Upload
vuongtuong
View
231
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
2017-10-06
1
Wybrane psychologiczne aspekty budowania poprawnej
komunikacji z pacjentem
Sztuka prowadzenia bezpiecznych i skutecznych rozmów z pacjentem
Ewa Woytoń
Plan wykładu• Sztuka aktywnego słuchania
• Precyzowanie tematu rozmowy
• Informacje zwrotne
• Kompetentne zadawanie pytań
• Empatia
• Komunikacja werbalna i niewerbalna
• Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
• Uprzedzanie o swoich intencjach
• Podsumowanie
2017-10-06
2
Sztuka aktywnego słuchania
• Utrzymanie kontaktu wzrokowego
• Przejawianie zainteresowania tym, co mówi rozmówca
• Zachęcanie do rozmowy
• Zadawanie dodatkowych pytań
• Parafrazowanie
• Powstrzymywanie się od komentowania, udzielania rad
• Wyrażanie tolerancji, cierpliwość
• Umiejętne porządkowanie rozmowy
Precyzowanie tematu rozmowy…
To szczególna umiejętność...
• Rozumiem, że wszystkie te problemy są dla Pani/a ważne, ale,,,
• Proszę wskazać co dla Pani/a jest ważne, przeciwnym razie czas nam minie i….
• Która z wymienionych spraw jest dla Pani/a najważniejsza
• Przepraszam, że przerywam, ale jeżeli Pani/Pan pozwoli to chciałbym skupić
się na…
2017-10-06
3
Informacje zwrotne…
• Powinny być jasne, konkretne, empatyczne i nienacechowane
uprzedzeniami wobec rozmówcy
• Informacja zwrotna powinna być podana w sposób przemyślany i
zamierzony
• Rozumiem, że rozmowa jest na ten temat nie jest łatwa, ale odnoszę wrażenie,
że nie mówi pan/i wszystkiego i nie będę mógł skutecznie Pan/i pomóc
Informacje zwrotne…
• Zamiast – jest pan nieodpowiedzialny…..Moim zdaniem niestosowanie się
do….. może mieć negatywne skutki
• Chciałbym, żeby znał pan moje zdanie na ten temat, ponieważ jest to ważne
dla całego procesu leczenia
• Ma pan prawo wyboru, proszę jednak zwrócić uwagę na…..
• Powinna pani warto zamienić na byłoby dobrze, gdyby pan/i
2017-10-06
4
Informacje zwrotne….
• Kategoryczne zwracanie się do rozmówcy…nie może pan tego bagatelizować
warto powiedzieć …. Z mojego doświadczenia wynika, że lepiej nie
bagatelizować tych objawów, dlatego proponuję …
• Przeformułowanie zdań z nakazujących, oceniających, pouczających na zdania pozostawiające rozmówcy możliwość podjęcia decyzji
• Rozumiem…., staram się Panią zrozumieć…
Kompetentne zadawanie pytań
• Pytania otwarte jak, gdzie, kiedy Co pani myśli na ten temat?
• pytania ukierunkowane na konkretne zagadnienie kiedy nasilają się objawy?
• Pytania zamknięte, gdy potrzebna jest kontrola i dyrektywność w rozmowie ze względu na pacjenta czy dobrze się pan czuje? , czy teraz boli ?
• pytania o fakty i o interpretację na co chorował pan w dzieciństwie?, jak
ocenia pan/i swoje zdrowie?
• Pytania naprowadzające – sugerujące odpowiedź pojawia się ból i wówczas
odczuwa pani drętwienie?
2017-10-06
5
Kompetentne zadawanie pytań
• Pytania rozładowujące napięcie - proszę powiedzieć, jak pani to rozumie?..
Co pani na ten temat myśli?.. Mam nadzieję, że zgodzi się pani ze mną?...
• pytania świadczące o skupieniu uwagi na rozmówcy… na początku naszego
spotkania powiedziała pani…, wspomniała pani o swoich wątpliwościach,
może powrócimy do tego…
• Pytania poprawiające atmosferę - staram się zrozumieć jak jest to dla pani
trudne…., proszę powiedzieć, jak mogę pomóc?......
Empatia
• Empatia pozwala zrozumieć perspektywę myślenia rozmówcy i odnieść się do jego przeżyć
• Empatia wyklucza etykietowanie człowieka na podstawie odmiennego sposobu myślenia, wartościowania, okazywania swoich myśli i emocji
• Rozumiem, że oczekuje pani ode mnie jeszcze większego zaangażowania w
leczenie męża, chciałbym jednak przedstawić możliwości, może wówczas
znajdziemy porozumienie….
• Staram się zrozumieć , jak bardzo jest to dla pani trudne….
• Z pani wypowiedzi wnioskuję, że obawia się pani zabiegu, wyjaśnię pani co
będziemy robić, może to pozwoli pani trochę się uspokoić….
2017-10-06
6
Komunikacja werbalna i niewerbalna
Komunikacja niewerbalna to wymiana informacji między ludźmi, która nie ma postaci kodu i najczęściej nie jest zamierzona.
• Komunikacja niewerbalna indywidualna – mowa ciała, mimika, gesty, wokalizacja, reakcje wegetatywne, styl ubioru
• Komunikacja niewerbalna interakcyjna – kontakt wzrokowy, przestrzeń personalna, dotyk
Najbardziej typowe reakcje na diagnozę
• Szok
• Niepokój
• Dezorganizacja
• Lęk
• Zablokowanie dopływu informacji
• Zaprzeczenie, wyrażające się lekceważeniem zagrożenia
• Stoicki spokój – należy nauczyć się „z tym” żyć
• Poczucie bezradności i beznadziejności
• Nadmierny optymizm, pragnienie uczestnictwa w leczeniu
2017-10-06
7
Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
• Informacje o chorobie należy stopniować, stosując przerwy i upewniając się, czy pacjent rozumie wypowiedziane przez lekarza kwestie.
Im poważniejsza diagnoza, tym większe prawdopodobieństwo reakcji obronnych
i wybiórczego przetwarzania informacji
Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
• Przy przekazywaniu diagnozy należy wziąć pod uwagę płeć pacjenta. Kobiety komunikują się w sposób otwarty- bardziej emocjonalny, natomiast wielu mężczyzn przyjmuje postawę bierną czasami agresywną
• Przed przekazaniem trudnej wiadomości należy podsumować aktualną sytuację pacjenta i przygotować go na niepomyślną wiadomość:
Jak pani wie , czekaliśmy na wynik badania. Wynik już jest, ale niestety nie mam
dla pani dobrych informacji . Otóż……
2017-10-06
8
Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
Informację o diagnozie należy dostosować do możliwości psychicznych i intelektualnych oraz emocjonalnych pacjenta i upewnić się ,czy przekazywane treści są dla pacjenta zrozumiałe
W sytuacji silnej reakcji emocjonalnej należy przekazać pacjentowi tyle
informacji, ile w danym momencie jest w stanie przyjąć.
Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
• Należy utrzymywać kontakt wzrokowy i zwracać uwagę na komunikaty niewerbalne
• Przechodząc od ogólnego obrazu choroby do szczegółowych informacji, należy upewnić się czy i ile pacjent chce wiedzieć.
• Przekazując diagnozę warto zwrócić uwagę na rolę wsparcia osób bliskich i w razie potrzeby poprosić o ich obecność.
2017-10-06
9
Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
• Diagnoza powinna zawierać informacje dotyczące możliwości leczenia
• Informacje na temat rokowań należy przedstawić w sposób dla pacjenta zrozumiały
• W sposób zamierzony należy pacjentowi uświadomić jego aktywną rolę w procesie leczenia
Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
• Przedstawiając pacjentowi etiologię choroby, należy wziąć pod uwagę wiedzę pacjenta na temat choroby, wcześniejsze doświadczenia np. podobna choroba w rodzinie.
Brak rzetelnej wiedzy może prowadzić do wyolbrzymiania lub bagatelizowania dolegliwości.
2017-10-06
10
Wskazówki dotyczące przekazywania informacji o chorobie
• Po przedstawieniu diagnozy należy zachęcać pacjenta do zadawania pytań.
W sytuacji wielu pytań lekarz powinien uporządkować rozmowę.
Ważne jest dzielenie procesu leczenia na przejrzyste bloki tematyczne, dzięki, którym pacjent może odzyskać realny wpływ na swoją rzeczywistość.
Uprzedzanie o swoich intencjach
Nie chcę być niegrzeczny i panu przerywać, ale…..
Nie chcę być źle zrozumiany, ale odnoszę wrażenie, że tracimy problem z oczu…
Poruszam ten problem ponieważ…
Nie mam prawa, ani potrzeby pana pouczać, ale…
Przepraszam, że przerywam, ale odnoszę wrażenie, że się nie rozumiemy…
Proszę, tego co mówię nie odebrać jako zarzutu, po prostu zależy mi na…
2017-10-06
11
Wpływ poprawnej komunikacji na relacje między lekarzem a pacjentem
• Uzyskanie od pacjenta wiarygodnego opisu objawów
• Nawiązanie współpracy z pacjentem przy wyborze metod leczenia
• Zmniejszenie poczucia bezradności u pacjentów
• Przyjęcie współodpowiedzialności pacjenta za leczenie
• Wzbudzenie pozytywnych emocji
• Ochrona przed wypaleniem zawodowym wśród personelu medycznego
Protokół SPIKES
• S setting - stosowne otoczenie. Proszę usiąść. Czy chciałby pan, aby ktoś
towarzyszył panu podczas rozmowy
• P perception – poznanie stanu wiedzy chorego. Co sądzi pan o swoim stanie zdrowia?
• I invitation - zaproszenie do rozmowy. Czy potrzebuje pan bardziej szczegółowych informacji? Czy przedstawić panu szczegółowe wyniki badań?
• K knowledge – przekazanie informacji . Niestety wyniki pana badań nie są najlepsze. Czy wyraziłem się w sposób zrozumiały? Czy chce pan, abym coś powtórzyła?
• E emotions and empathy – emocje i empatia. Co najbardziej pana martwi? Żałuję, że nie mam dla pana lepszych informacji.
• S strategy and summary - plan działania i podsumowanie . Umówiłem pana z chemioteraputą…., radioterapeutą.
2017-10-06
12
Świadomość różnic odbioru
Lekarz informuje o:
• Celu leczenia
• Przebiegu leczenia
• Działaniach niepożądanych
• Długotrwałych skutkach
• Badaniach kontrolnych
• Zasadach postępowania
Pacjent odbiera :
• Jak to się mogło stać?
• Czy muszę teraz umrzeć?
• Czy do tej pory byłem źle leczony
• Co się stanie z moją żoną i dziećmi
• Czy nie stracę pracy?
• Co będzie dalej
• Jakie będą skutki ?
2017-10-06
13
zakończenie
Kanony komunikacji z pacjentem ( Roberta L. Messner)
1. Słuchaj i wysłuchaj mnie
2. Zapytaj mnie, co myślę na dany temat
3. Zauważ moje obawy
4. Nie traktuj mnie przez pryzmat choroby – traktuj mnie jak osobę
5. Mów do mnie, a nie przy mnie
6. Zachowaj dyskrecję
7. Nie każ mi czekać
8. Nie mów mi co mam robić, zanim nie powiesz , jak mam to zrobić
9. Informuj mnie
10.Daj mi poczuć twoją troskę o mnie
2017-10-06
14
dziękuję za uwagę
2017-10-06
1
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
Ewa Woytoń
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Choroba nowotworowa wnosi w życie chorego i jego rodziny:
� w przeżyciu indywidualnym – stres jako wyzwanie lub zagrożenie
� W doświadczeniu rodziny jako całości – konieczność przystosowania się do nowej sytuacji ( opieka, pielęgnacja, funkcjonowanie zdrowych członków rodziny.
� W kontekście społecznym zmiany ekonomiczne, socjalne, w pełnionych rolach
� Zmierzanie się z cierpieniem i z własną bezradnością
� Nowe ujawnione lub nie – emocje (lęki, fobie, depresje, myśli rezygnacyjne)
2017-10-06
2
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� W ramach przystosowania do warunków leczenia rodzina buduje nową strukturę, w której:
� Kto inny staje się osobą kierującą życiem rodzinnym (np. babcia zarządzająca „dwie królowe w jednym ulu”
� Kto inny staje się „centrum emocjonalnym w rodzinie”
� Co innego motywuje poszczególnych członków do działania
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
�Pacjent wyleczony to kto???
� „osoba, która przetrwała” . Przetrwanie to akt dalszego życia - Mullan
� Osoba w remisji
� Osoba, która zakończyła terapię
� Zwycięzca
� Weteran
2017-10-06
3
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Mullan – model przetrwania
� 1. stadium ostre – diagnoza oraz początkowy okres leczenia
� 2. stadium zawieszenia między niebem a piekłem. Kończy się terapia lub następuje przejście do terapii podtrzymującej. Jeśli jest brak dowodów choroby mówi się o remisji.
� 3. stadium stałe. Stopniowy „proces przechodzenia od przetrwania do rozkwitnięcia”. Stadium wyleczenia lub utrzymującej się remisji.
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Trudno być wyleczonym bo:
� Pojawia się rozczarowanie opóźnionymi skutkami choroby
� Pojawiają się nieprzewidywane w trakcie leczenia trudności np. z ubezpieczeniem, ze znalezieniem pracy, z codziennym funkcjonowaniem
� Nie spełniają się przewidywania dotyczące ulgi po zakończeniu leczenia
� Przekonanie, że najważniejsze jest wyzdrowienie czyli „gloryfikacja wyzdrowienia” może utrudniać zajmowanie się bieżącymi problemami
� Bliscy przypominają im, jak duże mają szczęście, że żyją, a lekarze postrzegają ich jako niewdzięcznych, neurotycznych, gdy zgłaszają niezadowolenie i domagają się troski.
2017-10-06
4
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Bariery psychologiczne:
� Niepewność przyszłości wynikająca z:
� strachu przed śmiercią, obaw przed choroby
� Poczucia nieprzydatności życiowej
� Depresji
� Poczucia bycia „zniszczonym dobrem” ( bez względu na to, czy są oznaki oszpecenia, amputacji, czy nie)
� Obsesji związanych z samobadaniem
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Bariery psychologiczne:
� Zmniejszone zaufanie do własnego ciała, trudności z obrazem własnego ciała np. w postaci dysfunkcji seksualnych
� Potrzeba wsparcia emocjonalnego
� Nadopiekuńczość rodziny i znajomych aż do granic „ ubezwłasnowolnienia emocjonalnego”
� Trudności w rozmawianiu o chorobie, leczeniu i przyszłości
2017-10-06
5
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Bariery społeczne:
� Zmiany społeczne w rodzinie związane często ze zmianą statusu ekonomicznego
� Izolacja fizyczna, psychologiczna i środowiskowa wynikająca z ograniczeń pochorobowych
� Stygmat przebytej choroby
� Roszada w funkcjonowaniu w rolach społecznych, towarzyskich
� Kłopoty ze znalezieniem pracy odpowiadającej kwalifikacjom i możliwościom po chorobie.
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Pacjent wyleczony:
� Rzadko zapomina o doświadczeniach związanych z chorobą i leczeniem
� Często przeżywa strach, a nawet panikę, gdy odkrywa jakieś podejrzane oznaki lub , gdy czeka na badanie kontrolne ( syndrom miecza Damoklesa)
� Doświadcza trudności w odbudowywaniu zaufania
� Doznaje szoku, rozczarowania z powodu przewlekłych późnych skutków choroby np. zespól zmęczenia po leczeniu
2017-10-06
6
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Problemy ozdrowieńców:
� Przewaga problemów zdrowotnych nad samopoczuciem psychicznym
� W sferze socjalnej najczęstszym kłopotem jest uzyskanie zatrudnienia
� Trudności w znalezieniu życiowego partnera
� Lęk o własne możliwości rozrodcze
� Problemy w nawiązywaniu, utrzymaniu dobrych relacji ( znajomi, rodzina), szczególnie dotyczy to osób niepełnosprawnych
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Problemy ozdrowieńców:
� Brak umiejętności lub możliwości dzielenia się z bliskimi przeżyciami dotyczącymi choroby
� Problemy w komunikacji społecznej
� Trudności z przystosowaniem do wymagań życiowych ( bardziej z powodu leczenia aniżeli choroby)
� Mniejsze zadowolenie z życia
� Mimo pełnoletniości mieszkanie z rodzicami ( częściej mężczyźni)
2017-10-06
7
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Jednak wiele osób…
� Dostosowuje się do życia z ograniczeniami wynikającymi z leczenia
� Przeorganizowuje priorytety
� Buduje nowe podejście do życia
� Odnajduje satysfakcję z życia,
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Po zakończeniu leczenia rodzina jest wyczerpana z powodu:
� Nieustannego lęku przed nawrotem choroby
� Zmian egzystencjalnych
� Wymagań chorego, którym rodzina nie może sprostać
� Koncentracji na chorym i leczeniu
2017-10-06
8
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Jak pomóc???
� Rodzinę warto wesprzeć w :
� Zmianach w funkcjonowaniu społecznym
� Określaniu na nowo celów i wartości dla całej rodziny
� Zmianach w strukturze rodziny „po przejściach” np. poświęcenie większej uwagi dzieciom, które były pozostawione same sobie w trakcie leczenia dorosłego członka rodziny
� Tworzeniu nowych sposobów komunikacji ( weryfikacja postaw wobec rozmawiania, mówienia prawdy, ujawniania uczuć)
� Znajdowaniu czasu dla siebieWspólnie!!!!
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Gdy nadzieja się chwieje…
Odzyskiwanie nadziei poprzez:
� Inwentaryzację sił i słabości
� Odwołanie się do wcześniejszych sytuacji ( zasoby)
� „odkurzanie” zapomnianych, zaniedbanych kompetencji
� Odwoływanie się do walorów osobistych
� Zachęcanie do współpracy z innymi
� Odwoływanie się do więzi rodzinnych
� „ Pożyczanie nadziei”
2017-10-06
9
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Strategie realizowane dla podniesienia nadziei:
� Pozostawanie zajętym
� Modlitwa
� Poszukiwanie religii
� Myślenie o innych sprawach niż choroba
� Rozmawianie z innymi
� Czytanie
� Wyrażanie emocji
Problemy psychologiczne chorego wyleczonego i jego rodziny
� Wpływ pracowników służby zdrowia na poziom nadziei:
� Obecność
� Udzielanie informacji i odpowiadanie na pytania ( w sposób szczery i pełen szacunku)
� Prezentowanie zachowań opiekuńczych
� Poświęcanie czasu na rozmowę
� Bycie pomocnym
2017-10-06
10
Dziękuję za uwagę
2017-10-06
1
Wypalenie zawodowe
Ewa Woytoń
Czynniki wpływające na zmęczenie pomaganiem
• Nadmierne współczucie
• Podejmowanie zobowiązań „nieprzemyślanych”
• Cierpienie za pacjenta
• Wyręczanie pacjenta
• Poczucie posłannictwa
2017-10-06
2
„Zespół stresu opiekuna” CSS
CSS Caregiwer Stress Syndrome – to stan fizycznego, psychicznego, emocjonalnego wyczerpania, który pojawia się u osób sprawujących długotrwałą opiekę nad kimś, kto nie może samodzielnie funkcjonować,
„Zespół stresu opiekuna” CSS
Objawy CSS
• Fizyczne – dolegliwości bólowe, zmęczenie
• Psychosomatyczne – nadciśnienie, podwyższony poziom cukru, cholesterolu, problemy ze snem, brak apetytu
• Psychospołeczne – zaprzeczenie choroby, poczucie winy: nie radzę sobie, za mało z siebie daję, uczucie pustki, osamotnienia, wycofanie społeczne
2017-10-06
3
„Zespół stresu opiekuna” CSS
• „Maska pomagacza” – pod, którą ukrywa się własne słabości, obawy, problemy i wytwarza się obraz osoby zawsze zrównoważonej i odpowiedzialnej.
• Wielu „pomagaczy” przyznaje, że myśli o problemach związanych z pacjentami po zakończeniu pracy. Na nowo przeżywa porażki terapeutyczne, rozważa inne warianty pomagania, podporządkowuje swoją prywatność pomaganiu.
Zespół przewlekłego zmęczenia CFS
• CFS jednostka chorobowa o nieustalonej etiopatogenezie i leczeniu
• Według WHO to choroba z osłabienia i zmęczenia
• Narażeni na CFS są pracownicy ochrony zdrowia, osoby zajmujące się zawodowo pomaganiem, wolontariusze.
2017-10-06
4
Zespół przewlekłego zmęczenia CFS
• Rozpoznanie CFS:
• Zauważalne dokuczliwe zmęczenie trwające ponad pół roku,
• Uczucie zmęczenia stałe lub nawracające fazowo oraz występowanie czterech lub więcej z poniższych objawów
�Osłabienie pamięci i zaburzenia koncentracji
�Bóle gardła
�Tkliwe węzły chłonne szyjne i pachowe
�Bóle mięśniowe
�Bóle stawowe
�Sen niedający wypoczynku
�Znużenie i uczucie przeciążenia
�Dodatkowo: kołatanie serca, zespół jelita drażliwego
Dylematy w pracy pielęgniarek
• Specyfika pracy ( oddziału szpitalnego)
• Ciągły kontakt z cierpieniem i śmiercią
• Poczucie bezradności w trakcie udzielania pomocy
• Niemożność sprostania oczekiwaniom pacjentów i ich rodzin
• Poczucie odpowiedzialności za chorego
• Odpowiedzialność za zbyt dużą liczbę chorych
• Konieczność zachowania stałej czujności
• Zhierarchizowany układ zawodowy
• Presja społeczna
2017-10-06
5
Wypalenie zawodowe
Do wypalenia zawodowego predystynują:
• Zbyt bliskie emocjonalne związanie z chorym
• Wzięcie odpowiedzialności za zbyt dużą liczbę chorych
• Silna potrzeba ochraniania innych
• Zła organizacja pracy
• Obciążanie rodziny problemami w pracy
• Poczucie winy za przekładanie własnych planów i obowiązków rodzinnych ze względu na chorych
• Poczucie winy za niewypełnienie dokumentacji
• Poczucie, że w zreformowanym systemie nie ma czasu dla pacjenta
Zespół wypalenia zawodowego
Objawy fizjologiczne:
• Uporczywe niedomagania – nadmierna absencja w pracy
• Bóle uniemożliwiające sprawne wykonywanie czynności
• Utrata apetytu lub nagłe jego polepszenie
• Senność – trudności z zaśnięciem w domu, patologiczna senność w pracy
• Krańcowe zmęczenie – dzień wolny lub urlop nie przynosi odpoczynku
2017-10-06
6
Zespół wypalenia zawodowego
Objawy społeczne
• Powtarzające się stany irytacji wywołujące napięcie między członkami zespołu terapeutycznego, co utrudnia lub uniemożliwia pracę zespołową
• Niepewność w kontaktach z ludźmi- unikanie kontaktów koleżeńskich, nieuzasadniona agresja, uleganie nieuzasadnionym roszczeniom chorych i ich rodzin
• Nieuzasadniony żal do innych – doszukiwanie się nieprzyjaznych działań tam, gdzie ich nie ma, działania odwetowe, pretensje do pacjentów i ich rodzin o to, że chorują
• Oddalanie się od bliskich – szukanie przypadkowych znajomości
Zespół wypalenia zawodowego
Objawy intelektualne
• Zaburzenia w logicznym myśleniu – popełnianie „ szkolnych błędów”, niemożność zebrania myśli, kierowanie się impulsem w sytuacjach wymagających głębokiego namysłu
• Zakłócenia w przyjmowaniu i przekazywaniu informacji - niedostrzeganiu typowych i jednoznacznych objawów chorób, zapominanie o podstawowych informacjach umożliwiających poprawne postępowanie, niewypełnianie poleceń przełożonych
• Błędy w mówieniu i pisaniu
2017-10-06
7
Zespół wypalenia zawodowego
Objawy psychoemocjonalne
• Znudzenie- niemożność zainteresowania się czymkolwiek
• Uzależnienia
• Nadmierne wydatki
• Lekceważenie terminów wykonania zadań – zwlekanie do ostatniej chwili
• Nieodpowiedzialność i ryzykanctwo
• Koszmary senne
• Permanentne rozdrażnienie i zniecierpliwienie
Zespół wypalenia zawodowego
Objawy duchowe
• Utrata wiary w fundamentalne zasady i wartości
• Brak zainteresowania innymi ludźmi
• Bardzo powierzchowne kontakty społeczne
• Poczucie martwoty wewnętrznej
2017-10-06
8
Zespół wypalenia zawodowego
Możliwości radzenia sobie ze stresem
• Świadomość zagrożenia zmęczeniem i wypaleniem zawodowym
• Wiedza o zjawiskach towarzyszących udzielaniu pomocy czyli: co może dziać się z człowiekiem, który pomaga innym?
• Świadomość swoich braków i akceptacja własnych ograniczeń
• Właściwa ocena własnej wydolności psychofizycznej
• Umiejętność wyrażania swoich uczuć i dzielenia się obciążającymi przeżyciami
Zespół wypalenia zawodowego
Możliwości radzenia sobie ze stresem
• Posiadanie grupy odniesienia, którą stanowią koledzy z pracy lub inne osoby, które spotykają się z podobnymi problemami
• Umiejętność wyznaczania realistycznych celów pracy oraz granic własnej odpowiedzialności za pacjenta
• „mądry egoizm” zachowanie równowagi między życiem osobistym a zawodowym. Mam prywatne życie i mam prawo je chronić
• Rozwijanie zainteresowań i aktywności pozwalających utrzymać optymizm i go wzmacniać
• Dbałość o rekreację i dobrą organizację czasu wolnego
• Umiejętność dostrzegania pozytywnych wartości własnej pracy
2017-10-06
9
Zespół wypalenia zawodowego
Możliwości radzenia sobie ze stresem
• Wypracowanie pozytywnych strategii obronnych:
�Podnoszenie kwalifikacji
�Zachowanie granic pomagania
�„mądra empatia”
�Określenie obszarów wpływu
�Ustalenie hierarchii wartości
• Dbałość o jakość snu
• Stworzenie „azylu”, do którego nie przenosi się żadnych problemów związanych z pracą zawodową
dziękuję
2017-10-06
1
Ocena i postępowanie z
raną nowotworową
Ewa Woytoń
Ocena i postępowanie z raną nowotworową
Rana nowotworowa – zmiana rozrostowa lub ubytkowa w obrębie skóry.
Komórki nowotworowe mogą przedostawać się do krwi i limfy oraz migrować
w odległe części organizmu. Zamykanie drobnych naczyń mikrokrążenia
prowadzi skórnego prowadzi do zaburzenia ukrwienia skóry, zaczerwienienia,
obrzęku, ubytku naskórka, martwicy i powstania kraterowatej przewlekłej
rany.
2017-10-06
2
Klasyfikacja MCW Malignant CutaneousWound
stopień Uszkodzenie tkanek
I Rana zamknięta/skóra nieuszkodzona
I N Rana zamknięta/ powierzchownie otwarta/twarda włóknista
II Rana otwarta/ zajęcie skóry i naskórka
III Rana otwarta/ zajęcie skóry na całej grubości, utrata tkanki podskórnej
IV Rana otwarta/ inwazja w głębokie struktury anatomiczne
Ocena rany nowotworowej
lokalizacja rany uzasadnienie
Czy upośledzona jest ruchomość w obrębie stawu?
Rozważyć skierowanie na terapię zajęciową celem ułatwienia wykonywania czynności dnia codziennego
Czy zmianę można zasłonić? Lokalizacja ma wpływ na wybór i możliwość mocowania opatrunku
Czy zmiana zlokalizowana jest w pobliżu skóry pomarszczonej lub płaskiej
Możliwość zastosowania taśm lub filmów, alginianów, hydrowłókien
2017-10-06
3
Ocena rany nowotworowejWygląd rany uzasadnienie
Rozmiar: długość, szerokość, głębokość, podłoże, narażenie struktur głębokość
Wpływa na wybór opatrunku, dostarcza informacji na temat pogorszenia lub odpowiedzi na leczenie paliatywne
Procent tkanki kruchej i martwiczej Konieczność czyszczenia i usuwania tkanki martwej
Kruchość tkanki i krwawienie Konieczność stosowania opatrunku, który nie przylega do rany lub inny sposób kontrolowania krwawienia
Obecność nieprzyjemnego zapachu Konieczność stosowania strategii zapobiegających nieprzyjemnemu zapachowi
Ilość wysięku Wpływa na wybór opatrunku
Kolonizacja rany lub infekcja Potrzeba pielęgnacji miejscowej/ ogólnoustrojowej
Obecność przetoki Wpływa na wybór opatrunku
Ocena rany nowotworowej
Otaczająca skóra uzasadnienie
rumieniowata Zakażenie lub rozrost guza
Delikatna lub odsłonięta Wpływa na rodzaj i mocowanie opatrunku, unikać przylepców, stosować alternatywne mocowanie np. siatki
Guzkowata Rozrost guza/ przerzuty
Zmacerowana Konieczność kontroli nad wysiękiem,
Popromienne uszkodzenie skóry Potrzeba leczenia powierzchniowego, wpływa na wybór opatrunku ( podobnie jak w przypadku delikatnej skóry
2017-10-06
4
Ocena rany nowotworowej
objawy uzasadnienie
Głęboki ból: kłucie, ból ciągły Konieczność stosowania leków przeciwbólowych ogólnoustrojowych
Ból powierzchniowy: pieczenie, kłucie lub ból tylko przy zmianie opatrunków
Konieczność stosowania leków doraźnie lub powierzchniowo
Świąd Może wymagać stosowania ogólnoustrojowego podawania leków przeciwświądowych
Ocena rany nowotworowejRyzyko komplikacji uzasadnienie
Zmiana jest w pobliżu głównego naczynia krwionośnego: ryzyko krwotoku
Potrzeba edukowania chorego i rodziny dot. paliatywnego postępowania w ostrym krwotoku, zastosować gąbkę fibrynolityczną, lokalny ucisk, zapewnić pacjentowi wygodę, ewent. zastosować leki uspokajające np. midazolam
Zmiana jest blisko głównych naczyń krwionośnych: ryzyko ucisku/ zatkania
Potrzeba edukowania chorego i rodziny dot. paliatywnego postępowania w przypadku obturacji dróg oddechowych, podać opioidy ( morfinę) i leki uspokajające.Wysokie ułożenie, opanowana postawaKontakt z lekarzem prowadzącym/ wezwanie zespołu PR
Zmiana w pobliżu dróg oddechowych: ryzyko zatkania
Postępowanie jak wyżej.
2017-10-06
5
Problemy kliniczne/ zdrowotne w opiece nad
pacjentem z raną nowotworową
• Nieprzyjemny zapach ( odór, fetor)
• Nadmierny wysięk
• Krwawienie
• Ból
• Zaburzenia psychospołeczne
Skala nasilenia odoru
Poziom odoru kryteria
silny Odór odczuwalny przy otwartym pomieszczeniu/ wejściu do pomieszczenia (2-3 metry od pacjenta) przy nienaruszonym opatrunku
umiarkowany Odór odczuwalny przy otwartym pomieszczeniu/ wejściu do pomieszczenia (2-3 metry od pacjenta) przy zdjętym opatrunku
nieznaczny Odór odczuwalny blisko pacjenta przy zdjętym opatrunku
brak Brak odoru blisko pacjenta przy zdjętym opatrunku
2017-10-06
6
Problemy kliniczne/ zdrowotne i metody ich rozwiazywania
problem metoda Podejmowane interwencje
Nieprzyjemny zapach
spowodowany martwicą i
wysiękiem
nekrektomia Delikatne usunięcie martwych tkanek metodą chirurgiczną lub
autolityczną
metronidazol żel, zmiana opatrunku 1- 3 razy dziennie
opatrunki
specjalistyczne
Gąbki poliuretanowe: Biatain Ag, Allevyn Ag, Aquacel Foam Ag
Hydrowłókna: Aquacel Ag
Granulaty: Jodosorb, Actisorb Ag, Wlivaktiv Ag
Alginiany: Suprasorb A, Kaltostat. Biatain Alginate Ag, Sorbalgon
Dichlorowodorek
octenidyny
Octenisept
Octenilin żel
Roztwór
ponadtlenków
Mikrodacyn płynel
ActiMaris płyn, ActiMaris żel
Chlorheksydyna Bactigras
Azotan srebra sól srebrowa sulfadiazyny Argosulfan
Aromaterapia?
Problemy kliniczne/ zdrowotne i metody ich
rozwiazywania
problem metoda Podejmowane interwencje
Krwawienie powierzchowne
Działanie fizykalne Zimno suche, ucisk
Gąbki fibrynolityczne Spongostan, Curaspon, Surgicel
Opatrunki specjalistyczne
Alginiany: Suprasorb A, Biatain Alginate Ag, Kaltostat, Sorbalgon
Leki stosowane miejscowo
Adrenalina 0,001- 0,1% ,Exacyl, azotan srebra 10% do miejscowego przyżegania
2017-10-06
7
Problemy kliniczne/ zdrowotne i metody ich
rozwiazywania
problem metoda Podejmowane interwencje
ból Działanie fizykalne Suche zimno, okłąd z lodu
lidokaina Żel lidokainowy
opioidy Żel z morfiną stosowany miejscowa lub opioidy stosowane ogólnie zgodnie z zasadami drabiny analgetycznej
podsumowanie
• Rana nowotworowa wpływa na wszystkie wymiary egzystencji chorego:
fizyczny, psychiczny, społeczny i duchowy
• Opieka nad chorym z raną nowotworową to również bardzo duży problem
dla osób ją świadczących. Osoby opiekujące się tą grupą chorych, odczuwają
często niepokój i czują się winne za brak skuteczności w leczeniu ran.
2017-10-06
8
Dziękuję za uwagę
2017-10-06
1
Kryteria doboru opatrunków
Ewa Woytoń
� patofizjologia odleżyn
� miejsca powstawania odleżyn
� badanie chorego
� fazy gojenia ran
� strategia TIME
� leczenie odleżyn – postępowanie miejscowe
� kryteria doboru opatrunku
2017-10-06
2
Powstanie rany odleżynowej jest przejawem:
� Miejscowych zaburzeń ukrwienia powodujących niedożywienie i niedotlenienie, a w konsekwencji zwolnienie metabolizmu i martwicę tkanek
� Ciśnienia krytycznego oddziałującego na mikrokrążenie skóry z powodu ucisku lub sił ścinających
� Zmniejszonej wytrzymałości i ograniczonej tolerancji tkanek na działanie zewnętrznych sił mechanicznych, która jest indywidualnie zmienna i zależy od wielu czynników endo- i egzogennych.
2017-10-06
3
� Ocena czynników opóźniających proces gojenia
� Objawy subiektywne:ból i inne
dolegliwości
� Sytuacja rodzinna, finansowa, społeczna
� Sytuacja społeczna
� Lokalizacja, liczba, wymiary ran, brzegi ran
� Charakterystyka dna rany, głębokość łożyska rany
� Występowanie jam i zachyłków
� Wydzielina , jej charakter, zapach
� Faza procesu gojenia
T• Tissue debridement-usuwanie tkanek martwych
I• Infection control- kontrola infekcji i zapalenia
M• Moisture balance- równowaga wilgoci
E• Epidermisation stimulation- pobudzenie
naskórowania
2017-10-06
4
� faza wysiękowa – oczyszczania
� faza proliferacji, ziarninowania – odbudowy
� faza naskórowania - naprawcza
� faza przebudowy - bliznowacenie
�autolityczna
�enzymatyczna
�chirurgiczna
�biologiczna
CEL:
Uzdrowienie łożyska rany,
Stymulacja proliferacji komórek
T
2017-10-06
5
Wykluczyć z leczenia ran przewlekłych
� roztwory alkoholi
� barwniki – fiolet gencjany
� wodę utlenioną
� rivanol
� maści
stop
I
� Podwyższona temperatura w okolicach rany
� Rozszerzający się rumień wokół rany
� Nasilenie bólu w okolicach rany
� Zmiana koloru ziarniny
� Zmiany dotyczące cech wysięku
I
2017-10-06
6
� Rana wilgotna goi się szybciej
� Rana sucha ma tendencję do pokrywania się włóknikiem
� Brzegi rany nie naskórują
M
� Efektywna epitelizacja – nierówny, ale płaski brzeg z wyraźnie dostrzeganą warstwą naskórowania.
E
2017-10-06
7
� utrzymanie odpowiedniej wilgotności w ranie
� utrzymanie prawidłowej temperatury w ranie
� umożliwienie prawidłowej wymiany gazowej
� zapewnienie optymalnego pH rany
� wchłanianie wydzieliny z rany
� ochrona przed infekcją z zewnątrz
� nietoksyczny i niealergizujący
� łatwy w użyciu
� niewymagający zbyt częstych zmian
� dostępny finansowo
� postać rany
� sposób gojenia rany
� faza gojenia rany
� obecność/brak wysięku
� obecność/brak infekcji
� głębokość uszkodzenia tkanek
2017-10-06
8
� błony poliuretanowe
� hydrokoloidy
� pianki poliuretanowe
� opatrunki alginianowe
� hydrowłókna
� hydrożele
� opatrunki złożone i mieszane
� W postaci pasty, płytek
� Samoprzylepne na całej powierzchni
� Izolują ranę
� Chronią przed tarciem i innymi urazami
� Zapewniają optymalna temperaturę i pH
� Zapewniają wysoki poziom wilgotności
� Mają właściwości oczyszczające
� Aplikacja w każdej fazie gojenia
� Zastosowanie na rany słabo i średnio sączące
Nie stosujemy na rany zainfekowane
2017-10-06
9
Suprasorb H standard
Suprasorb H thin
Hydrocoll
Hydrocoll thin
Comfeel podstawowy
Granuflex
Granuflex thin
� W postaci żelu lub płytki
� Utrzymują wilgoć w ranie
� Uzupełniają poziom wilgotności w ranie
� Ułatwiają proces autolizy i oczyszczania rany
� Łatwo usuwalne
� Zastosowanie na rany suche i słabosączące
2017-10-06
10
1.rozpuszczanie tkanki martwiczej przez warstwę hydrożelu.
2.folia poliuretanowa nie przepuszcza bakterii
Suprasorb G
Purilon
Intrasite Gel
Granugel
Aquagel
Octenilin gel
2017-10-06
11
� Cienkie, przezroczyste, elastyczne,
� Nieprzepuszczalne dla wody i bakterii z zewnątrz, ale umożliwiające parowanie z rany
� O wysokim stopniu adhezji
� Łatwousuwalne bez uszkodzenia rany
� Chronią przed otarciem i urazami mechanicznymi
� Mogą pozostawać na ranie 5- 7 dni
Nie stosujemy na rany zainfekowane z dużą i średnią ilością wysięku
Suprasorb F
Hydrofilm
Tegaderm
PolyskinnNobaderm
Opsite
2017-10-06
12
� Tworzy na skórze przezroczystą warstwę barierową
� Zmniejsza tarcie
� Chroni skórę przed wilgocią i działaniem przylepców
� Chroni przed maceracją przez wydzielinę z rany
� Zmniejsza uczucie pieczenia
� Działa przez 72 godziny
� Bezbolesny w aplikacji
� Postać pianki lub gąbki
� Wysokie właściwości pochłaniające
� Zapobiegają powstawaniu strupów
� Mają właściwości oczyszczające
� Izolują termicznie ranę
� Tworzą zewnętrzną barierę ochronną
� Zastosowanie na rany średnio i silnie sączące
2017-10-06
13
Suprasorb P
Allevyn
Perma Foam
Biatain
� Sieć sprasowanych włókien alginianuwapnia
� Postać płytki lub sznura� Wysokie właściwości
chłonne� Wykazują właściwości
hemostatyczne� Zastosowanie na rany
średnio i silnie sączące
Nie stosować na rany suche i martwicze
2017-10-06
14
Opatrunek przeciwbakteryjny ze srebrem
� Duże właściwości chłonne
� Szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego
� Dobre dopasowanie do dna rany
� Wiązanie obumarłych bakterii w strukturze żelu
Suprasorb A
Suprasorb A+ Ag
Kaltostat
Sorbalgon
Curasorb
Fibracol
2017-10-06
15
Przeciwbakteryjny opatrunek do ran słabo i średniosączących
� Reguluje poziom wilgotności w ranie
� Miękki i delikatny
� Zastosowanie we wszystkich fazach gojenia
� Zastosowanie do ran zakażonych lub zagrożonych infekcją
� Wymaga opatrunku wtórnego np. suprasorb F lub PlubSolvaline N
Suprasorb X zawsze musi pozostawać wilgotny w ranie
Suprasorb C – opatrunek kolagenowy
� Aktywnie przyspiesza proces gojenia
� Pochłania wysięk
� Hamuje aktywność proteaz, wolnych rodników i cytokin
� Pobudza czynniki wzrostu
� Stymuluje tworzenie nowych komórek
� Całkowicie resorbowalny
� Do ran powierzchownych i głębokich bez cech infekcji
2017-10-06
16
Opracowanie łożyska rany
� Szybki, skuteczny i bezbolesny w użyciu
� Skutecznie usuwa złuszczoną i zrogowaciałą skórę wokół rany
� Rana powinna być wcześniej dobrze nawilżona np.środkiemdo laważowania ran
Lomatuell H
opatrunek gazowy impregnowany wazeliną białą z dużymi oczkami co ułatwia odprowadzenie wydzieliny z rany
2017-10-06
17
Lomatuell H
Atrauman
Grassolind
Jelonet
Adaptic
Solvaline N
Opatrunek wykonany z waty bawełnianej, pokrytej folią poliestrową drobno perforowaną. Wysięk z rany jest natychmiast pochłaniany a opatrunek nie przywiera do rany.
2017-10-06
18
Vliwasorb – opatrunek z superabsorbentem
� Rany o silnym wysięku� Rany powierzchowne� Wtórnie gojące rany
poopercyjne� Przetoki� Chroni przed
maceracją skóry wokół rany
� Jako opatrunek wtórny
Vliwaktiv
Vliwaktiw Ag
� Opatrunek chłonny do ran zainfekowanych o średnim i silnym wysięku
� Pochłania zapach
� Nieprzywierający do rany
� Może być stosowany jako opatrunek wtórny
2017-10-06
19
� pełnią wyłącznie funkcję zewnętrznej osłony rany
� nie wykazują efektów terapeutycznych
� przylepiają się do powierzchni ran, a podczas zmiany opatrunku powodują rozerwanie struktur rany, wywołują ból i traumę chorego
� powodują wysuszenie powierzchni rany, utrudniające zachodzenie procesów naprawczych
� istnieje możliwość przenikania przez opatrunek drobnoustrojów chorobotwórczych
� powodują utratę ciepła poprzez parowanie wody z powierzchni rany i koniecznością częstych zmian
� mogą pozostawiać włókna opatrunku w dnie rany, co indukuje procesy zapalne
� zastosowanie gazowego opatrunku nasączonego antybiotykiem na ranę przewlekłą powoduje zahamowanie procesu ziarninowania oraz antybiotykooporność
2017-10-06
20
dziękuję za uwagę