WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek ... · Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykad – egzamin pisemny. ł Ćwiczenia laboratoryjne – na podstawie sprawdzianu pisemnego

WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek Technologia Chemiczna

Specjalność: Technologia Organiczna

Nazwa przedmiotu Aparatura i maszyny przemysłu tworzyw sztucznych

Kod 36.4.6 TO

Semestr VI Godziny 2 1 Punkty ECTS 3 w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Technologii Polimerów Odpowiedzialny (a) dr inż. Janusz Datta Przedmioty poprzedzające: Wstęp do technologii polimerów

Wymagania wstępne: Znajomość podstawowych zagadnień z zakresu chemii i technologii polimerów .

Założenia i cele przedmiotu: Znajomość aparatury do syntezy i przetwórstwa tworzyw sztucznych jest wskazana w przypadku absolwenta wydziału chemicznego uczelni technicznej. Studenci po wysłuchaniu wykładu z tej dziedziny będą odpowiednio przygotowani do pracy w przemyśle tworzyw sztucznych. Metody dydaktyczne:

• Wykład w formie prezentacji multimedialnej Aparatura do wytwarzania tworzyw polimerowych Zbiorniki, reaktory chemiczne. Aparatura do rozdziału materiałów polimerowych Odstojniki, hydrocyklony, filtry, wirówki, separatory, klasyfikatory Aparatura do obróbki materiałów polimerowych Suszarki stacjonarne, ruchome (przestawne), jednostanowiskowe i wielostanowiskowe z agregatem suchego powietrza; młyny; mieszarki; granulatory, regranulatory, kompaktory, gniotowniki. Maszyny tnące, kruszarki, homogenizatory. Wtryskarki, kompandery 1. Wtryskarki standardowe, formy wtryskowe. 2. Wtryskarki do wtrysku wielokomponentowego. 3. Kompandery do formowania wtryskowego IMC ( Injection Molding Compounder). Wytłaczarki, koekstrudery, głowice wytłaczarskie 1. Wytłaczarki jednoślimakowe, głowice wytłaczarskie, głowice samosterujące, kalibratory, wanny chłodzące odciągi, przecinarki. 2. Nowoczesne wytłaczarki dwuślimakowe korotacyjne, ślimaki cylindryczne, cylindry sekcyjne, ślimaki segmentowe, dozowniki: wypełniaczy, oleju, pigmentów. 3. Koekstrudery (wytłaczarki dostawne). Aparatura i maszyny do wytwarzania gumy Mieszalniki, walcarki, kalandry, prasy hydrauliczne, prasy hydrauliczne z komora próżniowa, urządzenia tnące, wytłaczarki do gumy zimnej, wytłaczarki gumy ciepłej i strainer, głowice, wtryskarki do formowania wyrobów gumowych, maszyny do opon, Agregaty dozująco-mieszające w RIM i RRIM Agregaty dozująco-mieszające nisko i wysokocisnieniowe, pompy zębate i zanurzeniowe, pompy zanurzeniowe, głowice miksujące, układy dwu i wielosekcyjne, Maszyny do recyklingu Aglomeratory, extrudery, granulatory, suszarki, zmieniacze sit, rozdrabniarki jedno i dwuwałowe, prasy belujące. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Praca zbiorowa, „Tworzywa sztuczne w praktyce”, red. J.T, Haponiuk, Verlag Dashöfer, Warszawa 2007.

2. Czasopisma techniczne w bibliotece Katedry Technologii Polimerów Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – kolokwium pisemne Projekt – przygotowanie prezentacji lub projektu


Specjalność: Technologia organiczna Nazwa przedmiotu Chemia bioorganiczna Kod 36.6.1 TO

Semestr VI Godziny 1 2 Punkty ECTS 3 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Elżbieta Luboch Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna Wymagania wstępne: Znajomość chemii organicznej

Założenia i cele przedmiotu: W ramach przedmiotu studenci zdobędą lub ugruntują wiedzę o budowie, właściwościach i przemianach (zachodzących w organizmie) związków biologicznie czynnych takich, jak: aminokwasy, peptydy, białka, kwasy nukleinowe, cukry, steroidy, witaminy. Zdobędą również wiedzę dotyczącą reakcji enzymatycznych a także chemicznych modeli enzymów. Metody dydaktyczne: Wykład ilustrowany rysunkami w power point. Realizacja określonych zadań praktycznych w ramach laboratorium. Treści programowe: Budowa, stereochemia i właściwości aminokwasów. Synteza peptydów. Analiza sekwencyjna peptydów. Wybrane peptydy biologicznie czynne. Struktura białek. Czynniki wpływające na stabilizację konformacji. Budowa wybranych białek, m.in. keratyny i hemoglobiny. Budowa i stereochemia cukrów. Podstawowe reakcje monosacharydów. Budowa di- i polisacharydów. Kwasy nukleinowe. Nukleotydy. Struktura i rola DNA. Struktura i rola RNA. Transkrypcja i translacja. Kod genetyczny. Główne etapy biosyntezy białka. Steroidy: hormony, kwasy żółciowe, biosynteza cholesterolu. Budowa błon biologicznych, transport przez błony biologiczne. Budowa i biosynteza wybranych witamin. Enzymy. Cechy charakterystyczne reakcji enzymatycznych. Wpływ czynników kinetycznych na przebieg reakcji katalizowanych enzymami. Selektywność reakcji enzymatycznych. Chemiczne modele enzymów. Chemia gość-gospodarz, związki makrocykliczne jako modele enzymów. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. P. Kafarski, B. Lejczak, Chemia bioorganiczna, PWN, W-wa 1994. 2. A. Kołodziejczyk, Naturalne związki organiczne, PWN, W-wa 2003. 3. P. Kafarski, P. Wieczorek, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii bioorganicznej, Wyd. UO,

Opole 1997. 4. L. Kłyszejko-Stefanowicz, Ćwiczenia z biochemii, PWN, W-wa – Poznań 1980.

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: egzamin pisemny Laboratorium: zaliczenie na podstawie kartkówek i sprawozdań


Specjalność: Technologia Organiczna Nazwa przedmiotu Fizykochemia i Technologia Układów

Zdyspergowanych Kod 6.7 TO

Semestr VII Godziny 2E 3 Punkty ECTS 6 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Technologii Tłuszczów i Detergentów Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Halina Szeląg, prof.PG Przedmioty poprzedzające: Chemia fizyczna, Chemia analityczna.

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw fizykochemii koloidów oraz wybranych technik analitycznych.

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu technologii układów zdyspergowanych, ze szczególnym uwzględnieniem podstaw zjawisk powierzchniowych, charakterystyki i metod otrzymywania oraz analizy różnego typu emulsji. Rola surfaktantów w stabilizacji i otrzymywaniu makro- i mikroemulsji oraz pian. Doskonalenie umiejętności w zakresie oceny i właściwego wykorzystania źródłowej literatury specjalistycznej. Metody dydaktyczne: Wykład oparty na źródłach literaturowych monograficznych oraz bieżącej światowej literaturze tematu. Realizacja określonych programem ćwiczeń laboratoryjnych.

Treści programowe: - Orientacja na powierzchniach międzyfazowych. - Adsorpcja z roztworów, adsorpcja z ciekłych mieszanin dwuskładnikowych. - Zwilżanie jednej cieczy przez drugą. Kąty zwilżania. - Charakterystyka i właściwości układów dyspersyjnych. - Rola związków powierzchniowo czynnych w tworzeniu układów zdyspergowanych. - Metody otrzymywania układów zdyspergowanych - Właściwości elektryczne układów dyspersyjnych. Podwójna warstwa elektryczna, potencjał elektrokinetyczny. - Stabilność układów emulsyjnych i metody jej oceny. Flokulacja, koalescencja i kremowanie. - Emulsje, ich rodzaje i właściwości. Metody otrzymywanie emulsji. - Urządzenia stosowane do otrzymywania emulsji (mieszalniki, młyny koloidowe, homogenizatory ultradźwiękowe i membranowe). - Właściwości reologiczne układów zdyspergowanych. - Mikroemulsje, ich właściwości, metody otrzymywania i zastosowanie. - Fizyczne i chemiczne metody deemulgowania. - Właściwości pian, ich otrzymywanie i rozbijanie. - Aerozole, ich otrzymywanie i usuwanie. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. E.T. Dutkiewicz, "Fizykochemia powierzchni", WNT, Warszawa, 1998. 2. S.Sonntag, "Koloidy", PWN, Warszawa, 1982. 3. Otrzymywanie układów zdyspergowanych i badanie ich właściwości", opr. dr hab. inż. Halina Szeląg,, Gdańsk

1999. 4. A.W. Adamson, "Physical Chemistry of Surfaces", J.Wiley, Inc., New York 1990. 5. D. Myers, "Surfaces, Interfaces, and Colloids", Wiley-VCH, New York, 1999. 6. D.J. McClements, "Food emulsions", CRC Press, New York, 1999. 7. Encyclopedia of Emulsion Technology, Vol. I, II, ed. P.Becher, M.Dekker Inc., New York 1985. 8. M. Bourrel, R.S. Schechter,"Microemulsions and Related Systems" ed. P.Becher, M.Dekker Inc., New York 1988. 9. I. D. Morrisson, S. Ross, „Colloidal dispersions. Suspensions, emulsions and foams” J.Wiley & Sons, Inc., New

York, 2002. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny. Ćwiczenia laboratoryjne – na podstawie sprawdzianu pisemnego oraz sprawozdań z wykonanych ćwiczeń


Specjalność: Technologia Organiczna Nazwa przedmiotu Identyfikacja produktów organicznych Kod 36.6.2 TO


Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Elżbieta Luboch Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna, Chemia analityczna,

Wymagania wstępne: znajomość technik laboratoryjnych, chemii organicznej oraz analitycznej

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie wiedzy na temat metod stosowanych przy identyfikacji i ustalaniu struktury związków organicznych. Zapoznanie studenta, przede wszystkim, z najważniejszymi i najpowszechniej stosowanymi w laboratoriach chemicznych metodami spektroskopowymi. Praktyczne wykorzystanie tych metod w badaniach strukturalnych produktów organicznych: potwierdzenia struktury związków znanych, identyfikacja związków nieznanych oraz ocena czystości produktów. Metody dydaktyczne: Wykład ilustrowany rysunkami w power point. Realizacja określonych zadań praktycznych w ramach laboratorium. Treści programowe: Ogólna metodyka postępowania podczas ustalania budowy związków organicznych. Etapy pracy chemika organika: planowanie eksperymentu, wydzielenie i oczyszczenie produktów, identyfikacja związków znanych, ustalenie budowy związków nieznanych, ustalenie struktury związków, które pojawiły się jako nieoczekiwane produkty. Metody rozdzielania i oczyszczania związków organicznych: metody klasyczne i metody chromatograficzne. Klasyczne metody ustalania budowy związków organicznych. Podstawowe metody spektroskopowe stosowane do ustalania budowy związków organicznych: Magnetyczny rezonans jądrowy (NMR), Spektrometria mas (MS), Spektroskopia w podczerwieni (IR) oraz Spektroskopia w ultrafiolecie i świetle widzialnym (UV-Vis). W przypadku każdej z metod spektralnych omówiony zostanie: sposób oddziaływania promieniowania z cząsteczką, postać wyniku pomiaru, rodzaj dostarczonych informacji i ich przydatność. Powiązanie elementów struktury cząsteczek z informacjami zawartymi w widmach. Metody rozdzielania sprzężone z metodami spektroskopowymi. Bazy danych. Porównywanie widm badanych związków z widmami znajdującymi się w bazach danych. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. R. M. Silverstein, F. X. Webster, D. J. Kiemle, Spektroskopowe metody identyfikacji związków organicznych, PWN 2007.

2. W. Zieliński, A. Rajca (red.), Metody spektroskopowe i ich zastosowanie do identyfikacji związków organicznych, WNT 1995.

3. E. Luboch, M. Bocheńska, J. F. Biernat (red.), Chemia ogólna. Ćwiczenia laboratoryjne, Wyd. PG. Gdańsk 2003.

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: zaliczenie pisemne Laboratorium: zaliczenie na podstawie kartkówek i sprawozdań.



Nazwa przedmiotu Technologie recyklingu tworzyw sztucznych Kod 36.5.6 Semestr VI Godziny 2 2 Punkty ECTS 4

w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Technologii Polimerów Odpowiedzialny (a) dr inż. Tymon Łazarewicz Przedmioty poprzedzające: Wstęp do technologii polimerów


Założenia i cele przedmiotu: Celem przedmiotu jest przedstawienie technologii recyklingu tworzyw termoplastycznych i termoutwardzalnych o szerokim zastosowaniu oraz zagadnień ekologicznych i legislacyjnych dotyczących problematyki odpadów tworzyw sztucznych Metody dydaktyczne:

• Wykład w formie prezentacji multimedialnej • Ćwiczenia laboratoryjne dotyczące recyklingu materiałowego i surowcowego tworzyw sztucznych

i gumy. Treści programowe**:

1. Ekonomiczne i ekologiczne znaczenie recyclingu tworzyw sztucznych. Organizacja pozyskiwania i składowania odpadów tworzyw sztucznych. Przepisy Unii Europejskiej dotyczące recyklingu odpadów tworzyw sztucznych.

2. Systematyka odpadów tworzyw sztucznych ze względu miejsce ich powstawania i na możliwości ponownego przetwórstwa. Charakterystyka wyrobów przemysłu opakowaniowego.

3. Identyfikacja tworzyw sztucznych i metody ich separacji. Urządzenia przemysłowe do identyfikacji, rozdrabniania, mycia i separacji odpadów tworzyw sztucznych.

4. Degradacja termiczna i oksydacyjna, fotodegradacja i biodegradacja tworzyw sztucznych. Przegląd stosowanych stabilizatorów.

5. Technologie recyclingu materiałowego odpadów tworzyw termoplastycznych. Wpływ wielokrotnego przetwórstwa na zmiany własciwości poliolefin.

6. Technologie recyklingu materiałowego odpadów żywic termoutwardzalnych i chemoutwardzalnych oraz usieciowanych elastomerów. Wykorzystanie odpadów tworzyw sztucznych pochodzących z wraków samochodowych i zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.

7. Technologie recyclingu chemicznego odpadów tworzyw sztucznych. Metody przetwórstwa chemicznego poli(tereftalanu etylenu) i poliuretanów.

8. Technologie recyclingu energetycznego odpadów tworzyw sztucznych. Metody pirolizy oraz przerobu na paliwa płynne.

Perspektywy zastowań materiałów biodegradowalnych i biorozkładalnych. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Praca zbiorowa, „Tworzywa sztuczne w praktyce”, red. J.T, Haponiuk, Verlag Dashöfer, Warszawa 2007.

2. Czasopisma techniczne w bibliotece Katedry Technologii Polimerów 3. Recykling materiałów polimerowych , praca zbiorowa pod red. A. Błedzkiego, WNT 1997

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – kolokwium pisemne Laboratorium – zaliczenie (wejściówki + sprawozdania)



Nazwa przedmiotu Właściwości technologiczne i użytkowe tworzy sztucznych

Kod 36.6.6 TO


Katedra Technologii Polimerów Odpowiedzialny (a) dr inż. Michał Strankowski Przedmioty poprzedzające: Wstęp do technologii polimerów


Założenia i cele przedmiotu: Zaznajomienie z czynnikami kształtującymi właściwości tworzyw sztucznych. Poznanie podstawowych właściwości decydujących o możliwościach technologicznych stosowania tworzyw sztucznych w różnych warunkach obciążeniowych i środwuskowych. Metody dydaktyczne:

• Wykład w formie prezentacji multimedialnej • W ramach laboratorium przewidziane opanowanie podstawowych metod badania właściwości tworzyw

sztucznych Treści programowe**:

Wpływ struktury monomerów oraz warunków wytwarzania i przetwórstwa na strukturę cząsteczkową i nadcząsteczkową polimerów. Właściwości fizyczne polimerów: gęstość, właściwości termiczne, właściwości kohezyjne i adhezyjne, rozpuszczalność i kompatybilność. Przemiany fazowe polimerów: zeszklenie, topnienie, krystalizacja. Lepkosprężystość polimerów. Statyczne i dynamiczne właściwości mechaniczne. Właściwości cieplne: przewodność cieplna, ciepło właściwe, temperatura zeszklenia, temperatury mięknienia i topnienia, odporność na szoki cieplne, współczynnik wyrównywania temperatury. Właściwości optyczne, elektryczne i magnetyczne tworzyw polimerowych. Transport gazów i cieczy w ośrodkach polimerowych. Budowa i przemiany fazowe polimerów ciekłokrystalicznych. Układy termotropowe i liotropowe. Podatność polimerów na degradację w różnych środowiskach. Przegląd konstrukcyjnych tworzyw sztucznych. Analiza porównawcza wybranych typów polimerów.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Irma Gruin, Materiały polimerowe, PWN, Warszawa, 2003. 2. Praca zbiorowa, „Tworzywa sztuczne w praktyce”, red. J.T, Haponiuk, Verlag Dashöfer,

Warszawa 2007. 3. Czasopisma techniczne w bibliotece Katedry Technologii Polimerów. 4. Normy

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – kolokwium pisemne Laboratorium – zaliczenie (wejściówki + sprawozdania)


Specjalność: Technologia Organiczna Nazwa przedmiotu

Chemia i Technologia Materiałów Barwnych

Kod 37.7.4 TO

Semestr VII Godziny 2 2 Punkty ECTS 4 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Elżbieta Luboch

Dr inż. Ewa Wagner-Wysiecka

Przedmioty poprzedzające: Chemia Organiczna, Fizyczna i Analityczna, Podstawy Technologii Chemicznej, Technologia Organiczna

Wymagania wstępne: Znajomość podstawowych przedmiotów chemicznych i Technologii Chemicznej

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie wiedzy z zakresu budowy chemicznej, metod syntezy, technologii, właściwości i zastosowania związków barwnych. Metody dydaktyczne: -Wykład bogato ilustrowany rysunkami na foliach lub w power point -Realizacja określonej liczby zadań syntetycznych i analitycznych, które studenci wykonują w kilkuosobowych grupach (w ramach zajęć laboratoryjnych) Treści programowe: Fizyczne podstawy barwności. Teorie barwności – rys historyczny. Elektronowa teoria barwności. Zależność między budową chemiczną a barwą; układy chromoforowe, wpływ na barwę związków podstawników polaryzujących oraz ulegających jonizacji, wpływ czynników przestrzennych. Tworzenie kompleksów z jonami metali. Solwatochromia. Fotochromia. Termochromia. Barwniki naturalne: izoprenoidowe, porfirynowe, flawonoidowe, betalainowe i chinoidowe. Barwniki syntetyczne – chemiczna klasyfikacja barwników. Techniczny i praktyczny podział barwników. Barwniki azowe: diazowanie, przemiany soli diazoniowych, sprzęganie. Budowa, właściwości chemiczne i zależność między budową a barwą barwników azowych. Technologie otrzymywania barwników azowych. Budowa, właściwości i technologie otrzymywania innych grup barwników (di- i trifenylometinowych, chinoidowych, polienowych i indygoidowych). Budowa i zasada działania wybielaczy optycznych i chemicznych. Barwniki, pigmenty i laki. Mieszanie barw. Zastosowanie związków barwnych w różnych gałęziach przemysłu (tekstylny, farbiarski, farmaceutyczny i inne). Możliwości zastosowania związków barwnych w chemii analitycznej. Metody oczyszczania ścieków przemysłu barwników. Aspekty ekologiczne przemysłu związków barwnych. Nowoczesne strategie syntezy barwników. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. S. Paszyc: Podstawy fotochemii, PWN, W-wa 1981. 2. J. Gronowska: Podstawy fizykochemii barwników, Wyd. UMK, Toruń 1997. 3. B. I. Stiepanow: Podstawy chemii i technologii barwników organicznych, WNT, W-wa 1980. 4. H. Zollinger: Color Chemistry. Syntheses, Properties, and Applications of Organic Dyes and Pigments, WILEY-

VCH, Zürich 2003. 5. Wilska-Jeszka J.: Barwniki, w: Chemia żywności. Skład, przemiany i właściwości żywności, red. Z. E. Sikorski,

WNT, W-wa 2000, s. 431. 6. W. Czajkowski: Laboratorium z technologii barwników, Wyd. PŁ, Łódź 1993. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny Laboratorium – zaliczenie (na podstawie kartkówek oraz sprawozdań)



Nazwa przedmiotu Chemia polimerów z elementami technologii

Kod 37.7.7 TO

Semestr VII Godziny 2 2 Punkty ECTS 4 w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Technologii Polimerów Odpowiedzialny (a) dr hab. inż. Helena Janik Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna, Wstęp do technologii polimerów


Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z mechanizmami polireakcji wykorzystywanych w procesie otrzymania różnorodnych polimerów, stosowanych samodzielnie oraz używanych do wytwarzania tworzyw sztucznych, gumy, mieszanin stopów i kompozytów polimerowych, włókien chemicznych, farb i lakierów, klejów, wymieniaczy jonowych, polimerów biologicznie czynnych oraz innych materiałów polimerowych. Metody dydaktyczne:

• Wykład w formie prezentacji multimedialnej • W ramach laboratorium przewidziane jest przeprowadzenie syntez polimerów przy wykorzystaniu różnych

metod polimeryzacji. Treści programowe**:

1. Przyczyny wywołujące polimeryzację związków małocząsteczkowych (monomerów). Różnorodność budowy chemicznej i fizycznej polimerów w powiązaniu z mechanizmami polireakcji.

2. Rodnikowa polimeryzacja addycyjna. Reaktywność monomerów. Kinetyka i stereochemia polimeryzacji. Kopolimeryzacja i równanie składu oraz wyznaczanie i analiza współczynników reaktywności komonomerów. Wykorzystanie polimeryzacji rodnikowej do otrzymywania polimerów.

3. Kationowa polimeryzacja addycyjna.. Reaktywność monomerów. Mechanizmy inicjowania. Kinetyka i postacie ośrodków aktywnych oraz ich wpływ na mikrostrukturę polimerów. Mechanizmy zakończenia łańcuchów. Mechanizmy polimeryzacji kationowych wybranych monomerów heterocyklicznych. Wykorzystanie polimeryzacji kationowej w technologii wytwarzania polimerów.

4. Anionowa polimeryzacja addycyjna. Reaktywność monomerów. Mechanizmy inicjowania. Postacie ośrodków aktywnych. Stereochemia i kinetyka. Otrzymywanie polimerów blokowych i telechelicznych w polimeryzacji anionowej. Polimeryzacja dienów. Mechanizm polimeryzacji anionowej wybranych monomerów heterocyklicznych. Mechanizm zakończenia łańcuchów. Wykorzystanie polimeryzacji anionowej w technologii wytwarzania polimerów.

5. Polimeryzacja koordynacyjna. Budowa katalizatorów Zieglera – Natty. Mechanizmy polimeryzacji koordynacyjnej. Wpływ budowy katalizatorów na mikrostrukturę polimerów. atalizatory alfinowe i mechanizmy polimeryzacji dienów. Wykorzystanie polimeryzacji koordynacyjnej w technologii wytwarzania polimerów.

6. Polimeryzacja kondensacyjna. Homopolikondensacja i heteropolikondensacja. Polikondensacja równowagowa i nieodwracalna. Podstawy teoretyczne polikondensacji. Kinetyka. Reakcje uboczne zachodzące w polimeryzacji kondensacyjnej. Wykorzystanie polimeryzacji kondensacyjnej w technologii wytwarzania polimerów.

Wybrane przykłady zastosowania polimerów, tworzyw sztucznych w różnych dziedzinach: w syntezie i technologii chemicznej, w biosystemach, biotechnologii, w przemyśle budowy maszyn, motoryzacyjnym, elektrotechnicznym, elektronicznym, okrętowym, lotniczym i kosmicznym, w budownictwie, rolnictwie, gospodarstwie domowym, medycynie, ochronie środowiska, w zabezpieczeniach antykorozyjnych.

Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Chemia polimerów – praca zbiorowa pod redakcją Z.Floriańczyka i S. Penczka, t. I, II i III. 2. Tworzywa sztuczne – W. Szlezyngier, t. I, II i III 3. Polymer Chemistry and Physics of Modern Materials – J.M.G. Cowie, Valeria Arright CRC Press 2007

Czasopisma znajdujące się w Katedrze Technologii Polimerów. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny Laboratorium – zaliczenie (wejściówki + sprawozdania)


Specjalność: Technologia Organiczna Nazwa przedmiotu Chemia Tłuszczów Kod 37.5.7 TO


Katedra Technologii Tłuszczów i Detergentów Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Halina Szeląg, prof.PG Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna, Chemia analityczna.

Wymagania wstępne: Znajomość chemii organicznej oraz technik analitycznych.

Założenia i cele przedmiotu: Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu budowy i właściwości lipidów ze szczególnym uwzględnieniem triacylogliceroli i kwasów tłuszczowych oraz reakcji chemicznych jakim one ulegają. Zapoznanie się z podstawowymi sposobami analizy tłuszczów, kwasów tłuszczowych i ich pochodnych. Pozwoli to na umiejętność m.in.

- Doboru surowców tłuszczowych jako substratów odnawialnych do produkcji wyrobów przemysłu chemicznego m.in. surfaktantów lub bezpośredniego zastosowania w wyrobach kosmetycznych, farmaceutycznych lub chemii gospodarczej

- Modyfikacji właściwości tłuszczów z zastosowaniem np. uwodornienia, przeestryfikowania oraz frakcjonowania

- Oceny stabilności oksydatywnej tłuszczów, wyrobów zawierających tłuszcze lub ich pochodne, również w postaci zdyspergowanej.

Metody dydaktyczne: Wykład oparty na źródłach literaturowych monograficznych oraz bieżącej światowej literaturze tematu. Realizacja określonych programem ćwiczeń laboratoryjnych dot. oceny właściwości chemicznych i fizycznych wybranych tłuszczów i kwasów tłuszczowych metodami analitycznymi jak również badanie reakcji jakim ulegają np. podczas przechowywania. Treści programowe**: Lipidy,ich podział budowa i właściwości. Kwasy tłuszczowe, ich budowa i występowanie. Budowa naturalnych triacylogliceroli. Polimorfizm i struktura krystaliczna. Glicerofosfolipidy. Sterole. Woski. Sulfolipidy. Karotenole i inne alkohole. Węglowodory. Tokoferole i witamina E. Reakcje chemiczne tłuszczów i kwasów tłuszczowych. Estryfikacja i interestryfikacja. Utlenianie; autooksydacja i utlenianie fotosensybilizowane. Pro- i antyoksydanty. Metody badania stabilności oksydatywnej tłuszczów i emulsji zawierających tłuszcze. Przemiany termiczne i oksydatywnotermiczne tłuszczów i kwasów tłuszczowych i ich analiza. Metody modyfikowania właściwości tłuszczów. Uwodornienie tłuszczów; mechanizm, katalizatory, selektywność. Przeestryfikowanie chemiczne i enzymatyczne. Nowe zastosowania lipidów. Fosfolipidy i liposomy. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. B.Drozdowski, Lipidy, w: Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności, WNT, Warszawa,1994. 2. Gunstone F., Padley F., Lipid Technologies and Applications, Marcel Dekker Inc., New York, 1997. 3. IUPAC, Standard Methods for Analysis of Oils, Fats and Derivatives, Pergamon Press, New York,1979. 4. Physical Properties of Lipids, Marcel Dekker Inc. ,New York, 2002. Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład – egzamin pisemny. Ćwiczenia laboratoryjne – na podstawie sprawdzianu pisemnego oraz sprawozdań z wykonanych ćwiczeń



Nazwa przedmiotu Elektrochemia stosowana Kod 37.1.7 Semestr VII Godziny 1 2 1 Punkty ECTS 4

w c l p s Sposób zaliczenia E/Z

Katedra Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Anna Lisowska-Oleksiak Przedmioty poprzedzające: Chemia Fizyczna

Wymagania wstępne: znajomość podstaw Elektrochemii

Założenia i cele przedmiotu: to przekazanie studentom elementów wiedzy dotyczącej podstaw elektrodyki oraz joniki poszerzone o szeroko rozumiane zastosowania metod i wykorzystania praw elektrochemii. Metody dydaktyczne: wykład w oparciu o prezentacje (Power Point) prowadzony z zastosowaniem interaktywnych form nauczania. Ćwiczenia laboratoryjne – zapoznanie z metodami instrumentalnymi elektrochemii, procesami elektrodowymi oraz projektowaniem nowych materiałów. Treści programowe** 1. Potencjał równowagowy. Wzór Nernsta. Elektryczna warstwa podwójna granicy faz elektroda/ elektrolit; metal/elektrolit ciekły, półprzewodnik/elektrolit (Wykresy Matt’a Schottkiego), ciecz/ciecz (potencjał Donnana). Równanie Nernsta-Einsteina –współczynnik dyfuzji własnej, uśredniony współczynnik dyfuzji elektrolitu binarnego. Prawo Faradaya. Ogniwo. Elektroliza. Teoretyczne napięcie rozkładowe. Praktyczne napięcie rozkładowe. Nadpotencjał stężeniowy. Nadpotencjał dyfuzyjny, nadpotencjał aktywacyjny, nadpotencjał krystalizacyjny, nadpotencjal reakcji chemicznej. 2. Zależność gęstości prądu od nadpotencjału. Równanie Butlera-Volmera. Prąd wymiany. Współczynnik przejścia alfa wg Marcusa. Stała szybkości reakcji przeniesienia ładunku. Równianie Tafela. Procesy kontrolowane wymiana ładunku. Procesy kontrolowane wymianą masy. Kontrola mieszana. Adsorpcja i elektrosorpcja. Potencjał mieszany. 3. Procesy elektrodowe wodoru. Procesy elektrodowe tlenu. Elektrokataliza heterogeniczna. Heterogeniczna elektrokataliza typu redoks; elektrody modyfikowane. Homogeniczna kataliza typu redoks. Elektrokrystalizacja; nadpotencjał nukleacji, tworzenie zarodkow krystalicznych ich wzrost, zależność prądowo- potencjałowe procesu krystalizacji. Elektroredukcja Cr(III), Cr(VI) (w aspekcie Ustawy o Odpadach zał. 4 o odpadach niebezpiecznych.) 4. Elektrodowa synteza związków organicznych. Przykłady redukcji, przykłady elektrooksydacji, polimeryzacja. Selektywna synteza wybranych enancjomerów. 5. Membrany jonoselektywne i diafragmy. Transport w membranach i diafragmach; porowatość diafragm, przepuszczalność, prawo Darcy’ego, współczynnik przepuszczalności K, rezystancja membran, współczynnik MacMullina. Typy membran jonoselektywnych: membrany zawierające jonofory, membrany o charakterze elektrolitów polimerowych (typu NAFION) kationo- i aniono-wymienne. Przykłady zastosowań: elektroliza solanki z diafragmą (brak selektywności), elektroliza solanki z membranami jonowymiennymi, oczyszczanie kąpieli do niklowania bezprądowego. 6. Galwanotechnika – obróbka powierzchni metali. Powłoki ochronne, powłoki ochronno-dekoracyjne, powłoki specjalne. Kąpiele galwaniczne, typy elektrolitow, bufory dodatki wybłyszczające. Elektrody. Wpływ polaryzacji stężeniowej na strukturę osadu. Pasywacja anod. Wgłębność elektrolitu i sposoby zwiększania wgłębności. Typy elektrolizerów w procesach galwanicznych: cynkowanie niklowanie, niklowanie bezprądowe, miedziowanie, chromowanie. Osadzanie stopów: mosiądzowanie, stopy nikiel-żelazo. Współ-wydzielanie wodoru. Hydrometalurgia. 7. Ogniwa galwaniczne. Ogniwo Leclanche’. Ogniwo alkaliczne. Ogniwo rtęciowe. Ogniwa w łodziach ratunkowych. Akumulatory: kwasowo- ołowiowy., niklowo kadmowy, akumulator nikiel- wodorki stopów metali. Ogniwa litowe pierwotne. Akumulatory litowe, akumulatory litowo-jonowe, anody grafitowe, anoda litowa. Katody nieorganiczne. Interkalacja. Katody polimerowe – elektrosorpcja. Superkondensatory. Ogniwa paliwowe. Ogniwa fotowoltaiczne. Elektrokatalityczny rozkład wody – czysty wodór do ogniw paliwowych. 8. Metody pomiarowe w elektrochemii. Chronowoltamperometria. Chronopotencjometria. Chronokulometria. Chronoamperometria. Elektrochemiczna spektroskopia Impedancyjna. Metoda wirującego dysku. Ultramikroelektrody do badań w układach o wysokiej rezystancji. Sensory potencjometryczne, sensory amperometryczne, sensor pojemnościowe. Tematy ćwiczeń Laboratoryjnych 1. Otrzymywanie związków organicznych na drodze elektrosyntezy 2. Otrzymywanie cienkich warstw anodowych TiO2 3. Usuwanie śladowych ilości jonów Cd(II), elektrokrystalizacja 4. Woltamperometria cykliczna, aktywnośc redoks witaminy B12 5. Wyznaczanie potencjału formalnego reakcji redoks za pomocą metody Wirującej elektrody dyskowej 6. Elektropolimeryzacja, wyznaczanie pojemności elektrycznej warstw polipirolu.



7. Redukcja jonów Cr(VI) do Cr(III) za pomocą Polimeru elektroaktywnego np: PEDT/PSS. 8. Otrzymywanie związków na drodze elektrosyntezy;: H2O2. 9. Otrzymywanie monowarstw tioli na elektrodzie Au . 10. Synteza elektrodowa i obserwacje właściwości elektrochromowych Błękitu Pruskiego. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Elektrodyka, A. Kisza, WNT 2000; Jonika, A. Kisza, WNT 2000; Elektrochemia Przemysłowa, Dylewski, Gliwice 1996; Elektrolity stałe W. Bogusz, F. Krok, WNT 1999; Inorganic and Organometallic Polymers, Springer, V. Chandrasekhal, Verlag Berlin 2005; Electrochemistry for cleaner environment, XCD, Langmuir-Blogget films, New York 2006; Solid State Electrochemistry, P.G.Bruce, Warunki zaliczenia przedmiotu:E/Z Egzamin z materiału wykładów i seminarium. Zaliczenie na podstawie sprawozdań i testów dla laboratorium


Specjalność: Technologia organiczna Nazwa przedmiotu Lekka technologia organiczna Kod 37.2.7 TO


Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Prof. J. Biernat Przedmioty poprzedzające: Chemia nieorganiczna, organiczna i fizyczna, technologia organiczna, inżynieria i aparatura chemiczna

Wymagania wstępne: znajomość zasadniczych elementów przedmiotów poprzedzających

Założenia i cele przedmiotu: opanowanie umiejętności planowania syntez w oparciu o dostępne surowce, zapoznanie ze szczególnymi przepisami obowiązującymi w lekkiej syntezie Metody dydaktyczne: Wykład: w oparciu o materiały (folie, PowerPoint, materiały na stronie domowej Katedry) Seminarium: prezentacje przygotowane przez studentów wybranych technologii z naciskiem na zaprojektowanie Treści programowe: Przemysł farmaceutyczny, synteza sulfonamidów, leków typu peptydowego, synteza peptydów w fazie stałej - insulina, metronidazolu, hydrochlorotiazydu itd. Barbiturany. Inne grupy leków. Metody fermentacyjne i leki półsyntetyczne: penicylina, inne antybiotyki, optycznie czynne aminokwasy. Wymagania stawiane produktom farmaceutycznym – farmakopee (czystość, struktura krystaliczna, struktura zanieczyszczeń, walidacja procesów przemysłowych i analitycznych. GMP. Raporty eksperckie. Struktura zakładów farmaceutycznych. Sporządzanie form leków. Nowoczesne formy, proleki, kompleksy z cyklodekstrynami. Kontrolowane uwalnianie leków. Problemy równoważności różnych form leków. Preparaty galenowe. Syntetyczne i półsyntetyczne środki zapachowe, słodzące. Technologia dodatków do żywności. Materiały wysokoenergetyczne, paliwa rakietowe. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Houben & Weil, Tom aminokwasowo-peptydowy Jerzmanowska: Technologia środków farmaceutycznych, literatura oryginalna Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: egzamin Seminarium: zaliczenie na podstawie prezentacji i udziału w dyskusjach.


Specjalność: Technologia Organiczna Nazwa przedmiotu Petrochemia Kod 37.3.7 TO

Semestr VII Godziny 2 1 Punkty ECTS 3 w l Sposób zaliczenia E

Katedra Technologii Chemicznej Odpowiedzialny (a) Dr Anna Skwierawska Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna i technologia chemiczna

Wymagania wstępne: znajomość podstaw chemii organicznej i Technologii.

Założenia i cele przedmiotu: przegląd głównych procesów petrochemicznych.

Metody dydaktyczne: Wykład: w oparciu o materiały (folie, PowerPoint, materiały na stronie domowej Katedry) Treści programowe: Krótka charakterystyka destrukcyjnych procesów przerobu ropy naftowej. Otrzymywanie etylenu. Technologie otrzymywania polietylenów (LDPE, LLDPE, HDPE). Produkcja dichloroetanu, dibromoetanu, chlorohydryny etylenowej, diamioetanu. Produkcja chlorku winylu, etylobenzenu i styrenu. Produkcja octanu winylu, etanolu i tlenku etylenu. Otrzymywanie propylenu i polipropylenu. Produkcja kumenu, acetonu i fenolu. Produkcja oxo alkoholi. Produkcja kwasu akrylowego i jego pochodnych. Produkcja chlorohydryn, gliceryny, akroleiny. Technologie oparte na pochodnych butanu. Produkcja żywic, gumy kwasu octowego, bezwodnika maleinowego, hekametylenodiaminy, kwasu adypinowego, eteru tert-butylometylewego, Technologie oparte na pentanach (pentanu-1, piperydyny, cyklopentadienu i dicyklopentadienu. Otrzymywanie związków aromatycznych. Technologie oparte na benzenie (produkcja cykloheksanu, cykloheksanolu, cykloheksanolu, alkilobenzenów, polimerów). Technologie wykorzystujące toluen i ksyleny, jako substraty (hydrodealkilowanie, dysproporcjonowanie, reakcje utleniania). Wykaz literatury podstawowej: “Industrial Organic Chemicals’ Wittcoff H. A., Reuben B.G., Plotkin J. S., Wydawnictwo Wiley-Interscience, 2004 „Technologia Podstawowych Syntez Organicznych” E. Grzywa, J. Molenda, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, W-wa, 2000. Materiały oryginalne Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład: egzamin



Nazwa przedmiotu Polimery w ochronie środowiska Kod 37.6.7 TO Semestr 7 Godziny 1 2 Punkty ECTS 3

w c l p s Sposób zaliczenia Z

Katedra Technologii Polimerów Odpowiedzialny (a) Dr hab. inż. Helena Janik Przedmioty poprzedzające: Chemia organiczna, Wstęp do technologii polimerów

Wymagania wstępne: Znajomość podstaw chemii organicznej i chemii fizycznej

Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z nowoczesnymi grupami polimerów i technologią otrzymywania określonych produktów polimerowych, mających zastosowanie w określonych dziedzinach (woda, powietrze gleba, zdrowie, konstrukcje) ochrony i oczyszczania środowiska. Wiedza ta ma posłużyć do:

- Zdobycia podstaw do krytycznego spojrzenia na obecne i nowoczesne metody stosowane w ochronie środowiska z uwzględnieniem polimerów

- Umiejętności w podejmowaniu dyskusji „za i przeciw” stosowania i użytkowania określonych wyrobów pochodzących z różnych grup materiałowych

- Poznanie trendów rozwoju nowych materiałów polimerowych do ochrony lub oczyszczania środowiska Metody dydaktyczne:

- Wykłady i konsultacje - samodzielne wykonywanie zadań z poznaniem prostych przykładów zastosowania polimerów w

ochronie i oczyszczaniu środowiska (laboratorium) - analiza patentów i projektów unijnych zrealizowanych oraz grupowe przygotowanie zarysu projektu

wg wymagań formularza konkretnego wniosku i jego prezentacja ustna (ppt) - przygotowanie samodzielnie plakatu naukowego i przygotowanie prasówek (krótkie notatki z bieżącej

literatury) - wizyty środowiskowe (np. Muzeum Morskie, SANEPiD i inne)

Treści programowe: Polimery wokół nas (ich chemia, klasyfikacja). Polimery w oczyszczaniu wody i ścieków (polielektrolity, koagulanty-usuwanie twardości wody, odsalanie, dejonizacja, odzysk metali itp.), powietrza (technologie otrzymywania mikro i nanomembran, filtrów polimerowych), ochronie gleby (geomembrany, geowłókniny, hydrożele—ochrona roślin, uszczelnianie składowisk odpadów, regulacja powietrzno-wodna w agrotechnice). Ochrona zdrowia z polimerami (np. sztuczna nerka, sztuczne serce, kontrolowane uwalnianie leków, nowoczesne opatrunki). Rola, rodzaje i mechanizmy degradacji, biodegradacji i stabilizacji polimerów w ochronie środowiska (nowoczesne opakowania polimerowe, bezpieczniejsze rurociągi przesyłu gazów i cieczy). Sposoby zmniejszania palności polimerów (klasyfikacja palności materiałów, sposoby pomiaru wydzielania dymów, szybkości rozprzestrzeniania się ognia). Polimerowe izolacje cieplne i akustyczne. Polimery w walce z korozją i w konserwacji zabytków. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:

1. Florjańczyk Z., Penczek: Chemia polimerów, t.I, roz. 4,6,7,9, t. II, roz. 4,5, t. II, roz. 3-6, 9-13, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, W-wa 1995

2. Hyla I; Tworzywa sztuczne, PWN, W-wa 1982 3. Żuchowska I.: Polimery konstrukcyjne, WNT, W-wa 1995, 2000 4. Allen A., Edge B.: Polymers in conservation. Royal Society of Chemists, Cambridge 2992 5. Czasopisma: Polimery, Opakowania, Przemysł chemiczny 6. Materiały dydaktyczne dla studentów na stronie Katedry: www. urethan.chem.pg.gda.pl

Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykład-egzamin pisemny Laboratorium-zaliczenie (na podstawie wejściówek oraz sprawozdań) Seminarium-zaliczenie(na podstawie oceny jakości opracowanych zadań-projektu, prasówki, prezentacji ustnej)

Documents

WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Kierunek ... · Warunki zaliczenia przedmiotu: Wykad – egzamin pisemny. ł Ćwiczenia laboratoryjne – na podstawie sprawdzianu pisemnego