Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na latarpo2007-2013.podkarpackie.pl/pliki/file/Ewaluacja/Badania ewaluacyj… · BADANIE EWALUACYJNE PN.: WPŁYW WSPARIA RPO WOJEWÓDZTWA

RAPORT KOŃCOWY

Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata

2007-2013 na funkcjonowanie Instytucji Otoczenia Biznesu

Poznań, sierpień 2013

WPŁYW WSPARCIA RPO WOJ. PODKARPACKIEGO NA LATA 2007-2013 NA FUNKCJONOWANIE INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU

2

BADANIE EWALUACYJNE PN.:

WPŁYW WSPARCIA RPO WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO NA LATA 2007-2013

NA FUNKCJONOWANIE INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU

Raport końcowy

Zamawiający:

Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

al. Łukasza Cieplińskiego 4

35-010 Rzeszów

www.umwp.podkarpackie.pl

Wykonawca:

Pracownia Badań i Doradztwa “Re-Source” Korczyński Sarapata sp.j.

ul. Spławie 53

61-312 Poznań

www.re-source.pl


3

1. Spis treści

1. Spis treści ..................................................................................................... 3

2. Wykaz skrótów ............................................................................................. 6

3. Streszczenie ................................................................................................. 8

3.1 Metodologia badania .........................................................................................................8

3.2 Sektor otoczenia biznesu w województwie podkarpackim ...................................................8

3.3 Charakterystyka wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 ........... 10

3.4 Ocena faktycznego i potencjalnego wpływu wsparcia w ramach działania 1.2 RPO WP 2007-

2013 na wzmocnienie regionalnej sieci instytucji otoczenia biznesu oraz oferowane przez nią

usługi ...................................................................................................................................... 11

3.5 Problemy i bariery realizacji projektów w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 ........... 12

3.6 Poziom zadowolenia i oczekiwania przedsiębiorców wobec wsparcia ze strony instytucji

otoczenia biznesu .................................................................................................................... 12

3.7 Problemy i potrzeby sektora otoczenia biznesu i potencjalne instrumenty wsparcia........... 13

3.8 Rekomendacje. Propozycje działań wspierających podkarpackie IOB w przyszłym okresie

finansowania ........................................................................................................................... 14

4. Executive summary .................................................................................... 15

4.1 Research Methodology ..................................................................................................... 15

4.2 Business environment institutions sector in the Podkarpackie region ................................ 15

4.3 Characteristics of support within the ROP PV 2007-2013 Measure 1.2................................ 17

4.4 Evaluation of support within ROP PV 2007-2013 Measure 1.2 actual and potential impact on

strengthening business environment institutions regional network and its offered services ...... 18

4.5 Problems and barriers related to the implementation of Measure 1.2 ROP PV 2007-2013

projects ................................................................................................................................... 18

4.6 Companies satisfaction level and their expectations towards business environment

institutions support ................................................................................................................. 19

4.7 Problems and needs of business environment institutions sector and potential support

instruments ............................................................................................................................. 19

4.8 Recommendations. Suggestions for actions supporting BEIs from Podkarpackie region in the

next funding period ................................................................................................................. 20

5. Wprowadzenie ........................................................................................... 22

6. Metodologia badania ................................................................................. 24

6.1 Desk Research .................................................................................................................. 24

6.2 Komputerowo wspomagany wywiad telefoniczny (CATI) ................................................... 25

6.3 Indywidualne wywiady pogłębione (IDI i ITI) ..................................................................... 25

6.4 Zogniskowane wywiady grupowe (FGI) ............................................................................. 26

1. Spis treści


4

6.5 Studium przypadku .......................................................................................................... 26

6.6 Badanie Mystery Client .................................................................................................... 26

6.7 Analiza sieci społecznych .................................................................................................. 27

6.8 Wywiad swobodny ........................................................................................................... 27

6.9 Benchmarking instrumentów wsparcia IOB ....................................................................... 27

7. Wyniki badania .......................................................................................... 28

7.1 Charakterystyka sektora otoczenia biznesu w woj. podkarpackim ..................................... 28

7.1.1 Podstawowe dane dotyczące instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego ...........28

7.1.2 Zakres oferty instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego ....................................31

7.1.3 Zasięg prowadzonej działalności oraz odbiorcy usług świadczonych przez instytucje

otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego ......................................................................................33

7.1.4 Tendencje na rynku usług oferowanych przez instytucje otoczenia biznesu z woj.

podkarpackiego ..............................................................................................................................37

7.1.5 Jakość usług świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego ....44

7.1.6 Wewnątrzsektorowa współpraca instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego ....54

7.1.7 Współpraca instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego z sektorem badawczo-

rozwojowym ...................................................................................................................................61

7.2 Charakterystyka wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 ........... 66

7.2.1 Podstawowe dane dotyczące dofinansowanych projektów ..............................................67

7.2.2 Problemy na rozwiązanie których zorientowane były dofinansowane projekty ...............71

7.2.3 Charakter i zakres działań podejmowanych w ramach dofinansowanych projektów .......72

7.2.4 Potencjalne i faktyczne powiązanie dofinansowanych projektów z innymi

przedsięwzięciami realizowanymi przez Beneficjentów ................................................................73

7.2.5 Charakterystyka projektów, które nie otrzymały dofinansowania ....................................83

7.3 Ocena faktycznego i potencjalnego wpływu wsparcia w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-

2013 na wzmocnienie regionalnej sieci instytucji otoczenia biznesu oraz oferowane przez nią

usługi ...................................................................................................................................... 83

7.3.1 Rzeczywiste i planowane efekty udzielonego wsparcia .....................................................84

7.3.2 Charakterystyka usług wprowadzonych lub zmodyfikowanych (lub planowanych do

wprowadzenia bądź modyfikacji) dzięki udzielonemu wsparciu ...................................................86

7.3.3 Wpływ udzielonego wsparcia na kompetencje i konkurencyjność podkarpackich instytucji

otoczenia biznesu ...........................................................................................................................89

7.4 Problemy i bariery realizacji projektów w ramach działania 1.2 RPO WP 2007-2013 ........... 92

7.4.1 Czynniki utrudniające prawidłową i efektywną realizację projektów ................................92

7.4.2 Przyczyny niskiego zainteresowania konkursami w ramach Działania 1.2 RPO WP na lata

2007-2013 ....................................................................................................................................100

7.5 Poziom zadowolenia i oczekiwania przedsiębiorców wobec wsparcia ze strony instytucji

otoczenia biznesu .................................................................................................................. 102

7.5.1 Korzystanie z usług instytucji otoczenia biznesu przez podkarpackie przedsiębiorstwa .103


5

7.5.2 Poziom zadowolenia podkarpackich przedsiębiorców z usług świadczonych przez sektor

otoczenia biznesu .........................................................................................................................108

7.5.3 Zapotrzebowanie podkarpackich przedsiębiorstw na usługi świadczone przez sektor

otoczenia biznesu .........................................................................................................................116

7.6 Problemy i potrzeby sektora otoczenia biznesu i potencjalne instrumenty wsparcia......... 122

7.6.1 Identyfikacja głównych problemów i potrzeb sektora otoczenia biznesu .......................122

7.6.2 Potencjalne instrumenty wsparcia dla instytucji otoczenia biznesu dostępne

w poszczególnych programach operacyjnych ..............................................................................127

8. Studia przypadku ..................................................................................... 133

8.1 Przypadek 1 ................................................................................................................... 133

8.2 Przypadek 2 ................................................................................................................... 135

8.3 Przypadek 3 ................................................................................................................... 136

8.4 Przypadek 4 ................................................................................................................... 139

8.5 Przypadek 5 ................................................................................................................... 141

9. Wnioski i rekomendacje ........................................................................... 144

10. Spisy ilustracji .......................................................................................... 165

10.1 Spis wykresów ............................................................................................................... 165

10.2 Spis tabel ....................................................................................................................... 166

10.3 Spis schematów ............................................................................................................. 166


6

2. Wykaz skrótów

ABKiIP PWSTE Akademickie Biuro Karier z Inkubatorem Przedsiębiorczości

AIP UR Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości (Uniwersytet Rzeszowski)

ALTUM Towarzystwo ALTUM, Programy Społeczno-Gospodarcze

ARR MARR SA Agencja Rozwoju Regionalnego „MARR” S.A.

AWBW Agencja Wsparcia Biznesu Wiejskiego

B+R Badania i Rozwój

BARR Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego

BEI Business Environment Institution

BFE Bieszczadzkie Forum Europejskie

CATI Computer Assisted Telephone Interview (Komputerowo wspomagany wywiad telefoniczny)

COI Centrum Obsługi Inwestora

CRR Cech Rzemiosł Różnych w Jaśle

CRSE Centrum Rozwoju Społeczno Ekonomicznego

DKL Dębicki Klub Biznesu

EEN Enterprise Europe Network (przy WSiZ)

EPC Ekwiwalent Pełnego Czasu Pracy

EU European Union

FGI Focus Group Interview (Zogniskowany wywiad grupowy)

FKP Fundacja Karpacka – Polska

FMCKiRG Fundacja Międzynarodowe Centrum Kształcenia i Rozwoju Gospodarczego

FWW Fundacja Wspomagania Wsi

GUS Główny Urząd Statystyczny

HORYZONTY Stowarzyszenie na rzecz Innowacyjności i Transferu Technologii HORYZONTY

IDI Individual In-Depth Interview (Indywidualny wywiad pogłębiony)

IK Stalowa Wola Inkubator Technologiczny

INNpuls INNpuls Sp. z o.o.

INWENCJA Fundacja Rozwoju Społeczno-Gospodarczego INWENCJA

IOB Innowator Otoczenia Biznesu

IPH Izba Przemysłowo - Handlowa w Rzeszowie

IRSI Instytut Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego

IT Information Technology

ITI In-depth Telephone Interview (Pogłębiony Wywiad Telefoniczny)

IZ Instytucja Zarządzająca

JBR Jednostka Badawczo Rozwojowa

KlasterPro KlasterPro.pl

KrinTech Krośnieński Inkubator Technologiczny

KSI SIMIK Krajowy System Informatyczny System Informatyczny Monitoringu i Kontroli


7

KSU Krajowy System Usług

LSR Leżajskie Stowarzyszenie Rozwoju

MA Managing Authority

MIG Małopolski Instytut Gospodarczy

MMŚP Mikro, Małe i Średnie Przedsiębiorstwa

MŚP Małe i Średnie Przedsiębiorstwa

OECD Organization for Economic Cooperation and Development (Organizacja Współpracy

Gospodarczej i Rozwoju) OP Operational Programme

OPiWPR Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Stalowej Woli

PAE Podkarpacka Agencja Energetyczna

PAKD Podkarpacka Agencja Konsultingowo Doradcza

PARR SA Przemyska Agencja Rozwoju Regionalnego Spółka Akcyjna

PFPK Podkarpacki Fundusz Poręczeń Kredytowych

PIG Podkarpacka Izba Gospodarcza

PIR Podkarpacka Izba Rolnicza

PK Poręczenia kredytowe Sp. z o.o. Oddział w Łańcucie

PKB Podkarpacki Klub Biznesu

PO Program Operacyjny

PO KL Program Operacyjny Kapitał Ludzki

POIIB Podkarpacka Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa

PORP Podkarpackie Obserwatorium Rynku Pracy

POST FRDL Podkarpacki Ośrodek Samorządu Terytorialnego FRDL

Pro Carpathia Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia"

R&D Research & Development

RARR SA Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego Spółka Akcyjna

RIG Przemyśl Regionalna Izba Gospodarcza w Przemyślu

RIG Sanok Regionalna Izba Gospodarcza w Sanoku

RIG Stalowa Wola Regionalna Izba Gospodarcza w Stalowej Woli

ROP PV 2007-2013 Regional Operational Programme for Podkarpackie Voivodeship for the years 2007-2013

RPO WP 2007-2013 Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013

RSI Regionalna Strategia Innowacji

SB-4 Stowarzyszenie B-4

SCWEiP Stowarzyszenie "Centrum Wspierania Edukacji i Przedsiębiorczości"

SDL Stowarzyszenie Dolina Lotnicza

SIP Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka

SME Small and medium-sized enterprise

TARR Tarnobrzeska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

UE Unia Europejska

UFP Uniwersyteckie Forum Przedsiębiorczości


8

3. Streszczenie

3.1 METODOLOGIA BADANIA

Niniejszy raport został przygotowany w ramach realizacji badania ewaluacyjnego pn. „Wpływ

wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 na funkcjonowanie Instytucji

Otoczenia Biznesu”. Badanie było realizowane przez Pracownię Badań i Doradztwa „Re-Source”

Korczyński Sarapata sp.j. na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego.

Głównym celem badania była ocena wpływu wsparcia RPO WP na lata 2007-2013 na funkcjonowanie

instytucji otoczenia biznesu oraz na usługi świadczone przez tego typu instytucje w województwie

podkarpackim. Obszary badawcze obejmowały następujące zagadnienia:

Zbadanie potencjalnego wpływu wsparcia RPO WP na wzmocnienie regionalnej sieci instytucji

otoczenia biznesu oraz oferowane przez nią usługi.

Zidentyfikowanie poziomu zadowolenia i oczekiwań przedsiębiorstw wobec instytucji otoczenia

biznesu wspartych w ramach RPO WP.

Określenie problemów i barier utrudniających realizację projektów przez IOB w ramach Działania

1.2.

Wskazanie dalszych działań, jakie powinny zostać podjęte przez IZ RPO WP oraz same IOB pod

kątem spełniania zdiagnozowanych oczekiwań przedsiębiorców i rosnących wymagań

prowadzania działalności gospodarczej.

W ramach ewaluacji zastosowano następujące metody i techniki badawcze:

analiza desk research obejmująca najważniejsze dokumenty związane z RPO WP oraz wyniki

wcześniejszych badań ewaluacyjnych,

komputerowo wspomagany wywiad telefoniczny CATI z: przedsiębiorcami korzystającymi z usług

IOB (n=100), przedsiębiorcami niekorzystającymi z usług IOB (n=100),

indywidualne wywiady pogłębione IDI i ITI z: przedstawicielami IZ (n=2), przedstawicielami IOB

realizujących projekty w ramach Działania 1.2 RPO WP (n=19), przedstawicielami IOB

nierealizujących projektów w ramach Działania 1.2 (n=20),

zogniskowane wywiady grupowe (FGI): pierwszy z przedstawicielami IOB (n=7) oraz drugi

z przedstawicielami IZ (n=2) i ekspertami (n=3),

studia przypadków projektów będących przykładami tzw. dobrych praktyk (n=5),

badanie Mystery Client realizowane w podkarpackich IOB (wariant osobisty n=5, wariant

telefoniczny n=38, wariant e-mailowy n=38),

analiza sieci społecznych (n=28),

wywiady swobodne z przedstawicielami JBR (n=3),

benchmarking instrumentów wsparcia IOB.

3.2 SEKTOR OTOCZENIA BIZNESU W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM

1. Jak wykazała analiza desk research najwięcej podkarpackich IOB funkcjonuje jako stowarzyszenia

(prawie 1/3 podmiotów). Ponad połowa zidentyfikowanych instytucji mieści się w Rzeszowie.

Jeżeli chodzi o lata, w których podkarpackie IOB rozpoczynały swoją działalność, to blisko 1/4


9

powstawała na początku lat 90-tych. Okres intensywnego przyrostu przypadł także na lata 2000-

2004.

2. Zakres oferty usługowej świadczonej przez podkarpackie instytucje otoczenia biznesu jest

bardzo szeroki. Najbardziej popularne są podstawowe usługi informacyjne i doradcze, związane

z szeroko pojętą przedsiębiorczością i problemami z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ważnym punktem w ofercie są również szkolenia oraz pomoc w pozyskiwaniu funduszy

unijnych. Do instytucji oferujących prawdziwie kompleksowe wsparcie należą Agencje Rozwoju

Regionalnego oraz Regionalne Izby Gospodarcze. Drugą wyłaniającą się kategorią są IOB, których

oferta jest bardziej wyspecjalizowana, a grupa potencjalnych odbiorców zawężona do

konkretnych branż. Są to instytucje skupiające swoją działalność wokół branży lotniczej, IT,

energetycznej, itp. Oferta usług o charakterze zaawansowanym (np. dot. innowacyjności) jest

niewystarczająco rozwinięta.

3. Większość podkarpackich IOB adresuje swoją ofertę w sposób ogólny, tj. do przedsiębiorstw

sektora MŚP z woj. podkarpackiego. Część podmiotów realizuje usługi także na pozostałym

obszarze kraju, a w pojedynczych przypadkach również za granicą. Z uwagi na dużą

różnorodność sposobów korzystania z oferty IOB nie można precyzyjnie określić liczby

obsługiwanych przez te instytucje klientów. Podmioty te rzadko też prowadzą tego typu

statystyki.

4. Do najbardziej poszukiwanych przez przedsiębiorców usług należy: wsparcie w zakresie

pozyskiwania zewnętrznego finansowania, specjalistyczne doradztwo i szkolenia oraz

bezpośrednie wsparcie finansowe. Coraz mniejszym zainteresowaniem ze strony

przedsiębiorców cieszą się przede wszystkim usługi informacyjne, doradcze i szkoleniowe

o charakterze podstawowym. Zmiany w ofercie usługowej dokonywane są na bieżąco

w zależności od zmieniającej się sytuacji i potrzeb przedsiębiorców.

5. Aby zbadać jakość usług świadczonych przez podkarpackie IOB przeprowadzono badanie

Mystery Client (w wariancie osobistym, telefonicznym i e-mailowym). Najlepsze oceny uzyskały

audyty osobiste, gorzej oceniono audyty telefoniczne. Audyty przeprowadzone drogą e-mailową

pokazały, że ten sposób kontaktu z klientem jest w badanych instytucjach najsłabiej rozwinięty

(prawie 2/3 badanych instytucji w ogóle nie odpowiedziało na zapytanie). Dobrze oceniono

wiedzę i kompetencje pracowników IOB w kwestii funduszy unijnych, jednak już w pozostałych

tematach występowały poważne braki. Częstą reakcją na zadawane pytania było

„przekierowywanie” klienta do innej instytucji. Subiektywne oceny audytora dotyczące m.in.

uprzejmości i komunikatywności doradcy były w większości wysokie. Zakres informacji jakie

udało się uzyskać w wyniku przeprowadzonych audytów, w odniesieniu do większości aspektów

był szerszy w przypadku konsultacji prowadzonych z beneficjentami Działania 1.2 niż

z instytucjami, które takich projektów nie realizowały.

6. W celu analizy procesów wewnątrzsektorowej współpracy podkarpackich IOB wykorzystana

została Analiza Sieci Społecznych. Większość IOB w regionie tworzy spójną sieć, która nie

posiada znamion dysfunkcjonalności. Zdecydowanymi liderami współpracy są Agencja Rozwoju

Regionalnego MARR S.A. oraz Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego. Najczęstszą formą

podejmowanej współpracy jest wspólna realizacja przedsięwzięć.

7. Podkarpackie IOB współpracują również z sektorem badawczo-rozwojowym. Najczęstszymi

formami tejże współpracy są: realizacja wspólnych przedsięwzięć, wzajemne świadczenie usług,

kojarzenie świata nauki z biznesem. Problemem jest brak funkcjonalnych mechanizmów, które


10

ułatwiłyby tę kooperację. Jednostki naukowo-badawcze coraz częściej same przejmują zadania

charakterystyczne dla IOB i wychodzą z inicjatywą w obszarze nawiązywania kontaktów

z biznesem. Do głównych barier w działalności kooperacyjnej IOB i JBR należą: brak informacji

i świadomości, że współpraca się opłaca oraz nadmierny rygoryzm i bariery proceduralne po

stronie JBR. Wsparciem należy otoczyć przedsięwzięcia z zakresu bardziej zaawansowanych form

wspólnego działania (klastry, centra transferu technologii) jak i te o charakterze

zinstytucjonalizowanym, a nie doraźnym.

3.3 CHARAKTERYSTYKA WSPARCIA UDZIELONEGO W RAMACH DZIAŁANIA 1.2 RPO WP 2007-2013

1. Projekty realizowane w ramach Działania 1.2 RPO zostały wybrane w trakcie dwóch konkursów.

Pierwszy z nich odbył się w roku 2010, drugi w roku 2012. Złożono 48 wniosków, spośród

których odrzucono 12. Do dofinansowania wybrano 33 projekty1, realizowane przez 20

beneficjentów. W ramach pierwszego konkursu wytypowano 14 projektów, drugiego - 19.

Miejscowością, w której siedzibę ma najwięcej realizatorów projektów (22) jest Rzeszów. 3

projekty realizowane były przez beneficjentów mających siedzibę w Sędziszowie Małopolskim, 2

w Stalowej Woli, Krośnie i Jaśle, 1 w Mielcu i Przemyślu.

2. Łączna wartość projektów wybranych do realizacji w roku 2010 wynosi 21 838 615,58 zł. Ich

dofinansowanie wyniosło 10 604 633,16 zł, z czego 9 013 938,15 to środki pochodzące z UE.

Średnia wartość projektu wybranego do realizacji w pierwszym konkursie wynosi 1 914 838,53

zł, jego dofinansowanie to 932 378,59 zł, w tym 792 521,80 stanowiły środki UE. Łączna wartość

projektów wytypowanych do realizacji w ramach II konkursu, w roku 2012 wynosi 14 311 748,67

zł. Dofinansowanie tych przedsięwzięć wyniosło 8 044 481,45 zł, z czego 6 837 809,21 to dotacja

unijna. Średnia wartość projektu wynosi 753 249,93 zł. Średnie dofinansowanie to 423 393,76 zł,

z czego 359 884,70 zł stanowią środki UE.

3. Wśród najczęstszych powodów składania wniosków o dofinansowanie projektów wymienić

należy: brak kompleksowego pakietu usług skierowanego do przedsiębiorców, brak niezbędnego

wyposażenia, brak własnego lokalu lub jego zły stan techniczny oraz małą rozpoznawalność IOB.

Schemat postępowania Beneficjentów w naborze polegał najczęściej na: wyremontowaniu

budynku, zakupie środków trwałych oraz wprowadzeniu nowej usługi. Podczas II naboru były to

natomiast następujące działania: zakup wyposażenia, wprowadzenie nowych usług oraz ich

kampania promocyjna. Głównym celem realizowanych projektów było zwykle tworzenie

korzystnych warunków rozwoju oraz wzrost konkurencyjności sektora MŚP w województwie

podkarpackim poprzez zwiększenie dostępności do specjalistycznych usług.

4. IOB będące beneficjentami wsparcia w ramach Działania 1.2 RPO WP najczęściej wnioskowały

o dofinansowanie działań mających na celu poprawę jakości istniejącej oferty usługowej,

przygotowania i wdrożenia pakietu nowych usług. Drugim obszarem wsparcia, biorąc pod uwagę

rodzaje działań podejmowanych w ramach wdrażanych projektów, są inwestycje niezbędne do

właściwego funkcjonowania IOB lub sieci instytucji świadczących wyspecjalizowane usługi na

rzecz przedsiębiorców - w szczególności usługi wprowadzania innowacji do sektora MŚP.

Jednocześnie działania bezpośrednio związane z celem Działania 1.2 RPO WP, którym jest rozwój

sieci instytucji otoczenia biznesu, tj. działania związane z udziałem w lokalnych i regionalnych

sieciach współpracy w ogóle nie były przedmiotem aplikowania przez projektodawców Działania

1.2 RPO WP.

1 Stan na 18.06.2013.


11

5. W ramach ewaluacji przeprowadzono również analizę dotyczącą potencjalnego i faktycznego

powiązania dofinansowanych projektów z innymi przedsięwzięciami realizowanymi przez

Beneficjentów. Jako komplementarne w stosunku do samego Działania 1.2 wskazano jeszcze

dwa inne instrumenty wsparcia w ramach RPO WP, a także szereg instrumentów z krajowych

programów operacyjnych: Kapitał Ludzki, Innowacyjna Gospodarka, Rozwój Polski Wschodniej

oraz wybrane Programy Współpracy Transgranicznej. Jeżeli chodzi o powiązanie projektów

dofinansowanych w ramach Działania 1.2 z innymi przedsięwzięciami realizowanymi przez

Beneficjentów to większość podkarpackich IOB działa w logice projektowej opierając swoją

działalność o środki finansowe pozyskiwane ze środków publicznych na realizację przedsięwzięć

wpisujących się w przedmiot działalności danej instytucji. Projekt realizowany z Działania 1.2

z uwagi na jego specyfikę - skierowany na wzrost potencjału samej instytucji - był często

warunkiem i katalizatorem realizacji kolejnych projektów.

6. Spośród 48 wniosków o dofinansowanie, złożonych w ramach dwóch konkursów Działania 1.2

12 zostało odrzuconych. Dotyczyły one wprowadzenia nowych usług z zakresu doradztwa,

informacji, finansów.

3.4 OCENA FAKTYCZNEGO I POTENCJALNEGO WPŁYWU WSPARCIA W RAMACH DZIAŁANIA 1.2 RPO WP

2007-2013 NA WZMOCNIENIE REGIONALNEJ SIECI INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU ORAZ OFEROWANE

PRZEZ NIĄ USŁUGI

1. Dokonanie pełnej oceny wpływu wsparcia w ramach Działania 1.2 na funkcjonowanie

podkarpackich IOB, nie było do końca możliwe ze względu na niezakończenie większości

projektów, bądź też zbyt krótki okres jaki minął od wprowadzenia do ich oferty nowych usług.

Jeśli chodzi o postęp rzeczowy to udało się dotychczas zrealizować w 100% jeden z dwóch

głównych wskaźników produktu, jakim jest „Liczba przedsiębiorców przygotowanych do

pozyskania zewnętrznego dofinansowania o charakterze udziałowym”. Biorąc pod uwagę

wskaźniki regionalne to w 100% zrealizowany został jeden z pięciu wskaźników – „Powierzchnia

zmodernizowanych obiektów”. Wszystkie trzy główne wskaźniki rezultatu zostały osiągnięte

w 100%. Spośród czterech wskaźników regionalnych dwa przekroczyły wartość docelową, jeden

jest jej równy, natomiast jednego nie udało się zrealizować.

2. Wg danych zawartych w biznesplanach Beneficjenci prognozowali, iż w rok po zakończeniu

projektów liczba wyświadczonych usług dla przedsiębiorstw wzrośnie o 140% w stosunku do

roku poprzedzającego (wzrost ten dot. szczególnie usług nietypowych, najmniejszy

przewidywano natomiast w odniesieniu do podstawowego doradztwa). Wśród planowanych do

wdrożenia usług nad zmodyfikowanymi zdecydowanie dominowały nowe usługi. Najczęściej były

to szkolenia, a także doradztwo i rozwiązania informatyczne.

3. Analizując wpływ udzielonego wsparcia na kompetencje i konkurencyjność podkarpackich IOB

wyróżniono m.in. następujące efekty: zwiększenie potencjału w zakresie świadczonych usług

oraz poszerzenie oferty usług, poprawa wizerunku i wzrost rozpoznawalności instytucji, wzrost

poziomu zatrudnienia w instytucji lub wzrost potencjału merytorycznego kadry, wdrażanie

kolejnych, nieprzewidzianych w projekcie usług, wzrost pozycji konkurencyjnej instytucji, a także

nabycie cennego doświadczenia.


12

3.5 PROBLEMY I BARIERY REALIZACJI PROJEKTÓW W RAMACH DZIAŁANIA 1.2 RPO WP 2007-2013

1. Jeśli chodzi o czynniki utrudniające prawidłową i efektywną realizację projektów w ramach

Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 to największe znaczenie okazały się mieć: opóźnienia, czas

trwania procedur; nadmierny rygoryzm, skomplikowane procedury; niejasność procedur

i wytycznych; niekorzystne warunki udzielanej pomocy (poziom dofinansowania, rodzaj

wydatków kwalifikowalnych; zmiana reguł udzielania wsparcia w ramach drugiego naboru

w stosunku do naboru pierwszego – konieczność nagłej zmiany założeń projektu, rezygnacja

z prac budowlanych; zmiana uwarunkowań zewnętrznych (kryzys gospodarczy);

niewystarczający potencjał organizacyjny i finansowy; problemy we współpracy z IZ RPO WP

2007-2013; problemy specyficzne dla określonego rodzaju działań projektowych (prace

budowlane).

2. Główne zidentyfikowane w badaniu przyczyny niskiego zainteresowania konkursami w ramach

Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 to: niewystarczający potencjał organizacyjny i finansowy

potencjalnych Beneficjentów; nieadekwatny do potrzeb zakres wsparcia; niekorzystne warunki,

duży stopień skomplikowania proceduralnego; skuteczność mechanizmów ograniczających

możliwość aplikowania o wsparcie podmiotom niewiarygodnym oraz brak uzasadnienia dla

realizacji projektu.

3.6 POZIOM ZADOWOLENIA I OCZEKIWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW WOBEC WSPARCIA ZE STRONY INSTYTUCJI

OTOCZENIA BIZNESU

1. Instytucją otoczenia biznesu, z usług której najczęściej korzystały podkarpackie

przedsiębiorstwa, jest Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego. Spośród przedsiębiorstw

korzystających z usług IOB prawie połowa była ich klientem 2 do 5 razy w ciągu ostatnich 3 lat.

Są to zwykle młodsze firmy (powstałe w latach 2001-2010), niż te niekorzystające z usług IOB

(powstałe w latach 1991-2000). Wielkość przychodów w obu kategoriach firm nie różni się

istotnie pod względem statystycznym. Jeśli chodzi o branże badanych przedsiębiorstw, to wśród

przedsiębiorstw korzystających z usług IOB znajduje się stosunkowo więcej firm prowadzących

działalność w ramach sekcji C. Przetwórstwo przemysłowe, N. Działalność w zakresie usług

administrowania, J. Informacja i komunikacja oraz P. Edukacja. Analiza statystyczna wykazała, iż

przedsiębiorstwa korzystające z usług IOB pochodzą z istotnie pod względem statystycznym

mniejszych miejscowości aniżeli podmioty niekorzystające z takich usług. Jeżeli chodzi natomiast

o zasięg prowadzonej działalności to jest on w tym przypadku szerszy (najczęściej ogólnopolski).

2. Najpopularniejszą usługą IOB okazały się szkolenia, skorzystała z nich nieco ponad połowa

badanych przedsiębiorstw. Popularne są też usługi informacyjne oraz udostępnianie

infrastruktury. Najwyższe oceny uzyskały takie usługi jak: doradztwo w zakresie transferu

technologii, doradztwo prawne i podatkowe oraz audyt technologiczny. Oceniono je najlepiej

pod względem: dopasowania do potrzeb, przydatności w praktyce prowadzenia działalności

gospodarczej, a także jako usługi o najwyższej jakości i wzbudzające najwyższy poziom

zadowolenia klientów. Ocena poszczególnych aspektów świadczonych usług nie różni się istotnie

w grupie beneficjentów Działania 1.2 i pozostałych IOB. Do najczęstszych oczekiwań

przedsiębiorców należy usprawnienie działania przedsiębiorstwa oraz zwiększenie wiedzy

i kompetencji kadry. Jeżeli chodzi o przedsiębiorstwa niekorzystające z usług IOB to ponad

połowa z nich deklaruje brak potrzeb w tym zakresie.


13

3. Najbardziej odczuwalnymi problemami podkarpackich przedsiębiorców są kwestie finansowo-

inwestycyjne oraz trudności związane z marketingiem. Stąd też zapotrzebowanie na określone

formy wsparcia dotyczy najczęściej wsparcia finansowego/ inwestycyjnego/ dotacji. Relatywnie

często wskazywano również na potrzebę doradztwa oraz zapotrzebowanie na szkolenia.

3.7 PROBLEMY I POTRZEBY SEKTORA OTOCZENIA BIZNESU I POTENCJALNE INSTRUMENTY WSPARCIA

1. Główne aktualne problemy i potrzeby sektora otoczenia biznesu wymagające ewentualnej

interwencji to: problemy finansowe organizacji i brak płynności finansowej; brak

wykwalifikowanych pracowników, przygotowanych do pracy w specyfice sektora otoczenia

biznesu; problemy kadrowe wynikające z niewystarczającego zaplecza finansowego; ograniczona

dostępność użytecznego wsparcia szkoleniowego adresowanego do IOB; brak integracji

i koordynacji funkcjonowania sektora otoczenia biznesu oraz podmiotowego podejścia do IOB ze

strony administracji regionalnej; problemy lokalowe; problemy prawno – administracyjno -

proceduralne; konkurencja ze strony innych podmiotów (także spoza sektora otoczenia biznesu);

kryzys gospodarczy i wynikająca z tego pasywność przedsiębiorstw w korzystaniu z usług IOB.

2. Jeżeli chodzi o instrumenty wsparcia skierowane do instytucji otoczenia biznesu i nastawione na

ich rozwój, to pojawiły się one we wszystkich 16 Regionalnych Programach Operacyjnych.

W każdym z RPO jest przynajmniej jedno, a często nawet 2 lub 3 takie Działania. Poza tym

tematyka wsparcia IOB jest również obecna w krajowych programach operacyjnych.

Zdecydowanie największe znaczenie mają tu Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka oraz

Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Istotne są również: PO Rozwój Polski Wschodniej, Program

Region Morza Bałtyckiego, Program dla Europy Środkowej oraz poszczególne Programy

Współpracy Transgranicznej. Generalnie, podejmowane działania mają podwyższać standard

i rozszerzać ofertę usług świadczonych dla przedsiębiorstw, co z kolei ma się przyczynić do

wzmocnienia ich potencjału i rozwoju społeczno-gospodarczego danego regionu. Typy

projektów, jakie mogą być realizowane są bardzo różnorodne - zarówno o charakterze twardym

(infrastruktura, wyposażenie), jak i miękkim (rozwój kompetencji). Znaczna część projektów dot.

budowania sieci powiązań pomiędzy samymi instytucjami, a także pomiędzy IOB

a przedsiębiorcami. Wiele z nich oscyluje także wokół tematu transferu wiedzy i innowacji.

3. Jeżeli chodzi o przyszły okres finansowania, to dokumentem charakteryzującym kształt

przyszłego wsparcia na poziomie regionalnym jest Wstępny projekt Regionalnego Programu

Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020. Zgodnie z jego zapisami

instrumentami skierowanymi do IOB są przede wszystkim Działania 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, lecz IOB

mogą mieć również duże znaczenie jako realizatorzy projektów z Działań 7.1 oraz 7.3.

Najważniejszym z punktu widzenia zwiększenia potencjału IOB jest Działanie 1.2 Wsparcie

instytucji otoczenia biznesu. W jego ramach możliwa będzie realizacja projektów polegających

na: tworzeniu powiązań kooperacyjnych w ramach klastrów oraz opracowaniu i realizacji

programów współpracy klastrowej; wsparciu przedsiębiorstw w kwestii wprowadzenia na rynek

nowych produktów; rozwoju inkubatorów przedsiębiorczości oraz ośrodków wspierających

przedsiębiorczość akademicką; świadczeniu usług doradczych i szkoleniowych dla podmiotów

zarządzających parkami przemysłowymi oraz instytucjami o podobnym charakterze.


14

3.8 REKOMENDACJE. PROPOZYCJE DZIAŁAŃ WSPIERAJĄCYCH PODKARPACKIE IOB W PRZYSZŁYM OKRESIE

FINANSOWANIA

1. W przyszłym okresie finansowania szczególny nacisk powinien być położony na wspomaganie

procesu świadczenia przez IOB tych usług, które zgodnie z tendencjami występującymi na rynku

tego rodzaju usług ocenić należy jako obecnie najistotniejsze lub rozwojowe.

2. W przyszłym okresie należy – w odniesieniu do projektów o charakterze konkursowym,

adresowanych do IOB (bez względu na ich ostatecznie ustalony zakres) – w sposób szczególny

premiować przedsięwzięcia o charakterze partnerskim.

3. W przyszłym okresie należy w sposób szczególny wspomagać proces nawiązywania

i utrzymywania współpracy pomiędzy instytucjami otoczenia biznesu a jednostkami naukowo-

badawczymi

4. Planując katalog kryteriów wyboru projektów realizowanych przez IOB w przyszłym okresie

finansowania należy zmodyfikować lub wyeliminować część obecnie obowiązujących kryteriów,

które nie pełnią swojej funkcji w sposób należyty jako instrument kierunkowania wsparcia.

5. W przyszłym okresie finansowania wsparcie dla IOB oferowane w ramach RPO WP 2014-2020

powinno przebiegać na dwóch poziomach: uproszczone wsparcie oferowane w ramach projektu

systemowego UMWP dotyczące świadczenia określonych usług specjalistycznych; projekty

konkursowe dotyczące uruchamiania lub utrzymania zinstytucjonalizowanych form wsparcia dla

firm.

6. Celowe jest podjęcie na szczeblu regionalnym skoordynowanych działań promujących sektor

IOB, wskazujących dobre praktyki (przykłady sukcesów firm, które skorzystały ze wsparcia IOB)

oraz stworzenie instrumentów skutecznego informowania firm o ofercie IOB.

7. Należy dążyć do zapewnienia jak największej dostępności (tj. dostępności na poziomie lokalnym)

podstawowych usług doradczych i informacyjnych świadczonych bezpłatnie na rzecz

przedsiębiorstw.

8. Wykorzystując zasadę dwufunduszowości w przyszłym okresie finansowania należy wprowadzić

możliwość korzystania przez IOB ze wsparcia dotyczącego szkolenia pracowników instytucji

w zakresie odnoszącym się do działalności prowadzonej przez IOB. Należy w tym przypadku

rozważyć: (a) realizację projektu systemowego zorientowanego na przeprowadzenie otwartych

szkoleń z zakresu kompetencji kluczowych dla pracowników IOB, (b) wprowadzenie bonów

szkoleniowych dla pracowników IOB, którzy potrzebują specjalistycznego wsparcia

szkoleniowego w wąskich dziedzinach tematycznych (co ogranicza zasadność realizacji całego

poświęconego im projektu szkoleniowego).

9. W celu rozwiązania zdiagnozowanego problemu braku partnerskiego podejścia samorządu

województwa do IOB oraz ograniczonej podmiotowości tego sektora niezbędne jest podjęcie

różnego rodzaju działań i – co ważne – mających charakter długofalowy. Zalecane jest jednak

uwzględnienie w katalogu działań podejmowanych przez UMWP w obszarze wspierania

przedsiębiorczości w przyszłym okresie finansowania przedsięwzięcia zorientowanego na:

integrację sektora otoczenia biznesu, uruchomienie systematycznych mechanizmów konsultacji,

promocję całego sektora otoczenia biznesu, stworzenie platformy internetowej zawierającej

szczegółową i aktualną informację o ofercie IOB i ukierunkowującą przedsiębiorców na

konkretne instytucje mogące im pomóc.


15

4. Executive summary

4.1 RESEARCH METHODOLOGY

The following report was prepared as part of the evaluation study titled: "The impact of ROP PV

2007-2013 on the functioning of the Business Environment Institutions". The evaluation was

conducted by Pracownia Badań i Doradztwa “Re-Source” Korczyński Sarapata sp.j. at the request of

the Marshal's Office of the Podkarpackie Voivodeship.

The main objective of the study was to evaluate the impact of ROP PV for 2007-2013 on the

functioning of the business environment institutions (BEIs) and on the services provided by such

institutions in Podkarpackie region. The research areas include the following issues:

Studying on the potential impact of ROP PV support on strengthening the regional network of

business environment institutions and services offered by them.

Identifying companies satisfaction level and their expectations towards business environment

institutions supported within the ROP PV.

Defining problems and barriers which hinder BEIs projects implementation within Measure 1.2.

Indication of further actions which need to be taken by the ROP PV MA and the BEI IOB in order

to comply identified companies expectations and growing requirements in the field of economic

activity.

The following research methods and techniques were used within the evaluation:

Desk research analysis of key documents related to the ROP PV and the results of previous

evaluation studies,

Computer Assisted Telephone Interview with two categories of entrepreneurs: users of the BEIs

services (n=100), non-users of the BEIs services (n=100);

Individual In-depth Interviews and In-depth Telephone Interviews with: representatives of ROP

PV MA (n=2), representatives of the BEIs implementing projects within Measure 1.2 of ROP PV

(n=19), representatives of the BEIs which do not implement projects within Measure 1.2 (n=20),

Focus Group Interviews (FGI): first group was consisted of the BEIs representatives (n=7), second

group was consisted of ROP PV MA representatives (n=2) and experts (n=3),

Case studies of projects which are good practices examples (n=5),

Mystery Client survey conducted in the BEIs from Podkarpackie region (personal contact n=5,

phone contact n=38, e-mail contact n=38),

Social Network Analysis (n=28),

Free-Form Interview with representatives of R&D institutions (n=3),

Benchmarking of BEIs support instruments.

4.2 BUSINESS ENVIRONMENT INSTITUTIONS SECTOR IN THE PODKARPACKIE REGION

1. The desk research analysis shows that most of BEIs operates as an association (almost one third

of organizations). More than half of the identified institutions is located in Rzeszów. With regard

to the year in which the BEIs began their activities – an almost one fourth was established in the

early 90's. The intensive growth of BEIs number in Podkarpackie region might be observed in

the period 2000-2004.

4. Executive summary


16

2. The scope of services provided by business environment institutions is very wide. The most

popular kind are basic information and advisory services related to the entrepreneurship and

economic activity. An important part in BEIs offer are also both: training and assistance in

obtaining EU funds. The institutions offering a truly comprehensive support are Regional

Development Agencies and Regional Chambers of Commerce. Another BEIs category are

institutions which offer is more specialized, and a group of potential clients restricted to specific

groups. These institutions focus their activities around such industries as the airline industry, IT,

energy, etc. The offer of more advanced services (eg related to the field of innovation) is not

sufficiently developed.

3. Most of the BEIs offers theirs services to the whole SMEs sector in the Podkarpackie region.

Some entities also provide services in other regions of Poland and in individual cases even

abroad. Due to the wide variety of ways in which companies use BEIs services one can not

precisely determine the number of clients supported by these institutions. Besides, business

environment institutions rarely gather statistics related to this issue.

4. The following BEIs services are most desired by companies: assistance in obtaining external

funding, expert advisory and training, and direct financial support. The demand decreases in the

relation to basic information, advisory and training services. Changes in services offer are made

by BEIs on a regular basis, depending on the changing situation and needs of entrepreneurs.

5. In order to examine the quality of services provided by the BEIs in Podkarpackie region Mystery

Client survey was conducted (using personal, telephone and e-mail ways of communication).

The highest rates relate to personal audits, in the telephone audits the rates were lower. Audits

carried out by an e-mail proved that this method of contact with the customers is the least-

developed in surveyed institutions (almost two thirds of surveyed BEIs did not respond to an e-

mail). Knowledge and skills of BEIs employees in relation to EU funds was well-rated, but in

other fields serious shortcomings were observed. a common response to the questions was

"redirecting" the client to another institution. Subjective rates on advisors politeness and

communications skills were mostly high. The scope of the information that was achieved as

a result of the audit was wider in relation to consultations with the beneficiaries of ROP PV

Measure 1.2 than with institutions that do not implement such projects and it applies to the

most of the questions.

6. In order to analyze the process of internal cooperation of BEIs from Podkarpackie region Social

Network Analysis was conducted. Most of the institutions in the region creates a cohesive

network with no symptoms of dysfunctionality. Regional leaders in the field of cooperation are:

Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A. and Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego. The

most common form of cooperation is implementation of joint projects.

7. The BEIs from Podkarpackie region also cooperate with research and development sector. The

most common forms of this collaboration are: implementation of joint projects, the mutual

provision of services and bringing science and business together. The problem is the lack of

efficient mechanisms to facilitate such cooperation. Some of the R&D institutions take over the

tasks specific for BEIs and they initiate contacts with business sector. The main barriers in

relation to the BEIs and R&D institutions cooperation include: lack of information and awareness

of cooperation profitability, excessive rigidity and procedural barriers on the side of R&D sector.

The support should be offered to the projects related to more advanced forms of collective


17

action (clusters, technology transfer centers), as well as those of an institutionalized, rather than

ad hoc character.

4.3 CHARACTERISTICS OF SUPPORT WITHIN THE ROP PV 2007-2013 MEASURE 1.2

1. The projects within the ROP PV 2007-2013 Measure 1.2 were selected in two calls for

applications. The first one took place in 2010, second in 2012. 48 applications were submitted,

of which 12 were rejected. 33 projects (of 20 Beneficiaries) were selected. In the first call for

proposals 14 projects were selected, in the second – 19. Most of Beneficiaries (22) are located in

Rzeszów. 3 projects are implemented by Beneficiaries located in Sędziszów Małopolski, 2 – in

Stalowa Wola, Krośno, Jasło and 1 in Mielec and Przemyśl.

2. The total value of the projects selected for implementation in 2010 is 21 838 615,58 zł. The

subsidy amount was 10 604 633,16 zł, of which 9 013 938,15 zł from EU funds. The average

value of a project selected for implementation in the first call for proposals is 1 914 838,53 zł,

the subsidy amount is 932 378,59 zł, including 792 521,80 zł from EU funds. The total value of

projects selected for implementation in the second call for proposals (in 2012) is 14 311 748,67

zł. Funding of these projects amounted to 8 044 481,45 zł, of which 6 837 809,21 zł from EU

funds. The average value of the project selected for implementation in the second call for

proposals is 753 249,93 zł, the average subsidy amount is 423 393,76 zł, of which 359 884,70 zł

are EU funds.

3. Among the most common reasons for applying for projects funding are: lack of a comprehensive

package of services for entrepreneurs, lack of needed equipment, lack of own estate (for

institution headquarters) or its poor condition, low BEIs recognizability. In first call for proposals

Beneficiaries were focused on: renovation of the building, purchase of fixed assets and

development of new services. In second call for proposals the following actions were planned:

purchase of equipment, development of new services and their promotional campaign. Usually,

the main objective of the projects was creation of favorable conditions for development and

competitiveness increase of the SME sector in Podkarpackie region by increasing access to

specialized services.

4. BEIs which are Measure 1.2 Beneficiaries usually requested for funding actions aimed on present

services quality improvement or preparation and implementation of the package of new

services. Taking into account the types of activities undertaken within the projects, the second

field of support are investments which are necessary for the proper functioning of the BEIs or

network of institutions providing specialized services to businesses (in particular related to

innovation development in the SMEs sector). At the same time, actions directly related to the

objective of ROP PV Measure 1.2, which is the development of a network of BEIs, such as

activities related to participation in local and regional networks of cooperation were not subject

of application within ROP PV Measure 1.2 at all.

5. The analysis related to potential and actual connection of funded projects with other projects

implemented by the beneficiaries was also conducted within the evaluation study. As

complementary to the Measure 1.2 two other support instruments within ROP PV were

indicated, as well as a number of instruments within national operational programmes: Human

Capital Operational Programme, Innovative Economy Operational Programme, Development of

Eastern Poland Operational Programme and selected The European Territorial Cooperation

Operational Programmes. Regarding the relationship between projects funded within Measure


18

1.2 and other projects undertaken by the Beneficiaries, the majority of BEIs from Podkarpackie

region operate in project logic which means that their activities are based on public funds raised

for conducting projects coherent with the core business of the institution. The project within the

Measure 1.2 – due to its focusing on improving the capacity of the institution – was a common

condition and a catalyst for the implementation of future projects.

6. 12 applications of the 48 submitted within two Measure 1.2 calls of applications were rejected.

They were related to the development of new services in the field of advisory, information and

finance.

4.4 EVALUATION OF SUPPORT WITHIN ROP PV 2007-2013 MEASURE 1.2 ACTUAL AND POTENTIAL

IMPACT ON STRENGTHENING BUSINESS ENVIRONMENT INSTITUTIONS REGIONAL NETWORK AND ITS

OFFERED SERVICES

1. A full assessment of support within the Measure 1.2 impact on the functioning of the BEIs from

Podkarpackie region was not possible due to the non-completion of most of the projects

because of the fact that not enough time has passed since new services development within

BEIs. In terms of physical progress, one of two key output indicators was achieved in 100%, it is:

“Number of businesses prepared to obtain external financing in the form of equity

participation”. Taking regional indicators into account, one of the five indicators was achieved in

100% – "Area of modernized facilities”. All three main outcome indicators were achieved in

100%. Of the four regional indicators the target value of two was exceeded, one is equal to

target value, and one has not been achieved yet.

2. According to data contained in the business plans Beneficiaries predicted that in the year after

the completion of the projects the number of services provided to enterprises would increase

140% in relation to the preceding year (the increase refers mainly to non-standard services, the

least is expected in relation to basic advisory services). Among the services planned for the

implementation new services strongly dominated over modified ones (most of them were

training, as well as advisory and informatics solutions).

3. Analyzing the impact of provided support on competence and competitiveness of the BEIs from

Podkarpackie region the following effects were identified: increase of the potential in offering

services, expand of offered services range, image improvement and increase of institution

recognizability, institution employment and staff potential growth, implementation of new,

services (which were not planned within the project), increase of the competitive position of the

institution, as well as the gaining of valuable experience .

4.5 PROBLEMS AND BARRIERS RELATED TO THE IMPLEMENTATION OF MEASURE 1.2 ROP PV 2007-2013

PROJECTS

1. The following issues were identifies as most significant factors hindering the proper and

effective implementation of projects within ROP PV 2007-2013 Measure 1.2: delays and

duration of the procedures; excessive rigidity and complicated procedures; unclear procedures

and guidelines; disadvantageous support conditions (level of funding , the type of eligible

expenditures, changing the rules of support offered within the first call for proposals in

comparison the second one – the need for sudden changes in the project assumptions, the

abandonment of the construction work as the part of the project; change of external conditions

(economic crisis); insufficient organizational and financial capacity; problems in cooperation


19

with the ROP PV 2007-2013 MA;, problems specific to a particular type of project activities

(construction work).

2. The following issues were identified as main reasons of ROP PV 2007-2013 Measure 1.2 call for

proposals low interest: insufficient organizational and financial capacity of potential

Beneficiaries; range of support inadequate to the needs of BEIs; disadvantageous conditions;

a high level of procedural complexity; the effectiveness of the mechanisms limiting the

possibility of applying for untrustworthy organizations; no reason for the project

implementation.

4.6 COMPANIES SATISFACTION LEVEL AND THEIR EXPECTATIONS TOWARDS BUSINESS ENVIRONMENT

INSTITUTIONS SUPPORT

1. Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego is the business environment institution from which

services companies from Podkarpackie region use most often. Among the companies using the

BEIs services nearly half declared that they had used these services 2 to 5 times in the last three

years. The BEIs client are usually younger companies (established in the period 2001-2010) than

BEIs services non-users (established between 1991 and 2000). The amount of revenue in the

two types of firms is not significantly different in statistical terms. Among the companies using

the BEIs support there are relatively more companies which operate in the following sections: C.

Manufacturing, N. Administrative and support service activities, J. Information and

communication and P. Education. Statistical analysis showed that companies using the BEIs

services come with smaller cities in comparison with non-users (and this difference is

statistically significant) and in terms of business scope of business, it is wider (mostly

nationwide).

2. The most popular BEIs service is training, more than half of the surveyed companies declare

using mentioned service. Information services and infrastructure are also popular. The following

services were highest rated: technology transfer advisory, legal and tax advisory and audit

technology. They were highest rated in terms of: fitting to the needs and usability in business

practice. Also, they were rated as services of the highest quality and high level of customer

satisfaction. Evaluation of the different aspects of the services identifies no significant difference

between Measure 1.2 Beneficiaries and the rest of BEIs. The most common expectations of

entrepreneurs which refer to the BEIs services are: performance of the company improvement

and knowledge and staff competence growth. As for companies not using the BEIs services more

than half of them declare no needs in this aspect.

3. Companies from Podkarpackie region experience problem mainly in relation to financial,

investment and marketing issues. It results in high demand for financial and investment support

/ subsidies. Need for advisory and training also indicated relatively often.

4.7 PROBLEMS AND NEEDS OF BUSINESS ENVIRONMENT INSTITUTIONS SECTOR AND POTENTIAL SUPPORT

INSTRUMENTS

1. The main current problems and needs of business environment instituions for potential

intervention include: financial problems and a lack of financial liquidity; lack of high-skilled

workers prepared to work in the specificity of business environment institutions; human

resources problems resulted from insufficient financial resources and limited availability of

useful training support addressed to the BEIs; lack of both: sector integration/coordination and


20

the regional administration partnership approach to the BEIs; premises problems; legal,

administrative and procedural problems; competition from other entities (including non-

business environment institutions); economic crisis and the enterprises passivity in using BEIs

services.

2. Support instruments focused on business environment institutions and their development might

be found in all 16 Regional Operational Programmes. In each ROP is at least one, and often two

or three Measures dedicated to BEIs. In addition, BEIs support instruments are also present in

the Operational Programmes on the national level. As the most important in this aspect the

following OPs should be mentioned: Innovative Economy Operational Programme and Human

Capital Operational Programme. The other important Programmes offering support for BEIs are:

Development of Eastern Poland Operational Programme, The Baltic Sea Region Programme,

Central Europe Programme and the various European Territorial Cooperation Programmes.

Generally, support within the above mentioned Programmes is focused on raising services

standards and expanding the range of services provided to businesses, which in turn should

contribute to enhance their potential and socio-economic development of the region. Types of

projects that can be implemented are very diverse and include both: “hard” (infrastructure,

equipment) and “soft” (skills development) types. a large part of the projects refers to building

network between the institutions themselves and between BEIs and entrepreneurs. Many of

them are related to the theme of knowledge and innovation transfer.

3. Key document designing BEIs support in the next programming period on the regional level is

draft version oft Regional Operational Programme for Podkarpackie Voivodeship for years 2014-

2020. According to its provisions BEIs support instruments are present within the following

Measures: 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, but BEIs might be also Beneficiaries within the Measures: 7.1 and

7.3. In terms of increasing the BEIs most important is Measure 1.2 Business support institutions

support. Within this Measure, it will be possible to implement projects involving following

actions: building cooperative relations within clusters and the development and implementation

of cluster cooperation programs; supporting businesses in the new products market launching;

development of business incubators and academic entrepreneurship support centers; advisory

and training services for industrial parks and similar institutions operators.

4.8 RECOMMENDATIONS. SUGGESTIONS FOR ACTIONS SUPPORTING BEIS FROM PODKARPACKIE REGION IN

THE NEXT FUNDING PERIOD

1. In the next funding period, one should focus on supporting the process of these services

provision by the BEIs, which are most either important or promising according to the trends

occurring in the market.

2. In the next funding period partnership projects should be strongly rewarded (it refers to projects

supported in the competition procedure regardless of their final range).

3. In the next funding the process of establishing and maintaining cooperation between business

environment institutions and research & development institutions should be strongly

supported.

4. In the process of planning a list of criteria for BEIs projects selection for the next funding period

some of the current criteria should be modified or eliminated. It refers mainly to criteria which

do not perform their function as an instrument directing support in a proper way.


21

5. In the next funding period support for the BEIs within the ROP PV 2014-2020 should be offered

on two levels: a simplified support related to certain expert services offered within Marshal's

Office of the Podkarpackie Voivodeship systemic project for the provision of certain professional

services; projects within the “call for proposals” procedure related to establishing or maintaining

institutional forms of business support.

6. It is recommended to undertake coordinated regional actions focusing on BEIs promotion and

good practices identification (examples of companies which successful companies which

benefited from the BEIs support) along with the creation of effective instruments to inform

companies about BEIs offer.

7. The maximum availability (i.e. availability on the local level) of basic advisory and information

services which are provided free of charge to businesses should be ensured.

8. In the next funding period joining funds from different sources (e.g. European Social Fund and

European Regional Development Fund) would be established. In these circumstances, BEIs

should be allowed to use support for their employees training in the fields related to BEIs

activities. Therefore, one should consider: (a) systemic project which includes open training on

key competences for BEIs employees, (b) establishment of training vouchers for BEIs employees

who need specialized training support in certain themes (which limits the reasonableness of the

separate project which refers to such themes).

9. In order to solve diagnosed problem which is the lack of provincial government partnership

approach to the BEIs and the limited subjectivity of the sector it is necessary to undertake

various and – most importantly – long-term activities. It is recommended to include following

actions in the catalogue of actions undertaken by the Marshal's Office of the Podkarpackie

Voivodeship in the area of business environment sector support in the next funding period: the

integration of business environment institutions, launching systematic consultation

mechanisms, business environment institutions sector promotion, development of a web-based

platform containing a detailed and current information about the BEIs offer and directing

business to specific institutions which can help them.


22

5. Wprowadzenie

Niniejszy raport został przygotowany przez Pracownię Badań i Doradztwa „Re-Source” Korczyński

Sarapata sp. j. W ramach prowadzonego na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa

Podkarpackiego badania pn. „Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013

na funkcjonowanie Instytucji Otoczenia Biznesu”.

Poniżej przedstawiono cel główny, który odnosi się do podejmowanej w badaniu problematyki oraz

odpowiadające mu cele szczegółowe:

Schemat 1. Cele przeprowadzonego badania ewaluacyjnego

CEL GŁÓWNY BADANIA:

OCENA WPŁYWU WSPARCIA RPO WP NA LATA 2007-2013 NA FUNKCJONOWANIE INSTYTUCJI OTOCZENIA

BIZNESU ORAZ NA USŁUGI ŚWIADCZONE PRZEZ TEGO TYPU INSTYTUCJE W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM.

CEL

E

SZC

ZEG

ÓŁO

WE

V Zbadanie potencjalnego wpływu wsparcia RPO WP na

wzmocnienie regionalnej sieci instytucji otoczenia biznesu

oraz oferowane przez nią usługi.

Zidentyfikowanie poziomu zadowolenia i oczekiwania

przedsiębiorstw wobec instytucji otoczenia biznesu wspartych

w ramach RPO WP.

Określenie problemów i barier utrudniających realizację

projektów przez IOB w ramach Działania 1.2

Wskazanie dalszych działań, jakie powinny zostać podjęte

przez IZ RPO WP oraz same IOB pod kątem spełniania

zdiagnozowanych oczekiwań przedsiębiorców i rosnących

wymagań prowadzania działalności gospodarczej.

Zakres przedmiotowy: projekty dofinansowane w ramach RPO WP, oś i Konkurencyjna i innowacyjna

gospodarka Działanie 1.2 Instytucje otoczenia biznesu.

Zakres podmiotowy: beneficjenci/wnioskodawcy projektów RPO WP, przedsiębiorcy: zarówno

korzystający z usług IOB, jak również ci, którzy nie skorzystali jak dotąd z żadnych form wsparcia

oferowanych przez tego typu instytucje (próba zerowa), instytucje otoczenia biznesu, które nie

skorzystały ze wsparcia w ramach RPO WP.

Zakres czasowy: 01.10.2007 – 18.06.2013 dla projektów realizowanych w ramach RPO WP oraz

rekomendacje dla przyszłego okresu programowania.

Badanie zostało przeprowadzone z uwzględnieniem następujących kryteriów ewaluacyjnych:

Trafność planowanych celów interwencji w odniesieniu do potrzeb i problemów IOB,

Skuteczność realizacji zakładanych celów projektów w odniesieniu do rzeczywistych efektów ich

realizacji,

1)

2)

3)

4)


23

Efektywność projektów w stosunku do poniesionych nakładów/kosztów/zasobów,

Użyteczność wsparcia w kontekście zaspokajania potrzeb grup docelowych,

Trwałość (przewidywalna) projektów w perspektywie długookresowej.

Raport otwierają: spis treści, wykaz skrótów, oraz streszczenie w wersji polsko-

i anglojęzycznej. W dalszej części raportu przedstawione zostały następujące elementy:

Metodologia badania

Wyniki badania obejmujące następujące bloki tematyczne: charakterystyka sektora otoczenia

biznesu w woj. podkarpackim; charakterystyka wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.2

RPO WP 2007-2013; ocena faktycznego i potencjalnego wpływu wsparcia w ramach działania 1.2

RPO WP 2007-2013 na wzmocnienie regionalnej sieci instytucji otoczenia biznesu oraz

oferowane przez nią usługi; problemy i bariery realizacji projektów w ramach działania 1.2 RPO

WP 2007-2013; poziom zadowolenia i oczekiwania przedsiębiorców wobec wsparcia ze strony

instytucji otoczenia biznesu; problemy i potrzeby sektora otoczenia biznesu i potencjalne

instrumenty wsparcia

Studia przypadku

Wnioski i rekomendacje (propozycje działań wspierających podkarpackie IOB w przyszłym

okresie finansowania)

Spisy ilustracji.

W formie odrębnych dokumentów do raportu załączono:

Załącznik nr 1 – Tabela zawierająca charakterystykę podkarpackich instytucji otoczenia biznesu

Załącznik nr 2 – Tabela zawierająca charakterystykę wsparcia dostępnego dla instytucji otoczenia

biznesu w pozostałych programach operacyjnych

Załącznik nr 3 – Transkrypcje wywiadów jakościowych.

Pozostałe produkty badania przekazane Zamawiającemu to: bazy wynikowe z badań ilościowych,

nagrania audio wywiadów jakościowych oraz prezentacja multimedialna zawierająca najważniejsze

wyniki przeprowadzonego badania.


24

6. Metodologia badania

W niniejszej części raportu przedstawiona została metodologia przeprowadzonego badania

z uwzględnieniem technik, metod oraz pytań badawczych.

6.1 DESK RESEARCH

W ramach analizy danych zastanych zastosowany został dobór celowy, polegający na włączeniu

w zakres analiz wszystkich danych i dokumentów, które mogły okazać się przydatne z perspektywy

celu badania. W ramach niniejszego projektu badawczego przeanalizowane zostały następujące dane

i dokumenty:

Wykaz projektów objętych niniejszym badaniem ewaluacyjnym wraz z danymi kontaktowymi

osób odpowiedzialnych za realizację projektu,

Dokumentacja projektów RPO WP realizowanych w ramach osi priorytetowej

i Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka działanie 1.2 Instytucje otoczenia biznesu (wnioski

o dofinansowanie oraz najbardziej aktualne wersje wniosków o płatność),

Dane z systemu KSI SIMIK dotyczące projektów objętych niniejszą ewaluacją (w tym dane

dotyczące postępu finansowego i rzeczowego ewaluowanych projektów),

Dokumentacja konkursowa, udostępniona w ramach 1.2 Instytucje otoczenia biznesu,

Strategia rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007-2020. Aktualizacja 2010r.,

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 oraz

Szczegółowy Opis Priorytetów RPO WP, Aktualizacja 2012r.,

Założenia do aktualizacji strategii rozwoju województwa podkarpackiego na lata 2007-2020,

Rzeszów 2012r.,

Powiązane z przedmiotowym zakresem badania Wytyczne i Rozporządzenia Rady,

Parlamentu (WE) oraz Komisji Europejskiej,

Powiązane z przedmiotowym zakresem badania Wytyczne i Rozporządzenia Ministerstwa

Rozwoju Regionalnego (m.in. Rozporządzenie z dnia 20 maja 2009r. W sprawie udzielenia

pomocy na wzmocnienie potencjału instytucji otoczenia biznesu w ramach regionalnych

programów operacyjnych, poz. 719),

Strategia Rozwoju Kraju 2020,

Krajowy Program Reform na rzecz realizacji Strategii „Europa 2020",

Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającemu

włączaniu społecznemu,

Krajowa Strategia rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie,

Badanie ewaluacyjne z RPO WP pn. Rola instrumentów inżynierii finansowej w zaspokajaniu

potrzeb finansowych przedsiębiorstw w województwie podkarpackim, 2011r.,

Badanie ewaluacyjne z PO KL Rozwój umiejętności i szkolenia w MŚP. Analiza subregionu

sosnowieckiego, Polska, OECD 2010,

Instytucje otoczenia biznesu, W. Burdecka, PARP 2004r.,

Sprawozdania, dane monitoringowe dotyczące realizacji Programu,

Materiały statystyczne GUS, Urzędu Statystycznego w Rzeszowie, Banku Światowego

oraz inne materiały i opracowania.


25

6.2 KOMPUTEROWO WSPOMAGANY WYWIAD TELEFONICZNY (CATI)

Technika wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo (CATI) została wykorzystana do

przeprowadzenia badania wśród:

przedsiębiorców korzystających z usług IOB (n=100)

przedsiębiorców niekorzystających z usług IOB (n=100)

Zgodnie z założeniami zrealizowano łącznie 200 wywiadów. Badanie prowadzono w okresie

03.07.2013- 24.07.2013. Ze względu na cele wdrażanej interwencji ograniczono badaną grupę do

sektora MMŚP czyli Mikro-, Małych i Średnich przedsiębiorstw. Zastosowano dobór losowo-

warstwowy, nieproporcjonalny pod względem klas wielkości przedsiębiorstw. W związku z tym w obu

grupach przebadane zostały przedsiębiorstwa o następującej strukturze: Mikroprzedsiębiorstwa 60%,

Małe przedsiębiorstwa 25%, Średnie przedsiębiorstwa 15%. Zastosowany wariant doboru próby

skłonił Wykonawcę do przeprowadzenia ważenia obserwacji, którego celem było zapewnienie

reprezentatywności wyników badania pod względem wielkości przedsiębiorstwa. Skutkiem

przeprowadzonego ważenia jest stosowanie zaokrągleń w liczebnościach n pod wykresami.

W związku z tym proste sumowanie liczebności w kategoriach może nie skutkować otrzymaniem

wartości n obecnej dla wyników ogółem.

6.3 INDYWIDUALNE WYWIADY POGŁĘBIONE (IDI I ITI)

W ramach niniejszego projektu badawczego technika indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI

i ITI) zastosowana została w badaniu:

przedstawicieli IZ (n=2),

przedstawicieli IOB realizujących projekty w ramach Działania 1.2 RPO WP (n=19),

przedstawicieli IOB nierealizujących projektów w ramach Działania 1.2 (n=20).

W przypadku przedstawicieli IZ przeprowadzony został dobór celowy. Zgodnie z zapisami SOPZ, do

udziału w wywiadzie zaproszono pracownika Departamentu Wspierania Przedsiębiorczości oraz

pracownika Departamentu Rozwoju Regionalnego. Jednocześnie, Wykonawca dobierał osoby mające

szeroką wiedzę i doświadczenie w kontekście wsparcia oraz sytuacji IOB w regionie. Zgodnie

z założeniami przeprowadzono 2 wywiady z IZ.

W przypadku wywiadów z IOB zgodnie z założeniem Zamawiającego zastosowany został dobór

zupełny, co oznacza, że wywiady prowadzono ze wszystkimi IOB, które realizowały projekty

w ramach Działania 1.2 RPO WP. Zgodnie z założeniami zawartymi w Raporcie Metodologicznym

w przypadku 5 beneficjentów, którzy rozpoczęli realizację projektów w ostatnich miesiącach wywiady

przeprowadzono drogą telefoniczną2. Łącznie przeprowadzono 19 wywiadów3. Wywiady osobiste

odbyły się w dniach 15-17.07.2013.

Wywiady telefoniczne przeprowadzono z przedstawicielami IOB nierealizujących projektów

w ramach Działania 1.2. Zrealizowano je ze wszystkimi IOB, z którymi było to możliwe w okresie

2 Wywiad telefoniczny został przeprowadzony również w przypadku dwóch beneficjentów, którzy z powodu nieobecności w terminie

badania nie mogli udzielić informacji osobiście.

3 Pomimo wielu podejmowanych prób (także z zaangażowaniem Urzędu Marszałkowskiego Woj. Podkarpackiego) z jednym spośród

wszystkich 20 beneficjentów nie udało się przeprowadzić wywiadu przed końcem terminu badania. Pomimo poinformowania

przedstawiciela tej instytucji o obowiązku wzięcia udziału w badaniu wynikającym z zapisów umowy o dofinansowanie oraz stosowania

różnych form dotarcia, a także zaoferowania możliwości udzielenia odpowiedzi na sformułowane pytania drogą e-mailową, ostatecznie

pozyskanie informacji od tego beneficjenta okazało się niemożliwe.


26

realizacji badania. Wykonawca dołożył wszelkich starań, tj. wielokrotnie podejmował próby kontaktu,

informował o badaniu za pośrednictwem poczty e-mail, przekładał termin badania zgodnie

z oczekiwaniami respondentów. Planowane było przeprowadzenie 25 wywiadów, lecz w toku zwiadu

badawczego zidentyfikowano 23 IOB nierealizujące projektów, aktualnie funkcjonujące na terenie

województwa podkarpackiego4. Z powodu braku możliwości nawiązania kontaktu z 3 instytucjami

ostatecznie zrealizowano 20 wywiadów ITI.

6.4 ZOGNISKOWANE WYWIADY GRUPOWE (FGI)

Wykonawca zdecydował się na przeprowadzenie dwóch wywiadów FGI, aby rozdzielić uczestników

dyskusji z ramienia IOB od przedstawicieli IZ, zapobiegając w ten sposób ograniczeniu otwartości

wypowiedzi uczestników. W pierwszym wywiadzie wzięli udział wyłącznie przedstawiciele IOB

(zarówno realizujący projekty w ramach Działania 1.2, jak i nierealizujący tego rodzaju przedsięwzięć),

natomiast do drugiego zaproszeni zostali przedstawiciele IZ oraz eksperci (pracownicy naukowi

podkarpackich uczelni wyższych). W obu wywiadach zastosowany został dobór celowy. W przypadku

IZ oraz ekspertów polegał on na zaproszeniu do wywiadu osób z relatywnie szeroką wiedzą

i doświadczeniem w kontekście problematyki. Natomiast w doborze IOB wykonawca dążył do

zapewnienia tzw. reprezentatywności typologicznej, która osiągnięta została poprzez zaproszenie

przedstawicieli zróżnicowanych instytucji. W FGI z przedstawicielami IOB wzięło udział 7

przedstawicieli tychże instytucji oraz moderator dyskusji. W drugim FGI wzięło udział również 7 osób

– 3 ekspertów, 2 przedstawicieli IZ oraz 2 członków zespołu badawczego Wykonawcy. Pierwsza

z dyskusji odbyła się 16.07.2013, natomiast druga 06.08.2013.

6.5 STUDIUM PRZYPADKU

W ramach studium przypadku zastosowany został dobór celowy. Zakwalifikowano tu projekty

charakteryzujące się wysoką skalą wpływu projektu na IOB. Na podstawie odpowiedzi udzielanych

przez beneficjentów w wywiadach IDI oraz zapisów wniosków o dofinansowanie wybrano

najbardziej optymalne projekty. W Raporcie metodologicznym założono opracowanie 2 studiów

przypadku, jednak z powodu niewielu projektów zakończonych spośród których możliwy był wybór

najbardziej odpowiednich, Wykonawca zdecydował o przygotowaniu ich w większej liczbie.

Ostatecznie zgodnie z wcześniejszymi założeniami zrealizowano 2 studia przypadków projektów

faktycznie i formalnie zakończonych oraz 3 studia przypadków projektów, które nie zostały jeszcze

zakończone, ale na poziomie założeń są bardzo wartościowe i interesujące (opracowanie dotyczy 4

beneficjentów, ponieważ jeden z nich realizował 2 omawiane projekty).

6.6 BADANIE MYSTERY CLIENT

W ramach badania Mystery Client obecne są trzy jego warianty: telefoniczny, poczty elektronicznej

oraz osobisty. W przypadku dwóch pierwszych wariantów zastosowano dobór zupełny polegający na

przeprowadzeniu audytów we wszystkich podkarpackich IOB, które świadczą usługi zewnętrzne dla

podmiotów lub osób poszukujących określonego rodzaju informacji związanych z prowadzeniem

działalności gospodarczej. W wyniku weryfikacji dokonanej w trakcie badania ustalono ze jest to 38

4 W stosunku do założeń przyjętych w raporcie metodologicznym z badania wyłączono 2 instytucje ze względu na fakt nieprowadzenia

działalności lub zmiany profilu danego podmiotu (tj. zakończenia świadczenia usług na rzecz przedsiębiorstw).


27

IOB5. W przypadku natomiast wariantu osobistego, zgodnie z założeniami zrealizowano 5 audytów

w wybranych instytucjach.

6.7 ANALIZA SIECI SPOŁECZNYCH

Zgodnie z założeniami raportu metodologicznego analizie poddano kwestionariusze współpracy

uzupełniane przez beneficjentów oraz przedstawicieli IOB nierealizujących projektów. Pomimo wielu

prób podejmowanych przez Wykonawcę w celu zmobilizowania respondentów do zwrotu

wypełnionych kwestionariuszy, nie otrzymano wszystkich danych przed upływem terminu badania.

Analizie poddano 28 kwestionariuszy (spośród 39 rozesłanych do respondentów), przy czym jeden

kwestionariusz zawierał informację o braku jakiejkolwiek wewnątrzsektorowej współpracy.

Dodatkowo należy wspomnieć, iż jeden z kwestionariuszy wpłynął po zakończeniu analizy, przez co

nie został uwzględniony w badaniu.

6.8 WYWIAD SWOBODNY

W przypadku wywiadu swobodnego z przedstawicielami JBR zastosowano dobór celowy, dzięki

czemu możliwe było zebranie zróżnicowanych opinii zapewniając wysoką rzetelność badania.

Wywiady przeprowadzono z przedstawicielami następujących podmiotów:

Uniwersytet Rzeszowski,

Politechnika Rzeszowska,

Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.

Respondentami były osoby zajmujące się kwestią współpracy ich jednostki macierzystej

z przedsiębiorstwami. Przeprowadzono 3 telefoniczne wywiady swobodne.

6.9 BENCHMARKING INSTRUMENTÓW WSPARCIA IOB

W przypadku benchmarkingu zastosowany został dobór celowy. Do analizy włączono te instrumenty

wsparcia, które posiadały następujący zestaw cech:

instrumenty skierowane do IOB i zorientowane na ich rozwój,

bezpośredni charakter wsparcia (dofinansowane projekty realizowane są przez IOB).

5 Jedna z instytucji zmieniła profil działalności i od kilku lat nie świadczy już usług dla przedsiębiorstw, druga natomiast okazała się być

komórką w ramach szerszej struktury- instytucji obecnej już na liście.


28

7. Wyniki badania

7.1 CHARAKTERYSTYKA SEKTORA OTOCZENIA BIZNESU W WOJ. PODKARPACKIM

W niniejszym podrozdziale przedstawiono pogłębioną charakterystykę sektora otoczenia biznesu

w woj. podkarpackim, która uwzględnia takie aspekty jak: typy funkcjonujących w regionie IOB,

zakres oferty sektora otoczenia biznesu, zasięg działalności prowadzonej przez podkarpackie IOB,

odbiorcy usług świadczonych przez sektor otoczenia biznesu, tendencje na rynku usług oferowanych

przez instytucje otoczenia biznesu, jakość usług świadczonych przez IOB oraz, wewnątrz-

i międzysektorowa współpraca instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego.

7.1.1 Podstawowe dane dotyczące instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego

W ramach prowadzonego badania dokonano analizy desk research, która obejmowała między innymi

charakterystykę podkarpackich instytucji otoczenia biznesu. Pod uwagę zostały wzięte takie aspekty

jak: forma organizacyjno-prawna instytucji, miejscowość, w której znajduje się jej siedziba, rok

założenia, zakres oferty usług świadczonych dla przedsiębiorców, jak również zasięg działania

i adresaci prowadzonej działalności. Niniejsza część raportu stanowi zbiorczą analizę pozyskanych

informacji.

Wykres 1. Forma organizacyjno-prawna podkarpackich IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie analizy desk research, n=43

Jak widać na powyższym wykresie niemal jedna trzecia spośród podkarpackich IOB to stowarzyszenia.

Jest to najliczniej występująca kategoria. Prawie 20% spośród zidentyfikowanych instytucji stanowią

spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Izby – organizacje samorządu gospodarczego lub

zawodowego stanowią 14% całego zbioru. Udział spółek akcyjnych oraz fundacji jest taki sam

i wynosi 11,6%. Niespełna 5% podkarpackich instytucji otoczenia biznesu to jednostki organizacyjne

samorządu rolniczego lub zawodowego. Taki sam odsetek przypadł jednostkom organizacyjnym

uczelni. Najmniej liczną kategorią formy organizacyjno-prawnej są cechy rzemieślnicze, których udział

stanowi tylko 2,3%.

32,6%

18,6%

14,0%

11,6%

11,6%

4,7%

4,7%

2,3%

0% 10% 20% 30% 40%

Stowarzyszenie

Spółka z o.o.

Izba -organizacja samorządu gospodarczego /

zawodowego

Spółka akcyjna

Fundacja

Jednostka organizacyjna samorządu

rolniczego / zawodowego

Jednostka organizacyjna uczelni

Cech rzemieślniczy


29

Choć forma prawna instytucji otoczenia biznesu nie warunkuje w sposób jednoznaczny

i bezwarunkowy potencjału danego podmiotu, podkreślić należy, że pośrednio jest ona powiązana

z jego zapleczem finansowym. W przypadku stowarzyszeń siłą rzeczy będziemy mieć do czynienia

z oparciem finansowania działalności o środki zewnętrzne pozyskiwane na potrzeby realizacji

konkretnych przedsięwzięć projektowych. W odniesieniu do organizacji samorządu gospodarczego

lub zawodowego istnieje z kolei możliwość zasilania finansowego organizacji poprzez składki

członkowskie (choć ich udział w ogólnym budżecie organizacji niekiedy nie będzie znaczący). Co się

natomiast tyczy podmiotów działających w formie spółek, to w zależności od ich specyfiki mogą one

w większym stopniu pozyskiwać środki finansowe poprzez proces świadczenia usług klientom

zewnętrznym, bądź też mogą liczyć na wsparcie finansowe ze strony swoich udziałowców, którymi

często są jednostki administracji samorządowej (dotyczy to przede wszystkim agencji rozwoju

regionalnego działających w formie spółek), które jest szczególnie istotne w okresie oczekiwania na

transfer pozyskanych środków grantowych. Uwzględniając powyższe, stwierdzić należy, że

dominująca forma prawna podkarpackich IOB sugeruje, iż znaczna część podmiotów sektora

otoczenia biznesu w woj. podkarpackim może w prowadzonej działalności natrafiać na trudności

w finansowaniu prowadzonej działalności6.

Wykres 2. Siedziby podkarpackich IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie desk research, n=43

Powyższy wykres obrazuje jak bardzo podkarpackie instytucje otoczenia biznesu skoncentrowane są

terytorialnie. Jako miejsce siedziby zdecydowanie dominuje Rzeszów. Mieści się tu ponad połowa

(55,8%) wszystkich zidentyfikowanych podmiotów. Wśród pozostałych miast wyróżnia się Stalowa

Wola, w której funkcjonuje 7% spośród analizowanych instytucji. W pozostałych wymienionych

lokalizacjach umiejscowiona jest zwykle jedna, maksymalnie dwie, instytucje wspierające

przedsiębiorców.

6 Kwestia ta zostanie ostatecznie zweryfikowana i omówiona w części poświęconej problemom i potrzebom podkarpackich instytucji

otoczenia biznesu.

55,8%

7,0%

4,7%

4,7%

4,7%

4,7%

2,3%

2,3%

2,3%

2,3%

2,3%

2,3%

2,3%

2,3%

0% 20% 40% 60%

Rzeszów

Stalowa Wola

Jasło

Krosno

Przemyśl

Sanok

Boguchwała

Jarosław

Lesko

Leżajsk

Mielec

Sędziszów Małopolski

Tarnobrzeg

Ustrzyki Dolne


30

Generalnie, mówić możemy o bardzo silnej koncentracji sektora otoczenia biznesu, przy

jednoczesnym ujawnieniu się peryferyjności niektórych obszarów województwa jeśli chodzi o liczbę

zlokalizowanych tam IOB. Z jednej strony, jest to naturalna konsekwencja skupiania się instytucji

otoczenia biznesu w głównym ośrodku miejskim województwa. Z drugiej zaś, podkreślić należy, iż nie

jest niezbędne dążenie do znaczącego zwiększania liczby podkarpackich IOB i zapewnienia

równowagi w ich terytorialnym rozmieszczeniu. Tym bardziej, że – jak zwrócono uwagę w trakcie

sesji fokusowej z ekspertami i przedstawicielami IZ RPO WP 2007-2013 – jednym z największych

atutów sektora otoczenia biznesu w woj. podkarpackim jest jego liczebność i różnorodność ich oferty

usługowej. Istotniejsze wydaje się natomiast zapewnienie na szczeblu lokalnym dostępności

podstawowych usług informacyjno-doradczych, w przypadku których lokalizacja podmiotu

świadczącego daną usługę ma kluczowe znaczenie (w przypadku usług bardziej specjalistycznych czy

pomocy finansowej dystans pomiędzy przedsiębiorstwem a instytucją otoczenia biznesu ma mniejsze

znaczenie, kluczowa jest sama możliwość skorzystania z zaawansowanej usługi).

Wykres 3. Rok rozpoczęcia działalności przez podkarpackie IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie desk research, n=43

Ponad jedna czwarta podkarpackich IOB powstała w pierwszej połowie lat 90-tych. Do najstarszych

instytucji należą: Izba Przemysłowo-Handlowa w Rzeszowie (1990 r.), Mielecka Agencja Rozwoju

Regionalnego i Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej (1991 r.), a także

Małopolski Instytut Gospodarczy (1992 r.). W kolejnych pięciu latach powstało wyraźnie mniej

nowych instytucji (14,0%). Lata 2000-2004 charakteryzował ponowny wzrost, natomiast w kolejnych

okresach obserwowano spadek liczby nowopowstałych podmiotów, co należałoby wiązać ze

stopniowym pojawianiem się w tym okresie możliwości zewnętrznego finansowania tworzenia

i funkcjonowania organizacji pozarządowych, w tym reprezentujących sektor otoczenia biznesu. Do

najmłodszych instytucji, które rozpoczęły swoją działalność nie wcześniej niż w 2010 roku, należą:

Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości przy Uniwersytecie Rzeszowskim oraz Podkarpacki Ośrodek

Samorządu Terytorialnego FRDL (2010 r.), Inkubator Technologiczny w Stalowej Woli, Spółka

KlasterPro.pl (2011 r.), Innowator Otoczenia Biznesu oraz Agencja Wsparcia Biznesu Wiejskiego (2012

r.).

25,6%

14,0%

25,6%

18,6%

16,3%

0%

10%

20%

30%

1990-1994 1995-1999 2000-2004 2005-2009 2010 i później


31

7.1.2 Zakres oferty instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego

Analizując ofertę usług świadczonych przez podkarpackie IOB można zauważyć pewne prawidłowości.

Większość instytucji oferuje różnorodne usługi, o mniej lub bardziej kompleksowym charakterze,

które oscylują wokół problemów szeroko pojętej przedsiębiorczości i dotyczą wyzwań związanych

z bieżącym prowadzeniem działalności gospodarczej. Zdecydowanie najczęstszą pozycją w ofercie są

usługi informacyjne i ogólne usługi doradcze. Ich adresatami są zarówno osoby bezrobotne chcące

założyć własną działalność gospodarczą, jak i przedsiębiorcy. Kilka instytucji prowadzi Punkty

Konsultacyjne w ramach KSU. Do najczęściej świadczonych usług należy doradztwo w zakresie

prowadzenia działalności, wsparcie w zakresie pozyskiwania środków z funduszy unijnych, doradztwo

inwestycyjne, opracowywanie i wdrażanie biznesplanów. Bardzo ważną pozycją są także szkolenia.

Ich tematyka jest różnorodna, zależy od profilu danej instytucji oraz aktualnego zapotrzebowania ze

strony odbiorców na konkretne kompetencje. Do najczęściej oferowanych szkoleń o charakterze

ogólnym – także w formule projektowej opartej o finansowanie ze środków wspólnotowych – należą

szkolenia językowe, informatyczne oraz szkolenia miękkie. Należy tu wspomnieć, iż część instytucji,

chociaż teoretycznie oferuje szeroki wachlarz usług informacyjno-doradczych, to koncentruje swoją

działalność niemal wyłącznie na wsparciu dotyczącym pozyskiwania środków w ramach krajowych

i regionalnych programów operacyjnych.

Istotną kategorię stanowią jednak również IOB, których oferta jest faktycznie kompleksowa. Trzeba

tu wymienić szczególnie Agencje Rozwoju Regionalnego: Rzeszowską, Przemyską, Mielecką,

Tarnobrzeską i Bieszczadzką. Na szczególną uwagę, jeśli chodzi o zakres oferowanych usług i ich

kompleksowość, zasługuje Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego (RARR). W ramach tejże

instytucji funkcjonuje kilka podmiotów oferujących różnorodne usługi. W strukturach agencji mieści

się m.in. Centrum Projektowe „MiastoProjekt’”, oferujące wykonanie projektów budowlanych,

przygotowanie kosztorysów i studiów wykonalności inwestycji. Można tam skorzystać również

z konsultacji techniczno-ekonomicznych i technologicznych. Usługi doradcze świadczy Centrum

Rozwoju Przedsiębiorczości, oferując doradztwo w zakresie finansów, zarządzania, marketingu,

zasobów ludzkich i źródeł finansowania działalności gospodarczej. Centrum Transferu Technologii

udziela porad w zakresie dostępnych źródeł finansowania działalności innowacyjnej, prowadzi

konsultacje związane z prawami własności intelektualnej i zajmuje się kojarzeniem partnerów do

współpracy technologicznej. Centrum Informacji i Szkoleń prowadzi szkolenia dla przedsiębiorców,

firm, samorządów z zakresu dostępności funduszy strukturalnych, przedsiębiorczości i marketingu.

Wymienione jednostki świadczą również usługi informacyjne (konferencje, seminaria, spotkania), jak

i proinnowacyjne. Przy Ośrodku Zarządzania Finansami znajduje się Punkt Konsultacyjny, który

udziela bezpłatnych informacji dla małych i średnich przedsiębiorstw dotyczących m.in.:

administracyjno-prawnych aspektów wykonywania działalności gospodarczej, zarządzania

przedsiębiorstwem, programów pomocowych finansowanych z budżetu państwa i funduszy UE,

oferty kredytów bankowych i funduszy pożyczkowych, firm leasingowych, funduszy poręczeń

kredytowych. W ramach samej Agencji funkcjonuje również fundusz pożyczkowy dla małych

przedsiębiorstw województwa podkarpackiego. Udzielane pożyczki mogą sięgać maksymalnie 25 tys.

euro, a ich oprocentowanie jest niższe od bankowego. Podobnie rozbudowaną ofertą może się

również pochwalić Mielecka Agencja Rozwoju Regionalnego (MARR). Poza Punktem Konsultacyjnym,

bogatym zakresem szkoleń tematycznych i rozbudowaną działalnością inicjującą i wspierającą rozwój

ekonomiczny regionu, Agencja oferuje również audyty technologiczne, konieczne do skutecznego

planowania dalszego rozwoju podkarpackich firm. MARR jest również założycielem jednego


32

z pierwszych w Polsce Inkubatora Nowych Technologii IN-Tech. Prowadzi także Fundusz Pożyczkowy,

udzielając pożyczek ze środków UE oraz budżetu państwa. Wśród instytucji wyróżniających się

kompleksowością świadczonych usług należy również wymienić Małopolski Instytut Gospodarczy

w Rzeszowie i Regionalne Izby Gospodarcze w Stalowej Woli i Sanoku. Oferta tychże instytucji

skierowana jest do osób chcących otworzyć własną działalność gospodarczą jak i do przedsiębiorców.

Większość IOB skupia się zdecydowanie na wspieraniu firm z sektora MŚP. Wśród odbiorców usług

znajdują się także organy administracji publicznej, jednostki naukowe, a także organizacje

pozarządowe.

Drugą kategorią wyłaniającą się podczas analizy podkarpackich instytucji otoczenia biznesu są

podmioty, których oferta usługowa jest zawężona – zarówno tematycznie, jak i pod względem typów

adresatów. Profil ich działalności jest zwykle bardziej specjalistyczny i skupia się na świadczeniu usług

dopasowanych do specyfiki potrzeb konkretnych odbiorców. Do tego typu instytucji należy zaliczyć

np. Podkarpacką Izbę Rolniczą (kierującą swoją ofertę do rolników i mieszkańców wsi), Podkarpacką

Okręgową Izbę Inżynierów Budownictwa (zrzeszającą inżynierów z branży budowlanej, oferującą

wsparcie w zakresie pozyskiwania środków z funduszy unijnych oraz specjalistyczne szkolenia

techniczne), Dolinę Lotniczą (wspierająca przemysł lotniczy oraz rozwój badań w zakresie lotnictwa),

Inkubator Technologiczny (oferujący wsparcie dla innowacyjnych firm). Do bardziej

wyspecjalizowanych instytucji należy również zaliczyć Podkarpacką Agencję Energetyczną, oferująca

doradztwo i szkolenia z zakresu efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii i jej

racjonalnego wykorzystania. Instytucja przeprowadza również audyty energetyczne oraz wspiera

przedsiębiorców w składaniu wniosków o dofinansowanie projektów, mających na celu ograniczenie

zużycia energii oraz pełniejsze korzystanie z jej odnawialnych źródeł. Wskazując na IOB o bardziej

branżowym charakterze można wymienić również: Instytut Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego

czy Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka (działające w branży IT i telekomunikacyjnej). Misją

Stowarzyszenia jest tworzenie i rozwój Podkarpackiego Klastra Informatycznego. Jednym z głównych

celów jest natomiast integracja środowiska podkarpackich przedsiębiorców branży

telekomunikacyjnej, telefonicznej i informatycznej. W ofercie instytucji znajduje się specjalistyczne

oprogramowanie i aplikacje mające na celu wspierać przedsiębiorstwa w ich codziennej działalności.

Na arenie podkarpackich IOB istotną rolę pełni również Podkarpacki Fundusz Poręczeń Kredytowych.

Celem jego działalności jest ułatwienia dostępu mikro, małym i średnim przedsiębiorcom

z województwa podkarpackiego do finansowania dłużnego, przeznaczonego na podejmowanie

i rozwój działalności gospodarczej. Poręczenie Funduszu służy zabezpieczaniu kredytów i pożyczek

przeznaczonych na finansowanie działalności gospodarczej, udzielanych przez instytucje finansowe

współpracujące z Funduszem.

Generalnie więc, analiza profilu oferty podkarpackich IOB wskazuje na dużą różnorodność

świadczonych przez nich usług, przy jednoczesnym ujawnianiu się – w przypadku części podmiotów –

branżowej specjalizacji. Z drugiej strony, wyraźnie dominuje oferta o charakterze podstawowym, tj.

usługi informacyjne, ogólne usługi doradcze, usługi szkoleniowe, ew. oferowanie różnych

instrumentów pomocy finansowej. W mniejszym zakresie mamy do czynienia z oferowaniem usług

o charakterze zaawansowanym, w tym dotyczących sfery rozwijania innowacyjności sektora

przedsiębiorstw. Na ten problem zwrócono także uwagę w trakcie sesji fokusowej z ekspertami oraz

przedstawicielami IZ RPO WP 2007-2013. Korzystnie w tym kontekście ocenić należy fakt, iż na ten

aspekt wzmacniania potencjału sektora przedsiębiorstw zostanie położony szczególny nacisk

w przyszłym okresie finansowania. Zaakcentowanie tej kwestii na szczeblu wspólnotowym powinno

z kolei zapewnić odpowiednie środki finansowane pozwalające stworzyć odpowiednie mechanizmy


33

i instrumenty wsparcia dla sektora otoczenia biznesu, którego rola we wspieraniu innowacyjności

firm jest potencjalnie bardzo duża.

7.1.3 Zasięg prowadzonej działalności oraz odbiorcy usług świadczonych przez instytucje

otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego

Zasięg prowadzonej przez instytucje otoczenia biznesu działalności analizowano dwutorowo. Z jednej

strony przeprowadzono analizę informacji zawartych na stronach internetowych podkarpackich

IOB. W oparciu o informacje pozyskane tą drogą stwierdzić należy, że zdecydowana większość

badanych instytucji adresuje swoją ofertę w sposób ogólny, tj. do sektora przedsiębiorstw z woj.

podkarpackiego. Jednocześnie jednak, z informacji zamieszczonych w witrynach internetowych części

podkarpackich IOB wynika, że ich oferta nie jest ograniczona wyłącznie do firm z Podkarpacia,

w pojedynczych przypadkach informacje zawarte na stronach internetowych sugerowały także

prowadzenie działalności o zasięgu międzynarodowym.

Generalnie, wnioskowanie o zasięgu prowadzonej działalności wyłącznie w oparciu o zasoby stron

WWW podkarpackich IOB okazało się utrudnione, gdyż niejednokrotnie tego rodzaju informacje nie

były przez podmioty sektora otoczenia biznesu prezentowane lub też przedstawiano je w sposób

bardzo ogólny. Uwzględniając powyższe, kwestię zasięgu prowadzonej działalności wprowadzono

także do wywiadów jakościowych prowadzonych z poszczególnymi IOB. Uzyskane w ten sposób

informacje potwierdziły dominację takiego modelu prowadzenia działalności usługowej, w którym jej

zasięg obejmuje cały region, przy czym niewykluczane jest także świadczenie usług dla firm spoza

woj. podkarpackiego:

Z Podkarpacia i z całej Polski. Ale z przewagą Podkarpacia. (IDI_Benef)

My mamy też Centrum Obsługi Inwestora, więc tutaj do tego Centrum trafiają firmy z całej Polski,

a wręcz z całego świata można powiedzieć. i inwestorzy zainteresowani inwestowaniem

w województwie podkarpackim. W większości są to firmy z województwa podkarpackiego, ale

zdarzają się też rzeczywiście z Polski, a nawet spoza Polski. (IDI_Benef)

My działamy na terenie całego województwa aktualnie. a nawet paru województw, głównie to są

województwa podkarpackie, świętokrzyskie i małopolskie. Raz też mieliśmy projekt na terenie woj.

podlaskiego, a z komercyjnymi usługami to już działamy w całej Polsce. (IDI_Benef)

Są też spoza, ale najwięcej jest z Podkarpacia, bo to jest oczywiste, że najłatwiej jest lokalnie spotkać

się, kontaktować itd. Natomiast są to nie tylko firmy z Podkarpacia. (IDI_Benef)

W zasadzie województwo podkarpackie, ale mamy też klientów z ościennych. (ITI_IOB)

Jest to zasięg regionalny, teren województwa podkarpackiego. Są też firmy spoza tego obszaru:

Warszawy, Wrocławia. Największe skupisko to firmy z miasta Rzeszowa i powiatu rzeszowskiego.

(ITI_IOB)

Polska południowa i południowo-wschodnia. Szerzej niż województwo podkarpackie. (ITI_IOB)

Ale są też i firmy spoza Podkarpacia. Współpracujemy z firmami spoza Podkarpacia, czyli zasięg

ogólnopolski. Współpracujemy też z zagranicą, czyli świadczyliśmy też usługi dla firm z zagranicy.

(ITI_IOB)


34

Zdarzały się jednak także, relatywnie częściej wśród podmiotów nierealizujących projektów w ramach

Działania 1.2 RPO WP 2007-2013, przypadki deklarowania faktu ograniczania prowadzonej

działalności do najbliższej okolicy, w której operuje dana instytucja:

Z Podkarpacia i z całej Polski. Ale z przewagą Podkarpacia. (IDI_Benef)

Znaczy generalnie to jest zasięg województwa, bo to są różne tutaj miasta, ale no przeważająca

liczba przedsiębiorstw jest jednak z terenu Rzeszowa. (IDI_Benef)

To jest północno-zachodnie Podkarpacie. Z 5 powiatów. (ITI_IOB)

My obecnie tak działamy, że większość przedsiębiorców mamy z terenu miasta Rzeszowa, powiatu

rzeszowskiego, łańcuckiego, strzyżowskiego, ropczycko-sędziszowskiego. (ITI_IOB)

Rzeszów, Stalowa Wola, Tarnobrzeg. (ITI_IOB)

Powiat bieszczadzki, powiat leski i powiat sanocki. (ITI_IOB)

Powiat i sąsiednie. Trafiają się goście zewnętrzni. (ITI_IOB)

To generalnie są 4 powiaty: bieszczadzki, leski, sanocki, krośnieński i powiat miasta Krosna. (ITI_IOB)

Podobnie w przypadku określenia charakteru klientów, dla których podkarpackie IOB świadczą swoje

usługi, mamy do czynienia z bardzo różnorodnym obrazem wyłaniającym się z wypowiedzi

przedstawicieli badanych instytucji. Dwie podstawowe grupy odbiorców świadczonych usług to:

przedsiębiorstwa oraz osoby planujące założenie własnej działalności gospodarczej. Warto zwrócić

uwagę, że w odniesieniu do pierwszej z wymienionych grup wśród odbiorców wsparcia oferowanego

przez sektor otoczenia biznesu na Podkarpaciu dominują mikro- i małe przedsiębiorstwa:

Mikro i małe. (IDI_Benef)

Powiedziałabym, że małe i mikro. Głównie. (IDI_Benef)

U nas generalnie na Podkarpaciu to w zasadzie około 97, nawet do 99 procent, to są właśnie mikro-

i małe przedsiębiorstwa. Tak, że no to one są generalnie podmiotami zainteresowanymi

działalnością, jaką możemy świadczyć. (IDI_Benef)

Mikro i małe. Wyjątkowo rzadko się zdarzają średnie, a duże to też są jakieś pojedyncze. (ITI_IOB)

Jeżeli chodzi o wielkość, to będą to głównie firmy mikro i małe, bo raczej średnich czy dużych tutaj nie

obsługujemy. (ITI_IOB)

Głównie małe i średnie, ale też i duże przedsiębiorstwa też, czyli tu nie mamy zróżnicowania.

(ITI_IOB)

Za zidentyfikowany stan rzeczy wydaje się odpowiadać nie tyle większa skłonność najmniejszych

przedsiębiorstw do korzystania ze wsparcia oferowanego przez sektor otoczenia biznesu, ile raczej

obiektywna dominacja ilościowa mikro- i małych firm w populacji, tak podkarpackich, jak i wszystkich

przedsiębiorstw działających w Polsce. Jednocześnie należy pamiętać, że większe podmioty

gospodarcze mają jednocześnie szersze możliwości korzystania z usług informacyjnych,


35

szkoleniowych i doradczych na rynku komercyjnym, a tym samym mniejsza będzie ich aktywność jako

potencjalnych klientów IOB, które mają charakter instytucji non-profit7.

W związku z powyższym, dokonując ewentualnego kierunkowania usług świadczonych przez IOB

należy mieć na względzie, iż usługi te w największym stopniu adresowane będą do sektora mikro-

i małych przedsiębiorstw, a tym samym muszą być dostosowane do ich specyfiki oraz potencjału.

Oznacza to też, iż pomimo wspomagania procesu świadczenia przez sektor otoczenia biznesu usług

o najbardziej zaawansowanym charakterze, istotne jest także zapewnienie dostępności usług bardziej

podstawowych, bo zapotrzebowanie na nie może pozostawać wśród najmniejszych firm relatywnie

duże.

W niewielkim stopniu podkarpackie IOB pozycjonują swoje usługi ze względu na kryterium branży

reprezentowanej przez firmy, na rzecz których świadczą swoje usługi. Dominuje model, w ramach

którego odbiorcami wsparcia są przedsiębiorstwa o bardzo zróżnicowanym profilu branżowym:

Natomiast jeżeli chodzi o branżę to tutaj jest dosyć duży przekrój tych firm. Ciężko powiedzieć, ale

głównie są to różnego rodzaju usługi. (ITI_IOB)

Różne, bardzo szeroko. Przede wszystkim firmy przemysłowe z rejonu Stalowej Woli. (ITI_IOB)

Przekrój jest bardzo szeroki. Ciężko powiedzieć, że jest to firma o profilu takim, czy takim, z tego

względu, że zdarzają się firmy typu zakłady drzewne, tartaki a zdarzają się duże zakłady produkcyjne

jak Pektowin. Tak więc przekrój jest przeróżny. (IDI_Benef)

Występują oczywiście przypadki instytucji, które bądź specjalizują się w świadczeniu określonego

rodzaju usług dla firm z konkretnych branż, bądź wręcz zrzeszają wyłącznie przedsiębiorstwa lub

osoby reprezentujące dany rodzaj działalności, stanowią one wśród podkarpackich IOB zdecydowaną

mniejszość. Tym samym nie można mówić o sytuacji ograniczonej dostępności wsparcia ze strony IOB

w odniesieniu do przedsiębiorstw niemających „swoich” branżowych instytucji sektora otoczenia

biznesu.

Ostatni, podjęty w badaniu, aspekt dotyczący charakterystyki odbiorców usług świadczonych przez

IOB odnosi się do skali prowadzonej działalności usługowej mierzonej liczbą obsługiwanych klientów.

Z przeprowadzonych z badanymi instytucjami wywiadów wynika, iż generalnie bardzo trudno jest

w sposób precyzyjny określić tę liczbę. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż klienci IOB korzystają

z ich oferty w bardzo różnorodny sposób. Niekiedy jest to świadczenie indywidualnych usług na rzecz

konkretnej firmy (i wtedy możliwe jest bardzo dokładne określenie liczby klientów danej instytucji),

innym razem z pomocy IOB przedsiębiorstwa korzystają poprzez nieformalne zapytania czy wręcz

poszukując określonego rodzaju informacji na stronie internetowej IOB (wtedy najczęściej możliwe

jest jedynie szacowanie podmiotów, które mogą być traktowane jako firmy korzystające z usług

świadczonych przez instytucję otoczenia biznesu8). Poza tym IOB, które nie są do tego zobowiązane

np. poprzez fakt członkostwa w określonych strukturach sieciowych lub ze względu na świadczenie

7 Nie oznacza to oczywiście, że IOB nie świadczą usług o charakterze płatnym, gdyż większość z nich prowadzi także działalność zarobkową,

jednak z wypowiedzi badanych instytucji sektora otoczenia biznesu wynika, że zdecydowanej większości klientów oferują one wsparcie

bezpłatne (co częściowo wynika z faktu świadczenia usług dla firm w ramach realizowanych przez IOB projektów dofinansowanych ze

środków publicznych).

8 Choć zdarzają się też takie instytucje, które monitorują również ruch na swoich stronach internetowych w celu określenia tych tematów,

które cieszą się największym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorstw.


36

usług akredytowanych, raczej nie prowadzą dokładnych i systematycznych statystyk dotyczących

liczby obsługiwanych klientów:

Trudno to jednoznacznie określić, dlatego że gdyby przyjąć stan na dziś, gdyby przyjąć ilość porad,

ilość pobrań materiałów ze stron internetowych, gdyby przyjąć globalne liczby, które przez obsługę

klienta rozumiemy, również dotarcie do materiałów które my przygotowujemy, to by były setki

podmiotów, które z tego korzystają. Natomiast jeśli mówi Pani o takim doradztwie, które kończy się

wystawieniem faktury to w ubiegłym roku było to 9 faktur. To jest instytucja społeczna, to nie jest

instytucja komercyjna nastawiona na zysk, tylko stowarzyszenie. (IDI_Benef)

Nie jest to tak strasznie dużo, ale powiedziałabym średnio miesięcznie to pewnie kilka

przedsiębiorstw, nie więcej. (IDI_Benef)

Średnio miesięcznie, to ciężko powiedzieć, bo tutaj jest sezonowość. Jeżeli są ogłoszone jakieś nabory

z zakresu efektywności energetycznej, czy też termomodernizacji budynków, to tych usług jest więcej.

Są okresy związane z ogłoszonymi naborami wniosków czy też z udzielaniem dofinansowania.

o statystykach jest ciężko mówić, bo musiałbym policzyć wszystkie umowy i policzyć, przekalkulować

jak to średnio wychodzi na miesiąc. (IDI_Benef)

Trudno powiedzieć ilu miesięcznie ich obsługujemy. 30? 20? To zależy, bo w tym roku wydaliśmy

kilkanaście milionów na pożyczki. To zależy jakie są potrzeby, jaki projekt realizujemy. Robiliśmy

zestawienie wzrostu klientów pod ten pierwszy projekt, który został zakończony w tamtym roku.

Wystąpił tam wzrost chyba dwukrotny w stosunku chyba do 2009. (IDI_Benef)

Wie Pani co, różnie się to nasila, kiedyś to było nawet w dziesiątkach albo setkach, bo jak projekt

szedł to było dużo, ale gdzieś tak średnio 80 powiedzmy. (ITI_IOB)

Ciężko to tak przeliczyć w miesiącach. To zależy, co w danym okresie proponujemy. Jeżeli jest to

projekt skierowany do przedsiębiorców, to ta kwota przekracza nawet 100 przedsiębiorstw

miesięcznie. Jeżeli nie prowadzimy żadnego projektu szkoleniowego, to z działalności podstawowej

korzysta średnio 20 firm miesięcznie. Ciężko to doprecyzować, ponieważ to zależy od tego, co

w danej sytuacji robimy i jakie mamy projekty, unijne między innymi. (ITI_IOB)

Przeciętnie… to jest bardzo trudny wskaźnik, bo tutaj są różne sprawy, różni przedsiębiorcy zwracają

się z różnymi kwestiami i problem jest tego typu, że trudno powiedzieć czy czyjś telefon, czy

zapytanie mailowe liczyć, czy liczyć wspólny projekt… (ITI_IOB)

My prowadzimy punkt konsultacyjny. Tam są usługi informacyjne i tam jest około stu na miesiąc

osób, które przychodzą do takiego punktu, z czego 40% jest przedsiębiorców. i to są usługi

informacyjne. Natomiast inna sprawa to są usługi doradcze i usług doradczych robimy 10

w miesiącu. (ITI_IOB)

Możemy mieć jednego przedsiębiorcę na dzień, możemy mieć dwóch na miesiąc, możemy mieć 10.

Także tutaj na to pytanie nie odpowiem. (ITI_IOB)

Przeciętnie, ja myślę że ok. 25. (ITI_IOB)

Około 20-25. To zależy. (ITI_IOB)

Około 20. (ITI_IOB)

Jak wynika z powyższych wypowiedzi, szacowana liczba klientów obsługiwanych miesięcznie przez

badane instytucje oscyluje wokół kilkudziesięciu, przy czym częściej jest to poniżej 50 podmiotów,

które skorzystały ze wsparcia danej instytucji. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt swego rodzaju


37

sezonowości wpływającej na liczbę firm obsługiwanych przez podkarpackie IOB. Jest ona powiązana

z harmonogramami konkursów dotacyjnych adresowanych do firm lub też kalendarzem projektów

realizowanych na rzecz przedsiębiorstw przez sektor otoczenia biznesu. W momencie, gdy trwają

nabory wniosków większość IOB odnotowuje wzrost liczby obsługiwanych klientów (zarówno

w zakresie udzielania ogólnych informacji o trwających konkursach i warunkach naboru, jak

i w odniesieniu do wsparcia przy przygotowywaniu dokumentacji aplikacyjnej). Z drugiej strony, gdy

sama instytucja realizuje określony projekt, w którym przewiduje wsparcie dla przedsiębiorstw, to

w momencie prowadzenia działań projektowych również liczba klientów instytucji

wzrasta. W zależności od rodzaju oferowanego wsparcia wzrost ten jest mniej lub bardziej skokowy

(w przypadku projektów szkoleniowych liczba obsłużonych klientów będzie znacząco większa niż

w przypadku zindywidualizowanego doradztwa).

Bez względu na to, czy powyższa sezonowość dotyczy usług płatnych, czy też realizowanych

w oparciu o środki grantowe, można ją traktować jako czynnik potencjalnie zakłócający – szczególnie

w przypadku mniejszych organizacji, bez odpowiedniego zaplecza finansowego – płynność finansową

danego podmiotu, a tym samym zagrażający ciągłości prowadzonej działalności9.

7.1.4 Tendencje na rynku usług oferowanych przez instytucje otoczenia biznesu z woj.

podkarpackiego

Z punktu widzenia ewentualnego projektowania instrumentów wsparcia adresowanych do instytucji

otoczenia biznesu i zorientowanych na stworzenie przez nie takiej oferty usługowej, która będzie

w sposób optymalny dostosowana do potrzeb przedsiębiorstw oraz procesów zachodzących

w gospodarce regionalnej, krajowej i globalnej, istotne jest nie tylko monitorowanie usług obecnie

oferowanych przez IOB, ale także identyfikacja zmian w aktualnym i przyszłym zapotrzebowaniu na

określonego rodzaju usługi. Kwestia ta została także podjęta w badaniu, zarówno w ramach

wywiadów indywidualnych, jak i podczas sesji fokusowych.

Jeśli chodzi o usługi, na które w chwili obecnej dostrzegalne jest największe zapotrzebowanie

w sektorze przedsiębiorstw (spośród usług świadczonych przez badane IOB) lub, na które popyt

zauważalnie wzrasta, to zwrócono uwagę przede wszystkim na:

wsparcie związane z pozyskiwaniem zewnętrznego finansowania:

Można powiedzieć, że usługi doradcze związane z pozyskaniem dofinansowania są zdecydowanie

najbardziej liczne. (IDI_Benef)

Generalnie jak są na przykład jakieś nabory wniosków, no to świadczymy po prostu takie wsparcie doradcze przede wszystkim. (IDI_Benef)

Przede wszystkim usługa informacyjna. To znaczy u nas przede wszystkim zaczyna się, to znaczy może nie przede wszystkim, większość na pewno zaczyna się od podstawowej, to znaczy przychodzi przedsiębiorca i coś go interesuje. Najczęściej jest to jakieś dofinansowanie, jakieś konkursy. Więc zawsze udzielamy jakby pierwsze usługi informacyjne, jakie konkursy są, do czego by się mógł kwalifikować, co mogło by go interesować (…) Często też razem jakby w pakiecie już od razu wszystkiego udzielamy na temat konkretnego, na przykład, jakiegoś naboru, wniosków, konkretnego projektu. (IDI_Benef)

Tak, głównie jest zainteresowanie pozyskiwaniem środków i jak wykorzystać te okazje, które dają fundusze unijne. Taki chyba pierwszy najważniejszy punkt tych usług, które są. (ITI_IOB)

9 Kwestia ta zostanie szczegółowa omówiona w części raportu poświęconej problemom i potrzebom podkarpackich instytucji otoczenia

biznesu.


38

Generalnie usługi związane z opracowywaniem dokumentów aplikacyjnych cieszą się większym zainteresowaniem. Na tym się skupiamy, bo wszystko, co oferujemy jest związane głównie ze staraniem się o płatności unijne. (ITI_IOB)

Informacje o możliwości uzyskania wsparcia finansowego lub doradczego, to jest najczęstsze. (…)Kolejną rzeczą jest przygotowywanie różnych dokumentów związanych z finansami, czyli albo biznesplanem, albo ekonomicznym planem operacji. Generalnie mówimy o prognozach finansowych. (ITI_IOB)

Znaczy tak, jeżeli chodzi o informacje czy usługi doradcze to tak z pozyskiwaniem środków na rozwój działalności czy na utworzenie działalności. To wszystko to, co się z tym wiąże. (ITI_IOB)

Proszę pani podstawowy trend to dzisiaj jest taki – pomoc w przygotowywaniu wniosków unijnych w celu uzyskania środków unijnych i to jest w zasadzie wszędzie. (ITI_IOB)

Jeżeli są nabory wniosków o Dotacje, to wtedy przedsiębiorcy dopytują. Są zainteresowani, nie wiem, uzyskaniem takiej dotacji i tym kto np. może przygotować mu wniosek o taką pomoc, przygotowanie biznesplanu. Czy np. są ogłoszone dotacje dla osób, które uruchamiają działalność gospodarczą to wtedy no to zainteresowanie jest większe. (ITI_IOB)

doradztwo i szkolenia specjalistyczne:

Największym zainteresowaniem cieszy się doradztwo z zakresu efektywności energetycznej i termomodernizacji budynków. Niekoniecznie wnioski, są to audyty energetyczne, audyty efektywności ekologicznej. (IDI_Benef)

Specjalistyczne szkolenia i specjalistyczne usługi, które teraz zaczniemy świadczyć, np. szkolenie dla branży lotniczej, takie wąskobranżowe. (IDI_Benef)

Teraz realizujemy, jesteśmy w trakcie, szkolenia dla firm branży motoryzacyjnej czy chociażby branży hotelarskiej. i to są już takie projekty, w których są konkretne szkolenia, już można powiedzieć dedykowane, szkolenia w danej branży, czyli konkretnie jakieś techniki sprzedaży, techniki naprawy określoną metodą. Czyli tu są już specjalistyczne szkolenia. Tego typu. (ITI_IOB)

Następna rzecz to są kwestie związane z finansami przedsiębiorstwa, pewne analizy, które się prowadzi. (ITI_IOB)

Natomiast muszę powiedzieć, że dużo wyraźniej jest taka tendencja, że przedsiębiorcy są zainteresowani takim wsparciem trochę bardziej specjalistycznym. (IDI_Benef)

Ja myślę, że w nowej perspektywie finansowej to będą na topie usługi doradcze w zakresie

efektywności energetycznej i audytów energetycznych. (FGI_IOB)

Na pewno pozostaną te stare rzeczy, czyli doradztwo i szkolenia. Tylko że nie takie ogólne, czyli nie

będziemy szkolić kolejny raz z jakichś prostych rzeczy, bo tego jest za dużo. Firmy mają oczekiwania,

szkolenia ze szczególnych jakichś technologii, gdzie przeważnie na rynku nawet trudno takie

szkolenie znaleźć. (FGI_IOB)

zróżnicowane formy bezpośredniego wsparcia finansowego:

Największym zainteresowaniem przedsiębiorców cieszą się dotacje czyli środki bezzwrotne.

(IDI_Benef)

Przede wszystkim, ok. 90%, to są można powiedzieć formy finansowania zewnętrznego. Można by

podzielić na finansowanie zewnętrzne związane bezpośrednio z działalnością takie jak dotacje –

dotacje na założenie działalności, dotowanie funkcjonującej już działalności plus związane z innymi

formami, jak przykładowo subsydiowane zatrudnienie, staże, praktyki zawodowe, takie formy

dofinansowania miejsc pracy… (IDI_Benef)

Kredyty obrotowe i wzrosło zapotrzebowanie na poręczanie wadiów, leasingów czy innych

zobowiązań niż kredyt i pożyczka. (ITI_IOB)


39

Po pierwsze potrzeba jest powołania funduszy pożyczkowych, venture capital itd. dla swojej branży,

dla nas. Kierowanych przez fachowców, przez seniorów tej branży, takich co mają firmy po 10 po 20

lat, którzy mają doświadczenie i będą wspierali młodych, żeby ten próg wejścia był jak najniższy. (…)

Najlepiej, żeby do tego było jakieś zewnętrzne finansowanie, czyli jeżeli uda nam się kiedyś na to

pozyskać fundusze unijne, bo wtedy ułatwi to działalność. To taka potrzeba. (FGI_IOB)

Dotacje dla przedsiębiorców, no dotacje zawsze się cieszyły zainteresowaniem u nas też tak jest. Czyli

krótko mówiąc największym zainteresowaniem przedsiębiorców cieszą się dotacje, czyli środki

bezzwrotne. (IDI_Benef)

wsparcie w zakresie rozwoju innowacyjnego:

Innowacyjność… Tak trochę jak fundusze się pojawiają, bo to trochę wymusza. Zaczyna się robić popularne wsparcie innowacyjne, wszystko co jest z tym związane. (ITI_IOB)

Cała ta koniunktura jest nakręcana przez fundusze unijne. Jeśli jest konkurs, to też przedsiębiorcy zwracają się z prośbą o opinie o innowacyjności pod różne konkursy, pod różne wdrażane nowe technologie i to też jakby za naszym pośrednictwem się dzieje. No można powiedzieć, że jest to mocno skorelowane z ogłaszanymi konkursami. (ITI_IOB)

wsparcie infrastrukturalne – uzyskanie przestrzeni do prowadzenia działalności

gospodarczej:

Przychodzą po konkretną, twardą ofertę albo w inkubatorze nowych technologii, czyli powierzchnia

produkcyjno-biurowa, albo interesują się założeniem, rozwinięciem własnej działalności na nowo

zakupionych terenach w parku przemysłowym. (IDI_Benef)

organizowanie grup zakupowych:

Grupy zakupowe odnośnie dostawy energii elektrycznej, zmiany dostawcy energii elektrycznej przez

właśnie grupy zakupowe. (FGI_IOB)

wsparcie działalności eksportowej:

Następna rzecz to jest wsparcie eksportu. (…) A, że jest to potrzebne, to jest wynik naszego

rozmawiania z przedsiębiorcami. Oni już widzą, że taki kierunek ma sens, że ma sens dla nich

wychodzenie. (FGI_IOB)

wsparcie kooperacji z sektorem badawczo-rozwojowym:

Następna duża grupa rzeczy to jest współpraca ze szkolnictwem wyższym, którą zaczęliśmy,

szczególnie w zakresie wspólnych prac badawczo-rozwojowych, które się zaczęły. Coś już robimy

w tym kierunku, ale to są pierwsze „sójki za morze”, a tutaj należy doprowadzić do tego, żeby to było

jakieś takie ustrukturyzowane. No i oczywiście cały czas networking i dyskusje technologiczne,

wymiana wiedzy, bo to jest coś, co firmy oczekują. (FGI_IOB)

Podsumowując zidentyfikowany powyżej katalog tendencji kształtujących w chwili obecnej lub

najbliższej przyszłości rynek usług świadczonych przez IOB zauważyć należy, iż wyłaniają się trzy

główne obszary najbardziej poszukiwanego przez przedsiębiorców wsparcia: (1) wsparcie w zakresie

pozyskiwania zewnętrznego finansowania, (2) specjalistyczne doradztwo i szkolenia, (3) bezpośrednie

wsparcie finansowe. Należy jednak nadmienić, że jeśli chodzi o pierwszą kategorię usług (która przez

IOB postrzegana jest jako ciesząca się największym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorstw), to

w pewnym stopniu stanowi ona rezultat obowiązujących aktualnie możliwości i procedur


40

pozyskiwania wsparcia finansowego ze środków publicznych (głównie zaś ze środków

wspólnotowych) – instytucje otoczenia biznesu wypełniają tutaj, wraz z komercyjnymi podmiotami

lukę kompetencyjną sektora przedsiębiorstw związaną z pozyskiwaniem wsparcia finansowego.

Ewentualne uproszczenie procedur w tym zakresie lub zmiana sposobu udzielania rzeczonego

wsparcia mogłoby diametralnie zmienić zidentyfikowaną tendencję na rynku usług oferowanych

przez instytucje otoczenia biznesu. W związku z tym za priorytetowe i perspektywiczne uznać należy

przede wszystkim dwie kategorie usług świadczonych przez IOB na rzecz przedsiębiorstw:

specjalistyczne usługi o charakterze doradczo-szkoleniowym (dedykowane specyficznym potrzebom

określonych branż czy wręcz konkretnych przedsiębiorstw) oraz różnego rodzaju instrumenty

wsparcia.

Poza identyfikacją tych usług, na których jest obecnie (lub będzie w najbliższej przyszłości) największe

zapotrzebowanie, przedstawicieli IOB poproszono także o wskazanie tych kategorii usług, na które

popyt można określić jako wyraźnie słabnący. Jak się okazuje, coraz mniejszym zainteresowaniem ze

strony przedsiębiorców cieszą się przede wszystkim usługi informacyjne, doradcze i szkoleniowe

o charakterze podstawowym:

Zauważamy, że jednak coraz mniej przedsiębiorców przychodzi po usługi informacyjne. To też jest

związane z tym o czym mówiliśmy, że np. chociażby przez to, że można sobie to wszystko znaleźć

w Internecie. Część na pewno osób, która coś tam sobie przeczyta i już wie: „to mnie zupełnie nie

interesuje, bo się do tego nie nadaję, więc na ten nabór wniosków już nie przychodzę. (IDI_Benef)

Szkolenia na wymarciu. Każdy ma tego już przesyt. Jeżeli się szuka szkoleń to podniesienia

kwalifikacji, a na te zwykłe, takie miękkie, przedsiębiorcy nie chcą wysyłać pracowników. Bo to strata

czasu. Raczej samokształcenie, e-learningowe niż takie wyjazdowe. Szkolenia mamy bardzo

sporadycznie, chyba że ściśle związane z jakimś projektem, gdzie jest wymóg, że musi być szkolenie

i doradztwo. (IDI_Benef)

No chyba takim malejącym obszarem są usługi szkoleniowe, bo to jest już tak z opinii

przedsiębiorców po prostu przesyt... Bo jest dużo na rynku właśnie też z funduszy unijnych różnych

szkoleń, konferencji. (ITI_IOB)

Powyższe wypowiedzi dotyczące kategorii usług, na które zapotrzebowanie ze strony przedsiębiorstw

maleje potwierdzają wcześniejszy wniosek – wśród firm wzrasta popyt na wsparcie coraz bardziej

zaawansowane, specjalistyczne i sprofilowane pod kątem specyficznych problemów konkretnego

przedsiębiorstwa. Innymi słowy, oferowanie usług bardziej podstawowych w najbliższych latach

będzie napotykać na coraz większy problem braku podmiotów zainteresowanych skorzystaniem

z tego rodzaju pomocy. Wydaje się, że w mniejszym stopniu ów problem dotyczyć będzie usług

informacyjnych, które choć mają charakter podstawowy, to jednak korzystanie z nich nie wymaga tak

dużego zaangażowania ze strony firmy jak to ma miejsce w przypadku szkoleń i doradztwa

(konieczność oddelegowania pracownika, relatywnie długi okres świadczenia usługi itp.).

Biorąc pod uwagę, zidentyfikowane w oparciu o wskazania przedstawicieli IOB, tendencje na rynku

usług świadczonych przez sektor otoczenia biznesu należy zestawić je z aktywnością podkarpackich

IOB na polu dostosowywania swojej oferty usługowej do rzeczonych tendencji. Poniżej

przedstawiono wypowiedzi uczestników badania jakościowego, odnoszące się do działań ich


41

macierzystych instytucji w zakresie wprowadzania nowych usług dla przedsiębiorstw

i dostosowywania oferty do zmieniających się uwarunkowań gospodarczych:

zróżnicowane formy bezpośredniego wsparcia finansowego:

My w tej chwili rozpoczęliśmy realizację takiego pilotażowego programu pożyczek dla osób, które

chcą uruchomić działalność gospodarczą, to są pożyczki na start. Czyli to jest taki pilotaż i można

powiedzieć, że to jest nowa usługa. (IDI_Benef)

Właśnie chcemy wejść w nowe produkty, czyli wadia, faktoring, jeżeli byłaby taka możliwość. Chcemy jak gdyby całą gamę poszerzyć, więcej niż pożyczka i kredyt. (ITI_IOB)

Ten obiekt z założenia ma być bankiem, takim uczciwym parabankiem. Nie takim lichwiarskim, tylko

uczciwym. (…) z prowizją 1%, z czytelnymi, jasnymi zasadami gry. Z warunkami, gdzie jest okres

karencji w spłacie kapitału przez te pół roku, no bo rozumiemy, że ktoś potrzebuje pieniądze dzisiaj

i musi mieć taki okres na uruchomienie swojej działalności. (…) Tak więc to jest kolejny taki obszar,

którym na pewno się chcemy zająć. No i kwestia kolejnego obszaru to jest wspieranie tych wszystkich

osób, które myślą o uruchomieniu własnej działalności gospodarczej. Bo ja uważam, że ten schemat

dotacji powinien być zobowiązaniem państwa, czyli takim miejscem, gdzie interwencja publiczna

następuje.. (IDI_Benef)

analizy i doradztwo specjalistyczne:

Teraz poszerzamy ofertę o badania społeczne, znowu też nieodpłatne. (…) Aczkolwiek planujemy

również badania bardziej produktowe, jednakże to w przyszłości. (IDI_Benef)

Szukamy i chcemy wejść jakby, staramy się czy będziemy się starać świadczyć usługi, których do tej

pory nie mieliśmy w ofercie. Czyli jakieś badania rynku powiedzmy, jakieś bardziej rozbudowane

analizy rynku, jakieś badania marketingowe, ale to też tak jak mówię, bo my cały czas coś takiego

robiliśmy tylko w takim podstawowym, wystarczającym przedsiębiorcy, jeżeli nie potrzebuje bardzo

skomplikowanych badań no to zawsze byliśmy w stanie coś tam zrobić. Aczkolwiek teraz chcemy

rozbudować ten segment. Tu jeszcze planujemy na pewno, nie wiadomo jak nam to wyjdzie, ale na

pewno zwiększyć liczbę szkoleń dla przedsiębiorców. (IDI_Benef)

Teraz idziemy raczej w stronę takich „twardych” projektów, czyli np. pisanie projektów

inwestycyjnych, studium wykonalności. Plus audyty chcemy przeprowadzać, już zaczęliśmy audyty

technologiczne. To jest jedna z usług i jeszcze jest to tak trochę niezrozumiałe, ale też audyty

ekologiczne, na temat źródeł energii itd. Chcemy to rozszerzać. (IDI_Benef)

Jeśli chodzi o plany związane z wprowadzeniem nowych usług, to w szczególności instytucja

nastawiona jest na poszerzanie swojej oferty usługowej w dwóch obszarach: outsourcing

zatrudnienia oraz zaawansowane analizy finansowe (częściowo tego rodzaju usługi świadczone są

„na styku” usług badań marketingowych oraz doradztwa inwestycyjnego, ale planowane jest

wprowadzenie odrębnych i zaawansowanych usług tego typu). (IDI_Benef)

inne usługi:

Jeśli chodzi o plany rozwoju działalności i ewentualnego wprowadzania nowych elementów do oferty

instytucji, to w chwili obecnej skupiają się one przede wszystkim na stworzeniu Centrum Transferu

Technologii. Byłoby to miejsce, w którym potencjalni nabywcy (inwestorzy) mogliby w sposób

pogłębiony pozyskać informacje o niskoenergetycznych technologiach i materiałach, dokonać ich


42

zakupu oraz nawiązać kontakt ze specjalistami z dziedziny inżynierii, którzy mogliby stanowić

wsparcie na etapie projektowania i realizacji inwestycji o charakterze niskoenergetycznym.

(IDI_Benef)

Bo chcemy się rozwijać w dwóch kierunkach. Jakby niezwiązanych z funduszami unijnymi to jest

mianowicie produkt regionalny i odnawialne źródła energii. W tym kierunku będą szły działania

spółki. (IDI_Benef)

Dodatkowe nowe usługi, które wprowadzamy, a których nie stosowaliśmy do tej pory to np. grupy

zakupowe dla większej ilości odbiorców. Do tej pory stosowaliśmy zmianę dostawcy dla odbiorców

komercyjnych. Teraz wprowadzamy taką usługę grup zakupowych, czyli więcej odbiorców w jednej

grupie, gdzie można te ceny uzyskać dużo lepsze czy chociażby usługę opracowania audytu

efektywności ekologicznej, który nie był do tej pory stosowany, bo nie było takiej potrzeby.

(IDI_Benef)

Targi też robiliśmy, przerwaliśmy i planujemy powrót, więc to też jakaś nowość będzie, takie targi na

poziomie lokalnym. (ITI_IOB)

W ramach kolejnego projektu, który realizujemy, będzie taka usługa, będziemy starali się

wypromować produkty regionalne, lokalne z branży rzemiosła i żywności, i przez 18 miesięcy będzie

to za darmo. Jesteśmy na etapie wdrażania tych działań, jest dosyć duże zainteresowanie, ludzie

dzwonią, pytają się. (ITI_IOB)

Biorąc pod uwagę kategorie usług jakie wprowadziły lub planują wprowadzić do swojej oferty badane

IOB można zauważyć, że ich aktywność w tym obszarze pozostaje spójna z panującymi na rynku usług

wspierających sektor przedsiębiorczości tendencjami. Dominuje poszerzanie oferty usługowej

o instrumenty finansowe oraz wsparcie w zakresie różnego rodzaju analiz i doradztwa

specjalistycznego. Z drugiej strony podkarpackie IOB szukają swoistych nisz rynkowych wprowadzając

do swojej oferty także mniej popularne usługi, ale precyzyjnie dostosowane do potrzeb i oczekiwań

określonych grup docelowych. Co więcej, niektóre podmioty sektora otoczenia biznesu świadomie

wycofują się ze świadczenia najpopularniejszych usług uznając, że rynek jest już w tym obszarze

nasycony, a konkurencja – bardzo duża:

Proszę panią, kiedyś to powiedzmy sobie i szkolenia, i te usługi typu biznesplany, i pożyczki też.

Natomiast teraz to wszystko osłabło. Pożyczki właściwie od 5 lat to jest słabe zainteresowanie...

sytuacja gospodarcza. Inne usługi też znacznie mniej ze względu na pojawienie się ogromnej ilości

różnego typu stowarzyszeń, fundacji, które zostały uruchomione przez ludzi pracujących

w samorządach po to tylko, żeby wykorzystywać środki unijne. W związku z tym jest tutaj dużo, dużo

trudniej. (ITI_IOB)

Trudno powiedzieć, że się jednoznacznie wycofaliśmy. Na ogół nie świadczymy usług w rodzaju

pomocy w sporządzaniu wniosków unijnych czy podstawowych, elementarnych rzeczy. Raczej

bardziej zaawansowane usługi. (IDI_Benef)

Bez względu na to jakiego rodzaju decyzje w zakresie modyfikacji swojej oferty usługowej podejmują

badane IOB, zdecydowanie pozytywnie ocenić należy fakt, iż większość instytucji rozumie potrzebę


43

ciągłego monitorowania popytu na określone formy wsparcia i dostosowywania swojej oferty do

zmieniających się potrzeb firm:

Firma tego typu no nie może polegać na stałym katalogu usług. Cały czas musi też dopasowywać te

usługi do tego zmieniającego się profilu, który jest w otoczeniu. (IDI_Benef)

Dopracowujemy pewnego rodzaju ekosystem dla startup'ów, bo tak to się nazywa. Ten ekosystem

ulega modernizacji, by doprowadzić go do ideału. Zmiany w tym obszarze jak najbardziej są.

(ITI_IOB)

Oczywiście, zmienia się otoczenie, więc wprowadzamy zmiany. Zmiana oferty. Analizujemy potrzeby i dostosowujemy naszą ofertę do potrzeb klientów, aktualnych. To się zmienia w czasie. (ITI_IOB)

Praktycznie robi się to na bieżąco, ponieważ analizuje się wykonane usługi, mamy ocenę wykonania tych usług. Jeżeli są zastrzeżenia to są zmieniane sposoby realizacji czy też nawet i osoby, które je realizują, bo czasem jest to problem osobowy. (ITI_IOB)

My cały czas się staramy analizować rynek naszych klientów dostosowywać nasze usługi do ich

potrzeb, tym bardziej, że tak jesteśmy w KSU, we współpracy z Polską Agencją Rozwoju

Przedsiębiorczości, która również stara się prowadzić badania i projekty pilotażowe tak, żeby

dostosować ofertę do potrzeb klientów. My również takie projekty realizujemy we współpracy

chociażby z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości. Te nowe usługi staramy się dla naszych

klientów wdrażać. (ITI_IOB)

Tego rodzaju podejście świadczy nie tylko o względnie dobrej orientacji w logice funkcjonowania na

rynku usług dla sektora przedsiębiorstw, ale także stanowi dobrą podstawę do skutecznego

kierunkowania profilu usług IOB za pomocą ich dofinansowywania na poziomie regionalnym.

Deklaracje te oznaczą bowiem, iż podkarpackie IOB są otwarte na zmienność rynkowego

zapotrzebowania, choć jednocześnie potrzebują odpowiednich zasobów do tego, by podejmować

odpowiednie działania dostosowujące. Tym bardziej, że – jak wskazują poniższe wypowiedzi –

dostępność zewnętrznych źródeł finansowania prowadzonej przez sektor otoczenia biznesu

działalności w dużej mierze warunkuje kierunki profilowania swojej oferty przez IOB:

Ja myślę, że ta przyszłość też będzie w dużym stopniu nakreślona w zależności od tego, na co będą

środki rozdawane. (FGI_IOB)

Jeżeli jeszcze chcielibyśmy jakiś zakres usług wprowadzać, no to też musielibyśmy zainwestować

w jakiegoś specjalistę, czy jakieś dodatkowe stanowisko pracy. No i w związku z tym jest problem

z pozyskaniem funduszy na utrzymanie tego stanowiska pracy zanim tak naprawdę zacznie samo na

siebie zarabiać. (ITI_IOB)

Uwzględniając zidentyfikowane i opisane w niniejszej części raportu tendencje na rynku usług

świadczonych przez IOB, a także działania podejmowane w odniesieniu do nich przez podkarpacki

sektor otoczenia biznesu stwierdzić należy, iż w najbliższych latach szczególny nacisk winien być

położony na rozwijanie usług wsparcia w dwóch obszarach: wsparcia finansowego (w różnych

wariantach i z wykorzystaniem różnych instrumentów) oraz specjalistycznego wsparcia o charakterze


44

doradczo-szkoleniowo-analitycznym. Biorąc z kolei pod uwagę, że dostrzegalny jest wśród IOB spadek

zainteresowania firm najbardziej podstawowymi formami wsparcia szkoleniowo-doradczego oraz

fakt, iż część instytucji sama – ze względu na dostrzegalny brak popytu – wygasza tę część swojej

dotychczasowej działalności, za tym bardziej niecelowe należałoby uznać wspieranie w przyszłym

okresie finansowania świadczenia właśnie tego rodzaju usług.

Rekomendacja 1. W przyszłym okresie finansowania szczególny nacisk powinien być położony na

wspomaganie procesu świadczenia przez IOB tych usług, które zgodnie z tendencjami występującymi

na rynku tego rodzaju usług ocenić należy jako obecnie najistotniejsze lub rozwojowe.

W szczególności będą to: usługi związane z bezpośrednim wsparciem finansowym przedsiębiorstw

oraz zaawansowane i specjalistyczne wsparcie merytoryczne, świadczone w formule doradczej

i szkoleniowej. Jednocześnie konieczne jest wdrożenie takich mechanizmów, które nie tylko dadzą

podkarpackim instytucjom możliwość świadczenia wspomnianych usług, ale skutecznie zwiększą

liczbę podmiotów oferujących rzeczone usługi.

7.1.5 Jakość usług świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego

Jedną z technik wykorzystanych podczas niniejszej ewaluacji było badanie Mystery Client. Jest to

technika oceny rzeczywistego poziomu jakości obsługi klienta metodą utajnionej (ukrytej) obserwacji,

prowadzonej w warunkach naturalnych, przez przeszkolonego ankietera podającego się za klienta. Na

potrzeby badania przeprowadzono trzy warianty Mystery Client: kontakt osobisty, telefoniczny oraz

za pośrednictwem poczty e-mail. Przedmiotem oceny odpowiednio przeszkolonego audytora była

m.in. kwestia dostępności danej instytucji, jakości obsługi, poziom merytorycznego przygotowania

konsultanta, a także jego zaangażowanie podczas świadczonej usługi. Ocena prowadzonego

doradztwa przebiegała w ujęciu obiektywnym (występowanie wybranych czynności, zachowań) oraz

subiektywnym (odczucia audytora).

Poniżej zaprezentowano zbiorcze wyniki analizy Mystery Client w podziale na formy kontaktu, a także

porównano wybrane aspekty oceny audytów prowadzonych z beneficjentami oraz z instytucjami,

które nie realizowały projektów w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013. Analizę uzupełniono

również o aspekt jakościowy bazując na dodatkowych uwagach i komentarzach audytora, który

rejestrował je na bieżąco – podczas i zaraz po zakończeniu audytu.

Pierwszym z aspektów podlegających ocenie jest skuteczność prób nawiązania kontaktu z daną

instytucją. Najlepsze wyniki uzyskano tu w przypadku wariantu osobistego. Jednak należy zaznaczyć,

że na etapie doboru kierowano się informacjami zawartymi na stronach internetowych badanych

instytucji. Próba uzyskania porady została podjęta w tych IOB, które w ramach swojej działalności

prowadzą Punkt Konsultacyjny. Audytor przyszedł do wyznaczonego punktu w godzinach jego

funkcjonowania i we wszystkich pięciu przypadkach został przyjęty w celu udzielenia porady.

W związku z tym skuteczność prób kontaktu w audycie osobistym wyniosła 100%.

Poniższe wykresy odnoszą się natomiast do skuteczności prób kontaktu w przypadku wariantu

telefonicznego oraz e-mailowego.


45

Wykres 4. Skuteczność prób kontaktu wykonana w audycie telefonicznym

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania Mystery Client; n=38

W ponad 2/3 przypadków połączenie telefoniczne udało się nawiązać podczas pierwszej wykonanej

próby. W przypadku 15% badanych instytucji rozmową zakończyła się druga podjęta próba. Do co

dziesiątej IOB audytor dodzwonił się dopiero za trzecim razem, natomiast w przypadku 5% badanych

jednostek, pomimo wielu prób podejmowanych w przeciągu kilku kolejnych dni, w ogóle nie udało

się nawiązać połączenia. Podsumowując, przy maksymalnie trzech próbach nawiązania kontaktu

telefonicznego przez audytora, udało się porozmawiać z niemal 95% wyznaczonych do badania

instytucji. Można ocenić to jako bardzo dobry rezultat, gdyż jak wynikało z prowadzonego równolegle

badania ITI duża część pracowników IOB w terminie badania była nieobecna w pracy z powodu

urlopów wakacyjnych. Nie wpłynęło to jednak znacząco negatywnie na możliwość konsultacji.

Wykres 5. Skuteczność kontaktu w audycie za pomocą poczty e-mail


W przypadku kontaktu za pośrednictwem poczty e-mail skuteczność nie była już tak wysoka jak

w kontakcie telefonicznym. Aż 60% badanych instytucji nie odpowiedziało na wysłane zapytanie,

chociaż czas oczekiwania audytora był stosunkowo długi, gdyż wynosił dwa tygodnie. Odpowiedzi

uzyskano, więc od niecałych 40% podmiotów.

68,4%

15,8%10,5%

5,3%

0%

20%

40%

60%

80%

udało się nawiązać

połączenie za pierwszym

razem


połączenie za drugim razem


połęczenie za trzecim razem

nie udało się nawiązać

połączenia

39,5%

60,5%

e-mail trafił do instytucji i

właściwej osoby / komórki

brak możliwości weryfikacji

poprawności - brak odpowiedzi


46

Wykres 6. Przebieg kontaktu w audycie telefonicznym


Powyższy wykres przedstawia przebieg kontaktu w audycie telefonicznym. Niemal w 95% audytorowi

udało się uzyskać połączenie z badaną instytucją. W przypadku 73,7% IOB audytor uzyskał połączenie

z komórką organizacyjną zajmującą się udzielaniem informacji przedsiębiorcom. Jednak połączenie

z osobą bezpośrednio zajmującą się udzielaniem informacji udawało się częściej, bo w przypadku

niemal 85% instytucji. Wynika to z faktu, iż w badanych podmiotach nie zawsze wyróżniona była

odrębna komórka zajmująca się wyłącznie świadczeniem usług informacyjnych dla przedsiębiorców.

Wykres 7. Skuteczność kontaktu w poszczególnych formach audytu

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania Mystery Client; audyt osobisty – n=5, audyt za pomocą poczty e-mail – n=38,

audyt telefoniczny – n=38

Powyższy wykres przedstawia skuteczność kontaktu w poszczególnych formach audytu. W przypadku

100% osobistych wizyt audytora w siedzibie badanej instytucji doszło do udanej porady, co oznacza,

że konsultacja doszła do skutku, a konsultant udzielił informacji o jakie zapytano. Jak już wspomniano

wcześniej do osobistego wariantu badania wybrane zostały te instytucje, które prowadzą Punkt

Konsultacyjny, w związku z czym ryzyko nieuzyskania porady zostało zminimalizowane. Gorzej

kształtują się już wyniki w przypadku pozostałych form kontaktu. Audytor kontaktujący się z badaną

instytucją telefonicznie w nieco ponad połowie przypadków uzyskał odpowiedzi na zadane pytania.

W 42,1% instytucji nie udzielono mu informacji, których poszukiwał. Osoby reprezentujące daną IOB

94,7%

73,7%

84,2%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Udało się uzyskać połączenie z

instytucją

Udało się uzyskać połączenie z

komórką organizacyjną zajmującą się

udzielaniem informacji

przedsiębiorcom

Udało się uzyskać połączenie z osobą

zajmującą się udzielaniem informacji

przedsiębiorcom

100,0%

52,6%

28,9%

42,1%

10,5%5,3%

60,5%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

audyt osobisty audyt telefoniczny audyt za pomocą poczty e-mail

Udana porada Brak porady Całkowity brak odpowiedzi


47

informowały, iż nie zajmują się tego typu poradnictwem. Najsłabsze wyniki uzyskał e-mailowy

wariant badania. Tutaj zaledwie 28,9% instytucji udzieliło udanej porady. W 10,5% przypadków

poinformowano audytora, że instytucja tego typu informacji nie przekazuje. Większość, bo aż 60,5%

instytucji w ogóle nie odpowiedziało na wysłane zapytanie.

Wykres 8. Czas oczekiwania na realizację usługi


audyt telefoniczny – n=36; z analizy wyłączono audyty, które zakończyły się całkowitym brakiem odpowiedzi

Powyższy wykres obrazuje czas oczekiwania na realizację usługi doradczej w poszczególnych formach

kontaktu. W przypadku audytu osobistego, porada dwukrotnie rozpoczęła się zaraz po wejściu,

dwukrotnie po chwili oczekiwania nie dłuższej niż 1 minuta, a raz audytor zmuszony był czekać

powyżej 5 minut na rozpoczęcie konsultacji (łącznie przeprowadzono 5 osobistych Mystery Client).

Jeżeli chodzi o audyt telefoniczny to w znacznej większości przypadków (94,4%) czas oczekiwania na

rozmowę nie był dłuższy niż 20 sekund. W przypadku wariantu e-mailowego, kiedy wzięto pod uwagę

jedynie instytucje, które odpowiedziały na zapytanie, 1/3 z nich udzieliła odpowiedzi tego samego

dnia, prawie połowa odpisała w dniu następnym, a w przypadku pozostałych 20% czas oczekiwania

wyniósł powyżej dwóch dni. Należy zaznaczyć, że jeśli już dana instytucja odpowiadała to zwykle

robiła to w krótkim czasie.

40,0% 40,0%

20,0%

94,4%

5,6%

33,3%

46,7%

20,0%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

od razu po

wejściu

po chwili (30

sek - 1 minuta)

powyżej 5

minut i w

ogóle

do 20 sek. 20 - 40 sek. odpowiedź

uzyskano tego

samego dnia

odpowiedź

uzyskano

następnego

dnia

odpowiedź

uzyskano w

późniejszym

terminie

audyt osobisty audyt telefoczny audyt za pomocą poczty e-mail


48

Wykres 9. Ocena miejsca audytu osobistego

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania Mystery Client; n=5; ocena na skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza całkowitą brak

zgody audytora z danym stwierdzeniem, a 5 całkowitą zgodę

Powyższy wykres obrazuje poszczególne aspekty oceny miejsca, w którym odbywała się porada

w wariancie osobistym. Audytor dokonywał oceny na 5-stopniowej skali. Najwyższą ocenę, bo 4,20

audytor przyznał badanym instytucjom za czystość i schludność. Łatwość znalezienia pomieszczenia,

w którym świadczone są usługi informacyjne uzyskała średnią ocenę 3,60. Taką samą ocenę uzyskał

również aspekt dotyczący wyraźnego oznaczenia poszukiwanego pomieszczenia oraz stopień

uporządkowania stanowiska doradcy. Niewiele słabiej oceniono warunki rozmowy pod kątem

zapewnienia dyskrecji podczas porady (3,50). Do gorzej postrzeganych aspektów należy dostępność

materiałów informacyjnych przeznaczonych do samodzielnego przeglądania z inicjatywy klienta

(2,80) oraz poziom zapełnienia przez foldery i ulotki informacyjne wyznaczonych do tego stojaków

(2,60).

Cennym źródłem wiedzy na temat miejsca, w którym odbywała się porada, są dodatkowe uwagi

audytora. Dwukrotnie pojawiła się w nich kwestia nadmiernego „zatłoczenia”

pomieszczenia. W jednym niewielkim pokoju znajdowało się kilka odrębnych stanowisk. Warunki te

nie zapewniały dyskrecji i utrudniały skupienie podczas audytu.

4,20

3,60

3,60

3,60

3,50

2,80

2,60

1 2 3 4 5

W instytucji jest czysto i schludnie (czysta i uporządkowana

podłoga i ściany – brak śmieci, błota, piasku).

W budynku łatwo było znaleźć pomieszczenie, w którym

świadczone są usługi informacyjne.

Pomieszczenie, w którym świadczone są usługi informacyjne

było wyraźnie oznaczone.

Stanowisko doradcy jest uporządkowane (brak

porozrzucanych dokumentów, artykułów spożywczych itp.).

Rozmowa prowadzona jest w warunkach zapewniających

dyskrecję.

Materiały informacyjne były dostępne dla klientów

instytucji i istniała możliwość samodzielnego ich przejrzenia.

Pojemniki i stojaki na materiały informacyjne były

zapełnione i zawierały dostateczną ilość materiałów.


49

Wykres 10. Obiektywna ocena doradcy



Powyższy wykres stanowi zbiorczą ocenę poszczególnych aspektów porady w formie obiektywnej

deklaracji o występowaniu, bądź braku pewnych zachowań i zdarzeń, w przypadku wszystkich trzech

typów kontaktu. Niemal we wszystkich aspektach najwyższe wyniki uzyskała porada udzielana

podczas audytu osobistego. Jedynie w przypadku zadawania dodatkowych pytań diagnozujących

problem audyt osobisty uzyskał słabszą ocenę od telefonicznego, jednak nadal lepszą od wariantu

e-mailowego. Poza tym, uzyskanie odpowiedzi na wszystkie pytania zadane doradcy miało miejsce

w 60% audytach osobistych, 1/3 porad telefonicznych i 1/3 porad e-mailowych. W przypadku 20%

audytów telefonicznych i ok. 8% telefonicznych doradca w celu udzielenia informacji konsultował się

z innymi pracownikami IOB. W 60% audytów osobistych doradca musiał też sprawdzić określone

dane w innych źródłach, a nie podawał ich z pamięci. Stosunkowo często zdarzało się, iż podczas

porady konsultant wskazywał na dodatkowe źródła, z których warto byłoby skorzystać. Sytuacja taka

miała miejsce w 80% audytów osobistych, 60% e-mailowych i w ponad połowie telefonicznych. Jeżeli

zaś chodzi o zaproszenie do ponownego kontaktu, to miało ono miejsce w przypadku 40% porad

osobistych, ok. 30% telefonicznych i ok. 27% konsultacji mailowych. Aspekt dotyczący wskazywania

przez doradcę alternatywnych możliwości pozyskania dofinansowania wystąpił w przypadku

wszystkich osobistych audytów, 36% telefonicznych i 40% porad uzyskanych drogą mailową.

Sytuacja, w której doradca przerwał rozmowę i poprosił o późniejszy kontakt ze względu na

konieczność załatwienia jakiejś innej sprawy, wystąpiła tylko w przypadku wariantu telefonicznego

i było to zaledwie 5,6% przypadków.

60,0%

20,0%

60,0%

80,0%

20,0%

40,0%

100,0%

33,3%

8,3%

5,6%

52,8%

52,8%

30,6%

36,1%

5,6%

33,3%

60,0%

6,7%

26,7%

40,0%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Uzyskano odpowiedź na wszystkie pytania

zadane doradcy

Doradca w celu udzielenia odpowiedzi na

zadane pytania konsultował się z innymi

pracownikami IOB. (tylko osobisty i tel.)

Doradca w celu udzielenia odpowiedzi musiał

sprawdzić określone dane w innych źródłach

(tylko osobisty i tel.)

Doradca wskazywał na dodatkowe źródła

informacji, z których warto skorzystać

Doradca zadawał dodatkowe pytania

diagnozujące problem.

Doradca zapraszał do ponownego kontaktu

Doradca wskazywał alternatywne możliwości

pozyskania dofinansowania

Doradca przerwał rozmowę i poprosił o

kontakt później ze względu na konieczność

załatwienia innej sprawy (tylko osobisty i tel.)



50

Jak wynika z dodatkowych uwag audytora, będących wynikiem osobistego Mystery Client, podczas

porady zdarzały się też nieprawidłowości. Konsultanci podawali czasem nieprawdziwe informacje, nie

zawsze też dysponowali pełną wiedzą w tematach, o które pytano. Dobrze oceniono wiedzę

i kompetencje pracowników IOB w kwestii funduszy unijnych, jednak już w pozostałych tematach

występowały poważne braki. Częstą sytuacją było wskazywanie innych źródeł informacji i zachęcanie

do samodzielnego poszukiwania.

Wśród dodatkowych uwag, które pojawiły się podczas oceny telefonicznego wariantu badania

powtarzała się informacja o częstym przekierowywaniu audytora. Konsultant nie podejmował się

odpowiadać na pytania, niekiedy nawet gdy dotyczyły one bardzo podstawowej wiedzy z zakresu

przedsiębiorczości. Audytorzy odsyłani byli do innych instytucji, albo stron internetowych10.

Kilkakrotnie pojawiała się ze strony konsultanta informacja, iż dana IOB zajmuje się głównie

wsparciem w pisaniu wniosków o fundusze unijne i nie udziela innych porad.

Wykres 11. Subiektywna ocena doradcy



Powyższy wykres przedstawia subiektywną ocenę doradcy dotycząca różnych aspektów

przeprowadzonych audytów. Pierwszy z nich to poziom uprzejmości konsultanta w trakcie całego

kontaktu. Uzyskane oceny są generalnie bardzo wysokie – od 4,28 w kontakcie telefonicznym,

poprzez 4,60 w kontakcie e-mailowym aż po 4,80 podczas audytu osobistego. Komunikatywność

10 Kwestia „przekierowywania” przedsiębiorców do innych instytucji pojawiła się także w badaniu jakościowym, gdzie większość IOB

zwracała uwagę na to, iż stara się nie pozostawiać bez jakiejkolwiek pomocy tych klientów, którzy poszukują podmiotu świadczącego

usługę, której dana IOB akurat nie ma w swojej ofercie. W tego rodzaju przypadkach najczęściej stosowanym wariantem pomocy jest

właśnie wskazanie odpowiedniej instytucji świadczącej dany rodzaj usług. Jak jednak pokazują wyniki badania Mystery Client, tego rodzaju

podejście może być niekiedy nadużywane i niekorzystnie wpływać na dostępność wsparcia ze strony IOB.

4,80

4,40

4,00

1,40

3,60

4,20

4,00

4,28

4,11

3,89

2,22

3,48

3,86

3,61

4,60

4,27

3,93

3,67

4,73

2,93

1 2 3 4 5

Doradca był uprzejmy w trakcie całego kontaktu

Doradca był komunikatywny, przekazywał informacje w

sposób jasny i zrozumiały.

Odpowiedzi doradcy były konkretne.

Doradca sprawiał wrażenie, jakby dążył do jak

najszybszego zakończenia rozmowy. (tylko dla osobistego i

telefonicznego)

Doradca dysponował dużą wiedzą na temat instrumentów

pozyskiwania kapitału.

Doradca przekazywał informacje w sposób przystępny, bez

używania formalnych lub skomplikowanych zwrotów i

terminów.

Doradca był zaangażowany w wyjaśnienie wszelkich

wątpliwości.



51

i jasność przekazywanych informacji również została oceniona wysoko (4,40- wariant osobisty, 4,27

e-mailowy i 4,11 telefoniczny). Nieco słabsze, choć nadal oscylujące wokół średniej równej 4 były

oceny dotyczące konkretności odpowiedzi doradcy. Poszczególne warianty kontaktu nie różnicowały

tu wyraźnie przyznanych ocen. Średnia ocen dla stwierdzenia, iż doradca sprawiał wrażenie jakby

dążył do jak najszybszego zakończenia rozmowy była generalnie niska, a więc audytor nie zgadzał się

z powyższą opinią. Należy jednak zaznaczyć, że w przypadku kontaktu telefonicznego ocena była

bliższa stwierdzeniu „raczej się nie zgadzam” niż „zdecydowanie się nie zgadzam”, tak jak było to

w przypadku osobistego wariantu badania. Ostatni z ocenianych aspektów to zaangażowanie doradcy

w wyjaśnienie wszystkich wątpliwości. Najlepiej wypadł tu wariant osobisty (ocena 4,00), nieco

słabiej telefoniczny (3,61), najgorzej zaś audyt e-mailowy (2,93). Wiadomości, które audytor

otrzymywał za pośrednictwem poczty e-mailowej, często zawierały zdawkowe odpowiedzi, brak

zaangażowania konsultanta był tu mocno odczuwalny.

Podczas konsultacji osobistej, jak i telefonicznej pojawiały się niestety również nieprofesjonalne

zachowania doradców. Należało do nich używanie „niecenzuralnych” określeń, spożywanie posiłków

przez pracowników IOB dzielących pokój z konsultantem czy niezbyt uprzejme zachowania

i komentarze. Podczas audytów telefonicznych natomiast często zdarzały się sytuacje, w której

pracownik instytucji wyrażał zaskoczenie zadanym pytaniem. Niezależnie od tego, ogólna zbiorcza

ocena subiektywnych odczuć audytora jest pozytywna. Większość rozmówców była uprzejma

i komunikatywna, kilkakrotnie zdarzyła się sytuacja, że konsultant sam oddzwaniał do audytora, aby

uzupełnić udzieloną poradę o dodatkowe informacje.

Wykres 12. Zakres uzyskanych informacji



80,0%

80,0%

100,0%

40,0%

100,0%

40,0%

58,3%

38,9%

36,1%

36,1%

25,0%

22,2%

19,4%

26,7%

26,7%

33,3%

20,0%

13,3%

6,7%

13,3%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Poinformowano, że instytucja nie zajmuje się tego

rodzaju pomocą.

Uzyskano informacje o różnych sposobach

pozyskania kapitału.

Uzyskano informacje o innych instytucjach

pomagających w pozyskaniu kapitału.

Uzyskano poradę, jakiego rodzaju działania należy

podjąć w staraniach o pozyskaniu kapitału.

Zaproszono do siedziby instytucji na bardziej

szczegółowe konsultacje.

Przekazano, iż żeby skutecznie starać się o

pozyskanie środków finansowych należy przygotować

odpowiednią dokumentację

Zaoferowano pomoc w przygotowaniu dokumentacji

niezbędnej do starania się o pozyskanie środków

finansowych



52

Kolejny wykres dotyczy zakresu uzyskanych informacji. Sytuacja, w której poinformowano audytora,

iż instytucja nie zajmuje się tego rodzaju pomocą wystąpiła w przypadku prawie 60% audytów

telefonicznych oraz w przypadku ponad ¼ zapytań wysyłanych za pośrednictwem poczty e-mail.

Kolejne trzy aspekty oceny dotyczą uzyskania informacji o: rożnych sposobach pozyskania kapitału,

innych instytucjach pomagających w pozyskaniu kapitału, działaniach jakie należy podjąć

w staraniach o pozyskanie kapitału. W wymienionych aspektach ocena poszczególnych typów porady

wygląda podobnie. Najwyższe wyniki uzyskał audyt osobisty (kolejno 80%, 80%, 100%), znacznie

słabsze oceny charakteryzują audyt telefoniczny (kolejno 38,9%, 36,1%, 36,1%) a najgorzej oceniono

audyt e-mailowy (kolejno 26,7%, 33,3%, 20%). Zaproszenie do siedziby instytucji w celu uzyskania

bardziej szczegółowych konsultacji sytuacji pojawiło się w przypadku 40% porad osobistych, 25%

telefonicznych i zaledwie 13,3% audytów e-mailowych. Bardzo istotne różnice w zależności od formy

kontaktu pojawiły sie także w przypadku występowania sytuacji, w której konsultant informuje, iż aby

starać się o pozyskanie środków finansowych należy przygotować odpowiednią dokumentację.

Chociaż sytuacja taka miała miejsce we wszystkich audytach osobistych, to już znacznie rzadziej

występowała w przypadku wariantu telefonicznego (22,2%) i e-mailowego (6,7%). Jeżeli chodzi

o zaoferowanie przez konsultanta pomocy w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do starania się

o pozyskanie środków finansowych, to znów najlepiej wypadł audyt osobisty (40%), słabiej

telefoniczny (19,4%) a najgorzej e-mailowy (13,3%). Dysproporcje nie były tu jednak aż tak wysokie.

Analizując powyższy wykres należy pamiętać, iż jak już wspomniano – audyty osobiste prowadzone

były w instytucjach, które prowadzą Punkty Konsultacyjne, a więc posiadają wyróżnioną komórkę

specjalizującą się w doradztwie i usługach informacyjnych dla przedsiębiorców. Konsultanci podczas

rozmów telefonicznych często informowali natomiast, iż prowadzona przez daną instytucję

działalność jest ściśle sprofilowana i nie czują się oni merytorycznie przygotowani do udzielenia

podstawowej porady z zakresu wsparcia przedsiębiorczości (pomimo takich informacji zawartych na

stronach internetowych lub w statutach danych instytucji).

W poniższej części analizy zaprezentowane zostały dwa wykresy dotyczące rozróżnienia na audyty

prowadzone wśród beneficjentów Działania 1.2 oraz wśród IOB, które nie realizowały projektów.

Wykres 13. Skuteczność kontaktu w podziale na beneficjentów oraz IOB nierealizujące projektów

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania Mystery Client - audyty z IOB nierealizującymi projektów n=41, audyty

z beneficjentami n=40

40,0%

27,5%

32,5%

48,8%

22,0%

29,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Udana porada Brak porady Całkowity brak

odpowiedzi

beneficjent

IOB nierealizująca

projektów


53

Powyższy wykres obrazuje skuteczność kontaktu podczas prowadzonych audytów. W przypadku

niemal połowy audytów wykonanych wśród IOB nierealizujących projektów porada była udana,

w 22% nie uzyskano poszukiwanych informacji, natomiast w niemal 30% audytów w ogóle nie

uzyskano odpowiedzi (nie udało się nawiązać połączenia albo nie otrzymano odpowiedzi na zapytanie

e-mailowe). Jeżeli zaś chodzi o beneficjentów, to 40% audytów zrealizowanych w tej grupie instytucji

zakończyło się udaną poradą, w przypadku 27,5% odpowiedzią na prośbę o poradę była odmowna,

a niemal 30% audytów nie doczekano się w ogóle odpowiedzi. Według przeprowadzonej analizy

różnice pomiędzy obiema analizowanymi grupami są na tyle małe, że nie można mówić tu

o istotności statystycznej11.

Wykres 14. Zakres uzyskanych informacji w podziale na audyty wśród beneficjentów oraz wśród IOB nierealizujących

projekty

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania Mystery Client – audyty z IOB nierealizującymi projektów n=29, audyty

z beneficjentami n=27; z analizy wykluczono audyty, w których nie udało się nawiązać kontaktu.

Powyższy wykres obrazuje zakres uzyskanych informacji, w podziale na audyty przeprowadzone

wśród beneficjentów Działania 1.2 RPO WP oraz wśród instytucji otoczenia biznesu, które takich

projektów nie realizowały. Jeżeli chodzi o częstotliwość występowania sytuacji, w której instytucja

poinformowała iż nie zajmuje się tego rodzaju pomocą, to w obu typach podmiotów było to ok. 45%

przypadków. W przypadku niemal połowy audytów realizowanych z beneficjentami uzyskano

11 Chi-kwadrat Pearsona = 0,672 α=0,715 p=0,05

44,4%

48,1%

40,7%

37,0%

29,6%

29,6%

33,3%

44,8%

31,0%

37,9%

37,9%

17,2%

20,7%

6,9%

0% 10% 20% 30% 40% 50%

Poinformowano, że instytucja nie zajmuje się tego rodzaju

pomocą.

Uzyskano informacje o różnych sposobach pozyskania kapitału.

Uzyskano informacje o innych instytucjach pomagających w

pozyskaniu kapitału.

Uzyskano poradę, jakiego rodzaju działania należy podjąć w

staraniach o pozyskaniu kapitału.

Zaproszono do siedziby instytucji na bardziej szczegółowe

konsultacje.

Przekazano, iż żeby skutecznie starać się o pozyskanie środków

finansowych należy przygotować odpowiednią dokumentację

(opis przedsięwzięcia, biznesplan).

Zaoferowano pomoc w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej

do starania się o pozyskanie środków finansowych

beneficjent IOB nierealizujące projektów


54

informacje o różnych sposobach pozyskania kapitału, natomiast takich audytów wśród IOB

nierealizujących projektów było 31%. Uzyskanie informacji o innych instytucjach pomagających

w pozyskaniu kapitału miało miejsce w przypadku ok. 41% audytów z beneficjentami i ok. 38%

audytów z pozostałymi instytucjami. Uzyskanie informacji o innych instytucjach pomagających

w pozyskaniu kapitału jak i uzyskanie porady, dotyczącej działań, które należy podjąć w staraniach

o kapitał, w przypadku audytów w obu typach instytucji było na podobnym poziomie (ok.

40%). W przypadku niemal 1/3 audytów w instytucjach będących beneficjentami omawianego

Działania konsultant zaprosił audytora do siedziby instytucji na bardziej szczegółowe konsultacje.

Sytuacja taka miała miejsce tylko w 17,2% audytów z IOB nierealizującymi projektów. Podczas prawie

30% audytów u beneficjentów konsultant poinformował, o konieczności przygotowania

odpowiedniej dokumentacji w celu starania się o środki finansowe. Sytuacja taka miała miejsce tylko

w jednym na pięć audytów w drugiej grupie podmiotów. Wyraźne różnice widać również

w przypadku częstotliwości występowania sytuacji, w której konsultant oferował pomoc

w przygotowaniu dokumentacji niezbędnej do starania się o pozyskanie środków finansowych. Miało

to miejsce w przypadku 1/3 audytów prowadzonych w instytucjach, które realizowały projekty

z Działania 1.2, natomiast w przypadku audytów z podmiotami niebędącymi beneficjentami było to

tylko 6,9%. Generalnie więc, należy przyznać, iż zakres informacji jakie udało się uzyskać w wyniku

przeprowadzonych audytów, w odniesieniu do większości aspektów był większy w przypadku

konsultacji prowadzonych z beneficjentami Działania 1.2 niż z instytucjami, które takich projektów

nie realizowały12.

7.1.6 Wewnątrzsektorowa współpraca instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego

Jednym z warunków skutecznej działalności sektora IOB jest występowanie współpracy pomiędzy

działającymi podmiotami. Występowanie relacji pomiędzy instytucjami z jednej strony prowadzi do

osiągnięcia efektu synergii lecz również pozwala na głębsze wzajemne poznanie się przedstawicieli

IOB, co pozwala, np. na skuteczniejsze kierowanie interesantów do instytucji współpracujących jeżeli

dana IOB nie świadczy pożądanej usługi. W celu analizy procesów współpracy wykorzystana została

Analiza Sieci Społecznych (ang. Social Network Analysis). SNA skupia się na analizie struktury

powiązań pomiędzy podmiotami, w niewielkim stopniu brane są pod uwagę cechy indywidualne

analizowanych podmiotów. Charakterystycznym elementem analizy sieci są grafy przedstawiające

strukturę powiązań za pomocą węzłów (ang. vertex) i krawędzi (ang. edge). W przypadku niniejszej

analizy węzły na rysunku przedstawiane są jako koła i kwadraty, i oznaczają IOB prowadzące

współpracę, natomiast krawędzie reprezentowane są przez linie łączące węzły i oznaczają, iż jedna

lub obie instytucje połączone krawędzią zadeklarowały prowadzenie współpracy. Liczba

uwzględnionych węzłów w danym grafie została opisana pod każdym z nich jako v, natomiast liczba

krawędzi jako e. Znaczenie kolorów i kształtów węzłów i krawędzi przedstawiono na legendzie

obecnej przy każdym grafie.

Pierwotne założenia analizy zakładały wzięcie pod uwagę kierunku relacji współpracy, stąd

w kwestionariuszu współpracy pyt. o inicjatora współpracy, jednak ze względu na relatywnie szeroki

udział odpowiedzi „nie wiem / nie pamiętam” konieczna była rezygnacja z tego założenia. Założenia

12 Trudno oczywiście stwierdzić jaki wpływ na to zróżnicowanie miała realizacja ewaluowanych projektów (tym bardziej, że efekty

projektów w aspekcie świadczenia usług mogą być jeszcze w wielu przypadkach niedostrzegalne). Częściowo na pewno zidentyfikowane

różnice w jakości obsługi są po prostu wypadkową różnic w potencjałach (kadrowym, merytorycznym, organizacyjnym) obu kategorii IOB,

które to różnice skutkowały także, odpowiednio: aplikowaniem o wsparcie w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 lub pasywnością

aplikacyjną.


55

teoretyczne analizy sieci zakładają, iż analizowana sieć musi w całości składać się z relacji

skierowanych (tzw. graf skierowany) lub w całości z relacji niezakładających ukierunkowania (tzw.

graf nieskierowany). Wykorzystanie grafu skierowanego wymagałoby wyłączenia z analizy wszystkich

relacji, w przypadku których odpowiedziano „nie wiem / trudno powiedzieć”, co znacząco zubożyłoby

obraz współpracy. W związku z tym wszystkie relacje ujmowane są jako nieskierowane.

Analiza sieci przeprowadzona została na podstawie 28 kwestionariuszy współpracy, które ujawniły

współpracę pomiędzy 42 IOB z czego 2 instytucje pochodziły spoza listy obecnej w kwestionariuszu,

która posiadała 45 pozycji, co oznacza, iż 5 z analizowanych instytucji wg posiadanych danych nie

prowadziło współpracy. Cztery z nich nie przekazało wypełnionych ankiet, wobec tego możliwe jest,

iż współpraca występowała, jednak biorąc pod uwagę, iż żadna inna instytucja nie wskazała na

współpracę z nimi, szansa na to nie jest wysoka.

Wstępne analizy eksploracyjne wykazały wysokie zagęszczenie relacji współpracy, co znacząco

utrudniało właściwą wizualizację sieci współpracy oraz jej późniejszą interpretację. Dlatego

zdecydowano o wyłączeniu z analizy 9 instytucji, które współpracowały najrzadziej – w ogóle, lub

prawie w ogóle nie deklarowały współpracy oraz bardzo rzadko – 1-2 razy – były wskazywane jako

współpracownik innych IOB. Dzięki wspomnianemu wyłączeniu umożliwiona została przejrzysta

wizualizacja oraz właściwa interpretacja wyników przy niewielkich stratach poznawczych ze względu

na bardzo małe znaczenie wyłączonych instytucji w sieci współpracy.

Na pierwszym z analizowanych grafów przedstawione zostały relacje współpracy w ogóle, natomiast

na kolejnych wzięto pod uwagę relacje współpracy o specyficznym przedmiocie.

Schemat 2. Sieć współpracy pomiędzy podkarpackimi IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie kwestionariuszy współpracy w ramach ITI oraz IDI; v=33 e=194; wielkość kół i kwadratów

obrazuje liczbę relacji współpracy, które łączą instytucję z innymi podmiotami (wsp. Degree Centrality)

LEGENDA:

IOB nierealizujące projektów

IOB realizujące projekty

współpraca okazjonalna

współpraca okresowa

współpraca stała


56

Z powyższego grafu jednoznacznie wynika, iż mamy do czynienia z wysoką złożonością relacji

pomiędzy analizowanymi podmiotami oraz ich zagęszczeniem. Świadczą o tym również statystyki

strukturalne analizowanej sieci, najdłuższy dystans pomiędzy dowolnymi dwiema instytucjami wynosi

3 relacje / krawędzie, a średni 1,7213 krawędzi. Oznacza to, iż jeżeli dowolna z analizowanych

instytucji przekazałaby swoim wszystkim współpracownikom informację z prośbą o przekazanie jej

dalej znów wszystkim to po trzecim takim przekazaniu o tej informacji na pewno wiedziałyby

wszystkie analizowane instytucje. Ze względu na średnią odległość bliską 2, przeciętnie udałoby się

rozpowszechnić tę informację już po drugim przekazaniu. Analizowana sieć posiada relatywnie dużą

gęstość14, obecne relacje stanowią 27,3% wszystkich możliwych do wykorzystania tj. w stosunku do

liczby relacji obecnych w sytuacji, gdyby każda instytucja współpracowałaby z każdą pozostałą

instytucją. Wskazane dane pozytywnie świadczą o analizowanej sieci współpracy, szczególnie jeśli

weźmiemy pod uwagę, iż IOB często dzieli duży dystans przestrzenny.

Mimo, iż jak wspomniano wcześniej część podkarpackich IOB nie angażuje się we współpracę bądź

prowadzi ją w ograniczonym stopniu, to te wchodzące w zakres analiz i stanowiące większość IOB

w regionie tworzą spójną sieć, która nie posiada znamion dysfunkcjonalności takich jak np. podział na

subsieci czy tworzenie się swego rodzaju klik tylko luźno ze sobą powiązanych.

Instytucje należące do sieci współpracy posiadają zróżnicowane pozycje, zdecydowanymi liderami

współpracy są Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A., która prowadzi współpracę z 27 IOB oraz

Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego, którą łączy 26 unikalnych relacji. Na kolejnym miejscu

znajdują się: Podkarpacka Izba Gospodarcza oraz Regionalna Izba Gospodarcza w Sanoku, które

współpracują z 16 IOB. Warto również zwrócić uwagę, iż IOB realizujące projekty przeciętnie

prowadzą współpracę z większą liczbą instytucji aniżeli instytucje nierealizujące projektów,

beneficjenci prowadzą współpracę przeciętnie z 10,9 instytucji a pozostałe IOB przeciętnie z 7,3

podmiotami. Nie należy jednak wyciągać wniosku o wpływie projektu na współpracę

wewnątrzsektorową. Bardziej prawdopodobnym powodem tego zróżnicowania jest relatywnie

wysoki potencjał niektórych beneficjentów, który był czynnikiem sprzyjającym nawiązywaniu

współpracy również przed realizacją projektów.

Jeśli chodzi o formę współpracy, to żadna z nich nie dominowała w sposób znaczący. Największa

część analizowanych relacji miała charakter stały – 77 na 194, następnie 59 stanowiły relacje

współpracy okresowej, nieco mniej – 47 – było relacji współpracy okazjonalnej.

Na kolejnym grafie przedstawiono sieć współpracy polegającej na konsultacjach i wymianie

doświadczeń. W tego typu relacje zaangażowanych jest 31 na 33 analizowane instytucje.

13 Maximum Geodestic Distance=3; Average Geodestic Distance=1,7171

14 Graph Density=0,2727


57

Schemat 3. Sieć współpracy na zasadzie konsultacji i wymiany doświadczeń wśród podkarpackich IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie kwestionariuszy współpracy w ramach ITI oraz IDI; v=31 e=80; wielkość kół i kwadratów obrazuje

wielkość kół i kwadratów obrazuje liczbę relacji współpracy, które łączą instytucję i innymi podmiotami (wsp. Degree Centrality)

W przypadku współpracy o najmniej formalnym charakterze, opartej na konsultacjach oraz wymianie

doświadczeń powstały graf nie posiada tak wysokiej gęstości. W sieci współpracy występuje tylko

15,3% możliwych relacji. Ponadto najdłuższy dystans pomiędzy dowolnymi dwiema instytucjami

wynosi 6 relacji, a średni to 2,39 krawędzi. Wskazane dane świadczą o mniejszej spójności sieci niż

było to w przypadku sieci współpracy o dowolnym charakterze, jednak należy wziąć pod uwagę, iż

analizowana sieć zawiera tylko część relacji zawartych w grafie dot. Współpracy ogółem.

Również w przypadku konsultacji i wymiany doświadczeń wysoką pozycję w sieci zajmuje Rzeszowska

Agencja Rozwoju Regionalnego, jest ona, z 14 relacjami, liderem współpracy w tym zakresie. Na

drugim miejscu pod tym względem, znalazła się Regionalna Izba Gospodarcza w Sanoku, która

prowadziła przedmiotową współpracę z 11 IOB. W przypadku konsultacji i wymiany doświadczeń

beneficjenci tylko nieznacznie częściej prowadzą współpracę aniżeli IOB nierealizujące projektów.

Realizatorzy projektów prowadzili współpracę z przeciętnie 4,84 organizacji, a IOB nierealizujące

projektów z 4,39 podmiotu.

Na kolejnym grafie zobrazowano współpracę opartą na relacjach kontrahenckich tj. polegających na

zlecaniu usług innym IOB lub świadczeniu usług na ich rzecz. W tego typu współpracy brały udział 29

na 33 analizowane IOB.

LEGENDA:





współpraca stała


58

Schemat 4. Sieć współpracy na zasadzie relacji kontrahenckich (zlecania / świadczenia usług) wśród podkarpackich IOB


stopień centralności pozycji instytucji w sieci (na podstawie wsp. Betweenness Centrality)

Sieć współpracy dot. zlecania i świadczenia usług posiada nieco mniejszą gęstość aniżeli

zaobserwowana w przypadku konsultacji. Krawędzie widoczne na schemacie stanowią 12,6% relacji,

które mogłyby wystąpić w przypadku współpracy każdej IOB z każdą. Najdłuższa droga pomiędzy

dwiema instytucjami liczy 5 relacji, a przeciętna odległość pomiędzy dwiema instytucjami jest bardzo

podobna jak w przypadku współpracy na zasadzie konsultacji, wynosi ona 2,36 relacji. Mimo nieco

mniej gęstej sieci współpracy zachowany został na zbliżonym poziomie dystans pomiędzy

instytucjami.

Niekwestionowanym liderem współpracy o charakterze kontrahenckim jest Agencja Rozwoju

Regionalnego MARR S.A., która zleca lub świadczy usługi dla 18 IOB w regionie, kolejna pod tym

względem Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego prowadzi współpracę z 7 instytucjami. IOB

realizujące projekty prowadziły w tym wypadku współpracę przeciętnie z 4,54, a z kolei instytucje

nierealizujące projekty nieco mniej, bo przeciętnie z 2,69 instytucji.

W analizowanej sieci można zauważyć grupę 6 instytucji usytuowanych z lewej strony grafu, która

przy usunięciu 3 relacji współpracy, tworzyłaby odrębną sieć. Są one ze sobą silniej powiązane, aniżeli

z resztą sieci współpracy. Do grupy tej należą: Podkarpacki Klub Biznesu, Fundacja Karpacka – Polska,

Podkarpacka Izba Gospodarcza, Bieszczadzkie Forum Europejskie, Regionalna Izba Gospodarcza

w Sanoku oraz Podkarpacka Agencja Konsultingowo Doradcza Sp. z o. o. Wspomniana subgrupa

stanowi zbiór podmiotów pozostających w relacjach kontrahenckich o często stałym charakterze. Nie

należy jednak w zjawisku tym upatrywać negatywnych konotacji.

LEGENDA:





współpraca stała


59

Ostatni z analizowanych grafów dotyczy współpracy na zasadzie wspólnej realizacji

projektów. W tego typu relacje zaangażowane były 32 na 33 analizowane instytucje.

Schemat 5. Sieć współpracy na zasadzie wspólnej realizacji przedsięwzięć


wielkość kół i kwadratów obrazuje liczbę relacji współpracy, które łączą instytucję i innymi podmiotami (wsp. Degree Centrality)

Spośród trzech analizowanych grafów dot. Współpracy o konkretnym przedmiocie, ten

przedstawiający współpracę na zasadzie wspólnej realizacji przedsięwzięć ma największą gęstość.

Przedstawione relacje stanowią 15,7% krawędzi, które mogłyby wystąpić w przypadku prowadzenia

współpracy przez wszystkie IOB ze wszystkimi pozostałymi instytucjami. Najdłuższa droga pomiędzy

dwiema organizacjami wynosi 4 relacje, z kolei przeciętna odległość pomiędzy dwoma podmiotami

wynosi 2,14 krawędzi. Przedstawione dane wskazują, iż sieć współpracy na zasadzie wspólnej

realizacji projektów jest najbardziej gęsta i spójna. Świadczy to pozytywnie o współpracy w sektorze

IOB ogółem, ponieważ wspólna realizacja przedsięwzięć wymaga największego zaangażowania

spośród analizowanych przedmiotów współpracy, częstych kontaktów i może generować efekt

synergii w konkretnych przedsięwzięciach. Z drugiej strony należy zauważyć, że choć w przypadku

instrumentu wsparcia dedykowanego na szczeblu regionalnym instytucjom otoczenia biznesu

(Działanie 1.2 RPO WP 2007-2013) występowała możliwość realizacji projektów partnerskich15, to

jednak w żadnym z projektów nie mieliśmy do czynienia z konsorcjalną formułą projektu. Tak, jak

15 Co więcej, w ramach systemu kryteriów wyboru projektów premiowano przedsięwzięcia realizowane w formule partnerskiej.

LEGENDA:





współpraca stała


60

w przypadku konkursu z 2010 roku, w którym realizowano głównie przedsięwzięcia infrastrukturalne

samodzielne, prowadzenie projektu wydaje się sytuacją naturalną, o tyle w przypadku przedsięwzięć

z 2012 roku, gdzie, np. dofinansowywano projekty zorientowane na promocję oferty IOB, łączenie

potencjałów różnych instytucji byłoby jak najbardziej wskazane.

Najaktywniejszym współrealizatorem projektów jest Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A.,

która realizowała wspólne przedsięwzięcia z 17 instytucjami, na drugim miejscu pod tym względem

znalazła się Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego, która prowadziła współpracę w tym

względzie z 14 organizacjami. Warto także zwrócić uwagę na wysoką pozycję Centrum Transferu

Innowacji i Przedsiębiorczości w ramach Enterprise Europe Network (EEN), podmiot ten jest

szczególnie aktywny we wspólnej realizacji projektów, w stosunku do aktywności we współpracy na

innych polach. Generalnie rzecz ujmując, realizatorzy projektów prowadzą współpracę z większą

liczbą podmiotów aniżeli IOB nierealizujące projektów.

Dotyczący współpracy wewnątrzsektorowej obraz wyłaniający z analizy sieci społecznych uzupełnić

należy o spostrzeżenia płynące z badania jakościowego. Generalnie stwierdzić należy, iż mamy tu do

czynienia z występowaniem dwojakiego rodzaju relacji czy wręcz swoistym napięciem pomiędzy

konkurowaniem a kooperacją:

W pewnym sensie to jesteśmy konkurentami ale w pewnym sensie też są to jakieś działania

uzupełniające i możemy wspólnie działać. (IDI_Benef)

Z jednej strony, podmioty współtworzące sektor otoczenia biznesu w sposób obiektywny ze sobą

konkurują i chodzi tu przede wszystkim o rywalizację na dwóch polach: pozyskiwania środków

finansowych w formule konkursowej oraz przyciągania klientów zainteresowanych usługami

świadczonymi przez IOB. W takiej sytuacji trudno oczekiwać działań ściśle kooperacyjnych, choć na

pewno można tworzyć zachęty, które będą zwiększać prawdopodobieństwo współpracy także w tym

obszarze (np. poprzez premiowanie projektów partnerskich realizowanych wspólnie przez IOB).

Z drugiej strony, reguły panujące w ramach sektora otoczenia biznesu nie są tożsame z regułami

komercyjnymi czy wolnorynkowymi. i to zarówno z tego względu, iż sektor ten tworzony jest przez

podmioty prowadzące działalność non-profit, jak i z racji znaczącego oparcia prowadzonej w jego

ramach działalności o środki publiczne. Dodatkowo, zauważyć należy, iż istnieją takie pola

aktywności, w których wspólna aktywność jest jak najbardziej wskazana i może wręcz kreować efekt

synergii. Zresztą niektóre IOB zaczynają już myśleć w takiej kooperacyjnej logice, nawet jeśli chodzi

o obszary, które wydaje się cechować silna konkurencyjność:

My, jako stowarzyszenie, braliśmy aktywny udział w modyfikacji Strategii Rozwoju Województwa

i tam w panelu dla IOB współpracowaliśmy z czołowymi podkarpackimi instytucjami i stwierdziliśmy,

że gdyby była taka możliwość będziemy starać się razem, w powiązaniu, w jakiejś sieci aplikować po

prostu o kolejne dotacje czy fundusze. Czyli nie będziemy tak naprawdę sobie konkurencją, ale

bardziej na zasadzie takiego klastra IOB, może jeszcze trochę nieformalnego. (IDI_Benef)


61

Warto też podkreślić, iż w grupie instytucji o największym potencjale zdarzają się i takie podmioty,

które dostrzegają sens i potrzebę we wzmacnianiu możliwości i kompetencji mniejszych jednostek (z

którymi później będą najprawdopodobniej konkurować), mając świadomość, iż ostatecznie na

ogólnym wzroście potencjału całego sektora otoczenia biznesu zyskają wszystkie organizacje:

Np. realizacja wspólnych projektów, czyli my podnosząc konkurencyjność, zdobywając pewien

potencjał mogliśmy zaoferować innym instytucjom ten potencjał i one były zainteresowane

współpracą z nami. Realizacja wspólnych projektów. Realizacja usług na rzecz tych podmiotów,

korzystanie z usług tych. (IDI_Benef)

Takie podejście, które określić możemy mianem „mentoringowego”, a które polega na

podejmowaniu wspólnych działań przez instytucje o ugruntowanej pozycji i dużym doświadczeniu

oraz IOB, które są w początkowej fazie swojego rozwoju może być również premiowane na etapie

wyboru do dofinansowania projektów wspieranych w ramach RPO WP 2007-2013.

Rekomendacja 2. W przyszłym okresie należy – w odniesieniu do projektów o charakterze

konkursowym adresowanych do IOB (bez względu na ich ostatecznie ustalony zakres) – w sposób

szczególny premiować przedsięwzięcia o charakterze partnerskim (zwiększenie wagi punktowej

kryterium dotyczącego partnerskiego charakteru projektu). W ramach partnerstw

wewnątrzsektorowych szczególnie preferowane powinny być partnerstwa „mentoringowe”,

w ramach których doświadczony podmiot włącza do partnerstwa projektowego instytucję

o mniejszym doświadczeniu i potencjale.

7.1.7 Współpraca instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego z sektorem badawczo-

rozwojowym

W poprzednim podrozdziale omówiona została kwestia wewnątrzsektorowej współpracy instytucji

otoczenia biznesu. Uwzględniając jednak rolę tego sektora w całym systemie gospodarczym zwrócić

należy uwagę także na współpracę IOB z innymi kategoriami partnerów. Jedną z takich kategorii są

jednostki badawczo-rozwojowe, dla których – zgodnie z przedstawionym poniżej schematem –

instytucje otoczenia biznesu mogą pełnić rolę jednostki pośredniczącej w relacjach

z przedsiębiorstwami zainteresowanymi transferem wiedzy i technologii.


62

Schemat 6. Rola instytucji otoczenia biznesu w procesie innowacyjnym, z uwzględnieniem poszczególnych kategorii

interesariuszy, w tym: jednostek badawczo-rozwojowych

$

INSTYTUCJA FINANSOWA

JEDNOSTKA BADAWCZO-ROZWOJOWA

INSTYTUCJA OTOCZENIA BIZNESU

PRZEDSIĘBIORSTWO

SAMORZĄD TERYTORIALNY

Źródło: opracowanie własne

W badaniu uwzględniono dwie perspektywy dotyczące współpracy na linii IOB-JBR, tj.

reprezentantów sektora otoczenia biznesu oraz (w ramach przeprowadzonych wywiadów

swobodnych) przedstawicieli działających w regionie jednostek naukowych. Poniżej przywołane

wypowiedzi wskazują na funkcjonujące wśród podkarpackich IOB różne warianty kooperacji

z jednostkami naukowo-badawczymi:

realizacja wspólnych przedsięwzięć lub współuczestnictwo w określonych strukturach:

Bardzo blisko współpracujemy. Jesteśmy ponadto w kilku klastrach, gdzie klastry skupiają w swoim

członkostwie jednostki badawczo – rozwojowe czy jednostki naukowe. (IDI_Benef)

Współpraca polega między innymi na tym, że współpracujemy z instytucjami naukowymi w zakresie

np. tworzenia projektów badawczo-rozwojowych, opracowywania projektów badawczo-

rozwojowych. (IDI_Benef)

No to tutaj ewentualnie z tą Politechniką Rzeszowską tak jako ośrodek badawczy, że po prostu

czasem jakieś wspólne projekty przygotowujemy czy wspólnie się ubiegamy o jakieś granty. Na tej

zasadzie, że Politechnika zabezpiecza jakby ekspertów, laboratorium a my mamy taką właśnie

otoczkę organizacyjną, administracyjną typu: „przygotowanie wniosków i potem prowadzenie,

rozliczanie”. No na takiej zasadzie. No, ale to też różny jest efekt, bo nie zawsze się uzyskuje, no, ale

takie próby przygotowania wspólnych projektów się pojawiają. (ITI_IOB)

Współpracujemy. Nasza współpraca najbliższa to jest z RARR-em i tutaj współpracujemy. Tutaj

współpraca jest taka, powiedziałabym, prawie na bieżąco. Zarówno uczestniczymy we wspólnych

projektach, jak też w innych działaniach, nie tylko w ramach projektów realizowanych, ale w innych

działaniach tutaj na naszym terenie. (JBR)

wzajemne świadczenie usług:

To jest przede wszystkim przygotowywanie różnego typu analiz, raportów, badań dotyczących

zarówno małych, średnich firm jak i zagadnień dotyczących tego, co ostatnio robiliśmy np. inwestycji

zagranicznych, aktywności eksportowej przedsiębiorstw Podkarpacia czy jakiejś polityki klastrowej


63

w Polsce wschodniej. (ITI_IOB)

Współpraca polega na zakupie usług w jednostkach naukowo-badawczych związanych, np.

z opiniami o technologiach. Jednostki naukowo-badawcze również u nas kupują usługi związane

z jakimiś analizami praw własności intelektualnej i z analizami finansowymi. Czyli i wspólna

realizacja projektów, ale też zakup usług naszych na rzecz jednostek i odwrotnie, i to jest mniej

więcej to. (IDI_Benef)

Tak. Mamy współpracę i to właśnie od niej było kiedyś to zlecenie, potem jeszcze jakieś ze dwie

ekspertyzy. Oni też tam chyba specjalnie za dużo nie mają, ale taką współpracę lekką z nimi mamy.

(JBR)

kojarzenie jednostek naukowo-badawczych z przedsiębiorcami:

Głównym partnerem jest w tym przypadku Politechnika Rzeszowska, z którą współpraca przebiega

głównie na dwóch płaszczyznach: (1) w przypadku firm planujących współpracę z JBR – kierowania

firm zainteresowanych współpracą z jednostkami naukowo-badawczymi do odpowiednich jednostek,

(2) w przypadku firm nieplanujących pierwotnie współpracy z JBR, a zgłaszających się do IOB

z określonym problemem – wskazywania możliwości skorzystania z usług JBR jako sposobu na

rozwiązanie występującego w firmie problemu/deficytu. (IDI_Benef)

My w ramach swoich usług, no i też tej dobrej współpracy z jednostkami naukowo-badawczymi

kontaktujemy albo już w całości pośredniczymy w takiej współpracy pomiędzy przedsiębiorcą

a jednostką naukowo-badawczą. (IDI_Benef)

Zdarza się, że przychodzą przedsiębiorcy, którzy chcieliby nawiązać lepszą współpracę z jednostkami

badawczo-rozwojowymi. Często pośredniczymy w kontaktach partnerskich publiczno-prywatnych,

czy kontaktach przedsiębiorca-uczelnia, jednostka badawczo- rozwojowa. (IDI_Benef)

Czynnikiem, który w sposób istotny wpływa na relacje pomiędzy instytucjami otoczenia biznesu

a jednostkami naukowo-badawczymi jest bez wątpienia fakt braku funkcjonalnych mechanizmów,

które umożliwiałyby lub ułatwiały tego rodzaju kooperację, co z kolei pośrednio wynika

z generalnego deficytu zinstytucjonalizowanych mechanizmów współpracy na linii biznes-nauka:

W polskiej rzeczywistości, z tego co ja obserwuję, to współpraca między przemysłem, biznesem

a nauką jest źle prowadzona albo jej nie ma wcale i to trudno powiedzieć czy przedsiębiorcy

przychodzą, czy naukowcy przychodzą, bo ani jedni, ani drudzy nie bardzo czy chcą, czy potrafią, czy

nie ma mechanizmów współpracy. (…) My budujemy tereny, na których powstają przedsiębiorstwa,

fabryki a równocześnie budujemy laboratoria i to ma być to namacalna współpraca przemysłu

z nauką i nauki z przemysłem na odwrót. Czyli żeby przedsiębiorca miał miejsce, w którym będzie

mógł zlecić badania, które będą jemu służyły, a z drugiej strony naukowcy nie robili badań „do

szuflady”, tylko pod konkretne przedsięwzięcia. Czyli tzw. „komercjalizacja” badań naukowych.

(IDI_Benef)

Na brak rzeczonych mechanizmów współpracy składa się m.in. odmienność logik w funkcjonowaniu

IOB oraz jednostek naukowo-badawczych, która z kolei skutkuje trudnościami w sformułowaniu

założeń i przebiegu wzajemnej kooperacji. Dlatego też pozytywnie ocenić należy działania


64

podejmowane przez instytucje naukowo-badawcze, których celem jest tworzenie w ramach

uczelni/instytutów infrastruktury wspomagającej kooperację z przedsiębiorstwami:

My dopiero z tą ofertą taką wychodzimy. Mamy stronę, UCTT niedawno utworzone jest… (JBR)

W tej chwili, od niedawna, bo Centrum Innowacji Transferu Technologii, które powstało na uczelni

i które ma zajmować się właśnie m. in. Współpracą z przedsiębiorcami. Jest to młode centrum, bo

powstało praktycznie dopiero w tym roku, więc kilka miesięcy działa. Do tej pory odbywało się to

przez inne jednostki uczelniane, więc to było trochę rozproszone. W tej chwili będzie to troszeczkę

inaczej wyglądało, bo już te działania będą jakoś w ramach Centrum ze sobą powiązane. (JBR)

Co więcej, można wskazać nawet przykłady takich działań jednostek naukowo-badawczych,

w ramach których nie tylko wyodrębniają one w swojej strukturze jednostki odpowiedzialne za

kreowanie i wzmacnianie kooperacji z sektorem przedsiębiorstw, ale wręcz przejmują –

a przynajmniej próbują to robić – zadania charakterystyczne dla instytucji otoczenia biznesu:

No my też chcielibyśmy mieć inkubator przedsiębiorczości, bo takiego, póki co, nie mamy, mamy taki

bardziej wirtualny w zasadzie. Pomagamy, ale nie mamy takiej bazy, nie mamy obiektu. Będziemy

może aplikować, jest taka możliwość. Bardzo by nam się przydał, że tak powiem, inkubator, bo on

jest dla studentów, którzy mają pomysły. W każdym razie się z nimi spotykamy tu na uczelni, robimy

zebrania, pomagamy, inkubujemy, ale żeby praktycznie już tak prowadzić firmę nie ma u nas za

bardzo gdzie. (JBR)

Z powyższej oraz wcześniejszych wypowiedzi wynika, że oprócz tradycyjnej roli jaką jednostki

badawczo-rozwojowe mogą pełnić w obszarze gospodarki, podejmują one również działania typowe

raczej dla sektora otoczenia biznesu. Innymi słowy, same podejmują aktywność dotyczącą

nawiązywania współpracy z przedsiębiorstwami, starają się tworzyć własne instytucje

odpowiedzialne za relacje z sektorem przedsiębiorstw itp. Świadczy to pozytywnie o podejściu

jednostek naukowo-badawczych do funkcjonowania w realiach gospodarczych, ale jednocześnie

wymagać może redefinicji roli instytucji otoczenia biznesu i działań im dedykowanych, może się

bowiem okazać, iż ich funkcja jako swoistego „spinacza” świata nauki i biznesu nie jest już tak istotna,

a przynajmniej nie jest jedynym wariantem funkcjonowania IOB w triadzie: biznes-nauka-otoczenie

biznesu:

To raczej bezpośrednio jest realizowane, bo to za bardzo nie ma sensu. (…) To przedsiębiorcy, ci

którzy rzeczywiście potrzebują tego, to są głównie zorientowani na Politechnikę Rzeszowską i sami

bezpośrednio [się kontaktują] tym bardziej, że często są absolwentami. (ITI_IOB)

Wydaje mi się, że po prostu przedsiębiorcy już na tyle się nauczyli, że po prostu idą bezpośrednio do

uczelni. Też mamy takie sygnały, ponieważ no współpracujemy też z pracownikami naukowymi

uczelni, (…) i to już jest właściwie kontakt na linii przedsiębiorca-uczelnia, a bez pośrednictwa

naszego. (IDI_Benef)


65

Skoro więc instytucje otoczenia biznesu mogą być postrzegane nie tylko jako ogniwo służące

kojarzeniu partnerów ze świata biznesu i nauki, ale także jako podmioty mogące realizować inne

i bardziej zaawansowane zadania, należałoby je w większym stopniu zachęcać do budowania

ściślejszych relacji z jednostkami naukowymi na Podkarpaciu. Chodzi tu zarówno o przedsięwzięcia

o mniejszym horyzoncie czasowym (projekty), jak i wspólne tworzenie i prowadzenie wspólnych

inicjatyw (inkubatory, park naukowo-technologiczne, klastry), w których partnerstwo IOB-JBR

z punktu widzenia specyfiki tychże podmiotów ocenić można jako optymalne.

Nie można jednak wspomnieć o problemach i barierach, które występują na etapie planowania lub

podejmowania działalności kooperacyjnej:

brak należytej informacji oraz świadomości, że międzysektorowa współpraca jest opłacalna:

Chciałbym, żeby o nas nie zapominali. Żeby mieli naszą ofertę (…) tylko żeby mieli cały czas na

wierzchu, wiedzieli, że w razie czego na Uniwersytecie można zrobić wszystko – „od cepa do

nanotechnologii”. (JBR)

Większa aktywność z ich stron i myślę, że to wystarczy wtedy. (JBR)

nadmierny rygoryzm i bariery proceduralne po stronie instytucji naukowo-badawczych:

Tą trudnością to przede wszystkim jest sformalizowany proces decyzyjny, (…) Wszelkie działania

muszą być nadzorowane, akceptowane przez komórkę główną rektoratu. Ale to już jest wariant,

z którym ciężko walczyć, nie do przejścia. Tak samo jest ze współpracą biznesu z uczelniami. (ITI_IOB)

Ostatni ze wskazanych problemów sprawia, że niejednokrotnie instytucje otoczenia biznesu

poszukując partnera dla siebie lub swoich klientów właśnie wśród jednostek naukowo-badawczych

nie decydują się na formalne zawiązywanie współpracy z jednostką uczelnianą, lecz raczej

wykorzystują prywatną sieć kontaktów i współpracują z poszczególnymi naukowcami:

Tzn. tutaj współpraca jest taka jakby luźna. Raczej z osobami. (IDI_Benef)

Tak, prawa autorskie. Koszty. Jak to rozliczać? Za co płacić i co jest czyje. Kończy się na tym, że jak

potrzebuję ludzi to ich na umowę zlecenie, czy jakieś tam umowy o dzieło zatrudniam. Jeśli uczelnia

nie wyklucza takiej współpracy to robimy to legalnie. i tyle. Ja to nazywam współpracą z uczelnią ,

ale ja nie współpracuję z uczelnią, ale z osobami z uczelni. Jak próbowaliśmy oficjalnie

współpracować z uczelnią, jedną z uczelni... to powiedzieli nam: „OK, to będzie za darmo”... (…) Jak

zaczęliśmy chcieć to robić to powiedzieli, że to kosztuje tyle a tyle. No są problemy. (IDI_Benef)

To jest współpraca na zasadach bardziej koleżeńskich... czyli, że ja mam kontakt w Politechnice

Lubelskiej czy w Uniwersytecie Białostockim i my się po prostu znamy i jeśli oni coś robią albo my, to

się dogadujemy. To są generalnie dobre historie ale na zasadzie powiązań czy też kontaktów

towarzyskich, to znaczy osobistych, że znamy się od 20 lat czy od 10 coś razem kiedyś robiliśmy

i znowu robimy to. (ITI_IOB)

Powyższy model nie powinien być traktowany, co do zasady, jako patologiczny, świadczy on raczej

o tym, że wzajemne relacje kooperacyjne (tak pomiędzy jednostkami naukowymi a IOB, jak

i pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorstwami) znajdują się jeszcze we wczesnym stadium

kooperacyjnym, a jednocześnie, że w sferze naukowej nie istnieją precyzyjne uregulowania dotyczące


66

transferu wiedzy, technologii i ochrony własności intelektualnej. Problemem jest natomiast to, że

przy współpracy ograniczającej się do partnerów w postaci pracowników jednostek naukowych

relatywnie wysokie jest ryzyko jej doraźności i nietrwałości. Poza tym w przypadku niektórych form

kooperacji współpraca ograniczająca się tylko do pracowników jednostki naukowej jest

zdecydowanie niewystarczająca (lub oznaczałaby działanie w swoistej „szarej strefie”, gdzie

pracownik placówki badawczej wykorzystuje w sposób nieuprawniony jej infrastrukturę do realizacji

prywatnych zleceń):

Usługi, które my wykonujemy czy proponujemy to nie jest wykonanie zlecenia, gdzie przyjdzie

pracownik i zrobi opracowanie czy audyt, tylko to wymaga sprzętu i opinii jednostek, choćby badanie

innowacyjności czy procesów technologicznych, technicznych. Mieliśmy kiedyś klienta, który miał

pomysł, miał patenty, ale nie miał zrobionych badań. Wtedy osoba fizyczna nic nie pomoże, niestety.

Oczywiście, formalności tak wyglądają jak Pani mówi, ale to jest wszystko do zrealizowania.

Przedsiębiorcy są z kolei przyzwyczajeni do innego działania, bardzo szybkiego typu: umowa, faktura

i tyle, natomiast rzeczywistość jest troszeczkę inna. (IDI_Benef)

Uwzględniając powyższe, stwierdzić należy, że w ramach konstruowania w przyszłym okresie

finansowania wsparcia dla sektora otoczenia biznesu należy przewidzieć także takie jego formy, które

zorientowane będą na wspomaganie procesu kooperacji IOB z jednostkami naukowo-badawczymi.

Chodziłoby tu jednak nie tylko o przygotowanie instytucji otoczenia biznesu do skutecznego

kojarzenia podmiotów komercyjnych i naukowych, ale także wspieranie tworzenia bardziej

zaawansowanych form wspólnego działania (klastry, centra transferu technologii) i – co ważne –

mających charakter zinstytucjonalizowany, a nie doraźny.

Rekomendacja 3. W przyszłym okresie należy w sposób szczególny wspomagać proces nawiązywania

i utrzymywania współpracy pomiędzy instytucjami otoczenia biznesu a jednostkami naukowo-

badawczymi. Działania wspomagające powinny w tym przypadku przebiegać dwutorowo. Z jednej

strony, należy – za pomocą kryteriów podmiotowych – premiować międzysektorowe

przedsięwzięcia partnerskie realizowane wspólnie przez IOB i podmioty naukowe. Z drugiej zaś,

należy – poprzez kryteria przedmiotowe – kierunkować wsparcie na przedsięwzięcia dotyczące

tworzenia zinstytucjonalizowanych mechanizmów transferu wiedzy i technologii, w które

zaangażowane byłyby oba ww. typy podmiotów (klastry, centra transferu technologii itp.). Poza tym,

warto w działaniach integrujących sektor otoczenia biznesu oraz koordynujących, np. jego promocję

uwzględniać także podmioty reprezentujące sferę nauki, by zapewnić systematyczną wymianę

informacji pomiędzy IOB a JBR.

7.2 CHARAKTERYSTYKA WSPARCIA UDZIELONEGO W RAMACH DZIAŁANIA 1.2 RPO WP 2007-2013

W niniejszej części raportu dokonano opisu wsparcia udzielonego w ramach Działania 1.2 RPO WP

2007-2013 z uwzględnieniem takich aspektów jak: podstawowe parametry opisujące projekty i ich

realizatorów, problemy na rozwiązanie których zorientowane były dofinansowane projekty,

charakter i zakres działań podejmowanych w ramach realizowanych projektów, potencjalne

i faktyczne powiązanie dofinansowanych projektów z innymi przedsięwzięciami realizowanymi przez

Beneficjentów, charakterystyka projektów nierekomendowanych do uzyskania dofinansowania.


67

7.2.1 Podstawowe dane dotyczące dofinansowanych projektów

W niniejszej części przedstawiona została charakterystyka projektów realizowanych w ramach

Działania 1.2 RPO będących przedmiotem badania ewaluacyjnego.

Projekty realizowane w ramach Działania 1.2 RPO zostały wybrane w trakcie dwóch konkursów.

Pierwszy z nich odbył się w roku 2010, drugi w roku 2012. Złożono 48 wniosków, spośród których

odrzucono 12. Do dofinansowania wybrano 33 projekty, realizowane przez 20

beneficjentów. W ramach pierwszego konkursu wytypowano 14 projektów, drugiego - 19.

Wykres 15. Struktura projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO ze względu na okres realizacji projektu

Źródło: opracowanie własne na podstawie KSI SIMIK (07-13), stan na 18.06.2013r., n=33

Na powyższym wykresie przedstawiona została struktura projektów ze względu na czas ich realizacji,

obliczony jako różnica między datami ich rozpoczęcia oraz zakończenia. Najwięcej – 12 projektów

było realizowanych w okresie od 19 do 24 miesięcy. Wykonanie 7 z nich trwało od 13 do 18 miesięcy.

Po 5 projektów realizowano w okresach 7 – 12 miesięcy oraz do pół roku. Powyżej 2 lat trwała

realizacja 4 projektów.

Ilość projektów zatwierdzonych do realizacji w roku 2012 jest w każdym z przedziałów czasowych

większa od projektów wybranych w roku 2010. Jednak pamiętać należy, że jest to wynikiem ich

większej ilości wśród ogólnej liczby projektów.

1

2 2

544

3

5

7

5 5

7

12

4

0

2

4

6

8

10

12

14

do 6 miesięcy 7 - 12 miesięcy 13 - 18 miesięcy 19 - 24 miesiące 25 i więcej

miesięcy

konkurs I - rok 2010

konkurs II - rok 2012

ogółem


68

Wykres 16. Struktura projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO ze względu na form prawna beneficjenta


Wykres przedstawiony powyżej zawiera informacje dotyczące struktury projektów ze względu na

formę prawną beneficjenta. Najliczniej reprezentowaną wśród realizatorów projektów formą prawną

jest stowarzyszenie – 9 organizacji. Następnie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – 6. Wśród

nich dominują mikro przedsiębiorstwa (5). Tylko jedno przedsiębiorstwo zostało określone jako duże.

Najrzadziej w gronie realizatorów projektów występują beneficjenci prowadzący działalność

organizacyjną w formie fundacji oraz samorządu gospodarczego i zawodowego.

Wykres 17. Realizatorzy projektów w ramach Działania 1.2 według miejscowości będących ich siedzibą


Miejscowością, w której siedzibę ma najwięcej realizatorów projektów (22), jest Rzeszów. 3 projekty

realizowane były przez beneficjentów mających siedzibę w Sędziszowie Małopolskim, 2 w Stalowej

Woli, Krośnie i Jaśle, 1 w Mielcu i Przemyślu.

1

1

3

6

9

fundacja

samorząd gospodarczy i

zawodowy

spółka akcyjna

spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością

stowarzyszenie

2 21 1

22

32

0

5

10

15

20

25

Jasło Krosno Mielec Przemyśl Rzeszów Sędziszów

Małopolski

Stalowa

Wola


69

Wykres 18. Średnie wartości projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO


Łączna wartość wszystkich projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO to 41 119 488,05 zł.

Ich dofinansowanie wyniosło 21 097 781,65 zł, z czego 17 933 114,34 zł to środki pochodzące z UE.

Wartość najdroższego projektu wyniosła 5 104 500 zł, dofinansowanie 1 999 885 zł – w tym

1 699 902,25 zł to dotacja UE. Był to projekt wybrany w pierwszym konkursie, w roku 2010. Dotyczył

wybudowania sali szkoleniowo-biznesowej oraz adaptacji budynku już istniejącego. Według danych

KSI SIMIK realizacja projektu trwała 25 miesięcy.

Najmniej kosztowny projekt dotyczył wprowadzenia usługi internetowych szkoleń on-line. Jest to

także projekt złożony na konkurs w roku 2010. Jego wartość wyniosła 205 431,81 zł. Został on

dofinansowany kwotą 132 264,30 zł, z czego 112 424,65 zł pochodziło z funduszy UE. Realizacja

projektu trwała 6 miesięcy.

Średnia wartość realizowanego projektu to 1 246 045,09 zł. Średnie dofinansowanie do jednego

projektu wyniosło 639 326,72 zł, z czego 543 427,71 zł to średnie dofinansowanie ze środków UE.

Łączna wartość projektów wybranych do realizacji w roku 2010 wynosi 21 838 615,58 zł. Ich

dofinansowanie wyniosło 10 604 633,16 zł, z czego 9 013 938,15 to środki pochodzące z UE. Średnia

wartość projektu wybranego do realizacji w pierwszym konkursie wynosi 1 914 838,53 zł, jego

dofinansowanie to 932 378,59 zł, w tym 792 521,80 zł stanowiły środki UE.

Łączna wartość projektów wytypowanych do realizacji w ramach II konkursu, w roku 2012 wynosi

14 311 748,67 zł. Dofinansowanie tych przedsięwzięć wyniosło 8 044 481,45 zł, z czego 6 837 809,21

zł to dotacja unijna. Średnia wartość projektu wynosi 753 249,93 zł. Średnie dofinansowanie to

423 393,76 zł, z czego 359 884,70 zł stanowią środki UE.

1 914 838 zł

753 250 zł

1 246 045 zł

0 zł

500 000 zł

1 000 000 zł

1 500 000 zł

2 000 000 zł

2 500 000 zł

konkurs I - rok 2010 konkurs II - rok 2012 ogółem


70

Wykres 19. Średnia wartość projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO ze względu na formę prawną

beneficjenta


Największe projekty (mierzone ich wartością) realizowane są przez beneficjentów, prowadzących

działalność organizacyjną w formie spółki akcyjnej - średnia wartość projektu wynosi 3 475 091 zł.

Realizatorzy projektów prowadzący działalność w formie stowarzyszenia wdrażają projekty o średniej

wartości 1 248 546 zł. Natomiast średnia wartość projektów realizowanych przez osoby posiadające

firmy w formie samorządu gospodarczego i zawodowego wynosi 1 005 474 zł. Najmniej kosztowne

projekty realizowane są przez beneficjentów prowadzących działalność w formie fundacji – średnio:

762 108 zł oraz spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością – średnio: 605 259 zł.

Wykres 20. Wartość projektów a okres ich realizacji


Największą ilością środków dysponują beneficjenci, którzy realizują projekty przez 25 i więcej

miesięcy. Cechują się one największą średnią wartością, która wynosi 2 769 872 zł. Projekty, których

czas wykonywania wynosi 7 – 12 miesięcy, 13 – 18 miesięcy oraz 19 – 24 miesiące pochłaniają

762 108 zł

1 005 474 zł

3 475 091 zł

1 248 546 zł

605 259 zł

0 zł

500 000 zł

1 000 000 zł

1 500 000 zł

2 000 000 zł

2 500 000 zł

3 000 000 zł

3 500 000 zł

4 000 000 zł

Fundacja Samorząd

gospodarczy i

zawodowy

Spółka akcyjna stowarzyszenie Spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością

567 929 zł

1 254 053 zł1 036 848 zł

1 196 524 zł

2 769 872 zł

0 zł

500 000 zł

1 000 000 zł

1 500 000 zł

2 000 000 zł

2 500 000 zł

3 000 000 zł

do 6 miesięcy 7 - 12 miesięcy 13 - 18 miesięcy 19 - 24 miesiące 25 i więcej

miesięcy


71

średnio ponad milion zł. Najmniejsze są projekty wdrażane do 6 miesięcy. Ich średnia wartość to

567 929zł.

7.2.2 Problemy na rozwiązanie których zorientowane były dofinansowane projekty

Wśród najczęstszych powodów składania wniosków wymienić można brak kompleksowego pakietu

usług skierowanego do przedsiębiorców województwa podkarpackiego, brak niezbędnego do

funkcjonowania instytucji wyposażenia, brak własnego lokalu lub jego zły stan techniczny oraz małą

rozpoznawalność IOB. Podczas gdy – ze względu na specyfikę i cel Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 –

poprawa jakości świadczonych usług i zmodyfikowanie usług już istniejących dominują zarówno

w roku 2010, jak i 2012, tak pozostałe z wymienionych wyżej przyczyn występowały w różnej ilości ze

względu na edycję konkursu.

Specyfika i edycji (rok 2010) polegała na możliwości wnioskowania o zakup i modernizację lokalu

będącego siedzibą Beneficjenta. W związku z tym, drugim głównie wskazywanym problemem był zły

stan techniczny budynków oraz deficyt wyposażenia lokum. Beneficjenci wskazywali także na chęć

poprawienia konkurencyjności IOB. Wśród złożonych wniosków daje się zauważyć schemat

postępowania Beneficjentów, polegający na: wyremontowaniu budynku, zakupie środków trwałych

oraz wprowadzeniu nowej usługi.

Schemat postępowania Wnioskodawców w roku 2012 kształtuje się inaczej. Po pierwsze – zakup

wyposażenia, następnie – wprowadzenie nowych usług oraz ich kampania promocyjna.

Dominującymi przyczynami realizacji projektów w drugim etapie były zatem: brak odpowiednich

środków trwałych oraz brak rozpoznawalności danej instytucji. Przezwyciężenie tych trudności miało

na celu zwiększenie konkurencyjności Beneficjentów na rynku.

Jednostkowo wskazywanymi problemami były w roku 2010 sezonowość świadczonych usług oraz –

w roku 2012 – brak współpracy między IOB. Sezonowość wynika, zdaniem Beneficjenta

deklarującego występowanie tego problemu, ze świadczenia usług w oparciu o wykorzystanie

środków unijnych, co z kolei nie gwarantuje ciągłości i systematyczności finansowania. W związku

z tym, po zrealizowaniu projektów pojawia się czas oczekiwania na kolejny okres programowania

oraz luka w dostarczaniu odbiorcom usług. Zapobieganie temu zjawisku ma polegać na wypełnieniu

niedoboru innymi usługami, co zapewni wsparcie sektora MŚP w rozwoju.

Natomiast brak współpracy między IOB skutkuje, według Beneficjenta, zbyt małą ilością

wyspecjalizowanych usług oraz trudnością w dostępie do nich. Instytucje są rozproszone, a poziom

i zakres oferowanych przez nie świadczeń znacząco się różni. W konsekwencji, innowacyjny rozwój

sektora przedsiębiorstw, a tym samym całego regionu, jest utrudniony. Aby zapobiec temu zjawisku

należy rozwinąć współpracę z innymi IOB poprzez zaangażowanie w realizację projektu partnerów

społecznych.

Jakkolwiek przyczyny wdrażania projektów różnią się od siebie (wskazywane na etapie aplikowania o wsparcie, w części diagnostycznej opisu projektu), głównym celem ich wszystkich jest tworzenie korzystnych warunków rozwoju oraz wzrost konkurencyjności sektora MŚP w województwie podkarpackim poprzez zwiększenie dostępności do specjalistycznych usług (przy czym osiągnięcie tego celu było już przez IOB planowane w zróżnicowany sposób - co jest przedmiotem analizy w kolejnym podrozdziale, który poświęcony jest charakterowi i zakresowi działań podejmowanych w ramach dofinansowanych projektów).


72

7.2.3 Charakter i zakres działań podejmowanych w ramach dofinansowanych projektów

Analiza działań podejmowanych w realizowanych i zrealizowanych projektach pozwala na wskazanie

obszarów, na jakie została skierowana interwencja w ramach Działania 1.2 RPO WP.

IOB będące beneficjentami wsparcia w ramach Działania 1.2 RPO WP najczęściej wnioskowały

o dofinansowanie działań mających na celu poprawę jakości istniejącej oferty usługowej,

przygotowania i wdrożenia pakietu nowych usług

Ponad 45% (45,4) działań podejmowanych w projektach dotyczy ww. obszaru wsparcia. Drugim

obszarem wsparcia biorąc pod uwagę rodzaje działań podejmowanych w ramach wdrażanych

projektów są inwestycje niezbędne do właściwego funkcjonowania instytucji otoczenia biznesu lub

sieci instytucji świadczących wyspecjalizowane usługi na rzecz przedsiębiorców, a w szczególności

wprowadzania innowacji do sektora MŚP. 34,9% działań projektowych było wspieranych w tym

właśnie obszarze.

Promocja instytucji otoczenia biznesu oraz sieci instytucji otoczenia biznesu, kampanii promocyjnych

i działań informacyjnych była trzecim pod względem częstości występowania rodzajem wspieranych

działań projektowych (19,7%).

Jednocześnie działania bezpośrednio związane z celem Działania 1.2 RPO WP, którym jest rozwój sieci

instytucji otoczenia biznesu, tj. działania związane z udziałem w lokalnych i regionalnych sieciach

współpracy w ogóle nie były przedmiotem aplikowania przez IOB będące projektodawcami Działania

1.2 RPO WP. Tym samym nie były one wspierane w żadnej z dwóch edycji konkursu mających miejsce

w bieżącym okresie programowania.

Należy jednak zwrócić uwagę na zmianę struktury obszarów interwencji w ramach poszczególnych

konkursów. Strukturę wspieranych działań projektowych ze względu na typ obszaru interwencji

w latach 2010 oraz 2012 przedstawiono w poniższej tabeli.

Tabela 1. Rodzaje wspieranych działań projektowych

RODZAJ WSPIERANYCH DZIAŁAŃ

Projekty

wyłonione

w 2010

Projekty

wyłonione

w 2012

Ogółem

Poprawa jakości istniejącej oferty usługowej, przygotowania i wdrożenia

pakietu nowych usług 36,4% 50,4% 45,4%

Inwestycje niezbędne do właściwego funkcjonowania instytucji otoczenia

biznesu lub sieci instytucji świadczących wyspecjalizowane usługi na rzecz

przedsiębiorców, a w szczególności wprowadzania innowacji do sektora

MŚP

60,6% 20,5% 34,9%

Promocja instytucji otoczenia biznesu oraz sieci instytucji otoczenia biznesu,

kampanii promocyjnych i działań informacyjnych 3,0% 29,1% 19,7%

Udział w lokalnych i regionalnych sieciach współpracy 0,0% 0,0% 0,0%

Źródło: opracowanie własne na podstawie wniosków o dofinansowanie, n=33, w tym konkurs 2010=14, 2012=19

W projektach wyłonionych w i edycji konkursu (w 2010 roku) wspierano przede wszystkim inwestycje

niezbędne do właściwego funkcjonowania instytucji otoczenia biznesu (w 60,6%), dopiero w drugiej

kolejności (36,4%) wspierano działania zmierzające do poprawy jakości istniejącej oferty usługowej,

przygotowania i wdrożenia pakietu nowych usług. Działania związane z promocją IOB wspierano

w stopniu marginalnym (3%).


73

W przypadku II edycji konkursu (2012) struktura działań, o wsparcie których aplikowały IOB będące

beneficjentami Działania 1.2 RPO WP, uległa zmianie. Na pierwszy plan wysunęły się działania

zmierzające do poprawy jakości istniejącej oferty usługowej, przygotowania i wdrożenia pakietu

nowych usług (50,4%), działania o charakterze inwestycyjnych stanowiły już tylko jedną piątą cześć

dofinansowanych działań (20,5%). Większego znaczenia nabrały działania promocyjne – stanowiły

one 29,1% działań w projektach wyłonionych do dofinansowania w 2012 roku.

Analizie poddano także typy (rodzaje) projektów, jakie były wspierane w ramach Działania 1.2 RP WP

ogółem oraz w poszczególnych edycjach konkursu, które wnioskodawcy wskazywali w polu A4

wniosku o dofinansowanie.

Tabela 2. Typy projektów, które uzyskały dofinansowanie

TYP PROJEKTU

Projekty

wyłonione

w 2010

Projekty

wyłonione

w 2012

Ogółem

roboty budowlane 35,7% 6,1% 19,7%

usługi 17,9% 39,4% 29,5%

dostawy 46,4% 54,5% 50,8%

Źródło: opracowanie własne na podstawie wniosków o dofinansowanie, n=33, w tym konkurs 2010=14, 2012=19, Suma w kolumnach

przekracza 100%, gdyż Wnioskodawca mógł zaznaczyć więcej niż 1 typ projektu.

Prawie co piąty projekt zakwalifikowany do dofinansowania w ramach Działania 1.2 RPO WP polegał

na prowadzeniu robót budowlanych (19,7%). Blisko 30% projektów miało charakter usługowy

(29,5%). Połowa projektów (50,8%) została zakwalifikowana do kategorii dostawy.

W okresie 2010-2012 ponad dwukrotnie zwiększył się udział projektów polegających na zakupie

usług, a blisko 6-krotnie spadł udział projektów zakładających prowadzenie robót budowlanych.

o ponad 8 punktów procentowych wzrósł także udział projektów zawierających w swoim zakresie

rzeczowym dostawy.

Powyższe wnioski potwierdzają także wyniki analizy tematów priorytetowych, w jakich składane

były projekty w ramach Działania 1.2 RPO WP. Całość interwencji w ramach Działania 1.2 RPO WP

została skierowana na 5-ty temat priorytetowy, tj. usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla

przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw. Żaden ze złożonych projektów (zarówno odrzuconych, jak

i zakwalifikowanych do dofinansowania) nie przewidywał realizacji projektu w temacie 03 – Transfer

technologii i udoskonalenie sieci współpracy miedzy MSP, między MSP a innymi przedsiębiorstwami,

uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami

regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi.

7.2.4 Potencjalne i faktyczne powiązanie dofinansowanych projektów z innymi

przedsięwzięciami realizowanymi przez Beneficjentów

Poniżej przedstawiono analizę dotyczącą potencjalnego i faktycznego powiązania dofinansowanych

projektów z innymi przedsięwzięciami realizowanymi przez Beneficjentów. Komplementarność

potencjalną scharakteryzowano poprzez wskazanie instrumentów wsparcia dostępnych dla

podkarpackich IOB w ramach poszczególnych programów operacyjnych. Z kolei faktyczne powiązania

zidentyfikowano w oparciu o dane pozyskane w ramach badania jakościowego realizowanego wśród

Beneficjentów.


74

7.2.4.1 Komplementarność wsparcia oferowanego w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013

z innymi instrumentami wsparcia dostępnymi dla podkarpackich IOB

Instytucje otoczenia biznesu, które prowadzą swoją działalność w województwie podkarpackim mogą

ubiegać się o szereg zróżnicowanych form wsparcia w ramach funkcjonujących Programów

Operacyjnych. Poniżej zamieszczono te, które uznane zostały za komplementarne względem

omawianego Działania 1.2 RPO WP.

W celu opracowania niniejszego zestawienia posłużono się definicją komplementarności stworzoną

przez zespół roboczy ds. koordynacji i komplementarności, powołany w 2008 roku w ramach KK

NSRO na lata 2007-2013. Definicja ta ma najwyższy stopień ogólności - obowiązuje w odniesieniu do

wszystkich programów operacyjnych. Jej treść jest następująca: Komplementarność polityk,

strategii, programów, działań, projektów to ich dopełnianie się prowadzące do realizacji

określonego celu16. Ważnym aspektem jest zakwalifikowanie do przedsięwzięć komplementarnych

tylko takich, które wspólnie służą realizacji jakiegoś celu, a cel ten musi być określony. Ten element

definicji wyklucza z zakresu przedsięwzięć komplementarnych takie, które związane są ze sobą

jedynie przypadkowo.

Poza Działaniem 1.2, będącym przedmiotem niniejszego badania, w samym Regionalnym Programie

Operacyjnym Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 widnieje jeszcze kilka form

wsparcia, których beneficjentami mogą być również IOB. Jako komplementarne w stosunku do tegoż

Działania należy wymienić:

Działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości

Celem jest tu wsparcie rozwoju istniejących przedsiębiorstw poprzez zwiększenie dostępności do

zewnętrznych źródeł finansowania. Działanie realizowane jest m.in. poprzez projekty należące do

Schematu a - Wsparcie kapitałowe funduszy, których realizatorami mogą być m.in. IOB prowadzące

działalność w ww. zakresie. Projekty sprowadzają się do wsparcia kapitałowego funduszy

poręczeniowych i pożyczkowych oraz innych instrumentów finansowego wsparcia przedsiębiorstw.

Działanie 1.3 Regionalny System Innowacji

Celem jest stworzenie warunków do rozwoju gospodarczego i wzrostu potencjału innowacyjnego

w regionie oraz transferu wiedzy. W ramach działania wsparcie uzyskują w szczególności

przedsięwzięcia z zakresu regionalnej i lokalnej infrastruktury wsparcia innowacji oraz tworzenia

i rozwoju procesów innowacyjnych w gospodarce regionu. Preferowane są przedsięwzięcia

przyczyniające się do rozwoju Doliny Lotniczej, jak również wykazujące spójność z założeniami RSI

Województwa Podkarpackiego na lata 2005-2013. Działanie realizowane jest m.in. poprzez:

wspieranie tworzenia nowych lub rozwoju istniejących parków naukowo – technologicznych,

parków przemysłowych, inkubatorów technologicznych, inkubatorów przedsiębiorczości

akademickiej, centrów innowacji, centrów transferu wiedzy, innowacyjnych klastrów

przemysłowych, laboratoriów świadczących usługi innowacyjne dla przedsiębiorstw itp.,

wsparcie inwestycyjne na rozbudowę lub tworzenie zaplecza badawczo-rozwojowego

w zakresie przedsięwzięć zgodnych z RSI,

16 Uchwała Nr 64 KK NSRO na lata 2007-2013 z dnia 22 marca 2012 r. W sprawie przyjęcia definicji „komplementarności",

DKS/KK/(2012)64/U.


75

budowania sieci komunikacji między gospodarką i nauką w regionie,

wsparcie tworzenia nowych lub rozwoju istniejących sieci instytucji świadczących

specjalistyczne usługi proinnowacyjne i systemów informacji dotyczących innowacyjnych

potrzeb i ofert przedsiębiorców,

wsparcie przedsięwzięć polegających na tworzeniu bazy służącej kształceniu praktycznemu

w zakresie nowoczesnych technologii.

Poza RPO WP należy wyróżnić także inne Programy, które w zakresie swoich działań zawierają

przedsięwzięcia adresowane do instytucji otoczenia biznesu i można uznać je za komplementarne

względem omawianego Działania 1.2 RPO WP, a są to:

Program Operacyjny Kapitał Ludzki:

Poddziałanie 2.2.1 Poprawa jakości usług świadczonych przez instytucje wspierające rozwój

przedsiębiorczości i innowacyjności - projekty systemowe

Stanowi ono część Działania 2.2 Wsparcie dla systemu adaptacyjności kadr. Drugim elementem było

Poddziałanie 2.2.2 Poprawa jakości świadczonych usług szkoleniowych, jednak od 1 stycznia 2012

roku realizacja tego Poddziałania nie jest kontynuowana. Celem ogólnym realizowanych projektów

jest zwiększenie dostępności i poprawa jakości usług świadczonych na rzecz przedsiębiorców oraz

osób rozpoczynających działalność gospodarczą przez instytucje otoczenia biznesu. Powyższy cel ma

zostać osiągnięty poprzez realizację projektów w zakresie wsparcia i rozwoju instytucji, świadczących

usługi na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, w tym udzielających wsparcia finansowego oraz ich sieci

(np. sieci KSU), m.in. poprzez:

koordynację działań instytucji w celu zapewnienia systemowej współpracy i wymiany

doświadczeń,

rozwój i upowszechnienie standardów organizacyjnych instytucji świadczących usługi na rzecz

rozwoju przedsiębiorczości i udzielających wsparcia finansowego (w tym monitoring usług),

rozwój i upowszechnianie standardów świadczonych przez te instytucje usług, w tym dla

wypracowanych nowych pakietów usług oraz dofinansowanie pilotażowego wdrożenia tych

usług,

podnoszenie kwalifikacji i umiejętności pracowników tych instytucji (konsultantów),

nadzór nad procesem certyfikacji,

wypracowanie oraz realizację wspólnej strategii promocyjno-informacyjnej w zakresie

upowszechniania dostępnej oferty wystandaryzowanych usług,

wsparcia tworzenia i rozwoju ogólnopolskiej sieci instytucji świadczących kompleksowe usługi

(one-stop shop) dla przedsiębiorców i osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Poddziałanie 3.3.1 Wsparcie dla IOB

Jest ono częścią Działania 3.3 Tworzenie systemu ułatwiającego inwestowanie w MSP, którego celem

jest aktywizacja rynku inwestorów prywatnych poprzez tworzenie dogodnych warunków inicjowania

współpracy inwestorów z przedsiębiorcami poszukującymi środków finansowych na realizację

innowacyjnych przedsięwzięć. Działanie ma również na celu wsparcie sieci inwestorów i zwiększenie


76

świadomości przedsiębiorców o korzyściach i usługach oferowanych przez takie sieci. Wsparcie

uzyskają także projekty mające na celu tworzenie platform kojarzących inwestorów

z przedsiębiorcami poszukującymi finansowania oraz wymianę doświadczeń inwestorów. Zakłada się,

że dzięki realizacji działania wzrośnie liczba inwestycji dokonywanych przez inwestorów (głównie

aniołów biznesu) w innowacyjne projekty.

Poddziałanie 3.3.1 polega na wsparciu projektów w zakresie:

zwiększania świadomości w obszarze usług i korzyści oferowanych przez sieci inwestorów

prywatnych, w tym sieci aniołów biznesu, poprzez działania informacyjne i promocyjne

(skierowane do potencjalnych lub obecnych inwestorów i przedsiębiorców);

nawiązywania współpracy pomiędzy działającymi sieciami inwestorów prywatnych, w tym

sieciami aniołów biznesu a m.in. inkubatorami przedsiębiorczości, jak również pomiędzy

sieciami a funduszami kapitału podwyższonego ryzyka;

powstawania nowych i rozwoju istniejących sieci inwestorów prywatnych, w tym sieci aniołów

biznesu;

organizacji, rozwoju i utrzymania platform wymiany doświadczeń w zakresie potencjalnych

inwestycji, przeznaczonych dla potencjalnych i obecnych inwestorów (w tym konferencje,

seminaria, warsztaty);

tworzenia platform służących kojarzeniu inwestorów z przedsiębiorcami poszukującymi

zewnętrznych źródeł finansowania o charakterze udziałowym;

programów szkoleniowych, seminariów dla prywatnych inwestorów w tym dla nowych

aniołów biznesu, w zakresie dokonywania inwestycji w spółki przedsiębiorców, w szczególności

inwestycji o charakterze udziałowym.

Działanie 5.1 Wspieranie rozwoju powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadregionalnym

Jego celem jest wzmocnienie pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw poprzez wsparcie rozwoju

powiązań pomiędzy przedsiębiorstwami oraz pomiędzy przedsiębiorstwami a instytucjami otoczenia

biznesu, w tym jednostkami naukowymi. W ramach wspierania powiązań kooperacyjnych we

wczesnej fazie rozwoju wsparcie uzyskują projekty mające na celu stworzenie wspólnej strategii

rozwoju obejmujące, np. zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

szkolenia ogólne i specjalistyczne, zakup usług doradczych oraz koszty osobowe

i administracyjne. W ramach wspierania rozwoju powiązań kooperacyjnych o znaczeniu

ponadregionalnym wsparcie uzyskują projekty dotyczące rozwoju powiązań kooperacyjnych

obejmujące: dokonania inwestycji, badania przemysłowe lub prace rozwojowe, koszty osobowe

i administracyjne, zakup usług doradczych, szkolenia specjalistyczne związane z przedmiotem

działalności powiązania kooperacyjnego oraz z zakresu zarządzania powiązaniem kooperacyjnym,

koszty związane ze współpracą międzynarodową.

Działanie 5.2 Wspieranie instytucji otoczenia biznesu świadczących usługi proinnowacyjne oraz ich

sieci o znaczeniu ponadregionalnym

Celem jest ułatwienie przedsiębiorcom na terenie całego kraju dostępu do kompleksowych, wysokiej

jakości usług biznesowych, niezbędnych z punktu widzenia prowadzenia działalności

innowacyjnej. W ramach działania zaplanowane było wzmocnienie sieci IOB poprzez: promowanie


77

współpracy w ramach sieci, wymiany doświadczeń, wspólną obsługę klientów oraz rozwój oferty

usług o charakterze proinnowacyjnym. Wzmocnienie sieci instytucji otoczenia biznesu pozwoli na

podniesienie jakości oferty skierowanej do przedsiębiorców. Przyczyni się tym samym do

zapewnienia usług o odpowiednio wysokim poziomie dostępnych na terenie całego kraju.

Wśród przykładowych typów projektów znalazły się:

Dofinansowanie przygotowania i rozwoju pakietu usług o charakterze proinnowacyjnym

(składającego się z usług doradczych, szkoleniowych i informacyjnych) służących podniesieniu

innowacyjności przedsiębiorstw działających na terenie Polski.

Zapewnienie dostępu przedsiębiorców do usług proinnowacyjnych poprzez dofinansowanie

kosztów świadczenia wybranych usług dla przedsiębiorców oraz wspólnych przedsięwzięć

podejmowanych przez instytucje skupione w sieciach.

Dofinansowanie funkcjonowania jednostki koordynującej działalność sieci (o charakterze

sekretariatu sieci).

Dofinansowanie budowy i rozwoju systemu informatycznego obejmującego informacje

o innowacjach obsługującego jednostkę koordynującą działalność sieci, m.in. źródła innowacji,

przedsięwzięcia innowacyjne na różnych etapach rozwoju: projekty badawcze, prace B+R,

prototypy etc., lista podmiotów zaangażowanych w działalność innowacyjną – m.in. uczelnie,

jednostki badawczo-rozwojowe, inkubatory technologiczne, centra transferu technologii,

przedsiębiorcy – powiązania kooperacyjne.

Działanie 5.3 Wspieranie ośrodków innowacyjności

Działanie polega na wspieraniu powstawania oraz rozwoju ośrodków zlokalizowanych na obszarach

o wysokim potencjale rozwoju. Wsparcie dla w/w ośrodków ma zapewnić dostęp do kompleksowych

usług zarówno przedsiębiorcom dążącym do wprowadzenia nowych rozwiązań, jak również

naukowcom pragnącym rozpocząć działalność gospodarczą. Wsparcie powstawania i rozwoju parków

naukowo-technologicznych ma na celu stworzenie korzystnych warunków do rozwoju

przedsiębiorstw z obszarów nowych technologii działających w oparciu o nowoczesne rozwiązania.

Wśród przykładowych typów projektów znalazły się:

doradztwo w zakresie przygotowania strategii rozwoju ośrodka;

promocja wynikająca z przyjętej strategii (prowadzenie baz danych, coaching, kojarzenie

partnerów, wyszukiwanie projektów do wsparcia, szacowanie kosztów wdrożenia danego

projektu do produkcji);

inwestycje w zakresie rozbudowy lub modernizacji istniejącej infrastruktury technicznej (np.

budowa lub rozbudowa budynków, doprowadzenie lub rozbudowa sieci technicznych

i mediów, zakup specjalistycznego wyposażenia, sprzętu biurowego);

działania w zakresie promocji usług instytucji proinnowacyjnego otoczenia biznesu

w środowisku lokalnym, regionalnym i międzynarodowym, przede wszystkim poprzez

przygotowanie materiałów audiowizualnych i prezentacji w mediach, organizację seminariów

i konferencji.


78

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej

Działanie 1.4 Promocja i współpraca

Celem komponentu promocja jest wzrost zainteresowania ofertą gospodarczą Polski Wschodniej.

Poniżej wymieniono przykładowe rodzaje projektów, które mogą być realizowane w ramach

Działania.

W obszarze „stworzenia sieci współpracy centrów obsługi inwestorów (COI)” projekty, w których

uczestniczą COI reprezentujące wszystkie województwa Polski Wschodniej:

tworzenie i obsługa wspólnych baz danych, portali, stron internetowych dotyczących oferty

sieci COI;

pozyskiwanie danych i przygotowywanie wspólnych ofert inwestycyjnych;

opracowanie, wykonanie i dystrybucja wspólnych katalogów zawierających oferty inwestycyjne

wszystkich członków sieci;

organizacja spotkań, w szczególności grup roboczych odpowiedzialnych za tworzenie

ponadregionalnej sieci centrów obsługi inwestorów, seminariów, konferencji dotyczących

prezentacji oferty, wzrostu innowacyjności świadczonych usług, wymiany doświadczeń

w zakresie obsługi inwestora.

Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka

2007-2013

Obszarem wsparcia programu jest pogranicze polsko-słowackie. Wśród należących do niego

jednostek terytorialnych znalazły się podregion krośnieńsko - przemyski oraz powiat rzeszowski wraz

z powiatem grodzkim Rzeszów. Dzięki temu podkarpackie instytucje otoczenia biznesu mogą być

beneficjentami wsparcia oferowanego w ramach poniżej opisanego działania.

Temat 3. Projekty sieciowe (w ramach Osi priorytetowej II. Rozwój gospodarczy)

Głównym celem Priorytetu II jest promowanie polsko-słowackiej współpracy partnerskiej dla

zrównoważonego społeczno-gospodarczego, środowiskowego i kulturalnego rozwoju terenów

przygranicznych Polski i Republiki Słowackiej. Jeżeli zaś chodzi o sam temat 3 to podejmowane

działania mają formę sieci współpracy nawiązywanej pomiędzy współpracującymi ze sobą

instytucjami, zarówno po stronie polskiej, jak i słowackiej. Sieci konkretyzują dotychczasową

współpracę instytucji, która prowadzona była już od dłuższego czasu, jednak formalnie nie istniały

w przeszłości instrumenty finansowe wspierające kooperację w takiej formie. W ramach tematu

zawiązywane są sieci tematyczne, które dotyczą m.in. Współpracy gospodarczej, edukacyjnej

i kulturalnej. Sieci koncentrują się także na poprawie potencjału obszaru pogranicza w obszarze

badań i rozwoju oraz innowacji. Zatem, w ramach tematu 3 wspierana jest współpraca pomiędzy

uniwersytetami, instytutami naukowymi, instytutami badawczymi, instytucjami środowiska biznesu

i organizacjami przedsiębiorców. Sieci umożliwiają wymianę informacji, lepszą współpracę

i tworzenie nowych instytucjonalnych struktur współpracy transgranicznej. Rezultatem

podejmowanych działań powinno być tworzenie nowych rozwiązań, strategii i polityk.

Na indykatywnej liście działań znalazły się m.in.:


79

Wspieranie rozwoju sieci współpracy gospodarczej i społecznej, skoncentrowanej na ściśle

określonych tematach i realizowanej na obszarze programu.

Rozwój transgranicznej współpracy pomiędzy instytucjami biznesowymi, badań i rozwoju.

Wspieranie transgranicznego rozwoju działań podejmowanych przez klastry przemysłowe.

Program Współpracy Transgranicznej Polska- Białoruś- Ukraina 2007-2013

Obszar Programu obejmuje główne regiony wsparcia oraz regiony przyległe z pogranicza Polski,

Białorusi i Ukrainy. Na terenie Polski są to jednostki administracyjne położone także w obrębie

województwa podkarpackiego, a mianowicie: podregion krośnieńsko-przemyski (główny region

wsparcia) i podregion rzeszowsko-tarnobrzeski (region przyległy).

Jako komplementarne uznane zostało jedno z Działań Priorytetu 1. Wzrost konkurencyjności obszaru

przygranicznego, a mianowicie:

Działanie 1.1 Lepsze warunki dla przedsiębiorczości

Celem jest tu poprawa warunków rozwoju biznesu. Wśród przedsięwzięć indykatywnych znalazły się:

Wspólne inicjatywy struktur pośredniczących we wsparciu dla MŚP (agencji rozwoju, fundacji

biznesowych, izb handlowych i przemysłowych, izb rzemieślniczych, parków technologicznych,

inkubatorów przedsiębiorczości itp.) skierowane na poprawę absorpcji innowacji i wzrost

kompetencji w sektorze biznesu;

Wspólne inicjatywy skierowane na wzmocnienie sieci kooperacji między MŚP w obszarze

objętym programem;

Wspólne inicjatywy promujące i wspierające współpracę miedzy biznesem a instytucjami

badawczymi/ naukowymi i wzmacniające sieci badawcze, w kierunku ich lepszych powiązań

z przedsiębiorstwami oraz lokalnymi i regionalnymi władzami.

W ramach Działania realizowane są m.in. projekty oferujące seminaria oraz wizyty studyjne dla

instytucji otoczenia biznesu. Pośrednio ma się to przyczyniać do poprawy warunków rozwoju biznesu

i kooperacji MŚP z, i za pośrednictwem IOB.

Program Operacyjny w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej Europa Środkowa 2007-2013

W Programie dla Europy Środkowej uczestniczy 8 państw, będących członkami UE. Część z nich tylko

w zakresie fragmentu terytorium, a inne, m.in. Polska, w zakresie obszaru całego państwa. Jako

komplementarny względem omawianego Działania 1.2 RPO WP uznany został:

Priorytet I. Wspieranie innowacyjności na obszarze Europy Środkowej (ze szczególnym

uwzględnieniem obszaru interwencji P1.1 Poprawa ramowych warunków dla innowacji).

Celem Priorytetu jest poprawa klimatu dla innowacji we wszystkich regionach i umożliwienie

lepszego wykorzystania ich potencjału innowacyjnego poprzez odnoszenie się do ich konkretnych

potrzeb i słabych punktów oraz poprzez wzmocnienie silnych stron.

Tworzenie mechanizmów wymiany i koordynacji dla działań i polityk innowacyjnych w całej

Europie Środkowej pomiędzy głównymi aktorami systemu innowacyjnego (agencje rozwoju

regionalnego, izby handlowe, uniwersytety, instytucje badawcze, małe i średnie

przedsiębiorstwa itd.), np. poprzez perspektywiczne inicjatywy,


80

Wspieranie zakładania i rozwoju ponadnarodowych klastrów w obszarach kluczowych dziedzin,

Realizacja ponadnarodowej współpracy pomiędzy publicznymi i prywatnymi (regionalnymi)

aktorami w dziedzinie innowacji,

Tworzenie i wspieranie instytucji odpowiedzialnych za transfer technologii ze szczególnym

uwzględnieniem praktyk w zakresie transferu międzynarodowego i własności intelektualnej

– wspieranie polityk mających na celu ułatwienie dostępu do placówek B+R oraz ich

wzajemnych powiązań.

Instytucje otoczenia biznesu, które działają na terenie województwa podkarpackiego, mogą ubiegać

się o opisane powyżej formy wsparcia. Z uwagi na fakt, iż działania te przyczyniają się do osiągania

celu jakim jest rozwój sieci instytucji otoczenia biznesu, uznane zostały za komplementarne wobec

Działania 1.2 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego 2007-2013.

7.2.4.2 Powiązanie projektów dofinansowanych w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013

z innymi przedsięwzięciami realizowanymi przez Beneficjentów

Analizując kwestię powiązania projektów dofinansowanych w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-

2013 z innymi przedsięwzięciami realizowanymi przez Beneficjentów w pierwszej kolejności należy

udzielić odpowiedzi na pytanie - czy badane IOB realizowały innego rodzaju projekty. Wydaje się, że

wysoce trafną ilustracją sytuacji zdecydowanej większości badanych instytucji mogą być poniższe

słowa jednego z respondentów:

My „żyjemy” ze środków, ciągle używam tego słowa „żyjemy” w cudzysłowie, bo to tak potocznie

mówię: „żyjemy”, ale ta firma funkcjonuje dzięki projektom unijnym cały czas. Zarówno Regionalny

Program Operacyjny, jak i Innowacyjna Gospodarka. To są, no głównie, te 2 programy, z których

myśmy aplikowali. Ale również programy międzynarodowe realizowane przez różne jednostki,

programy transgraniczne. My w tej chwili realizujemy 34 projekty, więc na pytanie „Czy

wnioskowaliśmy?” odpowiadam: „No tak, wnioskowaliśmy i bez przerwy to robimy”. Jak się kończy

jeden projekt wnioskujemy o następny. Znaczy ten mechanizm jest prosty, polega na tym, żeby

realizować coś dla województwa i równocześnie, żeby ludzie, którzy tu są mieli pracę. Przecież te

projekty nie generują zysku, ale pozwalają finansować wynagrodzenia ludzi, którzy są zaangażowani

w te projekty. (IDI_Benef)

Innymi słowy, można powiedzieć, że większość podkarpackich IOB działa w logice projektowej

opierając swoją działalność o środki finansowe pozyskiwane ze środków publicznych na realizację

przedsięwzięć, wpisujących się w przedmiot działalności danej instytucji. Dominuje tutaj podejście

polegające na ciągłym monitorowaniu dostępnego wsparcia i oceny jego adekwatności do potencjału

i profilu organizacji i dążenie do takiego planowania swojej aktywności aplikacyjnej i wykonawczej, by

zapewnić ciągłość funkcjonowania organizacji oraz pracy dla osób w niej zatrudnionych.

Wśród realizowanych przez podkarpackie IOB projektów dominują przedsięwzięcia zorientowane na

zaoferowanie wsparcia dla określonych grup docelowych (przedsiębiorstw, pracowników, osób

planujących założenie własnej działalności gospodarczej, członków zrzeszonych w organizacji, innych

podmiotów) i obejmujące realizację bardzo różnych działań projektowych. Działanie 1.2 RPO WP

2007-2013 jest w tym kontekście specyficzne, gdyż w dużej mierze jest ono zaadresowane do samej

organizacji. Mówiąc inaczej, działania projektowe realizowane dzięki środkom uzyskanym w ramach

Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 zorientowane były (lub są) na: (1) wzrost potencjału samego


81

Beneficjenta, którego osiągniecie zaplanowano poprzez zakup lub modernizację siedziby czy działania

promocyjne, (2) modyfikację lub wzbogacenie oferty usługowej organizacji. Zidentyfikowany stan

rzeczy nadaje ewaluowanym projektom charakter „parasolowy” – realizacja określonych działań

projektowych stanowiła warunek brzegowy angażowania się w kolejne przedsięwzięcia

i dynamizowania rozwoju podmiotu:

Ten projekt powolutku budowaliśmy. Wzrosło zainteresowanie naszymi usługami, a tu brak lokalu,

więc ludzie nie mieli gdzie przychodzić. Ten pierwszy był niezbędny. Infrastruktura, rozbudowa, żeby

realizować to co dziś robimy. Gdybyśmy tego budynku nie zrobili, to w 2010 to nie startowalibyśmy

o te 10 mln z RPO, bo nie mielibyśmy gdzie obsługiwać klientów i tyle ludzi by nie dostało wsparcia

finansowego. (…) Nie byłoby nas w takim zakresie i nie byłoby projektu klastrowego, który też tu

realizujemy. Dzisiaj mamy 19-stu pracowników, a zaczynaliśmy kiedyś od jednego. 9 przyszło w ciągu

2 lat. (IDI_Benef)

Umożliwiło to realizację tych szkoleń i spowodowanie, że jakby dysponowaliśmy potencjałem

technicznym, infrastrukturalnym do tego, żeby takie projekty realizować. (IDI_Benef)

Zapisy projektu były takie, że nie stanowił odrębnej części, ale wkomponowywał się w całość,

w powiązania z innymi projektami, z innymi realizacjami, które tu robiliśmy. (IDI_Benef)

Tym samym można powiedzieć, że projekty z Działania 1.2 RPO WP 2007-2013, choć najczęściej nie

były w sposób bezpośredni powiązane z innymi przedsięwzięciami Beneficjentów, to jednak

pośrednio wykazują one całościowe powiązanie z ogółem działalności prowadzonej przez instytucje

objęte wsparciem. Można więc te projekty określić mianem „strategicznych”, gdyż nie tylko

wpisywały się one w plany strategiczne poszczególnych podmiotów, ale wręcz stanowiły one element

niezbędny, by móc te plany realizować.

Ze specyficzną sytuacją mamy natomiast do czynienia w przypadku tych Beneficjentów, którzy

uzyskali dofinansowanie w ramach dwóch konkursów z Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 (w roku

2010 i 2012). Tutaj bowiem, choć nadal utrzymuje się sytuacja braku bezpośredniego powiązania

projektów realizowanych w ramach ewaluowanego Działania z innymi przedsięwzięciami

projektowymi Beneficjenta, to jednak występuje wewnętrzna komplementarność obu projektów

z Działania 1.2 RPO WP 2007-2013:

Natomiast projekt promocyjny to dopiero jakby naturalnie, po jakby zrealizowaniu pełnego zakresu

pierwszego projektu, projekt promocyjny będzie uruchamiany i będzie promocja nowych usług, które

wdrażamy. (IDI_Benef)

Drugi projekt.... to taka konsekwencja. Rozeznawaliśmy co robić. Opracowaliśmy standardy.

Weszliśmy do KSU, ISO i wszystko. Rozszerzył sie wachlarz usług. Klienci. Potrzebny był budynek.

(IDI_Benef)

Postaraliśmy się o ten budynek, a później zauważyliśmy, że promujemy się nie my jako podmiot,

który nie jest znany jako instytucja otoczenie biznesu. Tylko reklamujemy projekty. (…) Brakowało

czegoś takiego, że ktoś usłyszy naszą nazwę i że tam świadczą usługi takie, takie i takie. (…) Nie było

środków, pieniędzy na to, by z tą promocją wyjść. (IDI_Benef)


82

Innymi słowy, w przypadku beneficjentów realizujących projekty dofinansowane w ramach dwóch

naborów, mamy do czynienia z zapewnieniem ciągłości i wzajemnego powiązania obu przedsięwzięć.

Projekt dofinansowany w ramach pierwszego naboru miał na celu zapewnienie infrastruktury

niezbędnej do świadczenia usług na oczekiwanym przez klientów poziomie oraz na planowaną przez

IOB skalę. By jednak było to możliwe, niezbędne były działania zorientowane na promocję samej

instytucji i jej oferty. Tego rodzaju działania stanowią istotę drugiego realizowanego przez wybrane

IOB w ramach Działania 1.2 projektu. Co ważne, beneficjenci wskazywali, iż pomysł na ów drugi

projekt nie pojawił się wraz z ogłoszeniem drugiego konkursu w ramach Działania 1.2, ale powstał już

wcześniej jako swego rodzaju drugi etap działań projektowych dotyczących zwiększania potencjału

samej instytucji.

Dodatkowo, realizacja dwóch projektów w ramach Działania 1.2 RPO WP umożliwiła w przypadku

projektu drugiego bazowanie na doświadczeniach i świadomości określonego rodzaju trudności

proceduralnych związanych z realizacją pierwszego projektu. Z drugiej strony, beneficjenci realizujący

dwa projekty z odrębnych naborów zwracali uwagę, że realizacja pierwszego projektu oraz

dodatkowy okres czasu jaki upłynął od momentu przygotowywania wniosku aplikacyjnego

dotyczącego pierwszego projektu w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 pozwoliły lepiej poznać

organizacji potrzeby sektora przedsiębiorstw, a tym samym trafniej zaprojektować katalog nowych

usług planowanych do wdrożenia w ramach drugiego projektu. (IDI_Benef)

Przykładem powiązania projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 są

przedsięwzięcia realizowane przez INNpuls Sp. z o.o. W ramach konkursu z 2012 r. podmiot ten

rozpoczął realizację dwóch projektów, pierwszy z nich pn. Dywersyfikacja usług INNpuls Sp. z o.

o. W Rzeszowie poprzez utworzenie Centrum Szkoleń Technicznych zakładał wprowadzenie na rynek

nowych usług szkoleniowych. Z kolei drugi, realizowany przez tę organizację projekt pn. Kampania

promocyjna związana z dywersyfikacją usług INNpuls Sp. z o. o. W Rzeszowie poprzez utworzenie

Centrum Szkoleń Technicznych, jak sama nazwa wskazuje przewidywał zorganizowanie kampanii

promocyjnej dot. nowych usług szkoleniowych. Te dwa projekty są ze sobą ściśle powiązane,

przedsięwzięcie promocyjne stanowi działanie mające na celu wzmocnienie skuteczności projektu

przewidującego wdrożenie nowych usług. Będzie to możliwe dzięki przekazaniu informacji

o szkoleniach i korzyściach wynikających z udziału w nich poprzez promocję o relatywnie szerokiej

skali. Oczekiwanym efektem tych działań jest nie tylko zwiększenie liczby odbiorców, ale także

zmiana postaw przedsiębiorców.

Częstym schematem jest również funkcjonalne powiązanie projektów na takiej zasadzie, iż

pierwotnie realizowany projekt infrastrukturalny stwarza możliwość – zapewnia odpowiednie

warunki do wdrażania nowych usług, które są przedmiotem kolejnego projektu. Sytuacja ta

występuje często wśród IOB realizujących więcej niż jeden projekt, choć powiązanie to nie jest zwykle

literalnie przywoływane przez wnioskodawców. Przykładem takiej relacji są projekty realizowane

przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia PRO CARPATHIA. W ramach konkursu

organizowanego w 2010 realizowała ono projekt pn. Wzmocnienie potencjału infrastrukturalnego

Stowarzyszenia PRO CARPATHIA w Rzeszowie na rzecz dywersyfikacji oferty Instytucji Otoczenia

Biznesu w ramach specjalistycznych usług dla sektora MŚP, który zakładał zakup, remont oraz

wyposażenie nieruchomości. Z kolei w ramach konkursu z 2012 r. Stowarzyszenie PRO CARPATHIA

realizowało projekt pn. Wzmocnienie potencjału Stowarzyszenia PRO CARPATHIA w Rzeszowie jako

instytucji otoczenia biznesu na rzecz dywersyfikacji i promocji usług świadczonych dla sektora MŚP,

w ramach którego zaplanowano wdrożenie nowych usług oraz ich promocję. Pierwszy projekt w tym


83

przypadku stworzył możliwości, dając pewnego rodzaju bazę, która może być rozwijana i efektywniej

wykorzystywana we wspólnym celu, jakim jest wsparcie sektora MŚP.

7.2.5 Charakterystyka projektów, które nie otrzymały dofinansowania

12 spośród 48 wniosków o dofinansowanie, złożonych w ramach dwóch konkursów Działania 1.2 RPO

WP 2007-2013, zostało odrzuconych. Były one złożone przez 10 Beneficjentów. W pierwszym

konkursie – w roku 2010 do dofinansowania nie przyjęto 6 projektów. To samo dotyczy konkursu

drugiego, w roku 2012. Największa ilość niezaakceptowanych wniosków dotyczy projektów

zakładających realizację na obszarze Rzeszowa, jednak należy pamiętać, że liczba ta wynika z dużej

ilości projektów złożonych przez podmioty z tej miejscowości. W pozostałej części projektów

wytypowane obszary objęte działaniami projektowymi to m.in.: Lesko, Powiat Dębicki, region

tarnobrzeski, województwo podkarpackie oraz cały kraj.

Tematyka nieprzyjętych do dofinansowania projektów jest różnorodna. Część z nich dotyczy

wprowadzenia nowych usług z zakresu doradztwa, informacji oraz finansów. Wśród celów projektów

pojawiają się: optymalizacja kosztów przedsiębiorców, optymalizacja procesów biznesowych,

wspieranie biznesu poprzez reklamy internetowe oraz podniesienie jakości świadczonych usług.

Sześciu Beneficjentów wnioskowało o dofinansowanie w zakresie modernizacji zajmowanego lokalu,

trzy wnioski dotyczyły działalności internetowej, dwa - usług szkoleniowych. W sześciu projektach

planowano wprowadzić tylko i wyłącznie nową usługę. Cztery przypadki dotyczyły wprowadzenia

nowej usługi oraz modyfikacji usługi już istniejącej. Jeden wniosek obejmował tylko modyfikację

usługi już istniejącej. Natomiast w dwóch wnioskach nie planowano wprowadzenia ani ulepszenia

usług. Wśród usług planowanych do wdrożenia lub modyfikacji dominowały usługi: informacyjna oraz

doradcza.

Dla 3, spośród 10 Beneficjentów, odrzucone wnioski nie były jedynymi złożonymi w ramach Działania

1.2 RPO WP 2007-2013 aplikacjami. Jeden z nich realizował projekt w roku 2010. Dwoje pozostałych

wdraża swoje przedsięwzięcia obecnie. Innymi słowy, 7 Beneficjentów w wyniku odrzucenia

złożonego wniosku nie zostało ostatecznie w żadnej formie i w żadnym z naborów objętych

wsparciem w ramach ewaluowanego Działania.

7.3 OCENA FAKTYCZNEGO I POTENCJALNEGO WPŁYWU WSPARCIA W RAMACH DZIAŁANIA 1.2 RPO WP

2007-2013 NA WZMOCNIENIE REGIONALNEJ SIECI INSTYTUCJI OTOCZENIA BIZNESU ORAZ OFEROWANE

PRZEZ NIĄ USŁUGI

W niniejszym podrozdziale podjęto próbę określenia faktycznego i potencjalnego wpływu wsparcia

w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 na wzmocnienie regionalnej sieci instytucji otoczenia

biznesu oraz oferowane przez nią usługi. Trzeba jednak bardzo wyraźnie podkreślić, że specyfika

realizowanych projektów oraz moment przeprowadzania badania ewaluacyjnego znacząco utrudniają

dokonanie takiej oceny. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż znaczna część projektów (szczególnie

tych, które zostały dofinansowane w konkursie z 2012 roku) pozostaje niezakończona (jedynie dla 3

projektów zostały przyjęte wnioski o płatność końcową), co uniemożliwia określenie skali i charakteru

faktycznego oddziaływania. Co więcej, nawet w przypadku faktycznego zakończenia działań

projektowych (i jedynie braku jego formalnego zakończenia), trudno mówić o pełnej możliwości

określenia efektów wsparcia, gdyż w przypadku, np. wprowadzania do oferty nowych usług (czy też

ich modyfikacji) musi minąć pewien okres czasu, by móc odpowiedzialnie ocenić trafność,

popularność i jakość tychże usług.


84

Identyfikacja faktycznego i potencjalnego wpływu wsparcia na instytucje objęte pomocą została

przeprowadzona w oparciu o: wartości wskaźników realizacji projektów, katalog usług

wprowadzonych lub zmodyfikowanych w rezultacie dofinansowanych projektów oraz wyniki badania

jakościowego odnoszące się do subiektywnej oceny oddziaływania realizowanych przedsięwzięć na

różne wymiary funkcjonowania instytucji.

7.3.1 Rzeczywiste i planowane efekty udzielonego wsparcia

Spośród 33 projektów, wnioski o płatność złożyło 18 Beneficjentów, z czego 3 dotyczyły płatności

końcowej. Są to przede wszystkim podmioty, które zostały wybrane w i konkursie (rok 2010). Spośród

projektów wybranych w konkursie II (rok 2012) wniosku o płatność - do chwili realizacji niniejszego

badania ewaluacyjnego - nie złożyło 15 instytucji. W poniższej tabeli zawarto informacje dotyczące

dotychczasowego postępu rzeczowego projektów z Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 mierzonego za

pomocą wskaźników produktu (podane w tabeli wartości odnoszą się do wartości docelowych

i osiągniętych poszczególnych wskaźników – dla każdego wskaźnika dokonano zagregowania obu

wartości z uwzględnieniem wszystkich projektów, w których deklarowano uzyskanie określonej

wartości docelowej tego wskaźnika; dla tak zsumowanych wartości dokonano także określenia

stopnia realizacji wskaźnika na poziomie całego Działania).

Tabela 3. Postęp rzeczowy projektów realizowanych przez IOB w województwie podkarpackim

WSKAŹNIKI PRODUKTU Ilość

projektów

Wartość

docelowa

Wartość

osiągnięta

Stopień realizacji

wskaźnika (%)

A. GŁÓWNE

Liczba przedsiębiorców przygotowanych

do pozyskania zewnętrznego dofinansowania

o charakterze udziałowym

1 10 10 100%

Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie

doradztwa specjalistycznego 6 438 0 0%

B. REGIONALNE

Wartość zakupionych środków trwałych/wartości

niematerialnych i prawnych służących wdrożeniu

projektu

17 5770925,11 7187892,63 80,00%

Powierzchnia wybudowanych obiektów

w wyniku realizacji projektu 3 897,03 m2 471,33 m2 53%

Powierzchnia przebudowanych obiektów


Powierzchnia zmodernizowanych obiektów


Powierzchnia obiektów dostosowana dla potrzeb

osób niepełnosprawnych 2 2060,48 m2 637,45 m2 31%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KSI SIMIK (07-13), stan na 18.06.2013r. W zakresie wniosków o płatność, n=18

Dotychczas, na podstawie już zrealizowanych oraz będących w toku projektów, udało się zrealizować

w 100% jeden z dwóch, głównych wskaźników produktu, jakim jest „Liczba przedsiębiorców

przygotowanych do pozyskania zewnętrznego dofinansowania o charakterze udziałowym”. Realizacja

drugiego – „Liczba przedsiębiorstw wspartych w zakresie doradztwa specjalistycznego” nie została


85

jeszcze podjęta. Jest ona najczęściej występującym wskaźnikiem głównym produktu. Występuje w 6

projektach.

Obok wskaźników głównych, we wnioskach występują także wskaźniki regionalne produktu. Spośród

pięciu, jeden – „Powierzchnia zmodernizowanych obiektów” został zrealizowany w 100%. Wskaźniki:

„Powierzchnia wybudowanych obiektów w wyniku realizacji projektu” oraz „Powierzchnia

przebudowanych obiektów w wyniku realizacji projektu” osiągnęły, odpowiednio: 53% i 36%.

Wskaźniki, o których mowa w tym akapicie pojawiły się w 3 projektach.

Regionalnym wskaźnikiem produktu, który był wybierany przez realizatorów w największej ilości

projektów (17) jest „Wartość zakupionych środków trwałych/wartości niematerialnych i prawnych

służących wdrożeniu projektu”. Został on osiągnięty na poziomie 80%. Z kolei wskaźnik dostosowania

obiektów dla potrzeb osób niepełnosprawnych został zadeklarowany w dwóch projektach.

Zrealizowano go na chwilę obecną w 31%.

Tabela 4. Postępy projektów realizowanych przez IOB w województwie podkarpackim ze względu na produkty powstałe

w rezultacie projektu

WSKAŹNIKI REZULTATU Ilość

projektów

Wartość

docelowa

Wartość

osiągnięta

Stopień realizacji

wskaźnika (%)

A. GŁÓWNE

Przewidywana całkowita liczba bezpośrednio

utworzonych nowych etatów (EPC) 2 3,5 3,5 100%

Liczba nowych i ulepszonych usług świadczonych

przez IOB 1 2 2 100%

Liczba podpisanych kontraktów handlowych 1 10 10 100%

B. REGIONALNE


utworzonych nowych etatów (EPC) dla kobiet 2 2,5 3,5 140%


utworzonych nowych etatów (EPC) dla mężczyzn 1 1 0 0%

Liczba nowych i ulepszonych usług świadczonych

przez IOB dla MSP 6 34 34 100%

Procentowy wzrost liczby klientów IOB w wyniku

realizacji projektu17

7 2190,22% 2245,22% 102,50%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KSI SIMIK (07-13), stan na 18.06.2013r. W zakresie wniosków o płatność, n=18

Trzy główne wskaźniki rezultatu realizacji projektów udało się zrealizować na zamierzonym poziomie.

Są to: „Przewidywana całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC)”,

wyznaczona w 2 projektach; „Liczba nowych i ulepszonych usług świadczonych przez IOB” oraz

„Liczba podpisanych kontraktów handlowych” występujące w 1 projekcie.

Inaczej dzieje się z regionalnymi wskaźnikami rezultatu. Tam, spośród 4, zrealizowano 3. Dwa z nich

przekroczyły wartość docelową, jeden jest jej równy, jednego nie udało się do tej pory zrealizować.

Wskaźnik o najwyższym dotychczasowym poziomie realizacji, tj. „Przewidywana całkowita liczba

bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) dla kobiet”, został zrealizowany w 140% w stosunku

do założonej wartości docelowej. Z kolei „Przewidywana całkowita liczba bezpośrednio utworzonych

17 Brak danych=1


86

nowych etatów (EPC) dla mężczyzn” jest wskaźnikiem, którego nie udało się do tej pory zrealizować.

Spośród regionalnych wskaźników rezultatu wskaźnikami, które pojawiły się w największej liczbie

projektów są „Procentowy wzrost liczby klientów IOB w wyniku realizacji projektu” (7 projektów)

oraz „Liczba nowych i ulepszonych usług świadczonych przez IOB dla MSP” (6 projektów).

7.3.2 Charakterystyka usług wprowadzonych lub zmodyfikowanych (lub planowanych do

wprowadzenia bądź modyfikacji) dzięki udzielonemu wsparciu

W niniejszej części przedstawiono dane dotyczące liczby i rodzajów usług wprowadzonych lub

zmodyfikowanych (lub planowanych do wprowadzenia bądź modyfikacji) dzięki udzielonemu

wsparciu.

Tabela 5. Liczba usługobiorców poszczególnych usług IOB w roku poprzedzającym realizację projektu oraz prognozowana

liczba usługobiorców w roku po realizacji projektu

Lp. Typ usługi

Liczba świadczonych usług Wzrost w stosunku do roku

poprzedzającego realizację projektu

w roku poprzedzającym

realizację projektu

w roku po zakończeniu

realizacji projektu

1. Doradztwo 1827 3167 73,3%

2. Szkolenia 670 2032 203,3%

3. Usługi informacyjne 2511 5749 129,0%

4. Usługi finansowe 115 490 326,1%

5. Badania i analizy 0 68 -

6. inne 46 912 1882,6%

OGÓŁEM 5169 12418 140,2%

Źródło: opracowanie własne na podstawie biznesplanów stanowiących załącznik do wniosku o dofinansowanie

Wg danych zawartych w biznesplanach stanowiących załącznik do wniosków o dofinansowanie

w roku poprzedzającym realizację projektów beneficjenci wyświadczyli usługi na rzecz 5169

przedsiębiorstw. Z kolei w roku po zakończeniu realizacji projektów Beneficjenci prognozowali

wyświadczenie usług dla 12 418 przedsiębiorstw, co stanowi wzrost na poziomie 140,2%. Największy

wzrost dokonał się w przypadku usług zakwalifikowanych jako inne, w stosunku do roku

poprzedzającego ich liczba wzrosła o 1882,6%, co wskazuje na prognozowanie dynamicznego wzrostu

zainteresowania usługami nietypowymi, wykraczającym poza podstawową ofertę IOB. Najmniejszy

wzrost liczby usługobiorców dokonał się w przypadku doradztwa, gdzie wynosił on 73,3%.

W kolejnej tabeli oraz dwóch wykresach przedstawiono dane dot. samych wdrażanych usług,

traktując każdą usługę pojedynczo niezależenie od tego, ilu przedsiębiorstwom zostanie ona

wyświadczona.

Tabela 6. Liczba usług nowych i zmodyfikowanych w wyniku realizacji projektu

Rodzaj usługi Konkurs w roku

2010

Konkurs

w roku 2012 Ogółem

Usługi zmodyfikowane 24 19 43

Usługi nowe 59 114 173

Ogółem 83 133 216

Źródło: opracowanie własne na podstawie biznesplanów stanowiących załącznik do wniosku o dofinansowanie


87

Beneficjenci zaplanowali 173 nowe usługi oraz 43 zmodyfikowane względem stanu przed realizacją

projektów. Usług zmodyfikowanych nieco więcej zaplanowano w konkursie z 2010 roku, a z kolei

usług nowych znacząco więcej było w konkursie z 2012 roku. Czynnikiem decydującej o takiej

strukturze wdrażanych usług jest decyzja IZ RPO o ograniczeniu możliwości realizacji projektów

infrastrukturalnych.

Na dwóch kolejnych wykresach przedstawiono strukturę rodzajową usług nowych oraz

modyfikowanych w wyniku realizacji projektów. Należy w tym miejscu wspomnieć o pewnej

niejednolitości w prezentowaniu usług w biznesplanach. Niektórzy beneficjenci prezentowali usługi

w sposób bardzo szczegółowy, ujmując np. usługi szkoleniowe o różnej tematyce jako oddzielne

usługi, natomiast część wnioskodawców, mimo realizacji szkoleń o różnej tematyce ujmowała

szkolenia jako jedną usługę. W związku z rozbieżnościami niezbędne jest zmiana sposobu

przedstawiania usług w biznesplanach, w taki sposób aby mogły być one jednolicie prezentowane

przez wszystkich Beneficjentów.

Wykres 21. Struktura usług zmodyfikowanych w wyniku realizacji projektów

Źródło: opracowanie własne na podstawie biznesplanów stanowiących załącznik do wniosku o dofinansowanie, konkurs 2010 – n=24,

konkurs 2012 – n=19, ogółem – n=43,

Wśród usług modyfikowanych w wyniku realizacji projektów najwięcej było tych o charakterze

szkoleniowym, stanowiły one 27,9% wszystkich modyfikowanych usług, wśród nich sporą część

stanowiły szkolenia realizowane w formie elektronicznej. Relatywnie szeroką grupę usług stanowiły

również usługi doradztwa innego niż finansowe (25,6), gdzie znalazło się np. doradztwo dot.

29,2%

25,0%

20,8%

8,3%

4,2%

12,5%

26,3%

26,3%

15,8%

5,3%

5,3%

5,3%

5,3%

5,3%

5,3%

27,9%

25,6%

18,6%

7,0%

4,7%

2,3%

2,3%

2,3%

9,3%

0% 10% 20% 30% 40%

Usługi szkoleniowe

Doradztwo inne

Usługi informacyjne

Audyt

Usługi finansowe

Doradztwo finansowe

Kojarzenie partnerów

Rachunkowość / księgowość

Inne usługi

Konkurs w roku 2010

Konkurs w roku 2012

Ogółem


88

opracowania dokumentacji projektowej czy transferu technologii, często również modyfikowano

formę doradztwa nazywaną ogólną. Trzecią pod względem wielkości grupą zmodyfikowanych usług

są usługi informacyjne, które stanowią 18,6%, w tej kategorii również sporą część stanowiły usługi

informacyjne świadczone w formie elektronicznej. Jeśli chodzi o różnice pomiędzy konkursem z roku

2010 a konkursem z 2012 roku, są one szczególnie widoczne w przypadku usług informacyjnych,

których w 2012 było o 5,0% mniej niż w 2010 r. oraz usług zakwalifikowanych jako inne, których

w 2012 było o 7,2% mniej niż w 2010 r.

Wykres 22. Struktura nowych usług, wdrożonych w wyniku realizacji projektów

Źródło: opracowanie własne na podstawie biznesplanów stanowiących załącznik do wniosku o dofinansowanie, konkurs 2010 – n=59,

konkurs 2012 – n=114, ogółem – n=173

Również w przypadku nowych usług największą część posiadają szkolenia, które stanowią co czwartą

nową usługę, przy czym relatywnie częściej występowały one w projektach z 2010 roku. Wśród usług

szkoleniowych znalazły się min. szkolenia z zakresu zarządzania, marketingu, kwestii finansowych czy

związanych z wdrażaniem innowacji, często występowały również szkolenia realizowane w formie

elektronicznej. Szeroką część stanowiło także doradztwo 13,9% nowych usług, wśród nich znalazło się

np. doradztwo o charakterze strategicznym czy związane z zarządzaniem. Sporą część stanowiły

również usługi polegające na oferowaniu lub wdrażaniu rozwiązań informatycznych, usługi tego typu

30,5%

15,3%

3,4%

15,3%

6,8%

15,3%

1,7%

1,7%

3,4%

1,7%

5,1%

21,9%

13,2%

15,8%

8,8%

10,5%

4,4%

5,3%

2,6%

2,6%

1,8%

0,9%

12,3%

24,9%

13,9%

11,6%

11,0%

9,2%

8,1%

3,5%

2,3%

2,3%

2,3%

1,2%

9,8%

0% 10% 20% 30% 40%

Usługi szkoleniowe

Doradztwo inne

Oferowanie / wdrażanie rozwiązań

informatycznych


Badania / analizy

Doradztwo finansowe

Kojarzenie partnerów

Usługi finansowe

Rachunkowość księgowość

Udostępnianie infrastruktury

Audyt

Inne

Konkurs w roku 2010

Konkurs w roku 2012

Ogółem


89

znacznie częściej występowały w projektach z 2012, aniżeli w przedsięwzięciach z roku 2010. Wśród

proponowanych rozwiązań informatycznych znalazły się portale internetowe, które mają stanowić

ułatwienie w prowadzeniu działalność, co ma szczególne znaczenie w kontekście dynamicznego

wzrostu znaczenia Internetu.

7.3.3 Wpływ udzielonego wsparcia na kompetencje i konkurencyjność podkarpackich

instytucji otoczenia biznesu

Kwestia oddziaływania projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 została

również podjęta w badaniu jakościowym, gdzie udało się uchwycić zróżnicowane aspekty wpływu

udzielonego wsparcia na kompetencje i konkurencyjność podkarpackich IOB. Spośród

zidentyfikowanych efektów zwrócić należy uwagę przede wszystkim na:

zwiększenie potencjału w zakresie świadczonych przez IOB usług oraz zakresu świadczonych

usług:

Projekt miał stworzyć bazę szkoleniową w postaci tej sali. To miał być efekt. Miała być większa sala

konferencyjno-szkoleniowa. Czyli pozwalałaby nam w większym stopniu realizować to, co jest

w nazwie tego projektu czyli działania szkoleniowe dla przedsiębiorców, ale również dla innych grup.

Miał być ten efekt – lepszy wymiar działań szkoleniowych skierowanych dla przedsiębiorców.

Dodatkowo ten projekt obejmował również pewne zaplecze, dojście, zaplecze sanitarne, lepsze

warunki świadczenia usług szkoleniowych. (IDI_Benef)

Głównie to, że dysponowaliśmy odpowiednią infrastrukturą, zwiększył się potencjał lokalowy.

(IDI_Benef)

Można powiedzieć, że wzmocniliśmy się jako instytucja, ponieważ to był pierwszy taki duży projekt

zawierający także taki komponent infrastrukturalny, no byliśmy w stanie sfinansować zakup

pewnych, czy to komputerów, czy wyposażenia, czy pewnych programów. Nie stać by było nas na

pewno na zakup tego bez wsparcia dotacyjnego. i myślę, że to było takim głównym efektem i

w zasadzie też tak z rozmów właśnie, z urzędnikami no wywnioskowaliśmy, że to było w zasadzie też

celem tego działania, takie wzmocnienie instytucjonalne tych instytucji, które świadczą pewne swoje

działania na rzecz przedsiębiorców ponieważ tutaj no, w województwie podkarpackim była pewna

dysproporcja, były pewne instytucje w stylu, np. Agencje Rozwoju Regionalnego z Unii doposażone,

były w zasadzie instytucjami silnie działającymi, dobrze pozyskiwały też pieniądze na swoją

działalność, a właśnie takie mniejsze stowarzyszenia czy fundacje one no, dzięki temu działaniu miały

możliwość doposażenia się. (IDI_Benef)

[Bez projektu] natomiast nie zwiększylibyśmy potencjału Agencji i tego miejsca, bo to miejsce jest

w centrum miasta, czyli jest dobrze dostępne. (IDI_Benef)

Dywersyfikacja działalności, a więc i dywersyfikacja przychodów, więc poprawa sytuacji

ekonomicznej firmy, ale też poprawa jej konkurencyjności. (IDI_Benef)

Natomiast przekładając się na jakieś konkretne wskaźniki, które były po prostu zapisane we wniosku

no to zwiększenie zdecydowane liczby pozyskanych klientów, zarówno jeśli chodzi o te działania,

które do tej pory były realizowane jak również poprzez te, które są nowe. Dzięki temu też będzie jakiś

szerszy zakres klientów. (IDI_Benef)

Projekt wpłynął na poprawę konkurencyjności naszej firmy, czyli konkurencji firmy na rynku, na

pewno. Z tego względu, że oprócz tego, że wzbogaciliśmy się w nowe zasoby techniczne, co

oczywiście też było atutem, to mogliśmy zwiększyć ilość świadczonych usług dla firm z sektora MŚP.


90

To mamy udokumentowane rejestrem umów czy rejestrem udzielonych porad. (IDI_Benef)

poprawa wizerunku i wzrost rozpoznawalności instytucji:

Wizerunek firmy również się poprawił, bo klienci inaczej nas postrzegali. (IDI_Benef)

No w tej chwili jest dużo lepiej i chyba dzięki właśnie naszemu zaangażowaniu w projekty, no przede

wszystkim RPO, bo tutaj mamy dzięki temu jakieś tam fundusze, żeby dać o sobie znać. (IDI_Benef)

No jesteśmy marką, coraz bardziej rozpoznawalną wśród przedsiębiorców i nas to osobiście cieszy.

Także jako stowarzyszenie, pomimo tylu lat działalności, no w zasadzie te ostatnie 2-3 lata były

kluczowe. (IDI_Benef)

Po pierwsze, z takich miękkich efektów, to na pewno zdecydowanie zwiększenie rozpoznawalności, to

już się dzieje. (IDI_Benef)

Na pewno też szeroko przeprowadzona kampania promocyjna w prasie i w Internecie spowodowała,

że stawaliśmy się rozpoznawalni, medialnie zauważalni. (IDI_Benef)

wzrost poziomu zatrudnienia w instytucji lub wzrost potencjału merytorycznego kadry:

No przede wszystkim wzrost zatrudnienia czyli wzięliśmy do zatrudnienia jedną osobę. (IDI_Benef)

Praktycznie nikt nie miał takich celów projektów, aczkolwiek tak jak rozmawiamy to w zasadzie

w większości instytucji, które zrealizowały tego typu projekty wzrosło zatrudnienie. Wzrosło

ponieważ jest zapotrzebowanie, większe zapotrzebowanie na usługi danej instytucji. u nas na razie

jeszcze nie wzrosło. Być może akurat dzięki zrealizowaniu tej inwestycji wzrośnie, tak zresztą też

podejrzewamy. (IDI_Benef)

Bezpośrednio realizacja tego projektu nie wpłynęła może na samych pracowników, ale powiedzmy,

mogłabym potwierdzić, że pewnym takim pośrednim efektem tego był po prostu rozwój tej kadry,

która była zaangażowana w ten projekt. (…) Mamy w swojej kadrze też pracowników naukowych

uczelni, którzy współpracują z nami. Przykładowo też, z certyfikatów, to nasuwa mi się Pan, który jest

wiceprzewodniczącym Komisji Rewizyjnej. No, on dostał certyfikat IPMA klasy D, także no myślę, że

tutaj nastąpiło takie wzmocnienie kompetencji, wzmocnienie umiejętności i wiedzy wśród osób, które

są zaangażowane w działalność stowarzyszenia, tak, że myślę, że tak pośrednio mógł ten projekt na

to wpłynąć. (IDI_Benef)

Certyfikaty... No nie wiem czy to się przyczyni do uzyskania jakiś certyfikatów, ale na pewno

podniesie kompetencje kadry zatrudnionej w przedsiębiorstwie, ponieważ uzyskamy dostęp,

będziemy mieli specjalistyczne programy, nowy sprzęt, na którym będziemy mogli pracować, więc

automatycznie jakby z racji tego uzyskamy jakąś nową wiedzę, nowe być może certyfikaty. Bo być

może trzeba będzie odbyć jakieś nowe szkolenia, więc zakładam, że tak. (IDI_Benef)

efekt mnożnikowy (wdrożenie kolejnych, nieprzewidzianych w projekcie, nowych usług):

W tym momencie, ten projekt w takim kształcie w jakim on został zakończony nie będzie,

powiedzmy, przez nas w ramach tego projektu rozwijany, ale na bazie tego projektu postanowiliśmy

kontynuować taką działalność i ją inaczej jeszcze modyfikować i ona jest również realizowana

z projektów, na które dostaliśmy dofinansowanie, właśnie w ramach RPO, też Działania 1.2, już

w 2012 roku, także w zasadzie ten projekt był takim katalizatorem pewnych działań, które zaczęły się

rozgrywać w naszym stowarzyszeniu. (IDI_Benef)

Także tu skala tej interwencji umożliwiła nam takie myślenie w kierunku, co zrobić, żeby tutaj kolejne

usługi uruchomić i stąd był pomysł na te usługi finansowo-księgowe, biuro rachunkowe i mamy w tej


91

chwili chyba 18 klientów, którzy płacą od 100 do 250 zł miesięcznie. (IDI_Benef)

Na chwilę obecną nie zakładamy tego, skupiamy się na tym co mamy do zrealizowania, natomiast

nie wykluczamy tego i myślę, że to może podziałać jako taka dźwignia inwestycyjna. Jeśli wkroczymy

jakby na nowy obszar działalności niewykluczone, że będziemy dalej próbować coś w tym kierunku

działać i realizować jakieś inne przedsięwzięcia, jeśli powiedzmy nawiążemy jakieś kontakty

biznesowe dzięki realizacji właśnie tego projektu. (IDI_Benef)

poprawa jakości świadczonych usług lub uzyskanie certyfikatów potwierdzających jakość

świadczonych usług:

To przede wszystkim kompleksowość usługi, jakość, szybkość połączona z kompleksowością.

(IDI_Benef)

Wprowadziliśmy system ISO w przedsiębiorstwie. Nasi pracownicy również uczestniczyli

w szkoleniach zdobywając certyfikaty w zakresie zarządzania projektami. (IDI_Benef)

wzrost konkurencyjności lub uzyskanie przewagi konkurencyjnej względem innych instytucji:

Wdrożony w rezultacie projektu system jest jednym tego rodzaju rozwiązaniem wdrożonym przez

organ zrzeszający inżynierów i techników budownictwa w Polsce (żadna inna Izba nie posiadają tego

rodzaju systemu, choć jednocześnie fakt, iż tego rodzaju rozwiązanie zostało wdrożone w woj.

podkarpackim może sprawić, że członkowie pozostałych Izb zaczną wywierać na swoje organizacje

macierzyste presję, by wprowadzić taką możliwość uczestnictwa w szkoleniach; instytucja jest

otwarta na ewentualną pomoc w tym zakresie). (IDI_Benef)

Można całkowicie mówić tutaj o zwiększeniu konkurencyjności. Ten projekt był takim trochę

katalizatorem pewnych działań, które teraz realizujemy. Tak, że już doposażeni, już bardziej pewni

siebie jesteśmy w stanie realizować nowe działania. (IDI_Benef)

wzrost popytu na nowe lub zmodyfikowane w rezultacie projektu usługi:

Zainteresowanie usługami szkoleniowymi realizowanymi z wykorzystaniem nowej formy szkolenia

jest bardzo wysokie. Co więcej, w chwili obecnej większość prowadzonych w ramach instytucji

szkoleń realizowana jest właśnie w formule zdalnej. (IDI_Benef)

efekt doświadczenia:

Po pierwsze, mamy doświadczenie technologiczne. Wiemy, jak rozmawiać z dostawami, by zrobili to,

co chcemy. Wiemy jak formułować umowy. Wiemy, jak w umowach zostawić sobie furtkę. Mimo że

nie mieliśmy problemów przy pierwszym projekcie, to wiemy teraz jak sprawniej osiągać cele.

(IDI_Benef)

Jak wynika z powyższych wypowiedzi katalog różnych wariantów wpływu realizowanych projektów

na organizacje, które otrzymały dofinansowanie, jest bardzo różnorodny, co oznacza, że realizowane

projekty – faktycznie lub potencjalnie – wpływają na podkarpacki sektor otoczenia biznesu w różnych

wymiarach jego funkcjonowania. W obecnym momencie pomiaru efektów trudno w sposób

jednoznaczny i ostateczny wnioskować o ich trwałości, tym bardziej że część efektów nie została

jeszcze osiągnięta i wypracowana. Uwzględniając natomiast cztery główne aspekty podejmowanych

działań projektowych można wskazać na najbardziej prawdopodobne lub pożądane „ścieżki”

zapewnienia trwałości ich efektów. W przypadku projektów uwzględniających komponent

budowlany mamy do czynienia siłą rzeczy z relatywnie dużą, co najmniej kilkuletnią perspektywą


92

trwałości. Z drugiej strony, zrealizowane inwestycje będą w kilkuletnim horyzoncie generować

ponoszenia przez Beneficjentów dodatkowych kosztów, niezbędnych z punktu widzenia utrzymania

funkcjonalności siedzib badanych IOB. Jeśli chodzi o środki trwałe, to w zależności od ich kategorii

okres trwałości może mieć charakter zróżnicowany – jeśli chodzi o środki trwałe w niewielkim stopniu

oparte o nowoczesne technologie proces spadku ich przydatności będzie na pewno wolniejszy niż

w przypadku sprzętu komputerowego, a w szczególności oprogramowania. Relatywnie krótki okres

trwałości rezultatów projektów w tym przypadku nie powinien być jednak traktowany jako słabość

projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 – jest to kwestia niezależna od

specyfiki tego instrumentu wsparcia. Co się tyczy działań promocyjnych realizowanych w ramach

projektów, to jest to ten aspekt dofinansowanych przedsięwzięć, w przypadku którego najtrudniej

jest wnioskować o rzeczywistej trwałości efektów prowadzonych działań. Dla oceny tego parametru

za niezbędne uznać należy przeprowadzenie (najlepiej w ramach badań cyklicznych prowadzonych

w horyzoncie kilkuletnim) monitoringu rozpoznawalności marek poszczególnych IOB i ich oferty

usługowej. Jeśli natomiast chodzi o czwarty aspekt działań projektowych, czyli wprowadzenie lub

modyfikację usług adresowanych do sektora przedsiębiorstw, to należy zwrócić uwagę, iż

w przypadku tego efektu kwestia trwałości nie może być traktowana priorytetowo. Kluczowym

bodźcem do kształtowania oferty usługowej IOB powinno być jej dostosowanie do bieżących potrzeb

sektora przedsiębiorstw. W takim ujęciu spadek zapotrzebowania na określoną usługę powinien

skutkować jej wycofaniem z oferty instytucji, przy jednoczesnym podjęciu działań identyfikujących

nowe potrzeby potencjalnych odbiorców pomocy oferowanej przez IOB.

7.4 PROBLEMY I BARIERY REALIZACJI PROJEKTÓW W RAMACH DZIAŁANIA 1.2 RPO WP 2007-2013

W niniejszym podrozdziale poddano analizie kwestię problemów i barier realizacji projektów

w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013. Wyodrębniono dwojakiego rodzaju kwestie

problemowe: (1) czynniki utrudniające prawidłową i efektywną realizację projektów, (2) przyczyny

niskiego zainteresowania konkursami w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007.2013.

7.4.1 Czynniki utrudniające prawidłową i efektywną realizację projektów

Poniżej przedstawiono wykaz najważniejszych czynników utrudniających – w opinii przedstawicieli

realizatorów projektów oraz IZ RPO WP 2007-2013 – prawidłową i efektywną realizację

dofinansowanych projektów, wraz z przywołaniem wypowiedzi uczestników badania wskazujących

na dokładny charakter danego problemu:

opóźnienia, czas trwania procedur (W tym kontekście zwracano uwagę na fakt konieczności

zastosowania w przyszłym okresie finansowania rozwiązań, które zapewniłyby Beneficjentom

płynność finansową w sytuacji wydłużającego się czasu trwania projektu – zaliczkowanie,

możliwość korzystania przez IOB ze wsparcia funduszy pożyczkowych, elastyczne reagowanie

na uzasadnione zmiany w zakresie rzeczowym projektu):

W przypadku projektów o charakterze inwestycyjnym, ale niezawierających komponentu

budowlanego (chodzi w tym przypadku głównie o projekty z drugiego konkursu), ew. W przypadku

tych projektów, które łączyły komponent zakupowy z budowlanym, istotnym problemem okazywał

się długi czas oczekiwania beneficjentów na środki finansowe czy nawet na decyzję o uzyskaniu

dofinansowania. Stąd też niejednokrotnie zdarzały się przypadki, że w momencie podpisywania

umowy beneficjenci wnosili o zmianę zakresu rzeczowego projektu, ze względu na zmianę sytuacji

w porównaniu z tą, która miała miejsce na etapie planowania koncepcji projektu i składania wniosku

aplikacyjnego. (IDI_IZ)


93

Przede wszystkim, problemem była pewna realizacja czasowa. No, jednak te projekty informatyczne,

one, no bo to był w zasadzie projekt informatyczny, one mają swoją specyfikę, są z natury obciążone

bardzo dużym ryzykiem, np. zmienia się jakaś technologia, wchodzi jakieś inne, lepsze rozwiązanie,

które.. Z którego my byśmy mogli skorzystać w związku z czym, w zasadzie no, ja nie wiem czy to

może do końca była taka trudność, bo musieliśmy po prostu wydłużyć ten projekt, okres jego

realizacji. Tutaj Instytucja Zarządzająca wyraziła na to zgodę, ale dzięki temu mogliśmy to lepiej,

kompleksowo bardziej wykonać, przedstawić. (IDI_Benef)

Dodatkowym problemem był także długi czas oczekiwania na przeprowadzenie kontroli

prawidłowości przebiegu projektu i wypłatę środków. (IDI_Benef)

nadmierny rygoryzm, skomplikowane procedury (Warto w tym kontekście podkreślić, że

konieczność uproszczenia w przyszłym okresie finansowania obowiązujących procedur zgłaszali

w badaniu nie tylko Beneficjenci, ale także przedstawiciele IZ RPO WP 2007-2013, którzy

postulowali zarówno deregulację zewnętrzną – dot. procedur obowiązujących Beneficjentów,

jak wewnętrzną – dotyczącą procedur obowiązujących samą IZ):

Tak, u nas są, więc to jest po prostu dramat. Znaczy, my musimy udowadniać, że nie jesteśmy

złodziejami po prostu. Każda złotówka naprawdę... Ja rozumiem, bo te pieniądze, musi być

przejrzystość, ale jeżeli jest ustawa o zamówieniach publicznych i ona mówi, że do jakiegoś pułapu

nie trzeba pewnych rzeczy robić, a już w przypadku naszym, np. nasza IZ mówi, że np. „na wszelki

wypadek jednak trzeba”… (FGI_IOB)

Począwszy od rozliczania kosztów zarządzania, gdzie wymagane są naprawdę absurdalne rzeczy do

nas. Bo my już potwierdzamy to, że dzisiaj jest 16, że 16-stego jest 16-sty, więc to już w ogóle

w głowie się nie mieści.. (FGI_IOB)

I wszędzie straszą, wszędzie straszą: „proszę zachować spójność tego punktu z tamtym”, no to po co:

raz nam każcie to napisać, a nie zachowywać spójność, prawda? Znaczy, to jest generalnie choroba

funduszy unijnych i naszej biurokracji, więc nie sądzę, żeby to było RPO winne. (FGI_IOB)

Ograniczeniem, powiedzmy w znaczącym zakresie, tej dokumentacji papierowej, robienia kopii, która

jest do nas później odsyłana. Wydaje nam się, że można by było to tutaj, no, bardziej usprawnić.

(IDI_Benef)

Na pewno skomplikowane procedury. (IDI_Benef)

Znaczy to, co pewnie wszyscy mówią należałoby uprościć procedury, zasady aplikowania o środki,

rozliczania, składania wniosków płatniczych. Procedury, na które wszyscy narzekają, że one są dość

trudne i skomplikowane. Oczywiście taka spółka jak nasza, która tak jak mówię „żyje” w cudzysłowie

ze środków unijnych, to ludzie umieją pisać te projekty, je rozliczać, ale ja mówię ogólnie. To nie

chodzi o to, żeby wyspecjalizowane jednostki, no bo one są wyspecjalizowane i potrafią

przygotowywać dokumenty, tylko żeby no tak zwany przeciętny beneficjent też no po jakimś

szkoleniu krótkim był w stanie to zrobić. a nie dawał właśnie zarobić tym wyspecjalizowanym

jednostkom. (IDI_Benef)

niejasność procedur i wytycznych (Uwzględniając wcześniej wskazany problem należy

zauważyć, iż mamy do czynienia z paradoksalną sytuacją, gdzie z jednej strony stosowane są

bardzo rygorystyczne procedury obowiązujące tak Beneficjentów, jak i IZ RPO WP 2007-2013, a

z drugiej – procedury te nie mają charakteru wystarczająco klarownego i jednoznacznego, co

generuje dodatkowe trudności i wydłuża czas czynności projektowych):


94

I bezpośrednio powiązała mi się z tym informacja, czyli generalnie zwracając się z zapytaniem

jakimkolwiek gdzieś do urzędu, żeby tą informację w miarę klarownie uzyskać w odpowiednim czasie,

żeby nie było tego oczekiwania, bo to zdecydowanie utrudnia pracę i realizację projektu, jeżeli

czekamy na odpowiedź po kilka miesięcy albo te odpowiedzi są tak skonstruowane, żeby nic z nich

nie wyszło. (FGI_IOB)

No też zdecydowanie jakoś myślę, że można by było pewne procedury uprościć. Bardziej zdefiniować

i zinterpretować pewne zapisy w regulaminie konkursu i kryteriach oceny, bo one były

niedoprecyzowane, w ogóle były w nich błędy wynikające pewnie być może z jakiejś tam być może

pomyłki, które nie zostały usunięte. (IDI_Benef)

Problem w tym przypadku stanowił sposób wyliczenia wskaźnika dotyczącego wzrostu liczby

korzystających z określonego rodzaju usługi. Problem stanowiło to, iż zgodnie z wytycznymi IZ

należało ów wskaźnik określić procentowo, co w sytuacji, gdy wartość bazowa wskaźnika wynosiła

„0” prowadziło do absurdalnej sytuacji, w której bez względu na liczbę osób korzystających z danej

usługi jego wartość osiągnięta musiałaby wynieść „0”. (IDI_Benef)

Inny istotny problem to błędy w składanych przez beneficjentów wnioskach o płatność, choć również

zaznaczono, iż problem ten nie dotyczy w sposób szczególny Działania 1.2 RPO WP. W rezultacie

popełnianych przez projektodawców błędów składane są kolejne, poprawione wersje wniosków

o płatność, co dodatkowo opóźnia wypłatę środków. (IDI_Benef)

Jeszcze teraz próbuje nam się narzucić stosowanie prawa zamówień publicznych. Niby pod

pretekstem realizowania przez nas usług o charakterze powszechnym. Jakie usługi powszechne

realizujemy? Ja nie znajduję tutaj żadnej. (IDI_Benef)

niekorzystne warunki udzielanej pomocy (poziom dofinansowania, rodzaj wydatków

kwalifikowalnych):

Powiem szczerze, że do RPO sporadycznie żeśmy wnioskowali i raczej bardziej niechętnie, bo jeżeli

mamy mieć 70% dofinansowania, a 30% swoje, często nie da kwalifikować się tego VAT-u, czyli de

facto musiałbym jeszcze dołożyć, świadczyć usługi szkoleniowe, które muszę „ovatować” (…), jeżeli

wymagania spełniamy, ale żeby odliczyć ten nieszczęsny VAT od Marszałka to ja muszę „ovatować”

każde szkolenie, bo inaczej nie będę mógł się zwrócić o zwrot VAT-u. Z PO KL mam 100%

dofinansowania, z PO IG mam 100% dofinansowania, pełne zaliczkowanie i żyję jak pączek w maśle

w porównaniu z takim projektem. (FGI_IOB)

W związku z tym, rzeczywiście, kuriozalną rzecz jest, że my mamy wziąć 70, dużo, 70%

dofinansowania, dołożyć swoje 30 i to rozdać. Nie. Mamy to sprzedać, mamy na tym zarabiać, ale de

facto naszą rolą i rolą programu jest wsparcie instytucji otoczenia biznesu do lepszego działania na

rynku MŚP, de facto to chyba było celem całego Działania. W związku z tym wspiera się tylko tych,

którzy w zasadzie „wywalają” pieniądze. Tak jak kolega powiedział, zastanawia sie czy realizować

projekt, bo podobne rzeczy można zrobić zupełnie lepiej z innych. To świadczy, że tutaj coś zostało

zrobione nie tak. My oczywiście nie narzekamy na grantodawców, bo lepszy taki grant niż żaden, ale

nie wiem, rozmawiałem z różnymi instytucjami i te instytucje nie są w stanie napisać do tego, bo

tutaj przy minimalnych projektach jeszcze znalezienie tych 30% na dzień dobry to po prostu ich

wyklucza. Czyli instytucje powiedziałbym tak: dla województwa centralne, znaczy instytucje

otoczenia biznesu dla województwa centralne, czyli tu dla Rzeszowa pisały już coś, a spoza Rzeszowa

to już rzadko raczej. (FGI_IOB)

Ja tylko ubolewam, że Instytucje Otoczenia Biznesu są gorzej traktowane niż przedsiębiorcy. Byliśmy


95

traktowani 50 na 50. 50% dołożył Urząd Marszałkowski, a 50% musieliśmy wyciągnąć ze swoich

pieniędzy. To jest kuriozalne dla mnie. No niestety musieliśmy potupać i albo się zgodzić z tym, albo

się nie zgodzić. Przyjęliśmy filozofię, że lepsze 50 niż nic. No, ale nie zmienia to faktu, że jako

instytucja otoczenia biznesu… No my gwoździ nie produkujemy, usług komercyjnych też tak

naprawdę nie świadczymy, bo cały czas naszą dewizą jest, żeby ściągać pieniądze z zewnątrz na

własne utrzymanie i świadczyć jakieś wskaźnikowane usługi, za które nam jakieś fundusze płacą.

Wszystko jedno, czy to są fundusze japońskie, czy to norweskie, czy to szwajcarskie, czy

amerykańskie , czy europejskie w ogóle no uważamy, że w ten sposób taka instytucja powinna

funkcjonować. No i od nas się wymaga, żebyśmy do tego znacznego wysiłku organizacyjnego dołożyli

50%. No od przedsiębiorcy, który zarabia kasę, twardą kasę, jeśli zatrudnia do 50 ludzi to jest to

niezła fabryczka, to może liczy na dofinansowanie do 70% takiego samego katalogu działań.

(IDI_Benef)

Bo wtedy na podstawie pomocy regionalnej byśmy większą pomoc otrzymali. a tak to jest 50%

dlatego, że właścicielem naszym jest miasto pośrednio lub bezpośrednio i z większym budżetem stąd

jesteśmy traktowani jak większe przedsiębiorstwo. Nie ze względu na zatrudnienie czy obroty, ale ze

względu na strukturę kapitałową. (IDI_Benef)

Więc, jeśli chodzi o ten aspekt, jakby, to powiem szczerze bardzo żałuję. Żałuję, bo mogliśmy,

np. wystąpić do programu też RPO, ale do działania z zakresu rewitalizacji. Mamy obiekt zabytkowy,

też byśmy go zrobili w tym zakresie. Mielibyśmy większy poziom dofinansowania. (IDI_Benef)

Proponuje, żeby ograniczyli jeszcze bardziej kryteria, wtedy zainteresowanie będzie żadne. Organizacje, jeżeli mają możliwość dofinansowania, tak jak my, stuprocentowego z PO IG, stuprocentowego z PO KL, gdzie w ramach cross-financingu można kupić trochę sprzętu, wyposażyć, to po co im RPO, gdzie jest wieczny problem z procedurami, ocenami, podpisywaniem umowy. W PO IG wysyłamy dokumenty, umowa przychodzi podpisana, idziemy do notariusza, podpisujemy. Tutaj musieliśmy, żeby umowę zakończyć, z 2-3 razy krążyć. (IDI_Benef)

zmiana reguł udzielania wsparcia w ramach drugiego naboru w stosunku do naboru

pierwszego – konieczność nagłej zmiany założeń projektu, rezygnacja z prac budowlanych (W

praktyce problemy z tej kategorii odnosiły się przede wszystkim do zmian w możliwym do

dofinansowania zakresie projektów w drugim naborze w porównaniu do naboru pierwszego.

Brak możliwości realizacji prac remontowo-budowlanych czy zakupu nieruchomości sprawił, że

dla części instytucji zamknęła się możliwość odpowiedniego przygotowania siedziby do

świadczenia określonych usług):

Tutaj nie ukrywam, że w ramach 1.2 to planowaliśmy coś kupi, czyli konkretny jakiś zakup, który by

ustabilizował pozycję i pozwolił na rozszerzenie zakresu usług. Akurat w tej edycji, w której

przymierzaliśmy się i proceduralnie i dokumentacyjnie okazało się, że to nie jest możliwe. (FGI_IOB)

Dlatego, że Urząd Marszałkowski po drodze zmienił reguły. Dlatego, że Urząd Marszałkowski

wymyślił sobie, że w ramach tych projektów, będzie wspierał Instytucje Otoczenia Biznesu, po to żeby

one mogły nabyć trochę rzeczy i żeby się stały troszkę bogatsze, troszeczkę bardziej trwałe, ale

konkurs ogłaszali dwa razy. Raz ogłosili i były budowy, a drugi raz wycofali, a myśmy się przez dobre

2 lata przygotowywali do tego konkursu, że kupimy kawałek lokalu, ale w tej chwili dzierżawimy

biuro w Rzeszowie, dzierżawimy biuro w Warszawie, ale chcieliśmy kupić kawałeczek, ale zmienili

reguły gry pod koniec. (IDI_Benef)

To była pewna trudność. Urząd Marszałkowski w ubiegłym roku, w okolicy połowy roku, powiedział,


96

że nie będzie przyjmował w ostatnim kwartale wniosków o płatność. W efekcie musieliśmy tak

pozmieniać harmonogram, żeby nie wypadł nam żaden wniosek o płatność w ostatnim kwartale. To

nie jest sprawa prosta. Jeśli muszę aneksować umowy itd. i namówić dostawców, aby się zgodzili

z nowymi harmonogramami, bo inaczej miałbym sytuację, że musiałbym zapłacić za fundację...

Troszkę bolesne, bo te odsetki nie byłyby takie malutkie. (IDI_Benef)

Nie, no to właśnie, bo wydaje mi się że było to niespójne, że w pierwszym naborze można było sobie

i część instytucji, która napisała... W swoim pierwszym naborze można było sobie nawet zakupić

lokal czy lokal wyremontować, no a w drugim tego nie było. i tu jest w pewnym sensie nierówność

szans, bo z tego samego Działania jedne instytucje dostały takie dofinansowanie, drugie instytucje

nie dostały takiego dofinansowania, więc wydaje mi się, że to był minus tego drugiego naboru.

i gdyby coś takiego w przyszłości było no to prawdopodobnie no chcielibyśmy czy moglibyśmy

pomyśleć o postaranie się, wtedy byśmy mieli jakąś taką własną stałą siedzibę, nie bylibyśmy skazani

na wynajmowanie. (IDI_Benef)

Druga sprawa to taka, że w tym kolejnym naborze tym, w którym te dwa wnioski zostały przez nas

złożone są istotnie ograniczone... kwalifikowalność wydatków związanych np. właśnie z zakupem

nieruchomości czy modernizacją usługami budowlanymi i tego typu rzeczami no i to, że ten drugi

projekt lub konkurs był w ramach pomocy de minimis i też poziom dofinansowania został mocno

zmieniony. To znaczy podczas gdy w pierwszym obowiązywała mapa pomocy regionalnej to

w drugim to już było zarzucone, że 55 procent można maksymalnie uzyskać dofinansowania. No to

dla większości Instytucji Otoczenia Biznesu, które nie działają dla zysku bo taka jest ich między innymi

definicja, no powoduje pewne problemy związane z zapewnieniem wkładu własnego. (IDI_Benef)

zmiana uwarunkowań zewnętrznych (kryzys gospodarczy):

Pierwotny zamysł i zakres rzeczowy był większy i został zminimalizowany z dwóch względów. Po pierwsze, okres kiedy był tworzony, był trochę inny. Później, wkradł nam się mały kryzys i tych usług nie było na tyle dużo, by móc to realizować z takim rozmiarem. Równie dobrze ten okrojony element mogliśmy realizować z tym sprzętem, który mamy. (…) Niestety kryzys spowodował, że okroiły się zasoby kadrowe, więc nie była potrzebna druga sala, aula szkoleniowa. (IDI_Benef)

niewystarczający potencjał organizacyjny i finansowy:

Nie mamy wkładu własnego. Ten projekt wymaga... Jesteśmy traktowani zgodnie z definicją przedsiębiorstwa

jako duża firma od której się wymaga wkładu własnego 50 procent, my tego wkładu nie mamy. (ITI_IOB)

Mówię, cała dokumentacja jest gotowa, trzeba by było tylko ją w odpowiedni sposób uaktualnić. Można by

było mieć firmę, która gdzieś do połowy przyszłego roku by ten remont przeprowadziła, czyli ten remont jest

wykonalny, ale brakuje środków. Środków na wkład własny, bo oczywiście jest dotacja 50 procent, ale jest

wymagany wkład własny. Jesteśmy spółką non profit. Mamy takie zapisy statutu i tak to działa i tak

funkcjonuje. To nie jest spółka, która mnoży zyski. Ma działać na rzecz województwa, regionu i dawać pracę

ludziom czyli jest takim swoistym przedsiębiorstwem społecznym. Nie ma zysków, które pozwoliłyby nam wziąć

kredyt. (…) My sami jesteśmy przykładem, że nie mamy po prostu pieniędzy na wkład własny do projektu.

(ITI_IOB)

problemy we współpracy z IZ RPO WP 2007-2013:

Wydaje mi się osobiście, że jakby szczególnie Urząd Marszałkowski powinien wspierać tę działalność

organizacji wspierania biznesu, ten trzeci sektor. Powinien trochę więcej zrozumienia mieć (FGI_IOB)

Były potrzeby. Tylko, że te potrzeby, według mnie, nie do końca były w tamtym czasie zrozumiałe.

Myśmy mieli potrzeby, ponieważ my zarządzamy dużą infrastrukturą, którą jest inkubator

i chcieliśmy wprowadzić tam taki system, który będzie oszczędzał energię czyli olicznikowanie

indywidualne. Też to wszystko w jakiś sposób skoordynować, żeby były takie systemy monitorowania


97

tego na bieżąco tego, żeby przedsiębiorca wiedział – dziś mnie kosztowało to tyle a tyle zużycia

energii, mam jakiś cykl – żeby optymalizować te procesy. Tylko niestety ze strony urzędu nie spotkało

się to ze zrozumieniem. Bo w to chcieliśmy wchodzić i interesowaliśmy się tym całym programem.

Stwierdzili, że… no znowu, to jest właśnie to, że jeśli my coś od dołu, wiemy, jakie są potrzeby, czymś

zarządzamy, płacimy rachunki za prąd, za energię cieplną. Wiemy dobrze i mamy do tego pewne

podstawy, mamy opinie biegłych, którzy się wypowiadają na dany temat. Trafia to do urzędu i trafia

to niestety do osoby, która może z wyróżniającą oceną skończyła studia, ale żadnej praktyki życia

gospodarczego nie ma i ona obraca ten papier 3 razy. Najpierw go nie rozumie, później się boi, że to

się nie mieści w żadnym standardzie – „przecież jeśli to wynajmujecie, to zróbcie to sobie

z pieniędzy”. (…) Nie ma takiego partnerskiego podejścia, próby zrozumienia, że to my mamy

określić, że to my piszemy… Tak, my dopłacimy 50 % do tego pomysłu… (IDI_Benef)

Zamiast być partnerem naszym, bo przecież czym lepsze wnioski, czym lepsza wiedza nasza odnośnie

przygotowania do 1D wniosków czyli współpraca czym większa, tym lepsze wnioski są w Urzędzie

Marszałkowskim, lepsze przedsiębiorstwo, my możemy część można powiedzieć tych negatywnych

emocji przedsiębiorców też jakby niwelować, bo do nas docierają przecież przedsiębiorcy

z rozliczeniami, ale my potrzebujemy też współpracy ze strony wdrażającego czyli Departamentu

Wspierania Przedsiębiorczości. Jakieś owiane wielką tajemnicą nabory, co np. w pozostałych

priorytetach czegoś takiego nie ma. Czym więcej wiedzy, czym więcej informacji, czym więcej

współpracy tym lepsze wnioski, lepiej przygotowane, mniej problemu z rozliczaniem, czym wcześniej

były dyskutowane jakieś interpretacje, tym lepiej się to wszystko wyraża. Tak, że mam bardzo złą

ocenę i będę ją podtrzymywał. (IDI_Benef)

Nie jest to konsultowane, bo pewne modyfikacje gdyby były wprowadzone – to nie był projekt

dedykowany jednostkom komercyjnym, tylko organizacjom wspierania biznesu, w związku z czym te

organizacje mają szereg takich ograniczeń, uwarunkowań i dałoby się to dużo lepiej skleić, gdyby to

było konsultowane. Można zrobić ciekawe przedsięwzięcia, zrealizować ciekawe pomysły, ale jak

zwykle procedury skrzydła obcinają. (IDI_Benef)

problemy specyficzne dla określonego rodzaju działań projektowych (prace budowlane):

Niejednokrotnie pojawiające się problemy pozostają w ścisłym związku z tym realizowanego

projektu. i tak w przypadku projektów z pierwszego naboru, w ramach których prowadzone były

prace budowlane, bardzo często problemy wynikały z samej specyfiki realizacji inwestycji

budowlanych. (IDI_Benef)

Na pewno problemy są z realizacją inwestycji, to jest już może jakby niezależne od Urzędu, ale my też

nie mieliśmy jakichś dużych problemów z realizacją, aczkolwiek wiadomo, jeżeli jest inwestycja

jeszcze budowlana, która ma 1 mln zł, to zawsze się coś tam znajdzie, z czym jest problem, albo

zawsze się o czymś zapomni przygotowując tę inwestycję, zawsze coś dodatkowego wyskoczy. Tak,

że tutaj tak jak mówię, raczej nie kojarzę żebyśmy mieli jakieś bardzo duże problemy z tym związane,

aczkolwiek było parę takich rzeczy, które nas zaskoczyły, trzeba się było jakoś z tym mierzyć.

(IDI_Benef)

Dodatkowo, przedstawiciele IZ RPO WP 2007-2013 wskazali na specyficzne kategorie problemów,

które są mniej odczuwalne z punktu widzenia samych Beneficjentów, ale bez wątpienia utrudniają

skuteczne wdrażanie całego Działania. Zwrócono w tym przypadku uwagę przede wszystkim na: brak

projektów wpisujących się w temat priorytetu: „03 – Transfer technologii i udoskonalenie sieci


98

współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju

instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami

badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi,

technopoliami itp.)”; brak spójności pomiędzy poszczególnymi projektami (projekty były

przygotowywane na zasadzie „każdy sobie”, nic nie wskazywało na to, by były wzajemnie

konsultowane przez poszczególne IOB, nie przyczyniały się do tworzenia sieci współpracy IOB);

relatywny brak projektów przewidujących wdrożenie usług związanych ze wspieraniem

innowacyjności (w tym przypadku problem może jednak leżeć także w ograniczonym potencjale

samych beneficjentów); brak systemu umożliwiającego systematyczny pomiar wskaźników

regionalnych (na podobieństwo KSI SIMIK); skupienie się w aspekcie monitoringu na wskaźnikach

dotyczących liczby przedsiębiorstw, które skorzystały z usług wprowadzonych do oferty przez

beneficjentów (zwrócono uwagę, że tego rodzaju wskaźnik w niewielkim stopniu mówi o finalnej

skuteczności i trafności wsparcia, gdyż nie uwzględnia informacji w jaki sposób skorzystanie z usługi

przez firmę przełożyło się na prowadzoną przez nią działalność i generowane efekty).

Przedstawiciele IZ RPO WP 2007-2013 (ale także Beneficjenci Działania 1.2 RPO WP 2007-2013)

wskazali także na problemy dotyczące kryteriów wyboru projektów:

Ale tak patrząc systemowo, to wydaje mi się, że można by było się zastanawiać czy nie zrezygnować

z kryterium – zasięg oddziaływania projektu. No bo jeżeli mamy punktowane w wysokości 15

punktów, no zobaczymy jak to będzie w przyszłym okresie, bo wiadomo, że to może być zupełnie

inaczej, ale biorąc pod uwagę, wyciągając jakieś doświadczenia czy taka opinia z obecnych kryteriów

to tutaj wydaje mi się, że nie chyba od zasięgu oddziaływania projektu, to nie powinno być kryterium,

które decyduje o jakości tego wsparcia prawda? Zasięg, no czy to jest województwo, czy to jest... no

czy obejmiemy nawet niewielką liczbę potencjalnych przedsiębiorców zlokalizowanych bardzo

specyficznie gdzieś tam i to w jakimś niewielkim obszarze i co tutaj nie będzie to obszar

województwa i projekt załóżmy otrzymuje tylko 1 punkt jeżeli to będzie gdzieś tam, odbiorcą jego

będzie podmiot usytuowany w danej konkretnej gminie. To jest kryterium trochę nietrafione, ono się

już u nas powtarza w kryteriach jakościowych i jest trochę krytykowane. Tak jak jest krytykowane,

np. w Działaniu dotyczącym wsparcia terenów inwestycyjnych. To jest takie może nie do końca

dobre. Później drugim kryterium, które wydaje mi się, że można by się było zastanawiać, to jest to

zaangażowanie środków wyższe od wymaganego. (IDI_IZ)

Jedynym zdziwieniem i nie podobało mi się i zawsze będę o tym mówić było kryterium zwiększonego

wkładu własnego takich instytucji jak my, które nie mają zysku. 20 innych punktów nie miało dla nas

znaczenia, bo my i z kadrą i doświadczeniem i ze wszystkim... Ale tutaj jest blokada... Za dodatkowy

wkład własny. W przypadku przedsiębiorstw może tak być. (IDI_Benef)

Rekomendacja 4. Planując katalog kryteriów wyboru projektów realizowanych przez IOB

w przyszłym okresie finansowania należy zmodyfikować lub wyeliminować następujące kryteria:

Doświadczenie w zakresie świadczenia usług dla przedsiębiorstw (konieczność doprecyzowania

rodzaju świadczonych usług i rodzaju prowadzonej działalności w deklarowanym okresie czasu).

Wpływ projektu na podniesienie konkurencyjności gospodarki regionu (doprecyzowanie

kategorii „usługi”, których liczba jest premiowana w ramach tego kryterium).


99

Zasięg oddziaływania projektu (brak uzasadnienia dla obowiązywania tego kryterium – kluczowe

powinno być dostosowanie projektu do potrzeb grupy docelowej).

Zaangażowanie środków własnych beneficjenta ponad obowiązujący limit w zakresie wkładu

własnego (kryterium nieadekwatne do specyfiki funkcjonowania IOB, które z założenia są

organizacjami non-profit).

Jeśli chodzi o Beneficjentów, to dodatkowo zwrócili oni także uwagę na sam przebieg procesu oceny

wniosków oraz dobór osób, które zajmują się tą oceną:

Gdyby jeszcze na przykład przy przyznawaniu dotacji projekty oceniali merytorycznie eksperci,

faktycznie merytorycznie to byłoby lepiej. Moim zdaniem projekty są ocenianie na poziomie oceny

merytorycznej przez ludzi, którzy nie mają pojęcia o tym, co oceniają. Zupełnie nie mają pojęcia

o tym, co oceniają, stąd też bardzo często odrzucają genialne pomysły. (IDI_Benef)

Tak, wielokrotnie są odrzucane nasze projekty, które powinny być oceniane przez ekspertów na

wysokim poziomie, a nie wiemy jakie biorą pod uwagę w ogóle kryteria. (IDI_Benef)

Uzasadnienia każdorazowo pokazują niekompetencję tych ekspertów, że nawet nie ma sensu z nimi

polemizować. Nawet nie chce nam się odpisywać na to, co oni tam powypisywali. To tylko świadczy

o tym, że niestety do oceny merytorycznej, nie formalnej, bo formalna to formalność, do oceny

merytorycznej dobierane są osoby, które nie mają pojęcia o tym co oceniają. i to jest moim zdaniem

największy mankament projektów, o których rozmawiamy. Największa bolączka i dla mnie coś, co

powinno być zmienione, bo jak tak dalej pójdzie będą przychodziły projekty, które nie będą dawały

siły rozwojowej firmom i instytucjom tyko wręcz będą promowały to, co nikomu do niczego się nie

przydaje. a będzie ładnie napisane. (IDI_Benef)

Rekomendacja 5. W przyszłym okresie finansowania wsparcie dla IOB oferowane w ramach RPO WP

2014-2020 powinno przebiegać na dwóch poziomach:

Uproszczone wsparcie oferowane w ramach projektu systemowego UMWP dotyczące

świadczenia określonych usług specjalistycznych (obejmowałoby to m.in.: szkolenia dla

pracowników IOB, finansowanie działań promocyjnych IOB oraz – przede wszystkim – możliwość

finansowania poprzez „vouchery usługowe” udzielane firmom procesu świadczenia określonych

usług przez IOB);

Projekty konkursowe dotyczące uruchamiania lub utrzymania zinstytucjonalizowanych form

wsparcia dla firm (chodzi o tworzenie lub prowadzenie działalności przez takie podmioty jak:

inkubatory, preinkubatory, centra obsługi inwestora, fundusze pożyczkowe i poręczeniowe, sieci

aniołów biznesu, klastry itp.).

W powyższej rekomendacji została przedstawiona propozycja dot. realizacji części wsparcia dla IOB

poprzez projekt systemowy UMWP. Celem takiego podejścia jest: zmniejszenie obciążeń formalno-

proceduralnych dla odbiorców wsparcia (w porównaniu z sytuacją występowania przez nich w roli

Beneficjentów) oraz zwiększenie możliwości kierunkowania i koordynacji pomocy adresowanej do

IOB (co nie do końca udało się w bieżącym okresie finansowania, przy zastosowaniu procedury

konkursowej). Okres realizacji projektu byłby przewidziany na cały przyszły okres finansowania, przy


100

jednoczesnym aktualizowaniu szczegółowych, stosowanych w jego ramach, instrumentów wsparcia,

w każdym roku realizacji projektu (zarówno na etapie opracowywania ogólnej koncepcji tego

projektu, jak i późniejszego, corocznego określania realizowanych w jego ramach zadań, należy

zastosować podejście partycypacyjne uwzględniające konsultacje z faktyczną grupą docelową, tj.

instytucjami otoczenia biznesu). Katalog działań realizowanych w ramach rzeczonego projektu

systemowego powinien obejmować przede wszystkim następujące elementy:

obsługa procedury finansowania procesu świadczenia usług specjalistycznych

z wykorzystaniem „voucherów usługowych” (w tym m.in.: określanie katalogu finansowanych

w tym trybie usług specjalistycznych oraz określanie standardów ich świadczenia);

zapewnienie wsparcia merytorycznego dla pracowników IOB poprzez: (a) przeprowadzanie

otwartych szkoleń z zakresu kompetencji kluczowych dla pracowników IOB, (b)

wprowadzenie bonów szkoleniowych dla pracowników IOB, którzy potrzebują

specjalistycznego wsparcia szkoleniowego w wąskich dziedzinach tematycznych (co ogranicza

zasadność realizacji całego poświęconego im projektu szkoleniowego);

wsparcie podkarpackich IOB w zakresie promocji poprzez: (a) koordynację promocji całego

sektora otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego (gł. za pomocą portalu internetowego

z rozbudowanym i systematycznie aktualizowanym modułem wyszukiwania podmiotów

świadczących określonego rodzaju usługi dla firm), (b) oferowanie grantów na prowadzenie

samodzielnych działań promocyjnych przez poszczególne IOB (które to działania będą

uwzględniać specyficzne potrzeby określonych typów podmiotów);

wsparcie podkarpackich IOB w zakresie ich akcesu do KSU (chodziłoby tu przede wszystkim o:

promocję członkostwa w rzeczonej sieci, wskazywanie „dobrych praktyk” dotyczących

funkcjonowania w KSU, wspieranie wymiany doświadczeń pomiędzy podkarpackimi

instytucjami funkcjonującymi w ramach KSU);

koordynacja i obsługa procesu regrantingu stosowanego w odniesieniu do wsparcia

finansowego adresowanego do przedsiębiorstw (w tym przypadku chodziłoby o wybór

i współpracę z tymi IOB, które mogłyby pełnić rolę operatorów dystrybuujących wsparcie

finansowe dla firm oferowane w ramach RPO WP 2014-2020)18;

realizacja działań integrujących środowisko podkarpackich IOB oraz zapewniających

efektywną współpracę na linii IOB – UMWP (chodzi tu przede wszystkim o podejmowanie

inicjatyw zorientowanych na wymianę wzajemnych doświadczeń czy też konsultowanie przez

UMWP planowanych działań dotyczących sektora otoczenia biznesu czy szerzej – sfery

przedsiębiorczości).

7.4.2 Przyczyny niskiego zainteresowania konkursami w ramach Działania 1.2 RPO WP na

lata 2007-2013

Odrębną kategorię problemów stanowią te trudności, które przyczyniły się do relatywnie

niewielkiego zainteresowania wsparciem oferowanym w Działaniu 1.2 RPO WP 2007-2013. Spośród

wskazywanych przez uczestników badania czynników za najistotniejsze uznać należy:

18 Niniejszy element projektu systemowego UMWP ma uzasadnienie jedynie w przypadku przyjęcia założenia o większym zaangażowaniu

IOB w proces dystrybucji środków RPO WP 2014-2020 przeznaczonych dla sektora przedsiębiorstw.


101

niewystarczający potencjał organizacyjny i finansowy potencjalnych Beneficjentów:

Dlatego musimy podłączać się pod różne instytucje, tj. np. Rzeszowska Agencja Rozwoju

Regionalnego i też tak próbowaliśmy i okazaliśmy się za słabi w tym momencie. Później, żeby

pozyskać wkład własny też jest kolejny problem. Teraz już widzę, że w funduszach norweskich już jest

taki ukłon ze strony organizacji, które raz, że wkład własny mogą po prostu wkładem rzeczowym

zastąpić. No i zaliczkowanie. Możliwość zaliczkowania, a nie na zasadzie refundacji. Uważam, że nie

są to jakieś straszne zmiany, ale to są takie na przykład kroki, które by nam ułatwiły. (FGI_IOB)

Mówiąc szczerze Działanie 1.2. nie było dla nas. To było też widać po tym jak spływały wnioski np.

i kto aplikował tak naprawdę. Aplikowali Ci, którzy mieli za sobą duże zaplecze, czyli mieli za sobą

samorząd, który najczęściej mógł wyłożyć wkład własny. (ITI_IOB)

Tam bodajże był wkład własny 50 % jak pamiętam. Nie wiem, czy dobrze pamiętam. i to były takie

duże infrastrukturalne przedsięwzięcia. To była taka troszkę duża bariera. (ITI_IOB)

Po pierwsze, jesteśmy instytucją trzyosobową tutaj na Podkarpaciu i mamy ograniczone moce

przerobowe. (…) Głównie ze względu na ograniczone tutaj moce przerobowe i ograniczoną kadrę

ośrodka. (ITI_IOB)

Tematu nie było, ponieważ ogranicza nas wkład własny. Mieliśmy środki zaangażowane w dwa inne

duże projekty. Nie jesteśmy w stanie się rozdrobnić, ponieważ są ograniczenia takie jak

wspomniałam. (ITI_IOB)

Żeby była równość szans sięgania po te środki, żeby nas – małe organizacje – było stać pozyskać

takie wsparcie, a nie tylko te duże, które są w stanie się same utrzymać. Bo to jednak też jest duża

przeszkoda. Silniejszemu jest łatwo, bogaty dostanie wsparcie, a biedny nie dostanie. Wsparcie

z nazwy powinno być przede wszystkim dla tych najbiedniejszych. (FGI_IOB)

nieadekwatny do potrzeb zakres wsparcia:

Nie, tutaj ja myślę, że jeśli chodzi o tematykę, o pomysły, o koncepcje, jak ktoś miał pomysł na jakąś

nową usługę to ten program to umożliwiał realizację, no przy czym w tym drugim wykluczono zakupy

tych nieruchomości. W związku z tym wiem, że to sprawiło, że wiele instytucji nie realizuje tych

projektów. Bo one wymagały jednak, np. właśnie zakupu jakiejś dodatkowej powierzchni, bo żadna

Instytucja Otoczenia Biznesu raczej nie dysponuje taką powierzchnią, żeby móc te koncepcje

wprowadzać czy realizować. (IDI_Benef)

Myśmy środki chcieli mieć na inkubator przedsiębiorczości, a okazało się, że nie jest to możliwe.

(ITI_IOB)

Po pierwsze, tam katalog wydatków został ograniczony i chcielibyśmy, żeby był szerszy. (ITI_IOB)

niekorzystne warunki, duży stopień skomplikowania proceduralnego:

Po gruntownej analizie okazała się ona nie na tyle korzystna, by ją podpisać, czyli względy finansowe. Okazało się, że sporo rzeczy nie będzie finansowane. Drugim, bardzo ważnym argumentem, są rozliczenia z Urzędem Marszałkowskim. Poziom komplikacji jest tak duży, że mimo tego, że od 20 lat działamy, to do tej pory nie mieliśmy takich problemów z rozliczeniami, a realizujemy inne projekty i to jest bardzo uciążliwe i pracochłonne. Zamiast poświęcać czas na realizację projektu, co jest najważniejsze, to my poświęcamy czas na rozliczenia. To między innymi było powodem, że nie podpisaliśmy umowy. i później już, pewnie w drugim konkursie, nie aplikowaliśmy. Biurokracja, tak? Biurokracja nas zniechęca. (ITI_IOB)


102

W tamtym roku był dużo korzystniejszy, a w tym były dużo gorsze warunki dostępu łącznie z brakiem możliwości zakupu nieruchomości, a na tym nam zależało no i nagle się okazało, że niestety i poziom dofinansowania niezbyt korzystny i to związane było z krótkim okresem realizacji. (ITI_IOB)

Zaliczka by się po prostu przydała, np. 50 % dotacji, żeby wprowadzić, bo my wiemy, co to jest

rozliczanie się z projektów i prefinansowanie byłoby bardzo przydatne, natomiast wyłożenie bardzo

potężnej kwoty i potem liczenie, że może za 2 lata się te pieniądze odzyska to nie jest normalna rzecz.

Tak się działa, my wiemy, wszyscy przedsiębiorcy są tak traktowani, ale my nie jesteśmy

przedsiębiorcami i nie jest to dla nas to taka łatwa rzecz do przeskoczenia. i jeśli troszeczkę wyższy

poziom dofinansowania gdyby był, dlatego że planujemy realizację inwestycji związanych

z wprowadzeniem nowych rodzajów usług, nowe oferty instytucji itd. Z reguły te nowe usługi wcale

nie przynoszą jakichś kokosów. Jak się policzy wynik finansowy w taki klasyczny sposób i dokona

analizy finansowej projektowanego przedsięwzięcia, to myślę wyjdzie z tego, że absolutnie nie

powinniśmy w to wchodzić, bo to się nie opłaca. (ITI_IOB)

Wiadomo, że to refundowanie, czas oczekiwania na zwrot środków no jest dość długi z Urzędem

Marszałkowskim w związku z powyższym baliśmy się też tej utraty płynności finansowej. To jakby

taki drugi, konkretny powód na odstąpienie na składanie wniosku na konkurs 1.2. (ITI_IOB)

Bo jeśli chcę zbudować instrument, który służy mi jako władzy, wszystko jedno czy wojewódzkiej, czy

centralnej, no to powinienem partnersko do tego podejść, że spróbuję wzmocnić tej instytucji

potencjał, a nie na zasadzie, że 50 na 50, bo to jest po prostu lichwiarskie podejście. To powinno być

w trochę inny sposób zorganizowane. Ja nie oczekuję wsparcia 100%, bo to nie tędy droga, wtedy coś

się szanuje, kiedy jakiś tam wkład własny się ma. No ale są programy, które stosują model, bo nikt

nas nie pytał, czy mamy jakąś lukę finansową, czy nam… Czy powstaje w tej inwestycji luka

finansowa, bo jakby ktoś nas zapytał to by się okazało, że ta luka jest umożliwiająca model 90 do 10,

czyli 10% swoich własnych środków, 90% dofinansowania, bo taką lukę my mamy de facto. Tak, że to

taki długi temat na taką długą dyskusję. Natomiast jeśli się chce wspierać instytucje otoczenia

biznesu, no to trzeba podejść do tego tak bardziej kreatywnie to tego całego problemu. Trzeba

traktować te instytucje, że skoro one mają pomagać przedsiębiorcom, to trzeba zbudować tym

instytucjom potencjał. (IDI_Benef)

skuteczność mechanizmów ograniczających możliwość aplikowania o wsparcie podmiotom

niewiarygodnym:

Istniejące obwarowania (konieczność spełnienia określonych warunków; wymóg zapewnienia

trwałości rezultatów projektu w okresie 3 lat) ograniczyły możliwość ubiegania się o wsparcia

instytucjom o niskiej wiarygodności („instytucjom-krzakom”). (IDI_IZ)

brak uzasadnienia dla realizacji projektu:

Tak, aplikowaliśmy. Tzn. to było tak, że to się skończyło w ten sposób, że nie mogliśmy lokalu dostać

i musieliśmy się wycofać. (ITI_IOB)

Bo był obowiązek wprowadzenia nowej usługi, a nie mieliśmy pomysłu nowej usługi. Nie mieliśmy

pomysłu jak to ugryźć. Dlatego nie aplikowaliśmy. (ITI_IOB)

7.5 POZIOM ZADOWOLENIA I OCZEKIWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW WOBEC WSPARCIA ZE STRONY INSTYTUCJI

OTOCZENIA BIZNESU

Niniejszy podrozdział został przygotowany w oparciu o wyniki badania CATI przeprowadzonego

wśród podkarpackich przedsiębiorców, zarówno tych korzystających z usług IOB, jak i deklarujących,


103

iż w ostatnich 3 latach z tego rodzaju wsparcia ich podmiot nie korzystał. Uzyskany materiał

empiryczny pozwolił: szczegółowo scharakteryzować aktywność firm w korzystaniu ze wsparcia

sektora otoczenia biznesu, oszacować poziom zadowolenia podkarpackich firm z oferowanych im

przez IOB usług oraz określić zapotrzebowanie podkarpackich przedsiębiorstwa na tego rodzaju

usługi.

7.5.1 Korzystanie z usług instytucji otoczenia biznesu przez podkarpackie przedsiębiorstwa

Na poniższym wykresie przedstawiono ranking instytucji otoczenia biznesu ze względu na

deklarowany przez przedsiębiorców fakt korzystania z usług danego podmiotu.

Wykres 23. Instytucje otoczenia biznesu, z usług których korzystały badane przedsiębiorstwa

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; n=100; pyt. zadawane wyłącznie przedsiębiorstwom

korzystającym z usług IOB; pyt. Wielokrotnego wyboru odsetki odpowiedzi nie sumują się do 100%

Badane przedsiębiorstwa najczęściej korzystały z usług Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego,

na ten fakt wskazało 24,7% przedsiębiorstw korzystających z usług IOB. Relatywnie często

wskazywano również na korzystanie z usług Izby Przemysłowo-Handlowej w Rzeszowie (8,5%),

24,7%

8,5%

8,1%

7,9%

6,4%

4,9%

3,5%

3,3%

3,2%

3,2%

3,2%

1,7%

1,7%

1,6%

1,6%

1,6%

24,7%

1,9%

0% 10% 20% 30%

Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego Spółka

Akcyjna - Rzeszów

Izba Przemysłowo - Handlowa w Rzeszowie -

Rzeszów

Agencja Rozwoju Regionalnego „MARR” S.A. -

Mielec

Krośnieński Inkubator Technologiczny KrinTech -

Krosno

Podkarpacka Okręgowa Izba Inżynierów

Budownictwa - Rzeszów

Stowarzyszenie B-4 - Rzeszów

Podkarpacka Izba Gospodarcza - Krosno

Regionalna Izba Gospodarcza w Przemyślu -

Przemyśl

Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości (Uniw.

Rzeszów) - Rzeszów

Stowarzyszenie Informatyka Podkarpacka - Rzeszów

Uniwersyteckie Forum Przedsiębiorczości - Rzeszów

Inkubator Technologiczny (Miasto Stalowa Wola) -

Stalowa Wola

Regionalna Izba Gospodarcza - Stalowa Wola

Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji

Podkarpacia "Pro Carpathia" - Rzeszów

Przemyska Agencja Rozwoju Regionalnego Spółka

Akcyjna - Przemyśl

Regionalna Izba Gospodarcza w Sanoku - Sanok

inna instytucja

nie wiem/nie pamiętam


104

Agencji Rozwoju Regionalnego MARR w Mielcu (8,1%) oraz Krośnieński Inkubator Technologiczny

KrinTech (7,9%). Niemal ¼ przedsiębiorstw korzystających z usług IOB wskazała na współpracę

z instytucjami innymi niż wymienione na wykresie, lecz w grupie tej występuje duże rozdrobnienie

wskazań. Część z nich to podmioty związane z inicjatywami klastrowymi, w grupie tej występują

również podmioty spoza województwa podkarpackiego, lecz nie stanowią one znacznej części.

W kontekście analizy popularności Podkarpackich IOB wśród przedsiębiorców warto również zwrócić

uwagę na podział instytucji na realizatorów projektów Działania 1.2 RPO WP oraz pozostałe

podmioty.

Wykres 24. Rodzaj instytucji, z których usług korzystały badane przedsiębiorstwa


korzystającym z usług IOB

Wśród przedsiębiorstw korzystających z usług IOB, aż 40% korzystało z usług podmiotów pełniących

rolę Beneficjentów projektów Działania 1.2 RPO WP, co świadczy o prężnej działalności przynajmniej

niektórych realizatorów projektów. Jednak wspomniane 40% przebadanych przedsiębiorstw

skorzystało z usług 7 Beneficjentów, odnośnie pozostałych nie odnotowano żadnych wskazań, co

świadczy o zróżnicowaniu skali działalności tych podmiotów.

Fakt korzystania z usług IOB niekoniecznie musi oznaczać jednorazową współpracę. Na kolejnym

wykresie przedstawiono dane dot. częstości korzystania z usług IOB w ciągu ostatnich 3 lat wśród

przedsiębiorstw, które korzystały z usług tych podmiotów przynajmniej jeden raz.

40,0%

60,0%korzystający z usług Beneficjentów

Działania 1.2 RPO WP

korzystający z usług pozostałych IOB


105

Wykres 25. Częstość korzystania z usług IOB w ciągu ostatnich 3 lat

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; korzystający z usług pozostałych IOB - n=60,

korzystający z usług Beneficjentów Działania 1.2 RPO WP – n=40; pyt. zadawane wyłącznie przedsiębiorstwom korzystającym z usług IOB

W przypadku przedsiębiorstw korzystających z usług Beneficjentów projektów największa część -

45,6% firm korzystało z usług IOB od 2 do 5 razy w ciągu ostatnich 3 lat, z kolei wśród przedsiębiorstw

korzystających z usług pozostałych IOB najwięcej było przedsiębiorstw współpracujących tylko jeden

raz, stanowiły one 43,1% tej kategorii firm. Jednak biorąc pod uwagę, iż wśród przedsiębiorstw

współpracujących z pozostałymi IOB znacznie większa część podmiotów korzystała z usług 11 razy

i więcej niż wśród firm korzystających z usług Beneficjentów, nie można stwierdzić, iż korzystanie

z usług realizatorów projektów jest związane z częstszą współpracą.

W celu potwierdzenia tezy o zróżnicowaniu grup przedsiębiorstw korzystających oraz

niekorzystających na poniższych wykresach przedstawiono charakterystyki obu grup.

Wykres 26. Rok rozpoczęcia działalności a korzystanie z usług IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; korzystający z usług IOB – n=100, niekorzystających

z usług IOB – n=100, ogółem – n=200

43,1%

29,3%

8,5%10,8%

8,2%

37,0%

45,6%

13,2%

4,3%

40,7%

35,8%

10,4%8,2%

4,9%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

jeden raz od 2 do 5 razy od 6 do 10 razy 11 razy i więcej nie wiem / nie

pamiętamkorzystający z usług pozostałych IOB

korzystający z usług Beneficjentów Działania 1.2 RPO WP

ogółem

14,9%

37,6%

42,6%

5,0%

10,9%

62,4%

24,8%

2,0%

12,9%

50,0%

33,7%

3,5%

0%

20%

40%

60%

80%

do 1990 1991 - 2000 2001 - 2010 od 2011

korzystający z usług IOB niekorzystający z usług IOB ogółem


106

Wśród przedsiębiorstw korzystających z usług IOB występuje relatywnie wysoki udział

przedsiębiorstw, które rozpoczęły działalność w latach 2001-2010, wyniósł on 42,6%. Z kolei wśród

przedsiębiorstw niekorzystających z usług IOB dominują podmioty gospodarcze, które rozpoczęły

swoją działalność w latach 1991 – 2000, ich udział wynosił 62,4%. Statystyczna analiza danych

wykazała, iż usługobiorcy IOB, prowadzą działalność istotnie pod względem statystycznym19 krócej,

aniżeli firmy niekorzystające z usług IOB.

Wykres 27. Struktura wielkości przychodów netto przedsiębiorstw korzystających oraz niekorzystających z usług IOB



Zarówno wśród usługobiorców IOB, jak i podmiotów niekorzystających z usług IOB największy udział

mają przedsiębiorstwa o najmniejszych rocznych przychodach netto – zawierających się w przedziale

do 100 tys. zł. Jeśli chodzi o różnice pomiędzy analizowanymi grupami, to wśród usługobiorców IOB

występuje znacznie więcej przedsiębiorstw o przychodach pow. 4 mln zł, natomiast wśród

przedsiębiorstw niekorzystających z usług IOB jest większy udział podmiotów od 801 tys. zł do 1.2

mln zł. Mimo zaobserwowanych różnic, analiza statystyczna wykazała, iż analizowane grupy pod

względem wielkości przychodów nie różnią się od siebie istotnie pod względem statystycznym20.

19 u Manna-Whitneya=5862 α=0,013 p=0,05


19,1%

11,3%

11,3%

6,5%

0,2%

10,0%

6,9%

10,7%

24,0%

19,4%

9,8%

6,7%

6,4%

17,8%

8,5%

5,1%

1,5%

24,8%

19,2%

10,6%

9,0%

6,4%

9,0%

9,3%

6,0%

6,1%

24,4%

0% 10% 20% 30%

do 100 tys. PLN

101 tys. - 200 tys. PLN

201 tys. - 400 tys. PLN

401 tys. - 800 tys. PLN

801 tys. - 1,2 mln PLN

1.3 mln - 2 mln PLN

2,1 mln - 4 mln PLN

pow. 4 mln PLN

Odmowa odpowiedzi



107

Wykres 28. Struktura branżowa przedsiębiorstw korzystających oraz niekorzystających z usług IOB



Jeśli chodzi o branże badanych przedsiębiorstw, to wśród przedsiębiorstw korzystających z usług IOB

znajduje się stosunkowo więcej przedsiębiorstw prowadzących działalność w ramach sekcji C.

przetwórstwo przemysłowe, N. działalność w zakresie usług administrowania, J. Informacja

i komunikacja oraz P. Edukacja. Natomiast wśród przedsiębiorstw niekorzystających z usług IOB jest

większy udział sekcji G. handel hurtowy i detaliczny oraz naprawa pojazdów samochodowych.

Wykres 29. Struktura przedsiębiorstw korzystających oraz niekorzystających z usług IOB pod względem wielkości

miejscowości stanowiącej siedzibę przedsiębiorstwa



32,0%

23,8%

11,9%

7,9%

4,9%

7,9%

6,4%

50,8%

14,4%

15,1%

4,8%

3,6%

41,4%

19,1%

13,5%

6,4%

4,3%

4,0%

3,2%

0% 20% 40% 60%

G. handel hurtowy i

detaliczny; naprawa pojazdów

samochod.

C. przetwórstwo przemysłowe

F. budownictwo

N. działalność w zakresie

usług administrowania i

działalność wspierająca

M. działalność profesjonalna,

naukowa i techniczna

J. informacja i komunikacja

P. edukacja

3,2%

0,1%

0,2%

1,6%

0,2%

3,2%

4,8%

1,7%

1,6%

3,2%

2,4%

0,9%

0,9%

0,8%

0,1%

0% 20% 40% 60%

S. pozostała działalność

usługowa

L. działalność związana z

obsługą rynku nieruchomości

H. transport i gospodarka

magazynowa

E. dostawa wody;

gospodarowanie ściekami i

odpadami

A. rolnictwo, leśnictwo,

łowiectwo i rybactwo

I. działalność związana z

zakwaterowaniem i usługami

gastronomicznymi

korzystający z usług IOB

niekorzystający z usług IOB

ogółem

18,6%

7,9%

32,4%

13,5%

27,6%

9,1%11,6%

28,4%

8,9%

42,0%

13,9%

9,7%

30,4%

11,2%

34,8%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

wieś miasto do 20 tys.

mieszkańców

miasto od 21 do 50 tys.

mieszkańców

miasto od 51 do 100

tys. mieszkańców

miasto powyżej 100 tys.

mieszkańców



108

Wśród przedsiębiorstw korzystających z usług IOB najwięcej firm prowadziło działalność na terenie

miast od 21 do 50 tys. mieszkańców – stanowiły one 32,4% przedsiębiorstw korzystających z usług

IOB. W grupie tej występuje również relatywnie wysoki udział przedsiębiorstw z terenów wiejskich,

wyniósł on 18,6%. Z kolei firmy niekorzystające z usług IOB najczęściej pochodziły z największych

ośrodków miejskich – z liczbą mieszkańców powyżej 100 tys., udział tej grupy podmiotów

gospodarczych wyniósł aż 42,0%. Zidentyfikowane zróżnicowanie potwierdza zależność

zidentyfikowaną w analizie statystycznej, która wykazała, iż przedsiębiorstwa korzystające z IOB

pochodzą z istotnie pod względem statystycznym21 mniejszych miejscowości aniżeli podmioty

niekorzystające z usług IOB.

Wykres 30. Zasięg działalności przedsiębiorstw korzystających oraz niekorzystających z usług IOB



Usługobiorcy IOB najczęściej prowadzą działalność o zasięgu ogólnopolskim, firmy prowadzące tego

typu działalność stanowiły 37,7% przedsiębiorstw korzystających z usług IOB, natomiast wśród

przedsiębiorstw niekorzystających odsetek ten wyniósł tylko 20,3%. Wśród tej kategorii firm

najwięcej podmiotów prowadziło działalność o zasięgu regionalnym, ich udział wynosił 31,2%, a

w grupie usługobiorców IOB tego typu przedsiębiorstwa stanowiły tylko 15,0%. Przeprowadzona

statystyczna analiza danych wykazała, iż mimo takiej samej wielkości przedsiębiorstw w obu grupach,

przedsiębiorstwa korzystające z usług IOB prowadzą działalności o istotnie pod względem

statystycznym22 szerszym zasięgu.

7.5.2 Poziom zadowolenia podkarpackich przedsiębiorców z usług świadczonych przez

sektor otoczenia biznesu

Jedną z kluczowych kwestii dot. korzystania z usług IOB jest rodzaj usługi z jakiej korzystały badane

przedsiębiorstwa. Dane w tym zakresie przedstawiono na kolejnym wykresie.



20,2%

15,0%

37,7%

17,0%

10,1%

26,1%

31,2%

20,3%

10,7%11,7%

23,1% 23,1%

29,0%

13,8%

10,9%

0%

10%

20%

30%

40%

Lokalny Regionalny Ogólnopolski Europejski Międzynarodowy (kraje

spoza UE)



109

Wykres 31. Rodzaj usług, z których korzystały badane przedsiębiorstwa

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; korzystający z usług pozostałych IOB - n=60,

korzystający z usług Beneficjentów Działania 1.2 RPO WP – n=40; pyt. zadawane wyłącznie przedsiębiorstwom korzystającym z usług IOB;

pyt. Wielokrotnego wyboru odsetki odpowiedzi nie sumują się do 100% .

Najpopularniejszą usługą IOB okazały się szkolenia, skorzystała z nich nieco ponad połowa badanych

przedsiębiorstw. Relatywnie często korzystano również z usług informacyjnych oraz udostępniania

infrastruktury, np. maszyn, urządzeń, powierzchni biurowej, z tego typu usług korzystało

odpowiednio 34,7% oraz 12,7% badanych firm. Warto także zwrócić uwagę na usługi doradcze, które

w kafeterii odpowiedzi zostały rozbite na poszczególne rodzaje doradztwa, sumując je do siebie

otrzymamy informację, iż skorzystało z nich 24,1% badanych przedsiębiorstw, co czyni usługę

doradztwa trzecią pod względem popularności wśród badanych przedsiębiorstw. Jako inne usługi

wskazywano na audyt (poza technologicznym), spotkania, konferencje oraz samą aktywność

członkowstwa w stowarzyszeniu, które pełni rolę IOB.

W kontekście korzystania z usług IOB warto zwrócić uwagę czy Beneficjenci ewaluowanej interwencji

świadczą usługi specyficzne czy też zbliżone do pozostałych IOB. o specyfice Beneficjentów stanowi

częstsze świadczenie danych usług niż robią to pozostałe IOB. Realizatorzy projektów częściej niż

pozostałe IOB świadczyły usługi związane z finansami: doradztwo finansowe oraz udzielanie pożyczek

i poręczeń, a także inne usługi o relatywnie wyższym zaawansowaniu tj. audyt technologiczny,

doradztwo w zakresie technologii, lecz nie dotyczy to doradztwa dot. innowacji.

Na kolejnych wykresach przedstawione zostaną przeciętne oceny poszczególnych usług świadczonych

przez IOB pod względem dopasowania do potrzeb usługobiorców, przydatności w praktyce

prowadzenia działalności, jakości usługi oraz ogólnego zadowolenia z usługi.

55,4%

32,9%

13,2%

3,4%

9,1%

5,5%

2,6%

2,6%

42,1%

37,5%

11,9%

12,8%

4,0%

4,1%

8,3%

8,0%

50,1%

34,7%

12,7%

7,2%

7,1%

5,0%

4,9%

4,8%

0% 20% 40% 60%

Usługi szkoleniowe



Doradztwo finansowe

Doradztwo organizacyjne

Pozyskanie dotacji

Usługi finansowe – udzielanie

pożyczek

Usługi certyfikacyjne,

egzaminacyjne,

akredytacyjne

5,6%

2,9%

3,2%

0,3%

16,6%

1,5%

1,3%

4,0%

4,0%

4,0%

12,6%

4,0%

2,3%

1,9%

1,7%

1,6%

1,6%

15,0%

0% 20% 40% 60%

Doradztwo dot. innowacji

Doradztwo inwestycyjne

Doradztwo prawne lub

podatkowe

Audyt technologiczny

Doradztwo w zakresie

transferu technologii


poręczeń

Inne usługi



ogółem


110

Wykres 32. Ocena poszczególnych usług IOB pod względem dopasowania do potrzeb usługobiorców

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; Doradztwo w zakresie transferu technologii:

korzystający z usług pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=2, ogółem - n=2; Doradztwo prawne lub podatkowe:

korzystający z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający z usług Beneficjentów - n=0, ogółem - n=2; Audyt technologiczny: korzystający

z usług pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=2, ogółem - n=2; Udostępnianie infrastruktury: korzystający z usług

pozostałych IOB - n=3, korzystający z usług Beneficjentów - n=3, ogółem - n=6; Usługi certyfikacyjne, egzaminacyjne, akredytacyjne':

korzystający z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający z usług Beneficjentów - n=3, ogółem - n=5; Doradztwo organizacyjne: korzystający

z usług pozostałych IOB - n=5, korzystający z usług Beneficjentów - n=2, ogółem - n=7; Usługi finansowe – udzielanie pożyczek: korzystający

z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający z usług Beneficjentów - n=3, ogółem - n=5; Doradztwo personalne: korzystający z usług

pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=0, ogółem - n=0; Doradztwo inwestycyjne: korzystający z usług pozostałych

IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=0, ogółem - n=0; Doradztwo dot. innowacji: korzystający z usług pozostałych IOB - n=3,

korzystający z usług Beneficjentów - n=0, ogółem - n=4; Usługi finansowe – udzielanie poręczeń: korzystający z usług pozostałych IOB - n=0,

korzystający z usług Beneficjentów - n=2, ogółem - n=2; Usługi szkoleniowe: korzystający z usług pozostałych IOB - n=32, korzystający

z usług Beneficjentów - n=13, ogółem - n=45; Doradztwo finansowe: korzystający z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający z usług

Beneficjentów - n=5, ogółem - n=7; Usługi informacyjne: korzystający z usług pozostałych IOB - n=20, korzystający z usług Beneficjentów -

n=15, ogółem - n=35; Inna usługa: korzystający z usług pozostałych IOB - n=19, korzystający z usług Beneficjentów - n=5, ogółem - n=25;

pyt. zadawane wyłącznie przedsiębiorstwom korzystającym z usług IOB; ocena na skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo niskie

dopasowanie, a 5 bardzo wysokie dopasowanie; z analiz wyłączono odpowiedź trudno powiedzieć

Najwyżej pod względem dopasowania do potrzeb usługobiorców oceniono doradztwo w zakresie

transferu technologii z przeciętną oceną 5,00 na pięciostopniowej skali. Bardzo wysoko oceniono

również doradztwo prawne i podatkowe, gdzie przeciętna ocena wyniosła 4,92 oraz audyt

technologiczny z oceną 4,91. Należy jednak zwrócić uwagę, iż z wymienionych usług korzystało

zaledwie po 2 przedsiębiorstwa, z tego względu należy zwrócić uwagę także na relatywnie wysoką

ocenę dopasowania do potrzeb usług udostępniania infrastruktury, z których skorzystało więcej

przedsiębiorstw. Jako najmniej dopasowane do potrzeb firmy uznano usługi informacyjne, doradztwo

finansowe oraz usługi szkoleniowe z przeciętnymi ocenami wynoszącymi odpowiednio 3,49, 3,75 oraz

3,96, jednak udzielone oceny nie wskazują na krytyczne niski poziom dopasowania tych usług do

potrzeb przedsiębiorstw.

4,92

4,00

4,50

4,00

4,29

5,00

4,00

5,00

5,00

4,50

4,50

4,00

3,57

5,00

4,92

4,91

4,50

4,33

4,22

4,03

4,00

1 2 3 4 5




podatkowe




egzaminacyjne,

akredytacyjne'



pożyczek

Doradztwo personalne

4,00

3,95

4,17

4,00

3,26

4,58

4,00

4,33

4,00

3,54

3,65

4,00

3,70

4,00

4,00

4,00

3,98

3,75

3,58

4,39

1 2 3 4 5




poręczeń

Usługi szkoleniowe

Doradztwo finansowe


Inna usługa



ogółem


111

W przypadku większości usług analiza statystyczna wykazała, iż poziom dopasowania usług

świadczonych przez Beneficjentów jest zbliżony do poziomu dopasowania usług świadczonych przez

pozostałe IOB. Widoczne na wykresie różnice nominalne okazały się na tyle małe, a zróżnicowania

wewnątrzgrupowe na tyle duże, że należy stwierdzić, iż poziom dopasowania do potrzeb

przedsiębiorców jest zbliżony w przypadku większości usług. Wyjątkiem w tym zakresie są usług

szkoleniowe, gdzie analiza statyczna wykazała, iż szkolenia realizowane przez pozostałe IOB są

istotnie pod względem statycznym23 bardziej dopasowane do potrzeb, aniżeli szkolenia realizowane

przez beneficjentów.

Wykres 33. Ocena poszczególnych usług IOB pod względem przydatności w praktyce prowadzenia firmy

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; Usługi informacyjne: korzystający z usług pozostałych

IOB - n=20, korzystający z usług Beneficjentów - n=15, ogółem - n=35; Usługi szkoleniowe: korzystający z usług pozostałych IOB - n=32,

korzystający z usług Beneficjentów - n=13, ogółem - n=45; Doradztwo finansowe: korzystający z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający

z usług Beneficjentów - n=5, ogółem - n=7; Doradztwo prawne lub podatkowe: korzystający z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający

z usług Beneficjentów - n=0, ogółem - n=2; Doradztwo organizacyjne: korzystający z usług pozostałych IOB - n=5, korzystający z usług

Beneficjentów - n=2, ogółem - n=7; Doradztwo personalne: korzystający z usług pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów -

n=0, ogółem - n=0; Doradztwo inwestycyjne: korzystający z usług pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=0, ogółem -

n=0; Doradztwo dot. innowacji: korzystający z usług pozostałych IOB - n=3, korzystający z usług Beneficjentów - n=0, ogółem - n=4;

Doradztwo w zakresie transferu technologii: korzystający z usług pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=2, ogółem -

n=2; Audyt technologiczny: korzystający z usług pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=2, ogółem - n=2; Usługi

finansowe – udzielanie pożyczek: korzystający z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający z usług Beneficjentów - n=3, ogółem - n=5; Usługi

finansowe – udzielanie poręczeń: korzystający z usług pozostałych IOB - n=0, korzystający z usług Beneficjentów - n=2, ogółem - n=2;

Udostępnianie infrastruktury: korzystający z usług pozostałych IOB - n=3, korzystający z usług Beneficjentów - n=3, ogółem - n=6; Usługi

certyfikacyjne, egzaminacyjne, akredytacyjne: korzystający z usług pozostałych IOB - n=2, korzystający z usług Beneficjentów - n=3, ogółem

- n=5; Inna usługa – Jaka?: korzystający z usług pozostałych IOB - n=19, korzystający z usług Beneficjentów - n=7, ogółem - n=26 pyt.

zadawane wyłącznie przedsiębiorstwom korzystającym z usług IOB; ocena na skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo niską przydatność, a 5

bardzo wysoką przydatność; z analiz wyłączono odpowiedź trudno powiedzieć


4,92

4,00

4,00

4,58

5,00

4,11

4,00

5,00

5,00

5,00

4,00

3,57

3,78

5,00

4,92

4,91

4,50

4,45

4,03

4,01

4,00

1 2 3 4 5




podatkowe





pożyczek

Usługi szkoleniowe


4,00

4,00

3,95

4,78

3,35

4,56

4,00

4,00

4,00

4,00

3,34

3,68

3,76

4,00

4,00

4,00

3,96

3,75

3,49

4,36

1 2 3 4 5



poręczeń


egzaminacyjne,

akredytacyjne'


Doradztwo finansowe


Inna usługa



ogółem


112

Pod względem przydatności w praktyce prowadzenia działalności gospodarczej również najwyżej

oceniono doradztwo w zakresie transferu technologii, doradztwo prawne i podatkowe oraz audyt

technologicznych. Uzyskane przeciętne oceny są bliskie najwyższej na pięciostopniowej skali. Jako

najmniej przydatne przedsiębiorcy ocenili usługi informacyjne, gdzie przeciętna ocena wyniosła 3,49.

Relatywnie niższą przydatnością w ocenie przedsiębiorców charakteryzują się również usługi

doradztwa finansowego oraz dot. innowacji. Wg przeprowadzonej statystycznej analizy w przypadku

żadnej z analizowanych usług nie występują istotne pod względem statycznym różnice w ocenie

przydatności usług świadczonych przez Beneficjentów oraz pozostałe IOB.

Wykres 34. Ocena poszczególnych usług IOB pod względem ogólnej jakości















- n=5; Inna usługa – Jaka?: korzystający z usług pozostałych IOB - n=18, korzystający z usług Beneficjentów - n=7, ogółem - n=25; pyt.

zadawane wyłącznie przedsiębiorstwom korzystającym z usług IOB; ocena na skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo niską jakość, a 5

bardzo wysoką jakość; z analiz wyłączono odpowiedź trudno powiedzieć

4,92

4,00

4,00

4,00

4,29

4,01

3,95

5,00

5,00

4,50

4,50

4,00

4,37

4,67

5,00

4,92

4,91

4,33

4,33

4,22

4,12

4,04

1 2 3 4 5




podatkowe




egzaminacyjne, akredytacyjne


Usługi szkoleniowe


4,00

4,00

3,47

3,00

5,00

4,62

3,70

4,12

4,50

3,09

3,00

3,98

4,00

3,79

3,77

3,75

3,71

3,00

4,44

1 2 3 4 5


Doradztwo finansowe




pożyczek


poręczeń

Inna usługa



ogółem


113

Zbliżona sytuacja występuje również w przypadku oceny jakości usług. Usługami o najwyższej jakości

wg przedsiębiorców są doradztwo w zakresie transferu technologii, doradztwo podatkowe i prawne

oraz audyt technologiczny. Najniżej pod względem jakości oceniono udzielanie poręczeń z przeciętną

oceną na poziomie 3,00 oraz udzielanie pożyczek oceniona na 3,71. Również w tym przypadku

w większości usług analiza statystyczna wykazała brak różnic w ocenie jakości usług realizowanych

przez Beneficjentów oraz pozostałe IOB. Wyjątkiem w tym kontekście jest ocena jakości usługi

udzielania pożyczek, gdzie jakość udzielania pożyczek wśród pozostałych IOB została istotnie wyżej

oceniona aniżeli jakość udzielania pożyczek wśród Beneficjentów.

Ostatnim aspektem oceny usług IOB jest poziom zadowolenia z usługi, który w pewnym stopniu

agreguje odczucia przedsiębiorców odnoszące się do poszczególnych usług.

Wykres 35. Poziom zadowolenia z poszczególnych usług IOB















- n=5; Inna usługa: korzystający z usług pozostałych IOB - n=21, korzystający z usług Beneficjentów - n=8, ogółem - n=29; pyt. zadawane

wyłącznie przedsiębiorstwom korzystającym z usług IOB; ocena na skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo niskie zadowolenie, a 5 bardzo

wysokie zadowolenie; z analiz wyłączono odpowiedź trudno powiedzieć

4,92

4,00

4,00

4,00

4,00

4,29

4,16

5,00

5,00

4,50

4,50

4,50

4,00

4,01

5,00

4,92

4,91

4,33

4,33

4,25

4,22

4,12

1 2 3 4 5




podatkowe




egzaminacyjne, akredytacyjne



Usługi szkoleniowe

5,00

4,00

3,95

4,78

3,21

4,45

3,57

4,33

4,00

3,68

3,70

3,78

4,03

4,00

4,00

4,00

3,99

3,43

4,26

1 2 3 4 5


pożyczek




poręczeń

Doradztwo finansowe


Inna usługa



ogółem


114

Tak jak w przypadku pozostałych aspektów oceny usług, badani przedsiębiorcy byli najbardziej

zadowoleni z doradztwa w zakresie transferu technologii, doradztwa podatkowego i prawnego oraz

audytu technologicznego. Uzyskane przeciętne oceny zadowolenia wyniosły w przypadku tych usług

5,00 bądź były bliskie tej wartości. Najmniejsze zadowolenie występuje w przypadku usług

informacyjnych, które oceniono na 3,43. Analiza statystyczna w przypadku żadnej z usług nie

wykazała w tym zakresie różnic pomiędzy usługami świadczonymi przez Beneficjentów oraz

pozostałe IOB.

Na kolejnym wykresie podsumowującym przedstawiono uśrednione oceny wszystkich usług

oferowanych przez Beneficjentów oraz pozostałe IOB pod względem czterech omawianych wcześniej

aspektów.

Wykres 36. Różnice w ocenie usług świadczonych przez Beneficjentów Działania 1.2 RPO WP i usług świadczonych przez

pozostałe IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; korzystający z usług pozostałych IOB: poziom jakości

usług - n=58, poziom przydatności usług w praktyce - n=57, poziom dopasowani usług do potrzeb firmy - n=57, poziom zadowolenia z usług

- n=55; korzystający z usług Beneficjentów Działania 1.2 RPO WP: poziom jakości usług - n=38, poziom przydatności usług w praktyce -

n=37, poziom dopasowani usług do potrzeb firmy - n=35, poziom zadowolenia z usług - n=37; ocena na skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza

bardzo niski poziom, a 5 bardzo wysoki poziom

We wszystkich czterech aspektach uzyskane uśrednione oceny usług świadczonych przez

Beneficjentów oraz pozostałe IOB różnią się w bardzo niewielkim stopniu. Różnice te nie są istotne

pod względem statystycznym. W związku z tym należy wnioskować, iż poziom jakości usług, ich

przydatność w praktyce, adekwatność do potrzeb firm oraz poziom zadowolenia z usług

świadczonych przez Beneficjentów jest zbliżony do usług świadczonych przez pozostałe IOB.

Zidentyfikowany stan wskazuje na ograniczone odczuwanie efektów projektów przez klientów IOB

poddanych badaniu. Jednak ze względu na brak kontroli w badaniu czy świadczone usługi były

związane z realizowanymi projektami nie jest uprawnione wnioskowanie, iż efekty projektów nie

występują.

Przedsiębiorstwa korzystające z usług IOB oczekują nie tylko wykonania usługi na najwyższym

poziomie, lecz również, iż usługa przyniesie im konkretną korzyść w prowadzeniu działalności

4,06 4,04 4,08 4,043,993,88 3,91

4,15

1

2

3

4

5

poziom jakości usług poziom przydatności usług

w praktyce

poziom dopasowani usług

do potrzeb firmy

poziom zadowolenia z

usług

korzystający z usług pozostałych IOB korzystający z usług Beneficjentów Działania 1.2 RPO WP


115

gospodarczej. Na kolejnym wykresie przedstawiono korzyści oczekiwane przez badanych

przedsiębiorców.

Wykres 37. Korzyści dla przedsiębiorstw oczekiwane przez usługobiorców IOB

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; n=100; pyt. Wielokrotnego wyboru, odsetki odpowiedzi

nie sumują się do 100%; pyt. zadawane wyłącznie przedsiębiorstwom korzystającym z usług IOB

Relatywnie często przedsiębiorcy oczekiwali usprawnienia działania przedsiębiorstwa oraz

zwiększenia wiedzy i kompetencji kadry przedsiębiorstwa, tego typu korzyści oczekiwało

odpowiednio 65,4% oraz 60,2% badanych przedsiębiorstw. Dosyć rzadko z kolei przedsiębiorcy

oczekiwali podjęcia trafnych decyzji biznesowych, wskazywało na nie 24,7% respondentów. We

wskazaniach dot. oczekiwanych korzyści pojawiały się również inne odpowiedzi, które dotyczyły

przede wszystkim uzyskania dotacji lub wiedzy niezbędnej do jej uzyskania oraz ogólnego rozwoju

firmy.

Wykres 38. Powody niekorzystania z usług IOB


niekorzystającym z usług IOB; pyt. Wielokrotnego wyboru odsetki odpowiedzi nie sumują się do 100%

65,4%60,2%

40,7% 38,8% 37,1%

24,7%19,9%

0%

20%

40%

60%

80%

usprawnienie

działania

przedsiębiorstwa

zwiększenie

wiedzy i

kompetencji

kadry

przedsiębiorstwa

zwiększenie

możliwości

inwestycyjnych

firmy

nawiązanie

trwałej

współpracy z

nowymi

partnerami

zwiększenie

innowacyjności

firmy

podjęcie trafnych

decyzji

biznesowych

inne oczekiwania

53,0%

20,1%

6,5%3,5% 3,2% 1,8%

17,8%

5,4%

0%

20%

40%

60%

brak potrzeb brak informacji

o możliwości

korzystania

brak czasu niska jakość /

niezado-

wolenie z

usług

brak środków

finansowych

korzystanie z

usług firm

komercyj-

nych

inne nie wiem /

trudno

powiedzić


116

Zdecydowanie najczęstszym powodem niekorzystania z usług IOB przez przedsiębiorstwa jest brak

potrzeb w tym zakresie, wskazało na niego 53,0% przedsiębiorstw, które nie korzystały z usług IOB

w ciągu ostatnich 3 lat. Relatywnie często wskazywano również na brak informacji o możliwości

korzystania z usług IOB. Pozostałe powody mają marginalne znaczenie, również odpowiedzi

zakwalifikowane jako inne są na tyle rozdrobnione, iż nie można wyróżnić w ich gronie spójnych

kategorii.

Rekomendacja 6. Należy przyjąć, iż w przypadku części firm niekorzystających z usług IOB faktycznie

nie występuje tego rodzaju potrzeba. Jednocześnie jednak, w wielu przypadkach czynnikiem

decydującym może być niewystarczająca wiedza na temat możliwych sposobów usprawnienia

działalności firmy, brak orientacji w zakresie zadań realizowanych przez IOB, czy brak konkretnej

informacji o IOB działających w regionie. W związku z powyższym celowe jest podjęcie na szczeblu

regionalnym skoordynowanych działań promujących sektor IOB, wskazujących dobre praktyki

(przykłady sukcesów firm, które skorzystały ze wsparcia IOB) oraz stworzenie instrumentów

skutecznego informowania firm o ofercie IOB.

7.5.3 Zapotrzebowanie podkarpackich przedsiębiorstw na usługi świadczone przez sektor

otoczenia biznesu

Na poniższym wykresie określono skalę występowania poszczególnych rodzajów problemów

w różnych aspektach prowadzenia działalności gospodarczej, co pośrednio pozwala wnioskować

jakiego rodzaju wsparcie jest przedsiębiorstwom najbardziej potrzebne.


117

Wykres 39. Skala występowania problemów w poszczególnych aspektach prowadzenia działalności gospodarczej

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; Zatrudnienie odpowiednio wykwalifikowanych

pracowników : korzystający z usług IOB - n=90, niekorzystający z usług IOB - n=90, ogółem - n=181; Szkolenie pracowników: korzystający

z usług IOB - n=92, niekorzystający z usług IOB - n=82, ogółem - n=174; Zdobywanie nowych klientów: korzystający z usług IOB - n=97,

niekorzystający z usług IOB - n=98, ogółem - n=195; Zdobywanie nowych rynków zbytu: korzystający z usług IOB - n=95, niekorzystający

z usług IOB - n=81, ogółem - n=176; Finansowanie bieżącej działalności: korzystający z usług IOB - n=97, niekorzystający z usług IOB - n=94,

ogółem - n=190; Finansowanie inwestycji w firmie: korzystający z usług IOB - n=84, niekorzystający z usług IOB - n=75, ogółem - n=159;

Dostosowywanie produkcji lub świadczonych usług do potrzeb rynku : korzystający z usług IOB - n=97, niekorzystający z usług IOB - n=100,

ogółem - n=197; Wprowadzenie nowych produktów lub usług : korzystający z usług IOB - n=88, niekorzystający z usług IOB - n=76, ogółem -

n=164; Wprowadzenie nowych technologii / innowacji w firmie : korzystający z usług IOB - n=88, niekorzystający z usług IOB - n=63, ogółem

- n=151; Nawiązywanie współpracy z zagranicznymi klientami : korzystający z usług IOB - n=75, niekorzystający z usług IOB - n=51, ogółem -

n=127; Budowanie trwałych relacji z klientami i kontrahentami: korzystający z usług IOB - n=94, niekorzystający z usług IOB - n=97, ogółem -

n=190; Zapewnienie odpowiednich warunków lokalowych: korzystający z usług IOB - n=94, niekorzystający z usług IOB - n=94, ogółem -

n=187; Zapewnienie odpowiednich maszyn, oprogramowanie : korzystający z usług IOB - n=92, niekorzystający z usług IOB - n=90, ogółem -

n=182; Utrzymanie jakości produkcji lub świadczonych usług na odpowiednim poziomie: korzystający z usług IOB - n=97, niekorzystający

z usług IOB - n=95, ogółem - n=192; Dostosowanie firmy do środowiskowych wymogów prowadzenia działalności gospodarczej:

korzystający z usług IOB - n=83, niekorzystający z usług IOB - n=75, ogółem - n=159; Administracyjno – prawne aspekty działalności

gospodarczej: korzystający z usług IOB - n=95, niekorzystający z usług IOB - n=95, ogółem - n=190; Logistyka : korzystający z usług IOB -

n=89, niekorzystający z usług IOB - n=84, ogółem - n=173; Ubieganie się o pomoc z środków publicznych: korzystający z usług IOB - n=82,

niekorzystający z usług IOB - n=48, ogółem - n=130; ocena na skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo utrudnione radzenie sobie, a 5

całkowity brak trudności; z analiz wyłączono odp. trudno powiedzieć

Wg oceny przedstawicieli przedsiębiorstw relatywnie niewielkie trudności – wysokie oceny na skali

od 1 do 5 występują w przypadku takich aktywności jak utrzymanie jakości produktów / usług (4,23)

dostosowanie firmy do wymogów środowiskowych (4,16), a także budowanie trwałych relacji

4,18

4,12

4,00

4,12

3,93

4,03

3,98

3,83

3,83

3,99

4,27

4,20

4,14

3,92

4,07

3,97

4,00

3,98

3,96

3,78

4,23

4,16

4,07

4,02

4,00

4,00

3,99

3,91

3,89

3,89

1 2 3 4 5

Utrzymanie jakości produkcji

lub świadczonych usług na

odpowiednim poziomie

Dostosowanie firmy do

środowiskowych wymogów

prowadzenia działalności …

Budowanie trwałych relacji z

klientami i kontrahentami

Logistyka

Zapewnienie odpowiednich

warunków lokalowych

Dostosowywanie produkcji

lub świadczonych usług do

potrzeb rynku

Zapewnienie odpowiednich

maszyn, oprogramowanie

Administracyjno – prawne

aspekty działalności

gospodarczej

Zatrudnienie odpowiednio

wykwalifikowanych

pracowników

Szkolenie pracowników

4,02

3,69

3,41

3,42

3,27

3,22

3,14

3,24

3,62

3,45

3,65

3,53

3,06

3,04

2,99

2,55

3,84

3,59

3,51

3,48

3,17

3,13

3,07

2,98

1 2 3 4 5

Wprowadzenie nowych

produktów lub usług

Wprowadzenie nowych

technologii / innowacji w

firmie

Nawiązywanie współpracy z

zagranicznymi klientami

Finansowanie bieżącej

działalności

Finansowanie inwestycji w

firmie

Zdobywanie nowych klientów

Zdobywanie nowych rynków

zbytu

Ubieganie się o pomoc z

środków publicznych



ogółem


118

z klientami kontrahentami (4,07). Z kolei największe problemy – niskie oceny na skali od 1 do 5

zdaniem przedstawicieli badanych firm występują w przypadku kwestii finansowo-inwestycyjnych

oraz związanych z marketingiem. Ubieganie się o pomoc ze środków publicznych oceniono

przeciętnie na 2,98, zdobywanie nowych rynków zbytu na 3,07, a nowych klientów na 3,13, z kolei

finansowanie inwestycji oceniono na 3,17.

Analiza statystyczna wykazała, iż w przypadku większości aspektów prowadzenia działalności skala

trudności odczuwana przez przedsiębiorców korzystających z usług IOB jest zbliżona do trudności

odczuwanych przez przedsiębiorców niekorzystających. Jedynie w przypadku kilku aspektów wykryto

różnice istotne pod względem statystycznym. Przedsiębiorcy korzystający z usług IOB radzą sobie,

istotnie pod względem statystycznym, lepiej z wprowadzaniem na rynek nowych produktów24,

logistyką25 oraz ubieganiem się o pomoc ze środków publicznych26. Należy być jednak ostrożnym

z wydawaniem sądu, iż lepsze radzenie sobie w wymienionych aspektach wynika ze skorzystania

z usług IOB, innym prawdopodobnym powodem tego stanu jest specyfika prorozwojowej, aktywnej

postawy tych przedsiębiorstw i wynikające z tego względu doświadczenie. Zamykając kwestię różnic

należy dodać, iż przedsiębiorstwa niekorzystające z usług IOB istotnie pod względem statystycznym

lepiej radzą sobie z budowaniem trwałych relacji z klientami i kontrahentami27.

Wykres 40. Występowanie potrzeb wsparcia w przedsiębiorstwie a dotychczasowe korzystanie z usług IOB w tym

świadczonych przez Beneficjentów

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; niekorzystający z usług IOB – n=100 korzystający z usług

pozostałych IOB – n=60, korzystający z usług Beneficjentów – n=40, ogółem – n=20

Ogólnie rzecz biorąc prawie połowa badanych przedsiębiorstw wskazała na występowanie potrzeb

wsparcia prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak wśród przedsiębiorstw niekorzystających

z usług IOB w ciągu ostatnich 3 lat na tego typu potrzeby wskazało zaledwie 38,6% respondentów,

natomiast wśród usługobiorców IOB na potrzebę wsparcia wskazało 60,8% przedsiębiorstw (zarówno





38,6%

60,8% 60,8%

49,7%

59,6%

36,5% 38,4%

48,4%

1,8% 2,7% 0,8% 1,9%

0%

20%

40%

60%

80%

korzystający z usług

pozostałych IOB

korzystający z usług

Beneficjentów Działania 1.2

RPO WP

niekorzystający z usług IOB korzystający z usług IOB ogółem

tak nie nie wiem / trudno powiedzieć


119

korzystających z usług Beneficjentów jak i pozostałych IOB). Niższy udział przedsiębiorstw

wykazujących zapotrzebowanie wśród podmiotów niekorzystających z IOB potwierdza wniosek

o braku potrzeb jako głównym powodzie niezainteresowania wsparciem IOB. Z kolei wyższy odsetek

przedsiębiorstw wskazujących na występowanie potrzeb wśród dotychczasowych usługobiorców

można interpretować w dwojaki sposób. Z jednej strony może świadczyć on o obniżonej skuteczności

usług IOB w zaspokajaniu potrzeb przedsiębiorców – mimo skorzystania z pomocy IOB potrzeby

w przedsiębiorstwie nadal występują. Jednak równie prawdopodobna wydaje się teza o specyficznym

charakterze przedsiębiorstw korzystających z usług IOB. Sam fakt korzystania z usług IOB, które nie

jest wcale częste wśród przedsiębiorstw skłania do wniosku, iż przedsiębiorcy nimi zarządzający

przejawiają postawę prorozwojową, chcą ulepszać przedsiębiorstwo, wprowadzać zmiany dla

zwiększenia jego konkurencyjności. W związku z tym mimo skorzystania z usługi i domniemanego

osiągnięcia zamierzonego celu, na co mogą wskazywać wysokie oceny usług, obierają oni nowe cele,

przez co w dalszym ciągu wykazują potrzeby wsparcia w ich realizacji.

Dla dokładnego oszacowania zapotrzebowania na wsparcie, o jego charakter pytano respondentów

na dwa sposoby – za pomocą pytania otwartego, które pozwala na nieskrępowane odpowiedzi nie

sugerując uczestnikom badania żadnych odpowiedzi oraz za pomocą pytania zamkniętego, gdzie

deklarowano zapotrzebowanie na konkretne propozycje usług. Na kolejnych dwóch wykresach

przedstawiono dane dot. tego zagadnienia, rozpoczynając od pyt. otwartego.

Wykres 41. Zapotrzebowanie na określone formy wsparcia wśród przedsiębiorców

Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania CATI przedsiębiorstw; korzystający z usług IOB – n=61, niekorzystający z usług

IOB – n=39, ogółem – n=100; pyt. Wielokrotnego wyboru, odsetki odpowiedzi nie sumują się do 100%; pyt zadawane wyłącznie

respondentom, którzy wskazali na występowanie potrzeb w przedsiębiorstwie

Wśród badanych firm najczęściej występowało zapotrzebowanie na wsparcie finansowe

i inwestycyjne, przede wszystkim w formie dotacji, na tego typu potrzeby wskazywało 61,4%

przedsiębiorców, którzy zadeklarowali występowanie jakiegokolwiek zapotrzebowania na wsparcie.

58,9%

24,2%

21,8%

5,6%

5,3%

0,5%

8,1%

65,4%

17,5%

4,7%

4,1%

0,4%

25,6%

61,4%

21,6%

15,2%

5,0%

3,3%

0,5%

14,9%

0% 20% 40% 60% 80%

wsparcie finansowe / inwestycyjne / dotacje

dorzadztwo

szkolenia

poszukiwanie partnerów biznesowych

usługi informacyjne

wsparcie specjalistyczne (ekspertyzy, badania)

inne



120

Relatywnie często wskazywano również na potrzebę doradztwa (21,6%) oraz zapotrzebowanie na

szkolenia (15,2%). Warto jednak zwrócić uwagę, iż w przypadku szkoleń znacznie częściej wykazują

zapotrzebowanie przedsiębiorstwa dotychczas już korzystające z usług IOB, aniżeli podmioty, które

nie korzystały z usług tych podmiotów.

Rekomendacja 7. Należy dążyć do zapewnienia jak największej dostępności (tj. dostępności na

poziomie lokalnym) podstawowych usług doradczych i informacyjnych świadczonych bezpłatnie na

rzecz przedsiębiorstw. W tym celu uzasadnione jest wspieranie IOB w procesie włączania się w sieć

Punktów Konsultacyjnych KSU (nie należy dążyć do tworzenia sieci i „marki” regionalnej, lecz raczej

zachęcać do włączania się podkarpackich IOB w struktury ogólnopolskie)28 oraz premiowanie

w ramach RPO WP 2014-2020 tych IOB, które udokumentują świadczenie bezpłatnych usług

informacyjnych dla firm. Jeśli chodzi o premiowanie w ramach RPO WP 2014-2020 podmiotów

oferujących bezpłatne wsparcie informacyjne, to dotyczące tej kwestii kryterium może

współwystępować z planowanym do wprowadzenia kryterium premiującego wnioskodawców,

którzy w części finansują swoją aktywność z opłat za usługi, wnoszonych przed przedsiębiorców.

Usługi płatne najczęściej nie dotyczą bowiem usług informacyjnych, lecz wsparcia bardziej

zaawansowanego. Obowiązywanie obu kryteriów pozwalałoby więc preferować takie podmioty,

których działalność opiera się o dwa filary: masowego i bezpłatnego wsparcia informacyjnego oraz

usług specjalistycznych i płatnych. Tym samym, premiowane byłyby instytucje w największym

stopniu adaptujące się do potrzeb i oczekiwań przedsiębiorstw, zarówno tych potrzebujących

podstawowego, jak i bardziej zaawansowanego wsparcia. Z drugiej strony, należy utrzymać

mechanizmy wsparcia zorientowane na wprowadzanie przez IOB nowych i specjalistycznych usług do

oferty, w tym także dotyczących pomocy finansowej.

28 Kwestia ta została mocno zaakcentowana w trakcie sesji fokusowej z ekspertami zewnętrznymi i przedstawicielami IZ RPO WP 2007-

2013, gdzie zwrócono uwagę na fakt funkcjonowania kilku sieci IOB oraz wynikającą z tego nieczytelność systemu wsparcia dla

potencjalnych odbiorców, czyli sektora przedsiębiorstw. Brak uzasadnienia dla tworzenia regionalnej sieci IOB wiąże się także

z ewentualnością korzystania ze wsparcia podkarpackich IOB przez firmy spoza regionu – w tym kontekście istotniejsza jest promocja

podkarpackich instytucji na szczeblu ponadregionalnym, co może zapewnić tylko sieć o zasięgu krajowym, jaką jest KSU.


121

Wykres 42. Deklaracja zapotrzebowania na poszczególne usługi świadczone przez IOB


z usług IOB – n=100, ogółem – n=200; pytanie wielokrotnego wyboru, odsetki odpowiedzi nie sumują się do 100%

W pytaniu zamkniętym aż 43,4% przedsiębiorstw nie wykazywało zapotrzebowania na żadne

z wymienionych w pytaniu usług, należy uznać to za konsekwencję szerokiego zapotrzebowania na

wsparcie finansowe w formie dotacji. Spośród wymienionych usług najczęściej wskazywano na

zapotrzebowanie na doradztwo prawne i podatkowe, które wykazywał prawie co czwarty

przedsiębiorca potrzebujący wsparcia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Relatywnie często

wskazywano także, iż potrzebne są usługi szkoleniowe (21,4%), doradztwo finansowe (17,0%) oraz

doradztwo dot. innowacji (16,8%). Z kolei najrzadziej wskazywano na zapotrzebowanie na

udostępnianie infrastruktury, doradztwo w zakresie dostosowania do wymogów środowiskowych

oraz audyt technologiczny. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż w przypadku niemal wszystkich usług

częściej wykazują zapotrzebowanie przedsiębiorcy korzystający już dotąd z usług IOB niż podmioty

niekorzystające. Może być to spowodowane większym skonkretyzowaniem potrzeb

i ukierunkowaniem ich względem rzeczywistej oferty usługowej instytucji, ze względu na

dotychczasową styczność z IOB.

Analizując zapotrzebowanie przedsiębiorstw warto odnieść się również do usług uznawanych za

rozwojowe oraz usług zmodyfikowanych i wdrożonych w wyniku realizacji projektów. Jak

wspominano wśród przedsiębiorców największe zapotrzebowanie występuje na usługi o charakterze

finansowym, inwestycyjnym, w tym również na zasadach dotacji oraz na doradztwo i szkolenia.

Zapotrzebowanie to pozostaje w zgodzie z katalogiem usług uznawanych przez IOB za

rozwojowe. W wywiadach jakościowych przedstawiciele IOB wskazywali między innymi na: wsparcie

związane z pozyskiwaniem zewnętrznego finansowania, doradztwo i szkolenia specjalistyczne,

zróżnicowane formy bezpośredniego wsparcia finansowego. Jak wspominano na wcześniejszych

25,1%

30,6%

15,3%

23,3%

21,3%

16,6%

18,3%

17,1%

13,7%

24,2%

12,2%

18,7%

10,3%

6,9%

10,0%

7,3%

8,4%

9,8%

24,6%

21,4%

17,0%

16,8%

14,1%

13,3%

12,8%

12,7%

11,7%

0% 20% 40% 60%


podatkowe

Usługi szkoleniowe

Doradztwo finansowe



egzaminacyjne,

akredytacyjne


pożyczek




14,8%

10,0%

11,7%

9,8%

6,7%

8,1%

37,8%

5,0%

6,7%

3,5%

3,3%

5,2%

1,8%

49,1%

9,9%

8,4%

7,6%

6,5%

6,0%

4,9%

43,4%

0% 20% 40% 60%


poręczeń






dostosowania firmy do

wymogów środowiskowych


żadne z powyższych



ogółem


122

stronach raportu realizatorzy projektów Działania 1.2 RPO WP na lata 2007-2013 wdrażali przede

wszystkim nowe lub zmodyfikowane usługi: szkoleniowe, doradcze z wyłączeniem doradztwa

finansowego, informacyjne oraz związane z wdrażaniem rozwiązań informacyjnych. Usługi

o charakterze finansowym wdrażane były relatywnie rzadko, dlatego należy wysunąć tezę

o ograniczonej zgodności usług wdrożonych w wyniku projektów z zapotrzebowaniem

przedsiębiorców oraz trendami rynkowymi – usługami uznawanymi za rozwojowe.

Zidentyfikowana rozbieżność nie ma krytycznego charakteru, niemniej jednak należy rozważyć

podjęcie działań mających na celu dostosowanie wdrażanych usług do potrzeb

przedsiębiorców. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż RPO WP na lata 2007-2013 posiada również

inne instrumenty wsparcia, które mogą zaspokajać potrzeby finansowe przedsiębiorstw, jest to

przede wszystkim Działanie 1.1 Wsparcie kapitałowe przedsiębiorczości, gdzie realizowane są

przedsięwzięcia polegające na wsparciu kapitałowym funduszy oraz bezpośrednich dotacjach

inwestycyjnych dla przedsiębiorstw. Jednak ocena skuteczności tych instrumentów w zaspokajaniu

potrzeb przedsiębiorców nie jest przedmiotem niniejszego badania.

7.6 PROBLEMY I POTRZEBY SEKTORA OTOCZENIA BIZNESU I POTENCJALNE INSTRUMENTY WSPARCIA

W niniejszym podrozdziale zostały scharakteryzowane najistotniejsze bieżące problemy i potrzeby

sektora otoczenia biznesu w woj. podkarpackim, które zidentyfikowano w toku przeprowadzonego

badania. Sformułowane w tej części wnioski stanowią jednocześnie jedną z podstaw do

sformułowania rekomendacji dotyczących kształtu przyszłego systemu wsparcia IOB na szczeblu

regionalnym. Dodatkowo, w niniejszej części wskazano kontekst dla projektowania instrumentów

pomocowych dla sektora otoczenia biznesu w woj. podkarpackim w latach 2014-2020, tj.

instrumenty wsparcia dostępne dla instytucji otoczenia biznesu z woj. podkarpackiego

w poszczególnych programach operacyjnych oraz instrumenty wsparcia podkarpackiego sektora

otoczenia biznesu uwzględnione w projekcie RPO WP 2014-2020.

7.6.1 Identyfikacja głównych problemów i potrzeb sektora otoczenia biznesu

Katalog głównych problemów i potrzeb sektora otoczenia biznesu w woj. podkarpackim okazał się

bardzo zróżnicowany. W poniższym zestawieniu uwzględniono te kategorie problemów i deficytów,

które uznać można za systemowe, tj. niewynikające ze specyfiki branżowej czy funkcjonalnej danej

instytucji. Uczestnicy badania za najważniejsze problemy, na jakie ich organizacje natrafiają w ramach

prowadzonej działalności uznali:

problemy finansowe, brak płynności finansowej:

Ale naszym odwiecznym problemem to jest utrzymanie się między tymi procesami, między jednym

projektem a drugim, bo to jest zależne od tego zewnętrznego finansowania. Wszyscy doskonale

wiedzą, że jest to okres od przygotowania, złożenia do uzyskania tych środków. To jest bardzo dużo,

dlatego nam właśnie jest potrzebne wsparcie, właśnie w tych okresach kiedy przygotowujemy

projekty, kiedy są projekty właśnie rozpatrywane. (FGI_IOB)

Czego nam brakuje, żeby móc się rozwijać... no szczerze mówiąc powiem tak, na pewno jak każda

instytucja na pierwszym miejscu wymienię, środków finansowych, na rozwój działalności na jakieś

specjalizacje czy podnoszenie ich jakości, bo nigdy nie jest za mało takich form. (IDI_Benef)

Ja to bym sobie życzyła, żeby były takie projekty, z których można by było finansować etapy. To by

była super rzecz. No i co? No jakieś środki pewnie na promocję, jeśli mówimy o takiej pomocy

z zewnątrz. Na promocję, żeby można było no nie tylko ulotki, plakaty, ale być może gdzieś tam


123

w radio. No wiadomo, że nie stać nas na takie rzeczy z własnych środków. (IDI_Benef)

Nasza instytucja jest instytucją, która w dużej mierze funkcjonuje, w cudzysłowie „żyje”, dzięki

środkom unijnym. Czyli realizujemy pewne przedsięwzięcia na rzecz województwa podkarpackiego

i mieszkańców, przedsiębiorców, bezrobotnych, więc jeśli trochę wyczerpują się środki unijne to też

dla tej organizacji jest trochę problemem. Choć ona jest tak zbudowana, żeby te projekty, że tak

staramy się realizować te projekty, żeby się zazębiały. Myślę, że to jest taki chwilowy problem dla tej

organizacji. Jak się zacznie nowe rozdanie z lat 2014-2020 znów będą pieniądze unijne nie będzie

problemu. (IDI_Benef)

W ramach Działania 1.2 RPO WP zaakcentowano przede wszystkim położenie zbyt dużego nacisku na

wprowadzanie przez IOB do oferty nowych usług, co jednak nie rozwiązuje głównego problemu

sektora otoczenia biznesu, jakim jest brak wsparcia na prowadzenie bieżącej

działalności. W rezultacie, działania prowadzone przez IOB nie mają charakteru systematycznego

i ciągłego, i są warunkowane realizowanymi akurat przez instytucję projektami i wynikającym z nich

finansowaniem. (IDI_Benef)

Generalnie brakuje nam takiego stałego finansowania, bo organizacja typu „stowarzyszenie”

generalnie, która nie prowadzi działalności gospodarczej, nie generuje jakichś przypływów, które

mogłyby na stałe finansować taką działalność, więc to działanie, które my prowadzimy one są tak

trochę wolontarystycznie, trochę są z jakichś projektów, no ale wiadomo jak to projekty… (ITI_IOB)

Brakuje nam właśnie takich, no takich programów, które by wspierały taką tą działalność naszą taką

bieżącą. Żebyśmy mogli takie właśnie programy realizować. (ITI_IOB)

My jako taka organizacja, która nie jest stricte na stałe nastawiona na zysk no to właśnie mamy

takie problemy z utrzymaniem stałego źródła dofinansowania działalności na takie podstawowe

rzeczy typu jak prowadzenie biura. No bo tak z tą pracą to wygląda, że jest taki okres, że coś możemy

przygotować, później nie ma właśnie na pokrycie takich luk. Bo też nie ma zawsze właśnie tego...

możliwości utrzymania pełnej załogi w takiej gotowości do właśnie świadczenia tych usług. Żeby po

prostu utrzymać przez cały okres jak, np. nie ma jakiegoś tam projektu jeszcze wdrożonego. No, ale

to jest chyba problem większości takich małych organizacji pozarządowych. (ITI_IOB)

Największym naszym problemem jest brak stabilności finansowej, bo z jednej strony mamy misję,

czyli punkt pierwszy – reprezentowanie przedsiębiorców, bywanie na spotkaniach, konsultowanie itd.,

a z drugiej, żeby na to zarobić trzeba komercyjnie podchodzić do rynku, a z tym bywa jak z każdą

działalnością gospodarczą: raz lepiej, raz gorzej. Ten brak często hamuje, bo okazuje się, że są pewne

rzeczy do zrobienia, nie ma kim i za co. (ITI_IOB)

Najbardziej potrzebujemy środków na pokrycie wkładu własnego do projektów. (ITI_IOB)

brak wykwalifikowanych pracowników, przygotowanych do pracy w specyfice sektora

otoczenia biznesu:

Tak analizując ostatni okres, no to prawdopodobnie jednym z takich problemów są braki kadrowe.

Zabrzmi to może dziwnie, ale mamy problem ze skompletowaniem odpowiedniego personelu,

o odpowiednich umiejętnościach, wiedzy, doświadczeniu. Sporo młodzieży przeszkoliliśmy czy też

osób, które zaczynały dopiero działalność w takiej właśnie branży. Jest to spora specyfika. Ten typ

pracownika podejrzewam, że nie jest... no nasza specyfika jest taka, że no nie wystarczy być

ekonomistą, nie wystarczy być socjologiem, być polonistą. (FGI_IOB)


124

Uważam, że najpoważniejszy problem u nas to są problemy kadrowe. i te problemy zupełnie nie

wynikają nawet z pieniędzy w chwili obecnej, bo mamy w tej chwili sytuację taką, że dostaliśmy

w ramach jednego z projektów pieniądze na ludzi i problem jest z ludźmi. Mimo że nie są to małe

pieniądze i wydawałoby się, że kto wie czego nie potrzebujemy a tu się okazuje, że ludzie to jest

najtrudniejszy element. (FGI_IOB)

Przy rekrutacji są ogromne problemy, to potwierdzam, jest to dramat na rynku, bo młodzi ludzie

tylko wymagają, nie dając nic w zamian. (FGI_IOB)

Rzeczywiście jest problem ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanych ludzi, którzy będą

potrafili „pociągnąć tematy” tak mówiąc kolokwialnie. (FGI_IOB)

Po prostu brakuje ludzi do pracy. W tym momencie osoby, która poprowadzi jakiś konkretny projekt.

Przez projekt rozumiem nie tylko projekt unijny jak to się zwyczajowo przyjęło, ale różnego typu.

(IDI_Benef)

problemy kadrowe wynikające z niewystarczającego zaplecza finansowego:

Nie jest problem, że nie ma pracownika, tylko po prostu nie stać na utrzymanie odpowiedniej kadry

w tym momencie, kiedy jej nie ma. Kiedy jest projekt, to jest OK, jest kadra, mamy ekspertów,

wszystko jest fajnie. Ale kiedy przychodzą te okresy, tej właśnie „biedy”, a to nie wystarczy tylko

fachowców zatrudnić merytorycznych, do przygotowania projektu to muszą być ekonomiści,

merytorycznie przygotowani zależy jakiej to tematyki projektowej. (FGI_IOB)

To jest właśnie to, o czym Pani prezes wspomniała i to były takie 2 kwestie, no dosyć, powiedzmy,

kluczowe dla nas. Możliwość zatrudnienia personelu. Myśmy tutaj zdecydowali się, że jednak no,

sami, no z własnych środków jakie zdołamy pozyskać, zatrudnimy osoby do realizacji tutaj też

pewnych efektów tego projektu, ale myślę, że właśnie tego rodzaju inicjatywy należałoby wspierać,

żeby była możliwość sfinansowania etatów czy powiedzmy nawet umów zlecenia dla osób, które

mogłyby realizować takie projekty i to by była właśnie jedna z tych rzeczy. (IDI_Benef)

Brak środków – tak. Tak jak mówię, każdy ma pracę i albo robi to po godzinach itd. Ale no jednak

potrzebni by byli pracownicy, którzy mogliby pewne cele tego stowarzyszenia realizować. (IDI_Benef)

ograniczona dostępność użytecznego wsparcia szkoleniowego adresowanego do IOB:

Problem niewystarczających środków na szkolenia pracowników instytucji. Realizowane przez

instytucję projekty mają niejednokrotnie charakter szkoleniowy, ale niewystarczająca jest liczba

przedsięwzięć, które umożliwiłyby podniesienie poziomu kwalifikacji pracownikom instytucji (także

w kontekście poszerzania zakresu kompetencji w tych obszarach, w których instytucja świadczy

różnego rodzaju usługi przedsiębiorcom lub osobom chcącym założyć własną firmę – chodzi tu

głównie o podnoszenie poziomu wiedzy pracowników IOB w odniesieniu do wąskich

i specjalistycznych zagadnień). (IDI_Benef)

Natomiast jeśli chodzi u nas, co by ulepszyć, ja bardzo chciałbym dobrych szkoleń, bo na siłę

przychodzą tu dziesiątki ofert dziennie i wszystko jest warte niewiele, natomiast, co mnie interesuje

to nikt tego nie oferuje, a jak oferuje to 20 tys. za 3 dni. Tematem jest zarządzanie, właśnie

z systemów zarządzania projektami, takiego praktycznego, bo tych teorii to możemy sami sobie

poczytać, tak, że sfera zarządzania projektami biznesowymi. (ITI_IOB)

Dobre szkolenia, ale to pewnie wszyscy wiedzą, że dobre szkolenia. Jak dalej będzie bardzo dużo

kiepskich szkoleń, na które żaden z nas nie chce pojechać i nie chce marnować czasu... Bo tak jakoś te


125

firmy się wybierają przez te zamówienia publiczne. Tak, że nie chcę już mówić o tych szkoleniach, bo

nam brakuje, a z drugiej strony to, co nam później się oferuje to lepiej, żeby tego nikt nie dawał, bo

to jest marnowanie pieniędzy. (ITI_IOB)

Może dostęp do szkoleń, gdybyśmy mieli jakieś ciekawe oferty szkoleniowe umożliwiające rozwój kompetencji pracowników. (ITI_IOB)

brak integracji i koordynacji funkcjonowania sektora otoczenia biznesu oraz podmiotowego

podejścia do IOB ze strony administracji regionalnej29:

Informacja jest o takich rzeczach, wbrew pozorom, bardzo kiepska. Bo jest dużo... ja jak tutaj w ogóle

zobaczyłam, ile jest tych instytucji, to pierwsze w ogóle na oczy widzę, a one funkcjonują i są.

Informacja wzajemna pomiędzy tymi Instytucjami Otoczenia Biznesu jest mała. (FGI_IOB)

Tylko, że to, co nas różni, to jest to, że w Anglii czy też w innych krajach te organizacje jak gdyby

pełnią poniekąd rolę takiej instytucji pośredniczącej, gdzie nie są takim tylko biernym grantobiorcą,

(…), tylko gdzieś realizują cały szereg funkcji samorządowych, czyli jak gdyby odpowiedzialność,

doświadczenie tych większych jednostek, które gdzieś tam ileś lat już funkcjonują czy to są małe, czy

duże to doświadczenie ma największą wartość. (FGI_IOB)

Ale szczególnie brakuje nam takich rzeczywistych konsultacji, gdzie urzędnik na takie spotkanie jak to

by przyszedł i posłuchał (FGI_IOB)

I takie marzenie jest, żeby doprowadzić do sytuacji takiej, że nie jesteśmy traktowani jako kolejna

firma MŚP, tylko jednostka, która jakieś tam doświadczenie posiada. Ma możliwość przejęcia tych

funkcji, czyli to, co nawet mówi się o klastrach, tych jednostkach bardziej skomplikowanych, gdzie

mają pewne funkcje odbarczyć czy odciążyć te urzędy, administrację, ponieważ lepiej znają potrzeby

swoich przedsiębiorstw niż marszałek. (FGI_IOB)

Mi się to skojarzyło, żeby jednak słuchać i liczyć się właśnie z tymi bezpośrednimi instytucjami, które

mają kontakt z bezpośrednimi odbiorcami. One wiedzą, co jest potrzebne na rynku. Żeby ktoś nas

wysłuchał i uwzględnił to właśnie w tych szczeblach właśnie do góry. Bo jeśli się robi konsultacje, np.

na temat funduszy poręczeń czy pożyczkowych, bez nich, no to jest bez sensu. (FGI_IOB)

Urzędnicy wiedzą lepiej, co jest naszym problemem. Tak, że to się różnie układa ta współpraca. Brak

takiego partnerskiego zrozumienia. Często musimy pisać dużo, uzasadniać, a w końcu machamy

ręką, mówimy przecież to nie jest dla nas. Jak nie ma zrozumienia, to nie ma co pochylać się nad tym.

(IDI_Benef)

Myśmy wielokrotnie zwracali się i do Urzędu Marszałkowskiego, żeby bardziej nas zaangażować jako

organizację wsparcia biznesu w ten proces wspierania przedsiębiorczości. Między innymi poprzez to

żeby punkty Krajowego Systemu Usług, tak jak w innych województwach, były również punktami

informacyjnymi w zakresie funduszy europejskich. To się jednak tak nie stało, szkoda. Bardzo szkoda.

Wręcz przez punkty jesteśmy traktowani jak konkurencja, to już jest bardzo źle jeśli punkty nie

udzielają konkretnych pomocy w postaci konkretnej informacji czy usługi doradczej. Nie odsyłają do

nas, bo twierdzą, że to jest podwójne finansowanie, to już jest bardzo źle. (IDI_Benef)

29 Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego realizował przedsięwzięcia w ścisłej współpracy

z IOB, czego przykładem może być organizacja szkoleń dla przedsiębiorstw na początku obecnego okresu finansowania. Jednak ocena tego

przedsięwzięcia nie była przedmiotem badania.


126

problemy lokalowe:

Lokal. Stały lokal. Mamy tutaj 200m pomieszczenia, ale to jest niewystarczające do tego żeby

rozwijać z dużym rozmachem działania. (IDI_Benef)

Potrzebujemy większego lokalu, mamy potrzeby inwestycyjne. To jest pierwsza rzecz. Głównie

inwestycyjne. Na ogół mamy obiekty wynajmowane i ich stabilność, to jest raptem w ciągu 3 lat

trzecia lokalizacja. To jest troszeczkę kłopotliwe. Wielokrotnie podkreślaliśmy, tu piję w kierunku tego

RPO, kiedy pierwsze rozdania umożliwiały finansowanie zakupu nieruchomości, a ostatnie „nie, bo

nie”. Oprócz tego, niestety, nie są finansowane te potrzeby, które ktoś rzeczywiście identyfikuje

i których potrzebuje tylko te, na które urzędnik albo administrator wymyślił sobie akurat możliwość

finansowania. (IDI_Benef)

problemy prawno-administracyjno-proceduralne:

To są właśnie wszystkie uwarunkowania prawne, które są tak zawiłe, niejasne w przypadku naszej

instytucji. Tutaj względy podatkowe, które się przekładają na nasze wyniki, a tak de facto nikt

w zasadzie nie jest w stanie wydać jednoznacznej opinii, bo co urząd skarbowy, to jest inna

interpretacja. u nas jest inna w innym województwie jest inna, to nie jesteśmy w stanie tego

zrozumieć. (FGI_IOB)

konkurencja ze strony innych podmiotów (także spoza sektora otoczenia biznesu):

No i jeżeli chodzi jeszcze o otoczenie zewnętrzne to wchodzące nowe produkty, z którymi też niestety

nie jesteśmy w stanie konkurować na dzień dzisiejszy. (FGI_IOB)

kryzys gospodarczy i wynikająca z tego pasywność przedsiębiorstw w korzystaniu z usług

IOB:

Problemy związane z tym, że usługi doradcze z tego zakresu na dzień dzisiejszy, w dobie kryzysu

w tym sektorze, w którym my działamy, czyli generalnie powiedzmy instytucje samorządowe i firmy

z sektora MŚP powodują to, że jak gdyby te potrzeby schodzą na inny plan. Na dzień dzisiejszy mało

jest samorządów czy też firm, które będą w stanie wydatkować środki po to żeby przyoszczędzić. No

jest kryzys i tak jest, i w tym w tej chwili wychodzą potrzeby innego rzędu, wyższego rzędu, które

niestety te nasze usługi troszeczkę spychają na dalszy plan... (FGI_IOB)

Analizując wskazania dotyczące najpoważniejszych problemów i potrzeb sektora otoczenia biznesu

należy zauważyć, że wyłaniają się trzy główne obszary problemowe, a tym samym wymagające

najpilniejszego wsparcia w okresie wdrażania RPO WP 2007-2013. Są to odpowiednio: deficyty

finansowe, różnego rodzaju problemy kadrowe, brak partnerskiej współpracy z samorządem

województwa.

Rekomendacja 8. Wykorzystując zasadę dwufunduszowości w przyszłym okresie finansowania

należy wprowadzić możliwość korzystania przez IOB ze wsparcia dotyczącego szkolenia pracowników

instytucji w zakresie odnoszącym się do działalności prowadzonej przez IOB. Należy w tym przypadku

rozważyć: (a) realizację projektu systemowego zorientowanego na przeprowadzenie otwartych

szkoleń z zakresu kompetencji kluczowych dla pracowników IOB, (b) wprowadzenie bonów

szkoleniowych dla pracowników IOB, którzy potrzebują specjalistycznego wsparcia szkoleniowego

w wąskich dziedzinach tematycznych (co ogranicza zasadność realizacji całego poświęconego im

projektu szkoleniowego).


127

Rekomendacja 9. W celu rozwiązania zdiagnozowanego problemu brak partnerskiego podejścia

samorządu województwa do IOB oraz ograniczonej podmiotowości tego sektora niezbędne jest

podjęcie różnego rodzaju działań i – co ważne – mających charakter długofalowy. Zalecane jest

jednak uwzględnienie w katalogu działań podejmowanych przez UMWP w obszarze wspierania

przedsiębiorczości w przyszłym okresie finansowania przedsięwzięcia zorientowanego na: integrację

sektora otoczenia biznesu, uruchomienie systematycznych mechanizmów konsultacji, promocję

całego sektora otoczenia biznesu, stworzenie platformy internetowej zawierającej szczegółową

i aktualną informację o ofercie IOB, ukierunkowującą przedsiębiorców na konkretne instytucje

mogące im pomóc.

Warto jednocześnie zwrócić uwagę na fakt, iż generalnie instytucje otoczenia biznesu cechują bardzo

zbliżone problemy i potrzeby związane z prowadzoną działalnością bez względu na fakt realizacji

projektu w ramach Działania 1.2 RPO WP 2007-2013 lub jego brak. Obie kategorie podmiotów

dotykają bardzo zbliżone rodzaje problemów, zbliżone są też najbardziej palące potrzeby. Można

więc powiedzieć, że – przynajmniej w odniesieniu do tych czynników, które mają charakter

powszechny – podmioty nierealizujące projektów radzą sobie podobnie do Beneficjentów Działania

1.2 RPO WP 2007-2013. Pośrednio oznaczałoby to również, że w przypadku znacznej części

problemów ograniczających sprawne i skuteczne działanie IOB zaoferowane wsparcie nie odniosło

zauważalnego wpływu30.

7.6.2 Potencjalne instrumenty wsparcia dla instytucji otoczenia biznesu dostępne

w poszczególnych programach operacyjnych

Poniżej przedstawiono i scharakteryzowano katalog instrumentów wsparcia, które są dostępne dla

IOB w pozostałych programach operacyjnych bieżącego okresu finansowania lub które planowane są

do wdrożenia w przyszłym okresie finansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego

Woj. Podkarpackiego. Katalog ten traktować należy jako materiał do wykorzystania na etapie

formułowania rekomendacji dotyczącej wsparcia IOB w przyszłym okresie finansowania.

7.6.2.1 Instrumenty wsparcia dostępne dla instytucji otoczenia biznesu w poszczególnych

programach operacyjnych

Niniejsza część raportu obejmuje wyniki prac podjętych w ramach benchmarkingu instrumentów

wsparcia instytucji otoczenia biznesu. Podstawowym celem jest tu przegląd stosowanych rozwiązań

i uczenie się na doświadczeniach innych. Dzięki benchmarkingowi możliwe będzie wyodrębnienie

najlepszych rozwiązań, które będą mogły służyć za wzorcowe w kontekście przyszłego okresu

finansowania. Aby zidentyfikować instrumenty wsparcia skierowane do instytucji otoczenia biznesu

dokonano przeglądu wszystkich wdrażanych na terenie Polski programów operacyjnych

dofinansowanych ze środków UE. Dalszej analizie zostały poddane te z nich, które zawierają

instrumenty skierowane do IOB, są zorientowane na ich rozwój, a wsparcie ma bezpośredni

charakter. W wyniku tejże analizy opracowano tabelę zawierającą: wykaz poszczególnych Programów

Operacyjnych, przewidzianych w nich instrumentów wsparcia dla IOB, cele kolejnych działań, a także

30 Pamiętać jednak należy, że nie oznacza to nieskuteczności rzeczonego wsparcia, a po prostu wynika z jego ukierunkowania na

rozwiązanie innych trudności w prowadzeniu działalności przez podkarpackie IOB.


128

przykładowe rodzaje projektów. Tabela ta stanowi załącznik do raportu, natomiast poniżej

zaprezentowano wyniki benchmarkingu w wersji opisowej.

Działania skierowane do instytucji otoczenia biznesu i zorientowane na ich rozwój pojawiały się we

wszystkich 16 Regionalnych Programach Operacyjnych. Choć w większości przypadków w ramach

RPO wyróżniono jeden taki instrument, to zdarzały się tez przypadki gdzie wsparcie rozłożono na dwa

lub trzy oddzielne działania. Poza tym, tematyka wsparcia IOB jest również obecna w krajowych

programach operacyjnych. Zdecydowanie największe znaczenie mają tu Program Operacyjny

Innowacyjna Gospodarka oraz Program Operacyjny Kapitał Ludzki. Istotne są również: PO Rozwój

Polski Wschodniej, Program Region Morza Bałtyckiego, Program dla Europy Środkowej oraz

poszczególne Programy Współpracy Transgranicznej.

Cele, jakim służyć mają kolejne instrumenty wsparcia, są do siebie zbliżone i większość z nich oscyluje

wokół podobnych obszarów. Generalnie podejmowane działania mają podwyższać standard

i rozszerzać ofertę usług świadczonych dla przedsiębiorstw przez instytucje otoczenia biznesu, co

z kolei ma się przyczynić do wzmocnienia potencjału przedsiębiorstw i rozwoju społeczno-

gospodarczego danego regionu.

Do najczęściej wymienianych celów należą:

wzmocnienie sieci IOB poprzez promowanie współpracy w ramach sieci, wymiany

doświadczeń, wspólnej obsługi klientów oraz rozwój oferty usług o charakterze

proinnowacyjnym, zapewnienie wysokiej jakości zróżnicowanych usług ułatwiających

prowadzenie i rozwijanie działalności gospodarczej oraz ułatwienie dostępu do zewnętrznych

źródeł finansowych dla firm sektora MŚP,

wzmocnienie i wykorzystanie potencjału sektora badawczo-rozwojowego oraz infrastruktury

wspierającej innowacyjność i przedsiębiorczość dla wzrostu konkurencyjności danego

regionu,

zbudowanie spójnego, dostępnego i na bieżąco aktualizowanego systemu regionalnej

informacji gospodarczej dla przedsiębiorców i potencjalnych inwestorów,

tworzenie oraz rozwój parków technologicznych, przemysłowych i inkubatorów

przedsiębiorczości o znaczeniu lokalnym i regionalnym, które mają przyczynić się do wzrostu

ilości powiązań miedzy przedsiębiorstwami oraz między przedsiębiorstwami a sektorem B+R,

wspieranie przedsiębiorczości i aktywności innowacyjnej firm, tworzenie sprawnych

mechanizmów generowania, transferu i komercjalizacji innowacji,

tworzenie „gospodarki opartej na wiedzy” w szczególności poprzez budowę systemu

wspierania innowacji i nowoczesnej infrastruktury innowacyjnej,

podniesienie jakości i dostępności instrumentów wsparcia przedsiębiorczości

przyczyniających się do: zwiększenia zdolności przedsiębiorstw do wdrażania innowacyjnych

rozwiązań, umożliwienia transferu technologii, tworzenia nowych i rozwoju istniejących

przedsiębiorstw opartych o nową technologię, know-how, lub innowacyjny model

biznesowy,

zwiększenie ekonomicznego potencjału danego regionu poprzez promowanie transgranicznej

integracji biznesowej i współpracy gospodarczej pomiędzy przedsiębiorstwami z sąsiednich

krajów,

tworzenie sieci umożliwiających wymianę informacji, lepszą współpracę i tworzenie nowych

instytucjonalnych struktur współpracy transgranicznej.


129

W ramach poszczególnych instrumentów wsparcia istnieje możliwość realizowania szeregu

różnorodnych projektów. Dotyczyły one zarówno przedsięwzięć o charakterze twardym

(infrastruktura, sprzęt, wyposażenie), jak i miękkim (rozwój kompetencji). Najczęściej występowały

następujące typy projektów:

projekty inwestycyjne niezbędne dla właściwego funkcjonowania instytucji otoczenia biznesu

w zakresie wsparcia sektora MŚP (polegające na: budowie lub modernizacji istniejącej

infrastruktury technicznej, zakupie wyposażenia oraz dostosowaniu pomieszczeń w celu

poprawy warunków świadczenia usług dla przedsiębiorców),

zagospodarowanie terenu wokół obiektów IOB,

przygotowaniu i wdrożeniu pakietów nowych usług dla przedsiębiorców,

projekty inwestycyjne dotyczące tworzenia i rozwoju infrastruktury wspierającej innowacje,

np.: centra transferu technologii, centra innowacji, parki naukowo-technologiczne,

inkubatory,

tworzenia sieci instytucji otoczenia biznesu o zasięgu lokalnym i regionalnym (w tym wsparcie

nowej lokalizacji, modernizacji, rozbudowy dotychczasowej siedziby IOB w celu zwiększenie

ich zdolności do świadczenia usług przedsiębiorcom),

organizowanie, rozwój i wspieranie platform oraz innych narzędzi internetowych służących

nawiązywaniu kontaktów między przedsiębiorstwami a IOB,

przedsięwzięcia z zakresu współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej (m.in. seminaria,

konferencje) w celu zapewnienia wymiany dobrych praktyk oraz doświadczeń,

projekty obejmujące wydatki na nabycie usług doradczych zwiększających zdolność do

świadczenia usług dla przedsiębiorstw (np. tworzenie standardów usług) z wyłączeniem

dofinansowania kosztów doradztwa świadczonego przez IOB na rzecz MŚP;

inwestycje i rozwój infrastruktury związanej z komunikowaniem się, gromadzeniem

i wymianą informacji związanych z transferem innowacji, w tym rozwój regionalnych

systemów informatycznych o innowacjach, będących regionalnymi komponentami krajowego

systemu informacji o innowacjach,

doradztwo mające na celu podniesienie poziomu transferu technologii z nauki do gospodarki,

w powiązaniu z projektem inwestycyjnym,

wsparcie dla IOB w ramach tworzenia skupisk przedsiębiorców w ramach parków

technologicznych, stref biznesu, parków przemysłowych oraz klastrów, inwestycje związane

z rozwojem powiązań kooperacyjnych,

doradztwo dla instytucji otoczenia biznesu w zakresie przygotowania strategii rozwoju

uwzględniającej potrzeby przedsiębiorców (np. przygotowanie feasibility studies, badania

rynku pod kątem zapotrzebowania przedsiębiorców na wysoko-specjalistyczne usługi),

doradztwo oraz promocja wynikające z realizowanej strategii rozwoju ośrodka (prowadzenie

baz danych, coaching, kojarzenie partnerów, wyszukiwanie projektów do wsparcia,

szacowanie kosztów wdrożenia danego projektu do produkcji, ocena wartości rynkowej

wyników prac B+R),

doradztwo w zakresie promocji usług instytucji proinnowacyjnego otoczenia biznesu

w środowisku lokalnym, regionalnym i międzynarodowym,

podnoszenia praktycznych kwalifikacji doradców biznesowych w IOB, nadzór nad procesem


130

certyfikacji,

usługi doradcze i szkoleniowe dla podmiotów zarządzających parkami naukowo-

technologicznymi, parkami przemysłowymi, inkubatorami przedsiębiorczości i innymi

instytucjami o podobnym charakterze,

rozwój systemów poprawiających przedsiębiorcom i inwestorom dostęp do informacji, m.in.

poprzez tworzenie elektronicznych portali dla biznesu oraz baz danych, np. banków

informacji gospodarczej, baz eksporterów, baz danych o dostępnych terenach i obiektach

inwestycyjnych,

zakup środków trwałych oraz praw materialnych i niematerialnych umożliwiających

wdrożenie nowych pakietów usług dla przedsiębiorców,

tworzenie platform służących kojarzeniu inwestorów z przedsiębiorcami poszukującymi

zewnętrznych źródeł finansowania o charakterze udziałowym,

rozwój i upowszechnienie standardów organizacyjnych instytucji świadczących usługi na rzecz

rozwoju przedsiębiorczości i udzielających wsparcia finansowego (w tym monitoring usług),

wsparcia tworzenia i rozwoju ogólnopolskiej sieci instytucji świadczących kompleksowe

usługi (one-stop shop) dla przedsiębiorców i osób zamierzających rozpocząć działalność

gospodarczą,

dofinansowanie na inicjatywy promujące postawy przedsiębiorcze i wspierające rozwój

przedsiębiorczości,

szkolenia i warsztaty dla pracowników IOB z zakresu wykorzystania narzędzi, pozwalających

na obliczanie poziomu korzystania ze środowiska oraz opłat za korzystanie ze środowiska,

w celu poszerzenia oferty o audyt środowiskowy,

tworzenie sieci współpracy centrów obsługi inwestorów,

wspomaganie inicjatyw zwiększających aktywność gospodarczą (np. kooperacyjne struktury

sieciowe nowych przedsiębiorców, powiązania między agencjami rozwoju przedsiębiorczości,

organizacjami handlowymi i organami administracji lokalnej),

rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych na rzecz wspierania przedsiębiorczości,

wspólne inicjatywy pośrednich struktur wsparcia dla MŚP (agencje rozwoju, fundacje

biznesowe, izby handlowe i przemysłowe, izby rzemiosła, parki technologiczne, inkubatory

biznesu itd.), mające na celu poprawienie absorpcji innowacji i zwiększenie kompetencji

w sektorze prywatnym,

wspólne inicjatywy promujące i wspierające współpracę miedzy biznesem a instytucjami

badawczymi/ naukowymi i wzmacniające sieci badawcze, w kierunku ich lepszych powiązań

z przedsiębiorstwami oraz lokalnymi i regionalnymi władzami,

wspieranie zakładania i rozwoju ponadnarodowych klastrów w obszarach kluczowych

dziedzin gospodarki.

Jak widać w powyższym zestawieniu znaczna część projektów dotyczyła budowania sieci powiązań

pomiędzy samymi instytucjami otoczenia biznesu, a także pomiędzy IOB a przedsiębiorcami. Wiele

z nich oscyluje także wokół tematu transferu wiedzy i innowacji. Bardzo istotne były również

inwestycje o charakterze twardym - zakup i dostosowanie odpowiednich budynków, wyposażenie


131

instytucji w potrzebny sprzęt biurowy itp. Stosunkowo rzadko pojawiało się wsparcie skierowane na

poszerzanie kompetencji kadr samych IOB.

7.6.2.2 Instrumenty wsparcia podkarpackiego sektora otoczenia biznesu na poziomie regionalnym

w woj. podkarpackim planowane do wdrożenia w przyszłym okresie finansowania

Dokumentem charakteryzującym kształt przyszłego wsparcia na poziomie regionalnym jest Wstępny

projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020

stanowiący Załącznik do Uchwały Nr 229 / 5422 / 13 Zarządu Województwa Podkarpackiego z dnia 30

kwietnia 2013. Zgodnie z jego zapisami instrumentami skierowanymi do IOB są przede wszystkim

Działania 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, lecz IOB mogą mieć również duże znaczenie jako realizatorzy projektów

z Działań 7.1 oraz 7.3. Mimo iż działania z Priorytetu 7. nie są skierowane na rozwój

przedsiębiorczości, lecz wzrost zatrudnienia mobilności i integracji to cel ten wchodzi w zakres

statutowych działań IOB, np. w kontekście świadczenia usług szkoleniowych.

Działanie 1.1

W ramach projektowanego Działania 1.1 RPO WP 2014-2020 Wsparcie badań naukowych i ich

komercjalizacji możliwa będzie przede wszystkim realizacja projektów dotyczących rozwoju

działalności B+R, jednak w kontekście działalności IOB najważniejszymi typami projektów z tego

Działania będą przedsięwzięcia związane z rozwojem IOB, w tym wsparciem ośrodków rozwoju

innowacyjności min. parków naukowo-technologicznych, przemysłowych i innych. Ponadto w ramach

Działania 1.1 IOB będą mogły realizować również projekty związane z tworzeniem i zasilaniem

funduszy pożyczkowych. W działaniu tym planowane jest wykorzystanie funduszy kapitałowych oraz

funduszy seed capital. Oprócz IOB w ramach Działania 1.1 projekty realizować mogą również min.

przedsiębiorstwa sektora MŚP, jednostki naukowo-badawcze czy szkoły wyższe.

Działanie 1.2

Najważniejszym Działaniem nakierowanym na zwiększanie potencjału IOB jest Działanie 1.2 Wsparcie

instytucji otoczenia biznesu. W jego ramach możliwa będzie realizacja projektów polegających na:

inwestycjach, doradztwie i szkoleniach związanych z tworzeniem powiązań kooperacyjnych

w ramach klastrów oraz opracowaniem i realizacją programów współpracy klastrowej,

wsparciu przedsiębiorstw w kwestii wprowadzenia na rynek nowych produktów,

rozwoju inkubatorów przedsiębiorczości oraz ośrodków wspierających przedsiębiorczość

akademicką,

świadczeniu usług doradczych i szkoleniowych dla podmiotów zarządzających parkami

przemysłowymi i innymi instytucjami o podobnym charakterze.

Działanie 1.2 jest instrumentem skierowanym bezpośrednio dla IOB, w innych przedstawionych

instrumentach podmioty tego typu mają mniejsze znaczenie jako Beneficjenci oraz w mniejszym

stopniu pozwalają one na zwiększenie potencjału IOB. W ramach Działania 1.2 przewidziano również

realizację projektów przez przedstawicieli sektora MŚP

Działanie 1.3

W ramach Działania 1.3 Wzmocnienie atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej biorą pod uwagę

specyfikę działalności IOB najważniejszymi typami projektów wydają się tworzenie i zasilanie

funduszy kapitałowych, poręczeniowych i pożyczkowych oraz innych instrumentów wsparcia

finansowego przedsiębiorstw, a także projekty związane ze wsparciem przedsiębiorstw w zakresie


132

handlu elektronicznego, usług elektronicznych oraz wdrażania systemów zarządzania

przedsiębiorstwem. W Działaniu 1.3 oprócz IOB projekty będą mogły realizować również JST,

przedsiębiorstwa (MŚP) czy podmioty prowadzące działalność leczniczą.

Działanie 1.4

W kontekście działalności IOB relatywnie wysokie znaczenie może mieć również Działanie 1.4

Promocja przedsiębiorczości. W jego ramach możliwa będzie realizacja projektów, których

bezpośrednim rezultatem będzie zwiększanie eksportu (np. opracowanie planów rozwoju eksportu

oraz systemów pozwalających dostosować produkcję do wymagań rynków docelowych). Ważna

będzie również realizacja projektów związanych z promocją przedsiębiorstw na rynkach

międzynarodowych poprzez udział w targach, lecz dla IOB najważniejsza może się okazać możliwość

tworzenia i zasilania funduszy pożyczkowych, kapitałowych i poręczeniowych oraz innych

instrumentów finansowego wsparcia przedsiębiorstw. Projekty w ramach Działania 1.4 będą mogły

realizować nie tylko IOB, lecz także przedsiębiorstwa sektora MŚP oraz organizacje pozarządowe nie

będące IOB.

Działania 7.1 oraz 7.3

Działania 7.1 oraz 7.3 należą do Osi priorytetowej 7. Rynek pracy i integracja społeczna, której celem

będzie wzrost poziomu zatrudnienia i mobilności oraz integracji społecznej mieszkańców regionu.

Wobec tego nie są one na ogólnym poziomie spójne z celami działalności IOB. Lecz analizując

szczegółowo instrumenty wsparcia okazuje się, iż w ramach Działania 7.1 możliwe jest tworzenie

inkubatorów przedsiębiorczości, co wchodzi w zakres działalności IOB i niektóre z tych podmiotów

mogą zdecydować się na utworzenie inkubatora rozszerzającego dotychczasową działalność.

Podobnie w przypadku Działania 7.3, w ramach którego możliwa jest realizacja projektów

polegających na wspieraniu przedsiębiorstw zgodnie z ich zdiagnozowanymi potrzebami poprzez

zmianę kwalifikacji zawodowych oraz dostosowanie umiejętności i kompetencji pracowników

zgodnie z Krajową Ramą Kwalifikacji czy przedsięwzięcia związane z diagnozą potrzeb szkoleniowych,

co odpowiada świadczeniu usług doradczych i szkoleniowych przez IOB. W związku z tym podmioty

tego typu mogą zdecydować się na realizację projektów również w ramach tego Działania. Zarówno

w Działaniu 7.1, 7.3 nie zaplanowano obostrzeń, które ograniczałyby realizację w ich ramach

projektów przez IOB.


133

8. Studia przypadku

8.1 PRZYPADEK 1

PROJEKT: Interaktywne Laboratorium - dynamicznym rozwojem techniki multimedialnej

BENEFICJENT: Podkarpacka Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa

OBSZAR WSPARCIA: Działanie 1.2 „Instytucje otoczenia biznesu”

WARTOŚĆ PROJEKTU: 205 431,81 zł

CZAS REALIZACJI: 6 miesięcy

ORGANIZACJA

Specyfika Podkarpackiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa polega nie na zrzeszaniu firm, lecz

osób – inżynierów budownictwa. Liczba zjednoczonych członków wynosi około 6700. Zasadniczym

obszarem działalności organizacji jest doskonalenie zawodowe, które odbywa się w dwóch obszarach

– wiedzy inżynierskiej oraz prawnej. Instytucja istnieje od 12 lat.

Formy doskonalenia zawodowego stosowane przez Beneficjenta to:

Szkolenia w formule stacjonarnej - tradycyjnej, w pracowni komputerowej oraz w formie

wyjazdowej - połączone z wizytowaniem inwestycji budowlanych i empirycznym

pozyskiwaniem wiedzy o realizacji różnych typów inwestycji. Członkowie Izby kierowani są na

szkolenia przez pracodawców, mają także możliwość samodzielnego zgłoszenia chęci udziału

w szkoleniu.

Zapewnienie dostępu do specjalistycznego oprogramowania komputerowego i fachowych

publikacji. Poprzez nawiązanie kontaktu z dostawcami i negocjowanie korzystnych warunków

zakupu, Izba pozwala dotrzeć swoim członkom do produktu wysokiej jakości w relatywnie

niskiej cenie, zaś dostawcom dotrzeć jednorazowo do stosunkowo dużej grupy klientów.

Adresatami działań Izby Inżynierów Budownictwa są przede wszystkim przedsiębiorcy z sektora MŚP

będący członkami Izby oraz podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

Instytucja systematycznie współpracuje z jednostkami naukowo-badawczymi, tj. Politechnika

Rzeszowska i Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie.

PROJEKT

Projekt został zakończony w marcu 2012 roku. Stanowił odpowiedź na realną potrzebę istniejącą

wśród członków Izby, związaną ze specyfiką pracy inżynierów i techników budownictwa. Z racji na

terenowy charakter pracy i jej nienormowany czas, uczestnictwo osób tej grupy zawodowej

w klasycznym szkoleniu jest trudne. Jednocześnie zapotrzebowanie na wiedzę technologiczną oraz

prawną jest w tym środowisku bardzo duże. Stąd pomysł, aby stworzyć klientom warunki do

zdalnego uczestnictwa w szkoleniach, w czasie optymalnym dla indywidualnego uczestnika, przy

równoczesnym zachowaniu interaktywności kursu. Wdrożony system szkoleń on-line pozwala przede

wszystkim na interakcyjny przekaz konferencji i spotkań, co stwarza możliwość uczestniczenia

w takiej transmisji nieograniczonej liczbie osób. Dzięki temu odbiorcy kursów oszczędzają czas oraz

koszty dojazdu. Jak zaznacza Beneficjent „Wdrożony w rezultacie projektu system jest jedynym tego

rodzaju rozwiązaniem wdrożonym przez organ zrzeszający inżynierów i techników budownictwa


134

w Polsce.” Trwałość projektu gwarantowana jest przez minimum trzy lata, przy zachowaniu

wysokiego poziomu warunków technicznych.

REZULTATY

Wprowadzenie nowej usługi szkoleń on-line. Planowaną liczbą docelową pozyskanych klientów

jest 20 osób.

Zmodyfikowanie szkoleń prowadzonych w pracowni komputerowej, które ma zdaniem

Beneficjenta spowodować 40% wzrost klientów.

Zainteresowanie usługami szkoleniowymi realizowanymi z wykorzystaniem nowej formy szkolenia jest

bardzo wysokie. Co więcej, w chwili obecnej większość prowadzonych w ramach instytucji szkoleń

realizowana jest właśnie w formule zdalnej.

MOCNE STRONY PROJEKTU

Redukcja kosztów organizatorów i uczestników,

Nieograniczona liczba uczestników szkolenia,

Oszczędność czasu,

Niezależność od nieprzewidzianych okoliczności (drogowych, pogodowych),

Wysoka specjalizacja szkoleń,

Szybki czas realizacji projektu,

Stosunkowo niski koszt wdrożenia projektu,

Innowacyjność.

PRZEZWYCIĘŻONE BARIERY

Identyfikując trudności związane z realizowanym projektem wskazano przede wszystkim na różnice

interpretacyjne w sposobie określania i mierzenia celu projektu pomiędzy Beneficjentem a IZ RPO

WP. Strony stosowały różne metody obliczania wskaźnika dotyczącego wzrostu liczby korzystających

z określonego rodzaju usługi. Stąd w wywiadzie zwrócono uwagę na celowość realizacji wspólnych

szkoleń dla pracowników IOB oraz urzędników, co pozwoliłoby wypracować jednakowe schematy

postępowania w sytuacjach, które aktualnie wskazują na zdecydowanie odmienną logikę

postępowania obu grup. Dodatkowym problemem był także długi czas oczekiwania na

przeprowadzenie kontroli prawidłowości przebiegu projektu i wypłatę środków. Jednak, z racji

potencjału instytucji, nie zagroziło to jej funkcjonowaniu.

PRZYSZŁOŚĆ

Obecne plany rozwoju działalności Izby skupiają się przede wszystkim na stworzeniu Podkarpackiego

Centrum Transferu Technologii Niskoenergetycznych. Ma to być miejsce, w którym potencjalni

nabywcy będą mogli pozyskać szczegółowe i dogłębne informacje dotyczące niskoenergetycznych

technologii oraz materiałów, a w razie potrzeby – dokonać ich zakupu. Centrum ma służyć także

możliwością nawiązania kontaktu ze specjalistami w dziedzinie inżynierii, którzy mogliby stanowić

wsparcie na etapie projektowania i realizacji inwestycji o charakterze niskoenergetycznym. Pomysł

wynika z nadchodzących w prawie zmian, które mają wpłynąć na zdynamizowanie rozwoju

budownictwa pasywnego w Polsce. Pomysł badanej instytucji znajduje się w fazie zaawansowanego

planowania – istnieje już konkretny projekt i ramy finansowe dla planowanej inwestycji, niestety

w chwili obecnej brak jest możliwości pozyskania niezbędnych środków finansowych.


135

8.2 PRZYPADEK 2

PROJEKT: Nowe usługi, nowa jakość – poprzez bezpośrednie wsparcie inwestycyjne ARR "MARR" S.A.

BENEFICJENT: Agencja Rozwoju Regionalnego „MARR”


WARTOŚĆ PROJEKTU: 2 508 338,37 zł


ORGANIZACJA

Agencja Rozwoju Regionalnego „MARR” adresuje swoją ofertę do wszystkich przedsiębiorców

województwa podkarpackiego – niezależnie od tego, czy jest to osoba rozpoczynająca własną

działalność czy inwestor, o długotrwałej praktyce działania na rynku. Zasadniczym obszarem

działalności organizacji jest fundusz pożyczkowy, wdrożony w ramach omawianego projektu. Obok

niego występuje szereg innych, świadczonych przez ARR usług, tj.: informacyjna, doradcza i

szkoleniowa. Beneficjent wskazuje w wywiadzie, że usługi te mają charakter uzupełniający, ponieważ

zapotrzebowanie na nie wynika z potrzeby chwili. Mimo że popyt na tego rodzaju usługi nie jest stały,

są one wysokiej jakości, certyfikowane według standardu ISO. Instytucja istnieje od 21 lat.

PROJEKT

Głównym celem projektu była poprawa jakości dotychczas istniejącej oferty usług oraz

przygotowanie i wdrożenie pakietu nowych świadczeń. Zakres programu objął kompleksowe usługi

informacyjne, szkoleniowe, doradcze, finansowe, marketingowe, rachunkowe oraz prawne. Poprzez

funkcjonowanie w wymienionych powyżej ofertach usługowych, możliwe było wzmocnienie

regionalnego sektora MŚP oraz wspomaganie procesów tworzenia nowych miejsc pracy.

W ramach projektu siedziba Agencji Rozwoju Regionalnego została zmodernizowana i odnowiona.

Dzięki temu, potencjał Agencji został zwiększony. Miejsce, w którym się znajduje jest nastawione na

obsługę klienta w sposób indywidualny i nowoczesny. W rezultacie odnotowano wzrost liczby

obsługiwanych klientów.

Ponadto, dzięki rozbudowie, powstały nowe miejsca pracy, które ze względu na wielkość siedziby

przed remontem nie zostały utworzone wcześniej. Na chwilę obecną ARR zatrudnia 41 osób, z czego

24 zatrudnione są w ramach umowy o pracę.

Efektem pozytywnym było pojawienie się nowych miejsc pracy, bo w budynku poprzednim nie byliśmy

w stanie tylu osób zatrudnić.

REZULTATY

Wprowadzenie nowej usługi doradczo - marketingowo – informatycznej w zakresie zakładania

stron WWW, która zyska zdaniem Beneficjenta zainteresowanie 80 nowych klientów.

Wprowadzenie nowej usługi doradczej o charakterze finansowym z uwzględnieniem

elementów rachunkowych, podatkowych i prawnych, która planowo ma zainteresować 30

nowych klientów.


136

Zmodyfikowanie usługi informacyjnej przez rozszerzenie sposobu świadczenia o skype,

konsultacja w siedzibie klienta, wydzielenie pomieszczeń oraz zakup sprzętu komputerowego,

które planowo ma spowodować 25% wzrost liczby zainteresowanych usługą.

Zmodyfikowanie usługi szkoleniowej przez uzupełnienie o blended learning, dzięki któremu

spodziewany wzrost zainteresowania usługą wynosi 18%.

Zmodyfikowanie usługi finansowej przez udzielanie pożyczek oraz wykorzystanie narzędzi

informatycznych, które planowo mają spowodować ponad 50% wzrost zainteresowania ofertą.

Zmodyfikowanie usługi doradczo-konsultingowej przez wzbogacenie oferty o doradztwo

w zakresie pisania wniosków i poszukiwania finansowania, dzięki któremu spodziewany jest

20% wzrost zainteresowania usługą.


Wzmocnienie regionalnego sektora MŚP,

Powstanie nowych miejsc pracy,

Wspieranie osób zakładających działalność gospodarczą,

Nastawienie na pomoc przedsiębiorcom,

Elastyczność rozwiązań,

Indywidualne podejście do klienta,

Duże zainteresowanie nowymi i zmodyfikowanymi usługami.

Jeśli ktoś do nas przyjdzie z problemem, to szukamy rozwiązania. Mamy bazę ekspertów zewnętrznych,

do których docieramy i po prostu nigdy się nie poddajemy.


Napotkaną trudnością był długi czas oczekiwania na (ponad rok) na środki finansowe będące

rozliczeniem końcowym. Beneficjent zwraca także uwagę na kryterium związane z wielkością

dofinansowania działań w ramach RPO WP, w zależności od rodzaju podmiotu, który się o nie ubiega.

Przedsiębiorcy mogą liczyć na 70% dofinansowanie. Natomiast IOB realizujące takie same działania

muszą posiadać 50% wkładu własnego, mimo pełnionej przez nie funkcji. Poza kwestiami

finansowymi Beneficjent nie napotkał innych problemów związanych z realizacją projektu.

PRZYSZŁOŚĆ

Ze względu na wielkość Inkubatora, który jest dużą infrastrukturą, plany Beneficjenta skupiają się na

wprowadzeniu systemu oszczędzającego energię, czyli olicznikowania indywidualnego oraz systemu

monitorowania kosztów zużycia energii. Celem tych działań ma być obserwowanie cyklu działalności,

którego konsekwencją będzie optymalizacja zachodzących w niej procesów.

8.3 PRZYPADEK 3

PROJEKT I: Modyfikacja świadczonych usług RIG poprzez zakup i rozbudowę infrastruktury

PROJEKT II: Regionalna Izba Gospodarcza mostem do świata biznesu

BENEFICJENT: Regionalna Izba Gospodarcza


WARTOŚĆ PROJEKTU: 3 586 949,94 zł (PROJEKT I) i 327 918 zł (PROJEKT II)

CZAS REALIZACJI: 22 miesiące (PROJEKT I) i 23 miesiące (PROJEKT II)


137

ORGANIZACJA

Regionalna Izba Gospodarcza jest stowarzyszeniem przedsiębiorców. Organizacja zrzesza

pracodawców oraz reprezentuje ich interesy przed organami państwa i samorządu terytorialnego. Do

podstawowych usług oferowanych przez Izbę należą: działalność informacyjna i doradcza w zakresie

prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, organizacja targów i kongresów, szkolenia kadry

menadżerskiej, współorganizowanie banków informacji i giełd, doradztwo prawne i ekonomiczne,

współorganizowanie procesu transferu technologii. Wszystkie świadczone przez organizację usługi

posiadają System Zarządzania Jakością ISO 9001-2000. Ponadto Izba prowadzi Regionalny Fundusz

Pożyczkowy udzielający pożyczek firmom z sektora MŚP działającym głównie na terenie

województwa podkarpackiego, jednak obszar jej działalności obejmuje całą Polskę Wschodnią.

Instytucja istnieje od 15 lat. Przez ten czas udzieliła 42 mln pożyczek oraz 6 mln bezzwrotnych dotacji.

Instytucja współpracuje z Politechniką Rzeszowską oraz Instytutem Spawalnictwa.

PROJEKT I

Zaplanowana przez RIG modyfikacja objęła cztery usługi: informacyjną, szkoleniową, doradczą

i finansową. Dodatkowo, z uwagi na liczne zapytania i oczekiwania ze strony przedsiębiorców,

wprowadzono jedną nową usługę proinnowacyjną. Przedsięwzięcie polegało także na

infrastrukturalnej rozbudowie siedziby Izby. Dotychczas mieściła się ona w wynajmowanym obiekcie

o powierzchni 200 m², w którym brakowało pomieszczeń biurowych, sali szkoleniowej, archiwum

oraz pokoi służących konsultacji i doradztwu. Ponadto, infrastruktura nie była w całości dostosowana

do potrzeb osób niepełnosprawnych. Ww. czynniki ograniczały możliwość przyjmowania dużej ilości

klientów oraz podejmowanie nowych wyzwań, co w konsekwencji prowadziło do zahamowania

rozwoju instytucji. W ramach projektu zakupiono nieruchomość zabudowaną, rozbudowano ją

i wyposażono w niezbędne środki trwałe, co wzmocniło pozycję RIG na rynku.

Wzrosło zainteresowanie naszymi usługami, ale ze względu na brak lokalu ludzie nie mieli dokąd

przychodzić. (…) Jesteśmy zadowoleni z tego co nam oferował program.

REZULTATY

Wprowadzenie nowej usługi proinnowacyjnej, polegającej na pełnej obsłudze klienta

w zakresie rozwiązań innowacyjnych. Instytucja zyskała dzięki niej 5 nowych klientów.

Zmodyfikowanie usługi szkoleniowej ze względu na ilość szkolonych osób, dostęp do

multimediów oraz dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych. Skutkiem czego ilość

klientów tej usługi wzrosła trzykrotnie.

Zmodyfikowanie usługi finansowej poprzez wykorzystanie oprogramowania służącego

archiwizacji świadczonych usług oraz nową salę konsultacji, dzięki czemu ilość klientów wzrosła

o 40%.

Zmodyfikowanie usługi doradczej poprzez wykorzystanie oprogramowania służącego

archiwizacji udzielanych usług oraz nową salę doradztwa, skutkiem czego odnotowana 8%

wzrost klientów.

Zmodyfikowanie usługi informacyjnej doradczej poprzez wykorzystanie oprogramowania

służącego archiwizacji udzielanych usług oraz nową salę doradztwa, co poskutkowało 9%

wzrostem klientów.


138

PROJEKT II

Realizacja projektu rozpoczęła się w lutym 2013 roku, zakończenie planowane jest na grudzień 2014.

Kluczowym celem projektu jest wprowadzenie nowej usługi mentoringu zewnętrznego. Jest on

praktyką francuską, w której buduje się relację mistrz – uczeń. Polega ona na tym, że doświadczeni

przedsiębiorcy pełnią rolę opiekuna (mentora) nowopowstałych przedsiębiorstw, przekazując im

swoją wiedzę. W ten sposób przedsiębiorcy mają unikać błędów i spokojnie przechodzić przez kolejne

stadia rozwoju firmy. W konsekwencji RIG przyczynia się do owocnego, społeczno-ekonomicznego

oddziaływania na region.

Równoległymi powodami starań o realizację projektu są promocja i wzmocnienie pozycji rynkowej

Izby oraz jej konkurencyjności. Do tej pory RIG reklamowała nie siebie jako instytucję, ale projekty,

które realizowała. W związku z tym zauważono, że brakuje promocji, która nie tylko wzmocniłaby

konkurencyjność Izby na rynku, ale przyczyniła się do zwiększenia dostępu sektora MŚP do IOB,

których w północnej części województwa podkarpackiego jest mniej niż w innych jego rejonach.

Zauważyliśmy, że nie jesteśmy znani jako instytucja otoczenia biznesu. Nie promujemy się jako Izba,

tylko reklamujemy projekty. (…) Brakowało tego, aby ktoś słysząc o Izbie Gospodarczej wiedział,

jakie świadczymy usługi, żeby wiedział, że w Izbie uzyska potrzebną informację.

REZULTATY

Wprowadzenie nowej usługi mentoringu zewnętrznego, oczekiwane zainteresowanie to 40

nowych klientów.

Modyfikacja usługi informacyjnej, która planowo ma spowodować ponad dwukrotny wzrost

klientów.

Modyfikacja usług doradczej i szkoleniowej, które mają przyciągnąć jednego nowego klienta.

Modyfikacja usługi finansowej, która ma planowo przyciągnąć 2 nowych klientów.

MOCNE STRONY PROJEKTÓW

Przemyślany - spójny schemat realizacji obu programów,

Stosunkowo niski koszt wdrożenia projektu I,

Innowacyjność, polegająca na uświadamianiu młodzieży poprzez przekazywanie im idei

przedsiębiorczości - „Jak zaczęłam chodzić do szkoły to pytałam, czy wiedzą co to jest RIG?

Większość nie wiedziała, więc musieli się dowiedzieć.”,

Możliwość przyjmowania dużej liczby klientów, w tym osób niepełnosprawnych,

Zwiększenie dostępu sektor MŚP do IOB,

Wypromowanie RIG,

Umiejętne reagowanie na potrzeby rynku.


W trakcie realizacji obu projektów Beneficjent napotkał na trudności tj. nieprzewidziane koszty

i zmianę materiałów opisanych w projekcie. Beneficjent zwraca uwagę na fakt wielkości

dofinansowania dla IOB w ramach RPO (50%), w porównaniu do wielkości dofinansowania projektów

realizowanych przez przedsiębiorców (70%). Konsekwencją tego była konieczność zaciągnięcia

kredytu bankowego, ponieważ wkład własny instytucji był za niski. W rezultacie RIG przezwyciężyła

utrudnienia i mając na uwadze całość swoich działań, jest z nich zadowolona.


139

Pomimo to, stwierdziliśmy, że warto to zrobić. Mamy bazę, usługi, infrastrukturę, teraz zakończy się

promocja w 2014 i ruszą programy. Będziemy już widoczni.

SPECYFIKA PROJEKTÓW RIG

Działalność Regionalnej Izby Gospodarczej opiera się przede wszystkim na umiejętnym reagowaniu

na potrzeby własne oraz potrzeby regionu. Dwa, realizowane przez Beneficjenta projekty, tworzą

razem spójny program modernizacji, unowocześnienia i reklamy, którego celem dalekosiężnym jest

wypromowanie i ustabilizowanie pozycji Izby na rynku.

Realizowanie projektów zostało bardzo dobrze przemyślane. Możliwość dofinansowania budowy

obiektu dostępna była tylko w projekcie pierwszym. Gdyby RIG wystąpiła z projektem „Regionalna

Izba Gospodarcza mostem…” w pierwszej kolejności, rozbudowy obiektu nie udałoby się dokonać.

Z kolei realizacja II projektu nie byłaby możliwa bez wcześniejszego zakupu i modernizacji

nieruchomości.

Ten pierwszy projekt był niezbędny. Gdyby nie on, nie mielibyśmy gdzie obsługiwać klientów i tyle

osób nie dostałoby wsparcia finansowego. Nie byłoby nas w takim zakresie.

Rewitalizacja siedziby umożliwiła przyjmowanie większej ilości klientów oraz w konsekwencji –

jeszcze lepsze poznanie potrzeb rynkowych. Odpowiedzią na odnotowany popyt, było rozszerzenie

oferty o nowe usługi i stopniowe wdrażanie ich. Jednak, aby zaistnieć w szerszej społeczności.

Instytucja musiała przestać reklamować realizowane przez siebie projekty na rzecz promocji Izby.

Drugi projekt to taka konsekwencja. Zrobiliśmy rozeznanie, po czym opracowaliśmy standardy.

Postaraliśmy się o budynek, a później zauważyliśmy, że (…) tylko reklamujemy projekty.

Studium przypadku Regionalnej Izby Gospodarczej jest przykładem zdecydowanie dobrej

i przemyślanej praktyki, w której każde realizowane działania są zarówno przyczyną, jak i skutkiem, co

powoduje, że Instytucja osiąga wyznaczone przez siebie cele i umacnia swoją pozycję na rynku.

8.4 PRZYPADEK 4

PROJEKT: Dywersyfikacja działań firmy Klaster Pro.pl poprzez utworzenie i promocję Podkarpackiego

Centrum Klasteringu

BENEFICJENT: KlasterPro.pl Sp. z o.o.


WARTOŚĆ PROJEKTU: 243 540 zł


ORGANIZACJA

KlasterPro.pl to instytucja otoczenia biznesu o charakterze non profit. Specyfika jej działalności

polega na wspieraniu i promocji działań mających tworzyć korzystne warunki dla powstawania

i rozwoju innowacyjnych klastrów. W ofercie spółki znajdują się: doradztwo i szkolenia prowadzone


140

przez profesjonalistów ds. budowania powiązań sieciowych oraz prezentacje praktyk doświadczonych

polskich i zagranicznych menedżerów klastrów. Ponadto spółka oferuje inicjowanie i wspieranie

współpracy klastrów z władzami samorządowymi, wyższymi uczelniami, instytucjami naukowo –

badawczymi oraz parkami naukowo – technologicznymi. Reprezentuje i promuje polskie klastry oraz

podmioty zrzeszone w klastrach na międzynarodowych konferencjach, targach oraz misjach

gospodarczych.

Instytucja istnieje od 2 lat. Mimo to zainteresowanie oferowaną przez nią usługą jest duże. Klientami

KlasterPro.pl są przede wszystkim MŚP. Połowa z nich ma siedziby w województwie podkarpackim,

reszta przedsiębiorstw pochodzi z całej Polski. Aby zwiększyć rozpoznawalność marki, część usługi

organizowana jest początkowo bezpłatnie. Reszta wykonywana jest odpłatnie, jednak ceny są

elastyczne, dostosowane są do możliwości klienta. Instytucja współpracuje z Politechniką Śląską.

Klastry są narzędziem, które jest coraz bardziej rozpoznawalne przez przedsiębiorców, którzy dostrzegają, że warto współpracować w różnych formach – sieciach i korporacyjnych klastrach.

PROJEKT

Realizacja projektu rozpoczęła się w kwietniu 2013 roku. Zakończenie planowane jest na kwiecień

2014 roku. Wśród powodów podjęcia decyzji o realizacji projektu Beneficjent wymienia: zbyt małą

ilość IOB świadczących wyspecjalizowane usługi; słabą rozpoznawalność IOB przekładającą się na

ograniczoną dostępność do świadczonych usług oraz niską aktywność IOB na rzecz wzajemnej

współpracy w ramach powiązań sieciowych. Głównym celem projektu, na jaki wskazuje Beneficjent,

jest stymulowanie rozwoju konkurencyjnej i innowacyjnej przedsiębiorczości województwa

podkarpackiego w oparciu o ideę klasteringu. Pomysł wynika z logicznej konsekwencji rozwoju firmy

oraz reakcji na istniejące na rynku zapotrzebowanie.

Jednym z założeń projektu jest także zorganizowanie platformy współpracy pomiędzy

współpracującymi ze sobą koordynatorami klastrów podkarpackich, w celu wszechstronnej wymiany

doświadczeń. Stworzenie tego rodzaju miejsca współpracy managerów dokonuje się na

internetowym portalu klaster manager. Do realizacji obecnego działania potrzebne były materiały

promocyjne oraz wyposażenie siedziby.

KlasterPro.pl wprowadza także nowe działanie w obszarze usług specjalistycznych, którym jest

pisanie strategii rozwoju. Usługa skierowana jest do nowo powstałych klastrów oraz klastrów już

istniejących, które strategii nie posiadają. Usługa reakcją powstałą w odpowiedzi na nadchodzącą

w założeniach polskiej polityki klastrowej zmianę, zgodnie z którą klastry, aby zostać uznane za

formalne będą musiały posiadać jasno spisaną strategię i jasno określone kryteria.

Koleją wprowadzoną przez Beneficjenta usługą jest pomoc przedsiębiorcom i instytucjom naukowo-

badawczym w nawiązaniu współpracy.

Jest to działanie bardzo efektywne. Między przedsiębiorcami a naukowcami istnieje początkowo

nieufność, wynikająca z ich specjalizacji. Najlepszym rozwiązaniem jest pokazanie dobrych praktyk.

One otwierają oczy i pokazują, że współpraca jest możliwa.


141

REZULTATY

Wprowadzenie nowej usługi informacyjnej, dotyczącej wszelkich aspektów problematyki

klastrowej, skutkiem czego przewidywane jest pojawienie się 10 nowych klientów,

Wprowadzenie nowej usługi doradztwa związanego z zarządzaniem strategicznym,

Wprowadzenie nowej usługi - szkoleń dla menedżerów i animatorów klastrów, dzięki której

przewidywane jest pojawienie się 10 nowych klientów,

Zmodyfikowanie usługi doradztwa związanego z prowadzeniem działalności gospodarczych,

Zwiększenie rozpoznawalności Instytucji.

Dzięki temu projektowi (…) promujemy samą ideę klasteringu, podnosimy świadomość

przedsiębiorców i to jest najważniejszy proces, który pozwala nam na zwiększenie [skuteczności]

naszego działania.


Wykorzystanie listów intencyjnych,

Promowanie dobrych praktyk,

Wizyty studyjne u klientów,

Współpraca pomiędzy przemysłem a instytucjami naukowymi,

Budowanie sieci powiązań krajowych i międzynarodowych,

Wysoki poziom specjalizacji usługi,

Inicjowanie powstawania nowych klastrów,

Dostosowanie do finansowych możliwości klienta,

Innowacyjność,

Promocja idei klasteringu,

Umiejętne rozpoznanie i trafienie w potrzeby rynku.


Podczas dotychczasowej realizacji projektu nie napotkano na trudności. Co prawda, dofinansowanie

zostało przekazane w innym terminie niż planowany pierwotnie, jednak jest to konsekwencją

błędnego wypełnienia wniosku o płatność. Błędy zostały skorygowane, wniosek złożony poprawnie.

PRZYSZŁOŚĆ

W związku z zatrudnioną kadrą ekspertów, doświadczonych w tworzeniu i rozwijaniu klastrów

w Polsce, plany Beneficjenta oscylują wokół utworzenia programu certyfikującego utworzone już

klastry. W przyszłości KlasterPro.pl nadal będzie podnosić także własne kompetencje, poprzez

uczestnictwo w praktykach zagranicznych managerów.

8.5 PRZYPADEK 5

PROJEKT: Wdrażanie nowych usług świadczonych przez PAKD Sp. z o.o. na rzecz na MŚP

BENEFICJENT: Podkarpacka Agencja Konsultingowo Doradcza Sp. z o.o.


WARTOŚĆ PROJEKTU: 698 371,54 zł



142

ORGANIZACJA

Działania spółki, zgodnie z jej statutem, mają na celu rozwój gospodarczy regionu, nawiązywanie

współpracy międzynarodowej, ograniczanie bezrobocia, ochronę środowiska naturalnego

i dziedzictwa kulturowego. Agencja wspiera przedsiębiorców oraz osoby pragnące założyć własną

działalność gospodarczą - dotacje na jej otworzenie przydzielane są w ramach działań 6.2. i 7.2.2 PO

KL. Wsparcie polega na szkoleniach oraz doradztwie, udzielane jest puli osób, których biznesplan

został najlepiej przygotowany. Usługi doradcze obejmują audyty technologiczne, doradztwo

specjalistyczne, doradztwo w zakresie przepisów higieniczno-sanitarnych. Szkolenia skierowane są do

MŚP, dotyczą zagadnień związanych z przedsiębiorczością oraz uprawnieniami zawodowymi. Ponadto

Spółka świadczy usługi HR i wynajmuje salę multimedialno - szkoleniową. Na mocy porozumienia

z Podkarpacką Izbą Gospodarczą PAKD prowadzi punkt obsługi klientów Funduszu Pożyczkowego PIG.

Zakres usługi obejmuje przede wszystkim przyjmowanie wniosków pożyczkowych, ich wstępną

weryfikację oraz pomoc w ich wypełnianiu. Instytucja działa głównie na terenie województw:

podkarpackiego, świętokrzyskiego i małopolskiego. Usługi świadczone przez PAKD mają charakter

informacyjny, doradczy i szkoleniowy z zakresu wsparcia w prowadzonej działalności gospodarczej.

Instytucja istnieje od 18 lat, zatrudnia 40 osób.

PROJEKT

Realizacja projektu rozpoczęła się w kwietniu 2013 roku. Zakończenie planowane jest na wrzesień

2014. Agencja wskazuje szereg przyczyn podjęcia realizacji projektu:

zbyt mała ilość IOB działających na terenie powiatu jasielskiego, świadczących kompleksowe

usługi na rzecz MŚP z zakresu produktu regionalnego;

przeciwdziałanie stereotypowi kojarzenia podkarpackiego produktu regionalnego wyłącznie

z branżą rolno-spożywczą;

brak doradztwa uwzględniającego specyfikę sprzedaży produktów regionalnych;

brak inicjatyw gospodarczych ukierunkowanych na wsparcie sprzedażowe produktu oraz brak

działań związanych z jego prezentacją;

rzadkie korzystanie przez producentów z sektora MŚP z nowoczesnych technik

informatycznych;

brak usług wspierania przedsiębiorczości dla osób rozpoczynających działalność w zakresie

produktu regionalnego.

Projekt stanowi zarazem działaniem interwencyjne, mające na celu zapobieganie wyżej

wymienionym brakom. Przeciwdziałanie możliwe jest poprzez zwiększenie różnorodności usług

świadczonych na rzecz sektora MŚP, skutkiem czego jest rozszerzenie oferty PAKD o nowe usługi,

poprawa dostępu MŚP do owych usług oraz powstanie Podkarpackiego Ośrodka Produktu

Regionalnego (POPR). Jakość świadczeń wzrośnie także poprzez poprawę infrastruktury i warunki

zasobów lokalowych.

REZULTATY

Wdrożenie POPR jako ośrodka wspierania przedsiębiorczości dla osób rozpoczynających

działalność gospodarczą w obszarze produktu regionalnego oraz młodych przedsiębiorstw

będących na początkowym etapie prowadzenia firmy – oczekiwana liczba 12 nowych klientów,

Wdrożenie nowej usługi doradztwa specjalistycznego z zakresu marketingu i sprzedaży

produktu regionalnego (w ramach POPR), dzięki której przewiduje się 50 nowych klientów,

Wdrożenie szkoleń i warsztatów specjalistycznych z zakresu promocji, marketingu i sprzedaży

produktu regionalnego, w ramach której Beneficjent przewiduje 6 nowych klientów,


143

Wdrożenie konferencji, seminariów i prezentacji o charakterze promocyjno-informacyjnym

(promocja producentów regionalnych i ich wyrobów) – oczekiwana liczba 10 nowych klientów,

Wdrożenie wsparcia sprzedażowego dla producentów produktów regionalnych w ramach

stworzonej przez POPR sieci sprzedaży (katalogi, stoiska) – spodziewana liczba 40 nowych

klientów,

Wdrożenie wsparcie sprzedażowego i promocyjnego on-line na e-platformie sprzedażowej

POPR (portal, sprzedaż on-line) – Beneficjent przewiduje 40 nowych klientów,

Wdrożenie usługi wynajmu pokoi noclegowych (dla gości i kontrahentów) – oczekiwana liczba

50 nowych klientów,

Wdrożenie usługi wynajmu sali szkoleniowej – Beneficjent spodziewa się 21 nowych klientów,

Wprowadzenie obsługi Funduszu Pożyczkowego Podkarpackiej Izby Gospodarczej –

przewidywana ilość 3 nowych klientów,

Wdrożenie audytu technologicznego,

Zmodyfikowanie usługi informacyjnej przez wprowadzenie dokumentacji i standaryzacji

w związku z aplikacją do KSU (świadczenie on-line), dzięki któremu liczba klientów ma planowo

wzrosnąć o ponad 40%,

Zmodyfikowanie usługi doradczej o charakterze ogólnym poprzez wprowadzenie dokumentacji

i standaryzacji w związku z aplikacją do KSU oraz przygotowanie pakietów informacyjnych

(świadczenie on-line) – liczba klientów ma planowo wzrosnąć o 78%,

Zmodyfikowanie szkolenia dla MŚP dotyczące przedsiębiorczości oraz uzyskania lub

uzupełnienia uprawnień niezbędnych do funkcjonowania na rynku poprzez dostosowanie do

wymogów KSU – planowany wzrost klientów to 64%,

Zmodyfikowanie usług agencji zatrudnienia i agencji HR – oczekiwany wzrost nowych klientów

wynosi 77%.


Wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjnych,

Wspieranie przedsiębiorczości osób zakładających własną działalność gospodarczą,

Wysoka specjalizacja usług,

Przewidywany znaczny wzrost liczby klientów,

Szeroki zakres usług,

Przyczynienie się do rozwoju gospodarczego regionu,

Promowanie regionalnego produktu,

Dostosowanie usług do KSU.


Trudności, na jakie Beneficjent napotkał w trakcie realizacji projektu, to przede wszystkim biurokracja

oraz czas oczekiwania na weryfikację złożonych wniosków. Z kolei obecne potrzeby Agencji

koncentrują się na zapotrzebowaniu pracowników, którzy mieliby zająć się prowadzeniem

realizowanych przez instytucję projektów.

PRZYSZŁOŚĆ

W najbliższym czasie instytucja planuje rozwijać się w dwóch kierunkach: produktu regionalnego

oraz odnawialnych źródeł energii.


144

9. Wnioski i rekomendacje

W poniższej tabeli przedstawiono kluczowe rekomendacje z przeprowadzonego badania opierające

się o najważniejsze wnioski stanowiące wynik analizy zebranego materiału empirycznego.

Prezentacja sformułowanych rekomendacji musi być jednak poprzedzona dwoma zastrzeżeniami. Po

pierwsze, opracowane rekomendacje dotyczą wyłącznie przyszłego okresu finansowania, co jest

uzasadnione faktem, iż w bieżącym okresie finansowania istnieją ograniczone możliwości (ale także

uzasadnienie) dla wprowadzania znaczących modyfikacji istniejącego systemu wsparcia. Innymi

słowy, katalog sformułowanych rekomendacji obejmuje propozycje charakteru i zakresu działań

zorientowanych na wsparcie sektora otoczenia biznesu w woj. podkarpackim w przyszłym okresie

finansowania.

Jeśli chodzi o adresatów formułowanych rekomendacji, to zostały one skierowane do instytucji

odpowiedzialnej za projektowanie i/ lub wdrażanie RPO w przyszłym okresie finansowania (w chwili

obecnej – poza ogólnym założeniem, iż instytucja ta będzie umocowana w strukturze samorządu

województwa, trudno o precyzyjne jej wskazanie; problem nastręcza również fakt, iż nie do końca

znane są kompetencje tej instytucji, a tym samym jej autonomia w określaniu założeń RPO

i konstruowania zawartego w nim instrumentarium wsparcia).

Co się natomiast tyczy proponowanego terminu realizacji rekomendacji, to uwzględniono dwa

terminy wdrożenia rekomendacji. W przypadku rekomendacji dotyczących określenia założeń RPO

WP 2014-2020 jako termin realizacji rekomendacji określono II kwartał 2014, natomiast w przypadku

rekomendacji związanych z wdrożeniem projektu systemowego to termin ich realizacji określono na

III/IV kwartał 2014.


145

Tabela 7. Tabela rekomendacji badania ewaluacyjnego pn. „Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu”

Tabela rekomendacji badania ewaluacyjnego pn.

„Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu”

Lp. Wniosek (strona

w raporcie)

Rekomendacja (strona

w raporcie)

Oczekiwany efekt

wdrożenia rekomendacji

Sposób wdrożenia Adresat

rekomendacji

Termin

realizacji

1 W dotychczasowym procesie

wdrażania nie udało się

skutecznie kierunkować

wsparcia jeśli chodzi o charakter

nowych lub modyfikowanych

usług będących rezultatem

projektów. (s.44)

W przyszłym okresie

finansowania szczególny

nacisk powinien być

położony na wspomaganie

procesu świadczenia przez

IOB tych usług, które zgodnie

z tendencjami występującymi

na rynku tego rodzaju usług

ocenić należy jako obecnie

najistotniejsze lub

rozwojowe. (s. 44)

Dostosowanie oferty IOB do

zmieniającego się

zapotrzebowania sektora

przedsiębiorstw.

W ramach projektu systemowego

realizowanego przez UMWP należy

wprowadzić specjalne „vouchery”

stanowiące formę bonu umożliwiającego

firmom skorzystanie z usług oferowanych

przez IOB. „Vouchery” powinny dotyczyć

świadczenia usług preferowanych, tj. –

specjalistycznego wsparcia o charakterze

doradczo-szkoleniowo-analitycznym, dla

których należałoby określić dokładne

standardy ich świadczenia (tylko

w przypadku ich spełnienia dana instytucja

mogłaby świadczyć usługę w oparciu

o „vouchery” wydawane przez UMWP).

Dokładne standardy winny być określone

odrębnie w odniesieniu do konkretnych

usług podlegających finansowaniu za

pomocą „voucherów”. W chwili obecnej

można natomiast wskazać obszary

tematyczne, które winny być

zoperacjonalizowane poprzez określenie

szczegółowych wymogów dla każdej

usługi. Są to:

infrastruktura wykorzystywana do

świadczenia danego rodzaju usługi

(miejsce świadczenia usługi, narzędzia

informatyczne usprawniające proces

Instytucja

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO

w przyszłym okresie

finansowania.

III/IV

kwartał

2014


146



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

świadczenia usługi),

kwalifikacje personelu świadczącego

daną usługę (profil wykształcenia i/lub

doświadczenie w obszarze związanym

z daną usługą),

etapy świadczenia usługi (w zależności

od rodzaju świadczonej usługi m.in.:

diagnoza wstępna, diagnoza

pogłębiona, opracowanie planu

realizacji usługi, realizacja usługi,

diagnoza po realizacji usługi, wsparcie

po realizacji usługi, informacja

zwrotna),

jakość świadczonej usługi (np. poprzez

posiadanie i zastosowanie

w odniesieniu do świadczonej usługi

posiadanego i audytowanego systemu

zarządzania jakością),

dokumentacja procesu świadczenia

usługi (zgodnie z zaleceniami

określonymi przez UMWP i w oparciu

o wzory dokumentów przygotowane

przez UMWP).

Standaryzacja procesu świadczenia usług

winna także obejmować przygotowanie

przez UMWP szczegółowego zakresu

tematycznego danej usługi. Po określeniu

rzeczonego zakresu należy przeprowadzić

sesje szkoleniowe zakończone egzaminem


147



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

dla konsultantów z poszczególnych IOB

zainteresowanych świadczeniem usług

objętych finansowaniem systemem

„voucherowym”. Dana IOB mogłaby

korzystać z tej formuły jedynie wtedy, gdy

przynajmniej 2 jej pracowników zdałoby

wspomniany egzamin.

Jeśli chodzi o drugą usługę preferowaną

w ramach projektu systemowego, czyli

wsparcie finansowe, powinno ono być

świadczone w trybie zbliżonym do

obecnego świadczenia usług

pożyczkowych i poręczeniowych, przy

czym większa część środków niż obecnie

powinna być transferowana w ten sposób

(większa liczba podkarpackich IOB

powinna być angażowana do zadań

związanych z regrantingiem w ramach

procedur prostszych niż ewentualne

dotacje udzielane firmom w trybie

konkursowym, w ramach RPO WP).

2 W ramach Działania 1.2 RPO WP

2007-2013 nie mieliśmy do

czynienia z realizacją projektów

o charakterze partnerskim

(pomimo wprowadzenia

kryterium premiującego tego

rodzaju przedsięwzięcia). Tym

bardziej nie sposób mówić

o przyczynianiu się tego

W przyszłym okresie należy –

w odniesieniu do projektów

o charakterze konkursowym

adresowanych do IOB (bez

względu na ich ostatecznie

ustalony zakres) – w sposób

szczególny premiować

przedsięwzięcia

o charakterze partnerskim (s.

Zwiększenie stopnia

projektowej kooperacji

wewnątrzsektorowej

i zapewnienie spójności

działań projektowych różnych

instytucji.

Uwzględniając fakt, iż w bieżącym okresie

finansowania obowiązujące kryterium

premiujące przedsięwzięcia partnerskie

nie odniosło skutku, w przyszłym okresie

podjąć należy działania

dwuetapowo. W pierwszej kolejności

(tj. w odniesieniu do pierwszych

konkursów ogłaszanych w okresie 2014-

2020) należy utrzymać premię punktową

Instytucja

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

II kwartał

2014


148



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

instrumentu wsparcia do

zawiązywania kooperacji

międzysektorowej obejmującej

IOB i jednostki naukowo-

badawcze lub jednostki

samorządu terytorialnego (s. 61

- 66).

61). za partnerski charakter projektu, lecz

jednocześnie zwiększyć jej wagę.

Zwiększenie wagi tego kryterium powinno

się odbywać poprzez wprowadzenie

dwustopniowego trybu oceny spełnienia

niniejszego kryterium. Po pierwsze, należy

premiować sam fakt realizacji projektu

partnerskiego. Po drugie, w odniesieniu

do projektów partnerskich należy

wprowadzić możliwość uzyskania

dodatkowych punktów za utworzenie

jednego z dwóch poniższych wariantów

partnerstwa:

Partnerstwa międzysektorowe (w

ramach których IOB realizuje projekt

wspólnie z jednostkami naukowo-

badawczymi lub jednostkami

samorządu terytorialnego);

Partnerstwa „mentoringowe” (w

ramach których doświadczony

podmiot włącza do partnerstwa

projektowego instytucję o mniejszym

doświadczeniu i potencjale).

Drugi etap wdrożenia rekomendacji

powinien polegać na przeprowadzeniu

min. jednego naboru wniosków wyłącznie

w odniesieniu do przedsięwzięć

partnerskich. W ramach tego konkursu

istniałaby możliwość wyłącznie

dofinansowania projektów o charakterze

3 W przyszłym okresie należy

w sposób szczególny

wspomagać proces

nawiązywania

i utrzymywania współpracy

pomiędzy instytucjami

otoczenia biznesu

a jednostkami naukowo-

badawczymi (s. 66).


projektowej kooperacji

międzysektorowej

i zapewnienie spójności

działań projektowych różnych

instytucji.

Instytucja

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

II kwartał

2014


149



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

partnerskim (przy czym należałoby

utrzymać kryterium szczególnie

premiujące te partnerstwa, które miałyby

charakter międzysektorowy lub

„mentoringowy”).

4 Jeśli chodzi o obowiązujące

w chwili obecnej kryteria

wyboru projektów w Działaniu

1.2 RPO WP 2007-2013,

w przypadku części z nich

nieokreślony pozostaje związek

pomiędzy danym kryterium

a rzeczywistym jego znaczeniem

dla jakości projektu

i generowanych przez niego

efektów. W związku

z powyższym – w przypadku

utrzymania formuły

konkursowej dla wsparcia

adresowanego do IOB


finansowania – należałoby

zrewidować niektóre spośród

obowiązujących kryteriów

jakościowych na etapie oceny

merytoryczno-technicznej (s.

98).

Planując katalog kryteriów

wyboru projektów

realizowanych przez IOB


finansowania należy

zmodyfikować lub

wyeliminować część obecnie

obowiązujących kryteriów,

które nie pełnią swojej

funkcji w sposób należyty

jako instrument

kierunkowania wsparcia (s.

98).

Zwiększenie skuteczności

systemu kryteriów wyboru

projektów

Planując katalog kryteriów wyboru

projektów realizowanych przez IOB

w przyszłym okresie finansowania należy

zmodyfikować lub wyeliminować

następujące kryteria:

Doświadczenie w zakresie świadczenia

usług dla przedsiębiorstw (konieczność

doprecyzowanie rodzaju świadczonych

usług i rodzaju prowadzonej

działalności w deklarowanym okresie

czasu),

Wpływ projektu na podniesienie

konkurencyjności gospodarki regionu

(doprecyzowanie kategorii „usługi”,

których liczba jest premiowana

w ramach tego kryterium),

Zasięg oddziaływania projektu (brak

uzasadnienia dla obowiązywania tego

kryterium – kluczowe powinno być

dostosowanie projektu do potrzeb

grup docelowej),

Zaangażowanie środków własnych

beneficjenta ponad obowiązujący limit

w zakresie wkładu własnego

(kryterium nieadekwatne do specyfiki

Instytucja

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

II kwartał

2014


150



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

funkcjonowania IOB, które z założenia

są organizacjami non-profit).

5 W ramach aktualnego systemu

wsparcia dla IOB przewidzianego

w RPO WP 2007-2013 instytucje

realizują projekty wybierane do

dofinansowania w trybie

konkursowym. Przewidziany

zakres wsparcia oraz kryteria

wyboru projektów nie

gwarantują jednak optymalnego

kierunkowania dofinansowanych

przedsięwzięć. Poza tym,

realizowane w tym trybie

projekty oceniane są przez

beneficjentów jako

skomplikowane proceduralnie,

obciążone jednocześnie

nadmiernym rygoryzmem

formalnym i niejasnymi

regulacjami oraz opóźniające

otrzymanie przyznanych

środków (s. 99).

W przyszłym okresie

finansowania wsparcie dla

IOB oferowane w ramach

RPO WP 2014-2020 powinno

przebiegać na dwóch

poziomach: uproszczone

wsparcie oferowane

w ramach projektu

systemowego UMWP

dotyczące świadczenia

określonych usług

specjalistycznych; projekty

konkursowe dotyczące

uruchamiania lub utrzymania

zinstytucjonalizowanych

form wsparcia dla firm (s.99).

Zapewnienie wsparcia

w kluczowych obszarach przy

jednoczesnym zmniejszeniu

stopnia oddziaływania

negatywnych czynników

związanych

z dotychczasowym trybem

realizacji projektów.

W przyszłym okresie finansowania

wsparcie dla IOB oferowane w ramach

RPO WP 2014-2020 powinno przebiegać

na dwóch poziomach:

Uproszczone wsparcie oferowane

w ramach projektu systemowego

UMWP dotyczące świadczenia

określonych usług specjalistycznych

(obejmowałoby to m.in.: szkolenia dla

pracowników IOB, finansowanie

działań promocyjnych IOB oraz –

przede wszystkim – możliwość

finansowania poprzez „vouchery

usługowe” udzielane firmom procesu

świadczenia określonych usług przez

IOB);

Projekty konkursowe dotyczące

uruchamiania lub utrzymania

zinstytucjonalizowanych form

wsparcia dla firm (chodzi o tworzenie

lub prowadzenie działalności przez

takie podmioty jak: inkubatory,

preinkubatory, centra obsługi

inwestora, fundusze pożyczkowe

i poręczeniowe, sieci aniołów biznesu,

klastry itp.

Instytucja

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

II kwartał

2014

6 Większość przedsiębiorstw

niekorzystających z usług IOB

Celowe jest podjęcie na

szczeblu regionalnym


świadomości sektora

W ramach projektu systemowego

realizowanego przez UMWP należy

Instytucja

odpowiedzialna za

III/IV

kwartał


151



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

deklaruje, że nie ma potrzeby

korzystania z usług IOB lub nie

posiada informacji o możliwości

korzystania z tego rodzaju usług.

Jednocześnie poziom aktualnego

zapotrzebowania na określone

wsparcie jest wyraźnie wyższy

wśród tych przedsiębiorstw,

które w ostatnich latach już

korzystały z usług oferowanych

przez sektor otoczenia biznesu.

Tego rodzaju prawidłowość

sugeruje, iż korzystanie ze

wsparcia IOB korzystnie wpływa

na przekonanie o celowości

i użyteczności korzystania ze

wsparcia oferowanego przez IOB

(s. 116).

skoordynowanych działań

promujących sektor IOB,

wskazujących dobre praktyki

(przykłady sukcesów firm,

które skorzystały ze wsparcia

IOB) oraz stworzenie

instrumentów skutecznego

informowania firm o ofercie

IOB (s. 116).

przedsiębiorstw w zakresie

oferty usługowej IOB oraz

rozpoznawalności

poszczególnych instytucji.

przewidzieć realizację działań

skoordynowanych zorientowanych na

promocję całego sektora otoczenia

biznesu oraz zapewnienie dostępności

informacji na temat oferty usługowej

podkarpackich IOB. Głównym medium

tego rodzaju działań powinien być portal

internetowy zawierający kompletne

i aktualizowane na bieżąco informacje

dotyczące oferty podkarpackich IOB (i

umożliwiający formułowanie zapytań

w oparciu o różne rodzaje kryteriów

wyboru podmiotu lub usługi).

Dodatkowym instrumentem wsparcia

promocji podkarpackich IOB powinny być

także indywidualne granty udzielane

poszczególnym organizacjom na własne

działania informacyjno-promocyjne (celem

jest w tym przypadku promocja własnej

marki poszczególnych organizacji).

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

2014

7 Istnieje wyraźny deficyt

w zakresie świadczenia

najbardziej zaawansowanych

usług przez IOB. Znajduje to

odzwierciedlenie zarówno

w ofercie sektora otoczenia

biznesu (w tym także, jeśli

chodzi o usługi wprowadzane do

oferty w ramach projektów

z Działania 1.2 RPO WP 2007-

Należy dążyć do zapewnienia

jak największej dostępności

(tj. dostępności na poziomie

lokalnym) podstawowych

usług doradczych

i informacyjnych

świadczonych bezpłatnie na

rzecz przedsiębiorstw oraz

wsparcia finansowego (s.

120).

Zapewnienie podkarpackim

firmom dostępu do

podstawowego wsparcia

doradczego i informacyjnego,

przy jednocześnie

ograniczonym angażowaniu

środków RPO WP w tego

rodzaju wsparcie oraz

zapewnienie dostępności

instrumentów wsparcia

Należy dążyć do zapewnienia jak

największej dostępności (tj. dostępności

na poziomie lokalnym) podstawowych

usług informacyjnych świadczonych

bezpłatnie na rzecz

przedsiębiorstw. W tym celu uzasadnione

jest wspieranie IOB w procesie włączania

się w sieć Punktów Konsultacyjnych KSU

(nie należy dążyć do tworzenia sieci

i „marki” regionalnej, lecz raczej zachęcać

Instytucja

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

II kwartał

2014


152



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

2013), jak i deklaracjach

przedsiębiorstw odnoszących się

do kategorii usług IOB z których

korzystały w ostatnich latach

(dominuje wsparcie szkoleniowe

i informacyjne). Z drugiej strony

zdecydowanie największe

zapotrzebowanie na wsparcie ze

strony IOB dotyczy pomocy

finansowej dla firm

(jednocześnie to właśnie

problemy o charakterze

finansowym stanowią jedne

z głównych barier prowadzenia

działalności gospodarczej) (s.

120).

finansowego. do włączania się podkarpackich IOB

w struktury ogólnopolskie) oraz

premiowanie w ramach RPO WP 2014-

2020 tych IOB, które udokumentują

świadczenie bezpłatnych usług

informacyjnych dla firm. Jeśli chodzi

o premiowanie w ramach RPO WP 2014-

2020 podmiotów oferujących bezpłatne

wsparcie informacyjne, to dotyczące tej

kwestii kryterium może współwystępować

z planowanym do wprowadzenia

kryterium premiującego wnioskodawców,

którzy w części finansują swoją aktywność

z opłat za usługi, wnoszonych przed

przedsiębiorców. Usługi płatne najczęściej

nie dotyczą bowiem usług informacyjnych,

lecz wsparcia bardziej zaawansowanego.

Obowiązywanie obu kryteriów

pozwalałoby więc preferować takie

podmioty, których działalność opiera się

o dwa filary: masowego i bezpłatnego

wsparcia informacyjnego oraz usług

specjalistycznych i płatnych. Tym samym,

premiowane byłyby instytucje

w największym stopniu adaptujące się do

potrzeb i oczekiwań przedsiębiorstw,

zarówno tych potrzebujących

podstawowego, jak i bardziej

zaawansowanego wsparcia.

Z drugiej strony, należy utrzymać


153



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

mechanizmy wsparcia zorientowane na

wprowadzanie przez IOB nowych

i specjalistycznych usług do oferty, w tym

także dotyczących pomocy finansowej

(vide rekomendacja 5).

8 Jednym z głównym problemów

na jaki aktualnie natrafiają

instytucje otoczenia biznesu jest

brak wykwalifikowanych kadr

posiadających: (1) kompetencje

kluczowe na odpowiednim

poziomie, (2) wiedzę

i umiejętności dotyczące

specyfiki pracy w sektorze

otoczenia biznesu. Jednocześnie,

same instytucje mają

ograniczone możliwości

przygotowywania zatrudnianych

pracowników do realizacji zadań

związanych z działalnością danej

instytucji (ograniczone

możliwości w zakresie realizacji

samodzielnych projektów

szkoleniowych adresowanych do

własnych pracowników; niska

dostępność zewnętrznych

projektów szkoleniowych

adresowanych do pracowników

IOB) (s. 126).

W ramach systemu wsparcia

dla podkarpackich IOB


finansowania należy również

uwzględnić instrumenty

rozwoju potencjału

merytorycznego kadry

instytucji otoczenia biznesu

(s. 126).

Zapewnienie wysokiej jakości

kadr podkarpackich IOB.

Wykorzystując zasadę dwufunduszowości

w przyszłym okresie finansowania należy

wprowadzić możliwość korzystania przez

IOB ze wsparcia dotyczącego szkolenia

pracowników instytucji w zakresie

odnoszącym się do działalności

prowadzonej przez IOB. Należy w tym

przypadku rozważyć: (a) realizację

projektu systemowego zorientowanego na

przeprowadzenie otwartych szkoleń

z zakresu kompetencji kluczowych dla

pracowników IOB, (b) wprowadzenie

bonów szkoleniowych dla pracowników

IOB, którzy potrzebują specjalistycznego

wsparcia szkoleniowego w wąskich

dziedzinach tematycznych (co ogranicza

zasadność realizacji całego poświęconego

im projektu szkoleniowego).

Instytucja

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

III/IV

kwartał

2014

9 W odniesieniu do bieżącego W celu rozwiązania Zwiększenie podmiotowości Zalecane jest jednak uwzględnienie Instytucja III/IV


154



Lp. Wniosek (strona

w raporcie)


w raporcie)

Oczekiwany efekt



rekomendacji

Termin

realizacji

okresu finansowania badane IOB

(w szczególności te realizujące

projekty z Działania 1.2 RPO WP)

zwracały uwagę na brak

systemowego (całościowego),

a jednocześnie partnerskiego

podejścia do sektora otoczenia

biznesu ze strony samorządu

województwa. Pojawiały się

w tym kontekście opinie o:

braku spójnej i konsekwentnej

polityki wsparcia sektora

otoczenia biznesu, braku

konstruktywnych konsultacji

i uzgodnień z IOB, braku

zaufania wobec sektora

otoczenia biznesu czy wręcz

postrzegania go w kategoriach

swoistej konkurencji wobec

działań samorządu

województwa (s. 127).

zdiagnozowanego problemu

braku partnerskiego

podejścia samorządu

województwa do IOB oraz

ograniczonej podmiotowości

tego sektora niezbędne jest

podjęcie różnego rodzaju

działań i – co ważne –

mających charakter

długofalowy, ale także

konkretnych przedsięwzięć

realizowanych w formule

partycypacyjnej (s. 127).

podkarpackich IOB oraz

zapewnienie partnerskich

relacji pomiędzy sektorem

otoczenia biznesu

a administracją regionalną.

w katalogu działań podejmowanych przez

UMWP w obszarze wspierania

przedsiębiorczości w przyszłym okresie

finansowania przedsięwzięcia

zorientowanego na: integrację sektora

otoczenia biznesu, uruchomienie

systematycznych mechanizmów

konsultacji, promocję całego sektora

otoczenia biznesu, stworzenie platformy

internetowej zawierającej szczegółową

i aktualną informację o ofercie IOB

i ukierunkowującą przedsiębiorców na

konkretne instytucje, które mogą im

pomóc.

odpowiedzialna za

projektowanie i /

lub wdrażanie RPO


finansowania.

kwartał

2014


155

Tabela 8. Table of recommendations from the evaluation study entitled „The impact of ROP PV 2007-2013 on the functioning of the Business Environment Institutions”

Table of recommendations from the evaluation study entitled

„The impact of ROP PV 2007-2013 on the functioning of the Business Environment Institutions”

No. Conclusion (page in the

report)

Recommendation (page

in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation

Method of implementation Recommendation

addressed to

Implementation

period

1 In the current

implementation process

focusing support on specific

issues has failed when it

comes to the nature of new

or modified services that are

the result of projects (p. 44).

In the next funding period,

one should focus on

supporting the process of

these services provision by

the BEIs, which are most

either important or

promising according to the

trends occurring in the

market (p. 44).

The adjustment of BEIs

offer to the business sector

changing demands.

The systemic project implemented by

Marshal's Office of the Podkarpackie

Voivodeship should include special

vouchers which allow companies to

use services offered by BEIs. Vouchers

should apply to the provision of

preferred services (specialized support

in form of consulting, training and

analysis). The exact standards of

provision the above mentioned

services should be established (only if

the institution met these standards it

could provide a service based on the

vouchers issued by Marshal's Office of

the Podkarpackie Voivodeship).

The exact standards should be

determined separately for the specific

services financed by vouchers. At this

moment, the following standardization

themes might me indicated (they

should be operationalized by defining

specific requirements for each

service):

infrastructure used to provide

specific service (place in which

service is provided, informatics

tools facilitating the provision of

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

ROP PV in the next

funding period

Third / fourth

quarter of 2014


156




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

services),

qualifications of the staff providing

the service (the profile of

education and / or experience in

the area related to the service)

stages of service providing

(depending on the type of provided

service it should include: initial

diagnosis, in-depth diagnosis,

developing plan for the service

providing, providing service,

diagnosis after providing service,

support after service providing,

feedback),

quality of provided service

(through the possession and use

held and audited quality

management system in relation to

provided service),

providing service process

documentation (according to the

guidelines established by Marshal's

Office of the Podkarpackie

Voivodeship and using forms

prepared by Marshal's Office of the

Podkarpackie Voivodeship).

The standardization of the services

provision process should also include


157




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

the preparation of detailed thematic

scope of the specific service by


Voivodeship. After this training

sessions should be carried out

followed by an examination for

consultants from BEIs interested in

providing services covered by the

voucher financing system. Each

institution could participate in voucher

system only if at least two of its

employees pass the exam.

Regarding second kind of service

preferred within the systemic project,

which is financial support, it should be

provided in a form similar to the

current loan and guarantee services.

More funds than at present should be

transferred this way (more BEIs from

Podkarpackie region should be

involved in the regranting system

where regulations would be less-

complexed than these referred to

subsidies offered companies within

ROP PV competition procedure).

2 There were no partnership

projects within the ROP PV

2007-2013 Measure 1.2

(despite of the criterion

In the next funding period

partnership projects

implemented by BEIs should

be strongly rewarded (it

Increased level of

cooperation between BEIs

and ensuring coherence of

projects implemented by

Taking into account that in the current

funding period criterion rewarding

partnerships has not been successful

the future actions should be taken in

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

Second quarter of

2014


158




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

which promotes such

projects). Therefore it is

impossible to talk about

contributing of this

instrument to support cross-

sectoral cooperation

between BEIs and R&D

institutions or self-

government administration

(p. 61-66).

refers to projects supported

in the competition procedure

regardless of their final

range) (p. 61).

different BEIs.

two stages. In the first place (i.e., for

the first competitions announced in

the 2014-2020 period), bonus points

for the partnership projects should still

be applied, but at the same time its

weight should be increased. Increasing

importance of this criterion should be

done by establishment of a two-mode

assessment of compliance with this

criterion. First, one should reward

conducting partnership projects.

Secondly, developing one of the

following two types of partnership

should result in gaining extra points in

the project selection procedure:

cross-sectoral partnerships (in

which BEI implements project in

cooperation with either research

institutions or self-government

administration units);

“mentoring” partnerships (in which

an experienced BEI develops

partnership with institution with

little experience and capacity).

The second stage the

recommendation implementation

should include the completion of

minimum one call for proposals

ROP PV in the next

funding period

3 In the next funding the

process of establishing and

maintaining cooperation

between business

environment institutions and

research & development

institutions should be

strongly supported (p. 66).

Increased level of cross-

sector collaboration and

ensuring coherence of

projects implemented by

different BEIs.

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

ROP PV in the next

funding period

Second quarter of

2014


159




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

limited only to partnership projects.

Within this competition it would be

possible only to fund projects

conducted with a partner (the

criterion should especially reward

cross-sectoral and “mentoring”

partnerships).

4 In relation to the existing

selection of projects within

ROP PV 2007-2013 one might

say that in the case of some

of them relationship

between the criterion and its

actual impact on the quality

of the project and its results

stays uncleared. Therefore –

in case of remaining “call for

proposals” procedure in the

next funding period –some

of the existing quality criteria

for technical assessment

should be revised (p. 98).

In the process of planning

a list of criteria for BEIs

projects selection for the

next funding period some of

the current criteria should be

modified or eliminated. It

refers mainly to criteria

which do not perform their

function as an instrument

directing support in a proper

way (p. 98).

Increased efficiency of the

projects selection criteria.

The following criteria should be

modified or eliminated in the process

of planning a list of criteria for

selection of projects carried out by the

BEIs in the next funding period:

• Experience in the provision of

services for business sector (the

type of provided services and the

type of conducted activity in the

declared period of time need to be

clarified)

• Project impact on improving the

competitiveness of the regional

economy (the category of

"services" the number of which is

rewarded under this criterion

should be clarified)

• Project spatial scope (there is no

need to include this criterion – the

key aspect is to adjust project to

the needs of target groups)

• The involvement of the

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

ROP PV in the next

funding period

Second quarter of

2014


160




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

Beneficiary's own funds over the

obligatory Beneficiary’s own

contribution (the above

mentioned criterion is inadequate

to the BEIs specificity which by

definition are non-profit

organizations).

5 Within the current system of

support for the BEIs

institutions implement

projects selected for funding

in the competition

procedure. Defined range of

support and project selection

criteria do not ensure an

optimal targeting of

supported projects. In

addition, projects

implemented within this

procedure are judged by the

Beneficiaries as: procedurally

complicated, burdened with

both excessive rigidity and

unclear regulations, and

delaying the receiving funds

(p. 99).

In the next funding period

support for the BEIs within

the ROP PV 2014-2020

should be offered on two

levels: a simplified support

offered within Marshal's


Voivodeship systemic project

for the provision of certain

professional services;

projects within the “call for

proposals” procedure related

to establishing or

maintaining institutional

forms of business support (p.

99).

Support provided in key

areas along with reduced

degree of negative

influence of factors

associated with the current

projects implementation

mode.

In the next funding period support

offered BEIs within the ROP PV 2014-

2020 ROP should be carried at two

levels:

• Simplified suport offered within

Marshal’s Office of the

Podkarpackie Voivodeship

systemic project for the provision

of certain professional services (it

would include, among others:

training for BEIs employees,

financial support for BEIs

promotional activities, and –

above all – the funding providing

services by BEIs through vouchers

given to companies)

• Competition-mode projects for

starting or maintaining

institutional forms of business

support (it refers to establishment

or running such entities as

incubators, pre-incubators,

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

ROP PV in the next

funding period

Second quarter of

2014


161




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

investor service centers, loan and

guarantee funds, business angel

networks, clusters, etc.).

6 Most companies which are

non-users of BEIs services

declares that they do not

such services or are not

aware of the possibility of

using services offered by

BEIs. At the same time the

current demand for specific

support is significantly higher

among those companies

which declare using services

offered by business

environment sector. Such

regularity suggests that using

support from BEIs has

a positive effect on

conviction in desirability and

utility of the use of the

support from BEIs (p. 116).

It is recommended to

undertake coordinated

regional actions focusing on

BEIs promotion and good

practices identification

(examples of companies

which successful companies

which benefited from the

BEIs support) along with the

creation of effective

instruments to inform

companies about BEIs offer

(p. 116).

Increased corporate sector

awareness in BEIs services

offer and recognizability of

individual institutions.

The systemic project implemented by


Voivodeship should include

coordinated actions aimed at

promoting the business environment

sector and ensuring the availability of

information on services offered by

BEIs from Podkarpackie region. The

main medium of this kind of action

should be a web portal containing

a complete and regularly updated

information about the BEIs offer (and

enabling the formulation of queries

based on a variety of criteria for

selection of an institution or service).

Additional instrument for promotion

BEIs from Podkarpackie region support

should also be individual grants to

organizations for their own

information and promotion activities

(in this case the aim is to promote

individual organizations own brands).

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

ROP PV in the next

funding period

Third / fourth

quarter of 2014

7 There is a deficit in the

provision of most advanced

services by the BEIs. It

reflects in both: the business

The maximum availability

(i.e. availability on the local

level) of basic advisory and

information services which

Ensured access for

companies from

Podkarpackie region to

basic advisory and

The maximum availability (i.e.

availability at the local level) of basic

information services provied free of

charge to businesses should be

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

Second quarter of

2014


162




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

environment sector offer

(including services

established within the ROP

PV 2007-2013 projects) and

in companies statements

relating to BEIs services

categories which were

mostly used in recent years

(most often used services are

training and information

services). On the other hand,

the highest demand for

support from the BEIs refers

to financial support (a the

same time financial problems

are one of the main barriers

to doing business) (p. 120).

are provided free of charge

to businesses along with

financial support should be

ensured (p. 120).

information services (but

with limited involvement of

ROP PV funds in this kind of

support) along with

availability of financial

support instruments.

ensured.

For this purpose, it is reasonable to

support the BEIs in the process of

joining a network of Consultation

Points within KSU network (one should

rather encourage the BEIs from

Podkarpackie region to involve in the

nation-wide network than create

a regional network and “brand"), and

awarding within the ROP PV 2014-

2020 those BEIs, which provide free

information services to business

sector. The criterion awarding BEIs

which offer companies free

information services might coexist

with another planned criterion which

refers to awarding applicants who

finance their activities from fees paid

by companies. Paid services usually do

not refer to the information services,

but more advanced support. The

application of both criteria would

allow to prefer institutions whose

activity is based on two pillars:

widespread and free information

support along with expert and paid

services. Therefore, the institutions

which adapt in the greatest extent to

the needs and expectations of

ROP PV in the next

funding period


163




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

companies (both those in need for

basic and more advanced support)

would be awarded in the projects

selection process.

On the other hand, mechanisms

focused on support for new and

specialized services development by

BEIs, including financial aid, should

also be remained (see

recommendation no. 5).

8 One of the main problems

for BEIs is the lack of

qualified staff with both: (1)

key competencies at the

appropriate level, (2)

knowledge and skills related

to specificity of job in the

business environment sector.

At the same time, the

institutions have limited

ability to prepare their

employees to carry out tasks

within institution activity

(limited opportunities for

BEIs self-implementation of

training projects aimed at

training their own

employees; low availability

of external training projects

As part of the support

system for BEIs from

Podkarpackie region in the

next funding period

instruments of institution

staff substantive capacity

development should also be

established (p. 126).

High-skilled personnel for

BEIs from Podkarpackie

region.

Using the possibility of joining funds

from different sources in the next

funding period BEIs should be allowed

to use support for their employees

training in the fields related to BEIs

activities.

Therefore, one should consider: (a)

systemic project which includes open

training on key competences for BEIs

employees, (b) establishment of

training vouchers for BEIs employees

who need specialized training support

in certain themes (which limits the

reasonableness of the separate project

which refers to such themes).

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

ROP PV in the next

funding period

Third / fourth

quarter of 2014


164




report)


in the report)

Expected result of

implementing the

recommendation


addressed to

Implementation

period

for BEIs employees) (p. 126).

9 Business environment

institutions from

Podkarpackie region

(especially those

implementing projects wthin

the ROP PV 2007-2013

Measure) drew attention to

the lack of both systemic

(overall) and partnership

approach to the BEIs from

the regional administration.

Declarations related to the

following issues were

expressed by BEIs: the lack of

a coherent and consistent

policy in the field of BEIs

support; the lack of

constructive consultation

with the BEIs; the lack of

confidence in the business

environment sector, or even

the perception of BEIs in

terms of a competition for

the regional self-government

activities (p. 126).

In order to solve diagnosed

problem which is the lack of

provincial government

partnership approach to the

BEIs and the limited

subjectivity of the sector it is

necessary to undertake

various and – most

importantly – long-term

activities along with specific

actions in the participatory

formula (p. 126).

Increased subjectivity of

the BEIs from Podkarpackie

region and ensured

partnership relations

between the business

environment sector and the

regional administration.

It is recommended to include

following actions in the catalogue of

actions undertaken by the Marshal's


Voivodeship in the area of business

environment sector support in the

next funding period: the integration of

business environment institutions,

launching systematic consultation

mechanisms, business environment

institutions sector promotion,

development of a web-based platform

containing a detailed and current

information about the BEIs offer and

directing business to specific

institutions which can help them.

The institution

responsible for the

design and / or

implementation of

ROP PV in the next

funding period

Third / fourth

quarter of 2014


165

10. Spisy ilustracji

10.1 SPIS WYKRESÓW

Wykres 1. Forma organizacyjno-prawna podkarpackich IOB ............................................................... 28

Wykres 2. Siedziby podkarpackich IOB ................................................................................................. 29

Wykres 3. Rok rozpoczęcia działalności przez podkarpackie IOB ......................................................... 30

Wykres 4. Skuteczność prób kontaktu wykonana w audycie telefonicznym ........................................ 45

Wykres 5. Skuteczność kontaktu w audycie za pomocą poczty e-mail ................................................. 45

Wykres 6. Przebieg kontaktu w audycie telefonicznym ........................................................................ 46

Wykres 7. Skuteczność kontaktu w poszczególnych formach audytu .................................................. 46

Wykres 8. Czas oczekiwania na realizację usługi ................................................................................... 47

Wykres 9. Ocena miejsca audytu osobistego ........................................................................................ 48

Wykres 10. Obiektywna ocena doradcy ................................................................................................ 49

Wykres 11. Subiektywna ocena doradcy............................................................................................... 50

Wykres 12. Zakres uzyskanych informacji ............................................................................................. 51

Wykres 13. Skuteczność kontaktu w podziale na beneficjentów oraz IOB nierealizujące projektów .. 52

Wykres 14. Zakres uzyskanych informacji w podziale na audyty wśród beneficjentów oraz wśród IOB

nierealizujących projekty ....................................................................................................................... 53

Wykres 15. Struktura projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO ze względu na okres

realizacji projektu .................................................................................................................................. 67

Wykres 16. Struktura projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO ze względu na form

prawna beneficjenta ............................................................................................................................. 68

Wykres 17. Realizatorzy projektów w ramach Działania 1.2 według miejscowości będących ich

siedzibą .................................................................................................................................................. 68

Wykres 18. Średnie wartości projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO ........................ 69

Wykres 19. Średnia wartość projektów realizowanych w ramach Działania 1.2 RPO ze względu na

formę prawną beneficjenta ................................................................................................................... 70

Wykres 20. Wartość projektów a okres ich realizacji ............................................................................ 70

Wykres 21. Struktura usług zmodyfikowanych w wyniku realizacji projektów .................................... 87

Wykres 22. Struktura nowych usług, wdrożonych w wyniku realizacji projektów ............................... 88

Wykres 23. Instytucje otoczenia biznesu, z usług których korzystały badane przedsiębiorstwa ....... 103

Wykres 24. Rodzaj instytucji, z których usług korzystały badane przedsiębiorstwa........................... 104

Wykres 25. Częstość korzystania z usług IOB w ciągu ostatnich 3 lat ................................................. 105

Wykres 26. Rok rozpoczęcia działalności a korzystanie z usług IOB ................................................... 105

Wykres 27. Struktura wielkości przychodów netto przedsiębiorstw korzystających oraz

niekorzystających z usług IOB ............................................................................................................. 106

Wykres 28. Struktura branżowa przedsiębiorstw korzystających oraz niekorzystających z usług IOB

............................................................................................................................................................. 107

Wykres 29. Struktura przedsiębiorstw korzystających oraz niekorzystających z usług IOB pod

względem wielkości miejscowości stanowiącej siedzibę przedsiębiorstwa........................................ 107

Wykres 30. Zasięg działalności przedsiębiorstw korzystających oraz niekorzystających z usług IOB . 108

Wykres 31. Rodzaj usług, z których korzystały badane przedsiębiorstwa .......................................... 109

10. Spisy ilustracji


166

Wykres 32. Ocena poszczególnych usług IOB pod względem dopasowania do potrzeb usługobiorców

............................................................................................................................................................. 110

Wykres 33. Ocena poszczególnych usług IOB pod względem przydatności w praktyce prowadzenia

firmy .................................................................................................................................................... 111

Wykres 34. Ocena poszczególnych usług IOB pod względem ogólnej jakości .................................... 112

Wykres 35. Poziom zadowolenia z poszczególnych usług IOB ............................................................ 113

Wykres 36. Różnice w ocenie usług świadczonych przez Beneficjentów Działania 1.2 RPO WP i usług

świadczonych przez pozostałe IOB ...................................................................................................... 114

Wykres 37. Korzyści dla przedsiębiorstw oczekiwane przez usługobiorców IOB ............................... 115

Wykres 38. Powody niekorzystania z usług IOB .................................................................................. 115

Wykres 39. Skala występowania problemów w poszczególnych aspektach prowadzenia działalności

gospodarczej........................................................................................................................................ 117

Wykres 40. Występowanie potrzeb wsparcia w przedsiębiorstwie a dotychczasowe korzystanie

z usług IOB w tym świadczonych przez Beneficjentów ....................................................................... 118

Wykres 41. Zapotrzebowanie na określone formy wsparcia wśród przedsiębiorców ........................ 119

Wykres 42. Deklaracja zapotrzebowania na poszczególne usługi świadczone przez IOB ................... 121

10.2 SPIS TABEL

Tabela 1. Rodzaje wspieranych działań projektowych .......................................................................... 72

Tabela 2. Typy projektów, które uzyskały dofinansowanie .................................................................. 73

Tabela 3. Postęp rzeczowy projektów realizowanych przez IOB w województwie podkarpackim ...... 84

Tabela 4. Postępy projektów realizowanych przez IOB w województwie podkarpackim ze względu na

produkty powstałe w rezultacie projektu ............................................................................................. 85

Tabela 5. Liczba usługobiorców poszczególnych usług IOB w roku poprzedzającym realizację projektu

oraz prognozowana liczba usługobiorców w roku po realizacji projektu ............................................. 86

Tabela 6. Liczba usług nowych i zmodyfikowanych w wyniku realizacji projektu ................................ 86

Tabela 7. Tabela rekomendacji badania ewaluacyjnego pn. „Wpływ wsparcia RPO Województwa

Podkarpackiego na lata 2007-2013 na funkcjonowanie instytucji otoczenia biznesu” ...................... 145

Tabela 8. Table of recommendations from the evaluation study entitled „The impact of ROP PV 2007-

2013 on the functioning of the Business Environment Institutions” .................................................. 155

10.3 SPIS SCHEMATÓW

Schemat 1. Cele przeprowadzonego badania ewaluacyjnego .............................................................. 22

Schemat 2. Sieć współpracy pomiędzy podkarpackimi IOB .................................................................. 55

Schemat 3. Sieć współpracy na zasadzie konsultacji i wymiany doświadczeń wśród podkarpackich IOB

............................................................................................................................................................... 57

Schemat 4. Sieć współpracy na zasadzie relacji kontrahenckich (zlecania / świadczenia usług) wśród

podkarpackich IOB................................................................................................................................. 58

Schemat 5. Sieć współpracy na zasadzie wspólnej realizacji przedsięwzięć ......................................... 59

Schemat 6. Rola instytucji otoczenia biznesu w procesie innowacyjnym, z uwzględnieniem

poszczególnych kategorii interesariuszy, w tym: jednostek badawczo-rozwojowych ......................... 62

Documents

Wpływ wsparcia RPO Województwa Podkarpackiego na latarpo2007-2013.podkarpackie.pl/pliki/file/Ewaluacja/Badania ewaluacyj… · BADANIE EWALUACYJNE PN.: WPŁYW WSPARIA RPO WOJEWÓDZTWA