59Logistyka 4/2001

Us∏ugi logistyczne

Wielokryterialny dobór operatoraus∏ug logistycznych**

W artykule przedstawiono metody-k´ wyboru operatora logistycznegoz wykorzystaniem wielokryterialnejmetody wspomagania decyzji ELEC-TRE III. Problem wyboru rozwa˝anyjest na przyk∏adzie przedsi´bior-stwa produkcyjnego, poszukujàcegorealizatora us∏ug transportowo-ma-gazynowych. Do oceny potencjal-nych operatorów logistycznych za-proponowano rodzin´ 9 kryteriówoceniajàcych, uwzgl´dniajàcych zarówno cen´, jak i deklarowanàjakoÊç us∏ugi. S∏owa kluczowe: wie-lokryterialne wspomaganie decyzji,ELECTRE III, jakoÊç, cena us∏ugi.

Wst´p

Problem doboru operatora logistycz-nego do zarzàdzania lub realizacjiwybranych funkcji logistycznychw przedsi´biorstwie nale˝y w ogólno-Êci do strategicznych zagadnieƒ za-rzàdzania logistycznego [1, 7]. Pro-blem ten jest w wi´kszoÊci przypad-ków nast´pstwem identyfikacji warto-Êci dodanej oferowanej klientowi(z ang. value added) oraz okreÊleniakluczowych kompetencji firmy (z ang.core business). Jak wynika z obserwa-cji rynku logistycznego (Boyson etal.[1], Brdulak [2, 3, 4], Murphy i Po-ist [7], Sawicki [12]) wiele przedsi´-biorstw, g∏ównie przedsi´biorstw pro-dukcyjnych, koncentruje swoje wysi∏kina procesie udoskonalania istniejàcychi produkcji nowych wyrobów. Procesywspomagajàce coraz cz´Êciej realizo-wane sà przez firmy zewn´trzne, po-siadajàce okreÊlone specjalizacje.

Decyzja o wydzieleniu cz´Êci proce-sów na zewnàtrz przedsi´biorstwa po-ciàga za sobà liczne korzyÊci, ale nie-sie równie˝ zagro˝enia (Krzy˝aniak[5], Nalepka [8], van Damme i vanAmstel [13], Wilkinson [15]). Ostatecz-na decyzja o wydzieleniu podejmowa-

na jest w rezultacie kompleksowej ana-lizy realizowanych funkcji i identyfikacjiprzes∏anek wskazujàcych na mo˝li-woÊç wydzielenia (Menon et al.[6]).

W artykule przedstawiono wielokry-terialnà metod´ rankingowà ELECTREIII, zastosowanà do wyboru najkorzyst-niejszej oferty operatora logistyczne-go, którego zadaniem jest realizacjazadaƒ transportowo-magazynowychw konkretnym przedsi´biorstwie pro-dukcyjnym. W tym celu zaproponowa-no trzyetapowà procedur´ konstrukcjirodziny kryteriów oceniajàcych oraztworzenia wariantów. W konsekwen-cji przeprowadzono ranking alterna-tywnych ofert oraz zaproponowanodecydentowi najlepsze rozwiàzania.

ZZ uuwwaaggii nnaa lliimmiitt oobbjj´́ttooÊÊccii ppuubblliikkoo--wwaannyycchh aarrttyykkuu∏∏óóww,, zzaapprreezzeennttoowwaannoowweerrssjj´́ ppoozzbbaawwiioonnàà zzaallee˝̋nnooÊÊccii mmaattee--mmaattyycczznnyycchh llee˝̋ààccyycchh uu ppooddssttaaww zzaa--ssttoossoowwaanneejj mmeettooddyy,, oorraazz nniiee zzaapprree--zzeennttoowwaannoo zzeessttaawwiieenniiaa ccyyttoowwaanneejj llii--tteerraattuurryy.. WWsszzyyssccyy CCzzyytteellnniiccyy zzaaiinntteerree--ssoowwaannii ppee∏∏nnàà wweerrssjjàà aarrttyykkuu∏∏uu pprroosszzeenniissàà oo ooddwwiieeddzzeenniiee ssttrroonnyy iinntteerrnneettoowweejjcczzaassooppiissmmaa „„LLooggiissttyykkaa””..

Problem doboru operatora

Przedmiotem zainteresowania jestprzedsi´biorstwo produkcyjne A, dzia-∏ajàce w bran˝y chemicznej. Produk-cja zlokalizowana jest w trzech punk-tach na terenie kraju, a portfel produk-towy ka˝dej z fabryk stanowi w 60 –65% wyroby komplementarne w sto-sunku do pozosta∏ych fabryk. Z faktutego wynika koniecznoÊç realizacjiprzerzutów mi´dzymagazynowychpomi´dzy magazynami wyrobów go-towych, zlokalizowanymi przy ka˝dejz fabryk. Sieç dystrybucji wyrobówgotowych oparta jest na trzech wspo-mnianych magazynach przyfabrycz-nych, skàd realizowane sà wydaniado najbli˝ej po∏o˝onych klientów.

W wyniku wst´pnych analiz efek-tywnoÊci realizacji g∏ównych proce-sów gospodarczych, zarzàd przedsi´-biorstwa zidentyfikowa∏ szereg cha-rakterystycznych tendencji, wÊród któ-rych za najwa˝niejsze uznano:■ znaczàce rozproszenie realizacji

procesu transportowego (obs∏ugaprocesu we w∏asnym zakresie, przywspó∏udziale 4 firm transportowych),

■ du˝e zaanga˝owanie przedsi´bior-stwa w zarzàdzanie procesemtransportowym,

■ wysokie koszty sta∏e utrzymania ta-boru i oprogramowania do optyma-lizacji zadaƒ transportowych (op∏atylicencyjne),

■ istotne sezonowe zmiany popytu,skutkujàce znacznymi zmianami za-potrzebowania na powierzchni´magazynowà,

■ atrakcyjne rynkowo jednostkowekoszty utrzymania w∏asnych po-wierzchni magazynowych.W konsekwencji zarzàd przedsi´-

biorstwa podjà∏ decyzj´ o wydziele-niu realizacji ca∏ego procesu transpor-towego oraz cz´Êci procesu magazy-nowania na zewnàtrz przedsi´bior-stwa. W ramach realizacji procesutransportowego oczekiwano równie˝od operatora obs∏ugi obiegu zwrot-nych europalet, natomiast w zakresieprocesu magazynowania zdecydo-wano si´ powierzyç jedynie obs∏ug´potoku towarowego, przewy˝szajàce-go posiadanà zdolnoÊç magazynowà(magazynowanie buforowe).

Celem przeprowadzenia doboruoperatora logistycznego dla tak sfor-mu∏owanych oczekiwaƒ i potrzebprzedsi´biorstwa A, wykorzystano me-tod´ wielokryterialnego wspomaganiadecyzji – ELECTRE III. Metoda ta opie-ra si´ na ocenie zbioru wariantów(w tym wypadku alternatywnych opera-torów transportowych), za pomocà

Piotr SawickiPolitechnika Poznaƒska, Instytut Logistyki i Magazynowania*

* piotr_sawicki@ilim.poznan.pl** artyku∏ recenzowany (red.)

Piotr Sawicki /Wybór operatora usług logistycznych

C:\WINDOWS\PULPIT\Dobór operatora.doc

► 4

W etapie tym zastosowano narzędzie do identyfikacji i analizy wybranych parame-

trów procesów – TeamWARE ProcessWise WorkBench v. 6.5.1, a fragment widoku zi-

dentyfikowanego procesu transportowego przedstawiono na rysunku 1.

Rysunek 1. Fragment zidentyfikowanego procesu transportowego realizowanego w przedsiębiorstwie A.

Kryteria oceny – etap IINa podstawie rezultatów analiz prowadzonych w etapie I oraz w oparciu o indywidu-

alne preferencje decydenta, zdefiniowano rodzinę 9 kryteriów, w oparciu o które możliwe

było przeprowadzenie oceny i rankingu analizowanych wariantów. Przy ocenie poszczegól-

nych wariantów kierowano się zarówno ceną (całkowity koszt obsługi), jak również ocenąjakości usługi, wyrażonej: doświadczeniem i wiarygodność operatora, posiadanym taborem

i infrastrukturą, efektywnością organizacyjną i pozycję rynkową.Ostateczna rodzina kryteriów oceniających potencjalnych operatorów logistycznych,

jak również stanu aktualnego, przedstawia się następująco:

• Doświadczenie na rynku logistycznym – g1, wyrażone liczbą lat istnienia przedsiębiorstwa na rynku

logistycznym w Polsce. Wartość tego kryterium jest maksymalizowana, co w praktyce ozna-

cza, że firma działająca dłużej w branży lepiej rozpoznała jej specyfikę. W konsekwencji ła-

twiej radzi sobie z rozwiązywaniem napotykanych problemów; jest bardziej ustabilizowana i

posiada potwierdzony zestaw dokonań, podnoszących jej wiarygodność.• Efektywność majątku trwałego – g2, jest kryterium bezwymiarowym i maksymalizowanym, okre-

ślającym relację pomiędzy wartością przychodu uzyskanego przez przedsiębiorstwo w roku

poprzedzającym analizę a wartością środków trwałych, przy pomocy których ten przychód

został osiągnięty.

• Globalny koszt obsługi przedsiębiorstwa – g3, jest kryterium minimalizowanym, określającym glo-

balny koszt obsługi przedsiębiorstwa, na podstawie jednostkowych kosztów zaproponowa-

nych przez operatorów. Kryterium to uwzględnia takie składniki kosztowe, jak: koszty wy-

korzystywania taboru i magazynów, koszty administracji i nadzoru nad realizacją transportu i

zadań magazynowych, koszty pracownicze, opłaty za licencje specjalistycznego oprogramo-

wania, usługi dodatkowe, opłaty za doradztwo w zakresie logistyki. Wartość tego kryterium

jest wyrażona w [tys.zł/rok].

63Logistyka 4/2001

Us∏ugi logistyczne

jest tym lepsza im czas realizacji za-dania jest krótszy, a wi´c kryteriumto jest minimalizowane. WartoÊç kry-terium wyra˝ona jest w godzinach.

■ Âredni wiek posiadanego taboru – g5,jest kryterium oceniajàcym stan tech-niczno-ekonomiczny stosowanychprzez operatorów Êrodków transpor-towych. Ocena tego kryterium jesttym lepsza im ni˝szy jest Êredni wiekpojazdów. W przypadku kiedy ope-rator korzysta wy∏àcznie z pojazdówpodwykonawców, do oceny przyj-muje si´ akceptowalny przez opera-tora wiek pojazdów. Miara tego kry-terium wyra˝ona jest w latach.

■ EfektywnoÊç pracy – g6, jest ilora-zem wartoÊci przychodu zrealizowa-nego przez firm´ w roku poprzedza-jàcym analiz´ i liczby zatrudnionychpracowników, wyra˝onym w [tys.z∏/osob´]. WartoÊç kryterium Êwiad-czy o efektywnoÊci wykorzystaniapracowników przedsi´biorstwa,a ocena tego kryterium jest tym lep-sza im wy˝sza jest wartoÊç uzyska-nego wskaênika, kryterium to jestwi´c maksymalizowane.

■ Udzia∏ w rynku – g7, jest kryteriumwskazujàcym na pozycj´ firmy narynku us∏ug logistycznych. WartoÊçuzyskiwanego przez firm´ wskaêni-ka udzia∏u w rynku Êwiadczy o po-zycji w bran˝y i zaufaniu jakim ob-darzajà jà klienci. WartoÊç kryteriumjest maksymalizowana, co sugeruje,˝e im wy˝szy jest udzia∏ w rynku,tym mo˝na oczekiwaç od firmywi´kszego profesjonalizmu. Miaratego kryterium wyra˝ona jest w [%].

■ KompleksowoÊç oferty – g8, jest kry-terium oceniajàcym w skali punkto-wej (0-12 pkt.) zakres i wartoÊçÊwiadczonej us∏ugi logistycznej. Kry-terium to jest maksymalizowanei obejmuje takie sk∏adniki, jak: posia-danie w∏asnych magazynów buforo-wych, zapewnienie przedsi´biorstwuw∏asnych europalet, posiadanie∏àcznoÊci satelitarnej z pojazdami –zapewniajàcej kontakt z kierowcài Êledzenie przesy∏ki, posiadanie nor-my serii ISO 9000 oraz ubezpie-czeƒ OCP/OCS1, posiadanie w∏a-snego specjalistycznego oprogramo-wania do optymalizacji zadaƒ ma-gazynowych i transportowych.

■ Poziom kwalifikacji pracowników – g9,jest kryterium maksymalizowanym,

wskazujàcym na stopieƒ przygotowa-nia pracowników do realizacji ichkluczowych zadaƒ. Za miar´ tegokryterium przyj´to iloraz liczby dniszkoleniowych z zakresu kszta∏cenialogistycznego, przypadajàcych rocz-nie na jednego pracownika.

Tworzenie wariantów: poszukiwaniei selekcja ofert – etap III

Zbiór wariantów skonstruowanow oparciu o zapytania ofertowe skiero-wane do 20 potencjalnych operato-rów logistycznych, których deklarowa-ny zakres kompetencji, stwierdzony napodstawie dost´pnych informacji (Brdu-lak [2, 3, 4]), odpowiada∏ specyficeprzedsi´biorstwa A. W zapytaniachofertowych zdefiniowano wst´pne pa-rametry okreÊlajàce wielkoÊç i struktur´przewozów, oczekiwanà zdolnoÊçmagazynowà oraz sezonowoÊç zmianpopytu na wyroby gotowe. SpoÊród10 otrzymanych ofert wybrano 6 naj-bardziej kompletnych i spe∏niajàcychoczekiwania przedsi´biorstwa. W kon-sekwencji zwrócono si´ ponownie dotych firm z proÊbà o udzielenie informa-cji niezb´dnych do ostatecznej oceny.Ka˝dy z operatorów otrzyma∏ opis re-alizowanych procesów i szczegó∏owyzestaw pytaƒ, skonstruowany w opar-ciu o zdefiniowanà rodzin´ kryteriów.

Ostatecznie do oceny przyj´to zbiór7 wariantów. Jeden z nich stanowi∏ stanaktualny, oznaczony jako A1, natomiast6 pozosta∏ych wariantów, stanowi∏ykonkurencyjne oferty operatorów, ozna-czone odpowiednio od A2 do A7.

Metoda ELECTRE III

Metoda ELECTRE III nale˝y do rodzinymetod wielokryterialnego wspomaganiadecyzji, powsta∏ych we Francji (Roy [9,11], Vincke [14]). Pozwala ona nauszeregowanie skoƒczonego zbioru i-wariantów (w tym przypadku i = 7),ocenianego za pomocà spójnej rodzinyj-kryteriów – F (w tym przypadku j = 9).Metoda ta jest przedstawicielem grupymetod opartych na relacjiprzewy˝szania, charakte-rystycznych dla tzw. euro-pejskiej szko∏y podejmo-wania decyzji (Roy i Van-derpooten [10]).

Relacja przewy˝szania,oznaczona jako S, zdefi-niowana jest na zbiorze

wariantów – A, takich, ˝e aSb (a i b sàdwoma ró˝nymi wariantami), je˝eli do-st´pna informacja dotyczàca preferencjidecydenta, jakoÊci ocen poszczególnychwariantów oraz natury problemu, dostar-cza wystarczajàco du˝o argumentówaby uznaç, ˝e wariant a jest co najmniejtak dobry jak wariant b, przy jednocze-snym braku znaczàcych powodów, abyodrzuciç to za∏o˝enie (Vincke [14]).

Przebieg procedury obliczeniowejmetody ELECTRE III, przy uwzgl´dnie-niu rezultatów prac etapu I, II i III, mo˝-na w ogólnoÊci podzieliç na cztery na-st´pujàce zadania: ■ tworzenie modelu preferencji decy-

denta wzgl´dem poszczególnychkryteriów (nadanie wag poszczegól-nym kryteriom – k j oraz zdefiniowa-nie wartoÊci progowych: qj, pj, vj),

■ konstrukcja wartoÊciowanej relacjiprzewy˝szania – S,

■ porzàdkowanie wariantów na pod-stawie relacji przewy˝szania – utwo-rzenie dwóch preporzàdków zupe∏-nych: wst´pujàcego i zst´pujàcego,

■ utworzenie rankingu finalnego b´dà-cego przeci´ciem obu preporzàd-ków zupe∏nych.

Model preferencji decydenta

Model preferencji decydenta, zak∏a-da w metodzie ELECTRE III wyst´powa-nie 4 mo˝liwych stanów: równowa˝no-Êci porównywanych wariantów, ozna-czanej jako aIb, s∏abej preferencji wa-riantu a wzgl´dem b, oznaczane jakoaQb, silnej preferencji – aPb oraz nie-porównywalnoÊci dwóch wariantów –aJ b. Do zamodelowania tych stanówwykorzystywane sà trzy wartoÊci pro-gowe, okreÊlane osobno dla ka˝degoz j-kryteriów: próg równowa˝noÊci – qj, preferencji – p j i veta – v j. Dodatko-wo zak∏ada si´ rozró˝nienie istotnoÊciposzczególnych kryteriów, w postaciwspó∏czynników wagowych – k j. Ka˝-dy z czterech mo˝liwych stanów prefe-rencji spe∏nia nast´pujàce warunki:

1 ubezpieczenia: odpowiedzialnoÊci cywilnej przewoênika / odpowiedzialnoÊci cywilnej spedytora

65Logistyka 4/2001

Us∏ugi logistyczne

Przyk∏adowo, je˝eli doÊwiadczeniew bran˝y logistycznej (kryterium g1)jednego operatora (wariant a) wynosi9 lat, drugiego zaÊ 3 (wariant b), orazprzy za∏o˝eniu, ˝e wartoÊci progowemodelu preferencji wynoszà: q1=2 la-ta, p1=5 lat oraz v1=8 lat, oznaczato, ˝e aPb (wariant a jest preferowa-ny nad wariantem b; preferowanewi´ksze doÊwiadczenie). Wprowa-dzenie wartoÊci progu veta v j [g j (a)]dla ka˝dego j-kryterium powoduje, ˝enie mo˝na przyjàç twierdzenia, i˝ wa-riant b przewy˝sza wariant a, nawetje˝eli z punktu widzenia wszystkichpozosta∏ych kryteriów twierdzenie tojest prawdziwe (Vincke [14]). W prak-tyce oznacza to, ˝e je˝eli ocena do-Êwiadczenia innego operatora wynosi18 lat (wariant c), drugiego zaÊ 3 lata(wariant b), to przy takim samym mo-delu preferencji a Jb (nieporównywal-noÊç doÊwiadczenia w bran˝y).Konstrukcja relacji przewy˝szania

Konstrukcja wartoÊciowanej relacjiprzewy˝szania polega na wyznacze-niu stopnia przewy˝szania, oznacza-nego jako S (a, b), dla ka˝dej z parwariantów (a, b). Stopieƒ przewy˝sza-nia wariantów okreÊlany jest na pod-stawie dwóch wartoÊci: wspó∏czynnikazgodnoÊci – c (a, b) oraz wspó∏czynni-ka niezgodnoÊci – dj (a, b). DDeeffiinniiccjjeeoobbuu ttyycchh wwssppóó∏∏cczzyynnnniikkóóww oorraazz ssttooppnniiaapprrzzeewwyy˝̋sszzaanniiaa zzaammiieesszzcczzoonnoo ww rroozz--

sszzeerrzzoonneejj wweerrssjjii aarrttyykkuu∏∏uu,, nnaa iinntteerrnneettoo--wwyycchh ssttrroonnaacchh cczzaassooppiissmmaa „„LLooggiissttyykkaa””..Porzàdkowanie wariantów

WartoÊciowana relacja przewy˝-szania S (a, b) jest podstawà do skon-struowania dwóch preporzàdków zu-pe∏nych, a w konsekwencji rankingu fi-nalnego. Konstrukcja preporzàdkóww metodzie ELECTRE III opiera si´ naalgorytmie klasyfikacji. Procedura obli-czeniowa z jednej strony zak∏adastworzenie preporzàdku zst´pujàcego,który w pierwszej kolejnoÊci ze zbioruwariantów wybiera najlepsze rozwià-zanie lub rozwiàzania (w przypadkurównowa˝noÊci wariantów), koƒczàcna rozwiàzaniach najgorszych. Drugiz preporzàdków, wst´pujàcy, rozpo-czyna porzàdkowanie od rozwiàza-nia lub rozwiàzaƒ najgorszych. Ran-king finalny uzyskiwany w metodziejest wynikiem przeci´cia si´ obu pre-porzàdków zupe∏nych.

Eksperyment obliczeniowy

Do przeprowadzenia eksperymentuobliczeniowego wykorzystano pakietoprogramowania ELECTRE III/IV, wer-sja 3.1a, dost´pny na stronie interne-towej Instytutu Informatyki PolitechnikiPoznaƒskiej – http://www.cs.put.poznan.pl. Procedura obliczeniowaopiera si´ o skonstruowanà macierzocen kryterialnych uwzgl´dniajàcàwczeÊniej zdefiniowanà rodzin´ 9 kry-

teriów oceniajàcych i zbiór 7 konku-rencyjnych wariantów. Macierz ta zo-sta∏a przedstawiona w tab. 1. Wi´k-szoÊç przedstawionych ocen wyraênieró˝nicuje analizowane warianty. Zauwa˝alne sà mi´dzy innymi nast´-pujàce zjawiska:■ przewa˝ajàca dominacja doÊwiad-

czenia jednego operatora (18 latw bran˝y, g∏ównie doÊwiadczeniatransportowe) oraz zaledwie 3-letniedoÊwiadczenie przedsi´biorstwaA w realizacji procesów we w∏a-snym zakresie (wariant A1),

■ du˝a rozpi´toÊç kosztu obs∏ugi pro-cesów przez operatorów, od blisko8 mln z∏ do ponad 16 mln z∏, przyznacznie przekraczajàcym ten za-kres koszcie realizacji procesów wew∏asnym zakresie (ponad 22 mln z∏),

■ standard obs∏ugi procesów deklaro-wany jest na poziomie 24 h, jednaknajgorsza z ofert zak∏ada a˝ 3 dni(wariant A 6),

■ zauwa˝alne jest du˝e zró˝nicowaniew efektywnoÊci prac i poziomie kwa-lifikacji pracowników, jednoczeÊniebrak korelacji pomi´dzy tymi ocena-mi (por. warianty A1 oraz A6),

■ jedynym wariantem ca∏kowicie spe∏-niajàcym oczekiwania komplekso-wej oferty jest wariant A7, natomiastdwa inne warianty, A6 i A3, charak-teryzujà si´ bardzo niskim pozio-mem kompleksowoÊci oferty.Procedura obliczeniowa metody

ELECTRE III zak∏ada równie˝ uwzgl´d-nienie indywidualnych preferencji de-cydenta. W analizowanym przypad-ku, decydenci b´dàcy cz∏onkami za-rzàdu przedsi´biorstwa A, zostali po-proszeni o sformu∏owanie swoich pre-ferencji w postaci: wzgl´dnej istotno-Êci poszczególnych kryteriów – wspó∏-czynnika kj oraz wartoÊci progów:równowa˝noÊci – q j, preferencji – pj

i veta – vj. Wszystkie uzyskane w tensposób parametry przedstawiono w ta-blicy 2. Zamieszczono tam równie˝kierunek preferencji – kp j ka˝degoz kryteriów (min lub max), co wskazu-je na minimalizacj´ lub maksymaliza-cj´ wartoÊci kryterium.

Przedstawiony model preferencji za-k∏ada wyraêne podkreÊlenie istotnoÊcikosztu realizacji procesów (k3=50),a jednoczeÊnie wÊród czynników jako-Êciowych za najwa˝niejsze uznaje:

Tab. 1. WartoÊci ocen kryteriów dla analizowanych wariantów

Tab. 2. Model preferencji decydenta

☛ c.d. ze s. 63

Piotr Sawicki /Wybór operatora usług logistycznych

C:\WINDOWS\PULPIT\Dobór operatora.doc

► 9

oraz na szczycie w przypadku preporządku wstępującego. Z kolei warianty które uznane sąza równoważne (klasy równoważności) umieszczane są na równorzędnym miejscu, nieza-leżnie od rodzaju preporządku.

Ranking finalny wskazujący ostateczne uporządkowanie wszystkich wariantów sta-nowi przecięcie obu preporządków. Na rysunku 2 przedstawiono oba preporządki orazranking finalny analizowanych ofert operatorów logistycznych. Jeżeli warianty w rankingufinalnym połączone są strzałkami, oznacza to, że wyższy znajdujący się wyżej przewyższawariant znajdujący się poniżej. Warianty równoważne umieszczone są w tym samym pro-stokącie, natomiast warianty uznane za nieporównywalne nie są ze sobą połączone.

Rysunek 2. Preporządki: zstępujący i wstępujący oraz ranking finalny uzyskany z wykorzystaniemmetody ELECTRE III

Na podstawie rankingu finalnego (patrz rys.2) siedmiu konkurencyjnych wariantówlogistycznych można stwierdzić, że:• najlepszymi wariantami, z punktu widzenia przyjętych kryteriów i przy założonym modelu

preferencji są oferty A2 i A7 (relatywnie niski koszt obsługi przedsiębiorstwa – g3, wyższa odprzeciętnej efektywność pracy – g6, kompleksowa oferta – g8, nie odbiegający od standarduczas realizacji dostaw – g4), przy czym obie oferty są nieporównywalne między sobą, tzn. niemożna powiedzieć, która z nich jest gorsza, a która lepsza. Można natomiast stwierdzić, żewymienione oferty są lepsze od pozostałych.

• najgorszym rozwiązaniem jest wariant A4,• stan aktualny – wariant A1, plasuje się na przedostatniej pozycji, wraz z wariantem A6. Oba

te warianty są nierozróżnialne (równie dobre) z punktu widzenia przyjętych kryteriów i przyzałożonym modelu preferencji.

PodsumowaniePrzedstawiony artykuł obrazuje praktyczne zastosowanie wielokryterialnej metody

wspomagania decyzji – ELECTRE III, do rozwiązania problemu wyboru operatora logi-stycznego do realizacji zadań transportowo-magazynowych. Zastosowana metoda pozwoli-ła na uszeregowanie 7 alternatywnych propozycji rozwiązań. Z praktycznego punktu wi-dzenia uzyskany rezultat niesie dla decydenta istotny zasób informacji. Z jednej stronymożliwe jest kompleksowe porównanie aktualnego rozwiązania (jeden z wariantów w ran-kingu – A1) z sześcioma nowymi propozycjami, z drugiej zaś, stanowi kompromis kosztu i

Literatura

1. Boyson S., Corsi T.,Dresner M, Rabi-novic E.: Managing effective third part logistics relationship: What does it ta-ke? Journal of Business Logistics, Vol. 20, No 1, 1999, s. 73-98.

2. Brdulak H. (red.): Rynek usług logis-tycznych w Polsce. Raport specjalny, Data Group, Warszawa, 2000

3. Brdulak H.: Idealny wizerunek firmy transportowo-spedycyjnej. Rzecz-pospolita – Motoryzacja. Transport. Spedycja, Nr 1/99, s.14-22.

4. Brdulak H.: Ranking firm transporto-wo - spedycyjnych. Rzeczpospolita - Motoryzacja. Transport. Spedycja, Nr 2/99, czerwiec 1999, s.12-31.

5. Krzyżaniak S.: Outsourcing logistycz-ny - szansa wzrostu efektywności przed- siębiorstw. W: Materiały konferencyjne IV Polsko – Niemieckiej Konferencji Lo-gistycznej: „Usługi logistyczne na współ- czesnym rynku wymiany towarowej”. Poz-nań, 1999, s. 11-19.

6. Menon M.K., McGinnis M.A., Acker-man K.B.: Selection criteria for provi-ders of third-part logistics services: An exploratory study. Journal of Bu-siness Logistics, Vol. 19(1), 1998, s. 121-137.

7. Murphy P.R., Poist R.F.: Third-part lo-gistics: Some users versus provider perspectives. Journal of Business Lo-gistics, Vol. 21(1), 2000, s. 121-133.

8. Nalepka A.: Restrukturyzacja przedsię-biorstwa. Zarys problematyki. PWN, Warszawa-Kraków, 1999.

9. Roy B.: The Outranking Approach and the Foundations of ELECTRE Me-thods. W: Bana e Costa C.A., Read-ings in Multiple Criteria Decision Aid, Springer-Verlag, Berlin, 1990, s. 184- 203.

10. Roy B., Vanderpooten D.: The Euro-pean School of MCDA: A Historical Review. Proceedings of EURO XIV Conference, Jerusalem, 3-6 July 1995, s. 39-65.

11. Roy B.: Wielokryterialne wspoma-ganie decyzji. WNT, Warszawa, 1990.

12. Sawicki P.: Nowoczesna dystrybu-cja leków. Logistyka, vol. 4, 2000, s. 14-15.

13. van Damme D.A., van Amstel M. J.P.: Outsourcing Logistics Mana-gement Activities. The Internatio-nal Journal of Logistics Manage-ment, Vol. 7(2), 1996, s 85-95.

14. Vincke P.: Multicriteria Decision-Aid. John Wiley & Sons, Chiche-ster, 1992.

15. Wilkinson J.: Outsourcing your pharmaceutical warehousing and distribution to third party con-tractors: using selection criteria and methods of evaluation. W: Materiały konferencyjne: Re-en-gineering European Distribution Strategies, Londyn 18-19 maja, 2000, prezentacja 10.