermarket fikrinden etkilenmi ve spermarketlerin iletilmesindeki temel ilkeler Yaln retim Tam Zamannda retim sisteminin kavramsal yapsn oluturmutur.Bir spermarkette ara aamalar yoktur ve mteriler dorudan ok sayda farkl rnle kar karya gelmektedirler. Bu arada bozuk ya da kalitesiz rnler ile aranan bir maln bulunmamas ya da deitirme ve iade gibi sorunlar dorudan mterilere yansmaktadr. Genellikle boalan raflar bir mal iin sipari verme noktasnn belirlerken, byk hacimli rnler iin stok alanlar ayrlmtr. te spermarket ortamndaki baz ilke ve uygulamalar,Toyata retim Sistemi Yaln retim Sisteminin balang noktalarn oluturmutur.1971 petrol krizi sonrasnda yaln retim felsefesinin nemi dier Japon firmalar tarafndan da anlalm ve bu yaklam lke genelinde uygulanmaya balanmtr.1980lerin bandan itibaren yaln retim sistemlerinin Amerika ve Avrupada uygulanmaya balad grlmektedir. Amerikada yaplan bir aratrmaya gre 1987 ylnda bu lkede yaln retim yaklamn uygulayan iletmelerin oran %25 iken, bu orann 1992de %55e ykseldii belirlenmitir.

5. YALIN RETMN TANIMI

Yaln retim ilerin Tam Zamannda yaplmasn benimsemi bir yapdr. Genellikle sadece gerekli paralarn, gerekli olduu zaman ve yerde retilmesi durumun u aklar. Daha geni anlamda israfn nlenmesi yoluyla maliyetlerin azaltlmas eklinde tanmlanabilir.Yaln retim literatrde, sfr envanter ( zero inventory ) , stoksuz retim, Japon retim sistemi, Toyota retim sistemi ya da Kanban retim sistemi eklinde adlandrlabilmektedir.Mondene gre yaln retim, Ksa dnemde, gerekli zamanda, gerekli miktarda, gerekli rnleri retmektir.Yaln retim felsefesinin iki temel amac vardr: Sfr Stok ( Zero Inventory ) Sfr Hata ( Zero Defect )Bu felsefe, retimin tm aamalarnda israfn nlenerek maliyetlerin azaltlmas hedefi yer alr. Bir iletmede ancak tm israfn nlendii noktada tam zamannda retim gerekleecektir. Yaln retim felsefesi rnn deerini arttrmayan tm unsurlar israf olarak kabul eder. Bu balamda retimin her aamasndaki stoklar (hammadde, ara mamul, mal stoklar ) ile kalitesizlik (satn alnan ve imal edilen para ve mamullerde hatalar ) en temel israf unsurlar olarak belirlenmitir.Yaln retim felsefesini dier klasik sistemlerden ayran farkl ve yeni olan taraf, bu felsefenin, retim ortamndaki problemleri kapatmak ve olumsuz etkilerini azaltmaya almak yerine, problemlerin temeline inerek zmlemek iin srekli aba harcamay zendiriyor olamsdr. Bilindii gibi retim ortamnda yer alan pek ok sorunun temelinde belirsizlik olgusu yer almaktadr. Belirsizliin etkisi, rnn sistem iindeki ilerleyiini kesmek eklinde ortaya kar. Bugne kadar yaplan temel hata, belirsizlik kaynaklarn ortadan kaldrmak yerine, yksek dzeyde envanter ve gvenlik stou tutarak , belirsizliin olumsuz etkilerini kapatmaya almak olmutur. Yaln retim sistemi, belirsizlik kaynaklarn ortadan kaldrmak konusunda odaklar ve bu ynyle yeni bir felsefe ve amalar btndr.

6. YALIN RETM SSTEMNN UNSURLARI

Yaln retim ortamnda, retimin tm aamalarnda israfn ortadan kaldrlmas hedefine ulaabilmek iin, aada belirtilen hedeflerin gerekletirilmesi gerekir: Miktar ve eit asndan talepteki gnlk ve aylk dalgalanmalara sistemin adaptasyonunu salamak zere; kalite kontrol fonksiyonunun gelitirilmesi. Her srecin, sonraki srelere sadece iyi ( hatasz ) paralar gndermesini salamak zere; kalite gvence sisteminin kurulmas. Sistemin insan kaynan kullanarak, maliyet azaltma hedefine ulaabilmesini salamak zere; insana saygnn egemen olduu bir rgt kltrnn oluturulmas.Yaln retim sisteminde hedefe ulaabilmek iin ncelikle bu ikincil hedeflerin, birbirleriyle olan ilikileri de gz nne alnarak, gerekletirilmesi gereklidir.Yaln retim sisteminin ktlar, maliyetler, kalite ve insana sayg olarak zetlenebilir. Bu ktlarn elde edilmesinde drt temel kavramdan yararlanlmaktadr: Tam Zamannda:Sadece gerekli paralarn, gerekli miktarlarda, gerekli olduu zaman retilmesi durumunu aklar. Otonomasyon ( Jidoka ) :Otonom hata kontrol olarak tanmlanabilir. Otonomasyon, hatal paralarn retim akna karp sonraki srelerde retimin kesintiye uramasn engelleyerek tam zamannda kavramn destekler. Esnek gc ( Shojinka ) :Talep dalgalanmalar karsnda igc saysnn deitirilmesidir. Yaratc Dnce ( Soikufu ) :alanlarn nerileri ile srekli gelimenin salanmasdr.Yaln retim ortamnda bu drt kavramn gereklemesi iin aada belirtilen sistemlerin devreye girmesi salanmaldr:1. Tam zamannda retimi gerekletirebilmek iinKanban sistemi.2. Talep dalgalanmalarna uyum salayabilmek iinretim dengelemeyntemleri.3. malat n srelerini azaltmak iin tezgahhazrlk zamanlarn azaltmayntemleri.4. Hat dengesinin salanmas iinoperasyonun standardizasyonu.5. Esnek igc kavramn gerekletirebilmek iinyerleim planlamas ve ok fonksiyonlu igc.6. Srekli gelimeyi salamak zeresorun zme gruplar ve neri sistemleri.7. Otonomasyon kavramn gerekletirmek zeregrsel kontrol sistemleri.8. letme genelinde kalite kontrol yaklamn uygulayabilmek iinilevsel ynetim modeli.

Yaln retim felsefesinin uygulanabilmesi iin, iletme iinde bir dizi retim ynetimi tekniinin sistemli bir yap erevesinde devreye girerek ilerlik kazanmas gerekir. enm.blogcu.com.Sistemin temelinde, etkinlikleri ufak alma gruplar tarafndan iyiletirilmesiilkesi yer almaktadr.

7. KANBAN SSTEM

7.1.RETM KONTROL SSTEMLERretim kontrol sistemleri, eken sistem ve iten sistem olmak zere iki temel grupta snflandrlabilir. ten sistemler, klasik grl geleneksel sistemlerdir, eken sistemler ise yaln retim sistemidir.

7.1.1. TME SSTEM ( PUSH SYSTEMS )

tme sisteminde retim ve envanter kontrol,tahmin edilen talep deerlerine dayanr; bu deerlere gre retim izelgesi saptanr; zaman iinde bu izelge dikkate alnarak retim yapld iin, itme sistemleri, ou kez, izelgeye dayal sistemler ya da izelgenin ittii sistemler olarak da isimlendirilir. Bu ortamda, retim sreleri daima bir sonraki srecin ihtiyacn karlayacak ekilde retim yaparlar. Ancak bu durumda, retim srelerinden birinde oluan bir sorundan ya da talepteki dalgalanmalardan kaynaklanan deiikliklere hzla uyum salamak kolay deildir. retim hznn, deiiklikler dorultusunda uyarlanabilmesi, izelgelerin revize edilerek ilgili birimlere yeniden gnderilmesini gerektirir. Bu tr dzenlemelerin olduka zaman alc olmasndan dolay, itme sisteminde sreler arasnda stok bulundurmak yoluyla deiikliklere uyum salanr. Bu yzden itme sisteminde retimin srdrlebilmesi iin yksek ara stoklarla almak kanlmazdr.

Bir itme sisteminde izelge yaps ve malzeme ak

3.1.2. EKME SSTEM ( PULL SYSTEMS )

ekme sistemi, sonraki srelerin nceki srelerden, sadece tkettikleri miktarda ve zamanda para talep ettikleri ve ektikleri sistemlerdir ve bu nedenle talebin ektii sistemler olarak da tanmlanrlar. ekme sisteminde, retim izelgesi sadece son retim srecine gnderilir. Hangi rnn ne zaman ve ne miktarda retileceinin sadece son sre tarafndan bilinmesi, bu srecin nceki srelerden sadece kendine gereken paralar ekmesini salayacaktr. Dier taraftan bir sonraki aamann para ekimi olmadan, bir nceki aamada retim yaplamayacak sonu olarak, her aama kendisinden sonra gelen aamalarn taleplerini karlamak zere tam zamannda retim yapacaktr.Sonraki aamalarn nceki aamalardan, sadece gerektii zaman ve gerektii miktarda para ekmesi aamalar arasnda oluan ara stoklarn ve ara stok dzeylerinde gzlenen dalgalanmalarn minimize edilmesini salayacaktr.

Bir ekme sisteminde izelge yaps ve malzeme ak

3.1.3. TME VE EKME SSTEMLERNN KARILATIRILMASI

ekme sistemi, retimi mevcut talebe gre ynlendirir. tme sistemi ise retimi gelecekteki talep tahminine gre ynlendirir. Talepteki nemli deiiklikler, ekme sistemlerinde sonraki prosesten ncekine aktarlarak gemesine karn, itme sistemlerinde her proses iin retim izelgesini yenilemek ok zor veya imkansz olacandan muhtemelen bu deiiklikler ar stoa veya l stoklara neden olacaktr. ekme sistemleri, proses ii stoun istenmeyen birikimini, yani ilerin gereksiz yere balatlmasn, problemler ve hatalar ortaya kmadan nce ok sayda hatal parann retilmesini engelleyen yntemlere sahiptir. Oysa itme sistemlerinde, retim hz ve stok dzeyini tm durumlar iin incelemek ve takip etmek zor olduundan, safhalar arasnda emniyet stoklar tutmakta ve retim izelgesi bu stoklar da ierecek ekilde hazrlanmaktadr. Baka bir ifadeyle, meydana kacak hatal veya eksik paralar karlamak amacyla emniyet stoklarnn tutulmasna raz olunmaktadr. tme sistemlerinde retim kontrol bir merkezden ynetilmekte ve her prosese retim planlama ve kontrol ( PK ) ksmndan i emirleri datlmakta; bylece birbirinden bamsz olarak alan her prosesin retimi PK ksm tarafndan srekli olarak planlanan retim ile karlanmaktadr. Buna karlk ekme sistemlerinde ise merkezden sadece son montaj hcresine i emri verilmekte, nceki hcreler ya da prosesler retimlerini bu son montaj hcresine gre ayarlamaktadrlar. Yani retim kontrol desantralize edilmitir ve prosesler arasnda ok hzl bilgi ak vardr.

3.1.4. KANBAN SSTEM

Kanban sistemi, bir iletmenin bir prosesinde ve ayn zamanda iletmeler arasnda gerekli zamanda, gerekli miktarda, gerekli rnlerin retimini uyumlu olarak kontrol eden bir bilgi sistemidir. Kanban sistemi, yaln retimin bir alt sistemidir.Kanban sisteminde kullanlan Kanban kartlar genellikle dikdrtgen biimde, plastik, karton veya metal olan ve zerinde belirli bilgiler tayan kartlardr. Kanban kartnn ierdii bilgiler aada sralanmaktadr:1. Kullanld yer2. Para numaras3. Para ad4. Parann tanm5. Kanban numaras6. Para says/Kanban oran7. Kanbann dzenli olarak konulduu kutunun tanmlayc kod numaras veya ismi8. Kanbann teslim edilecei i istasyonunun yeri ( Kod numaras veya tanm )ekme sisteminin retim kontrol arac olarak kullanlan kanbanlar, son retim aamas dndaki dier retim aamalarna izelge bilgilerinin iletilmesini salar. ekme sisteminde, hangi paradan ne miktarda retilecei kanban kartlarnda belirtilmitir.Kanbanlar daima retim akna ters ynde ancak fiziksel birimlerle birlikte sondan baa doru hareket ederek retim aamalarn birbirine balarlar. retim aamalarnn bu ekilde birbirine balanmas sonucunda ise aamalar arasnda ara stoklara ihtiya kalmamaktadr. Bu zincirin, iletme dnda satclara kadar uzatlmas durumunda ise hammadde stoklar da kaldrlm olacaktr.

3.1.5. KANBAN ETLER

Kanban sisteminin uygulamasnda genellikle iki tip kanban kullanlr:[2] ekme Kanban ( Withdrawal Kanban ) :Bir sonraki istasyonun bir nceki istasyondan ekmek istedii para cinsi ve miktarn belirleyen ve para/malzeme ekmek amacyla kullanlan karttr.

ekildeki ekme kanban sz konusu para iin bir nceki operasyonun dvme ilemi olduunu ve talal imalat M-6da bulunan taycnn, Tahrik pimini alabilmek iin B-2 Nolu dvme istasyonuna gitmesi gerektiini belirtmektedir. Bu para daha sonra talal imalata gidecektir. Kutu kapasitesi 20 adet olup kutu ekli b olarak belirtilmitir. Bu kanban yaynlanan sekiz kanbann drdncsdr.

retim Sipari Kanban ( Production Ordering Kanban ):Bir nceki istasyonun retmesi gereken para cinsi ve miktarn belirleyen retim sipari kanban sadece retim kanban olarak da tanmlanmaktadr.

ekildeki retim sipari kanban , SB 8 No lu Talal malat operasyonunun S*50BC 150 kodlu araba tipi iin krank mili reteceini gstermektedir. Ayrca retilen bu krank milinin F 26 18 No lu stok rafna yerletirilecei belirtilmektedir. Satc Kanban (Supplier Kanban ) :Satclardan para ekmede kullanlan bu kanban satcya gerekli paralar gndermesi iin talimat vermek amacyla kullanlr. Genelde tama maliyeti para fiyatna dahil edildii iin teslimatlarn satclar tarafndan yaplmas gerekir. Sinyal Kanban ( Signal Kanban ) :Genellikle kafiledeki kutulardan birine ilitirilmi olarak bulunur ve bulunduu yer itibariyle sipari verme noktasn belirler. retim srasnda sinyal kanbannn ilitirildii kutuya gelindiinde, sz konusu kafile iin retim emrinin karlmas gereklidir. Malzeme stek Kanban ( Material Reqisition Kanban ) :Bu kanban, retim srelerine malzemeyi ne zaman, nereden ve ne miktarda temin edeceklerini belirtir.

3.1.6. KANBANLARIN KULLANIMI

Kanban sisteminin ileyi mekanizmas, ekme ve retim sipari kanbanlarnn sre iinde nasl kullanldnn incelenmesi sonucunda aklk kazanacaktr. enm.blogcu.com. Bir sonraki sreten balamak zere, kanban kullanmdaki balca aamalar aadaki gibidir: 1. Bir sonraki retim srecinin taycs, yeterli sayda ekme kanban ve forklifte yerletirilmi bo paletlerle bir nceki srecin stok noktasna gider. Bu ilem kabul kutusunda yeterli sayda ekme kanban biriktiinde tekrarlanr.2. ekilecek malzemelerin zerindeki ilem kanbanlar kanban toplama kutularna konur, eldeki ekme kanbanlar bu birimlerin zerine ilitirilir. Bo kaplar braklarak dolular alnr. retim kanban ile ekme kanban deitirilirken, ayn malzemeye ait olup olmad kontrol edilir.3. Yeni gelen birimler kullanlrken ekme kanbanlar kutularna konur.4. retim kanban toplama kutusundaki kanbanlar ya belirli zamanlarda ya da belirli sayya ulanca toplanr, toplama kutusundaki sralarna gre retimleri yaplr. Bu ilemler srasnda kanban ve retilen birim birlikte hareket eder.5. retim tamamlannca, retilen birimler ve retim kanbanlar her an ekilmeye hazr olarak depoya konulurlar.

3.1.7. KANBAN KURALLARI

Kanbanlarn amac olan tam zamannda retimi gerekletirmek iin kanbanlar aadaki kurallara gre kullanlmaktadr: Sonraki ilem nceki ilemden gerekli zamanda, gerekli miktarlardaki gerekli rnleri ekmelidir. nceki ilem sonraki ilem tarafndan ekilmi miktarda rnleri retmelidir. Hatal rn asla bir sonraki ileme gnderilmemelidir. Kanban says en aza indirilmelidir. Kanban sistemi, sadece talepte kk dalgalanmalarn olduu sistemlerde uygulanmaldr.

4. SATIN ALMANIN FONKSYONU

Satn almann tanm; malzeme ve hizmetlerin doru kalitede, doru miktarda, doru fiyattan, doru kaynaktan ve doru zamanda temin edilmesi eklindedir. Satn alma fonksiyonunun merkeziletirilmesi ve sorumluluunun tek bir blme verilmesi nemlidir .Satn alma blm, fiyat aratrmas, satn alma anlamasnn grlmesi, yan sanayi seimi, siparilerin verilmesi, yan sanayi ilikilerinin srdrlmesi gibi konularda tam yetkili olmaldr.

4.1.YALIN VE GELENEKSEL SATIN ALMANIN KARILATIRILMASI

4. RETM DENGELEME YNTEMLER(PRODUCTION SMOOTHING )

Yaln retimde, maliyetlerin azaltlmas iin ncelikle iletme genelinde israfn nlenmesi gerekmektedir. Bu balamda imalat ortamndaki gereksiz envanterler kaldrlacak ve bu hedef retimin tam zamannda gerekletirilmesini salayacaktr. Satlar asndan konuyu ele alndnda ise tam zamannda kavram sadece satlabilir rnlerin satlabilir miktarlarda tketicilere sunulmas ile gerekleecektir. Bu durum retimin talebe uyumlandrlmas olarak tanmlanabilir. Talebe uyumlu bir retim ortamnda ise bitmi rn dzeyinde gereksiz envanterler kaldrlm olacaktr. retimin deiken talep koullarna uyumlandrlma sreci retim dengeleme olarak tanmlanr.retim dengeleme sreci sonunda, bir retim hattnn, tek tip bir rnn yksek hacimlerde retimine ayrlmas dnlemez. Tam tersine, retim hatlarnn talepteki deimelere uyumlu olarak, ayn gn iinde eitli rn tiplerini ufak miktarlarda retebilecek ekilde dzenlenmesi gerekir.retim dengeleme sreci iki aamaldr:1. Bir yl iinde aylk talep dalgalanmalarna uyum sreci ( aylk uyum )2. Bir ay iinde gnlk talep dalgalanmalarna uyum sreci ( gnlk uyum )Aylk uyum , iletmedeki tm sreler iin ortalama gnlk retim dzeylerini belirleyen ana retim izelgelerinin hazrland aylk retim planlama sreci ile salanr. Bu aamada hazrlanan ana retim izelgesinde, aylk ve aylk talep tahminleri kullanlr.Gnlk uyum ise gnlk retim yk planlar ile salanr. Gnlk retim yk planlarnn hazrlanmas ise ancak bir ekme sisteminin kullanlmas ile mmkndr. Bu nedenle kanban sistemi retim dengeleme srecinde nemli bir rol oynamaktadr.5. HAZIRLIK ZAMANLARININ AZALTILAMSI( SET UP TIME REDUCTION )

Hazrlk srelerinin ksaltlmas, temin srelerinin ksaltlmasn ve dolaysyla kanban saysnn azaltlmasn salamaktadr. Hzl takm, tertibat deitirme ve kk partilerle alma, imalat temin sresinin ksalmasna yol aar. Temin srelerinin ksalmas ise daha az envanter, daha az stok alan ve envanterde tutulan rn iin daha az depolama mr gibi faydalar salamaktadr. Bylece talep deiikliklerine kar etkinlik salanmaktadr. Hazrlk srelerinin ksaltlmas, kk partilerle allmasn salayacandan mteri siparileri ya da talep deiikliklerine kolaylkla cevap verilebilmektedir. Ayrca hazrlk srelerinin ksaltlmasyla ilem ii stoklar ve bunlar iin gerekli alanlar azalmakta, buna bal olarak imalat hatalar da en aza indirilmektedir.Hazrlk zamannn azaltlmas iin yaplacak almalar u ekildedir:1. Hazrlk zaman, i hazrlk ve d hazrlk olmak zere ikiye ayrlmaldr. hazrlk makine durmu halde iken yaplan, d hazrlk ise makine alrken de yaplabilen hazrlklardr. hazrlklarn mmkn olduunca d hazrla evrilmesi gereklidir.2. Ek aparatlar yardm ile makinada yaplacak ince ayarlamalar ortadan kaldrlmaldr.3. D hazrlkta kullanlan alet, kalp hazrlama gibi iler standart hale getirilmeli ve iiler bunlarn kullanmlar hakknda iyice bilgilendirilip eitilmelidir.4. Makinalarda standardizasyon ilemi yaplrken, sadece gerekli blmler standardize edilmelidir. Gereksiz standardizasyon ek maliyet getirecektir.5. Kolay balant elemanlar kullanlmaldr.6. Paralel ilemler ayn anda yaplabilir. Hazrlk annda ayn anda yaplabilecek ileri birden ok iiye yaptrmak hazrlk sresini ksaltacaktr.7. Mekanik alan hazrlk sistemleri kurulmaldr. Ya veya hava basnl sktrclar veya elektrikli mekanizmalar hazrlk zamann ksaltr.

Hazrlk zamannn bir dakikadan az olmas bir dokunulu hazrlk olarak adlandrlr. Bu zamann 10 dakikaya kadar uzamas tek hazrlktr. Toyota i hazrlk sresinin ksaltlmasna ok nem vermi ve birok ilemin hazrlk sresin tek hazrla indirebilmitir.

6. TOPLAM RETKEN BAKIM( TOTAL PRODUCTIVE MAINTENANCE )Fabrika Bakm Organizasyonu iin Toplam retken Bakm ad altnda be temel ama ortaya konulmutur: Takm, donanm ve ekipman etkinliini gelitirmek Ekipmanlarn yaayabilmesi iin retken bakm sistemini kurmak Toplam retken bakmn yrtlmesine firma iindeki btn departmanlarn katlmasn salamak st ynetimden iilere kadar btn alanlarn aktif olarak katlmn salamak zerk kk grup gelitirme faaliyetleri gibi motivasyon ynetimine ynelik toplam retken bakm almalarn desteklemek

Toplu koruyucu bakm, kalite kontrolnde olduu gibi firmada alan herkesin katlmn gerektirir. Buna gre her ii makinalarn birer koruyucusu olmaldr. Toplu bakm sonucunda arza says, arzalardan doan zaman kayplar ve makinalarn almama oranlar azalr, makine ve donanmn etkin olarak kullanm salanr, imalat sistemini retkenlii artar, retim srecinde oluan hatalar azalr ve bunlara bal olarak maliyetlerde d elde edilir.7. EKP ALIMASI

Yaln gelitirme srecinde kk bir ekip bir araya toplanr ve sonra bu ekip bir gelitirme projesine, projenin mr boyunca atanr. Bu kiiler irketin fonksiyonel departmanlarndan; pazar deerlendirme, rn planlama, biimlendirme, ileri mhendislik, detay mhendislii ( gvde, motor, anzman, elektrik ) retim mhendislii ve fabrika fonksiyonlarnda gelirler. Kendi departmanlar ile balantlarn muhafaza ederler ki bu hayati nem tar fakat programn mr boyunca kesinlikle ekip dahilinde ve kontrol altndadrlar. Bu elemanlarn ekip iindeki performanslar, byk bir olaslkla baka bir gelitirme ekibi iinde olacak bir sonraki grevlerine tesir eder.Ekibin yeleri kariyerlerindeki baarlarnn fonksiyonel uzmanlklarndaki ilerlemelerine bal olduunu bilirler. Bu yzden kendi departmanlarnn menfaatini salamak iin ekipte ok sk bir ekilde alrlar. Ekip lideri bir alann personel kaytlarn asla grmeyecektir ve liderin performans deerlendirmesi alann kariyerini pek etkilemeyecektir. Esas deerlendirmeler Benim departmanm iin ne yaptn? sorusunun cevabn bilmek isteyen blm bakanndan gelecektir. Sonu olarak motor ve gvde arsndaki uyumu salamann en iyi yolu hakkndaki tartmalar, kolaylkla motor mhendislii departmannn ve gvde mhendislii departmannn karlar arasndaki politik bir tartmaya dnebilir.

8. GRUP TEKNOLOJS HCRESEL RETM( CELLULAR PRODUCTION )

Grup teknolojisi, paralarn benzer geometrik veya operasyonel zelliklerine gre aileler tarafndan snflandrlmalar ve sonra da bu ailelere uygun olarak seilen makine gruplarnda retilmesi olarak tanmlanabilir. Bir para ailesinin tamamen ilenmesini salayacak tm gerekli tesisler, bir makine grubu eklinde bir araya getirilir. Bu makine gruplarna retim hcresi ad verilmektedir.retim hcreleri , retimin btn alanlarnda yaratlmaktadr. retim hcrelerinin avantajlar:[3] Malzeme stounda azalma Daha az skarta ve yksek kalite Daha fazla zendirici alma evresi alma yerinde bulunan depolama alanlarnn azaltlmas veya ortadan kaldrlmas Gelimi izelgeleme Daha fazla esneklik Parti byklklerinin azalmas Batan baa yerletirme zamannn azaltlmas

Grup teknolojisinde temel ama, fabrika iindeki malzeme ak sisteminin basitletirilmesidir. Basit i ak ile makine nndeki i paras bekleme zamanlar ksaltlarak veya ortadan kaldrlarak ilem ii stok maliyetinin dmesi ve daha ksa imalat temin srelerine ulalmas salanmaktadr.Ayrca grup teknolojisi, hazrlk srelerini de ksaltmakta ya da ortadan kaldrmaktadr. nk hcre iindeki makinalar ve tertibatlar, bu hcrede imal edilecek bir para ailesi bir tip paradan dierine ok hzl geilecek ekilde tasarlanlabilir. Bylece kk partilerle retim mmkn olabilmektedir.Sonu olarak grup teknolojisi uygulamas ile i grenin honutsuzluu ortadan kalkar, rne ynelik ihtisaslama buna bal olarak retim kapasitesi artar. Malzeme ak zamanlar, iilik maliyetleri ve stoklardaki yatrm azalr,i ak basitleir, kuyruklar azalr veya ortadan kaldrlr, hazrlk sreleri ksalr.

1. GRBR PLOT BLGENN SELMES:

Yaln retime kk bir i istasyonunda balamann , btn fabrika geneline uygulamaktan ok daha uygun olduunu gsteren pek ok nemli neden vardr. ncelikle, kk fabrikalarn dndaki btn fabrikalardaki deiiklikleri ieren bir farkllamann nemi her eyden nce gz ard edilemez. kinci olarak, bir pilot semek iin, tam zamannda retim prosesinin fabrikaya salayaca faydalar belirlemek gerekir. Ayn zamanda bu deiiklikleri yaparken kontroln elden braklmamasna zellikle maksimumda tutulmasna nem verilmelidir. Kontroll bir pilotta ie balamak yaln retimin baar ansn arttrr. Kontroll evrede ortaya kan baz glkleri nlemede pilot uygulamasndaki tecrbelerden yararlanlr. Sonu olarak pilot uygulama fabrika btnndeki deimelerin ivmesini arttrr. Ama mantksal tartmalar yaln retimin nemi konusunda insanlar ikna etmeye yetmeyecektir. Pilot uygulama karlalacak performansn kantdr.Bir pilot nasl seilir?Yaln retim uygulamalarnn en ok seri retime uygun olduu dnlr, bu da yksek hacim/dk karml rn seilmesi gerektiini ifade eder. retilecek rnn seiminde, rnn sabit kalmasna yani pek ok mhendislik hesaplarnda deimelere ugramasna, geici tahminlerin olmamasna ve dzensiz satlara maruz kalmasna dikkat edilmelidir.Eer retilecek rn bu mantkla belirleniyorsa, esas aranlann yksek kapasiteli / dk karml yani fazla deiiklik gstermeyen iyi hazrlanm bir rn olduu anlalr. Ancak bu zelliklere sahip bir rn bulmak ve bu rn iin retim karar almak grnd kadar kolay deildir. Fakat bu zelliklere sahip bir rnn bulunamamas yaln retimin gerekleemeyeceini gstermez. Bu durumda bu zelliklere en yakn bir rn seilir.Pilot blgeyi belirlemek iin pek ok farkl yol vardr. Birinci metot rne gre yerleim semektir. rn kapasitesi ve talep dalgalanmalarndaki deiiklikler nemli olmasna ramen rne gre yerleim modelinin seiminde dikkate alnmamtr. Pilot blgenin tam zamannda retimin esas sorununa zm getirecek bir ekilde seilmesi ok nemlidir. Seilen rnn bulunabilecek en basit rn olmas gerekir. in yeterince byk olmas prosesi zorlatracak olsa bile pilot blgedeki almalar sona erdiinde insanlarn dikkatini ekmeyi baaracaktr.nsanlar genellikle pilot blgeyi dierlerinden tmyle farkl olan operasyonlardan birinden seerler. Bu rn ve prosesleri tam zamannda en basit bir ekilde tamamlanmas iin seerler ve baar anslarn arttrmak isterler.Her ne kadar pilot blgede uygulamalar baaryla tamamlansa da, yaln retim prensiplerinin dier ilere nasl uygulanacan renemezler. Hedeflerin dk belirlenmesi gzlemcilerin uygulamay nemsememesine neden olur.Pilot yeterince kapasiteli ve byk seilmeli ki, bir sorunla karlaldnda ve bir kst olutuunda insanlar sorunu zmek iin heyecanlanmal ve doruya ulamak iin uramaldr, nk kstlarn ortaya karaca sonular hissedilmelidir.Pilot seiminde yukarda aklanan esaslar dikkate alan FordTransit n Sspansiyon Montaj stasyonununda yaln retim uygulamasn balatmtr.

FORD RETM SSTEM(FORD PRODUCTION SYSTEM)UYGULAMASIlk Ford retim sistemi 1920li yllarda Henry Ford tarafndan gelitirilip uygulanmtr. Henry Ford o gne dein uygulanan kk atlye retiminden ayrlp akar bant tekniiyle ktlesel retim an balatmtr. O devirde pazar model eitlilii deil ucuz fiyata ok araba istiyordu. Ford ktlesel retim sistemi ile bu arabalar pazara srd. Bu sistem ayn zamanda tam zamannda (JIT) teslim ve imalat anlaynn ncsdr.Gnmzde otomotiv pazarnn durumu deimitir. Kreselleen pazara blgesel zellikler damgasnn vurmaktadr. Bunun sonucu olarak giderek daha ok araba istenmekte ve retilmektedir.Fordun en byk pazar, byme olana kstl olan ABD ve Avrupada olmasna ramen , bymenin Asya ve Pasifik pazarnda olaca tahmin edilmektedir. Fakat Fordun bu piyasadaki pay u ana kadar ok azdr.ok sayda , az eitte araba retimi a geride kalmtr. Mteri her amaca uygun araba deil, her ama iin ayr bir araba ister hale gelmitir. Bu nedenle Ford verimli ve sistemli retimini gvence altna alabilmek ve rekabet yeteneini koruyabilmek iin esnek ve yaln retim srecine gemek zorundadr.

Ford retim Sisteminin Tanm:Ford retim Sistemi, yaln ve esnek bir retim sistemidir. Asl ama, sfr israf ile zamannda ve mteri istekleri dorultusunda en az envanter ve en dk maliyetle retim yapmaktr.Ford retim Sistemi : Dk maliyet Siparie gre imalat Yksek kalite Yksek verimlilik Alan tasarrufu

FORD RETM SSTEMNN ANA UNSURLARI

FORD OTOSAN STANBUL FABRKASINDA YAPILAN ALIMALAR

stanbul fabrikasndaki pilot almalarn yaplaca ilk uygulama alan (AA) Ford FPS Avrupa eitim grubu tarafndanTransit n Sspansiyon Montaj stasyonuolarak belirlenmitir.Fabrika ynetimi tarafndan belirlenen ilk uygulama ekibi (PIT) 14 Eyll 1998de Ford eitim grubu nderliinde FPS almalarna balamtr.lk uygulama alannda (IAA) yaplan almalar aadaki ekildedir:* lk olarak IAA da ktlesel retimin temel mant olan itme sistemi (push) yerine, tam zamannda retimin temel felsefesi olan ekme sistemine (pull) geme almalarna, fabrika genelinde ise o blgeye ait paralar iin stok miktarlarn drme almalarna balanmtr.

Grsel fabrika uygulamasyla; alet, ekipman ve fikstrlerin yerlerini, malzemelerin minimum maksimum stok seviyelerini, su, ya, ve hava ak ynlerini gsterecek ekilde iaretleme faaliyetleri balanmtr. O blgede yaplan prosesleri, detayl operasyonlara ayrarak kiilerden bamsz hale getiren Kalite Proses Sistem Sayfalar (QPS) hazrlanm ve kullanlmaya balanmtr. Hata kaytlar tutularak hata dzeltici ve nletici faaliyetalmalarna balanmtr. Ekipman deiimi srasnda, katma deeri olmayan ileri, deiim zamanlarn, operatr i ykn azaltp istasyondaki kapasiteyi arttran Hzl Ekipman Deiimi almalarna balanmtr. Stok azaltlarak, retim ile ilgili problemler ortadan kaldrlmaya allmtr.

FORD RETM SSTEMNN ODAKLANDII NOKTALAR

ETKN LM N ANAHTARLAR

Etkin lmler be ana balk altnda toplanabilir: Hedefi anlamak Doru ltleri kullanmak Verileri doru kullanmak Doru insanlarla almak Doru metotlar kullanmak

1) Gvenlik ve Salk Hizmetlerini Gzden Geirmek ( Safety&Healty Assessment Review Process ) - ( SHARP )Tanm:Belirlenen tesis salk ve gvenlikle ilgili detayl bir deerlendirme ilemidir.21 salk ve gvenlik ilemi elemanndaki gelimelerin nemi belirtilen zenli bir sistemdir.Nasl Hesaplanr?SHARP, aada verilen 21 gvenlik ve salk hizmet elemanlarnn oranlarnn toplanmasyla hesaplanr. Liderlik ve ynetim Liderlik eitimi Planl bakm ve denetim analizi ve prosedrler Arza/tesadfi arza aratrmas yntemleri Acil hazrlanabilirlik Kurallar ve i izinleri Arza/tesadfi arza analizleri Bilin ve yntem eitimi Personeli aktifletiren ekipmanlar Salk ve hijyen kontrol Sistem deerlendirme Mhendislik Personel ilikileri Grup ilikileri Genel promosyon Kiralama ve yerleim Malzeme iletimi i gvenli bitirme Tesis ergonomisi

2) Davran Kontrolleri (Attitude Surveys)Tanm:ilerin alma performansn etkileyen altklar evrenin koullar ve ileri hakkndaki tutumlarnn llmesi ilemidir.Belirlenmi Hedef:%90 baar ve tahmin3) lk Seferde Doru Yaplabilirlik ( First Time Through Capability) - ( FTT )Tanm:lk seferde doru yaplabilirlik, bitmi rnleri kalite kontrolden tek seferde hi fire vermeden, geri dnmeden, hurdaya ayrlmadan, yeniden test edilmeden geebilme orandr.Belirlenmi Hedef:%100 FTT kapasitesi = Sfr hata oranNasl Hesaplanr?leme giren Yeniden Tekrar retim hatt dnda GeriBirimlerin says - (Hurda + ileme + Test etme + Tamir edilme + Dn)FTT=leme Giren Birim SaysForml Neyi fade Eder?FTT,ileme girip ilemden hurdaya, yeniden ilemeye, yeniden teste, geri dne ve retim hatt dnda onarma gitmeden ilk seferde doru yaplabilme orandr. Forml yle der: leme giren birim saysn belirle. Bu saydan, ileme girip bir seferde doru yaplamayan birimlerin toplam saysn kar. Sonucu ileme giren birim saysna bl.

Bu hesaplamann sonucu bir yzde orandr. Eer ileme giren her birim ilk seferde doru yaplabilirse bu oran %100 kar.Bu yzden FTT llebilir deerini %100e yaklatrmak iin hurdaya, geri dne, yeniden ilemeye, tekrar test etmeye veya hat dnda onarlmaya giden birim saysn azaltmak gerekir. Bu deerlerin herhangi birinde azalma olursa FTT artacaktr.Bu oran, FPS prensiplerinden sfr israf / sfr hata hedefine ulamak iin kullanlr. FTT iin belirlenmi hedefe olan %100e ulamak iin hata saysn sfra indirmek gerekir.

FTT nin dier llebilir deerlerle ve proseslerle olan ilikisi:FTT dier FPS llebilirlerini ve proseslerini etkiler ve etkilenir.Bu nedenle, ilem ve kt kalitesini ykseltmek iin kullanlan hata kantlayc (belirleyici) cihazlar sayesinde bir ilemde kaynaktan belirlenen hatalarn yok edilmesi sadece FTT orann azaltmakla kalmaz, ayn zamanda fazla envanter ihtiyacn da azaltr ve DTD zamann ve toplam maliyeti de azaltr.Gnlk ilk seferde doru yaplabilirlik hesaplamasna rnek:Giren rn adedi =1000Hurda adedi = 10Yeniden ilenen = 15Tekrar test edilen = 5Hat dnda onarlan = 0Geri dnler = 7 ( sadece aylk llr )1000 ( 10+15+5+0 )FTT % =1000FTT % = % 97,0

Toplam ilk seferde doru yaplabilirlik hesaplamasna rnek:FTT ( Operasyon 1 ) = 92,87 %FTT ( Operasyon 2 ) = 87,65 %FTT ( Operasyon 3 ) = 65,98 %Son Kontrol = 82,34 %Toplam FTT = 44,22 %

4) Malzemenin stasyonda Kal Sresi ( Dock To Dock Time ) ( DTD )Tanm:Bir malzemenin bir istasyona girip istasyondan ilemi tamamlanm olarak kmasna kadar geen zamandr.Belirlenmi Hedef:Toplam DTD un 1 gn veya 1 gnden az olmas.Yararlar: Malzemenin istasyonda kal sresi, daha az malzemenin elle ilenmesini ve depolanmasn gerektiren azalan envanter miktaryla gelitirilmitir. lk zamanda doru yaplabilirliin artmasna ve hatal para kma ansn azaltmasyla sonulanr. Malzemenin istasyonda kal sresinin azaltlmas, rnlerin tam zamannda teslim edilmesi hedefini destekler. Daha az malzemenin elle ilenmesi , teslim srelerinin uzamamas, hatal rn kmamas ve envanter tama maliyetlerinin tamam toplam maliyeti azaltr.Nasl Hesaplanr?Toplam takip edilen para saysDTD =Hat sonu oranForml Neyi fade Eder?DTD zaman, istasyona giren ilenmemi para ile istasyondan bitmi olarak kan parann istasyonda kal sresidir. ( malat evrim zaman ve katma deer analizini ierir.)Bir rn iin toplam DTD zaman, o para ilenmemi bir malzeme olduununda harcanan zaman (evrim zamann) ve istasyonda bitmi para haline gelinceye kadar geirdii zaman ierir.Forml yle der: stasyon iinde bulunan toplam takip edilen para saysn belirle. Bu sayy hat sonu oranna bl.Hat sonu oran hat iin rn kabul edilen paradan bir saatte retilen ortalama saydr. Bu ayn zamanda bir haftada retilen para saysnn haftalk retim zamanna blnmesiyle bulunur.DTD zamann azaltmak iin; Takip edilen para says azaltlmaldr. Hat sonu oran arttrlmaldr.Toplam DTD zamann azaltmak iin : Btn ilemler iin katma deer yaratan ve katma deer yaratmayan ilemler iin analiz yaplmaldr. enm.blogcu.com. Bylece DTD zamann orannn belirlenmesi salanr. Bu da tampon zaman (ilenmi para ve bitmi prosese gre depolamadaki deerini ieren zaman ) transfer zaman,yeniden ileme ve kontrol zaman ve katma deer katan zamandr. Analiz sonularn kullanarak ilenmemi malzeme, ilem iinde kullanlan envanter miktarn azaltmak iin tam zamannda yaplmas gerekenler tanmlanmaldr.Bu da FPS prensiplerinden sfr israf yaratmay salar. DTD zamannn belirlenen hedef olan bir veya bir gnden az tutulmasn salar. Bylece 15 gnlk teslim sresi olan rn iin toplam DTD zaman 1 gn veya daha az olacaktr.Toplam Malzemenin istasyonda kal sresi hesaplamasna rnek:Toplam retilmi birim = 730 (son operasyondan)retim zaman = 12 saat (10saat planlanm zaman + 2 saatte planlanmam fazla zaman )Hat sonu oran = 730 / 12 =60,83retim alanndaki birimler = lenmemi malzeme + lemdeki para + Bitmi yar mamullenmemi malzeme = 300Operasyon 1 = 181Operasyon 2 = 3Operasyon 3 = 3Bitmi yar mamul = 200DTD (lenmemi malzeme) =300 / 60,83 = 4,93 saatDTD (Operasyon 1) =181 / 60,83 = 2,98 saatDTD (Operasyon 2) =3 / 60,83 = 0,05 saatDTD (Operasyon 3) =3 / 60,83 = 0,05 saatDTD (Bitmi yar mamuller) = 200 / 60,83 =3,29 saat

Toplam DTD = 4,93 + 2,98 + 0,05 + 0,05 + 3,29 =11,3 saat

5) Paralarn izelgelere Gre Hatta Verilme Yzdesi ( Build to Schedule ) ( BTS )Tanm:Belirlenmi bir retimin izelgesine gre paralarn retim hattna doru gnde, doru srayla verilebilme yzdesidir.Belirlenmi Hedef:%100 ( Hacimde, bileimde ve sralamada )Yararlar: BTS yzdesi artarsa, daha az envantere ihtiya duyulur ve DTD azalr. Daha az malzemenin elle ilenmesi ve envanter tama maliyetlerinin en azalmas toplam maliyeti azaltr.Nasl Hesaplanr?BTS = Hacim x Bileim x Sral ak

Forml neyi ifade eder ?Paralarn hatta izelgelenmi sraya gre verilip verilmediini gsterir. BTS, mterilerin istedii rnn, istenen bileimde ve akta olmas iin en iyi tesis ynetim plannn nasl olmas gerektiini aklar.Forml yle der: Hacim performans deerini, bileim performans deeri ile arp. Bu sonucu da sral ak performansyla arp.BTS istenen % 100 deerine doru deitirmek iin hacim performans, bileim performans ve sral ak performans deerlerinin mutlaka artmas gerekir.Hacim performans:Fiili retilmi birim saysnn , listelenmi birim saysna blnmesiyle bulunur.Fiili retilmi Birim SaysHacim Performans =izelgelenmi Birim Says

Eer retilen fiili para says , izelgelenmi para saysna yaklarsa hacim performans deeri artar ve BTS byr.Bileim Performans:Bu oran bileime gre retilen fiili para saysnn, retilecek gerek para saysna blnmesiyle bulunur.Fiili Birleik Para SaysBileim Performans =izelgelenmi veya retilmi Fiili Para SaysBileime gre retilecek gnlk para says o gnlk istenen retim adedine eit olursa fazlalk rn olumaz. enm.blogcu.com.Eer birleik modelli fiili retim adedi artarsa, birleik performans deeri artar ve BTS geliir.Sral Ak Performans:Sral aka gre retilen fiili para saysnn , bileik modelli retime gre retilecek fiili para saysna blnmesiyle bulunur.Sral Aka Gre retilecek Fiili Para SaysSral Ak Performans =Birleik Modelli retime Gre retilecek Fiili Para SaysEer sral aka gre retilecek fiili para says artarsa, sral ak performans deeri artar, BTS byr.BTS, FPS prensiplerinden talebe gre dzenlenmi kapasite iin kullanlr ve BTS nin hedef deeri olan % 100 parann hatta doru verilme yzdesine ulalmasn salar.

Paralarn izelgelere gre hatta verilme yzdesinin hesaplanmasna rnek:retilen birim =2000izelgelenen birim =2300Bileime gre birim = 1800Sral aka gre birim = 1500

Hacim performans % = 2000 / 2300 = 86,96 %Bileim performans % = 1800 / 2000 = 90,00%Sral ak performans % = 1500 / 1800 = 83,33%BTS % = 86,96 x 90,0 x 83,33 = 65,22 %

6) Batan Baa Ekipman Etkinlii ( Overall Equipment Effectiveness ) (OEE )Tanm:Ekipman parasnn, kalite oran, performansnn etkinlii ve hazrlk zamannn llmesidir.Hedef:%33ten fazla kapasite (gerekli blgelerde )Yararlar: Toplam DTD zamannn azaltlmasyla ksalan ilem zamannda daha fazla kt alnmasn salar. Daha sabit prosesler kullanlarak retimin nceden kontrol edilip gerekli nlemlerin alnmasn ve bylece BTS orannn arttrr. Artan kt ve azalan yeniden ileme ve hurda maliyetleri toplam maliyeti azaltr.Nasl Hesaplanr?Batan Baa Ekipman Etkinlii ( OEE ) = Hazrlanabilirlik x Performans x KaliteForml Neyi fade Eder?Batan baa ekipman etkinlii , hazrlanabilirliin, performans etkinliinin, ekipman paralarnn kalite orannn ve kstl kaynakl operasyonlar iin llen kapasitenin bir ltdr.Forml yle der: Hazrlanabilirlik deerini performans etkinlik deeri ile arp. Sonucu tekrar kalite oranyla arp.Forml Neyi fade Eder?OEE yi arttrmak iin hazrlk zamann performans etkinlii veya kalite oran deerlerini arttrmak gerekir.Bu OEE deeri, FPS prensiplerinden optimize edilmi retim kts iin kullanlr. Ve % 33 olan OEE belirlenmi hedefine var olan alanlardan ve kstl imkanlardan daha yksek kapasite alnmasyla ulalmasn salar.Operasyon ZamanHazrlanabilirlik =Net Hazrlk ZamanNet hazrlk zaman, planlanan ekipman hazrlk zamanna ve operasyon sresi de ekipmanlarn gerek ileme zamanna eit olmaldr.Net hazrlk zaman, toplam izelgelenmi zaman ile ihtiya duyulan ek zamanlarn karlmasyla bulunur.Operasyon zaman ise net hazrlk zaman ile dier btn ek zamanlarn kartlmasyla bulunur. ( bozulma, hazrlk, bakm, dzenleme )Eer operasyon zaman artarsa, hazrlk zaman artar ve OEE geliir ve byr.deal evrim Zaman x Toplam Paras SaysPerformans Etkinlii =Operasyon Sresideal evrim zaman , ekipmanlarn tasarm iin gerekli evrim zamanna , tehizatn bir parasna dayanan ve daha nce elde edilmemi en iyi evrim zamanna ve benzer ekipmanlar deitirmek iin daha nceki tecrbelere dayanan hesaplanm evrim zamanna eittir.

Toplam Salam Para Says Toplam Hatal Para SaysKalite=Toplam Salam Para Says

Eer toplam hatal rn says azaltlrsa, kalite artar ve bu da batan baa etkinlik orann arttrr. Eer OEE artarsa,istasyonun toplam DTD zaman azalr, nk byk ktlar stoklarn azalmasn salar. OEE artarsa proseslerin ve retimin nceden denetlenebilirlii artar. Bylece planlanm miktarlarda retim yaplmas salanr. Azalan yeniden ileme ve hurda maliyetleri kt miktarnn artmasn salarken toplam maliyeti de azaltr.

Batan Baa Ekipman Etkinliinin Hesaplanmasna rnek:

Hazrlanabilirlik:Toplam izelgelenmi Zaman = 720 dakika( zaman amn da ierir )Ek Zaman htiyac = 60 dakika( 30 dakika le yemei + 30 dakika molalar )Net Hazrlk Zaman = 720 60 = 660 dakikaDier Ek Zamanlar = 45 + 45 = 90 dakika( Makinalarn durdurulmas ve kalplarn deitirilmesi )Operasyon Zaman = 660 90 = 570 dakikaHazrlanabilirlik = 570 / 660 = 86,3 %

Performans Etkinlii:deal evrim Zaman = 0,33 dakika / paraToplam ilenmi Para Says = 1440Operasyon Zaman = 570 dakika0,33 x 1440Performans Etkinlii = = 83,4 %570

Kalite Oran:Toplam lenmi Para Says = 1440Yeniden lenen Para Says = 50Hurda = 401440 ( 50 + 40 )Kalite Oran = = 93,8 %1440

Batan Baa Ekipman Etkinlii :Hazrlanabilirlik = 86,3 %Performans Etkinlii = 83,4 %Kalite Oran = 93,8 %Batan Baa Ekipman Etkinlii (OEE ) = 0,863 x 0,834 x 0,938Batan Baa Ekipman Etkinlii (OEE ) = 0,675 = 67,5 %

7) Toplam Maliyet ( Total Cost ) ( TC )Tanm:Bir birim iin malzeme, iilik,envanter,genel gider,nakliye ve dier ek maliyetler toplamdr.Hedef:Toplam maliyetin iletmenin belirledii retim ve kar politikasna uygun olmas hedeflenir.Yararlar: Kar getiren retim politikas irketin finansal hedeflerine mteri memnuniyetine ve kyaslama ( benchmark ) hedeflerine nem vererek ulamasn saplar. Toplam maliyet, ortam koullarnda dzenlemeler olmakszn birim maliyete drmeye nem verir. Toplam maliyet irketin kar politikasndaki optimal deerle uyumaldr.Bir aracn toplam maliyetini belirleyen unsurlar: Malzeme maliyeti ( satn alnan elik, alminyum, boya ve plastik gibi malzemeler ) ilik maliyeti ( maal ve saat bana cretli iilerin maliyeti ) Genel giderler ( fabrika giderleri, ekipman giderleri, yakt ve dier giderler ) Garanti maliyetiNakliye ve dier bunun gibi maliyetler ( envanter maliyeti )