POMORSKI BAROMETR ZAWODOWY – DIAGNOZOWANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA KWALIFIKACJE I UMIEJĘTNOŚCI

NA RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

Wyniki drugiego cyklu badań (edycja 2012) Branża BPO

Gabriela GrotkowskaTomasz Gajderowicz

Struktura prezentacji

1. Czym jest branża BPO/SSC?2. Branża BPO/SSC na Pomorzu

1. Charakterystyka branży2. Zatrudnienie w BPO/SSC na Pomorzu

3. Profil kompetencyjny pracownika BPO/SSC4. Przyszłość branży BPO na Pomorzu

3

Branże strategiczne• Analiza średnio- i długookresowych ilościowych i

jakościowych prognoz zmian sytuacji gospodarczej województwa pozwoliła wskazać następujące branże strategiczne dla pomorskiego rynku pracy w dłuższej perspektywie:– branżę logistyczno-transportową,– branżę energetyczną,– branżę technologii informatycznych i komunikacyjnych (ICT),– branżę BPO/SSC,– branżę usług opiekuńczych, – branże przemysłu przetwórczego, przede wszystkim z obszaru przemysłu

stoczniowego i chemicznego,– branżę turystyczną.

4

Podstawowe definicje

• BPO (Business Process Outsourcing) polega na zlecaniu zewnętrznemu dostawcy obsługi wybranych procesów biznesowych, tradycyjnie realizowanych za pomocą wewnętrznych zasobów.

• Rodzaje outsourcingu: ITO, SSC, KPO• Z usług outsourcingowych korzystają przede wszystkim takie branże

gospodarki jak finanse, bankowość, telekomunikacja, IT, FMCG, farmacja.• Dużą część realizowanych w Polsce usług sektora BPO ma w istocie

charakter tzw. offshore outsourcingu (przeniesienie wybranych procesów biznesowych poza granice kraju).

• Polska (a w szczególności województwo pomorskie), wydaje się być atrakcyjnym obszarem lokalizacji działalności związanej z usługami biznesowymi.

5

Ogólna charakterystyka branży BPO• Według różnych danych, w Polsce w sektorze BPO zatrudnionych jest

obecnie 85-110 tysięcy osób, a wielkość rynku tylko w zakresie BPO/SSC szacowana jest na ponad 4 mld złotych

6

Liczba centrów outsourcingu usług biznesowych w Polsce według typu i lokalizacji, 2012

Co determinuje lokalizację centrów BPO?• Dostępność i jakość wykwalifikowanych pracowników znających języki obce

oraz posiadających umiejętności komunikacji,• Dostępność komunikacyjna (położenie przy ważnych szlakach

komunikacyjnych, funkcjonowanie w mieście portu lotniczego z szeroką siatką połączeń),

• Odpowiednia infrastruktura (np. dostępność powierzchni biurowej i ich cena),

• Koszty prowadzenia działalności w danym miejscu,• Jakość obsługi inwestora w danym mieście,• Wizerunek miasta (historie sukcesów firm z sektora w danym miejscu),• Możliwość skorzystania z dostępnych zachęt inwestycyjnych,• Jakość życia w poszczególnych miastach.

7

Branża BPO na Pomorzu

• Według Invest in Pomerania obecnie na Pomorzu działa 57 firm z obszaru outsourcingu usług biznesowych.

• Główne obszary działalności: – działalność z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnych (18 firm)– działalność z zakresu outsourcingu procesów wiedzy (13 firm)– działalność z zakresu finansów i księgowości (12 firm)

• Przeważająca większość podmiotów to firmy zagraniczne.• Działalność sektora outsourcingu usług biznesowych wyraźnie skupiona

jest w Gdańsku: tu zlokalizowanych jest aż 36 centrów. Drugim lokalnym centrum dla branży jest Gdynia (17 centrów).

• Przeciętnie firma z branży BPO działa na rynku od prawie 7 lat.

8

Liczba podmiotów prowadzących outsourcing usług biznesowych w województwie pomorskim według typu

działalności i lokalizacji

9Zarzą

dzanie flotą pojazd

ów

Centrum ro

zwojowe

Obsługa kli

enta

Usługi w

indykacyj

ne

Finanse i k

sięgowość

Finanse i k

sięgowość,

IT ICT

ICT, Administ

racja

Logist

yka

Centrum operacyj

ne

Badania i wdroże

nia0

2

4

6

8

10

12

14

GdańskGdyniaTczew

Przeciętny wiek (w latach) przedsiębiorstw działających w sektorze outsourcingu usług biznesowych według typu

działalności i własności

10

Typ działalności Własność OgółemKrajowa Zagraniczn

aNieustalon

aZarządzanie flotą pojazdów 11,0 - - 11,0Centrum rozwojowe - - - -Obsługa klienta - 4,3 - 4,3Usługi windykacyjne 18,0 - - 18,0Finanse i księgowość 1,0 2,0 0,0 1,3Finanse i księgowość, IT - - - -ICT 11,4 4,0 - 7,1ICT, Administracja - - - -Logistyka - 2,0 - 2,0Centrum operacyjne - 3,0 - 3,0Badania i wdrożenia 21,3 8,0 - 12,4Nieustalony profil działalności - - 1,0 1,0Ogółem 12,7 4,6 0,3 6,8

Zatrudnienie w branży BPO na Pomorzu

11

Zarzą

dzanie flotą pojaz

dów

Centru

m rozw

ojowe

Obsługa klien

ta

Usługi w

indykacyjne

Finanse i k

sięgowość

Finanse i k

sięgowość,

IT ICT

ICT, Administ

racja

Logist

yka

Centru

m operacyjne

Badania i

wdro

żenia

0500

100015002000250030003500

Gdańsk Gdynia Tczew

Wielkość zatrudnienie w przedsiębiorstwach działających w sektorze outsourcingu usług biznesowych według typu

działalności i własności

12

Typ działalności Własność OgółemKrajowa Zagraniczn

aNieustalon

aZarządzanie flotą pojazdów 180 - - 180Centrum rozwojowe - 1000 - 1000Obsługa klienta - 1800 - 1800Usługi windykacyjne 450 - - 450Finanse i księgowość 210 1080 220 1510Finanse i księgowość, IT - 30 - 30ICT 1244 1312 - 2556ICT, Administracja 60 - - 60Logistyka - 30 - 30Centrum operacyjne 500 3600 - 4100Badania i wdrożenia 120 1557 - 1677Ogółem 2764 10409 220 13393

Najczęściej oferowane stawki wynagrodzenia na stanowiskach typowych dla BPO/ITO/SSC/KPO

13

Język obcy Stanowisko WojewództwoMazowieckie Dolnośląskie Śląskie Małopolskie Pomorskie Wielkopolskie

Brak wymagań Call centre agent 2500 2000 2000 2500 2000 2500Call centre agent (z jęz. obcym) 4000 3000 3000 4000 3000 3000Call centre representative 4300 3500 3000 3500 4000 4000Call centre manager 7500 6500 8000 9000 6000 7000Księgowy 5500 4500 3500 4500 4000 4500Programista Java 10000 7000 5500 7500 6000 7000Programista C++ 8000 5500 5500 6000 6000 5500Analityk systemowy 8000 8000 7500 5000 5500 5000Architekt/projektant aplikacji 18000 8000 13000 14000 10000 11000

Angielski General Ledger Accountant, Junior 3500 3500 3000 3500 3000 3000General Ledger Accountant, Senior 5000 5000 4500 4500 4500 4500General Ledger Accountant, Team Leader

9000 8000 7500 7500 7500 7000Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Associate

3500 2800 2500 2500 2500 2500Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Senior associate

5000 3800 3500 3500 4000 3500

Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Team Leader

8000 5000 6500 6500 6500 7000Transaction manager 11000 10000 10000 10000 10000 10000Reporting analyst 6000 5500 5500 5500 5500 5500Business analyst 6000 6500 6000 6000 6000 6000

Angielski i inny język popularny

General Ledger Accountant, Junior 4000 3500 4000 4000 3500 3500General Ledger Accountant, Senior 5000 4300 5000 5000 5000 5000General Ledger Accountant, Team Leader

9000 8000 8000 8000 8000 8000Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Associate

3500 3500 3500 3500 3000 3000Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Senior associate

4300 4300 4500 4300 4500 4000

Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Team Leader

8000 8000 7000 7000 7000 7000Transaction manager 11000 10000 11000 11000 11000 11000Reporting analyst 6000 5000 6000 6000 6000 6000Business analyst 7000 6500 7000 7000 7000 7000

Angielski i inny język rzadki

General Ledger Accountant, Junior 5500 4500 5000 5500 4000 5500General Ledger Accountant, Senior 7000 5000 7000 7000 6000 7000Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Associate

5500 3500 4500 5500 4000 5500Accounts Payable/ Accounts Receivable/ Call centre, Senior associate

6000 4000 5500 6000 5000 6000

ZAWODY CHARAKTERYSTYCZNE DLA BRANŻY J I K

w rankingach zawodów deficytowych i o największym zapotrzebowaniu

14

Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Sekcja J - Informacja i komunikacjaKod grupy

zawodów wg KZiS 2010 Nazwa grupy zawodów

Miejsca w rankingu

zapotrzebowania (Z) i

deficytowości (D)

Kod grupy zawodów wg KZiS 2010 Nazwa grupy zawodów

Miejsca w rankingu

zapotrzebowania (Z) i

deficytowości (D)

Z D Z D2514 Programiści aplikacji 2 3 2514 Programiści aplikacji 2 32412 Doradcy finansowi i

inwestycyjni10 39 7214 Robotnicy przygotowujący

i wznoszący konstrukcje metalowe

14 34

4110 Pracownicy obsługi biurowej 16 16 2519 Analitycy systemowi i specjaliści do spraw rozwoju aplikacji komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani

26 92

2519 Analitycy systemowi i specjaliści do spraw rozwoju aplikacji komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani

26 92 7411 Elektrycy budowlani i pokrewni

18 103

3312 Pracownicy do spraw kredytów, pożyczek i pokrewni

32 151 2431 Specjaliści do spraw reklamy i marketingu

41 19

2619 Specjaliści z dziedziny prawa gdzie indziej niesklasyfikowani

59 73 2512 Specjaliści do spraw rozwoju systemów informatycznych

53 280

2523 Specjaliści do spraw sieci komputerowych

65 50 2523 Specjaliści do spraw sieci komputerowych

65 50

2511 Analitycy systemowi 66 427 2511 Analitycy systemowi 66 4271211 Kierownicy do spraw

finansowych141 60 7412 Elektromechanicy i

elektromonterzy422 21

1346 Kierownicy w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych

170 126 3512 Technicy wsparcia informatycznego i technicznego

75 32

4222 Pracownicy centrów obsługi telefonicznej (pracownicy call center)

112 133 2166 Projektanci grafiki i multimediów

111 113

2422 Specjaliści do spraw administracji i rozwoju

436 14 2522 Administratorzy systemów komputerowych

148 264

3313 Księgowi 419 31 4227 Ankieterzy 200 4374214 Windykatorzy i pokrewni 137 97 7413 Monterzy linii

elektrycznych187 213

4120 Sekretarki (ogólne) 48 20 2642 Dziennikarze 361 2542413 Analitycy finansowi 117 297 2641 Literaci i inni autorzy

tekstów383 283

4211 Kasjerzy bankowi i pokrewni 146 132 7421 Monterzy i serwisanci urządzeń elektronicznych

440 72

4312 Pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń

360 426      

15

ZAWODY CHARAKTERYSTYCZNE DLA BRANŻY BPO/SSC

w języku ofert internetowych

16

Nazwa zawodu/stanowiska pracy zgłaszana przez pracodawcę

Kod grupy zawodów wg

KZiS 2010

Nazwa grupy zawodów wg KZIS 2010

Operations Manager 1346 Kierownicy w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych

Client Delivery Specialist 2421 Specjaliści do spraw zarządzania i organizacjiHR Customer Care Representative 2423 Specjaliści do spraw zarządzania zasobami

ludzkimiHR Customer Care Representative 2423 Specjaliści do spraw zarządzania zasobami

ludzkimiClient Sales Representative (Finance Accounts) 2433 Specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem

technologii informacyjno-komunikacyjnych)Client Sales Representative PUBLIC ACCOUNTS 2433 Specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem

technologii informacyjno-komunikacyjnych)Online sales account manager 2433 Specjaliści do spraw sprzedaży (z wyłączeniem

technologii informacyjno-komunikacyjnych)Engineering Manager 2512 Specjaliści do spraw rozwoju systemów

informatycznychR&D Processes Engineer 2512 Specjaliści do spraw rozwoju systemów

informatycznychSCM Engineer 2512 Specjaliści do spraw rozwoju systemów

informatycznychSoftware Engineer - IRC Economics Content Development

2512 Specjaliści do spraw rozwoju systemów informatycznych

IAG B&P analyst 2519 Analitycy systemowi i specjaliści do spraw rozwoju aplikacji komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani

Oracle Database Administrator 2521 Projektanci i administratorzy baz danychNetwork Management Specialist 2521 Projektanci i administratorzy baz danychKsięgowy 3313 KsięgowiKsięgowy z językiem fińskim 3313 KsięgowiMTS Sales Representative 3322 Przedstawiciele handlowiPrzedstawiciel handlowy 3322 Przedstawiciele handlowiAsystent Recepcji 4226 Recepcjoniści (z wyłączeniem hotelowych)17

Profil kompetencyjny pracownika z branży BPO

• Grupy zawodów kluczowe dla branży BPO/SSC to: – programiści aplikacji– analitycy systemowi– specjaliści do spraw rozwoju systemów informatycznych– projektanci aplikacji sieciowych i multimediów– księgowi– pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości– doradcy finansowi i inwestycyjni– pracownicy obsługi biurowej– pracownicy centrów obsługi telefonicznej (pracownicy call center)

• Według danych ABSL średni wiek pracowników w branży BPO/SSC to około 30 lat.

• Płeć nie jest czynnikiem decydującym o zatrudnieniu w sektorze.

18

Profil kompetencyjny pracownika z branży BPO (Wykształcenie)

• 90% pracowników firm sektora nowoczesnych usług biznesowych to osoby legitymujące się wyższym wykształceniem lub aktualnie studiujące.

• Wielu pracodawców nie precyzuje kierunku kształcenia.• Jeśli jednak kierunek jest podawany, najbardziej pożądane są:

– informatyka, – finanse, – bankowość, – księgowość.

• Pracodawcy niejednokrotnie świadomie zatrudniają studentów w wieku do 26 lat ze względu na możliwość obniżenia kosztów pracy (składek na ubezpieczenia społeczne).

• Zjawisko „przekwalifikowania” branży?

19

Profil kompetencyjny pracownika z branży BPO (Języki obce)

• Podstawowym wymaganiem stawianym pracownikom jest biegła znajomość języka angielskiego, przy czym pożądana jest także znajomość innego języka obcego.

• Szczególnie pożądana wydaje się znajomość języków skandynawskich.

• Pożądani są szczególnie kandydaci do pracy jednocześnie ze znajomością mniej popularnego języka i kwalifikacjami w zakresie księgowości czy finansów.

20

Profil kompetencyjny pracownika z branży BPO (Kwalifikacje zawodowe)

• Zawody związane z informatyką: wymagane wykształcenie informatyczne, a także znajomość poszczególnych języków programowania (najczęściej podawano: C++ oraz Java); znajomość programów SAP, AX. Pracodawcy w wywiadach wskazywali także na problem podstawowej znajomości pojęć ekonomiczno-finansowych.

• Zawody związane z księgowością: wymagane wykształcenie i doświadczenie, ukończenie kursu księgowości i biegłego posługiwania się programami służącymi do wykonywania zawodu (np. program Symfonia czy SAP); pożądane certyfikaty Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR) oraz Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) lub certyfikatu ACCA (Association of Chartered Certified Accountants) oraz CIMA (Chartered Institute of Management Accountants); znajomość prawa podatkowego.

• Zawody związane z finansami: wymagane są umiejętności z pogranicza różnych obszarów (np. rachunkowości i analizy finansowej).

21

Profil kompetencyjny pracownika z branży BPO (Kompetencje kluczowe)

• Wśród kompetencji kluczowych najczęściej wymieniane są umiejętności komunikacji, pracy w grupie oraz umiejętności interpersonalne.

• Pracodawcy często zwracają uwagę na umiejętność funkcjonowania w środowisku międzynarodowym.

• Wielu pracodawców zaznacza, że najważniejsza jest umiejętność szybkiej nauki. System szkolenia nowych pracowników opiera się o wyuczenie określonych procedur.

22

Profil kompetencyjny pracownika z branży BPO (Cechy osobowe)

• Najczęściej wskazywaną cechą osobową była pracowitość oraz zaangażowanie i chęć wkładu w usprawnianie działalności firmy.

• Najczęściej wymieniane pożądane cechy osobowe to: samodzielność, odpowiedzialność i otwartość na nowe doświadczenia. W dalszej kolejności: konieczność zaangażowania i umiejętność pracy w zespole (zawody informatyczne), samodzielność, wytrwałość i konsekwencja ( zawody związane z księgowością i finansami).

• Najmniej rozbudowane są wymagania dotyczące cech osobowych w elementarnej grupie zawodów Analitycy systemowi i specjaliści do spraw rozwoju aplikacji komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani.

23

Przyszłość branży BPO na Pomorzu

• Cechy województwa pomorskiego sprzyjające rozwojowi BPO na Pomorzu:– relatywnie duża dostępność kadr (Trójmiasto jest znaczącym

ośrodkiem akademickim),– relatywnie niska rotacja pracowników, – dobra znajomość języków obcych, zwłaszcza mniej popularnych– względnie niskie koszty działalności (w tym cena powierzchni

biurowych),– jakość połączeń komunikacyjnych,– wysoka jakość życia, bogata oferta turystyczno-rekreacyjna,

zachęcająca inwestorów do odwiedzania Pomorza.

24

PSDB Sp. z o.o.ul. Sienna 64

00-825 Warszawa

tel.: 022 492 71 04fax: 022 492 71 39

www.psdb.com.ple-mail: psdb@psdb.com.pl

25