WYKORZYSTANIE ZNANYCH ROŚLIN W LECZNICTWIE

Babka zwyczajna

Zastosowanie: Liście babki przyłożone do ran otwartych łagodzą ból i przyśpieszają gojenie.

W Polsce jako roślin leczniczych używa się babki lancetowatej (Plantago lanceolata) i babki zwyczajnej (Plantago maior), ale pozostałe gatunki mają podobne własności lecznicze.

Występowanie: Rodzimy obszar występowania obejmował Europę i Azję, ale jako gatunek

zawleczony rozprzestrzenił się także na innych kontynentach, szczególnie pospolicie w Ameryce Północnej. W Polsce gatunek pospolity na całym

terenie.

Dziki bez (bez czarny)

Zastosowanie: Kwiaty działają moczopędnie, napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, a zewnętrznie także

przeciwzapalnie. Owoce mają własności przeczyszczające, działają napotnie, moczopędnie, przeciwgorączkowo,

przeciwbólowo i odtruwająco.Napary z kwiatów są używane przy przeziębieniach, do leczenia różnego rodzaju nieżytów

i stanów zapalnych dróg oddechowych i chorób reumatycznych. Z owoców zazwyczaj wykonuje się odwary

używane do leczenia migreny, nerwobólów, biegunki, chorób reumatycznych, i neurologicznych, a dzięki ich własnościom odtruwającym także przy zaburzeniach przemiany materii. Zewnętrznie naparami z kwiatów

przemywa się skórę przy zapaleniach skóry, wypryskach skórnych i oparzeniach, płucze jamę ustną i gardło przy stanach zapalnych oraz przemywa oczy przy zapaleniu

spojówek

Występowanie: Obszar Europy, zachodnie wybrzeże Morza Śródziemnego,północna

Afryka, część północna i zachodnia półwyspu Iberyjskiego a także Płw. Apeniński i Sycylia.W Polsce rośnie dziko w zaroślach, parkach,

na skrajach lasów, leśnych zrębach, przydrożach,przychaciach i rumowiskach.

Głóg

Zastosowanie: Herbaty, napary i nalewki do dolegliwości np. nadpobudliwości, bezsenności, przy miażdzycy. Poza tym

głóg wykorzystywano jako lek przeciwuczuleniowy, przeciwskurczowy, tonizujący bóle serca, a niekiedy też bóle zębów, moczopędny i przeciwreumatyczny. Warto stosować go w przemęczeniu, schorzeniach tarczycy,

zatruciach nikotyną i alkoholem oraz chorobach zakaźnych i dolegliwościach okresu przekwitania.

Występowanie: w Europie, Azji i Afryce Płn. W Polsce pospolity na zachodnich obszarach nizinnych oraz w

niższych partiach górskich, często sadzony w parkach i ogrodach jako krzew ozdobny

Podbiał

Zastosowanie: stosowany przy wszystkich chorobach piersiowych i jako środek wykrztuśny. Przy astmie i

przewlekłym kaszlu, a także podczas zapalenia oskrzeli wdychano przez rurkę dym z korzeni tej rośliny spalanych

na węglu z drzew cytrusowych. Wykorzystywano podbiał do leczenia schorzeń skórnych: ran, czyraków, wrzodów, ropni,

odcisków, oparzeń.

Występowanie: Europa, duża część Azji oraz Algieria i Maroko, Ameryka Północna i Polska.

Rumianek pospolity

Zastosowanie: Wyciągi rumianku działają przeciwzapalnie na błonę śluzową i skórę,

przeciwalergicznie, przeciwskurczowo na mięśnie gładkie układu trawiennego i słabo

przeciwbakteryjnie. Odwar z rumianku z powodzeniem można stosować wewnętrznie przy

stanach nieżytowych przewodu pokarmowego, bólach brzucha, odbijaniach, wzdęciach,

nudnościach, utrudnionym odchodzeniu gazów u niemowląt, zmniejszonym apetycie, wrzodziejącym

zapaleniu jelit i chorobie wrzodowej. Występuje: Lubi stanowiska słoneczne i zasobne

w wapń. Rośnie najczęściej na nieużytkach, pastwiskach, polach i przydrożach. Uprawia się go jedynie z nasion – wysiewanych wprost do gruntu

we wrześniu.

Zastosowanie: Zioło idealnie sprawdza się jako karma dla królika miniaturki, świnki morskiej i innych roślinożernych pupilów.W ziołolecznictwie sporządza się wyciągi z ziela i kwiatów.

Ma działanie wykrztuśne i łagodzące stany zapalne oskrzeli. Ponadto stwierdzono działanie tonizujące, uspokajające,

przeciwzapalne, słabo moczopędne i przeciwskurczowe. Zioło ma również właściwości pobudzające wątrobę i pęcherzyk żółciowy co

wpływa pozytywnie na trawienie. Napar z kwiatów koniczyny zaostrza apetyt i łagodzi zaparcia.

Medykament stosowany zewnętrznie łagodzi świąd i powierzchowne bóle. Odwar z koniczyny łąkowej można

wykorzystać do płukania jamy ustnej i gardła.W medycynie holistycznej (całościowej) kończyna łąkowa

wykorzystywana jest do przygotowania organizmu do pozostałych zabiegów. Okłady stosuje się podczas leczenia łuszczycy,świądu i

egzemy, a także ropni i poparzeń(również u dzieci). Występowanie: Łąki kośne, pola, jasne lasy, na żyznych glebach

Koniczyna łąkowa

Stokrotka

Zastosowanie: Kwiat stokrotki stosuje się przy krwawieniach z płuc i pęcherza moczowego, także jako środek przeciwgorączkowy i ogólnie wzmacniający. Napar

poleca się przy złej przemianie materii i nieregularności menstruacji oraz jako środek moczopędny

Napar ziela stokrotki obniża ciśnienie krwi oraz przeciwdziała miażdżycy, toteż polecany jest dla osób starszych. Obecnie w lecznictwie rzadziej stosowany jest jako środek wykrztuśny w chorobach dróg oddechowych i łagodny środek ściągający w

nieżytach przewodu pokarmowego.Zewnętrznie rozdrobnione świeże liście przyspieszają gojenie się drobnych zranień.

Przyspiesza wchłanianie wybroczyn krwawych. Napar po ochłodzeniu może być używany do przemywania oczu przy drobnych stanach zapalnych. W tym przypadku

można stosować również maść z wyciągiem ze stokrotki do smarowania powiek.Kwiaty stokrotki stosowane są w postaci kąpieli i okładów jako środek przeciwzapalny,

przy źle gojących się ranach, krwawych wybroczynach, owrzodzeniu i wykwitach skórnych. Cała świeża roślina używana jest w homeopatii do przygotowania nalewek

stosowanych w leczeniu stłuczeń i obrzęków wywołanych urazami, jak również w chronicznych schorzeniach skóry (np. czyraki). Jest to lek skuteczny przy

uszkodzeniach głębiej położonych tkanek i po operacjach. Przyspiesza proces gojenia, hamuje i zapobiega infekcjom. Likwiduje bolesność w miejscu zranienia i łagodzi bóle po przecięciu nerwów. Jest dobrze znana dzięki właściwościom leczniczym w obrębie

jamy brzusznej i miednicy. Wskazaniem do stosowania stokrotki są również dolegliwości żołądkowe po wypiciu mrożonych płynów lub zjedzeniu lodów w

momencie, gdy organizm był przegrzany.Występowanie: na pastwiskach, łąkach i przydrożach

Jarząb pospolity

Zastosowanie: stosowany głównie w chorobach związanych z układem moczowym, takich jak niewydolność nerek i związanym z tym zmniejszonym wydalaniem moczu oraz

kamicy nerkowejJarząb pospolity jest ważnym lekiem w

chorobach związanych z układem pokarmowym (nieżyt żołądka, zaburzenia

trawienia, choroby pęcherzyka żółciowego, niedomagania wątroby, awitaminoza oraz

biegunka)Występuje: W parkach i zaroślach, na

przydrożach czy drzewo leśne.

Fiołek wonny

Zastosowanie: działa wykrztuśnie, napotnie, moczopędnie, odkażająco, żółciopędnie i rozkurczowo.

Upłynnia zalegający śluz w drogach oddechowych, ułatwiając jego wydalenie.

Występowanie: W Polsce średnio pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich. Uprawiany i często

dziczejący.

Szczaw zwyczajny

Zastosowanie: Korzeń szczawiu stosowany jest w zatruciach pokarmowych, biegunkach infekcyjnych,

nadmiernej fermentacji, wzdęciach, także w niedokrwistości, utracie krwi. W medycynie ludowej sproszkowanego korzenia używa się jako zasypki na

powierzchniowe rany i owrzodzenia.Uważa się, że flawonoidy występujące w szczawiu niszczą komórki nowotworowe i przyczyniają się do

wzmocnienia systemu odpornościowego w organizmie 

Występowanie: Zamieszkuje strefy umiarkowane

Mniszek lekarski

Położenie:

Gatunek kosmopolityczny, w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą. Występuje na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Zastosowanie:• poprawia trawienie pokarmów i złą przemianę materii,

• zmniejsza wchłanianie tłuszczu przez organizm,• ma działanie wiążące tłuszcz z pożywienia i ułatwiające spalanie

tłuszczu,• zmniejsza zaparcia ( stosowany w leczeniu zaparć przewlekłych),

• wspiera funkcje wydzielnicze soków trawiennych,• ma działanie żółciotwórcze i żółciopędne i bardzo korzystnie

wpływa na funkcjonowanie wątroby.• oczyszcza wątrobę i drogi żółciowe. Ułatwia przepływ żółci do

dwunastnicy,• zwiększa wydzielanie soków żołądkowych,

• działa moczopędnie i pomaga w oczyszczeniu organizmu z toksyn, ze związków azotowych,

• ma korzystne działanie przy niewydolności nerek,• zmniejsza obrzęki i zapalenie tkanki podskórnej,

Występowanie: zaroślach, na przydrożach

Dąb bezszypułkowy

Zastosowanie:Wewnętrznie: Korę dębu stosuje się w biegunkach nieswoistych,

wywołanych przez bakterie, zatrucia pokarmowe, związki drażniące i uszkadzające błonę śluzową przewodu pokarmowego.

Również w nieżytach żołądka i jelit, nawet połączonych z drobnymi krwawieniami.  

Zewnętrznie: Nasiadówka z kory dębu polecana jest w żylakach odbytu, zakażeniach pochwy i odbytu. W postaci kąpieli przeciw nadmiernej potliwości stóp i w zapaleniach skóry. Z odwarów robi

się okłady leczące odmrożenia, pęknięcia skóry, wyprysk sączący i zatrzymujące niewielkie krwawienia. Jako płukanki do gardła i jamy ustnej w lekkich zapaleniach dziąseł i błon śluzowych. 

Występowanie: W Polsce występuje rzadziej od dębu szypułkowego. Ma u nas swoją północno-wschodnią granicę

zasięgu.

Mięta

Zastosowanie: Mięta polna tak jak mięta pieprzowa należy do tych gatunków rodzaju charakteryzujących się dużą

zawartością mentolu. Pomoże ona przy wzdęciach, problemach trawiennych, nieżytach żołądka, jelit, a także przy

problemach z górnymi drogami oddechowymi. Ma działanie wiatropędne, żółciopędne, przeciwbakteryjne. Szeroki zakres

działania mięty polnej sprawia, że powinna być częściej stosowana jako naturalny lek, dlatego warto ją częściej

uprawiać w ogrodzie ziołowym czy też ozdobnym.

Występowanie: Rośnie najczęściej w miejscach półcienistych nad brzegami rzek, na wilgotnych obrzeżach lasów i zarośli.

Brzoza

Zastosowanie: Liście brzozy mają działanie moczopędne, napotne, przeciwreumatyczne, poprawiają przemianę

materii, działają odtruwająco na układ krwionośny. Wyciąg z liści brzozy stosuje się przy przewlekłych infekcjach dróg

moczowych. Świeży sok z liści, zebranych w okresie wiosennym, pobudza przesączanie w kłębkach nerkowych i

zwiększa wydalanie szkodliwych produktów przemiany materii. Poprawia zdolność filtracyjną nerek, pobudza wydalanie moczu i wypłukuje "piasek", zapobiegając

tworzeniu się kamieni moczowych. Liście brzozy stosuje się również w niektórych chorobach skóry, np. przy łuszczycy, łojotoku. Mają zastosowanie także w pielęgnacji włosów.

Kora wraz z guzem ma właściwości lecznicze wielu chorób, w tym nowotworowych.

Występowanie: Brzoza brodawkowata to drzewo dorastające do 20m wysokości, należące do rodziny

brzozowatych Ojczyzną owej rośliny jest umiarkowana strefa klimatyczna Europy i Azji. Pokrewne gatunki występują także i na innych terenach nawet bardzo daleko na północy,

w tundrze.

Konwalia majowa

Zastosowanie: Głównym zastosowaniem konwalii majowej jest leczenie schorzeń związanych z układem krążenia (nerwice sercowo-naczyniowe, niewydolność krążenia); w dużym stopniu

wpływa na napięcie mięśnia sercowego, posiada zdolność regulowanie czynności serca oraz wahania ciśnienia tętniczego

krwi.

 W niewydolności serca, w zaburzeniach rytmu, wadach serca. Wyciągi z ziela konwalii są szczególnie zalecane dla osób z

nadwrażliwością na inne kardenolidy (np. naparstnicowe lub z cebuli morskiej). Wskazaniem do stosowania tego ziela jest

również  tzw. serce płucne, czyli uszkodzenie lub przeciążenie serca z powodu chorób płuc, np. rozedmy. Konwalia jest dobrze

tolerowana przez ludzi w wieku podeszłym, u których występują objawy zmęczenia serca (tzw. serce starcze),

kołatanie serca, skłonność do obrzęków na tle niewydolności krążenia nerek, nadciśnienie, bóle i objawy, duszności

wywołane osłabieniem i powiększeniem mięśnia sercowego. Surowca używa się w stanie świeżym lub po wysuszeniu i rozdrobnieniu do sporządzania preparatów nasercowych. 

Sosna zwyczajna

Zastosowanie: Sosna zwyczajna jest bardzo przydatna do przygotowywania olejku sosnowego, wykorzystywanego w

leczeniu ogólnym przeziębienia i grypy. Jest wykorzystywany na przykład do przygotowywania inhalacji udrażniających

nasz układ oddechowy w wypadku uciążliwego kataru.

Występowanie: Sosna to jedno z najbardziej znanych i rozprzestrzenionych na terenie Europy i Azji drzew iglastych. Jest drzewem wiecznie zielonym i ma szerokie zastosowanie, nie tylko ze względu na otrzymywane drewno sosnowe, ale

również ze względu na właściwości lecznicze.

PokrzywaZastosowanie: W liściach znajdują się miedzy innymi: liczne

kwasy organiczne, flawonoidy, garbniki, karotenoidy oraz wiele witamin – B2, C, K, E oraz kwas pantotenowy. Pokrzywa bogata jest także w niezbędne dla człowieka składniki mineralne takie,

jak potas, wapń, fosfor, żelazo, magnez, mangan i krzem. wyciągi z pokrzywy stosowane są jako środek łagodnie moczopędny, przyspieszający eliminację szkodliwych

produktów przemiany materii. Napary z pokrzywy zalecane są również przy problemach gastrycznych, gdyż pobudzają

wydzielanie enzymów trawiennych. Łagodzą również stany zapalne przewodu pokarmowego i działają łagodząco przy

niezbyt nasilonych biegunkach.

Występowanie: Pokrzywa zwyczajna to pospolity chwast występujący powszechnie w strefie klimatu umiarkowanego. Najczęściej staramy się omijać ją z daleka ze względu na jej silnie parzące właściwości. Cała część nadziemna tej rośliny

pokryta jest bowiem włoskami, które przy dotknięciu, w celach obronnych wydzielają histaminę, kwas mrówkowy i

acetylocholinę. Właśnie te substancje odpowiedzialne są za podrażnienie i zaczerwienienie skóry.

Morwa

Zastosowanie: Odwary z kory gałązek i korzeni morwy białej stosowane są jako środek leczący kaszel, bronchit,

astmę, ale także padaczkę. Posiada on ponadto nieznaczne działanie moczopędne.

Świeży sok wyciśnięty z korzeni jest dość dobrym środkiem przeciwrobacznym — niszczy glisty pasożytujące w

przewodzie pokarmowym.

Nalewka na liściach morwy to specyfik przciwgorączkowy, który zalecany jest przy grypie, anginie i zwykłym

przeziębieniu.

Występowanie: Morwa czarna rośnie najlepiej na glebach piaszczystych i lekkich. W Europie uprawiana przede

wszystkim na obszarach o cieplejszym klimacie, w tym głównie w regionie śródziemnomorskim. Zadrzewienia

śródpolne, zarośla.

Skrzyp polny

Zastosowanie: Ma właściwości moczopędne (co ma znaczenie przy stanach zapalnych dróg moczowych, przy chorobach serca, wątroby

i kamicy nerkowej), remineralizujące i antydegeneracyjne (korzystnie działa na stan naczyń krwionośnych, narządów wewnętrznych, skóry, włosów, paznokci, kości), ściągające i

hemostatyczne, hamuje wszelkie krwawienie, hemopoetyczne (krwiotwórcze; pobudza powstawanie czerwonych krwinek i

hemoglobiny, sprzyja normalnej miesiączce), gojące. Świeże ziele jest bardziej aktywne i pobudza przemianę materii.

Występowanie: w Polsce jest rośliną bardzo pospolitą na terenie całego kraju, aż po regiel górny

Jeżyna polnaZastosowanie: Znaczenie lecznicze oprócz owoców mają

także liście i korzenie jeżyn.

Owoce pozytywnie wpływają na pracę przewodu pokarmowego, a ponadto, ze względu na właściwości

uspokajające, wskazane są w zaburzeniach nerwowych występujących w okresie przekwitania u kobiet. Ponadto

soku z dojrzałych owoców dobrze jest używać zewnętrznie do okładów na krosty, wypryski i liszaje.

Można ją stosować w zaburzeniach przemiany materii,w złym trawieniu,biegunce,w schorzeniach dróg

oddechowych,jak kaszel,chrypka, oraz w schorzeniach nerek i pęcherza moczowego,ułatwia usuwanie z moczem toksycznych produktów przemiany materii. Zewnętrznie

stosuje się w postaci okładów na rany i owrzodzenia oraz do płukania gardła. Natomiast sok działa przeciwgorączkowo.

Występowanie: Rośnie na miedzach, polach, w zaroślach, lasach, i zrębach leśnych.

Pod przewodnictwem P. Sylwii Patrzykąt wykonały:

• Magdalena Górniak

• Marika Górniak

• Katarzyna Michalak

• Sylwia Wardencka

• Klaudia Zamiatała