I Akademia Grniczo Hutnicza
Akademii Grniczo Hutniczej
Ganbare Nippon, Ratujmy Nippon
Katarzyna WolaK
Cay wiat ledzi wydarzenia
w Japonii. 11 marca trzsienie ziemi
o sile 9 stopni w skali Richtera oraz
wywoana nim prawie dziesiciome-trowa fala tsunami niemal doszczt-nie zniszczyy ten kraj. Dramatycz-ne zdjcia zniszcze, ostrzeenia
o zagroeniu nuklearnym obiegaj
cay wiat. Zginy setki ludzi, za
zaginionych uwaa si tysice, cier-
Duszpasterstwo Akademickie U Szczepana
Msza wita Akademicka
niedziela, godz. 19:30
Spotkania formacyjne po-niedziaek, godz. 19:30
Wielkopostne rekolekcje
akademickie w kociele w. Szczepa-na Nauczycielu, co mam czyni, aby
osign ycie wieczne?. Szczegy
na ostatniej stronie Trybw.
www.kraka.ksm.org.pl [email protected]
Rzeki Polski Karolina Pluta
Od 8 kwietnia do 7 maja na tere-nie AGH bdzie mona podziwia
wystaw fotografii RZEKI POLSKI/
RIVERS OF POLAND. Zdjcia do-kumentuj pikno i niepowtarzalny
urok polskich rzek oraz ich najblisze-go otoczenia i yjcych tam gatunkw
zwierzt i rolin, promuj nieodkryte
dotd turystycznie miejsca na mapie
Polski. Autorami fotografii s m.in.:
Artur Tabor, Micha Rzca, Maciej
Omelaniuk.
Wystawa jest czci oglnopol-skiego projektu, ktry m.in. poprzez
organizacj spyww kajakowych
poczonych ze sprztaniem polskich
rzek, pokazowe lekcje w szkoach,
pi cay nard. Fundacja Kyoto Kra-kw uzyskaa od Ministra Spraw We-wntrznych i Administracji zgod na
przeprowadzenie zbirki funduszy na
rzecz poszkodowanych.
Nasz inicjatyw mona znale
na Facebooku pod nazw Ganbare
Nippon, Ratujmy Nippon akcja cha-rytatywna. Zebrane przez nas fundu-sze zostan przekazane samorzdowi
japoskiego miasta Kesennuma, wo-jewdztwu Miyag, ktre najbardziej
ucierpiao w wyniku kataklizmu.
warsztaty ekologiczne czy konkursy
promuje trosk o rodowisko, aktyw-n turystyk i przypomina turystom,
wdkarzom i mieszkacom okolicz-nych terenw, jak odpowiednio korzy-sta z dobrodziejstw rzek.
Zapraszamy na stron www: kaja-kowypatrol.pl.
Ofiary mona przekazywa bezpo-rednio na specjalne konto Fundacji Kyoto Krakw:
58 1240 4650 1111 0010 3853 3210 z dopiskiem: Ganbare Nip-pon, Ratujmy Nippon
Fundusze na pomoc poszkodo-wanym zbiera take Caritas Polska.
Osoby i instytucje mog dokonywa
wpat na konto:
CARITAS POLSKA Bank PKO BP S.A. 70 1020 1013 0000 0102 0002 6526 Bank Millenium S.A. 77 1160 2202 0000 0000 3436 4384 z dopiskiem: JAPONIA
Pomoe take charytatywny sms wysany pod numer 72 052 (koszt cakowity 2,46 z).
Pragniemy przypomnie, e trage-dia na ekranach telewizorw, to nie su-che fakty, ale dramat milionw ludzi.
Prosimy o wsparcie i datki wszystkich
ludzi dobrego serca.
II TRYBY nr 4/2011Akademia Grniczo Hutnicza
Wadze metale (mied, ow i ela-zo) waono, dzielono i sprzedawano
rzemielnikom w detalu na potrzeby
miejscowych warsztatw lub hurtowo
do Europy. Dostpno surowcw bya
w redniowieczu jedn z przyczyn
rozwoju odlewnictwa.
Na Wydziale Odlewnic-twa przebadano do tej pory prawie 600 zabyt-kw metalowych znale-zionych w czasie prac archeologicznych pod pyt Rynku Gwnego w Krakowie
Archeologiczne badania odsoni-y rwnie Kramy Bogate byo to
miejsce handlu luksusowymi towara-mi takimi jak drogie tkaniny, korzenie
(przyprawy np. pieprz, godziki, im-bir), zoto, biuteria.
Czy badania zabytkw arche-ologicznych nie s domen ar-cheologw?
Analizy przeprowadzane na Wy-dziale Odlewnictwa s cenn pomo-c i uzupenieniem prac archeologw
i konserwatorw. Archeolodzy wydo-bywaj obiekt, datuj, opisuj. Czsto
brak im jednak informacji o technice
wytwarzania czy skadzie stopu. Zda-rzao si, e przedmiot, ktry wydawa
si by zoty, by wykonany ze stopu
bardzo dobrze imitujcego zoto, co
pokazay dopiero badania skadu.
Dziki mikroskopom moemy lepiej
rozpozna i sfotografowa zabytek.
Jeli konserwator zna jego skad che-miczny i stopie zniszczenia, to moe
dobra waciw metod konserwacji.
Inaczej bowiem konserwuje si wyro-by z elaza, srebra, cyny czy mosi-dzu.
Na Wydziale Odlewnictwa prze-badano do tej pory prawie 600 zabyt-kw metalowych, przeprowadzono 661
T R Y B Y A G H
redniowieczne piercionki pod mikroskopemW poprzednim numerze opisalimy prac Laboratorium Fizykochemicz-nego, ktre m.in. wykonuje analiz przydatnoci do spoycia wd mi-neralnych dostpnych w sklepach. Rozgldamy si dalej wok siebie z pytaniem, gdzie mona natkn si na dziaania pracownikw naszej Alma Mater. Tym razem bie-rzemy pod lup Podziemia Rynku oddzia Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
Karolina Pluta
Wsppraca Muzeum i Wy-dziau Odlewnictwa
Jedno z najwikszych podziem-nych muzew na wiecie: oddzia Mu-zeum Historycznego Miasta Krakowa
Podziemia Rynku zostao otwarte 24
wrzenia 2009 r. Ponad cztery metry
pod powierzchni Rynku, na obsza-rze czterech tysicy metrw kwadra-towych, mona oglda pozostaoci
najstarszych wieckich budowli Kra-
Studenci w czasie wicze badaj prbki pod okiem mgr in. Aldony Garbacz-Klempka
kowa. Badania archeologiczne na kra-kowskim Rynku Gwnym rozpoczto
w sierpniu 2005 r. Zesp archeologicz-ny od pocztku nawiza wspprac
z Wydziaem Odlewnictwa Akademii
Grniczo-Hutniczej. Prace naukowo--badawcze zwizane z opracowaniem
i przygotowaniem do konserwacji
znalezionych zabytkw metalowych
prowadz pracownicy Wydziau, La-boratorium metali, stopw i zabytkw
metalowych oraz studenci metalurgii.
Wyniki badaProwadzone pod pyt Rynku
Gwnego prace przybliyy histori
tego miejsca: w XI w. byo to rozlege
cmentarzysko, na ktrym w wieku XII
powstaa przedkolacyjna osada, znisz-czona przez Tatarw w 1241 r. Lokacja
miasta nastpia w roku 1257, ww-czas wytyczono Rynek.
Pierwsze prbki przebadane w la-boratorium w AGH pochodziy z bu-dynku Wielkiej Wagi, znajdujcego
si pomidzy Sukiennicami (wylot od
ul. Brackiej) a kocioem w. Wojcie-cha. By to urzd wagi i kontroli jako-ci metali. Miasto miao monopol na
sprzeda oowiu i miedzi. Krakw nie
mia wasnych metali, ale w okolicach
Olkusza, Sawkowa eksploatowano
zoa oowiu, metale te przewoono do
miasta z tamtych kopal i hut, a mied
sprowadzano z Wgier. W Wielkiej
fot.
Piot
r Kw
arci
ak
III Akademia Grniczo Hutnicza
T R Y B Y A G H
analiz spektroskopowych, wykonano
770 fotografii i analiz skaningowych
oraz 1120 fotografii mikroskopowych.
Dziaania te przede wszystkim przy-gotowyway zabytki do konserwacji
w celu wyeksponowania ich na wysta-wie w Muzeum prezentowanych jest
okoo 700 zabytkw z metalu, drewna,
ceramiki, koci. Poza tym stay si
podstaw dowiadcze, ktre pozwo-liy na odtworzenie dawnych techno-logii i lepsze poznanie pracy rednio-wiecznych warsztatw wyrabiajcych
ozdoby. Dziki tej wsppracy udao
si zrekonstruowa warsztat zotniczy
oraz kowalski. Rekonstrukcj duego
pieca, m.in. na potrzeby filmu ilustru-jcego przebieg procesw technolo-gicznych w dawnym Krakowie, wyko-nano take na Wydziale Odlewnictwa
AGH. Wsppraca z zespoem arche-ologicznym pracujcym pod Rynkiem
Gwnym trwa nadal, a wyniki bada
s regularnie publikowane m.in. w li-teraturze technicznej.
Wkad w badanie historii od-lewnictwa
Zaangaowanie w badania archeolo-
Jak przebiega proces badania zabytku metalo-wego?
1. Dokumentacja fotograficzna.
2. Okrelenie stanu zachowania
zabytku na podstawie analiz makro
i mikroskopowych
3. Wstpne badanie skadu che-micznego przed konserwacj.
4. Badanie skadu chemicznego
po konserwacji zabytku przy pomocy
spektrometru fluorescencji rentgenow-skiej SPECTRO MIDEX (wykorzystu-je on promieniowanie rentgenowskie,
ktre padajc na badan prbk mate-riau metalowego powoduje, i staje si
ona rdem wtrnej emisji promieni
rentgenowskich, zwanych fluorescen-cj).
5. Badania uzupeniajce m.in.
analiza fluorescencji rentgenowskiej
w mikroobszarze przy pomocy mi-kroskopu skaningowego oraz analiza
produktw korozji metod dyfrakcji
rentgenowskiej.
6. Podsumowanie wynikw
oraz dokumentacja makro i mikrosko-powa obiektw po konserwacji.
giczne w Podziemiach Rynku przynio-so ciekawe rezultaty z punktu widzenia
technik wytwarzania, w tym odlewnic-twa. Do tej pory nie badano rednio-wiecznej biuterii na tak szerok skal:
znaleziono 200 redniowiecznych pier-cionkw. Nie byo rwnie tak atwego
dostpu do aparatury. Badania pokaza-y, jakie stopy stosowano w redniowie-czu. Informacje te mog posuy histo-rykom i historykom sztuki.
Wsppraca Laboratorium z innymi jednostkami
Zabytki rynkowe z Krakowa to nie
jedyne z badanych na Wydziale Odlew-nictwa AGH. Analizowane s rwnie
zabytki pochodzce z bada archeolo-gicznych w Olkuszu czy z Muzeum
Morskiego w Gdasku. Obecnie bada-na jest zawarto stopu miedzi z wra-ku statku, ktry zaton w XV w. Te
badania czciowo wykonywane s na
miejscu, dziki przenonemu spektro-metrowi rentgenowskiemu SPECTRO
xSORT. W Laboratorium odbywaj
si zajcia pokazowe, rwnie dla stu-dentw innych uczelni m.in. Studium
konserwacji zabytkw z Politechniki
Krakowskiej.
Artyku powsta w oparciu o relacje i materiay pracownika Wydziau Odlew-nictwa Akademii Grniczo-Hutniczej w Krakowie mgr in. Aldony Garbacz--Klempki, archeologa Wojciecha Gowy oraz Mirosa
