Wywiad - ORPEG. Wywiad.pdf · Plan 1. Wywiad – definicja 2. Rodzaje wywiadów: prasowe radiowe telewizyjne 3. Elementy wywiadu 4. Wskazówki dla osoby piszącej wywiad Projekt jest

Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wywiad

Język polski

Klasa I GIM

Plan

1. Wywiad – definicja

2. Rodzaje wywiadów:

prasowe

radiowe

telewizyjne

3. Elementy wywiadu

4. Wskazówki dla osoby piszącej wywiad


Definicja wywiadu Wywiad jest gatunkiem dziennikarskim; to podawana do

publicznej wiadomości rozmowa z kimś; zwykle

z osobą powszechnie znaną , np. gwiazdą filmową lub

estradową, politykiem , naukowcem, z osobą, która ma

coś ciekowego do powiedzenia, zaprezentowania, np.

Kapitanem żeglugi wielkiej, kombatantem, zdobywcą

nagrody w ogólnopolskim konkursie.


Definicja wywiadu

Wywiad przeprowadza się po to aby:

• przybliżyć sylwetkę, osobowość bohatera wywiadu i

jego poglądy, rozmówca staje się kimś o kim chcemy się

dowiedzieć jak najwięcej ( mówimy wówczas o formie

wywiadu „dla osoby”)

• zgłębić jakieś zagadnienie, którego rozmówca jest

znawcą i występuje w roli eksperta , autorytetu

udzielającego rzeczowych , fachowych odpowiedzi na

dany temat (mówimy wówczas o formie wywiadu „dla

sprawy”)


Rodzaje wywiadów

Rozróżniamy wywiady:

• prasowe

• radiowe

• telewizyjne

Wywiad prasowy składa się z następujących elementów:

• tytuł ( zapowiedź osoby, z którą będziemy rozmawiać, lub tego co będzie przedmiotem rozmowy)

• zapowiedź tekstu – tak zwany lid ( prezentacja osoby, z którą przeprowadza się wywiad, lub zagadnienia, które będzie przedmiotem rozmowy)

• seria pytań i odpowiedzi

• wypowiedź będąca końcowym podsumowaniem (uogólnieniem puentą)


Wskazówki dla osoby piszącej wywiad

Przygotuj się odpowiednio do wywiadu: zbierz informacje na temat rozmówcy, którego sylwetkę chcesz przybliżyć

lub

zapoznaj się szczegółowo z zagadnieniem, o którym zamierzasz rozmawiać

zapisz listę pytań

po jakimś czasie przeczytaj pytania jeszcze raz , ewentualnie uzupełnij jej lub zmień kolejność

Zadbaj o atrakcyjność, spójność i rzeczowość rozmowy

Atrakcyjność wywiadu będzie zależała od tego czy uda ci się skłonić rozmówcę do mówienia

Zakończ odpowiednio rozmowę – własnym końcowym uogólnieniem (puentą) lub pozwól, aby ostatnie zdanie należało do rozmówcy

Miej zawsze na uwadze obecność ewentualnego czytelnika (słuchacza)

Wskazówki dla osoby piszącej wywiad


Wywiad to sztuka

Wywiad to sztuka

wyboru

słuchania

zadawania pytań


Wywiad to sztuka

sztuka wyboru

Zdecyduj:

czy chcesz

przybliżyć osobowość

rozmówcy

czy też zagadnienie,

które jest rozmówcy

doskonale znane

Czyli czy chcesz

przeprowadzić wywiad

„dla osoby” czy „dla

sprawy”.

sztuka

zadawania pytań sztuka wyboru

pytaj o sprawy zasadnicze

nie zadawaj pytań

niestosownych

nie formułuj pytań banalnych i

naiwnych

nie zadawaj pytań

„zamkniętych” (ograniczających

odpowiedź do „tak” lub „nie”)

nie atakuj rozmówcy

mnóstwem drobiazgowych

pytań

bądź dociekliwy, ale nie

wścibski

słuchaj uważnie

wypowiedzi rozmówcy i

dostosowuj do nich dalsze

pytania, czyli zmieniaj

odpowiednio kolejność

zadawanych pytań lub

zadawaj nowe

proś o dookreślenie

pewnych sądów, zadając

w razie potrzeby

dodatkowe pytania

nie pozwalaj na zbyt

długie wypowiedzi


Autoryzacja wywiadu

Po przeprowadzeniu wywiadu i opracowaniu go

„do druku” należy pamiętać o autoryzacji, czyli

zezwoleniu osoby udzielającej wywiadu na jego

opublikowanie lub upublicznienie ( np. odczytanie

na lekcji, zaprezentowanie podczas szkolnej

uroczystości, zamieszczenie w gazetce szkolnej).


Przykładowy wywiad /1/

Przykładowy wywiad:

Twórcy historii szybko odchodzą w cień nowych wydarzeń. Jako czternastolatek zmierzył się z okrucieństwem wojny.

Ciężko pracował. We Francji został saperem. Trafił do Anglii. Naprawiał sprzęt zniszczony podczas działań wojennych.

W 1946 roku wrócił do kraju. Cichy i skromny mieszkaniec naszej miejscowości – pan Zenon Szewe.

Chciałbym swoim kolegom przybliżyć czasy, które znamy już tylko z książek, publikacji, czy też z opowiadań pańskiego pokolenia. Zechciałby

pan nam co nieco o nich opowiedzieć ?

Każdy człowiek ma w życiu jakiś cel. Mojemu pokoleniu przypadł zaszczytny obowiązek obrony ojczyzny i świata przed Niemcami. To były

bardzo trudne i okrutne lata. Pełne strachu głodu i niepewności. Mam nadzieję, że nigdy już nie powrócą.

Jak rozpoczęła się pana wojenna droga?

Wojna zastała mnie jako czternastoletniego chłopca. Razem z ojcem zostałem zmuszony do pracy w majątku miejscowego Niemca. Codziennie

dowoziłem mleko do mleczarni i wcale nie była to lekka praca. Musiałem wstawać już o brzasku, pomóc ojcu oporządzić konie, przygotować

bańki z mlekiem. Gdy wszystko było już gotowe, ruszałem w drogę. Miałem dokładnie tyle lat co ty teraz . Ponadto odpowiadałem za mleko,

bardzo cenny na wojenne czasy towar.

Co było dalej? Cały czas pracował pan u bauera?

Nie, kiedy skończyłem osiemnaście lat, Niemcom na frontach zaczynało brakować ludzi. Wszyscy bauerzy mieli ich tam odsyłać ze swoich

gospodarstw.. Stamtąd, gdzie my byliśmy, miał zostać odesłany mój ojciec. Jednak nie pozwoliło mu na to zdrowie nadszarpnięte w czasie

pierwszej wojny światowej. Za niego odesłano mnie.

Tak od razu prosto na front?

Nie, najpierw trafiłem na krótkie szkolenie do Francji. Zostałem saperem. Stamtąd już prosto do Normandii.

Do Normandii? Aż strach zapytać jak tam było?

Rzeczywiście, to było piekło. Zarówno po stronie niemieckiej, jak i po stronie aliantów. To, że zostali jeszcze żywi uczestnicy tych walk,

naprawdę graniczy z cudem.

Bardzo się cieszę, jak znalazł się pan wśród nich. Co było dalej?

Wraz ze starszym kolegą otrzymałem rozkaz – mieliśmy zaminować teren dochodzący aż pod pierwszą linie ognia. Gdy tam dotarliśmy, wystarczyło

tylko obejrzenie się wstecz, głębokie spojrzenie sobie w oczy i zamiast do tyłu ruszyliśmy do przodu. Byliśmy wolni.


Przykładowy wywiad /2/

Jak potoczyły się pańskie dalsze losy?

Pod przybranym nazwiskiem Zenon Wolski zostałem przerzucony do Anglii i wcielony do Pierwszej Armii Wojska Polskiego pod

dowództwem generała Stanisława Maczka. Jako młody żołnierz zostałem skierowany na szkolenie. Nadal byłem saperem.

Wyruszył pan ponownie na front walczyć z Niemcami?

Bezpośrednio nie. Z całego mojego kursu na front odesłano pięćdziesięciu najstarszych żołnierzy. Ja znalazłem się w grupie, którą

skierowano do szkoły. Tam nas nadal przygotowywano do walki z wrogiem.

Co miały na celu te przygotowania?

My tam też walczyliśmy. Niekiedy od naszych umiejętności i rąk zależało życie wielu ludzi. Naprawialiśmy sprzęt zniszczony podczas

działań wojennych. Odnowiony, ponownie wracał na front. Chociaż jak wszyscy młodzi ludzie rwaliśmy się do walki, ale tłumaczono

nam, że i tu jest ona kontynuowana.

Jak pan i pańscy koledzy zareagowaliście na wieść o kapitulacji Niemiec?

Byliśmy szczęśliwi! Cieszyliśmy się, że wkrótce będziemy mogli powrócić w rodzinne strony do swoich bliskich.

Kiedy to się stało?

Do kraju wróciłem w 1946 roku. Pracowałem zawodowo czterdzieści cztery lata. Założyłem własną rodzinę. Dochowałem się dwóch

synów. Mam trzy urocze wnuczki. I to chyba wszystko.

Wszystko? A jak ojczyzna pamiętała o człowieku przemierzającym z naszego Mąkowarska setki kilometrów, by móc się przyczynić do

tej wolności.

Pamiętała, pamiętała! Za zasługi dla niej tuż po wojnie zostałem odznaczony angielskim Medalem Wojennym, a w 2002 roku

rozkazem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zostałem mianowany podporucznikiem Wojska Polskiego.

Dziękuję za wywiad i obiecuję, że przekażę go kolegom, by wiedzieli, że bohaterów należy szukać również wokół siebie.

Rozmawiał Aleksander Grzempa

uczeń Gimnazjum w Makowarsku

Kleks nr 3 (44) 2004


Wyróżniki wywiadu

Wskaż w przeczytanym tekście wyróżniki

wywiadu jako wypowiedzi prasowej:

tytuł

zapowiedź tekstu (lid)

wypowiedź będącą końcowym podsumowaniem.


Wyróżniki wywiadu

Zbadaj czy zaprezentowany tekst jest przykładem

wywiadu „dla osoby” czy „dla sprawy.

Uzasadnij swoje zdanie.


Tytułowanie

Tytuł jest bardzo ważną częścią wywiadu.

Współczesny czytelnik rozpoczyna lekturę gazet i czasopism od

tytułów. Jeśli któryś go zainteresuje, czyta cały tekst. Tytuł musi więc

zaciekawić, intrygować, bawić, zaskakiwać. Zachęcać do dalszego

czytania.

Przejrzyj aktualne gazety i czasopisma, zanalizuj tytuły różnych tekstów, zapisz wnioski dotyczące:

liczby wyrazów,

rodzaju wypowiedzi ze względu na budowę

rodzaju wypowiedzi ze względu na intencję


Tytułowanie

Tytuł Temat wywiadu Rodzaj wywiadu

1. Jedna Polska, jeden Kościół, a każda

parafia inna

Wywiad ze zdobywcą pierwszej nagrody w

konkursie „Uczesz gimnazjalistę”.

1……………………….

2. Do końca świata i o jeden dzień

dłużej

Rozmowa z Jerzym Dudkiem. 2……………………….

3. Pierwszy sukces Z uczniem klasy VI o jego pomyśle na „Wesołe

otrzęsiny”.

3……………………….

4. A jak aktorstwo Z nauczycielem o jego pracy. 4……………………….

5. Z V ligi do Ligi Mistrzów Spotkanie z Jurkiem Owsiakiem. 5……………………….

6. Polonista na rozdrożach Z Małgorzatą Kożuchowską o blaskach i cieniach

aktorstwa.

6……………………….

7. Co uczniowie noszą na głowie? Z księdzem rekolekcjonistą o trudach kapłaństwa. 7……………………….

8. Tacy sami, a ściana miedzy nami Rozmowa ze zwycięzcą Szkolnego Konkursu

Historycznego „Moja miejscowość”.

8……………………….

9. Koty w rolach głównych Wywiad z opiekunem zwierząt w zoo. 9……………………….

10. Pomagam więc jestem Rozmowa z Jankiem Melą-niepełnosprawnym

zdobywcą dwóch biegunów.

10…………………….

11. Co lubią tygrysy? Z wolontariuszką Domu Pomocy Społecznej

„Przystań”.

11……………………


Tytułowanie Tytułu możemy podzielić na różne kategorie zapoznaj się z nimi i wymyśl własne

przykłady

Informujące :

Dziesięć lat na morzu – wywiad z kapitanem statków dalekomorskich

Oceniające, komentujące:

Polak potrafi – rozmowa z polarnikiem Markiem Kamińskim

Apelujące:

Czas skończyć z używaniem wulgaryzmów – wywiad ze szkolnym pedagogiem

Intrygujące, wciągające, tajemniczej niejasne:

Bez oddechu – wywiad z lekarzem

Oparte na metaforze poetyckie, symboliczne:

Byłem w siódmym niebie- spotkanie z Robertem Korzeniowskim po zdobyciu złotego medalu olimpijskiego

Stylizowane, aluzyjne, odwołujące się do gry słów, kalamburów, aliteracji:

Stowarzyszenie młodych przystankowiczów – wywiad z założycielem Młodzieżowego Klubu „Przystanek”.


Tytułowanie

Można także przeprowadzać wywiady z bohaterami

literackimi i autorami lektur.

Wymyśl po dwa tytuły wywiadów z następującymi

bohaterami:

Mały Książę - Wielki mały chłopiec

Staś i Nel - …………………………...

Edward - …………………………...

Harry Potter - …………………..............

Ebenezer Scrooge - ………………….....


Redagowanie zapowiedzi - lidów

Zapowiedź wywiadu to :

wyróżniony graficznie krótki zapis tego, co czytelnik

znajdzie w dalszej części wywiadu

prezentacja postaci( wywiad „dla osoby”)

streszczenie wywiadu jego esencja ( wywiad „dla

sprawy”)

zachęta do dalszego czytania


Redagowanie zapowiedzi - lidów Przeczytaj zapowiedzi wywiadów, a następnie zredaguj:

tytuły

wnioski dotyczące zapowiedzi tekstów

Jest optymistą. Cieszy się, gdy stawia piątki. Od zawsze lubiła liczyć. Wolny czas spędza z rodziną i przyjaciółmi.

Ma psa Brutusa. Ceni ludzi za szczerość i otwartość. Po raz pierwszy w roli nauczyciela, pani Izabela Krakowiak – nauczycielka matematyki w naszej szkole.

Kleks nr 1 (42) 2003

Można ich spotkać w sklepie, na ulicy, w ośrodku zdrowia. Patrzymy na nich, uśmiechamy się z zakłopotaniem, mijamy, idziemy dalej. A oni? Zakompleksieni, samotni, często zamykający się w czterech ścianach. Oni – niepełnosprawni. My - ???

Z panem Markiem Jankowskim przewodniczącym Stowarzyszenia „ Tacy sami” rozmawiają Ania i Monika.

Kleks nr 2 (43) 2003

Uwielbia freon i przez niego ostatnio przytyła. Jej gabaryty ciągle się powiększają. Poszukuje skutecznego sposobu na odchudzanie. Tylko mieszkańcy Ziemi mogą jej w tym pomóc. Czuje się samotna, bo nikt jej nie lubi. Tylko u nas niezwykły wywiad z DZIURĄ OZONOWĄ

Kleks nr 3 (48) 2005


Trudna sztuka zadawania pytań

Przeczytaj przykłady stereotypowych banalnych pytań:

Czy mógłby pan powiedzieć cos o sobie?

Czym się pan interesuje?

Czy zbierasz znaczki?

Jaki jest pani ulubiony kolor i potrawa?

Co pan czuł gdy zdobył złoty medal?

Przekształć pytania tak, aby były ciekawe i świadczyły o przygotowaniu pytającego do

wywiadu.

Czy się pan interesuje?

Znany jest pan z poszukiwania nowatorskich metod pracy z dziećmi niepełnosprawnymi.

Szczególnie interesuje się pan aeroterapią i dogoterapią. Na czym polegają te metody?


Trudna sztuka zadawania pytań

Na podstawie odpowiedzi Adama Fidusiewicza sformułuj pytania,

które mogła zadać aktorowi osoba prowadząca z nim wywiad.

Nie chodzę zwyczajnie do szkoły- mam indywidualny tok nauczania w LO im. Osieckiej. […]

Na całe szczęście nie jest to film biograficzny o Maksie Brzozowskim. Są odcinki, w

których nie występuję i miewam przerwy w graniu, w trakcie których mam czas na naukę. […]

Według mnie picie taniego wina nie jest symbolem młodości i beztroski, moja praca nie

wyklucza życia towarzyskiego. […]

Na jakieś studia pójdę na pewno, ale jeszcze nie mogę się zdecydować. […]


Praca domowa

Napisz wywiad z Janem Kochanowskim.


Bibliografia

1. M. Nagajowa, Słowa i świat, Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego

dla klasy szóstej szkoły podstawowej, WSiP S.A. Warszawa.

2. Beata Surdej, Andrzej Surdej, Język polski – ćwiczenia redakcyjne WSIP Warszawa 2006r.

3. Michał Kuziak, Sławomir Rzepczyński, Jak pisać, PPU”Park” Sp. Z o.o. Bielsko - Biała


Dziękuję za uwagę

M. Podlodowska


Documents

Wywiad - ORPEG. Wywiad.pdf · Plan 1. Wywiad – definicja 2. Rodzaje wywiadów: prasowe radiowe telewizyjne 3. Elementy wywiadu 4. Wskazówki dla osoby piszącej wywiad Projekt jest