89
White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ข้ามพรมแดนแบบธุรกิจกับธุรกิจ (B2B Cross Border e-Trading Platform) โดย สภาผู้ส่งสินค้าทางเรือแห่งประเทศไทย (สรท.) ณ วันที4 ธันวาคม 2561

White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

  • Upload
    others

  • View
    23

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

White Paper

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรม การพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

(B2B Cross Border e-Trading Platform)

โดย สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย (สรท.)

ณ วนท 4 ธนวาคม 2561

Page 2: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

รายงานการวจย

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรม

การพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ (B2B Cross Border e-Trading Platform)

คณะทปรกษางานวจย 1. คณ กณญภค ตนตพพฒนพงศ ประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 2. คณ วลลภ วตนากร รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 3. คณ เตชะ บณยะชย รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 4. คณ มานะผล ภสมบญ รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 5. คณ สมบต เปรมประภา รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 6. คณ วศษฐ ลมลอชา รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 7. คณ ณรงคชย พสทธปญญา รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 8. คณ ณฐพล เดชวทกษ รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 9. ดร. ชยชาญ เจรญสข เลขาธการสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย

คณะกรรมการ Digital Economy 1. คณ นพพร เทพสทธา ทปรกษาคณะกรรมการ 2. คณ ณฐพล เดชวทกษ ประธานคณะกรรมการ Digital Economy 3. คณ มานะผล ภสมบญ รองประธานคณะกรรมการ Digital Economy 4. คณ วรรณวทย อาขบตร รองประธานคณะกรรมการ Digital Economy 5. คณ สมบต เปรมประภา รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 6. ดร. หลกชย กตตพล กรรมการสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 7. คณ ประวทย ประกฤตศร กรรมการสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 8. คณ โสมนส โพธสตย กรรมการสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 9. คณ ธรรศ ทงสมบต กรรมการสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 10. คณ ศรนนท ลาซา กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ Digital Economy 11. ดร. อมรนทร ดรณภพ กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ Digital Economy 12. คณ วรรตน ศรสถตยวฒนา กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ Digital Economy 13. คณ พงษลดา พะเนยงเวทย กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ Digital Economy 14. ผศ.ดร. ธรณ มณศร กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ Digital Economy 15. ดร. ปรชา พนธมสนชย กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ Digital Economy 16. คณ รชเดช เชาวนโยธน กรรมการผทรงคณวฒในคณะกรรมการ Digital Economy 17. คณ อารดา เฟองทอง ผอานวยการสานกตลาดพาณชยดจทล

กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ 18. คณ วระศกด ลอยสายออ ผอานวยการสวนแผนงานและมาตรฐาน กรมศลกากร 19. คณ อรรณนพ ใจเจตนสข ผอานวยการสวนบรการศลกากร 2

สานกงานศลกากรทาเรอแหลมฉบง 20. ดร. ชาญสทธ สรธนาโชต ผอานวยการ ฝายพฒนากระบวนการและนวตกรรม

ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย

Page 3: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

21. คณ ศภโชค จนทรประทน ผอานวยการสานกมาตรฐาน สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) (สพธอ.)

22. คณ ลกษณา ศรสมบรณ นกวเคราะหนโยบายและแผนชานาญการพเศษ สานกงานคณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

23. คณ วลภา สถรชวาล ประธาน สมาพนธโลจสตกสไทย 24. คณ ธง ตงศรตระกล รองประธานสมาพนธโลจสตกสไทย 25. ผแทนสมาคมอตสาหกรรมเทคโนโลยสารสนเทศ 26. ผแทนสมาคมขนสงสนคาและโลจสตกสไทย 27. คณ คงฤทธ จนทรก ผอานวยการบรหารสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 28. คณ ภคธร เนยมแสง เลขานการคณะกรรมการ

29. คณ จรภา บญพาสข ผชวยเลขานการคณะกรรมการ

คณะผวจย

1. ผศ.ดร. มฑปายาส ทองมาก ทปรกษาโครงการ 2. คณ คงฤทธ จนทรก ผอานวยการโครงการ 3. คณ ภคธร เนยมแสง ผวจย 4. คณ จรภา บญพาสข ผวจย 5. คณ ธญนนท วงศสทธาจารย ผวจย

ตดตอ สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย (สภาผสงออก) 1168/97 อาคารลมพนทาวเวอร ชน 32 โซน C ถนนพระราม 4 แขวงทงมหาเมฆ เขตสาทร กทม. 10120 Tel : 66 2 679-7555 , Fax : 66 2 679-7500-1 Web Site : www.tnsc.com E-mail : [email protected]

Page 4: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 4

สารบญ

สารบญ ......................................................................................................................................................................................... 4

บทสรปผบรหาร ........................................................................................................................................................................... 6

1. ความส าคญของการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ .............................. 10

1.1 ทมา ................................................................................................................................................................................. 10

1.2 วตถประสงค ................................................................................................................................................................... 10

1.3 ขอบเขตของขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ........ 10

2. การศกษาปจจยแวดลอมทส าคญตอการพฒนาแพลตฟอรมฯ และตวอยางแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก ............................................................................................................................................................................................12

2.1 แนวโนมเศรษฐกจโลกในภาพรวม ................................................................................................................................. 12

2.2 พฤตกรรมของผบรโภคยคใหม และการเตบโตของการพาณชยอเลกทรอนกส: ภาพรวมระดบโลก และสถานการณในประเทศไทย ....................................................................................................................................................................... 13

2.3 ความกาวหนาของการพฒนาระบบ National Single Window และ ASEAN Single window ........................... 16

2.4 ทศทางและการเตรยมความพรอมของประเทศไทย เพอปฏบตตามกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป ...................................................................................................................................................................................... 18

2.5 แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก ......................................................................................................... 19

3. กรอบยทธศาสตร แผนพฒนาของประเทศ กรอบแนวคด และวธการด าเนนการศกษา .................................................... 21

3.1 กรอบยทธศาสตร และแผนพฒนาของประเทศ ............................................................................................................ 21

3.2 กรอบแนวคด eTrade for all online platform ..................................................................................................... 22

3.3 วธการด าเนนการศกษา .................................................................................................................................................. 24

4. ความทาทายทส าคญตอการพฒนาแพลตฟอรมฯ ผลการศกษาเชงนโยบายและเชงวจยในเบองตน ................................ 26

4.1 ความทาทายทส าคญตอการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศไทย ......................................................... 26

4.2 สรปผลการศกษาเชงนโยบาย ........................................................................................................................................ 34

4.3 สรปผลการศกษาเชงวจย (เบองตน) ............................................................................................................................. 37

4.3.1 ผลการศกษาเชงคณภาพ ....................................................................................................................................... 37

4.3.2 ผลการศกษาเชงปรมาณ (เบองตน) ...................................................................................................................... 42

5. ขอเสนอแนะเชงนโยบายและปฎบตการ ............................................................................................................................... 50

5.1 ขอเสนอแนะของ สรท. ตามแนวทาง eTrade for all ............................................................................................... 50

5.2 การพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจเชงปฏบตการ ........................... 54

5.3 ขอเสนอแนะประกอบการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ .............. 55

Page 5: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 5

5.3.1 ผสงออกหรอผขาย ................................................................................................................................................. 56

5.3.2 ผน าเขาหรอผซอ .................................................................................................................................................... 59

5.3.3 ธนาคารและกระบวนการช าระเงน ........................................................................................................................ 61

5.3.4 การขนสงสนคาและผใหบรการโลจสตกส ............................................................................................................. 62

5.3.5 หนวยงานภาครฐทเกยวของ .................................................................................................................................. 64

6. บรรณานกรม ......................................................................................................................................................................... 65

ภาคผนวก ................................................................................................................................................................................... 67

a. บทสมภาษณพเศษจากหนวยงานทเกยวของ ....................................................................................................................... 68

1.การใชประโยชนจาก e-Trading Platform ในมมมองของผประกอบการ (กลมสนคา: อาหาร/เครองนงหม/เฟอรนเจอร) .......................................................................................................................................................................... 68

2.ทศทางและมมมองภาคธนาคารตอการท าการช าระเงนอเลกทรอนกส ผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเทศไทย ....................................................................................................................... 71

3.แนวทางการเชอมโยง e-Trading Platform เขากบระบบ National Single Window ในมมมองของหนวยงานก ากบดแล .............................................................................................................................................................................. 72

4.ทศทางและมมมองผใหบรการดานการขนสงระหวางประเทศตอการท า e-Logistic ผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเทศไทย ......................................................................................... 73

b. บทสมภาษณผประกอบการสงออกตอการจดท าขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ...................................................................................................................................................... 75

1.บรษท ไทยพพเอฟ (ThaiPPF) จ ากด .............................................................................................................................. 75

2.บทสมภาษณ บรษท Kevina จ ากด ................................................................................................................................. 79

3.บทสมภาษณบรษท Halo Corporation Co.,Ltd .......................................................................................................... 82

แบบสอบถาม เรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ... 83

Page 6: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 6

บทสรปผบรหาร การเตบโตของการพาณชยอเลกทรอนกสทวโลกหรออคอมเมรซไดรบความนยมมากขน โดยมลคาของตลาดในภมภาค

เอเชยแปซฟกมแนวโนมเตบโตสงสดประมาณรอยละ 27 ภายในป ค.ศ. 2019 โดยเฉพาะการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน ขอมลของ UNCTAD ป ค.ศ. 2017 ระบวา ประเทศทเปนสมาชก UNCTAD มอตราการเตบโตเฉลยของยอดขายของการพาณชยอเลกทรอนกสทวโลกมมลคาถง 25.3 ลานลานดอลลารสหรฐ โดยแบงเปน 22.3 ลานลานดอลลารสหรฐ สาหรบการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ (Business-to-Business: B2B) และ 2.9 ลานลานดอลลารสหรฐ สาหรบการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภค (Business-to-Customer: B2C) โดยมจนเปนประเทศทมมลคาการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภคมากทสดถง 617 พนลานดอลลารสหรฐ ขณะทประเทศสหรฐอเมรกามมลคาการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจมากทสดถง 6,443 พนลานดอลลารสหรฐ

ดานการเตบโตของการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจภายในประเทศ สานกพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (สพธอ.) กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมไดใหขอมลวา มลคาการพาณชยอเลกทรอนกส ป พ.ศ. 2560 มประมาณ 2,812,592.03 ลานบาท คดเปนอตราการเตบโตอยทรอยละ 9.86 ซงสวนใหญ เปนการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ (B2B) ทรอยละ 59.56 คดเปนมลคา 1,675,182.23 ลานบาท มอตราการขยายตวอยทรอยละ 8.63 เปนการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภค ทรอยละ 28.98 คดเปนมลคา 812,612.68 ลานบาท มอตราการขยายตวอยทรอยละ 15.54 และเปนการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบภาครฐ (Business-to-Government: B2G) ทรอยละ 11.55 คดเปนมลคา 324,797.12 ลานบาท และมอตราการขยายตวอยทรอยละ 3.24

สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย (สรท.) ไดเขารวมเปนกรรมการในคณะกรรมการพาณชยอเลกทรอนกส และรวมจดทาแผนพฒนาพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ระยะท 1 (พ.ศ. 2560 – 2564) โดยคณะกรรมการ Digital Economy ภายใต สรท. ไดกาหนดกลไกในการใหขอเสนอแนะในเรองการสงเสรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพอใหคณะกรรมการพาณชยอเลกทรอนกสสามารถนาไปใชประโยชนในเชงนโยบาย โดยมตวแบบ (model) และแผนงานทครอบคลมหลกการสาคญ 3 ประการ ไดแก 1) การสรางความตระหนก (awareness) 2) การเขาถงเทคโนโลย (access to technology) และ 3) การประยกตหรอการใชทสอดคลอง (application) เพอใหเกดประโยชนตอภาพรวมของการทาการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจของประเทศตอไป

วตถประสงคของขอเสนอแนะคอ เพอการชวยเหลอผประกอบการไทย โดยเฉพาะผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) ทตองเผชญกบปญหาดานการสงออกตางๆ เชน ไมสามารถเขาถงกลมลกคาทเปนกลมเปาหมาย ผซอหรอลกคาไมทราบวาผประกอบการมสนคาเหลาน หรอขนตอนการจดทาเอกสารสงออกยงยากและมการจายคาธรรมเนยมปลกยอย เปนตน ปจจยเหลานจงเปนอปสรรค ทาใหผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ไมสามารถสงออกสนคาไปยงตางประเทศได การพฒนาแพลตฟอรมนจะชวยแกปญหา และตอบโจทยแกผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม

ขอบเขตขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ครอบคลมถง 1) การศกษาแนวทางทเหมาะสมในการพฒนา ยกระดบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจของประเทศ 2) การใหขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ สาหรบการพฒนาแพลตฟอรมฯ และ 3) สนบสนนใหผประกอบการคาระหวางประเทศและผถอผลประโยชนรวม (stakeholder) เชน ผใหบรการโลจสตกส ธนาคารพาณชย เปนตน เพอดาเนนการปรบเปลยนกระบวนการทางธรกจจากการทางานแบบเดม ไปสการทางานทอยบนพนฐานของอเลกทรอนกสมากขน เพออานวยความสะดวกทางการคา ใหมความรวดเรว และปรบลดขนตอนทางการคาได

กรอบแนวคดการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ (Cross-Border B2B e-Trading Platform) ถกพฒนาขนเพอตอบสนองนโยบาย Thailand 4.0 และยทธศาสตรทเกยวของ ไดแก 1) ยทธศาสตรชาต 20 ป 2) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (2560-2564) 3) แผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกสของประเทศ ฉบบท 3 4) การพฒนาระบบ National Single Window (NSW) และ 5) การพฒนาระบบ Post Community System (PCS) เพอรองรบทศทางการเปลยนแปลงของการคาระหวางประเทศ ใหดาเนนการผานระบบการพาณชยอเลกทรอนกส เพอเปนแนวทางในการปรบตวของประเทศตงแตเชงนโยบายไปสเชงปฏบต

Page 7: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 7

สรท. ตระหนกถงความสาคญของการเตบโตอยางรวดเรวของการพาณชยอเลกทรอนกส และเลงเหนวา ประเทศไทยยงไมมแพลตฟอรมกลางเพอการพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศทใหบรการ และอานวยความสะดวกแกผประกอบการอยางเตมรปแบบ สรท.จงสนบสนนใหกระทรวงพาณชย รวมมอกบหนวยงานภาครฐทเกยวของ ไดแก สานกพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส กรมศลกากร กระทรวงการคลง ธนาคารแหงประเทศไทย กระทรวงคมนาคม ในการกาหนดมาตรฐานทางการคาใหสอดคลองกบมาตรฐานสากลของ UN/CEFACT เพอการอานวยความสะดวกดานการทาธรกรรมอเลกทรอนกส หรอการเชอมโยงขอมลระหวางภาครฐกบภาครฐ ภาครฐกบธรกจ และธรกจกบธรกจได โดยมหวใจสาคญของการปฏบตใหเปนไปตามมาตรฐานสากล คอ 1) การปรบกระบวนการใหงายขน 2) การลดขนตอนทางเอกสารใหเปนแบบฟอรมเดยวกน และ 3) การกาหนดรหสสนคาและมาตรฐานตางๆ ใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล

นอกจากน สรท. ยงไดมการศกษาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก เพมเตมซงเปนความทาทายทสาคญ เชน การคาของประเทศสงคโปร ไดรเรมการพฒนาระบบ NSW ชอ TradeNet รองรบการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบภาครฐ และการพาณชยแบบภาครฐกบภาครฐ เพอปรบปรงลดขนตอนการนาสงเอกสารการขนสงสนคาใหเปนไปตามมาตรฐานสากล เพมความสะดวกรวดเรวแกผขายในการขนสงสนคา ผานโครงการชอ TradeXchange และปจจบน กรมศลกากรประเทศสงคโปรกาลงดาเนนการยายบรการทมอยบนระบบ TradeXchange และ TradeNet ไปยงแพลตฟอรมการคาของประเทศสงคโปร (National Trade Platform: NTP) ซงจะเปนระบบนเวศนดานสารสนเทศเพอการคาแบบครบวงจรทเชอมโยงขอมลระหวางภาครฐและภาคเอกชนไดกบทกหนวยงานของสงคโปรภายใตมาตรฐานเดยวกน นอกจากน ธนาคารกลางของสงคโปรและฮองกงไดรวมมอกนสรางเครอขายเพอการซอขายทวโลก (Global Trade Connectivity Network: GTCN) โดยคาดวาจะมการเปดใหบรการในเดอนมนาคม พ.ศ. 2562

กลมธรกจอาลบาบา เปนตวอยางหนงของธรกจทประสบความสาเรจในการสรางแพลตฟอรมการ พาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก โดยมแพลตฟอรมออนไลนทไดรบความนยมหลก ไดแก 1) อาลบาบาดอทคอม (Alibaba.com) แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ รองรบการขายสง 2) ทมอลลดอทคอม (Tmall.com) แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภครองรบการคาปลก และ 3) เถาเปาดอทคอม (Taobao.com) แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบผบรโภคกบผบรโภค ซงการศกษาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลกของประเทศสงคโปรและกลมธรกจอาลบาบา ไดถกใชเปนแนวทางการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจของประเทศไทยตอไป

รายงานฉบบนใชวธศกษาขอมล 2 รปแบบคอ รปแบบท 1. การนาเสนอแนวทางตามหลกการ e-Trade for all ของ UNCTAD ซงประกอบดวย 1.การประเมนการพาณชยอเลกทรอนกส (e-commerce assessments) 2. โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT infrastructure and services) 3. ระบบการชาระเงน (payments) 4. โลจสตกสการคาระหวางประเทศ (trade logistics) 5. กรอบกฎหมายและขอบงคบ (legal & regulatory frameworks) 6. การพฒนาทกษะ (skill development) และ 7. การจดหาเงนทนสาหรบการพาณชยอเลกทรอนกส (financing for e-commerce) ซงหลกการดงกลาว ถกใชเปนแนวทางในการหารอรวมกบผเกยวของ ทงภาครฐและภาคเอกชนผานการประชมเชงปฏบตการภายใตคณะกรรมการเศรษฐกจดจทลของสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย ประกอบกบการสมภาษณผบรหารของหนวยงานทงภาครฐและเอกชน เพอใหไดขอสรปความเหนและขอเสนอแนะเชงนโยบาย และรปแบบท 2. การศกษาเกบขอมลดวยแบบสมภาษณกบกลมผประกอบการสงออกทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และเปนสมาชกของเวบไซต Thaitrade.com ของกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ และเคยใชบรการสงออกผานแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลกมาแลว ประกอบดวยกลมสนคาเกษตรและอาหาร ผกและผลไมสดและแปรรป กลมผลตภณพสมนไพร และการแจกแบบสอบถามแกผประกอบการ ทงน เพอใหทราบถงขอมลในเชงปฏบตทแทจรง รวมถงแนวทางการสงเสรม และแกปญหาทเกดขนจากการขายสนคาผานแพลตฟอรมออนไลน นาไปสขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจทครอบคลม

ขอเสนอแนะเชงนโยบายของ สรท. ขอเสนอแนะเชงนโยบายตามแนวทาง UNCTAD eTrade for all ตอการพฒนาและยกระดบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจของประเทศ มดงน 1) การจดทาดชนชวดความสามารถดานการพาณชยอเลกทรอนกส เพอประเมนความพรอมของผประกอบการ และกระตนใหเกดความตระหนกถงความสาคญของการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจสธรกจ 2) การเรงพฒนาโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลย

Page 8: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 8

สารสนเทศและการสอสาร เชน การใหบรการอนเตอรเนตความเรวสง รวมถงการวางแนวทางปองกนโครงสรางพนฐานดานสารสนเทศวกฤต เพอใหผใชบรการมความไววางใจตอการใชงานแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกขามพรมแดน 3) การสงเสรมใหผใหบรการชาระเงนอเลกทรอนกส ทงธนาคารและไมใชธนาคาร เขารวมพฒนาแพลตฟอรมฯ 4) การเรงพฒนาระบบ NSW ของไทยใหแลวเสรจ และสามารถเชอมโยงเขากบระบบ ASEAN Single Window (ASW) ของประชาคมอาเซยนตามหลกการมาตรฐานสากลของ WCO และเชอมตอกบระบบการชาระเงนอเลกทรอนกส รวมถงการเรงพฒนาระบบกลมผประกอบการขนสงผานทา (Port Community System: PCS) และการสงเสรมใหผใหบรการโลจสตกสของไทย รวมกลมพฒนาระบบการขนสงอเลกทรอนกสหรออโลจสตกสทเปนมาตรฐาน ใหสามารถแขงขนหรอทดเทยมกบผประกอบการรายใหญได 5) การปรบปรงการทางานภาครฐและเอกชนทเกยวของ เพอรองรบการทาธรกรรมในระบบการพาณชยอเลกทรกนกส และการปฏรปกฎหมายทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ ใหรองรบและสนบสนนการระบบพาณชยอเลกทรกนกส 6) การจดอบรมหลกสตรการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน การจดตงศนยใหคาปรกษา ตลอดจนการสรางตนแบบธรกจเพอปรบตวไปสการเปนดจทล (digitalization) หรอการจดตงเคานเตอรเซอรวสเพอชวยใหคาแนะนาดานการจดหาซอฟตแวรหรอระบบทสนบสนนผสงออก เพอเชอมโยงเขากบแพลตฟอรมฯ และ 7) การจดสรรงบประมาณของภาครฐในแบบบรณาการ ไมใหเกดความซาซอน และใชงบประมาณไดตอบสนองความตองการมากทสด รวมถงการสรางแรงจงใจในการพฒนาองคกรไปสองคกรดจทล

การพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจเชงปฏบตการ สรท.จงแบงการดาเนนงานในเชงปฏบตการเพอการพฒนาแพลตฟอรมฯ ออกเปน 3 ระยะ 1.ระยะท 1 Online/ Offline สวนของแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ความเชอมโยงระหวางผสงออกหรอผซอกบผนาเขาหรอผขายขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ 2.ระยะท 2 Online สวนของระบบการชาระเงนอเลกทรอนกส เดมการชาระเงน ผนาเขาหรอผซอจะชาระเงนผานชองทางของธนาคาร (banking portal) ไปยงผสงออกหรอผขาย 3.ระยะท 3 Online สวนของระบบการขนสงอเลกทรอนกส ภายหลงการดาเนนการเตรยมสนคาและขนสงสนคาโดยผขาย จะเปนสวนของระบบการขนสงอเลกทรอนกสหรออโลจสตกส (e-logistics) ซงจะตองเชอมโยงกบระบบ NSW นอกจากแผนภาพแนวคดการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจขางตน สรท.ไดจดทาแผนภาพแสดงลาดบขนตอน ( flowchart) เพอแสดงรายละเอยดลาดบขนตอนของการสงออกนาเขาแบบเดม โดยไดมการแบงผทเกยวของและเชอมโยงกนผานแพลตฟอรมกลางเปน 5 สวนหลก ไดแก 1.ผสงออกหรอผขาย 2.ผนาเขาหรอผซอ 3. ภาคธนาคาร 4.ผใหบรการโลจสตกสและสายเรอ 5.หนวยงานภาครฐทเกยวของ

ขอเสนอแนะเชงวจย (เบองตน) ของ สรท. ขอเสนอแนะจากการวจยเบองตน ตอการพฒนาและยกระดบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ แบงเปน 5 สวนทสาคญ ไดแก สวนท 1) ประเดนการเขาสตลาดการพาณชยอเลกทรอนกสในฐานะผสงออกหรอผขาย แพลตฟอรมควรชวยอานวยความสะดวกในดานตางๆ และสามารถชวยควบคมตนทนการสงสนคาไปตางประเทศ เชน การเสนอราคาทมความหลากหลายของผใหบรการโลจสตกส การลดความซบซอนของการขอเอกสารสงออก รวมถงการแสดงขอมลกฎระเบยบและเอกสารนาเขาทถกรองขอจากประเทศปลายทางไวบนแพลตฟอรม จะชวยอานวยความสะดวกใหกบผขายมากขน และควรมระบบการคดกรองลกคาปลายทางดวยการลงทะเบยนหรอการตรวจสอบจากทตพาณชยในตางประเทศ หรอผขายสนคาชวยคดกรอง เพอชวยรบรองและตรวจสอบขอมลของผนาเขาหรอผซอตางประเทศวามตวตนอยจรง สวนท 2) การบรการทสนบสนนดานการเงน และระบบการชาระเงนออนไลน แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ควรกาหนดวธการชาระเงนระหวางผนาเขาหรอผซอในตางประเทศและผสงออกหรอผขายทครอบคลม รวมถงการใหบรการสนบสนนดานการเงน เชน เงนทนหมนเวยน การประกนความเสยงดานการชาระเงน เปนตน สวนท 3) การใชบรการดานโลจสตกส แพลตฟอรมควรสนบสนนการเชอมโยงเขากบระบบNSW ของกรมศลกากร เพออานวยความสะดวกขนตอนพธการศลกากร และชวยลดภาระตนทนคาใชจายสาหรบผประกอบการรายเลก รวมถงแพลตฟอรมควรเปดใหผใหบรการโลจสตกสสามารถเขามาแขงขน เพอใหบรการบนแพลตฟอรมใหมค วามหลากหลาย ทาใหผสงออกมทางเลอกในการใชบรการมากขน สวนท 4) การเจรจาตอรองเงอนไขการคาระหวางประเทศผานแพลตฟอรมฯ แพลตฟอรมกลางควรสามารถรองรบการกาหนดเงอนไขการคาระหวางประเทศ เชน การทาสญญาการคา (International Commercial Terms: Incoterm) สญญาประกนภยสนคาขนสงทางทะเล รวมถงสญญาอนๆ ทเกยวของ ผานแพลตฟอรมออนไลนไดทนท สวนท 5) การฝกอบรมผประกอบการทตองการใชบรการแพลตฟอรม หลงจากการพฒนาแพลตฟอรมไดแลว ควรสนบสนนใหมการจดอบรมกบผใชบรการหรอสมาชก (ผสงออกหรอผขายและผนาเขาหรอผซอ) เพอ

Page 9: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 9

สรางความเขาใจเรองการใชประโยชนจากแพลตฟอรม และอบรมการเลอกใชเทอมการชาระเงนทเหมาะสมกบผสงออก เปนตน ดานขอเสนอแนะอนๆ ผประกอบการเหนดวยเรองการยกระดบ Thaitrade.com ใหเปนแพลตฟอรมธรกจกบธรกจทสมบรณมากขน และสามารถซอขายออนไลนไดจรง และควรใชวธตลาดนาระบบ เชน แพลตฟอรมควรจะตองมรายชอผนาเขาหรอผซอของประเทศปลายทาง มการแยกกลมสนคาเปนหมวดหม และควรปรบแพลตฟอรมใหมรปแบบและขนตอนการสมครเขาเปนสมาชกทงายขน ทดเทยมกบแพลตฟอรมระดบโลก เชน อาลบาบา และควรจดใหมการทา One Stop Service สาหรบผทจะเขามาใชแพลตฟอรม เพออานวยความสะดวกแกทงผซอและผขาย

Page 10: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 10

1. ความส าคญของการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ 1.1 ทมา

ตามทสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทยไดเขารวมเปนกรรมการในคณะกรรมการพาณชยอเลกทรอนกส และรวมจดทาแผนพฒนาพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ระยะท 1 (พ.ศ. 2560 – 2564) นน คณะกรรมการ Digital Economy จงไดกาหนดกลไกในการใหขอเสนอแนะในเรองการสงเสรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพอใหคณะกรรมการพาณชยอเลกทรอนกสนาไปใชประโยชนในเชงนโยบาย โดยมตวแบบ (Model) และแผนงาน ทครอบคลมหลกการสาคญ 3 ประการ 1) การสรางความตระหนก (Awareness) 2) การเขาถงเทคโนโลย (Access to technology) และ 3) การประยกตหรอการใชทสอดคลอง (Application) ดงแสดงในภาพประกอบท1

ภาพประกอบท 1: กลไกในการสนบสนนระดบนโยบาย และดาเนนการเพอใหเกดประโยชนตอผประกอบการสงออกไทย และสมาชก สรท. ทมา: (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

1.2 วตถประสงค การจดทาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ มวตถประสงคหลกเพอชวยเหลอผประกอบการไทย โดยเฉพาะผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม เนองจากในประเทศไทยมสนคาทมคณภาพจานวนมากทสามารถสงออก แตผประกอบการยงเผชญกบปญหาสาคญ 3 ประการ ไดแก 1) ผประกอบการทตองการขายสนคา ไมสามารถเขาถงกลมลกคาทเปนกลมเปาหมาย 2) ผซอหรอลกคา ไมทราบวามสนคาเหลาน และ 3) การสงออกสนคามขนตอนการจดทาเอกสารยงยาก และมรายเอยดการจายคาธรรมเนยมเพอการสงออกปลกยอย ปจจยเหลานจงเปนอปสรรค ทาใหผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมไมสามารถสงออกสนคาไปยงตางประเทศได การพฒนาแพลตฟอรมน จะชวยแกปญหา และสามารถตอบโจทยแกผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ตลอดจนผประกอบการรายยอยได

1.3 ขอบเขตของขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ขอบเขตของขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ครอบคลมถง 1) การศกษาแนวทางทเหมาะสมในการพฒนา ยกระดบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจของประเทศ 2) การใหขอเสนอแนะตอหนวยงานทเกยวของ สาหรบการพฒนาแพลตฟอรมฯ และ 3) สนบสนนใหผประกอบการคาระหวางประเทศ และผถอผลประโยชนรวม (stakeholder) เชน ผใหบรการโลจสตกส (Logistic Service Provider: LSP) ธนาคารพาณชย เปนตน เพอดาเนนการปรบเปลยนธรกจจากการทางานแบบดงเดม ( traditional) ไปสการทางานทอยบนพนฐานของอเลกทรอนกส (electronic-based) เพออานวยความสะดวกทางการคาใหมความสะรวดเรวมากยงขน และปรบลดขนตอนทางการคา

Page 11: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 11

ในอนาคต อาจมการพฒนาสวนตางๆ ของแพลตฟอรม ใหเปนแบบออนไลนทงหมด แตดวยขอจากดในปจจบน กระบวนการทางธรกจดงกลาวจงอาจตองถกดาเนนการ โดยผานแพลตฟอรมออนไลนรวมกบชองทางออฟไลนอย เชน การเตรยมการขนสงสนคาอาจยงใชแรงงานคน เปนตน นอกจากน ยงมสวนสาคญคอ การปรบปรงขนตอนหรอกระบวนการการชาระเงนตางๆ ซงอาจใชระยะเวลาถง 2 ป จงจะทาใหแพลตฟอรมฯ อยในรปแบบออนไลนไดอยางสมบรณ ขอบเขตของขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในแงของการจดทาหรอพฒนาแพลตฟอรมฯ จงควรถกแบงออกตามระยะการพฒนา (development phase) ดงภาพประกอบท 2

ภาพประกอบท 2: ขอเสนอแนะเพอการจดทาแพลตฟอรมฯ ตามระยะการพฒนา 3 ระยะ ตามแนวทางของสรท. ทมา: (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

Page 12: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 12

2. การศกษาปจจยแวดลอมทส าคญตอการพฒนาแพลตฟอรมฯ และตวอยางแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก

2.1 แนวโนมเศรษฐกจโลกในภาพรวม ทศทางเศรษฐกจโลกมแนวโนมดขน ทศทางของเศรษฐกจโลกในป พ.ศ. 2561 นนอยในวฏจกรขาขน เกอบทกประเทศในภมภาคเอเซยแปซฟกและทวโลก มการเตบโตทางเศรษฐกจเพมขนในป พ.ศ. 2560 ทผานมา ทาใหเปนแรงสนบสนนใหเกดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางตอเนอง โดยกองทนการเงนระหวางประเทศหรอไอเอมเอฟ (International Monetary Fund – IMF) คาดการณวา เศรษฐกจโลกในป พ.ศ. 2561 และในป พ.ศ. 2562 จะขยายตวอยทรอยละ 3.9 โดยกลมเศรษฐกจของประเทศพฒนาแลว (advanced economies) ขยายตวอยทรอยละ 2.3 ในป พ.ศ. 2561 และขยายตวอยทรอยละ 2.2 ในป พ.ศ. 2562 สวนกลมประเทศตลาดเกดใหมและประเทศกาลงพฒนา (emerging market and developing market) ขยายตวอยทรอยละ 4.9 ในป พ.ศ. 2561 และขยายตวอยทรอยละ 5.0 ในป พ.ศ. 2562 ในขณะทธนาคารโลก (World Bank) คาดการณวา เศรษฐกจโลกจะขยายตวอยทรอยละ 3.1 ในป พ.ศ. 2561 และลดลงเหลอรอยละ 3.0 ในป พ.ศ. 2562 (World Economic and Financial Surveys: Regional Economic Outlook- Asia and Pacific Good Times, Uncertain Times: A Time to Prepare, April 2018, IMF)

การฟนตวทางเศรษฐกจในหลายภมภาคเปนไปในทศทางเดยวกน การขยายตวทางเศรษฐกจโลกนนจะเกดจากการขยายตวสอดคลองไปในทศทางเดยวกนในทกภมภาค จากปจจยภาวะแวดลอม และบรรยากาศการคาโลกทดขนอยางตอเนอง ทาใหภาคการคาระหวางประเทศในปนยงคงเปนแรงสนบสนนการขยายตวของเศรษฐกจในหลายประเทศ ประกอบกบการฟนตวของกาลงการบรโภคในภาคเอกชน ซงสงเกตไดจากกลมประเทศผนาทเรมเขาสภาวะการจางงานเตมทแลว (full-employment) ทาใหผบรโภคมการทากจกรรมทางเศรษฐกจ สงผลตอการเพมเมดเงนหมนเวยนในระบบเศรษฐกจมากขน

อตราเงนเฟอเพมขนในระดบต า แมอตราการขยายตวทางเศรษฐกจจะมการเตบโตและมการจางงานอยางเตมท แตอตราเงนเฟอ (core inflation) ยงคงเพมขนในระดบตา เนองจากราคาสนคาอปโภคบรโภคไมไดปรบตวสงขนตามภาวะเศรษฐกจและแนวโนมราคานามนทปรบตวเพมขนมากนก โดยเฉพาะสนคากลมเกษตรและอตสาหกรรมการเกษตรทผลผลตยงขนอยกบฤดกาลเปนปจจยหลก

นโยบายทางการเงนของกลมประเทศเศรษฐกจหลก ในสวนของนโยบายทางการเงนของกลมประเทศเศรษฐกจหลกสวนใหญเรมเขาสภาวะตงตว สหรฐอเมรกาเรมปรบขนอตราดอกเบยนโยบายอยางคอยเปนคอยไป และมแนวโนมปรบขนอก 3 ครงภายในป พ.ศ. 2561 หลงจากภาวะเศรษฐกจขยายตวอยางเขมแขง ขณะททางกลมประเทศสหภาพยโรป เรมทาการผอนคลายนโยบายการเงน (Quantitative Easing : QE) เพอรองรบการขยายตวทางเศรษฐกจทเกดขน (IMF, World Economic Outlook, April 2018, 2018)

ทศทางเศรษฐกจโลกทมแนวโนมดขน การฟนตวทางเศรษฐกจในหลายภมภาคทเปนไปในทศทางเดยวกน อตราเงนเฟอทเพมขนในระดบตา และนโยบายทางการเงนของกลมประเทศเศรษฐกจหลก สงผลเชงบวกตอการคาระหวางประเทศ

ความทาทายตอการคาระหวางประเทศ นอกจากประเดนดงทไดกลาวมาแลว ยงมความทาทายหลายประการทจะทาใหการคาระหวางประเทศเกดการชะลอตวหลายประการ ไดแก

1. ความเปราะบางของตลาดการเงน ดานตลาดการเงน อาจเกดภาวะเปราะบางของตลาดขนได จากการใชนโยบายการเงนแบบตงตวมากขน

2. ความผนผวนของคาเงน เนองจากความไมแนนอนในนโยบายในการบรหารประเทศของประธานาธบดโดนลด ทรมป ทสรางความผนผวนใหกบคาเงนสกลดอลลารสหรฐฯ ซงเปนหนงในสกลเงนหลกทมผลตอภาวะเศรษฐกจโลก และสงตอความผนผวนไปยงคาเงนสกลอน นกลงทนจงอาจไมมนใจในภาวะเศรษฐกจ

Page 13: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 13

แตสาหรบนกลงทนทเปนผประกอบการสญชาตสหรฐ กลบไดรบแรงหนนจากนโยบายปฏรปภาษทสงเสรมใหเกดการลงทนมากขน

3. นโยบายกดกนทางการคา ตางประเทศเรมมการวางนโยบายแบบชาตนยม และกาหนดขอกดกนทางการคาระหวางประเทศนอกเหนอจากมาตรการทางภาษ เพอปกปองผผลตภายในประเทศ โดยตงแตปลายป พ.ศ. 2560 จนถงปจจบน ประเทศสหรฐอเมรกาเรมใชมาตรการดงกลาวกบสนคาหลายประเภท เชน เครองซกผา แผงโซลาเซลล เหลกและอลมเนยม เปนตน และมการคาดการณวา จะดาเนนการเชนเดยวกนนกบอกหลายกลมสนคา การกระทาดงกลาวจะนามาซงการตอบโตทางการคาในอกหลายประเทศทไดรบผลกระทบ จนกลายเปนสงครามทางการคาได ซงหากทกฝายไมรวมเจรจาเพอหาขอตกลงโดยเรว อาจสงผลกระทบใหการขยายตวของเศรษฐกจโลกสะดดตว

4. ความตงเครยดทางการเมอง ความเสยงจากความตงเครยดทางการเมองระหวางประเทศทเกดขนในหลายภมภาค ยงทวความรนแรง โดยเฉพาะประเทศแถบตะวนออกกลางและยโรปตะวนออก ทอาจสงผลตอการคาระหวางประเทศในภาพรวม

5. ความผนผวนของสภาพแวดลอมและฤดกาล ความเสยงจากการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมและฤดกาลทมความผนผวน อาจสงผลตอภาคการผลต โดยเฉพาะกลมสนคาทตองพงพาวตถดบตามฤดกาล

ความทาทาย ไดแก ความเปราะบางของตลาดการเงน ความผนผวนของคาเงน นโยบายกดกนทางการคา ความตงเครยดทางการเมอง และความผนผวนของสภาพแวดลอมและฤดกาล สงผลเชงลบตอการคาระหวางประเทศ

2.2 พฤตกรรมของผบรโภคยคใหม และการเตบโตของการพาณชยอเลกทรอนกส: ภาพรวมระดบโลก และสถานการณในประเทศไทย

พฤตกรรมของผบรโภคยคใหม สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) ไดรายงานผลการสารวจพฤตกรรมการใชงานของผใชงานอนเทอรเนตในประเทศไทยป พ.ศ. 2558 โดยแบงผใชงานอนเทอรเนตออกเปน 4 กลม ไดแก Baby Boomer Gen X, Gen Y และGen Z การสารวจพบวา Gen Y ซงเกดในปพศ.2523 – พศ.2540 เปนกลมทมพฤตกรรมการใชอนเทอรเนตมากทสดถง 54.2 ชวโมงตอสปดาห (หรอเฉลยเกอบ 8 ชวโมงตอวน) โดยใชอปกรณทเขาถงอนเทอรเนตทมความหลากหลาย ใชสมารทโฟนเปนอปกรณทเขาถงอนเทอรเนตมากทสด ทงน คนไทยผใชงานอนเทอรเนตมแนวโนมซอสนคาและบรการผานชองทางออนไลนมากขน โดยสวนใหญเกดจากการเขาไปศกษาขอมลรววเกยวกบสนคาทางอนเทอรเนตกอนตดสนใจซอ สนคาทไดรบความนยมซอผานชองทางออนไลนมากทสดคอ สนคาหมวดแฟชน กระเปา เสอผา อปกรณไอท และสขภาพ ความสวยความงาม (Electronic Transaction Development Agency, 2558)

ดานผลสารวจ Global Survey on Internet Security and Trust โดย The United Nations Conference on Trade and Development หรอ UNCTAD (2018) ระบวา ความไมมนใจของผใชตอความมนคงของอนเทอรเนตทวโลก ในป ค.ศ. 2018 ลดลงจากป ค.ศ. 2017 จากรอยละ 65 เปนรอยละ 48 นอกจากน ผลการสารวจฉบบเดยวกนยงระบวา ผบรโภคมความไววางใจ (trust) ในการชาระเงนผานแอพบนอปกรณเคลอนท (mobile application) มากขนจากรอยละ 57 ในป ค.ศ. 2017 เปนรอยละ 60 ในป ค.ศ. 2018 หลายปทผานมาเราจงไดเหนการเปลยนแปลงดานพฤตกรรมของผบรโภคในหลายมต อาท การเปลยนไปอานหรอเสพเนอหาจากแพลตฟอรมออนไลน ทมเนอหาฟรหรอไมคดคาบรการในการเขาใชเปนจานวนมาก สงผลกระทบตออตสาหกรรมสอและสงพมพ ทาใหนตยสารและหนงสอพมพหลายฉบบถกปดตวลง ประกอบกบการพฒนาอยางกาวกระโดดของเทคโนโลย ซงเปนปจจยสาคญททาใหการเชอมโยงระหวางผผลต ตวกลาง และผบรโภค เปลยนแปลงไปอยางมาก โดยเฉพาะการเกดขนและเตบโตอยางรวดเรวของการพาณชยอเลกทรอนกสหรออคอมเมรซ (e-commerce) ในชวงทศวรรษทผานมา สนบสนนใหเกดพฤตกรรมการซอสนคาอยางรวดเรว (fast shopping) ของผบรโภคยคใหม ผประกอบการจานวนมากจงหนมาใหความสาคญกบการพฒนาแพลตฟอรมออนไลน รวมถงการใชโซเชยลมเดยในการทาการตลาด เพอเขาถงผบรโภคยคใหมเหลานน และยงสงผลใหผประกอบการแบบธรกจกบธรกจทไมสามารถปรบเปลยนรปแบบการคาของตนเองให

Page 14: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 14

ตรงตามความตองการของตลาดได ตองปรบตวและพฒนาแบบจาลองทางธรกจเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงดงกลาว

การเตบโตของการพาณชยอเลกทรอนกสทวโลก การพาณชยอเลกทรอนกสหรออคอมเมรซไดรบความนยมมากขนทวโลก โดยมอตราการเตบโตประมาณรอยละ 24 จากชวงป ค.ศ. 2014 ถง 2016 และคาดวาจะเตบโตไดอกรอยละ 13 ภายในป ค.ศ. 2019 โดยมลคาของตลาดในภมภาคเอเชยแปซฟกมแนวโนมเตบโตสงสด ซงคาดวาจะมการเตบโตรอยละ 27 ภายในป ค.ศ. 2019 อกทงภมภาคเอเชยแปซฟกยงมสดสวนการคาผานระบบการพาณชยอเลกทรอนกส ตอสดสวนการคาปลกมากทสดรอยละ 27 ตามมาดวยภมภาคอเมรกาเหนอ และยโรปตะวนตก ทรอยละ 12 และรอยละ 8 ตามลาดบ ดงแสดงในภาพประกอบท 3 (ECONOMIC INTELLIGENCE CENTER, 2017) นอกจากน รายงาน UNCTAD B2C E-commerce Index 2017 ยงระบวา อตราการเตบโตของการผซอสนคาออนไลนทวโลก ตงแตป ค.ศ. 2010 ถงป ค.ศ. 2016 มการเตบโตเฉลยอยทรอยละ 2 ตอป โดยในป ค.ศ. 2010 อตราการเตบโตของผซอสนคาออนไลน เตบโตเพยงรอยละ 11 ขณะทลาสดป ค.ศ. 2016 พบวา ผซอสนคาออนไลนทวโลกมเพมขนถงรอยละ 22 หรอเตบโตเพมขนถงรอยละ 11 ในระยะเวลาเพยง 6 ป

โอกาสของการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน รายงาน Information Economy Report 2017 จากการเกบขอมลของ UNCTAD และจากการรวบรวมขอมลจากหนวยงานดานสถตของประเทศทเปนสมาชก UNCTAD เพอประเมนอตราการเตบโตเฉลยของยอดขายของการพาณชยอเลกทรอนกสทวโลกพบวา ยอดขายของการพาณชยอเลกทรอนกสทวโลกมมลคาถง 25.3 ลานลานดอลลารสหรฐ ในป ค.ศ. 2015 โดยแบงเปน 22.3 ลานลานดอลลารสหรฐ สาหรบการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ B2B และ 2.9 ลานลานดอลลารสหรฐ สาหรบการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภค โดยมจน เปนประเทศทมมลคาของการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภคมากทสด 617 พนลานดอลลารสหรฐ รองลงมาคอ ประเทศสหรฐอเมรกา มมลคาของการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภคเฉลย 612 พนลานดอลลารสหรฐ ดานการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจพบวา ประเทศทมมลคาการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจมากทสดคอ ประเทศสหรฐอเมรกา ซงมมลคามากถง 6,443 พนลานดอลลารสหรฐ ถดมาคอ ประเทศญปน และเกาหลใต ซงมสดสวนในมลคาของการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจตอสดสวนของโลกมากถงรอยละ 96 ทงสองประเทศ ซงคดเปนมลคา 2,382 พนลานดอลลารสหรฐ และ 1,113 พนลานดอลลารสหรฐ ตามลาดบ

รายงานดงกลาวแสดงใหเหนวา บคคลหรอองคกร มการสงซอหรอขายสนคาและบรการผานชองทางอเลกทรอนกสเพมมากขน เนองจากความสะดวกในเขาถงการซอขายสนคาออนไลน อยางไรกด ยงไมมตวเลขสถตอยางเปนทางการเกยวกบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ยกเวนในบางประเทศทไดเผยแพรตวเลขการทาธรกรรม ซงยดตามขอมลจากฐานงานวจยเดมทเคยม ดานการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภค UNCTAD ประเมนวา การพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภคขามพรมแดน (cross-border B2C e-commerce) ในป ค.ศ. 2015 มมลคารวม 189 พนลานดอลลารสหรฐ จากผซอสนคาจานวน 380 ลานคนทเปนผซอขามพรมแดน โดยประมาณการ 10 ประเทศ ทมมลคาการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบผบรโภคสงสด ในป ค.ศ. 2015 คดเปนรอยละ 1.4 ของมลคาการนาเขาทงหมด หรอเทยบเทารอยละ 7 ของมลคาการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภคทงหมด เทานน

อยางไรกด ผลการจดอนดบตามรายงาน UNCTAD B2C E-commerce Index 2017 ดานความไววางใจในความมนคงของการใชอนเทอรเนตพบวา ประเทศไทยอยลาดบท 48 ขนมาจากลาดบท 50 ในป ค.ศ. 2015 ดงแสดงในภาพประกอบท 3 แตยงพบวา แมประเทศไทยจะมสดสวนการใชอนเทอรเนตตอจานวนประชากรเพมขน แตยงขาดการรกษาความมนคง อาท การมเครองบรการอนเทอรเนตทมความมนคง (secure Internet servers) ภาครฐและเอกชนจงจาเปนตองรวมมอกนสงเสรมการพฒนาระบบใหเปนไปตามมาตรฐานสากล เพอสรางความไววางใจในการใชบรการ และมการปองกนความเสยงใหแกผใชบรการอยางเหมาะสม

Page 15: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 15

ภาพประกอบท 3: 10 อนดบของกลมประเทศกาลงพฒนาตอความไววางใจในความมนคงของการใชอนเทอรเนต

ทมา: (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

นอกจากน การสมมนาว ชาการ ห วข อ “Basic building Blocks for citizens to engage in e-Commerce transactions” ของ UNCTAD (UNCTAD, e-Commerce Week, 2018) ระบวา ปจจยทสงเสรมขอไดเปรยบในการแขงขน (competitive advantage) ดานการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศกาลงพฒนา ใหมความสมบรณและไดมาตรฐานสากล มหนวยโครงสราง (building block) ทสาคญ ททาใหผใชเขาใชบรการแพลตฟอรมฯ ดงน 1) การเชอมตอ (connectivity) ตองมการพฒนาโครงสรางพนฐานทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เพอใหผใชเขาถง และสามารถจายเพอเขาใชงานไดในราคาทเหมาะสม 2) การใชงาน (use) ตองทาใหผใชรสกวางใจทจะใชระบบ ระบบการรกษาความปลอดภยและความมนคงเพยงพอ 3) กลไกในการชาระเงน (payment mechanisms) มระบบการชาระเงนทหลากหลาย และสามารถเชอมตอกบธนาคารไดโดยตรง รวมถงมกลไกทไววางใจได เชน การชาระเงนโดยโอนผานธนาคาร เพยพาล หรอการใชเทคโนโลยบลอกเชนรวมดวย เปนตน เพอสรางความเชอถอแกผใชงาน 4) กลไกในการสงมอบสนคา (delivery mechanism and geo-mapping/addresses) มวธการสงมอบสนคาทหลากหลาย ใชประโยชนจากพกด (geo-mapped) และรหสสนคา เพอใหการขนสงสนคาทาไดอยางถกตองและรวดเรว และ 5) กฎหมายและขอบงคบ ( legal and regulatory tools) มกฎหมายคมครองผบร โภคและผประกอบการททาธรกรรมทางอเลกทรอนกส

สดสวนของการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจภายในประเทศ สานกพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (สพธอ.) กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ใหขอมลวา มลคาการพาณชยอเลกทรอนกส ในป พ.ศ. 2560 มประมาณ 2,812,592.03 ลานบาท คดเปนอตราการเตบโตอยทรอยละ 9.86 ดงแสดงในภาพประกอบท 4 โดยสวนใหญยงเปนการพาณชยแบบธรกจกบธรกจ (Business-to-Business: B2B) ทรอยละ 59.56 คดเปนมลคา 1,675,182.23 ลานบาท มอตราการขยายตวอยทรอยละ 8.63 เปนการพาณชยแบบธรกจกบผบรโภค ทรอยละ 28.98 คดเปนมลคา 812,612.68 ลานบาท มอตราการขยายตวอยทรอยละ 15.54 และเปนการพาณชยแบบธรกจกบภาครฐ (Business-to-Government: B2G) ทรอยละ 11.55 คดเปนมลคา 324,797.12 ลานบาท และมอตราการขยายตวอยทรอยละ 3.24 และมการคาดการณมลคาการพาณชยอเลกทรอนกส รายอตสาหกรรมโดยสานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) ทระบวา อตสาหกรรมทมมลคาในการพาณชยผานระบบอคอมเมรซมากทสดคอ อตสาหกรรมคาปลกและคาสง บรการทพก และการผลต ตามลาดบ (สานกงานพฒนาธรกรรมอเลกทรอนกส (ETDA) , 2017) ทงน ปจจยสนบสนนการเตบโตของอตสาหกรรมการพาณชยอเลกทรอนกส ไดแก การสนบสนนจากภาครฐ เพอผลกดน สนบสนน และพฒนาผประกอบการตงแตระดบฐานราก อาท เกษตรกร ตลอดจนผประกอบการทองถน

Page 16: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 16

ใหสามารถเขาสระบบการพาณชยอเลกทรอนกสไดจรง รวมถงพฒนาผประกอบการรายเดมใหมความสามารถในการแขงขนเพมขน อกทงสงเสรมใหเกดผประกอบการรายใหมใหเขามาทาธรกจมากขน (สานกงานพฒนาธรกรรมอเลกทรอนกส (ETDA) , 2017)

ภาพประกอบท 4: มลคาตลาดการพาณชยอเลกทรอนกสป พ.ศ. 2557-2559 และคาดการณป พ.ศ. 2560

ทมา: (สานกงานพฒนาธรกรรมอเลกทรอนกส (ETDA) , 2017)

อยางไรกตาม นอกจากการเตบโตดานการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจภายในประเทศแลว จะเหนไดวา ยงมโอกาสของการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนทสนบสนนการคาระหวางประเทศได หากแตผประกอบการรายยอย ผประกอบการตนนา ผใหบรการชองทางการกระจายสนคา และผใหบรการโลจสตกสระหวางประเทศของไทยยงอาจขาดความพรอมในการพฒนา เพอตอยอดไปสการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจสธรกจ ซงเปนโจทยสาคญในการสรางมลคาเพมดวยชองทางการพาณชยอเลกทรอนกส และทาใหผลประโยชนทเกดกบผประกอบการภายในประเทศมมากทสด

พฤตกรรมของผบรโภคยคใหม การเตบโตของการพาณชยอเลกทรอนกสทวโลก โอกาสของการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน ผลกระทบจากการพาณชยอเลกทรอนกสตอการคาปลก โอกาสการเตบโตของการพาณชยอเลกทรอนกสในประเทศไทย สดสวนของการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจภายในประเทศ สงผลเชงบวกตอการคาระหวางประเทศ ผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

2.3 ความกาวหนาของการพฒนาระบบ National Single Window และ ASEAN Single window การพฒนาระบบ National Single Windows (NSW) หรอระบบบรการกลาง การเชอมโยงขอมลของประเทศ เกดขนตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 6 ธนวาคม 2548 ทเหนชอบใหกรมศลกากรเปนหนวยงานหลกในการดาเนนการจดตงระบบ NSW และใหหนวยงานทเกยวของกบการนาเขา การสงออก และโลจสตกส รวมมอผลกดนใหระบบ NSW เกดขนไดสาเรจตามเปาหมาย เพอเพมขดความสามารถดานการคาระหวางประเทศ ใหสามารถแขงขนกบตางประเทศไดอยางมประสทธภาพมากขน ตงแตเดอนตลาคม ป พ.ศ. 2554 เปนตนมา ระบบ NSW จงถกพฒนาโครงสรางพนฐาน และเรมมความพรอมเพอรองรบการเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงาน ทงภายในและภายนอกประเทศ ดงแสดงในภาพประกอบท 5 แมจะยงไมเสรจสมบรณ แตกรมศลกากรไดมการทางานแบบบรณาการรวมกบหนวยงานทงภาครฐและภาคธรกจในการออกใบอนญาต/ใบรบรองใหแก ผประกอบการนาเขาสงออก โดยมวตถประสงคเพอชวยอานวยความสะดวกในการนาเขา สงออก และโลจสตกส โดยไดนาเทคโนโลยเขามาเชอมโยงขอมลรวมกนระหวางหนวยงาน และมการแลกเปลยนขอมลในรปแบบอเลกทรอนกสระหวางภาครฐกบภาครฐ (Government-to-Government: G2G) และธรกจกบภาครฐ (Business-to-Government: B2G) อานวยความ

Page 17: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 17

สะดวกใหผประกอบการไมตองนาเอกสารมาใหในการดาเนนการผานพธการศลกากร สงผลใหผประกอบการดาเนนธรกรรมไดรวดเรว ลดระยะเวลาในกระบวนการนาเขา สงออก ทาใหภาพรวมการพฒนาดานเศรษฐกจของประเทศไทยมความทดเทยมกบนานาประเทศ (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

ภาพประกอบท 5: กรอบระยะการดาเนนงานดาน National Single Window: NSW ของกรมศลกากรและประเดนปญหาทยงคงเปนอปสรรคตอการพฒนาระบบ NSW

ทมา: (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

อปสรรคของการพฒนาระบบ NSW ใหแลวเสรจ แมวาการพฒนาระบบ NSW มความคบหนา แตปจจบนยงพบปญหาวา การพฒนาระบบ NSW ไมนาจะดาเนนการไดแลวเสรจ อนเกดจากปญหาสาคญ ดงแสดงในภาพประกอบท 5 ไดแก 1) การเปลยนผรบผดชอบหลกในการออกใบรบรองหรอใบอนญาต สงผลใหเกดความลาชาในการพฒนาเพอเขาระบบ 2) แมจะเรมพฒนามากวา 13 ปแลว แตบางหนวยงานยงไมไดรบงบประมาณสนบสนน เพอการพฒนาระบบ NSW และมบางกจกรรมยงอยในระหวางการของบประมาณป พ.ศ. 2562 3) หลายหนวยงานไมปฏบตตามรายการตรวจสอบ (check list) ทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการคาบรการและการขนสง (กบส.) ทาใหมการดาเนนการ เฉพาะตามกจกรรมทระบไวในแผนงานเดมของหนวยงาน และ 4) หนวยงานสวนใหญยงไมมการปรบแกไขกฎระเบยบทสาคญ เพอใหสอดคลองกบการปรบกระบวนการ จากการดาเนนงานผานระบบเอกสารไปสการดาเนนงานผานระบบอเลกทรอนกส ทาใหไมสามารถใชงานระบบทพฒนาขนไดอยางเตมประสทธภาพ นอกจากนยงมประเดนทสาคญดานการใชประโยชน และการเชอมโยงกบประเทศคคาคอ การพฒนาระบบ NSW ของไทยไมมการสนบสนนรายการขอมลมาตรฐาน (data harmonization) ในระดบเขตขอมลหรอฟลด (field) ทาใหยงมความซาซอนในการปอนขอมลเดยวกนเขาสระบบ สะทอนใหเหนถงความไมสมบรณของการทางานเชงบรณาการของหนวนงานทเกยวของ และการวางแผนพฒนาระบบ NSW ทขาดการมองภาพรวมในการทางานรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ โดยมหนวยงานทออกใบอนญาตและใบรบรองทอยในระบบทงหมด 37 หนวยงาน เชน กรมการคาตางประเทศ กรมโรงงานอตสาหกรรม การนคมอตสาหกรรม กรมสรรพสามต กรมปศสตว กรมเจาทา กรมการขนสงทางบก กรมการบนพลเรอน กรมประมง กรมวชาการเกษตร สานกงานมาตรฐานผลตภณฑ เปนตน

ความกาวหนาของระบบ National Single Window อปสรรคของการพฒนาระบบ NSW ใหแลวเสรจ สงผลเชงลบตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ ซงอาจตองอาศยการเชอมโยงกบระบบ NSW

การพฒนา ASEAN Single Window การเกดขนของโครงการ Asean Single Window ในป ค.ศ. 2018 ประชาคมอาเซยนมประชากรทงหมด 613 ลานคน และมการเตบโตทางเศรษฐกจถงรอยละ 6.2 เมอเปรยบเทยบกบการเตบโตของเศรษฐกจโลกทรอยละ 3.1 โครงการเชอมโยงขอมลระบบ NWS ของประเทศในอาเซยนรวมกนเปนระบบ ASEAN Single Window (ASW) ภายใตความตกลง ASEAN Single Window Pilot Project ของประเทศ 10 ประเทศ

Page 18: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 18

เรมตนขนในป พ.ศ. 2554 มวตถประสงคเพอการแลกเปลยนขอมลการขนสงสนคาระหวางประเทศในรปแบบอเลกทรอนกส โดยความคบหนาลาสดพบวา การพฒนาระบบ ASW ไดเชอมโยงเอกสาร ATIGA Form D ทงหมดของประเทศ 5 ประเทศ ไดแก ไทย อนโดนเซย สงคโปร มาเลเซย และเวยดนาม แตยงคงตดปญหาการเชอมโยงระบบ NSW ของแตละประเทศเขาดวยกน ซงจาเปนตองดาเนนการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกส ควบคไปกบการออกหนงสอรบรอง (ATIGA Form D) (ASEAN Single Window, 2018)

การปรบปรง ASW การปรบปรงในสวนอนของ ASW เพมเตม ไดแก 1) การปรบปรงปจจยแวดลอมทเกยวของใหดขน ไดแก โครงการสงสนคาทมมลคาตาของอาเซยน (ASEAN low value shipment program) การสาแดงการนาเขา (import declaration) การขอใบอนญาตนาเขา (import license) และการขอใบอนญาตนาเขาสงออกสาหรบสนคาทตองเสยอากร (import/ export license for dutiable goods) เพอใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล WTO และ TFA 2) การใหความสาคญกบความมนคงไซเบอร (cybersecurity) เชน การสรางมาตรฐานดานความมนคงของระบบ ความมนคงของการใชคลาวด การนาเทคโนโลยบลอกเชนมาใช เปนตน และภาวะสวนตว (privacy) เชน การรกษาความลบของลกคา 3) การจดการความเสยงของหนวยงานทดแลการขามเขตแดน (border agencies) ทเกยวของอยางเหมาะสม เพอเพมประสทธภาพในการอานวยความสะดวกดานการคาระหวางประเทศ การคาชายแดน การคาผานแดน และสรางความไววางใจแกผใชบรการ และ 4) การทบทวนเพอสารวจความพงพอใจการใชงานระบบ ASW ของประเทศสมาชก เพอเปนแนวทางในการนาเทคโนโลยมาปรบใช ในการพฒนาระบบการเชอมโยงขอมลในระดบธรกจกบภาครฐ และธรกจกบธรกจ ทงภายในและระหวางประเทศ

การเกดขนของโครงการ Asean Single Window สงผลเชงบวกตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ ซงอาจตองอาศยการเชอมโยงกบระบบ NSW และระบบ NSW ทยงตองมการปรบปรงในหลายประเดน สงผลเชงลบตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ ซงอาจตองอาศยการเชอมโยงกบระบบ ASW

2.4 ทศทางและการเตรยมความพรอมของประเทศไทย เพอปฏบตตามกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป สหภาพยโรป (European Union: EU) ไดประกาศใชกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป (General Data Protection Regulation: GDPR) อยางเปนทางการเมอวนท 25 พฤษภาคม 2561 โดยมวตถประสงคเพอยกระดบกฎหมายคมครองความปลอดภยขอมลสวนบคคลของผบรโภค และสนบสนนนโยบายตลาดรวมดจทล (Digital Single Market: DSM) กฎหมายดงกลาวไมใชมาตรการกดกนทางการคา แตเปนกฎหมายทสงผลตอประเทศทวโลก เพอรกษาสทธประโยชนของพลเมองในกลมประเทศสมาชกสหภาพยโรป

กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรปเปนกฎหมายทคมครองบคคลของสหภาพยโรปในรปแบบสทธสภาพนอกอาณาเขต (extraterritorial) ซงครอบคลมทกขอบเขตวตถ (material scope) ทสมผสพลเมองของสหภาพยโรป ทงการขายสนคาหรอการใหบรการแกพลเมองของสหภาพยโรป เชน กรณทพลเมองของสหภาพยโรปเดนทางมาทองเทยวทประเทศไทย ซอสนคาหรอใชบรการทเกยวกบการทองเทยวเชน นงเรอ ดานา อปกรณทกชนดทสมผสกบพลเมองของสหภาพยโรป จะเขาขายกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป รวมถงการตรวจสอบหรอเฝาสงเกตพฤตกรรมของพลเมองสหภาพยโรป กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรปจงเปนกฎหมายทมผลตอทกบรษทททาธรกจกบกลมประเทศสมาชกสหภาพยโรป แมวาบรษทนนจะไมมสานกงานสาขาในสหภาพยโรป หรอดาเนนกจกรรมเกยวของกบพลเมองในกลมประเทศสมาชกสหภาพยโรปทอยนอกอาณาเขตของสหภาพยโรป อาท บรษททเปนคคา หากมตรวจพบการละเมดเกยวกบขอมลหรอสทธของบคคลของสหภาพยโรป บรษทดงกลาวมความเสยงทจะถกปรบสงสดอยทรอยละ 4 ของรายรบรวมตอปทงหมดจากทวโลก ซงเกณฑการสงปรบจะพจารณาตามความรายแรง แลวแตกรณของการละเมดกฎหมาย ทงน กรณทมบรษทสญชาตไทยเขาไปดาเนนธรกจในประเทศสมาชกสหภาพยโรป 27 ประเทศ จะตองปฏบตตามกฎหมายดงกลาวเชนกน หรออาจมสภาพบงคบตามกฎหมายภายใน (Data Protection Authority: DPA) ของแตละประเทศ

การเตรยมความพรอมของภาครฐและเอกชน ภาครฐและเอกชนจงควรมการศกษาเกยวกบกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรปอยางละเอยด เพอวางแนวทางการดาเนนการใหสอดคลองกบกฎหมายดงกลาว เพราะ

Page 19: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 19

กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรปจะกระทบตอธรกจของไทยทมความเกยวของกบขอมลสวนบคคลของพลเมองกลมประเทศสมาชกสหภาพยโรปทงหมด กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป ไดใหความสาคญใน 2 ประเดน ไดแก ประเดนทเกยวกบเอกสาร รอยละ 90 และประเดนเกยวกบระบบเทคโนโลยสารสนเทศ รอยละ 10 กฎหมายมทงหมด 11 ขอบท 99 มาตรา มขอบททสาคญสงผลกระทบตอธรกจ เชน ขอบทท 3 ม 12 มาตรา เกยวกบสทธของบคคลของสหภาพยโรป (data subject) เชน การสาเนาบตรประชาชนของพลเมองสหภาพยโรป ตองไดรบอนญาต หรอการทาลายสาเนาบตรประชาชนดงกลาว หามทาลายดวยวธการททาใหเกดการรวไหลของขอมลได เปนตน ขอบท 4 ม 20 มาตรา ทเกยวกบหนาทความรบผดชอบของผควบคมขอมล (controller) และผประมวลผลขอมล (processor) เปนตน

นอกจากน ดานภาคเอกชน บรษทททาธรกจกบบรษทในกลมประเทศสมาชกสหภาพยโรปควรเรงศกษา วเคราะหประเมนชองวาง และความเสยง รวมถงจดสรรงบประมาณ สาหรบการปรบปรงทงเอกสารและระบบสารสนเทศ เพอจดการความเสยงทเกยวของกบผลกระทบทบรษทอาจไดรบจากกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป หลกเลยงบทปรบทรนแรง ดานหนวยงานภาครฐ กฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรปมขอบญญตทเกยวของกบภาครฐดวย เชน การสงผานขอมลของบคคลของสหภาพยโรปใหหนวยงานภาครฐอน การสงผานขอมลบคคลของสหภาพยโรปใหหนวยงานภาคเอกชน จงเปนขอสงเกตใหหนวยงานภาครฐของไทยควรตองเรงดาเนนการใหสอดคลองกบขอบญญตของกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป เพอใหไมสงผลกระทบตอภาคเอกชนทเกยวของ เชนเดยวกน

การประกาศใชกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป และผลกระทบของกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป สงผลเชงลบตอการคาระหวางประเทศ ตลอดจนการพาณชยอเลกทรอนกสทงภายในประเทศ และขามพรมแดน การเตรยมความพรอมของภาครฐและเอกชน

2.5 แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก เนองจากเงอนไขในการทาการพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศแบบธรกจกบธรกจมอปสรรคมากกวาการพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศแบบธรกจกบผบรโภค ซงความทาทายสาคญคอ กฎระเบยบขอบงคบและขนตอนทยงยากซบซอน เชน ขอตกลงทางการคาระหวางประเทศ เงอนไขการชาระเงน ขนตอนการขนสงสนคา เปนตน สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทยตระหนกถงความสาคญของการเตบโตอยางรวดเรวของการพาณชยอเลกทรอนกส และเลงเหนวา ประเทศไทยยงไมมแพลตฟอรมกลางการพาณชยอ เลกทรอนกสระหวางประเทศ ทใหบรการและอานวยความสะดวกแกผประกอบการอยางเตมรปแบบ สรท.จงสนบสนนใหสานกพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส รวมมอกบหนวยงานภาครฐทเกยวของ ไดแก กระทรวงพาณชย กรมศลกากร กระทรวงการคลง ธนาคารแหงประเทศไทย กระทรวงคมนาคม ในการกาหนดมาตรฐานทางการคาใหสอดคลองกบมาตรฐานสากลของ ศนยสหประชาชาตเพอการอานวยความสะดวกดานการคาและธรกรรมอเลกทรอนกสหรอ UN/CEFACT เพออานวยความสะดวกทางการคาระหวางประเทศแบบอเลกทรอนกส และเชอมโยงขอมลระหวางภาครฐกบภาครฐ ภาครฐกบธรกจ และธรกจกบธรกจได โดยมหวใจสาคญของการปฏบตใหเปนไปตามมาตรฐานสากลคอ 1) การปรบกระบวนการใหงายขน (simplification) 2) การลดขนตอนทางเอกสารใหเปนแบบฟอรมเดยวกน (harmonization) และ 3) การกาหนดรหสสนคา และมาตรฐานตางๆ ใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล (standardzation) ผประกอบการไทยทงทมประสบการณ และไมมประสบการณในการขายสนคาออนไลน ตางกใหความสนในแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก ทงในแบบธรกจกบธรกจ และแบบธรกจกบผบรโภค การคาของประเทศสงคโปร ป พ.ศ. 2532 ประเทศสงคโปร โดยกรมศลกากรประเทศสงคโปร ไดรเรมการพฒนาระบบ NSW ชอ TradeNet ซงรองรบการพาณชยแบบธรกจกบภาครฐ และการพาณชยแบบภาครฐกบภาครฐ และไดมการปรบปรงลดขนตอนการนาสงเอกสารการขนสงสนคา ใหเปนไปตามมาตรฐานสากลของสหประชาชาต เพอเพมความสะดวกรวดเรวแกผขายในการขนสงสนคา และในป พ.ศ. 2550 ไดเกดโครงการ TradeXchange ซงเปนแพลตฟอรมทเปนกลาง และมความมนคง เพอชวยสนบสนนใหธรกจกบธรกจสามารถแลกเปลยนขอมลระหวางกนได ภายในหวงโซอปทานและชมชนโลจสตกส และปจจบน กรมศลกากรประเทศสงคโปรกาลงดาเนนการยายบรการทม

Page 20: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 20

อยบนระบบ TradeXchange และ TradeNet ไปยงแพลตฟอรมการคาของประเทศสงคโปร (National Trade Platform: NTP) ซงจะเปนระบบนเวศนดานสารสนเทศเพอการคาแบบครบวงจร ทเชอมโยงขอมลระหวางภาครฐและภาคเอกชน รองรบการบนทกขอมลการขนสงสนคาเพยงครงเดยว แตสามารถเชอมโยงขอมลไดกบทกหนวยงานของสงคโปรภายใตมาตรฐานเดยวกน ผานการรบรองทางกฎหมาย และเปนเกตเวยในการใหบรการ เชอมโยงระหวางผสงสนคา ผใหบรการโลจสตกส ผประกอบการขนสง ธนาคาร และบรษทประกนภย ใหสามารถนาขอมลทเขาสระบบแลวกลบมาใชได เพอชวยลดขนตอนดานการนาสงเอกสาร ซงทาไดโดยระบบบรหารจดการของแพลตฟอรมทางการคาของประเทศสงคโปรทมการเชอมโยงขอมลกนผานคลาวดออารพ (cloud ERP) ทาใหงายตอการประมวลผลเอกสารทสงตอไปยงกระบวนการทางธรกจอน ตลอดหวงโซอปทาน ทาใหเชอมโยงขอมลระหวางหนวยงานทเกยวของไดทนท ซงคลาวดออารพของประเทศสงคโปร เกดจากความรวมมอของศลกากรสงคโปรทเปนแหลงเงนทนหลก จากความสาเรจของการพฒนาแพลตฟอรมทางการคาของประเทศสงคโปรดงทไดกลาวมาขางตน ธนาคารกลางของสงคโปรและฮองกง ไดรวมมอกนสรางเครอขายเชอมตอเพอการซอขายทวโลก ภายใตชอ GTCN : Global Trade Connectivity Network โดยมเปาหมายเพอแลกเปลยนซอขายโดยใชเทคโนโลย Distributed Ledger Technology DLT ซงธนาคารกลางของสงคโปรและฮองกงมความเชอวาโครงการดงกลาวจะกลายมาเปนมาตรฐานใหมระดบโลก สาหรบอตสาหกรรมตาง ๆ โดยคาดวาจะมการเปดใหบรการในเดอน มนาคม 2562 กลมธรกจอาลบาบา กลมธรกจอาลบาบา (Alibaba Group Holding Co.,Ltd.) เปนตวอยางหนงของธรกจทประสบความสาเรจในการสรางแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก เนองจากสามารถขยายการพาณชยอเลกทรอนกสไปสภมภาคเอเชย และระดบโลกไดสาเรจ กลมธรกจอาลบาบาไดดาเนนธรกจดานการพาณชยอเลกทรอนกสเรมตนจากประเทศจน โดยมแพลตฟอรมออนไลนทไดรบความนยมหลก ไดแก 1) อาลบาบาดอทคอม (Alibaba.com) แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรก จ รองรบการขายสง 2) ทมอลลดอทคอม (Tmall.com) แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภค รองรบการคาปลก และ 3) เถาเปาดอทคอม (Taobao.com) แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบผบรโภคกบผบรโภค โดยรปแบบการพาณชยอเลกทรอนกสของอาลบาบาดอทคอมเนนการคาระหวางประเทศระหวางธรกจกบธรกจ สนบสนนการตดตอ เชอมโยงระหวางผซอซงเปนบรษทของประเทศจน กบผขายซงเปนบรษทในตางประเทศ ผานแพลตฟอรมออนไลน ดานการใชบรการ ระบบรองรบการเลอกภาษาไดมากกวา 10 ภาษา เชน ภาษาองกฤษ ภาษาสเปน ภาษาเยอรมน ภาษาฝรงเศส เปนตน ดานการชาระเงน ผซอสามารถเลอกการชาระเงนผานวธการชาระเงนตางๆ ได เชน ชาระเงนออนไลนผานวซา มาสเตอรการด หรออเชคกง (e-Checking) ชาระเงนออฟไลนผานการโอนผานธนาคาร (Bank Transfer: T/T) และผซอสามารถทาการรบประกนการสงซอและการชาระเงน (trade assurance) ทเชอมโยงกบธนาคารซตแบงค หรอธนาคารทรวมรายการกบอาลบาบาดอทคอมได ทงนระยะเวลาการดาเนนการจะขนอยกบสญญาการชาระเงนทไดตกลงกบธนาคารแลวแตกรณ หรอการชาระเงนภายหลง (Pay Later) สาหรบผซอจากประเทศสหรฐอเมรกาทผานการคดกรองของอาลบาบาดอทคอม โดยอาลบาบาไดรวมกบบรษทเงนทนใหรายยอยกยมอยางแคบเบจ (Kabbage) ในการทารายการรวมกน ดานการขนสงสนคา บรษทมทางเลอกใหระหวางการขนสงแบบนอยกวาหนงตคอนเทนเนอร (Less than Container Load: LCL) และ มากกวาหรอเทากบหนงตคอนเทนเนอร (Full Container Load: FCL) โดยจะทาการขนสงสนคาผานระบบอาลบาบาโลจสตกส หรอผใหบรการโลจสตกสทเขารวมกบอาลบาบาดอทคอม การศกษาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก การพฒนาพาณชยอเลกทรอนกสประเทศสงคโปรและกลมธรกจอาลบาบา เพอเปนแนวทางการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจของไทย

Page 21: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 21

3. กรอบยทธศาสตร แผนพฒนาของประเทศ กรอบแนวคด และวธการด าเนนการศกษา 3.1 กรอบยทธศาสตร และแผนพฒนาของประเทศ

กรอบยทธศาสตรตามแผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป “ยทธศาสตรชาต 20 ป” เปนเปาหมายการพฒนาประเทศในระยะยาว (พ.ศ. 2560 – 2579) เกยวกบการปฏรปประเทศไทย ใหสามารถดาเนนการขบเคลอนการพฒนาไปสเปาหมายอนาคตของประเทศทพงประสงคได ในระยะยาว เปนการขบเคลอนประเทศไปสเปาหมายทเปนทยอมรบรวมกน และเปนเอกภาพ ตามกรอบยทธศาสตรหลก 6 ขอ ประกอบดวย 1) ความมนคง 2) การสรางความสามารถในการแขงขน 3) การพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคน 4) การสรางโอกาสความเสมอภาคและเทาเทยมกนทางสงคม 5) การสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม และ 6) การปรบสมดลและพฒนาระบบการบรหารจดการภาครฐ รวมถงมการจดลาดบความสาคญสาหรบปญหาพนฐานสาคญของประเทศทจะตองแกไข ปรบปรง หรอปฏรปอยางตอเนอง ซงวาระสาคญทตองยกระดบการพฒนาประเทศคอ นวตกรรม และดจทล เพอเพมประสทธภาพและขดความสามารถในการแขงขนของประเทศ ตลอดจนพฒนาระบบเศรษฐกจไทยใหสามารถขบเคลอนอยางสอดคลองกบการเปลยนแปลง และความทาทายตางๆ ของบรบทประเทศ และโลก เพอพฒนาประเทศไปสเศรษฐกจดจทลทเขมแขงมากขน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2560)

การใหความส าคญกบเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสาร และดจทล ยทธศาสตรชาต 20 ป ไดใหความสาคญกบการพฒนาองคความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสงสมมาอยางตอเนอง ควบคกบการสรางความกาวหนาทางวทยาศาสตรพนฐานแขนงใหม เชน วทยาศาสตรพทธปญญา (cognitive science) ซงเปนการทางานระหวางสมองและจตใจ ความสมพนธระหวางความคด อารมณ และการกระทา เปนตน ความสาคญของการสรางเทคโนโลยและนวตกรรมใหมจะสงผลใหเกดการพลกโฉมการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการดารงชวตของมนษยแบบกาวกระโดด โดยมแนวโนมวาเทคโนโลยพนฐาน 4 ดาน ไดแก เทคโนโลยชวภาพ นาโนเทคโนโลย เทคโนโลยวสดศาสตร พลงงาน และสงแวดลอม และเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสาร และดจทล จะสงผลใหเกดการพฒนาเทคโนโลยใหม 12 ด าน ไดแก 1) อนเทอรเนตเคลอนท 2) โปรแกรมอจฉรยะทสามารถคดและทางานแทนมนษย 3) อนเทอรเนตของสรรพสงหรอไอโอท (Internet of Things: IoT) 4) เทคโนโลยคลาวด (cloud technology) 5) เทคโนโลยหนยนตขนสง (advanced robotics) 6) ยานพาหนะไรคนขบ (autonomous and near-autonomous vehicles) 7) เทคโนโลยพนธกรรมสมยใหม (next-generation genomics) 8) เทคโนโลยการเกบพลงงาน (energy storage) 9) เทคโนโลยการพมพสามมต (3D Printing) 10) เทคโนโลยวสดขนสง 11) เทคโนโลยการขดเจาะนามนและกาซขนสง และ 12) เทคโนโลยพลงงานทดแทน (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2560)

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 กบการขบเคลอนประเทศดวยนวตกรรม และความเกยวของกบการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกส สานกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) ไดจดทาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) โดยยดหลกการ “ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” “การพฒนาทยงยน” และ “คนเปนศนยกลางการพฒนา” ซงอยบนพนฐานของกรอบยทธศาสตรชาต 20 ป โดยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 น มการกาหนดทศทางการปรบโครงสรางเศรษฐกจของประเทศสการเปนเศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม เพอยกระดบศกยภาพของประเทศ โดยมงเนนการนาความคดสรางสรรคมาประยกตและการพฒนาเชงนวตกรรม ตลอดจนการสงเสรมและสนบสนนการวจยและพฒนาวทยาศาสตร เพอเชอมโยงและตอยอดนวตกรรมใหเกดมลคาทางเศรษฐกจในเชงพาณชยตอไป

นอกจากน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ยงมเนอหาทเกยวของกบการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ในยทธศาสตรท 7 การพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส ดานการพฒนาเศรษฐกจดจทล โดยมงสงเสรมการใชเทคโนโลยดจทลกบธรกจ และการสรางความมนคงไซเบอร และยทธศาสตรท 8 การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม ดานการพฒนาใหผประกอบการเปนผประกอบการทางเทคโนโลย ผานการสงเสรมการสรางสรรคนวตกรรมดานการออกแบบ และการจดการธรกจ โดยกาหนดเปนกรอบกวางๆ เพอใหแตละหนวยงานนาไปผลกดนแผนงาน และโครงการของตนเองตอไป

Page 22: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 22

แผนพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ระยะท 1 (พ.ศ. 2560-2564) และแผนยทธศาสตรทเกยวของ การพาณชยอเลกทรอนกสทวโลกมอตราการขยายตวอยางรวดเรวดงทไดกลาวมาแลว เนองจากครอบคลมการคาไดทวโลก สะดวก และลดตนทน คาใชจายทเกยวของ คณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (คสช.) เมอวนท 11 พฤษภาคม 2560 โดย พล.อ.อ ประจน จนตอง (รองนายกรฐมนตรและหวหนาฝายเศรษฐกจ คสช.) จงไดมอบหมายใหกระทรวงพาณชย เปนเจาภาพพจารณาแตงตงคณะกรรมการหรอคณะทางานเพอบรณาการการทางานระหวางหนวยงานทมภารกจดานการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศ พรอมทงจดทาแผนพฒนาพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ใหเสรจสมบรณ เมอวนท 31 กรกฎาคม 2560 กระทรวงพาณชย ไดมคาสงแตงตงกระทรวงพาณชยท 425/2560 เพอแตงตงคณะกรรมการพาณชยอเลกทรอนกส โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยเปนประธาน มอธบดกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศเปนกรรมการและฝายเลขานการ และมสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทยเขารวมเปนคณะกรรมการพาณชยอเลกทรอนกสและคณะอนกรรมการพาณชยอเลกทรอนกส รวมสนบสนนแผนยทธศาสตร 4 ยทธศาสตร เพอใหการดาเนนงานดานการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศมประสทธภาพ เกดการบรณาการใหครอบคลมหนวยงานทเกยวของ และใหหนวยงานดงกลาวมเปาหมายเดยวกน สามารถพฒนาประเทศไปสเศรษฐกจยค 4.0 ได

คณะกรรมการพาณชยอเลกทรอนกสไดจดทาแผนพฒนาพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ระยะท 1 (พ.ศ. 2560 – 2564) ประกอบดวยยทธศาสตร 4 ยทธศาสตร และกลยทธ 12 กลยทธ โดยมเปาหมายของแผนพฒนาพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ระยะท 1 คอ การเพมมลคาของการพาณชยอเลกทรอนกสขนเทาตว จาก 2.5 ลานลานบาท เปน 5 ลานลานบาท ภายใน 5 ป โดยมการเตรยมการ ผลกดนผประกอบการไทยทาการคากบตางประเทศผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก รวมถงมแผนการสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (Small and Medium Enterprises: SMEs) ใหเขาคาขายในแพลตฟอรมของไทย thaitrade.com เพมมากขน จากปจจบนทมจานวนสมาชกผขายกวา 22,754 ราย เปนนตบคคลทมความพรอมในการสงออกสนคา และมจานวนสมาชกผซอจากทวโลกถง 159,614 ราย มสนคาและบรการแบงออกเปน 52 หมวดหมสนคา จานวนกวา 255,849 รายการ มจานวนผเขาชมเวบไซต 5,734,840 คน และสรางมลคาการคาไดแลวถง 4,556 ลานบาท (สานกตลาดพาณชยดจทล กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2560)

แผนพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ระยะท 1 ประกอบดวย 4 ยทธศาสตรหลก ไดแก 1) เสรมสรางและเพมขดความสามารถในการแขงขนใหแกผประกอบการ โดยกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศเปนหนวยงานเจาภาพ 2) เสรมสรางสภาพแวดลอมทเออตอการทาการพาณชยอเลกทรอนกส และอานวยความสะดวกทางการคาสสากล โดยสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.) เปนหนวยงานเจาภาพ สานกงานนโยบายและยทธศาสตรการคา และกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย เปนเลขานการรวม 3) เพมประสทธภาพและคณภาพปจจยสนบสนน โดยสานกงานคณะกรรมการดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนหนวยงานเจาภาพ และ 4) สรางความไววางใจใหผซอและผขาย โดยสานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) เปนหนวยงานเจาภาพ (สานกตลาดพาณชยดจทล กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย, 2560)

กรอบยทธศาสตรตามแผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ทใหความสาคญกบเทคโนโลยสารสนเทศ การสอสาร และดจทล แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ทสนบสนนการขบเคลอนประเทศดวยนวตกรรม และแผนพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต ระยะท 1 (พ.ศ. 2560-2564) และแผนยทธศาสตรทเกยวของ สงผลเชงบวกตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

3.2 กรอบแนวคด eTrade for all online platform กรอบแนวคด eTrade for all online platform การประชม UNCTAD E-Commerce Week 2017 ระหวางวนท 24-27 เมษายน พ.ศ. 2560 ณ นครเจนวา สมาพนธรฐสวส ทประชมไดเนนยาถงการขยายโอกาสในการใชประโยชนจากการพาณชยอเลกทรอนกสแกประชาชน วสาหกจขนาดกลางขนาดยอม และรายยอย (Micro-, Small- and Medium- Enterprises: MSMEs) อยางทวถง รวมถงประเดนความมนคงไซเบอร และการคมครองผบรโภค ตลอดจนการนาเทคโนโลยเขามาชวยในการทาธรกรรมทางการเงน ดงนน UNCTAD จงไดประกาศแนวคด eTrade

Page 23: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 23

for all online platform ซงเปนความรวมมอกนของ UNCTAD กบหลายภาคสวน พรอมทงนาเสนอเวบไซต www.eTradeforall.org เพออานวยความสะดวกตอการเขาถงขอมลโครงการพฒนาศกยภาพ ความรวมมอ ขอมลสถตทางการใชการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศ 150 ประเทศทวโลก โดยมกรณศกษาและโครงการทเปนประโยชนแกประเทศกาลงพฒนาใน 7 หวขอ ไดแก 1) การประเมนการพาณชยอเลกทรอนกส (e-commerce assessments) 2). โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ( ICT infrastructure) 3) ระบบการชาระเงน (payment system) 4) โลจสตกสการคาระหวางประเทศ (trade logistics) 5) กรอบกฎหมายและขอบงคบ (legal and regulatory framework) 6) การพฒนาทกษะบคลากร (skill development) และ 7) การจดหาเงนทนสาหรบการพาณชยอเลกทรอนกส (financing for e-commerce) (UNCTAD 14 of the eTrade for all., 2017) โดยมรายละเอยด ดงน

1. การประเมนการพาณชยอเลกทรอนกส ประการแรกของการพฒนาอคอมเมรซคอ การประเมนความพรอมภายในประเทศ เพอระบโอกาสและอปสรรคทเกดขนภายในประเทศเปรยบเทยบกบมาตรฐานสากล อาท มาตรฐานของศนยสหประชาชาตเพอการอานวยความสะดวกดานการคาและธรกรรมอเลกทรอนกส (UN/CEFACT) เพอกาหนดแนวทางพฒนาทเหมาะสมของประเทศในอนาคต

2. โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ประการทสองเปนการพฒนาและยกระดบโครงสรางพนฐาน และการบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารภายในประเทศทจาเปนสาหรบการพาณชยอเลกทรอนกส ซงในหวขอนพบวา ประเทศกาลงพฒนาจานวนมากตองการการสนบสนนและการลงทนในเครอขายทมตนทนการใชบรการตา ทงในสวนของเทคโนโลยการสอสารผานเครอขายอนเทอรเนตความเรวสง (high-speed broadband) และการยกระดบโครงสรางพนฐาน ตลอดจนกฎระเบยบใหทนสมย และสอดคลองกบรปแบบธรกรรมการคาระหวางประเทศทเปลยนแปลงไปจากการคาในรปแบบเดม

3. ระบบการช าระเงน ประการทสามคอ การสรางระบบการชาระเงนทสะดวก รวดเรว และสรางความไววางใจตอการชาระเงนผานระบบออนไลนแกผใช ซงเปนปจจยสาคญททาใหการทาธรกรรมผานระบบการพาณชยอเลกทรอนกสสมบรณแบบ โดยการดาเนนงานตองดาเนนการในสวนทเกยวของ ทงภาคการธนาคารและสถาบนการเงนรปแบบอน เพอใหระบบการชาระเงนมความนาเชอถอและปลอดภย ทงในสวนของการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภคและธรกจกบธรกจ

4. โลจสตกสการคาระหวางประเทศ ประการทสคอ การพฒนาระบบโลจสตกส เพอรองรบการเคลอนยายสนคาทมขนาดและปรมาณเลกลง (small shipment) การปรบปรงระบบการขออนญาตนาเขา-สงออกและการผานพธการศลกากรใหมความรวดเรว และมประสทธภาพสง โดยอาจปฏบตตามขอเสนอแนะเพอการปรบปรงระบบ NSW ในแตละประเทศ เพอใหระบบ NSW สามารถใชงานไดจรง สามารถเชอมตอกบประเทศตางๆ ได รวมถงการกาหนดเพดานขนตาของมลคาสนคาทอาจไมเขาขายตองเสยอากรนาเขาสงออก (de minimis) เปนตน

5. กรอบกฎหมายและขอบงคบ ประการทหาเปนการปรบปรงดานกฎหมาย กฎระเบยบ เพอสรางความไววางใจใหกบทงผขายและผซอในการคาผานระบบออนไลน ททงสองฝายไมมโอกาสพบปะพดคยกนเหมอนในอดต โดยเฉพาะธรกรรมการคาระหวางประเทศ ซงทงผขายและผซออยกนคนละประเทศ และมกฎหมายทบงคบใชแตกตางกน ทาใหแตละประเทศตองเพมความพยายามในการกาหนดแนวทางปฏบตเพอสรางความไววางใจในเรองการคมครองผบรโภค การคมครองขอมลสวนบคคล ตลอดจนขอมลทางการคาของทงสองฝาย รวมถงการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมไซเบอร (cybercrime) ททวความรนแรงเพมมากขน

6. การพฒนาทกษะ ประการทหกคอ การพฒนาความสามารถใหกบบคลากรทเกยวของกบระบบการพาณชยอเลกทรอนกส ทงภาครฐและเอกชน รวมไปถงผประกอบการและผบรโภค ใหมทกษะ ความร และความเขาใจในรปแบบการคาทเปลยนแปลงไปจากเดม ซงจะเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศในลกษณะสรางการเตบโตแบบทวถง (inclusive growth) โดยเฉพาะการสรางผประกอบการใหมในพนทหางไกล

Page 24: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 24

7. การจดหาเงนทนส าหรบการพาณชยอเลกทรอนกส ประการสดทายคอ การสนบสนนและอานวยความสะดวกทางดานการเงนใหกบการลงทนทเกยวของกบการพฒนาระบบการพาณชยอเลกทรอนกสในประเทศ โดยเฉพาะการพฒนานวตกรรมทางการคา การสงเสรมใหเกดผประกอบการรายใหมภายในประเทศ และการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน โดยใหการสนบสนนตลอดทงหวงโซมลคา (value chain) ซงครอบคลมการจดหาแหลงเงนทนใหกบผประกอบการในทกระดบ และพฒนาความหลากหลายของรปแบบของการระดมทนแกผประกอบการ

กรอบแนวคด eTrade for all online platform ชใหเหนวา การพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนนน มความแตกตางจากแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสภายในประเทศทวไป โดยเฉพาะในเรองของอากรและพธการทางศลกากร ซงถอเปนความทาทายอยางยงสาหรบการคาในระบบการพาณชยอเลกทรอนกส ทตองการความรวดเรวในการสงมอบสนคา และถอเปนความทาทายสาหรบทกประเทศ ในการพฒนานโยบายทจะทาใหการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจเกดขนไดจรง

กรอบแนวคด eTrade for all online platform เปนแนวคดทมองปจจยสาคญรอบดาน สงผลเชงบวกตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ หากไดมการนาแนวคดไปประยกต

3.3 วธการด าเนนการศกษา นอกเหนอจากการศกษาปจจยแวดลอมทสาคญตอการพฒนาแพลตฟอรมฯ ตวอยางแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสระดบโลก กรอบยทธศาสตร แผนพฒนาของประเทศ และกรอบแนวคด eTrade for all online platform แลว เพอใหการพฒนาขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจมความสมบรณ สรท. จงไดมการศกษาเพมเตมกบผทมสวนเกยวของ โดยแบงการศกษาออกเปน 2 สวน ไดแก การศกษาเชงนโยบาย และการศกษาเชงวจย มรายละเอยดดงน 1. การศกษาเชงนโยบาย เปนการพจารณาแนวทางการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสตามกรอบแนวคด eTrade for all online platform ประกอบไปดวย 1) การประเมนการพาณชยอเลกทรอนกส (e-commerce assessments) 2). โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ( ICT infrastructure) 3) ระบบการชาระเงน (payment system) 4) โลจสตกสการคาระหวางประเทศ (trade logistics) 5) กรอบกฎหมายและขอบงคบ (legal and regulatory framework) 6) การพฒนาทกษะ (skill development) และ 7) การจดหาเงนทนสาหรบการพาณชยอเลกทรอนกส (financing for e-commerce) และไดแบงการวเคราะหขอมลเชงนโนบายออกเปน 2 สวนคอ

- การประชมเชงปฎบตการ สรท. ภายในคณะกรรมการ Digital Economy อนประกอบดวย กรรมการผทรงคณวฒ จากภาคเอกชนทมความเชยวชาญดานการพาณชยอเลกทรอกนกส และหนวยงานภาครฐทเกยวของ เชน กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กรมศลกากร สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (จากดมหาชน) สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย ไดมการจดการประชมเชงปฎบตการเพอรวบรวมขอคดเหน ปญหา และอปสรรค การพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

- การสมภาษณเชงนโยบาย จากการสมภาษณเชงนโยบายจากผประกอบการรายใหญ โดยมประเดนสาคญจากการสมภาษณผทเกยวของ 4 ประการสาคญ ดงน 1. การใชประโยชนจากแพลตฟอรมในมมมองของผประกอบการ 2. ทศทางระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสหรออเพยเมนท (e-payment) ในประเทศไทย โดยธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย 3. แนวทางการเชอมโยงแพลตฟอรมเขากบ NSW ในมมมองของกรมศลกากร 4. แนวทางการพฒนาระบบการขนสงอเลกทรอนกสหรออโลจสตกส (e-logistics) ของผใหบรการโลจสตกส

สรท.ไดมการตงประเดนคาถามตามกรอบแนวคด eTrade for all online platform เพอนาขอคดเหน ปญหา และอปสรรค ทไดจากคณะกรรมการ Digital Economy และจากการสมภาษณเชงนโยบายกบผประกอบการรายใหญ มาจดทาเปนขอเสนอแนะในลาดบตอไป

Page 25: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 25

2. การศกษาเชงวจยเบองตน เปนการรวบรวมความคดเหนของผประกอบการทกระดบ (S/M/L) ใหเหนภาพของปญหา อปสรรค รวมถงขดความสามารถในการแขงขนทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว โดยสานกตลาดพาณชยดจทล กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ ไดใหความรวมมอกบสรท. ในเวยนแบบสอบถาม และใหรายชอผประกอบการขนาดยอย และผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมทประสบความสาเรจ โดยทางสรท. ไดแบงการวเคราะหศกษาออกเปน 2 สวน - การศกษาเชงคณภาพ ดวยการสมภาษณแบบมโครงสรางกบผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาด

ยอม รวมทงสน 3 บรษท ทประสบความสาเรจในการใชแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจในการตดตอกบผซอชาวตางประเทศ

- การศกษาเชงปรมาณ ดวยการใชแบบสอบถามทมเนอหาเกยวกบทศทาง และแนวโนมของการขายสนคาผานรปแบบออนไลน โดยใชโปรแกรม Google form ในการสารวจความคดเหนผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม รวมทงสน 27 บรษท เพอนาขอมลทไดมาประยกตเปนขอเสนอแนะเพอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ สอดคลองกบขอเสนอแนะเชงนโยบายทกอใหเกดขอเสนอแนะในมมกวาง สรท.จงไดมการตงประเดนคาถามเพอการศกษาเชงวจย แกผเกยวของกบกจกรรมการขนสงสนคาระหวางประเทศ ทสามารถเขารวมพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกส ตลอดจนปญหาและอปสรรคของการพฒนาแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศไทย

Page 26: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 26

4. ความทาทายทส าคญตอการพฒนาแพลตฟอรมฯ ผลการศกษาเชงนโยบายและเชงวจยในเบองตน 4.1 ความทาทายทส าคญตอการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศไทย

การศกษาเอกสาร และการจดการประชมเชงปฏบตการของคณะกรรมการ Digital Economy สรท. พบประเดนความทาทายทสาคญตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ มรายละเอยด ดงน

1. ความทาทายดานการช าระเงน ความสะดวก รวดเรว และระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสทไววางใจไดเปนสงสาคญสาหรบการซอขายออนไลน การศกษา “UNCTAD Business to Customer e-Commerce Index 2017” ระบวา กระบวนการของการซอขายสนคาออนไลนในแบบธรกจกบผบรโภค ตามรปแบบทเปนสากล เปนดงน

ภาพประกอบท 6: กระบวนการซอสนคาออนไลน ผานการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภค

ทมา: (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

ขนตอนการชาระเงนเมอผซอสงซอสนคาออนไลน ดงแสดงในภาพประกอบท 6 เรมจากผซอสงซอสนคาโดยใชบญชผใชผานอนเทอรเนตเพอสงซอสนคาในเวบไซต โดยขนตอนการสงซอ เครองบรการ (secure servers) จะตองมกระบวนการรกษาความปลอดภย หรอโพรโทคอลเพอรกษาความมนคง (security protocols) ตามมาตรฐานสากล และมการนาเทคโนโลยการเขารหสลบ (encryption technology) มาใช เพอสรางความไววางใจใหแกผซอและผขาย หลงจากตรวจสอบสถานะบคคลและความปลอดภยแลว ในขนตอนการชาระเงน ซงเปนการชาระเงนผานชองทางตางๆ เชน บตรเครดต กระเปาเงนอเลกทรอนกส (e-wallet) การชาระเงนผานระบบเคลอนท (mobile payment) การโอนเงนผานธนาคาร (bank transfer) การเกบเงนปลายทาง (cash on delivery) ระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสสาหรบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจนน จะเปนไดทงแบบออนไลนและออฟไลน ขนอยกบเงอนไขของแตละประเทศตามทไดตกลงกนไว ขอมลจาก World pay (2016) พบวา ปจจบน ผซอสวนมาก นยมการชาระเงนผานบตรเครดต แตในอนาคตอนใกล การพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนนน การชาระเงนผานกระเปาเงนอเลกทรอนกส อาท PayPal อาจจะเขามาแทนทการใชบตรเครดต รวมถงการชาระเงนในรปแบบของบญชเคลอนท (mobile money account) มากขน (UNCTAD B2C E-COMMERCE INDEX 2017, 2017)

Page 27: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 27

นอกจากน ขอมลจากธนาคารแหงประเทศไทย ป พ.ศ. 2560 เกยวกบการทารายการเปลยนแปลงหรอธรกรรมทไมใชเงนสด (cashless transaction) พบวา มคนไทยเพยงรอยละ 17 ทใชระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสตามแผนยทธศาสตรการพฒนาโครงสรางพนฐานระบบการชาระเงนแบบอ เลกทรอนกสแหงชาต (National E-Payment Master Plan) ทเนนสงเสรมใหมการใชการชาระเงนแบบอเลกทรอนกส ในรปแบบตางๆ เชน พรอมเพย (Promptpay) กระเปาเงนอเลกทรอนกส หรอการชาระเงนผานรหสควอาร เปนตน นอกจากรปแบบการชาระเงนแบบอเลกทรอนกสทรฐบาลไดสงเสรมแลว ธนาคารแหงประเทศไทยยงอยระหวางการทดลองการนาเอาเทคโนโลยบลอกเชน (blockchain) มาใช ซงขณะนอยระหวางการทดลอง (sandbox) เพอใหการทาธรกรรมมความปลอดภย และเพมความเชอถอไดบนการทาธรกรรมผานอนเทอรเนต และทาใหผซอผขาย หรอการโอนเงนระหวางกน ผทเกยวของจะสามารถทารายการเปลยนแปลงไดระหวางกนโดยตรงหรอเพยรทเพยร (peer-to-peer) โดยไมตองพงพาคนกลางหรอหนวยงานกลาง เชน สถาบนทางการเงน หรอธนาคารอกตอไป นอกจากทไดกลาวมาแลว การชาระเงนในการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ ยงมสวนทแตกตางเพมเตมจากการชาระเงนในการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบผบรโภคหลายประการ เชน ตองมการทาสญญาซอขายสนคา ตองมการกาหนดระยะเวลาการใหสนเชอ (credit term) ตองมการกาหนดผมอานาจในการลงนาม และตองกาหนดผมอานาจในการกระทาการแทนองคกรภายใตความรบผดชอบทแตกตางกน เปนตน ซงปจจยตางเหลานสงผลใหการออกแบบแพลตฟอรมฯ ตองคานงถงขนตอนทมความซบซอน และผประกอบการตองกาหนดแนวทางปฏบตทสอดคลอง ไมขดตอกฎหมายทเกยวของ ตลอดจนตองพฒนาบคลากรในองคกร ใหเขาใจถงความแตกตางระหวางการคาในรปแบบเดมกบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จากความทาทายดานการชาระเงนดงกลาว ภาครฐ อาท กระทรวงการคลง ควรมแนวทางสงเสรมใหผใหบรการการชาระเงนอเลกทรอนกสทงธนาคาร และไมใชธนาคาร (non-bank) เขารวมการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ รวมถงการมการประกวดราคาคาสงซอสนคาทสามารถเชอมโยงกบธนาคารได เพอใหธนาคารสามารถประกวดราคา และเสนอเงอนไขทหลากหลายใหแกผขาย ทาใหผขายไดรบประโยชนสงสด นอกจากน ธนาคารผใหบรการการชาระเงนอเลกทรอนกส ควรสงเสรมใหภาคธรกจมการชาระเงนผานระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสมากขน สาหรบการทาธรกรรมผาน NSW และการชาระเงนแกหนวยงานภาครฐทงหมด และผลกดนใหธนาคารผใหบรการการชาระเงนอเลกทรอนกสเชอมโยงขอมลการชาระเงนภายในประเทศ (domestic payment) เพอใหผใชบรการ เหนขอมลการชาระเงนในสวนกลางทสามารถตรวจสอบได และนาไปสการเชอมโยงกบกลมเครอขายการชาระเงนอาเซยน (Asian Payment Network: APN) ตอไป ภาคเอกชน ควรรวมมอกบภาครฐ และธนาคารแหงประเทศไทย เพอปองกน และแกไขปญหาความมนคงไซเบอร และสนบสนนใหธรกจ มการใชการชาระเงนออนไลนโดยไมใชเงนสด แทนการชาระเงนแบบออฟไลน

2. ความทาทายดานพธการศลกากร ความทาทายดานการพฒนาระบบ National Single Window (NSW) ของกรมศลกากรของไทยใหสามารถใชงานไดสมบรณ เชน การขออนญาตสงออก นาเขา และการผานพธการศลกากรไดรวดเรว เปนตน และสามารถเชอมโยงเขากบระบบ ASEAN Single Window (ASW) ของประชาคมอาเซยนตามหลกการมาตรฐานสากลได โดยการดาเนนการของศลกากรทมประสทธภาพสงเปนสงทสาคญสาหรบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ดานเวทระดบโลก มการพจารณาประเดนทาทายทสาคญประกอบดวย ความมนคงทางการคา (trade security) และมลคาสนคาขนตาทไมตองเสยอากรนาเขาสงออก แตยงมความเหนทสวนทางกนระหวางผประกอบการภาคเอกชนและหนวยงานกากบดแลภาครฐ จงทาใหยงหาขอสรปรวมกนไมได (UN/CEFACT, 2017) การพฒนาระบบ ASW ยงไมสามารถเชอมโยงไดสมบรณทง 10 ประเทศ เพราะยงคงตดปญหาการใชมาตรฐานการเชอมโยงภายในของแตละประเทศทไมตรงกน ทงน อาเซยนจงควรมการตงมาตรฐานกลางของ ASW ขนมา และใหประเทศทพฒนาเชอมโยงไดแลวเสรจ เขามาชวยประเทศทไมสามารถเชอมโยงกบระบบ

Page 28: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 28

ได เพอใหทง 10 ประเทศ สามารถเชอมโยงไดแลวเสรจ นอกจากน กรมศลกากรของแตละประเทศสมาชกอาเซยนควรมการสรางความเขาใจแกภาคเอกชนถงประโยชนในการเชอมโยงขอมลดานพธการศลกากรเขากบระบบ ASW เพอเปนเครองมอชวยในการอานวยความสะดวกดานการคาและดงดดใหภาคเอกชนเขารวม เพอใหวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม สามารถใชงานระบบ NSW และ ASW ไดอยางมประสทธภาพมากทสด ยกตวอยางเชน กรณศกษาระบบ NSW ของประเทศจนและฮองกงพบวา ภายหลงทหนวยงานสามารถเชอมโยงขอมลกนไดแลวนน ชวยใหการทางานมความโปรงใสมากขน และสามารถปรบลดขนตอน รวมถงระยะเวลาในการตรวจสอบเอกสารดานพธการศลกากร เชน ใบตราสงสนคา (Bill of Lading: B/L) หรอบญชราคาสนคา (invoice) เปนตน นอกจากน ดานองคการศลกากรโลก และชาตสมาชก ไดมมตรบรอง Luxor Resolution on Cross-Border E-Commerce โดยมคาแนะนาเกยวกบประเดนทควรใหความสาคญ 8 ประการ ไดแก 1) การแลกเปลยนขอมลลวงหนาทางอเลกทรอนกส และการประเมนความเสยง (advance electronic data and risk management) 2) การอานวยความสะดวก และการลดความยงยาก (facilitation and simplification) 3) ความปลอดภย และความมนคง (safety and security) 4) การจดเกบภาษ (revenue collection) 5) การวด และการวเคราะห (measurement and analysis) 6) ความรวมมอกน (partnership) 7) การรบรของสาธารณชน การบรการสภายนอก และการเสรมสรางความสามารถ (public awareness, outreach and capacity building) 8) การปรบปรงกฎหมาย ( legislative frameworks) ประเทศไทยควรพจารณาประเดนเหลาน ตดตาม และดาเนนการรวมกบชาตสมาชกอยางใกลชด เพอใหสามารถพฒนาตอยอดแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจไดอยางสมบรณ (WTO MC11 , 2017 ) รวมถงนโยบายเกยวกบความมนคงปลอดภยของการสงสนคาทางอากาศ (Air Cargo Security) ของหนวยงาน International Civil Aviation Organization หรอ ICAO ซงจะมผลบงคบใชในเดอนกรกฎาคม ป ค.ศ. 2020 โดยจะกาหนดใหผสงสนคาและผขนสง ตองจดทะเบยนกบหนวยงานกากบดแลในแตละประเทศภายใตชอ Known Consignor หรอ KC และ Regulated Agents หรอ RA และทาอากาศยานแตละแหงตองจดเตรยมอปกรณ และระบบการตรวจสนคาดวยรงสเอกซ (x-ray scanning) โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย มขอเสนอแนะในประเดนนวา หลายประเทศรวมถงประเทศไทย ยงไมไดมการพฒนาแผนสาหรบผสงสนคา (known consignor scheme) ในประเทศตนเอง เพอใหธรกจใชมาตรการรกษาความปลอดภยทดทสดตามแบบสากล เพอปองกนการกระทาผดกฎหมายจากการขนสงสนคาทางอากาศ กรมศลกากรจงควรดาเนนโครงการผประกอบการทไดรบอนญาต (Authorized Economic Operator: AEO) ตามแนวทางขององคการศลกากรโลก (World Customs Organization: WCO) พรอมทงเปรยบเทยบมาตรฐานความปลอดภยของการขนสงสนคาทางอากาศ KC และ RA ของไทย กบประเทศทมการดาเนนธรกจดานการขนสงสนคาทางอากาศในระดบทใกลเคยงกน เพอใหการสงสนคาทางอากาศสามารถดาเนนการไดตามกาหนดเวลาของ ICAO ซงการศกษากรมศลกากรของหลายประเทศโดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย พบวา แผนสาหรบผสงสนคา และโครงการผประกอบการทไดรบอนญาตของแตละประเทศ มความสอดคลองกนมากกวารอยละ 80 ซงถอเปนการรบรองมาตรฐานทคอนขางสง เมอเทยบกบการรบรองตวตนของผประกอบการ ภายใตมาตรการดานความปลอดภยทมอยแลวกอนหนา (WTO MC11 , 2017 )

จากความทาทายดานพธการศลกากรดงกลาว ภาครฐ ไดแก กรมศลกากร ควรเรงดาเนนการพฒนาระบบ NSW เพอแลกเปลยนขอมลการขนสงสนคาในรปแบบอเลกทรอนกสระหวางประเทศ โดยสงเสรมใหหนวยงานทเกยวของเขามาเชอมตอกบระบบ NSW ในระดบภาครฐกบภาครฐ ภาครฐกบธรกจ และธรกจกบธรกจ ตามลาดบ เพอใหวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม สามารถใชงานระบบ NSW ไดอยางมประสทธภาพสงสด และพฒนาระบบ NSW ไปส ASW เพอเชอมโยงกบประเทศในกลมภมภาคอาเซยน เพอใหการเชอมโยงระหวางหนวยงานภาครฐระหวางประเทศมประสทธภาพมากทสด เพออานวยความ

Page 29: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 29

สะดวกในเรองของการขออนญาตสงออก นาเขา และการผานพธการศลกากรไดรวดเรว ซงเปนสงทสาคญสาหรบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ รวมถงหารอกบหนวยงานภาครฐ และภาคเอกชนทเกยวของ เพอหาแนวทางในการกาหนดมลคาสนคาทอาจไมเขาขายตองเสยอากรนาเขาสงออก หนวยงานทเกยวของกบการใหบรการดานโลจสตกสทางอากาศ เชน กรมการบนพลเรอน รวมถงผใหบรการโลจสตกสทางอากาศ ควรเตรยมความพรอมในการจดตงหนวยงานกากบดแลใหสอดรบกบขอกาหนด Known Consignor หรอ KC และ Regulated Agents หรอ RA เพอใหเปนไปตามมาตรฐานของ ICAO ในเรองการขนทะเบยนผสงสนคาและผขนสง ทงน เพอใหสอดรบกบนโยบายเกยวกบความมนคงปลอดภยของการสงสนคาทางอากาศทกาลงจะมผลบงคบใชในเดอนกรกฎาคม ป ค.ศ. 2020 และทาอากาศยานแตละแหง ตองจดเตรยมอปกรณ และระบบการตรวจสนคาดวยรงสเอกซใหพรอม กรมศลกากรและกระทรวงพาณชยควรพจารณา ตดตามแนวทางและรายละเอยดเชงลก ของขอกาหนดการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจขององคการศลกากรโลกและชาตสมาชก โดยเฉพาะในสวนของมตรบรอง Luxor Resolution on Cross-Border E-Commerce เกยวกบประเดนทควรใหความสาคญ 8 ประการ เพอใหสามารถพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจไดอยางสมบรณ ภาคเอกชนควรเตรยมแผนพฒนารองรบและสอดคลองกบขอกาหนดในประเทศและหลกการสากล เชน Known consignor, Authorized Economic Operator: AEO รวมถงศกษาหลกการขอมตของ Luxor Resolution on Cross-Border E-Commerce 8 ประการ ตามขอกาหนดขององคการศลกากรโลกไดกาหนดไวเปนมาตรฐานในการทาพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เปนตน

3. ความทาทายดานระบบการขนสงอเลกทรอนกสของไทย การขยายตวของการขนสงสนคาทางอากาศ กอใหเกดปญหาความแออดของทาอากาศยานหลายแหง โดยเฉพาะทาอากาศยานทเปนศนยกลางทางการบน เชน ทาอากาศยานมวนค ซงทาอากาศยานดงกลาว ไดใหความสาคญกบการพฒนาระบบสารสนเทศ สาหรบบรหารจดการการขนสงสนคาทเพมขน ไมใหลดความแออดทอาจเกดขนในอนาคต แตนอกจากการพฒนาระบบสารสนเทศทสนบสนน ความทาทายหลกทพบคอ ความพรอมของบคลากรทจะทางานกบระบบทพฒนาขนใหม เพอเพมผลตภาพหรอประสทธภาพตามทตงใจไว จงตองใหนาหนกกบการพฒนาความสามารถของบคลากร (Capacity Building) ใหมากขนดวย และใหผใหบรการทกฝายทเกยวของ รวมทางานกบระบบ อยางครบวงจร ดานการพฒนาระบบการขนสงอเลกทรอนกสของการขนสงทางเรอ และผใหบรการโลจสตกสรายใหญของโลก ไดกาวไปสการนาเทคโนโลยบลอกเชนมาใช เพอปองกนปญหาดานความมนคงไซเบอร ขณะท International Standard Organization หรอ ISO กาลงอยระหวางการกาหนดมาตรฐานของเทคโนโลยบลอกเชน เพอใหการพฒนาระบบสารสนเทศของภาคอตสาหกรรมและผใหบรการโลจสตกส สามารถเชอมตอและทางานรวมกนได (interoperability) (UN/CEFACT, 2017)

นอกจากน ดาน International Maritime Organization หรอ IMO และ UN/CEFACT ไดรวมศกษาแนวทางการพฒนา Maritime Single Window หรอ MSW เพอรองรบธรกรรมทเกยวของกบการขนสงสนคาทางเรอระหวางประเทศ ตงแตการจองระวาง การปฏบตการสนคาหนาทา การเชอมโยงกบพธการทางศลกากร การเดนเรอ การจดการดานเอกสาร และการเชอมโยงเขากบระบบบรหารจดการโลจสตกสทเกยวของ ดงแสดงในภาพประกอบท 7 แนวทางการพฒนา MSW ดงกลาว เปนแนวทางทสามารถเชอมตอกบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพราะสามารถเชอมตอกบระบบ NSW ของทกประเทศทวโลก ดวยการพฒนาอยบนพนฐานของ Core Component Library (CCL) ทเปนมาตรฐานเดยวกน (UN/CEFACT, 2017) ดงกรณศกษา ระบบ PortNet ของประเทศโมรอคโค ซงไดพฒนาระบบ MSW ใหเชอมโยงกบระบบทจดการดานโลจสตกส และหวงโซอปทาน (supply chain) เชน ระบบการจดการการขนสง (Transport Management System: TMS) ระบบการจดการคลงสนคา (Warehouse Management System: WMS) เปนตน ทาใหผประกอบการทเปนเจาของสนคาและผใหบรการโลจสตกสสามารถเชอมโยงกระบวนการโลจสตกสภายในบรษท เขากบการจดการภายนอกทเกยวของผานระบบ

Page 30: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 30

MSW ทงในสวนของการบรหารจดการแบบวนตอวน เขาสระบบการขออนญาต การผานพธการศลกากร และระบบการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสแบบไรเอกสาร NSW

ภาพประกอบท 7: แนวคดของระบบการบรการขนสงสนคาทางทะเลระหวางประเทศ (Maritime Single Window: MSW)

ทมา: (Port Community System (PCS), 2010)

ประเทศไทยสามารถนาวธการปฏบตทเปนเลศ (best practices) กรณตวอยางระบบ PortNet มาใชเปนแนวทางในการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจได ประกอบไปดวย 1) การสรางพนธมตรทางยทธศาสตรรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ ไดแก หนวยงานทรบผดชอบดานพธการศลกากร หนวยงานทบรหารจดการทาเรอ ภาคเอกชนทใหบรการดานโลจสตกส ผประกอบการนาเขา สงออก โดยการนาเอาระบบสารสนเทศทเกยวของ มาใชในการอานวยความสะดวกตอการบรหารจดการหนาทา และใหระบบของผประกอบการ เชน ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ (Enterprise Resource Planning: ERP) หรอระบบการจดการคลงสนคา เปนตน สามารถเชอมโยงขอมลไดกบทกภาคสวนทเกยวของ 2) การประยกตระเบยบวธทนาไปสความสาเรจอยางรวดเรว (quick-wins methodology) โดยหนวยงานทบรหารจดการทาเรอ 3) การตดตามประสทธภาพและประสทธผลของการใชระบบ NSW และ ASW รวมถงสมรรถนะของผทเกยวของ (community performance) อาท ภาคเอกชนทใหบรการดานโลจสตกส ผประกอบการนาเขา และสงออก 5) การปฏบตตามมาตรฐานสากล และมการพฒนาระบบ NSW ASW ใหสอดคลองกบการทางานรวมกนในระดบภมภาค และเปนไปตามมาตรฐานการทางานรวมกน (interoperability standards) (UN/CEFACT, 2017)

จากความทาทายดานความพรอมของผใหบรการดานระบบการขนสงอเลกทรอนกสของไทยดงกลาว และเนองจากสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทยไดเขารวมประชมเชงปฎบตการกบหนวยงานภาครฐ ในฐานะคณะกรรมการ เชน คณะอนกรรมการพฒนานโยบายและกากบดแลระบบ National Single Window (NSW) คณะทางานยอยกลม Port Community System(PCS) เปนตน สรท. จงเสนอวา ภาครฐ เชน กรมศลกากร กรมเจาทา การทาเรอ ควรมการสรางพนธมตรทางยทธศาสตรกบภาคเอกชนทใหบรการดานโลจสตกส เพออานวยความสะดวกในเชงการบรหารจดการหนาทาเทยบเรอ ใหมการเชอมโยงขนตอนการดาเนนงานผานการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสแบบไรเอกสาร กบทกภาคสวนทเกยวของ เพอเพมประสทธภาพการปฏบตงานหนาทาเทยบเรอ การทาเรอแหงประเทศไทยควรเรงพฒนาระบบกลม

Page 31: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 31

ผประกอบการขนสงผานทา หรอ PCS ตามแนวทางการพฒนา MSW ของ IMO เพอเชอมตอกบผใหบรการโลจสตกส และผประกอบการคาระหวางประเทศทงระบบ โดยพฒนาใหสอดคลองกบมาตรฐาน (the UN/CEFACT Core Component Library : CCL) ซงครอบคลมกระบวนการการคาขามพรมแดนในดานขอความอเลกทรอนกส สาหรบขนตอนการจดซอ การขนสง และการชาระเงน พฒนาแนวทางการประสานงานของหนวยงานควบคมชายแดนทงในประเทศและระหวางประเทศ เพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการดานการคาและการเดนทางมากขน แตยงคงเปนไปตามแนวคดการจดการชายแดนแบบประสานงาน (Coordinated Border Management: CBM) เพอสรางความเขาใจทตรงกนระหวางหนวยงานภาครฐ ณ ดานชายแดนหรอดานศลกากร ในการนาขอมลจากระบบ NSW มาใชอยางมประสทธภาพ กรมศลกากรควรเรงรดการพฒนาการจดทามาตรฐานสนคาดวยรหสบารโคดภายใตมาตรฐานอตสาหกรรม การจดทะเบยนผขายสนคาออนไลนระหวางประเทศ และปรบปรงการทาระบบการตดตามสถานะการผานพธการศลกากร (e-Tracking) ระบบบรการของ 3 กรมภาษ (Tax Single Sign On: SSO) และระบบบญชราคาสนคาอเลกทรอนกส (e-Invoice) ใหเปนไปตามมาตรฐานสากล รวมถงสงเสรมการพฒนา Real time services API ในระบบการขนสงสนคา ภาคเอกชน เชน ผใหบรการขนสงสนคาทางเรอ (shipping freight forwarder) ควรนาเทคโนโลยเขามาชวยในการอานวยความสะดวกในการขนสงสนคา และเชอมโยงกบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจมากขน เชน การเชอมโยงระบบการบรหารจดการคลงสนคาเขากบแพลตฟอรมฯ และเชอมโยงกบระบบของผใหบรการโลจสตกส เพอรบสงขอมลแบบทนทระหวางกน ทาใหสนคาถงบรษทผซอไดรวดเรวมากขน

4. ความทาทายดานความพรอมของผใหบรการโลจสตกสของไทย ผใหบรการโลจสตกสมสวนสาคญในการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพราะเปนผเคลอนยายสนคาทางกายภาพ และเปนผมบทบาทสาคญ ททาใหผประกอบการและสนคาของไทย สามารถจดจาหนายผานระบบการพาณชยอเลกทรอนกส และขายไปยงประเทศปลายทางได โดยทประเทศไทยไดรบประโยชนทางเศรษฐกจสงสด และไมตองพงพาตวกลางทางการคาของประเทศคคามากเกนไป ดานผใหบรการโลจสตกสระดบโลก ไดมงเนนการพฒนาระบบบรหารจดการททนสมย เพอสามารถตอบสนองตอความตองการดานการขนสง ใหบรการไดอยางรวดเรว และเชอมโยงไดทวโลกในรปแบบอเลกทรอนกส เชน ดานการขนสงทางเรอ บรษท Maersk ไดนาเทคโนโลยบลอกเชนมาใชกบระบบ โดยพฒนารวมกบบรษทไอบเอม เพอใหสามารถดาเนนกระบวนการทางธรกจกบลกคาไดอยางปลอดภย บรษท DHL ไดขยายการใหบรการดานโลจสตกสผานระบบอคอมเมรซ โดยนาระบบของบรษทเขาเชอมตอกบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจของกลมผประกอบการในทวปอเมรกาเหนอ เปนตน อยางไรกด ดานมาตรฐานสากลทระบบการขนสงอเลกทรอนกสมความเกยวของ ซ งการดาเนนงานของประเทศไทยตองสอดคลองกบมาตรฐานระหวางประเทศดงกลาว เชน UN/CEFACT ภายใตแนวคด Buy/Ship/Pay ในสวนของการดาเนนงานภายในประเทศ ไดแก การขอใบอนญาตสงออก ใบรบรองสนคาของหนวยงานทรบผดชอบ ระบบการชาระเงนระหวางประเทศ การตดตอผใหบรการสายเรอหรอตวแทน และในสวนของการดาเนนงานกบตางประเทศ ไดแก การขอใบอนญาตรบรองสนคาจากประเทศปลายทาง ระบบการชาระเงนระหวางประเทศ รวมถงขอกาหนดทางกฎหมายประเทศปลาย มาตรฐานดานการตลาดสากล การควบคมการนาเขา และกฎระเบยบภายใตความตกลง FTA (ภาษและโควตา) เปนตน (UN/CEFACT, 2017) การดาเนนงานตามแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบโลจสตกส ฉบบท 2 (พ.ศ.2556-2560) ของสานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตและความรวมมอของภาครฐและภาคเอกชนของไทย สงผลใหดชนวดประสทธภาพดานโลจสตกส (Logistics Performance Index: LPI) ของธนาคารโลก ป พ.ศ. 2561 จดอนดบใหไทย อยอนดบท 32 จาก 160 ประเทศทวโลก ซงดขนกวาป พ.ศ. 2559 ซงอยในอนดบท 45และจดเปนอนดบท 3 ในอาเซยน รองจากสงคโปร และมาเลเซย (International Logistics Performance Index (LPI) , 2018) ซงประสทธภาพดานโลจสตกสน นบเปนหนงในกลไกขบเคลอนเศรษฐกจของประเทศ สรางมลคาเพมใหแกสนคาและบรการได ตามนโยบายประเทศไทย 4.0 อกทงความ

Page 32: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 32

ไดเปรยบของประเทศไทย ทอยในจดยทธศาสตรทสามารถเชอมโยงไปยงกลมประเทศกมพชา ลาว พมา เวยดนาม หรอ CLMV และภมภาคอาเซยนไดงาย รวมถงการสนบสนนของรฐบาล ทลงทนในการพฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโลจสตกส เพอเพมขดความสามารถ และลดตนทนโลจสตกสของประเทศไทย ใหเหลอรอยละ 12 ของ GDP ภายในป ค.ศ. 2021 สงผลเชงบวกตอการพฒนาแพลตฟอรมฯ สาหรบเทคโนโลยทสามารถนามาใชกบโลจสตกสไดในอนาคต เชน บลอกเชน ซงเปนเทคโนโลยทจะทาใหการตรวจสอบความถกตองและโปรงใสของการทารายการ ทาไดดยงขน รวมถงหากมการนาเทคโนโลยดานแอพอปกรณเคลอนท (mobile apps) อนเทอรเนตของสรรพสงหรอไอโอท การรวบรวมขอมลขนาดใหญ (big data) รวมกบการนาปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence: AI) มาประมวลผล จะชวยใหผใหบรการโลจสตกสของไทยสามารถตดตามกระบวนการโลจสตกส และจดการกระบวนการเหลานนไดอยางมประสทธภาพ เชน การตดตามรถขนสงหรอสนคาทถกขนสง การวางแผนการจดสงสนคาทมตนทนตาสดแตมประสทธผลสงสด เปนตน อยางไรกด การลงทนในระบบสารสนเทศ และเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของ เพอรองรบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เปนสงทตองใชเงนทนจานวนมากในการพฒนาระบบใหสามารถเชอมตอกบระบบอน และเปนไปตามมาตรฐานสากล ซงเปนอปสรรคสาคญดานการลงทน สาหรบผใหบรการโลจสตกสของไทย เพราะอาจมปรมาณการขนสงสนคาทไมมากพอ ทจะสนบสนนการลงทนในระบบสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศ ดวยตนเอง (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018) ทงน แนวทางสาคญเพอการสนบสนนใหผใหบรการโลจสตกของไทยสามารถเปนสวนหนงในการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ไดแก 1) การพฒนาระบบกลางทเชอมโยงกบตลาดสนคาอเลกทรอนกส (e-marketplace) เชน เวบไซต Thaitrade.com และเปดโอกาสใหผใหบรการโลจสตกสตงแตระดบใหญไปจนถงระดบเลก เขามาเชอมตอ เพอใหบรการได 2) การสรางความตระหนกในการพฒนาระบบการขนสงสนคาอเลกทรอนกส เพอรองรบรปแบบการคาทเปลยนแปลงไป และ 3) การยกระดบความสามารถในดานการบรหารจดการ และขดความสามารถในการแขงขนของผใหบรการโลจสตกสของไทย เพอใหสามารถพฒนาองคกรของตน ใหกาวไปเปนสวนหนงของเครอขายการเชอมโยงระดบโลก (global network) ไดในทสด จากความทาทายดานความพรอมของผใหบรการโลจสตกสของไทยดงกลาว ภาครฐควรเรงพฒนาดานโลจสตกสของประเทศไทย โดยเฉพาะโครงสรางพนฐานใหครอบคลม และสนบสนนเงนทนแกผประกอบการใหบรการดานโลจสตกสของไทย เพอการพฒนาระบบพนฐาน เชอมโยงเขากบระบบ NSW ของกรมศลกากร หรอการทาระบบเอกสารอเลกทรอนกส (e-Document) ทเชอมตอกบผใหบรการภาคเอกชน ทงในประเทศและตางประเทศ รวมถงการเชอมตอเขากบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ภาคเอกชน อาท ผใหบรการโลจสตกสควรยกระดบการใหบรการ และนาเทคโนโลยดานโลจสตกสมาใช เชน การบรการขนสงขามแดน โลจสตกสเพอสนคาเกษตร Cold Chain Logistics โลจสตกสเพอการพาณชยอเลกทรอนกส ระบบคลงสนคาอตโนมต รถลาเลยงสนคาอตโนมต (Automated Guided Vehicle: AGV) ระบบบรหารจดการหวงโซอปทานแบบครบวงจร เปนตน

5. ความทาทายดานกฎหมายการคาระหวางประเทศ นอกเหนอจากพธการดานศลกากรแลว สนคาหลายรายการทซอขายกนแบบธรกจกบธรกจ สาหรบการคาระหวางประเทศจาเปนตองมการขออนญาตสงออกจากหนวยงานกากบดแลในประเทศ เชน กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย ซงไดผลกดน (ราง) พระราชบญญตการควบคมสนคาทเกยวของกบการแพรขยายอาวธทมอานภาพทาลายลางสง พ.ศ. ... เพอใหประเทศไทยมกฎหมายเฉพาะในการควบคมสนคาทใชไดสองทาง (Dual Use Items: DUI) อยางครบถวน ตามมตของคณะมนตรความมนคงแหงสหประชาชาต (United Nations Security Council: UNSC) ทกาหนดใหประเทศสมาชก รวมถงประเทศไทย ตองมมาตรการภายในประเทศ เพอปองกนการแพรขยายของอาวธทมอานภาพทาลายลางสง ทงน สาหรบ สนคาทใชไดสองทางในปจจบน มอยประมาณ 3,557 รายการ ตามรายการทสหภาพยโรปกาหนด (EU list) แตในปจจบน ประเทศไทยมการควบคมสนคา

Page 33: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 33

ดงกลาวเพยงในเรองของการสงออกเทานน (ราง) พ.ร.บ.ฯ ฉบบใหมจงจะครอบคลมทงเรองการสงออก การสงกลบ การผานแดน การถายลา การเปนคนกลาง และการดาเนนธรกรรมทางการเงนทเกยวของดวย นอกจากน สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทยพบวา ผรบฝากขาย (consignee) และผใชขนปลาย (end user) เปนตวแปรสาคญในการจดการหรอการบรหารความเสยงของระบบการควบคมสนคาทใชไดสองทาง ดงนน ผทตองการสงออกสนคาทใชไดสองทางไปยงคคารายใหม จาเปนตองตรวจสอบความเสยงของคคารายใหมนน กอนการทาสญญาซอขาย ซงหากคคาไมมการเขารวม “โครงการอบรมระบบงานการบรหารการคาสนคาทเกยวของกบการแพรขยายอาวธทมอานภาพทาลายลางสงภายในองคกร ” (Internal Compliance Program : ICP) และไดรบการรบรองจากกรมการคาตางประเทศ ยอมจะทาใหเกดอปสรรคในการเปดตลาดกบคคารายใหม และเปนปญหาตอการคาในระบบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน (กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย , 2560) นอกจากน ยงมประเดนความลาชาในการปรบแกกฎหมายของหนวยงานภาครฐ โดยเฉพาะทเกยวของกบระบบ NSW เพอให 37 หนวยงานทเกยวของ สามารถดาเนนการผานระบบ NSW ไดอยางถกตอง และถอเปนปญหาทสาคญอกประการหนง ทเปนอปสรรคตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจของไทย

จากความทาทายดานกฎหมายระหวางประเทศดงกลาว ภาครฐ ไดแก กระทรวงพาณชย กรมศลกากร สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) เปนตน ควรเรงปรบปรงขนตอนการทางานของหนวยงานภาครฐทเกยวของกบการคา และโลจสตกสระหวางประเทศ เพอรองรบการทาธรกรรมในระบบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน โดยอางองมาตรฐานสากล อาท มาตรฐานของ UN/CEFACT ภายใตหนวยงานทเกยวของ เชน กระทรวงพาณชย กระทรวงเกษตรและสหกรณ ควรปฏรปกฏหมายทเกยวของกบการคาระหวางประเทศใหสอดคลอง โดยเฉพาะกฎหมายของหนวยงานทตองเชอมตอกบระบบ NSW เพอใหสามารถทางานบนระบบ NSW ไดอยางถกตอง ภายใตระบบทพฒนาขนใหม เชน การออกใบรบรองอเลกทรอนกส (e-certification) ไดแก หนงสอรบรองถนกาเนดสนคา ใบอนญาต และหนงสอรบรองการนาเขา-สงออกสนคาทวไป สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) ควรศกษากฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป และแนะแนวทางในการปฏบตตามใหกบภาครฐ และผประกอบการไทยทอาจไดรบผลกระทบจากกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป ใหเปนไปตาม (ราง)พระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล ของไทย ภาคเอกชน ควรรวมมอกบภาครฐในการผลกดนการจดวางระบบการขนสงโลจสตกสใหเปนไปตามมาตรฐานสากล

6. ความทาทายดานแรงงานกบผลกระทบจากความกาวหนาของเทคโนโลย อทธพลจากความกาวหนาทางเทคโนโลยทาใหผประกอบการนาหนยนตเขามาทดแทนแรงงานในกระบวนการผลตเพมมากขน โดยภาคอตสาหกรรมทมแนวโนมจะถกหนยนตทดแทนในอนาคต เชน อตสาหกรรมผผลตเครองคอมพวเตอร แผงวงจรไฟฟาและอเลกทรอนกส อตสาหกรรมเหลก อตสาหกรรมการผลตประปอง อตสาหกรรมรถยนต และผลตภณฑยาง เปนตน การนาเทคโนโลยเขามาใชเกดจากความตองการทจะเพมประสทธภาพการผลต และการลดตนทน สงผลใหแรงงานไรทกษะมโอกาสถกเลกจางงาน ทงน ยงมอตสาหกรรมบางอตสาหกรรมทหนยนตเขามาทดแทนไดยากกวา เนองจากมขอจากดทางกระบวนการผลต ไดแก อตสาหกรรมเสอผา อญมณและเครองประดบ อตสาหกรรมแปรรปผลไม เปนตน เนองจากตองใชแรงงานมทกษะ แตในภาคอตสาหกรรมเองกยงคงขาดแคลนแรงงานทมทกษะในการผลตดงกลาว โดยหากมองในภาพรวมแลวนนจะเหนวา ผประกอบการและแรงงาน ยงขาดความพรอมเพอกาวผานผลกระทบจากความกาวหนาของเทคโนโลยไปดวยกน นอกจากน การขบเคลอนเศรษฐกจภายใตยคเศรษฐกจดจทล ภาครฐและภาคเอกชนควรรวมมอกนศกษาอยางจรงจงเกยวกบเทคโนโลยทมความสาคญเปลยนโลก (disruptive technology) เพอการกาวผานผลกระทบจากเทคโนโลย และใชประโยชนจากเทคโนโลยใหมๆ ไปดวย และควรรวมมอกบสถาบนการศกษา เพอพฒนาหลกสตรการเรยนการสอน และผลตแรงงานหรอบคลากรทมทกษะ ใหสอดคลองความตองการของตลาดแรงงาน รวมถงสรางความเขาใจใหแกผประกอบการ และแรงงาน

Page 34: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 34

จากความทาทายดานแรงงานกบผลกระทบจากความกาวหนาของเทคโนโลยดงกลาว ภาครฐ ซงไดดาเนนการไปบางแลว โดยบรรจแนวทางการยกระดบรายได และคณภาพชวตในระดบบคคลลงในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 เพอเตรยมความพรอมภาคแรงงานตอการพฒนาทางดานเทคโนโลยอยางกาวกระโดด การปรบตวแรงงาน 4.0 เปนหนงในแผนพฒนาแรงงาน เพอใหเขาถงแหลงเงนทนในการพฒนาทกษะอยางเทาเทยม โดยมแนวทางใหสามารถเชอมโยงแรงงานเขาสตลาดไดอยางครบวงจร แนวทางดงกลาว เชน 1) พฒนาแรงงานไรฝมอหรอแรงงานฝมอขนตา ทมความสมเสยงตอการถกทดแทนดวยเครองจกร ใหเปนแรงงานฝมอ และพฒนาแรงงานทมฝมอขนกลางและขนสงใหเปนแรงงาน 4.0 ทสามารถปรบตวใหเทาทนกบเทคโนโลย เพอตอบสนองความตองการของตลาดแรงงาน 2) สรางแรงงานคณภาพ (super worker / smart labor) ทวประเทศในทกกลมอตสาหกรรมเปาหมาย และเชอมโยงแรงงานสตลาด ผานการสรางแพลตฟอรมเพอการฝกอบรม (training platform) และศนยฝกอบรมแรงงานโดยความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน เพอฝกฝนแรงงานตามความตองการของกลมอตสาหกรรมเปาหมาย 3) ตดตามประเมนผลแรงงานทไดเขารบการอบรมกบบรษทเอกชนชนนา และ 4) ปรบปรงระบบการศกษาตงแตขนพนฐาน โดยเฉพาะกลมมธยมศกษาตอนตนและมธยมศกษาตอนปลาย เพอใหแรงงานมความรขนพนฐานทเปนประโยชนตอการประกอบอาชพในอนาคต นอกจากน สถาบนคณวฒวชาชพและกรมพฒนาฝมอแรงงานควรเรงสรางความเขาใจ และจดฝกอบรมเกยวกบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจแกผประกอบการ เพอใหผประกอบการมความเขาใจความแตกตางของการใชแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสกบการคาระหวางประเทศในรปแบบเดม และใหผประกอบการสามารถปรบกระบวนการทางาน และระบบสารสนเทศหรอเทคโนโลยทมอยใหสอดคลอง สถาบนคณวฒวชาชพ และกระทรวงศกษาธการควรสรางแรงจงใจแกคนรนใหมใหเขารวมพฒนา และเรงรดใหมหลกสตรเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ สอดแทรกไปในทกสายอาชพ ภาคเอกชนควรรวมมอกบภาครฐ สงเสรมการฝกอบรม และทดสอบศกยภาพแรงงานขนสง กบบรษทหรอสถาบนวชาชพชนนาทงในประเทศและตางประเทศ รวมถงสนบสนนใหแรงงานเขาสระบบการฝกฝน และพฒนาแรงงานไดโดยไมมอปสรรค ในแงของแหลงเงนทนหรอการกดกนจากนายจาง เพอสงเสรมใหบคลากรดานโลจสตกสทมทกษะเขาสบรษทผใหบรการโลจสตกสของไทย พฒนาแรงงานใหมทกษะดานการใชเทคโนโลยเพอผลตสนคาคณภาพสง ทกษะดานการแสวงหาความรใหม และพฒนานวตกรรมเพอเพมมลคาสนคาไดมากขน

4.2 สรปผลการศกษาเชงนโยบาย ผลการสมภาษณผประกอบรายใหญทมบทบาทสาคญในการพาณชยอเลกทรอกนกสของไทย รวมถงหนวยงานทเกยวของตางๆ เพอสะทอนผลการศกษาในเชงนโยบาย มรายละเอยด ดงน

1. การใชประโยชนจาก B2B Cross Border e-Trading Platform ในมมมองของผประกอบการ (กลมสนคา: อาหาร/เครองนงหม/เฟอรนเจอร) โดย คณวศษฐ ลมลอชา รองประธานสภาฯ , ดร.เนาวรตน ทรงสวสดชย : นายกสมาคมเครองหนงไทย , คณกรต เสรมประภาศลป : นายกสมาคมอตสาหกรรมเครองเรอนไทย รปแบบการคาระหวางประเทศของกลมผประกอบการ การสมภาษณพบวา ปจจบนในการเสนอหรอตอรองราคาซอขาย บรษทยงคงใชการตดตอกบลกคาตางประเทศผานอเมล (e-mail) เปนหลก ขนตอนการชาระเงนระหวางประเทศ สวนใหญผประกอบการยงคงใชเทอมการชาระเงนแบบคาสงทใหเรยกเกบเงนทนทกอนสงมอบเอกสารใหกบผนาเขาเพอไปรบสนคา (Document against Payment: D/P at sight) ระบบการชาระเงนคาสนคาผานทางธนาคาร (Letter of Credit: L/C) หรอการชาระเงนคาสนคาโดยตรงดวยการโอนเงน (Telegraphic Transfer: T/T) กบกลมลกคาทเชอถอได และผประกอบการสวนใหญยงคงใชบรการจากผใหบรการโลจสตกสในการขนสงสนคาระหวางประเทศ เพอลดขนตอน และความยงยากในการขนสงสนคา โดยในภาพรวมของการคา ทงอตสาหกรรมอาหารและเครองหนง ยงไมไดมการใชรปแบบการขายสนคาออนไลนมากนก ในทางกลบกน กลมสนคาเฟอรนเจอรหรอเครองเรอนมการขายสนคา

Page 35: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 35

ออนไลนเพมมากขนอยางเหนไดชด ปจจบน ผประกอบการกลมอาหารและเครองเรอนเหลาน เปนสมาชกของ Thaitrade.com ปญหาและอปสรรคทในการสงออกทส าคญ ปญหาและอปสรรคสาคญทพบ ไดแก 1. หนงสอรบรองแหลงกาเนดสนคาและใบรบรองมาตรฐานตางๆ ทผประกอบการนาเขาสงออกหรอผซอผขายตองการใหมการเปลยนเปนระบบเอกสารอเลกทรอนกส เพอลดตนทนของผประกอบการ 2. ระบบในการประเมนปรมาณสนคาคงคลงเพอการสงออกยงไมมความถกตองสงผลตอการคานวนปรมาณสนคาทสามารถผลตตามคาสงซอ เสรจไมทนตามกาหนดการสงออก 3. ความหลากหลายของสนคาทยงไมสามารถตอบสนองความตองการของตลาดไดอยางสมบรณ แตทงน ผประกอบการเหนดวยวา การขายออนไลนผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จะมประโยชนอยางยง หากระบบโลจสตกสเปลยนไปใชระบบอโลจสตกสทครอบคลมระบบการชาระเงนอเลกทรอนกส ระบบการขนสงอเลกทรอนกส และระบบเอกสารอเลกทรอนกสพรอมกน โดยในอนาคตผประกอบการตองการใหมการสงเสรมรปแบบการคาแบบธรกจกบผบรโภคเพมมากขน เพอเพมมลคาในการขายสนคา รวมถงการเพมความหลากหลายใหแกผเลอกซอสนคา ภายใตหลกเกณฑและเงอนไขเดยวกน โดยภาครฐควรจะเปนตวกลางในการวางระบบเพอใหผประกอบการเขามาใชงานไดจรง และการเขารวมกบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจจะมประโยชนกบผประกอบการ กตอเมอการใหบรการนนตอบโจทยผใชบรการมากทสด ทงในสวนของการลดขนตอนการซอ/ขาย รวมถงลดภาษ นาเขา และ สงออก รวมถงการเขารวมเปนสมาชกแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนระหวางธรกจกบธกจทาใหขยายฐานลกคาใหกวางขน

2. ทศทางและมมมองภาคธนาคารตอการท าอเพยเมนทผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจในประเทศไทย โดย ดร.ชาญสทธ สรธนาโชต ผอ านวยการ ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย (EXIM Bank) มมมองของภาคธนาคารตอการช าระเงนอเลกทรอกนกส การสรางความเชอมนใหผประกอบการเปนสงทสาคญทสดของการนาระบบการชาระเงนอเลกทรอกนกสมารองรบการพาณชยอเลกทรอกนกสในประเทศไทย ธนาคารจะทาหนาทเปนตวกลางในการใหความชวยเหลอผประกอบการและสร างความเชอมนในขนตอนการการชาระเงนวา ผประกอบการจะไดรบเงนแนนอน ซงตวแปรสาคญในการเปลยนระบบชาระเงนแบบเดมใหเปนระบบอเพยเมนท ขนอยกบความตองการของตลาดในการทาการคา เพราะเมอระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสสามารถตอบสนองความตองการของตลาดไดดกวา กจะชวยสนบสนนการเพมยอดขาย ซงธนาคารพาณชยเหนดวย หากจะมตวกลางในการจดการสรางระบบนเวศทสมบรณ เพอตอบสนองความตองการของผประกอบการ ไมวาจะเปนการคาแบบธรกจกบธรกจ หรอการคาแบบธรกจกบผบรโภค ดานอปสรรคตอการชาระเงนผานอเลกทรอกนกส ธนาคารพาณชยมองวา การพฒนาระบบการชาระเงนอเลกทรอกนกสของประเทศไทย ยงมอปสรรคอย โดยมสงทตองมาศกษากนตอคอ กระบวนการชาระเงน และเงอนไขของของแตละธนาคารพาณชยทแตกตางกน ทาอยางไรธนาคารพาณชยจงจะรวมมอกน และสงเสรมใหผประกอบการไดประโยชนมากทสด ประโยชนทผประกอบการจะไดรบจากการขายสนคาออนไลนผานแพลตฟอรมคอ 1. ผประกอบการมความเชอมนในการขายของออนไลนมากยงขนวา ขายสนคาแลวการนตวาไดเงนจรง โดยแพลตฟอรมจะทาหนาทเปนตวกลางในการคดกรองผประกอบการทจะเขามาดาเนนธรกจ (KYC) 2. ธนาคารสามารถการนตวา ถาเขามาเชอมโยงกบแพลตฟอรมฯ แลว จะตอบโจทยในการแกปญหาการสงออก ไมวาจะเปนปญหาเรองสนเชอ หรอกรณทลกคาซอสนคาแลวไมจายเงน ซงธนาคารจะมระบบประกนความเสยงใหได และ 3. ในอนาคต ผประกอบการจะทาหนาทเปนผผลตเพยงอยางเดยว ทางธนาคารอาจทาหนาทเปนตวกลางในการเชอมโยง 3 สวน ไดแก การใหสนเชอ การรบประกน และการจดการระบบโลจสตกสผานผใหบรการโลจสตกส

Page 36: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 36

3. แนวทางการเชอมโยงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจเขากบระบบ National Single Window ในมมมองของหนวยงานก ากบดแล โดย คณวระศกด ลอยสายออ และ คณเจษฎา อรยฉตรกล กรมศลกากร ปจจบน การคาระหวางประเทศแบบธรกจกบธรกจ แมนโยบายไมไดกาหนดใหตองมการเชอมโยงแลกเปลยนขอมลผานระบบ NSW แตหากภาคธรกจมความประสงคทจะแลกเปลยนและเชอมโยงขอมลทเกยวของผานระบบ NSW กรมศลกากรกตองใหการสนบสนนและผลกดน เพอใหเกดการเชอมโยงทมประสทธภาพ เปนไปตามมาตรฐานสากล และสามารถแลกเปลยนขอมลกบหนวยงานทตองเกยวของอนๆ ได ในปจจบน มหนวยงานตางประเทศหลายหนวยงานทไดขอเขาหารอกบกรมศลกากร เพอพจารณาใหความรวมมอพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจรวมกน ซงหากการพฒนาตามขอเสนอใน white paper ทกาลงจะจดทาขน สอดคลองกนกสามารถสนบสนนการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเทศไทย ใหเกดผลไดเรวยงขน อยางไรกตาม ภาคเอกชนควรกาหนดกระบวนการทางธรกจ (business process) ทชดเจนและประสานการดาเนนการรวมกนกบหนวยงานทเกยวของ ทงภาคเอกชนและภาครฐ ปญหาและอปสรรคในการพฒนาการใหบรการ NSW หนวยงานภาครฐยงมการพฒนาระบบเพอรองรบการใหบรการ NSW ไมเพยงพอตอการขอใชบรการของภาคเอกชน อกทงหนวยงานรฐและภาคเอกชนยงขาดความเขาใจทเปนไปในทศทางเดยวกน ทจะพฒนาระบบอโลจสตกสใหสามารถเชอมโยงกนไดอยางอตโนมต และใหบรการไดครบทกขนตอน ในปจจบน ยงไมมความรวมมออยางเปนรปธรรมในการจดทาแนวทางการพฒนาระบบอโลจสตกสรวมกน เพอใหบรการและการแลกเปลยนขอมลทเกยวของ ยงอยในรปแบบทตางคนตางทา และผประกอบการยงยดตดอยกบระบบการตดตอแบบเดม

4. ทศทางและมมมองผใหบรการดานการขนสงระหวางประเทศตอการท าอโลจสตกสผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจในประเทศไทย โดย ดเอชแอล อคอมเมรซ ประเทศไทย ในมมมองของการสงออก ผประกอบการไทยถอเปนผสงออกรายใหญ และมความหลากหลายของสนคา แตขณะเดยวกน การพฒนาระบบอโลจสตกสระหวางประเทศของไทยยงไมไดมการพฒนาอยางจรงจงและตอเนอง ทงในสวนของโครงสรางพนฐาน และความสนใจของภาคเอกชนทมตอการพฒนาระบบอโลจสตกส สงทประเทศไทยรวมถงประเทศในภมภาคอาเซยนตองดาเนนการปรบปรงรวมกนกอนเปนอนดบแรกคอ พธการศลกากร (customs procedure) เนองจากเปนปจจยทสงผลกระทบตอการพฒนาตลาดการพาณชยอเลกทรอนกส ซงในอนาคตหากสามารถสรางระบบพธการศลกากรทสามารถตอบโจทยความตองการของผประกอบการขนมาได เชน ระบบสามารถโตตอบและเชอมโยงไดกบทงผซอและผขาย รวมถงกา รแลกเปลยนขอมลพกดศลกากรระหวางประเทศ ทสามารถตรวจสอบอตราภาษของประเทศปลายทางได จะชวยใหการขนสงสนคามความสะดวกรวดเรว และแมนยามากยงขน สาหรบตลาดออนไลนในภมภาคเอเชยถอวา เปนตลาดทมศกยภาพ และมโอกาสทางการคาสง (ไมนบรวมประเทศจน) เชน เกาหลใต ญปน ไตหวน อนโดนเซย เวยดนาม มาเลเซย และออสเตรเลย เปนตน เพราะเปนตลาดทผซอกบผขายมความเขาใจในระบบการคาออนไลนไดเปนอยางด อกทงเปนกลมตลาดทมทกษะในการใชภาษาองกฤษในการตดตอสอสารได ปจจบนดเอชแอลไดสงเสรมใหมการสมครใชบรการแบบฟอรมออนไลน (online applications) เนองจากปจจบนมผใชบรการผานอปกรณเคลอนทเปนจานวนมาก ทาใหการพฒนาทางดานเทคโนโลยทเขาถงตวบคคล งายขน และทาใหการพาณชยเคลอนท (mobile commerce) กลายเปนตลาดหลกของประเทศ สงผลใหรปแบบการขนสงสนคาเปลยนแปลงไป สาหรบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ หากเกดขนจรงจะมประโยชนกบผประกอบการไทยไดกตอเมอ ตลาดสนคาอเลกทรอนกสสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ รวมถงผประกอบการมการเปลยนแปลงภาพลกษณของแบรนดใหมความดงดดในเชงการตลาด จะทาใหสามารถขยายตลาดได โดยทไมตองพงพาเวบไซตจากตางประเทศ

Page 37: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 37

4.3 สรปผลการศกษาเชงวจย (เบองตน) 4.3.1 ผลการศกษาเชงคณภาพ

แบบสมภาษณแบบมโครงสรางทจดทาขน ใชสมภาษณผประกอบการทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และเปนสมาชกเวบไซต Thaitrade.com โดยสมาชกทสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย (สภาผสงออก) เขาไปสมภาษณไดรบคาแนะนาเพอการคดเลอกจากกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ ในฐานะทเปนบรษททมศกยภาพ และมการเตบโตจากการทาธรกจระหวางประเทศ รวมถงออกงานแสดงสนคา ( roadshow) รวมกบกรมสงเสรมฯ อยางตอเนอง โดย สรท. ไดดาเนนการสอบถามขอคดเหนและมมมอง ตอการเปลยนรปแบบทางการคาแบบเดมมาเปนการคาผานแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ เพอใหเหนภาพของปญหา อปสรรค รวมถงขดความสามารถในการแขงขน ทเปลยนแปลงของการคาระหวางประเทศ สรปผลจากการสมภาษณผประกอบการเปนดงน กลมสนคาทตอบแบบสอบถาม ไดแก กลมสนคาเกษตรและอาหาร ผกและผลไมสดและแปรรป , กลมผลตภณพสมนไพร ฯลฯ

1. บรษท Halo Corporation Co.,Ltd สนคาสงออก: ผกและผลไม สดและแปรรป, เครองดม

ตลาดหลก: สหรฐฯ จน 2. บรษท ไทยพพเอฟ (ThaiPPF) จ ากด สนคาสงออก: มะพราว มะมวง สดและแปรรปขนตน ตลาดหลก: จน สหรฐฯ รสเซย อย สแกนดเนเวย 3. บรษท Kevina.natural Co.,Ltd สนคาสงออก: สนคาสมนไพร ตลบไลยง (Organic), ยาหมอง Balm, แชมพสตวเลยง ตลาดหลก: อาเซยน

ตารางท 1: สรปจากแบบสมภาษณเรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

ขอค าถามจากแบบสมภาษณเรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

ค าถามหลก ค าถามรอง เคย / เหนดวย

ไมเคย / ไมเหนดวย

สวนท 1: การเขาสตลาดการพาณชยอเลกทรอนกสในฐานะผขาย

1. บรษทของทานเคยขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศหรอไม

2. บรษทของทานใชชองทางใดในการตดตอบรษทลกคาตางประเทศ ในการซอขายสนคาออนไลน

Online Platform

Company’s website / Email

3. ปญหาและอปสรรคสาคญตอการขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศของบรษททานคออะไร (ม 7 ขอยอยแตผประกอบการใหเหนดวยกบ 3 ขอยอยในตารางมากทสด)

ความยงยากของการขอเอกสาร (ใบอนญาต/ใบรบรอง)

ความยงยากดานพธการศลกากร

ตนทนการขนสงสนคาเพมขน

Page 38: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 38

ขอค าถามจากแบบสมภาษณเรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

ค าถามหลก ค าถามรอง เคย / เหนดวย

ไมเคย / ไมเหนดวย

ความเหนเพมเตมเรองปญหาอปสรรคการขายสนคาออนไลน 1. ตนทนคาขนสงสนคาไปตางประเทศ มราคาคอนขางสง เสนอใหผใหบรการ Logistic Service Provider: LSP/ Freight Forwarder เขามารวมในแพลตฟอรม เพอใหมการเสนอราคาทมความหลากหลายและสามารถตอรองได 2. เรองความยงยากของการขอเอกสาร (ใบอนญาต/

ใบรบรอง) และความการดาเนนพธการศลกากร โดยในสวนของการขอเอกสาร Requirement ของประเทศปลายทาง ไมชดเจนลกคา Buyer หรอบรษทขนสงสนคาทใชบรการไมสามารถใหขอมลทชดเจนทาใหสนคาทสงเขาไปตองกลบมาขอเอกสารประกอบอนๆ เพมเตม

4. เหนดวยหรอไม ถาจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอานวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงบรษทผซอในตางประเทศมากขน

5. หากทานเหนดวยกบการมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอานวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงผซอในตางประเทศ บรษทของทาน อยากไดรบบรการใดเพมเตม

เหตผล ขอ 4-5 การขายออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรง แตเนองจากปญหาสวนใหญโดยเฉพาะกลมสนคาเกษตรฯ ทเปนพชเศรษฐกจหลกของประเทศ คอ เรองของการขอใบอนญาตจากหนวยงานภาครฐทเกยวของหลายหนวยงาน หากการขอใบอนญาตสามารถเพมเขามาอยบนแพลตฟอรมนได จะชวยอานวยความสะดวกผประกอบการไดมาก

5.1 การสนบสนนเงนทนหมนเวยน -

5.2 การจดการดานเอกสารการสงออก

5.3 การขยายตลาดและฐานลกคาตางประเทศ

6. การขายสนคาผานระบบออนไลน มความจาเปนตองมการเชอมโยงขอมลของผขายซงเปนระบบของบรษททาน เพออพเดตขอมลแกบรษทผซอในตางประเทศแบบ real time บรษทของทานมองวาโปรแกรมดงกลาว มความจาเปนมากนอยเพยงใด และมความพรอมในการลงทนในระบบดงกลาวหรอไม เชน ระบบ Enterprise Resource Planning: ERP

ขอมลประกอบเพมเตม กรณไมเหนดวย เนองจากปกตการตดตอซอขายผประกอบการมกจะมาเจรจากนภายหลงประกอบกบมเรองของการตอรองราคาเขามาเกยวของดวย เพราะฉะนนระบบ ERP/Real time อาจไมมความจาเปน โดยหลกของการคาขายลกคาจะสนใจวาจะไดสนคาเมอไหรมากกกวาทจะรวามสนคาอยใน stock เทาไหร เพราะสวนใหญ เปนการซอขายหลงราน ไมไดซอขายกนโดยตรงมากกวา

7. ทานคดวา ใครควรเปนผรบรองหรอตรวจสอบวา ผซอมตวตนอยจรง (KYC Buyer) เพอใหทานมความเชอมนในการขายสนคานไปยงบรษทผซอในตางประเทศ ได

ใหผขายรบรองผซอทเคยคากนมากอน

ใหทตพาณชยในตางประเทศรบรอง

ใหหอการคาในตางประเทศรบรอง

Page 39: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 39

ขอค าถามจากแบบสมภาษณเรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

ค าถามหลก ค าถามรอง เคย / เหนดวย

ไมเคย / ไมเหนดวย

ขอมลประกอบเพมเตม ผประกอบการสวนใหญ เหนดวย ใหมการคดกรอง โดยใชใหผขายรบรองผซอทเคยคากนมากอน หรอใหทตพาณชยในตางประเทศ ชวยรบรองและชวยตรวจสอบและแชรขอมลผซอผขายตางประเทศ วามตวตนทมาชดเจน ซงจะเปนประโยชนตอผประกอบการในการตดสนใจทาธรกจไดงายมากขน หรอทาในลกษณะเดยวกบท Thaitrade คดกรองผขายในไทย กอนทจะใหมการลงทะเบยนกบเวบไซต

8. ทานเหนดวยหรอไม หาก “แพลตฟอรมกลาง” จะชวยแจงเตอน “ผขาย” ใหทราบวาเมอมการสงซอสนคาจาก “ผซอ” จากตางประเทศ “ผขาย” ตองเตรยมเอกสารประกอบทสอดคลองกบกฎระเบยบการนาเขาสนคาของประเทศนน

ขอมลประกอบเพมเตม เนองจากผประกอบรายยอย ยงไมมความชานาญในขนตอนของเอกสารและกฎระเบยบของประเทศปลายทาง หากนาเอาขอมลหรอเงอนไขของการสงสนคาเขาไปยงประเทศปลายทางของสนคาแตละชนดไดจะเปนการชวยอานวยความสะดวก ลดขนตอนการตดตอแตละหนวยงานภาครฐ อยางนอยใหมเชอมระบบการขอใบอนญาตอยบนแพลตฟอรมไวกอนลวงหนา แลวใหคนเขารบอยางเดยวจะเปนสงทชวยผประกอบการไดเปนอยางด ประกอบกบสามารถชวยเพมยอดขายสนคาไดในปรมาณมากขนอกทางหนงดวย

สวนท 2: การบรการทสนบสนนดานการเงน และระบบการชาระเงนออนไลน

9. ทานเหนดวยหรอไม กบการใชพนทบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสหรอแพลตฟอรมออนไลน เพอกาหนดวธการชาระเงนระหวางบรษทผซอในตางประเทศและบรษทผขาย เชน Advance payment (T/T), Open Account (O/A), Documentary Bill for Collection (D/P, D/A), Letter of Credit (L/C) เปนตน

ขอมลประกอบเพมเตม ปจจบนผประกอบการรายเลก ไมนยมเปด LC เนองจากความยงยากของขนตอนเอกสาร การใชคาวา Copy Invoice ไมใช Original invoice กไม

สามารถขนเงนไดเลย ประกอบกบผประกอบการรายเลกไมมศกยภาพทจะไปตอรองเงอนไขเหลาน และไมมความรดานกฎหมายทจะสามารถดาเนนการได จงนยมใชแบบ TT มากกวา

10. บรการสนบสนนดานการเงน (Financial Services)

10.1 เหนดวยหรอไม หากธนาคารปลอยเงนทนหมนเวยนใหแก SMEs เพอเปนทางเลอกใหผประกอบการบน Platform

10.2 เหนดวยหรอไม หากธนาคารเสนอใหมการ

เปด LC พรอมการทาประกนการความเสยงดานการชาระเงน เพอสรางความเชอมนใหกบผประกอบการ (SMEs)

เหนดวย แตตองเปนความสมครใจขอผประกอบการ ไมบงคบวาหากไมทาประกนจะไมใหสนเชอ

สวนท 3: การใชบรการดาน Logistic ผานรปแบบการคาออนไลน

Page 40: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 40

ขอค าถามจากแบบสมภาษณเรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

ค าถามหลก ค าถามรอง เคย / เหนดวย

ไมเคย / ไมเหนดวย

11. เหนดวยหรอไม Platform B2B ควรเชอมโยงเขากบ National Single Window: NSW ของกรมศลกากร เพออานวยความสะดวกในเรองของใบอนญาตและขนตอนพธการศลกากรทงหมด

เหตผล เพออานวยความสะดวก รวดเรวในการดาเนนการ อกทงขอมลควรมความเชอมโยงบนแพลตฟอรมฯ และผประกอบการรายยอยสามารถเขามาดาเนนการได และเปนการลดภาระตนทนคาใชจายไดมาก ประกอบกบขนตอนพธการศลกากร ตางๆ ทมความซบซอน ประกอบกบผประกอบการขนาดเลกอาจจะยงไมมศกยภาพเพยงพอทจะดาเนนการเรองดงกลาว โดยเฉพาะการไปตดตอในแตละสถานทราชการทเกยวของ การมแพลตฟอรมทสามารถอธบายและดาเนนการไดทนท จะเปนทางเลอกใหผประกอบการสามารถตดสนใจและบรหารจดการขายสนคาไดรวดเรวมายงขน

12. ทานคดวาปจจบน NSW สามารถอานวยความสะดวกไดจรงหรอไม

เหตผล ปจจบน NSW สามารถอานวยความสะดวกไดระดบหนงเทานน แตยงคงตองเรงสรางความเชอมโยงกนหนวยงานอนๆ ทเกยวของในแตละสนคา เชน ใบอนญาตทเกยวของกบ

สนคานนใหไดสมบรณมากทสด รวมถงใหความรเรองผประกอบการในเงอนไข เอกสารสทธประโยชนทางการคาระหวางประเทศ เชน Form A, E ตองใชเอกสารประกอบอะไรบาง เปนตน

13. ทานเหนดวยหรอไมทผซอและผขายสามารถเขามาเลอกใชบรการ Logistic Service Provider: LSP ไดในแพลตฟอรมออนไลน และสามารถเปรยบเทยบราคาการขนสงสนคาของแตบรษท LSP ได

14. กจกรรมโลจสตกส (Logistic Activity) ใดบางทควรใหบรการผานแพลตฟอรมออนไลน (Platform)

- - -

ขอมลประกอบเพมเตม 1. การโปรโมทหรอโฆษณาของผใหบรการ LSP สาหรบแขงขนสนคาและบรการของผใหบรการโลจสตกสแตละบรษท ใหมความหลากหลายและเปนทางเลอกใหผประกอบการและสามารถเกบคาโฆษณาไดจากการเขามาประชาสมพนธทางการตลาดของผใหบรการกลมนดวยอกทางหนง 2. การแชรขอมลเรองการขนสงเขามาท ทแตละแพลตฟอรมม เนองจากมราคาคาขนสงสงกวาสนคาทวไป และปญหาทสาคญทสดของการขายสนคาเกษตรฯ คอ การขนสงสนคาถงลกคาปลายทางไดเรวทสด เปนเรองสนคาทมความออนไหว เสยหายไดงายมาก ซงหลายๆ แพลตฟอรมไมรบขายสนคาทเปนของสด สวนท 4: การเจรจาตอรองเงอนไขการคาระหวางประเทศผานแพลตฟอรมฯ (International Sale Contract)

15. ทานเหนวา ควรมเงอนไขใดบางทสามารถเจรจาตอรองไดบนแพลตฟอรมออนไลน

1.1 Incoterm (International Commercial Terms)

1.2 สญญาประกนภยสนคาขนสงทางทะเล

(Contract of Marine Cargo Insurance)

1.3 สญญาอนๆ

สวนท 5: การฝกอบรมผประกอบการทตองการใชบรการแพลตฟอรม

16. ทานเหนดวยหรอไม วาควรมการอบรมผใชบรการแพลตฟอรมออนไลน (ผขาย/ผสงออก) เพอสรางความเขาใจเรองการใชประโยชนจากแพลตฟอรมออนไลน

การใชระบบ Enterprise Resource Planning: ERP

Page 41: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 41

ขอค าถามจากแบบสมภาษณเรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

ค าถามหลก ค าถามรอง เคย / เหนดวย

ไมเคย / ไมเหนดวย

การนาเทคโนโลยบลอกเชนมาใชใหเหมาะสม เชน ระบบการขนสงสนคา ขนตอนการชาระเงน

การเลอกใชเทอมการชาระเงนทเหมาะสมกบบรษทของผซอ/ผสงออก

ขอเสนอแนะอนๆ เพมเตม

1. ผประกอบการเหนดวยเรองการยกระดบ Thaitrade.com ใหเปนแพลตฟอรมธรกจกบธรกจทสมบรณมากขน และสามารถซอขายออนไลนไดจรงบนแพลตฟอรม จะทาใหผประกอบการไมตองพงพาแพลตฟอรมตางประเทศ และหนกลบมาใชของไทย และผประกอบการตางประเทศจะไดเขามาทเวบไซตของไทยไดเหนสนคาไทยทตองการจรงๆ

2. อยากใหมการจดงาน Roadshow / Exhibition ในตางประเทศมากขน เพอเปนการประชาสมพนธ สนคาไทย รวมถงแพลตฟอรม Thaitrade ทมสนคาไทยทมความหลากหลาย ใหกบผซอตางประเทศสามารถ login เขามาเยยมชมได ซงการจดงานแสดงสนคาตางประเทศเปนกจกรรมทสามารถประชาสมพนธไดเขาถงผประกอบการมากทสด

3. ระบบการ Matching ตอนไปออกงาน Exhibition คอนขางมขอจากดใหผประกอบการสามารถทา Business matching ไดในจานวนบรษท ทกาหนดไวบางครงอาจจะกาหนดใหแค 2 บรษท แตในความเปนจรงแลวสามารถทา Matching ไดมากกวานน

4. ควรใชวธตลาดนาระบบ เชน แพลตฟอรมควรจะตองมรายชอผประกอบการ (Buyer) ของประเทศปลายทาง แยกกลมสนคาเปนหมวดหม เพอใหผประกอบการสามารถตดตอซอขายและสามารถตรวจสอบรายชอลกคา กอนในเบองตนเพอใหทงผซอและผขายเกดความมนใจซงกนและกน ตอการเขามาลงทะเบยนใชแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกส

5. ภาครฐทเกยวของควรเรงเปดเสรทางการคา เพอขยายฐานตลาดออกไปยงภมภาคอนทวโลก รวมถงสงเสรมการเชอมโยงเอกสารสทธประโยชนทางการคาบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกส ควบคกน

6. เสนอให Thaitrade ปรบรปแบบการ PR โดยการ โปรโมทแพลตฟอรมไมวาจะเปนทมอยแลวหรอทกาลงเรงพฒนายกระดบใหเกดขน ควรจะตองสรางความรบรใหทวโลกไดรจกและเขามาใชประโยชนจากแพลตฟอรม ดวยการออกงาน Roadshow โปรโมทแพลตฟอรมใหผประกอบการตางชาตไดเขามาใชประโยชนตรงนใหมากทสด ใหเปนเหมอนประตสประเทศไทย และใหผประกอบการเขามาแขงขนกนอยางเสร

7. รปแบบขนตอนการเขาเปนสมาชกระหวาง Thaitrade and Alibaba พบวา Alibaba มขนตอนการสมครงายกวา ซงจะมสองรปแบบ คอ Member Free ขายของไดเหมอนกนแตไมตดหนาแรก อกประเภทหนงคอเสยเงนคาสมครจะถกแยกเขามาอยในกลม Gold member ซงจะไดรบการโปรโมทตดดาวแลวจะปรบขนมาทหนาแรกของแพลตฟอรม a. ในสวนของเอกสารการสมคร Thaitrade จะตองมเ งอนไขใบอนญาตตางๆ ทตองยนพรอมใบสมครเพอ

ลงทะเบยนกบ Thaitrade แต Alibaba ใชแคอเมลในการสมครเทานน แตจะมเจาหนาททเปนคนไทยโทรมาสอบถามเพอยนยนวาใชบรษท ทสมครเขามาหรอไม เพยงเทานกสามารถขายสนคาบนแพลตฟอรม Alibaba ไดแลว ซงเปรยบเทยบใหเหนถงความสะดวกของขนตอนการสมคร หากแพลตฟอรมทกาลงจะพฒนาขนมาควรจะตองคานงถงความสะดวกเขาใชงายของผประกอบการ (ผซอ ผขาย) เปนสวนสาคญและสามารถเปนตวชวดการเขามาใชงานในอนาคตของแพลตฟอรมดงกลาว

8. เสนอใหมการประชาสมพนธแบบ Success Full Case / PR pack สาหรบผประกอบการทได Business matching ทมการตดตอกบผประกอบการรายใหญๆ ในตางประเทศ เพอดงดดใหผซอ ผขายไดเหนผลลพทของการใช เวบไซต Thaitrade เปนสอกลางในการทาธรกจแลวประสบความสาเรจไดจรง ขายสนคาไดจรง

Page 42: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 42

9. การทา One Stop Service สาหรบผทจะเขามาใชเวบไซตหรอแพลตฟอรม โดยตอบทกคาถาม รายชอลกคาตางประเทศ การขอใบอนญาตกลมประเทศตางๆ รวมถงการแชรขอมลการตดตอซอขายระหวางผประกอบการในประเทศ ตางประเทศ ถามขอมลม Success case ทเหนผลทาใหผประกอบการในประเทศอยากทจะขายสนคาอยแลวไมวาจะชองทางไหนกตาม

4.3.2 ผลการศกษาเชงปรมาณ (เบองตน) สรท. ไดจดทาแบบสอบถามออนไลน ผานระบบ Google form เพอศกษาในเชงปรมาณ (เบองตน) เกยวกบทศทางและแนวโนมของการยกระดบการขายสนคาผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ทงน เพอนาขอมลทรวบรวมไดจากผประกอบการไมวาจะเปนปญหา อปสรรค รวมถงขดความสามารถในการเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศของผประกอบการ มาปรบปรงเปนขอเสนอแนะเชงประจกษ ตอการพฒนาแพลตฟอรมฯ เพอใหผประกอบการทกระดบสามารถเขาถงเทคโนโลยดงกลาว และเปนประโยชนตอภาพรวมของประเทศมากทสด โดยสรท. ไดรบความอนเคราะหจากทางกรมสงเสรมฯ ในการเผยแพรแบบสอบถามออนไลนไปยงผประกอบการทเปนสมาชก Thaitrade.com ซงมจานวนมาก แตทงน เนองดวยขอจากดดานเวลา จงไดรบการตอบกลบแบบสอบถามมาทงหมดจากบรษท 27 บรษท จงมรายละเอยดผลการศกษาเบองตน ดงน

จ านวนผตอบแบบสอบถาม : 27 บรษท กลมสนคา การขายสนคาออนไลน จ านวนบรษท กลมเกษตร / เกษตรแปรรป เคย 3 ไมเคย 5 กลมอาหารและเครองดม (อาหารทะเลแชแขงและแปรรป / ผก ผลไมสดและแปรรป /ไกสดแชแขงและแปรรป)

เคย 1 ไมเคย 3 กลมเฟอรนเจอร ไมเคย 2 เครองปนดนเผา, ภาชนะบนโตะอาหาร และของแตงบาน เคย 1 กลมสงทอและเครองนงหม ไมเคย 1 อะไหลรถยนต เคย 1 แรแบไรต ไมเคย 1 กลมอญมณ และเครองประดบ ไมเคย 1 ชนสวนยานยนต เคย 1 สมนไพร / ของใชสวนบคคล ไมเคย 1 ผลตภณฑนาโนเทคโนโลยปองกนละกาจดกลนแบคทเรย ไมเคย 1 กลมแฟชน / เครองแตงกาย ไมเคย 1 สขภาพและความงาม ไมเคย 1 กลมพลงงาน (เมดพลาสตก ผลตภณฑพลาสตก ผลตภณฑยาง เคมภณฑ) เคย 1 เครองดมเพอสขภาพ ไมเคย 1 กลมวสดกอสราง เคย 1 Grand Total 27

Page 43: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 43

สวนท 1 การเขาสตลาดการพาณชยอเลกทรอนกสในฐานะผขาย

1. จ านวนผทเคย/ไมเคยขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศ

1.1 ในกรณของผท “เคย” ใชไดใชผานชองทางหรอเวบไซตดงกลาว (จากผตอบจ านวน 9 คน)

1.2 ในกรณของผท “ไมเคย” ขายสนคาออนไลนมสาเหตเนองมาจาก (จากผตอบจ านวน 17 คน)

2. การใชชองทางในการตดตอกบลกคา (จากผตอบจ านวน 26 คน)

33%

67%

เคย

ไมเคย

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

1,6%

1,6%

1,6%

2,12%

6,35%

9,53%

อยระหวางหาแนวทางทเหมาะสมกบสนคา

ไมมผซอตดตอเขามา

ไมไวใจระบบการขายออนไลน

ชอบการขายแบบเดมมากกวา

มขนตอนการขายทซบซอน

ไมรวธการใชงาน

1, 4%

1, 73%

2, 8%

12, 46%

19, 4%

0 5 10 15 20

Fb & line

ออกบทงานแสดงสนคา

Line , Whatsapp , Wechat

ใชชองทาง Online Platform เชน Thaitrade.com

เวบไซดบรษท / e-mail

Page 44: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 44

3. ปญหาและอปสรรคตอการขายสนคาออนไลนไปยงตางประเทศ (จากผตอบจ านวน 25 คน)

4. ความคดเหนในการมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกใน

การขายสนคาไปยงบรษทผซอในตางประเทศ

5. ในกรณท “เหนดวย” อยากไดรบการใหบรการจากระบบปฏบตการกลาง ในดานตอไปน เพอสงสรมการขายสนคาออนไลน

1, 4%1, 4%1, 4%1, 4%

2, 8%2, 8%2, 8%

3, 12%3, 12%

5, 20%7, 28%7, 28%7, 28%

9, 36%12, 48%

0 5 10 15

การผลตสนคาไมทนตามกาหนด

มกเจอพวกหลวกลวงซอขายสนคา เชนตกลงขายสนคา…

ปญหาการควบคมคณภาพสนคา

ปญหาในการโพสสนคาขนขายบนเวบไซด

เงนทนหมนเวยนในการผลต

การสอสารกบลกคาแบบ Real time

พธการศลกากร

ปญหาเอกสารการสงออก (การขอใบอนญาต/ใบรบรอง)

96%

4%เหนดวย

ไมเหนดวย

0 5 10 15 20 25 30

สนบสนนเงนทนหมนเวยน

ขนตอนตรวจสอบความถกตองเอกสารการสงออก

การชาระเงน

เปนตวกลางในการตดตอผใหบรการขนสง ในราคาโปรโมชน

การขยายตลาดและฐานลกคาตางประเทศ

ชวยคานวณ/เปรยบเทยบคาใชจายทจะเกดขนในการสงออก

ควบคมมาตรฐานการผลตเพอการสงออก

ตรวจสถานะสนคา (Monitoring real time)

ระบบการคดกรองลกคาระบบปฏบตการออนไลน

ไมตองการ ตองการปานกลาง ตองการมาก

Page 45: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 45

6. ความคดเหนตอความจ าเปนและความพรอมในการลงทนในระบบ การขายสนคาระหวางประเทศผานระบบออนไลน ทอาจมความจ าเปนตองมการเชอมโยงขอมลของผขายซงเปนระบบของบรษททาน เชน ระบบการจดการสนคาคงคลง หรอระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ เขากบแพลตฟอรมฯ เพออพเดตขอมลแกบรษทผซอในตางประเทศแบบทนท

ความคดเหนเพมเตม : ผประกอบการบางราย ใหความเหนวา ระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจหรอออารพ อาจไมจาเปน เพราะสวนใหญลกคาสงผลต และมการกาหนดคณสมบตของสนคาอนๆ เพมเตม ประกอบกบตองรอความพรอมในการผลตดวย นอกจากนการไปผกกบสนคาคงคลงจะเปนการยงยากในการบรหารจดการสนคาคงคลง เพราะไมไดมชองทางเดยวในการขาย ระบบนอาจเปนประโยชน สาหรบสนคาสาเรจรปและสนคาขายปลกเทานนและตองมการใหคะแนนในดานการสงของดวย เชน มของพรอม แลวจดสงไดเลยจะไดคะแนนด แตในภาพรวมสาหรบ B2B ยงไมเหนดวย เนองจากผขายบางรายทเนนเฉพาะการผลตตามสง (made to order) จะถกเปรยบเทยบได

7. ความเหนในกรณหากจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษทไปยงบรษทผซอในตางประเทศ ใครควรเปนผรบรองหรอตรวจสอบวา ผซอมตวตนอยจรง (Know Your Customer: KYC Buyer)

ความคดเหนเพมเตม : ใหเจาของเวบไซตหรอแพลตฟอรมรบรอง, ผรบรองตองขนเครองหมายวาหนวยงานไหนเปนผรบรอง , ควรระบเวลาของขอมลจากแตละแหลงทมาใหชดเจน เพอประกอบการพจารณาวาขอมลใดนาเชอถอมากกวากนและมการอพเดทขอมลหรอไม

0 2 4 6 8 10 12

other

ระบบERP ซบซอนมาก เหนวาไมสอดคลองกบSME ทมทรพยากรตางๆนอย ควรเปนระบบอนทยดหยนกวา ERP

จาเปนและลงทนได หรอบรษทของทานมระบบดงกลาวอยแลว

ควรมการใหทดลองใช หรอสนเชอดอกเบยตาสาหรบลงทนใน Software ERP

ยงไมมความสามารถทจะลงทนแตจาเปน

ควรมหนวยงานเขามาสนบสนนเงนทน หรอมระบบกลางบนคลาวด (ใชงานไดผานเวบไซต) ใหไปเชาใชบรการได

3, 11%

12, 44%

20, 74%

22, 81%

0 5 10 15 20 25

other

ใหผขายรบรองผซอทเคยคากนมากอน

ใหหอการคาในตางประเทศรบรอง

ใหทตพาณชยในตางประเทศรบรอง

Page 46: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 46

8. แนวความคดทวาหาก “แพลตฟอรมกลาง” จะชวยแจงให “ผขาย” ทราบถงการเตรยมเอกสารประกอบการสงออกทจ าเปนและสอดคลองกบกฎระเบยบการน าเขาสนคาของประเทศนน เพอให “ผขาย” สามารถจดเตรยมไดอยางถกตองและครบถวน เชน ใบรบรองการน าเขา ฯลฯ

“เหนดวย” เพราะ 1. ลดการเกดปญหาเรองเอกสาร ทาใหสนคาไมสามารถออกจากทพกสนคาได 2. ขนตอนและกฎระเบยบการนาเขาสนคาแตละประเทศ และแตละประเภทสนคามความแตกตางกน ระบบควรยดหยนใหเหมาะสมกบประเภทสนคา และการชวยแจงเตอนผขายเรองเอกสารประกอบตงแตเรมตน จะชวยลดปญหาการเกดขอผดพลาดระหวางการขนสงลงได ทงในดานปรมาณการสงซอกมผลใหความจาเปนของเอกสารแตกตางกนได 3. เปนการชวยทาใหขอมลถกตองชดเจน และสามารถตรวจสอบได 4. ทางผสงออกอาจไมคนเคยกบกฎระเบยบในการนาเขา และอาจทาใหสนคาถกตกลบประเทศ ซงเสยหายทงชอเสยงประเทศและผสงออก 5. สามารถชวยลดขอผดพลาดทางดานเอกสารลงได 6. เพอลดการถกตคนสนคา และเพมการทางานไดอยางรวดเรว

สวนท 2 การบรการทสนบสนนดานการเงน และระบบการช าระเงนออนไลน

1. ความคดเหนตอการใชพนทบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสหรอแพลตฟอรมออนไลน เพอก าหนดวธการช าระเงนระหวางบรษทผซอในตางประเทศและบรษทผขาย เชน Advance payment (T/T), Open Account (O/A), Documentary Bill for Collection (D/P, D/A), Letter of Credit (L/C) เปนตน

96%

4%

เหนดวย

93%

7%เหนดวย

ไมเหนดวย ควรใชการตดตอกนทางออฟไลนเชนเดม

Page 47: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 47

2. ความคดเหนตอการทธนาคารปลอยเงนทนหมนเวยนใหแกธรกจขนาดกลางและขนาดยอม เพอเปนทางเลอกใหผประกอบการบนแพลตฟอรม

3. ความคดเหนเมอหากธนาคารเสนอใหมการเปด Letter of Credit: LC พรอมการท าประกนการความเสยงดานการช าระ

เงน เพอสรางความเชอมนใหกบผประกอบการ (SMEs)

สวนท 3 การใชบรการดานโลจสตกสผานรปแบบออนไลน

1. ความคดเหนวา แพลตฟอรมฯ ควรเชอมโยงเขากบ National Single Window: NSW ของกรมศลกากร เพออ านวยความสะดวกในเรองของใบอนญาตและขนตอนพธการศลกากรทงหมด

“เหนดวย” เพราะมองวา จะทาใหสะดวกและชดเจนกบระบบเอกสารการสงออก รวมถงจะไดไมเกดความผดพลาดทางดานภาษและดานอนๆ ในขณะทผทไมแสดงความคดเหนวาเหนดวยหรอไมนนเนองจากยงไมมความแนชดวา การเชอมเขากบ NSW นนจะเพมหรอลดภาระงาน

96%

4%

เหนดวยไมเหนดวย

96%

4%เหนดวย

ไมเหนดวย

85%

11%

4%เหนดวย

ไมเหนดวย

other

Page 48: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 48

2. ความคดเหนตอการท "ผซอและผขาย" สามารถเขามาเลอกใชบรการผใหบรการโลจสตกสไดในแพลตฟอรมออนไลน และสามารถเปรยบเทยบราคาการขนสงสนคาของแตละบรษทผใหบรการฯ ได

“เหนดวย” เพราะ 1. ทาใหสามารถตดสนใจไดงายขน 2. ทาใหผซอสามารถเลอกวธการขนสงและราคาทผใชตองการไดเอง 3. สามารถชวยลดความซบซอนในการขนสงไปตางประเทศ ขอเสนอแนะเพมเตม : ควรเพมมาตรการในการตรวจสอบ LSP รวมถงควรมทะเบยน LSP เพอใหผใชบรการสามารถใหคะแนน LSP เพอเปนการจดกลไกทางตลาด ในขณะท ผท “ไมเหนดวย”เสนอวาการเปรยบเทยบเฉพาะราคานนจะทาใหบรการแยลง ยกเวนจะมการใหคะแนนควบคไปดวย ซงสอดคลองกบขอคดเหนเพมเตมของผท “เหนดวย”

3. กจกรรมโลจสตกส (logistic activity) ทควรใหมบรการผานแพลตฟอรมออนไลน ผประกอบการใหขอคดเหนเพมเตม ดงน ทกระบบการขนสงทควรสนบสนนใหมบรการผานแพลตฟอรม ไมวาจะเปน Customer Service, Order Processing, Inventory Management, Reverse Logistics, Purchasing, การเปรยบเทยบของผใหบรการการขนสง ทางดานราคา , การตดตามสถานะขนสง, การประกนสนคา, การจดการเอกสาร เปนตน

สวนท 4 การเจรจาตอรองเงอนไขการคาระหวางประเทศผานแพลตฟอรมฯ (International Sale Contract)

1. ความตองการเงอนไขทสามารถเจรจาตอรองไดบนแพลตฟอรมออนไลน

96%

4%เหนดวย

ไมเหนดวย

17, 81%

19, 63%

22, 70%

สญญาอนๆ เชน Code of Conduct, สญญาการขนสง (Contract of Carriage), Special Request etc.

สญญาประกนภยสนคาขนสงทางทะเล (Contract of Marine Cargo Insurance)

Incoterm (International Commercial Terms)

Page 49: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 49

สวนท 5 การฝกอบรมผประกอบการทตองการใชบรการแพลตฟอรมออนไลน

1. การอบรมผใชบรการแพลตฟอรมออนไลน (ผขาย/ผสงออก) เพอสรางความเขาใจเรองการใชประโยชนจากแพลตฟอรมออนไลน

2. ขนตอนใดของการขายสนคาออนไลนแบบธรกจกบธรกจ ทควรมการอบรมกอนส าหรบผใชบรการแพลตฟอรมออนไลน

มากทสด

ขอเสนอแนะเชงยทธศาสตร (เพมเตม) ในการพจารณาจดท าแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจในอนาคต

1. แพลตฟอรมควรเชอมโยงผประกอบการภายในประเทศกบตางประเทศ อยางยตธรรม 2. เลอกดตวอยางของแพลตฟอรมทประสบความสาเรจแลวในปจจบนเปนหลก เชน Alibaba , Lazada , Shopee เพอ นามาปรบใชใหเหมาะสมกบผประกอบการไทย

3. ควรศกษาการนาเทคโนโลยบลอกเชนมาใชใหเหมาะสมและการทาอยางจรงจงเพอใหโครงการบรรลผลและสามารถแขงขนในเวทการคาโลกได

4. ควรเปดแพลตฟอรมทงในรปแบบคาปลก เชน amazon และควรมชองทางใหทา Web สาเรจรปของบรษท เชน lnwshop หรอเวปสาเรจรปแบบอนๆ มากกวาการคาขายแบบเดม รวมถงการนาระบบจดการอนทสะดวกและประหยดกวา ERP มาใช จะไดไมสนเปลองงบประมาณโดยไมจาเปนและเปนประโยชนกบ SME ในการใชงานมากกวา เชน บรษท Trader หรอบรษท IT ทมลขสทธ ERP อยแลว 5. ควรมการตรวจสอบคณสมบตผทจะสมครเปนสมาชกใหละเอยด (KYC) เพอปองกนการหลอกลวงการทาธรกจแบบ B2B เนองจากเปนการคาขายทไมเหนหนาของผซอ ไมไดมการเจรจาซงหนาทาใหการประเมนความนาเชอถอตองมความปลอดภยมากระดบหนง 6. ควรเปดใหผทสนใจ เขามาทดลองใชงานในแพลตฟอรมใหไดกอน อยางนอยใหเหนผลสาเรจกอนระยะหนง จากนนจงคอยแนะนาเรองอนๆ ทอาจจะตองการลงทนและเสยคาใชจายสวนตางๆ เพมเตม 7. ผซอ ทจะทาการเจรจาซอขายไดในระบบควรจะตองมการสมครเพอยนยนตวตนและมเอกสารบรษททชดเจน 8. วตถประสงคหลกของแพลตฟอรมนคอเพอทาใหสนคาไทยไปสตลาดโลกไดเยอะขน ควรจะเนนไปทการพฒนาผขายสนคา และการบรการ ใหดขน

96%

4%เหนดวย

ไมเหนดวย

5, 19%

10, 37%

12, 44%

การใชระบบ Enterprise Resource Planning: ERP ในโรงงาน

การเลอกใชเทอมการชาระเงนทเหมาะสมกบบรษทของผซอ/ผสงออก

การนาเทคโนโลย Blockchain มาใชใหเหมาะสม เชน ระบบการขนสงสนคา ขนตอนการชาระเงน

Page 50: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 50

5. ขอเสนอแนะเชงนโยบายและปฎบตการ 5.1 ขอเสนอแนะของ สรท. ตามแนวทาง eTrade for all คณะกรรมการ Digital Economy ของสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย ไดจดการประชมเชงปฏบตการ (workshop) ครงท 1-3 เพอหารอเกยวกบรปแบบและแนวทางการดาเนนงาน ขอบเขต วตถประสงคและขอเสนอแนะตอการจดทากรอบแนวคดเชงนโยบาย เพอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ทประชมไดมการแสดงความคดเหนและรวมพจารณาแบบจาลอง (model) แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ รวมกบผลการศกษาขอกาหนดในเชงปฏบตทเกยวกบมาตรฐานการทาธรกรรมบนระบบอเลกทรอนกสทเปนบรรทดฐานใหมของการคาระหวางประเทศท UNCTAD ไดนาเสนอไว (eTrade for all online platform) ไดเปนขอสรปเกยวกบแนวคดและแนวทางปฏบตของประเทศไทย ในการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ เพอใหไดแพลตฟอรมทมมาตรฐานสากล

กรอบนโยบาย ตามแนวคด eTrade for all online platform ประกอบไปดวย 1) การประเมนการพาณชยอเลกทรอนกส (e-commerce assessments) 2). โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ( ICT infrastructure) 3) ระบบการชาระเงน (payment system) 4) โลจสตกสการคาระหวางประเทศ (trade logistics) 5) กรอบกฎหมายและขอบงคบ (legal and regulatory framework) 6) การพฒนาทกษะ (skill development) และ 7) การจดหาเงนทนสาหรบการพาณชยอเลกทรอนกส ( financing for e-commerce) โดยขอสรปทไดจากการหารอในทประชมคณะกรรมการ Digital Economy สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทยทผานมา มขอเสนอแนะทสอดคลองกบแนวคด eTrade for all online platform ในแตละประเดน ดงแสดงในตารางท 2 ดงน

ตารางท 2: ขอเสนอแนะของ สรท. ตามแนวทาง eTrade for all

กรอบนโยบายท 1: การประเมนการพาณชยอเลกทรอนกส การประเมนความพรอมดานการพาณชยอเลกทรอนกสภายในประเทศ เพอระบโอกาสและอปสรรคทเกดขน โดยเปรยบเทยบกบแนวทางสากล เพ อการกาหนดแนวทางการพฒนาในแตละดานตอไป ผมสวนเกยวของ : • กระทรวงพาณชย กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และส านกงานพฒนาธรกรรมอเลกทรอนกส

ขอคนพบหลก ขอเสนอแนะหลก • ภาครฐและภาคเอกชนของไทยจานวนมาก ยงขาดความรความเขาใจ

ในการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจตลอดหวงโซอปทานจากตนจนจบ อกท งไมไดกาหนดใหการดาเนนกระบวนการทางธรกจผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสเปนพนธกจหลกขององคกร สงผลใหมความลาชาในการปรบปรงระบบในองครวมของประเทศ

• ประเทศไทยจาเปนตองวเคราะหสถานภาพ และชองวาง ( gap analysis) เกยวกบการจดการการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เปรยบเทยบกบมาตรฐานสากล อาท มาตรฐานของศนยสหประชาชาตเพอการอานวยความสะดวกดานการคาและธรกรรมอเลกทรอนกสและควรวเคราะหอยางตอเนอง

• การมสวนรวมระหวางภาครฐหรอภาคเอกชน ในการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจยงคงมอยจากด เฉพาะในกลมองคกรหรอกลมบคคลทมความเชยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศ ทาใหขาดมมมองเพอการพฒนาทรอบดาน และการขบเคลอนการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจทาไดชา

• สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และสานกงานพฒนาธรกรรมอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) ควรรวมกนจดทาดชนชวดความสามารถดานการพาณชยอเลกทรอนกส เพอวดความพรอมของผประกอบการทตองการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอ เลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจสธรกจ โดยศกษาขอมลจากมาตรฐานสากล UN/CEFACT เชน รหสสถานท เพ อการคาและการขนส งUN/LOCODE / การพฒนา Core Component Library (CCL) ทเปนฐานของการทารายการขอมลมาตรฐาน (data harmonization) รวมถงประเมนความพรอมดานการพาณชอเลกทรอนกสของภาคอตสาหกรรม เพอนาไปสการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจทยงยน ภายใตการกากบดแลภาครฐ (Good Governance)

• กระทรวงพาณชยควรจดกจกรรมใหขอมลเกยวกบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจอยางตอเนอง เพอกระตนใหเกดความตระหนกถงความสาคญของการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจสธรกจ แกหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน เชน การนาเสนอแนวทางเพอการพฒนา ความกาวหนาของการพฒนาแพลตฟอรม แพลตฟอรมทางเลอกเพอการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ มาตรฐานทเกยวของ หรอกรณศกษาทประสบความสาเรจ เปนตน เพอใหเกดการรบร ปรบพนฐานความร ความเขาใจของหนวยงานทเกยวของ นาไปสการกาหนดแผนการปฏบตงานทงในระดบประเทศ ระดบองคกร และระดบธรกจทเชอมโยงกน

• ภาครฐ เชน กระทรวงพาณชย สานกงานกองทนสนบสนนการวจย ควรสนบสนน และจดสรรงบประมาณเพอการวจยและพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ เพอเปนตนแบบใหกลมสนคาหรอบรการทตองการพฒนาแพลตฟอรมรวมกนตามแนวทางของภาครฐ เพอรองรบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน

Page 51: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 51

แบบธรกจกบธรกจ และกาหนดใหมกจกรรมสงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐกบผประกอบการ เพอใหไดแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจทสมบรณ

กรอบนโยบายท 2: โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร การยกระดบโครงสรางพนฐานใหทนสมย และสอดคลองกบรปแบบธรกรรมทเปลยนแปลงไป จากชองทางการคาระหวางประเทศในรปแบบเดม ผมสวนเกยวของ: กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม

ขอคนพบหลก ขอเสนอแนะหลก • โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของ

ประเทศไทย ไมครอบคลมทกพนท โดยเฉพาะดานการสอสารผานเครอขายอนเทอรเนตความเรวสง ทาใหเกดอปสรรคตอการพฒนาใหเปนดจทล หรอดจไทซเซขน (digitalization) แบบหวงโซอปทานจากตนจนจบ โดยเฉพาะพนทการเกษตรและผซอรายยอยจานวนมากทอยหางไกล ทาใหการพาณชยอเลกทรอนกสของประเทศไทยยงคงกระจกตวอยในพนทชมชนเมอง

• ความไววางใจตอเครองบรการอนเทอรเนตทมความมนคง (secure internet servers) ยงเปนความทาทายสา คญของประเทศไทย โดยเฉพาะผซอและผขายผานระบบการพาณชยอเลกทรอนกส ทงดานความปลอดภยในการชาระเงนคาสนคา และความเสยงในดานขอมลสวนบคคล หรอขอมลธรกจทอาจรวไหล

• กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมควรเรงพฒนาโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยเฉพาะการใหบรการอนเทอรเนตความเรวสง ใหครอบคลมทวประเทศ เพอใหผใชสามารถเชอมโยงขอมลกนได

• กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม ควรเรงรดการปฏบตตามแนวทางปองกนโครงสรางพนฐานดานสารสนเทศวกฤต โดยเฉพาะกบระบบโครงสรางพนฐานสาคญ ทงในกลมเทคโนโลยสารสนเทศและโทรคมนาคม และกลมการขนสงและโลจสตกส เพอใหผใชบรการมความไววางใจตอการใชแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

กรอบนโยบายท 3: ระบบการช าระเงน การสรางความสะดวก รวดเรว และความไววางใจตอการชาระเงนผานระบบออนไลน ซงเปนปจจยสาคญสาหรบการดาเนนธรกรรมทางการคาผานระบบการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ ผมสวนเกยวของ: กระทรวงการคลง ธนาคารแหงประเทศไทย และธนาคารพาณชย

ขอคนพบหลก ขอเสนอแนะหลก • ความไมพรอมของบคลากรของภาคเอกชน ในการพฒนาระบบการ

ชาระเงนออนไลนแบบธรกจกบธรกจ ทงในเรองของการพฒนาระบบการชาระเงน และการจดการระบบสารสนเทศ

• ระบบการชาระเงนผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอกนกสแบบธรกจกบธรกจ มความซบซอน ในขนตอนการทาสญญาซอขาย ซงผประกอบการตองกาหนดแนวทางปฏบตทสอดคลอง ไมขดตอกฎหมายทเกยวของ จงมความจาเปนทตองมการปรบปรงขอกาหนดสาหรบการทาธรกรรมแบบธรกจกบธรกจของธนาคารแหงประเทศไทย ใหเหมาะสมกบรปแบบการชาระเงนทเปลยนแปลงไป

• กระทรวงการคลง ควรมแนวทางสงเสรมใหผใหบรการการชาระเงนอเลกทรอนกสทงธนาคาร และไมใชธนาคาร (non-bank) เขารวมการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ และแพลตฟอรมควรรองรบการประกวดราคาคาสงซอสนคา (P/O Bidding) ทสามารถเชอมโยงกบธนาคาร เพอใหธนาคารสามารถประกวดราคาและเสนอเงอนไขทหลากหลายใหแกผขาย ทาใหผขายไดรบประโยชนสงสด

• ธนาคารพาณชยผใหบรการการชาระเงนอเลกทรอนกส ควรเชอมโยงขอมลดานการชาระเงน ทงภายในประเทศและตางประเทศ เพอใหผใชบรการยนยนขอมลการชาระเงนไดผานระบบกลาง และสามารถตรวจสอบยอนกลบไดในทกขนตอน รวมถงแพลตฟอรมควรมการเชอมโยงเขากบกลมประเทศสมาชกอาเซยนทมการพฒนาการชาระเงนรปแบบอเลกทรอนกสทเรยกวา กลมเครอขายการชาระเงนอาเซยนตอไป ธนาคารแหงประเทศไทยควรสนบสนนการกาหนดมาตรฐานบลอกเชนเพอสรางมาตรฐานกลางของระบบการชาระเงนใหเทยบเทาสากล และผลกดนใหภาคเอกชนของไทย สามารถพฒนาการเชอมตอในระบบทอยบนเทคโนโลยบลอกเชนใหมากขน เพอเพมความมนคงทางไซเบอร สาหรบการเชอมโยงขอมลระหวางกนของธนาคารพาณชย (ผใหบรการ) และผประกอบหรอผสงออก (ผใชบรการ) เชน ขอมลการชาระเงนระหวางผซอกบผขาย การสงเอกสาร เชน ใบเสรจรบเงน หรอการชาระคาสงสนคาไปยงผใหบรการ เปนตน

กรอบนโยบายท 4: โลจสตกสการคาระหวางประเทศ การพฒนาระบบโลจสตกสเพอรองรบเคลอนยายสนคาทมขนาดและปรมาณเลกลง (small shipment) และความตองการระบบการขออนญาตนาเขา-สงออก และการผานพธการศลกากรทรวดเรว และมประสทธภาพสง ผมสวนเกยวของ: กระทรวงคมนาคม กรมศลกากร และคณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (กบส.)

ขอคนพบหลก ขอเสนอแนะหลก

Page 52: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 52

• ผขนสงและผใหบรการโลจสตกสขนาดใหญมการรวมมอกบผใหบรการซอฟแวรและโซลชน ในการพฒนาระบบการขนสงอ เลกทรอนกสหรออโลจสตกส ท งในรปแบบปกตและการใชเทคโนโลยบลอกเชน เพอตอบสนองความตองการของเจาของสนคา ดานการเพมความสะดวก ลดตนทน และเพมความมนคงทางไซเบอร

• ผใหบรการโลจสตกสของไทยสวนใหญมขนาดเลก ขาดความพรอมและทรพยากรในการพฒนาบรษท ใหกาวไปสระบบการขนสงอเลกทรอนกสหรออโลจสตกส สงผลใหผประกอบการคาระหวางประเทศ ตองเลอกใชผใหบรการโลจสตกสขนาดใหญจากตางประเทศ เพอหลกเลยงตนทนคาใชจายทสง ระยะเวลาการขนสงทอาจยาวนานกวาปกต และปญหาอนๆ จากคณภาพการบรการ

• ผประกอบการโลจสตกสของไทยยงไมมศกยภาพทพรอมในการใหบรการระบบการขนสงอเลกทรอนกสหรออโลจสตกส โดยเฉพาะการขนสงขามพรมแดน แตมความเขาใจในสภาพแวดลอมทองถน ทาใหผประกอบการโลจสตกสของไทย ยงคงมความสาคญตอระบบการกระจายสนคาภายในประเทศ ถงแมในระยะยาว ผใหบรการโลจสตกสจากตางประเทศจะสามารถเรยนร และดาเนนการกระจายสนคาภายในประเทศได

• กรมศลกากรควรเรงรดการพฒนาระบบ National Single Window ของไทยใหแลวเสรจและเปนไปตามมาตรฐานการทางานรวมกน (WCO Data Model และ UN/CEFACT Core Component Library) เพอสงเสรมการพฒนาใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล ทงหนวยงานภาครฐและภาคเอกชนสามารถแลกเปลยนขอมลระหวางระบบกนได ทงภายในและระหวางประเทศ และกาหนดมาตรฐานสอดคลองกบธรรมเนยมปฏบตของไทย

• กรมศลกากร ควรเรงดาเนนการพฒนาระบบการขออนญาตสงออก นาเขา และการผานพธการศลกากรใหเปนในรปแบบธรกรรมอเลกทรอนกสทงหมด และใหเชอมตอกบระบบระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสหรออเพยเมนท เพอจายคาธรรมเนยมไดทนท

• กรมศลการกรควรเรงพฒนาระบบกลมผประกอบการขนสงผานทา หรอพซเอส ตามแนวทางการพฒนา Maritime Single Window หรอ MSW ของ IMO โดยเชอมตอกบผใหบรการโลจสตกส และผประกอบการคาระหวางประเทศทงระบบ โดยพฒนาอยบนพนฐานของ Core Component Library (CCL) ทเปนมาตรฐานเดยวกน

• กระทรวงคมนาคมควรสงเสรมใหผใหบรการโลจสตกสของไทยรวมกลมพฒนาระบบอโลจสตกสเพอใหบรการแบบครบวงจร สามารถแขงขนกบผประกอบการขนาดใหญจากตางประเทศ ผานแพลตฟอรมกลางได

• กรมศลกากรควรสนบสนน และสงเสรมใหผประกอบการนาเขา -สงออก และผใหบรการโลจสตกสระหวางประเทศ ไดรบการรบรองมาตรฐานศลกากร หรอมาตรฐานโลจสตกสระหวางประเทศอน เชน Authorized Economic Operators (AEO) , Authorized Operator (AO) , Known Consignor (KC) และ Regulated Agent (RA) เปนตน เพอการขนสงสนคาในระบบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนของผประกอบการ ไดรบความสะดวกควบคไปกบความไววางใจในความปลอดภยของการขนสงสนคา

• คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (กบส.) ควรผลกดนใหกรมศลกากร และหนวยงานทเกยวของกบการนาเขา -สงออก พฒนาและดาเนนการดานการขนสงสนคาระหวางประเทศตามแนวทาง Framework of Standards on Cross-Border E-Commerce (June 2018) โดยมรายละเอยดตามหลกการใน Luxor Resolution ทรบรองเมอป พ.ศ. 2560 ภายใต WCO

• หนวยงานภาครฐ ณ ดานชายแดนหรอดานศลกากรคสรพฒนาแนวทางการประสานงานของหนวยงานควบคมชายแดนทงในประเทศและระหวางประเทศ ใหสอดคลองกบแนวคดการจดการชายแดนแบบประสานงาน (Coordinated Border Management: CBM) เพอสรางความเขาใจทตรงกนระหวางหนวยงานภาครฐ ณ ดานชายแดน/ดานศลกากร ในการนาขอมล NSW มาใชอยางมประสทธภาพ

• กรมศลกากรควรทาระบบการตดตามสถานะการผานพธการศลกากร (e-Tracking) ระบบบรการของ 3 กรมภาษ (Tax Single Sign On: SSO) และระบบบญชราคาสนคาอเลกทรอนกส (e-Invoice) ใหเปนไปตามมาตรฐานสากล รวมถงสงเสรมการพฒนา Real time services API ในระบบการขนสงสนคา

กรอบนโยบายท 5: กรอบกฎหมายและขอบงคบ การปรบปรงดานกฎระเบยบเพอสรางความไววางใจใหกบทงผขายและผบรโภคในการคาผานระบบออนไลนททงสองฝายไมมโอกาสไดพบปะพดคยกนเหมอนในอดต ผมสวนเกยวของ: กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงาน คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (กบส.) กรมศลกากร ส านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส

ขอคนพบหลก ขอเสนอแนะหลก • กฎหมายและกฎระเบยบทเกยวของกบ e-Trading ของประเทศไทย

ยงคงเปนกฎหมายทออกแบบสาหรบใชใน Traditional Trade ซงทาใหเกดปญหาเมอมการใชระบบอเลกทรอนกสในการปฏบตงาน อาท

• หนวยงานภาครฐ เชน กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงาน กรมศลกากร ควรปรบปรงแกไขกฎหมายไทยทเกยวของกบการพาณชยใหสอดคลองการพฒนาการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เชน พระราชบญญตการประกอบ

Page 53: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 53

ความลาชาในการใชงานระบบ National Single Window (NSW) จงจาเปนตองมการปฏรปขนตอนการดาเนนงานและกฎหมายใหสอดคลองกบขนตอนปฏบตทเปลยนแปลงไป

• ประเทศไทยยงไมไดมมาตรฐานของระบบอเลกทรอนกสทสอดคลองกบสากลทงหมด และจาเปนตองเรงดาเนนการในหลายสวน อาท การกาหนดรหสสถานทของประเทศไทยทยงใชไมตรงกบมาตรฐาน UN/LOCODE ภายใต UN/CEFACT เปนตน

ธรกจของคนตางดาว พ.ศ. ๒๕๔๒ (พระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาว, 2542) พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม พ.ศ.2540 (พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม , 2540) พระราชบญญตศลกากร พ.ศ. 2560 (พระราชบญญต ศ ลกากร , 2560 ) พ ธ ก า ร ศลกากรว าด ว ยการผ านแดน (พระราชบญญตศลกากร, พธการศลกากรวาดวยการผานแดน, 2560) เปนตน

• คณะกรรมการพฒนาระบบการบรหารจดการขนสงสนคาและบรการของประเทศ (กบส.) ควรตองเรงปรบปรงขนตอนการทางาน (workflow) การทางานของหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของกบการคาและโลจสตกสระหวางประเทศเพอรองรบธรกรรมในระบบการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน โดยอางองมาตรฐานสากล อาท UN/CEFACT

• หนวยงานภาครฐทเกยวของ ไดแก กระทรวงพาณชย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กรมศลกากร ควรปฏรปกฏหมายทเกยวของกบการคาระหวางประเทศใหสอดคลองกบระบบพาณชยอเลกทรอนกส โดยเฉพาะกฎหมายของหนวยงานทเชอมตอกบระบบ NSW ใหสามารถปฏบตงานไดอยางถกตองภายใตระบบทพฒนาขนใหม อาท การปรบปรงระบบการออกใบอนญาตและใบรบรองกอนหนาการสงออก และใหดาเนนการเปนระบบอเลกทรอนกส เชน การออกใบรบรองอเลกทรอนกส สาหรบตรวจสอบกอนการสงออกสนคาเกษตร เปนตน

• สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกสควรศกษากฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของสหภาพยโรป หรอ GDPR และเตรยมความพรอมใหกบภาครฐและภาคอตสาหกรรมของไทยเพอปฏบตตาม

กรอบนโยบายท 6: การพฒนาทกษะ การพฒนาความสามารถใหกบบคลากรในระบบการพาณชยอเลกทรอนกส ทงภาครฐและภาคเอกชน ซงรวมไปถงผประกอบการและผบรโภค ผมสวนเกยวของ: กระทรวงพาณชย กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม และกระทรวงแรงงาน ขอคนพบหลก ขอเสนอแนะหลก

• ตลาดแรงงานของประเทศไทยขาดแคลนบคลากรทมทกษะดานเทคโนโลยสารสนเทศ และมความสามารถทางดานภาษาในการประสานงานกบคคาในตางประเทศ โดยเฉพาะเมอมขอผดพลาดในการทาธรกรรมผานระบบอเลกทรอนกส

• ผประกอบการขาดความเขาใจในการปรบตวไปสการพฒนาใหเปนดจทลหรอดจไทซเซขน เพอรองรบการพาณชยอเลกทรอนกส

• กรวงพาณชยควรรวมมอกบภาคเอกชนผมความรดานการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนเพอสรางและจดฝกอบรมหลกสตรการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแก ผ ป ระกอบการ ท ค รอบคลม e-Market Place, e-Logistics, e-Payment Solution , Mobile & Cashless payment solutions เปนตน เพอใหผประกอบการมความเขาใจความแตกตางของพาณชยอเลกทรอนกสกบการทางานรปแบบเดม และสามารถปรบกระบวนการทางานและเทคโนโลยใหเหมาะสม รวมถงเปนการสรางแรงจงใจใหแกคนรนใหมเขามาชวยพฒนา และเรงรดใหมหลกสตรดาน IT สอดแทรกไปในทกสายอาชพ

• กระทรวงพาณชยควรจดต งศนยใหคาปรกษา และสรางเครอขายหรอชมชนผประกอบการ ตลอดจนสรางตนแบบ/กรณศกษาการปรบตวไปสการพฒนาใหเปนดจทลหรอดจไทซเซขน ในลกษณะพเลยงนองหรอบรการใหคาปรกษาและถายทอดองคความรไปสผประกอบการรวมถงการปองกนและการแกปญหาจากอาชญากรรมไซเบอร (cybercrime) ใหกบผประกอบการ

• กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมควรลงทนจดตงเคานเตอรเซอวสเพอใหคาปรกษาและเปนตนแบบการการพฒนาระบบไอทใหผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม เพอปรบใชในการพาณชยอเลกทรนกส ในขนตอนการนาเขา สงออก และโลจสตกส และเพอชวยลดตนทนของผประกอบการดานนาระบบไอทมาใช โดยทไมตองใชบรการภายนอก (outsource) ในราคาทสงกวา หรอไมตองพฒนาซอฟตแวรดวยตนเอง

• กระทรวงแรงงานควรเรงปรบปรงกฎหมายใหครอบคลมตลาดแรงงาน ยค 4.0 เพอการกาหนดระบบสวสดการแหงรฐ ททาการกากบดแลและคมครองแรงงาน ควบคไปกบสรางความเขาใจแกแรงงานทงในภาคการผลตและการบรการเรองการปรบตวของตลาดแรงงานเมอมการนาเทคโนโลยเขามาทดแทนแรงงาน ตองมการประเมนตนเอง

Page 54: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 54

อยตลอดเวลา และสงเสรมการจางงานสายอาชพเพมมากขน เพอรองรบตลาดแรงงานททกษะเฉพาะทาง

กรอบนโยบายท 7: การจดหาเงนทนส าหรบการพาณชยอเลกทรอนกส การสนบสนนและอานวยความสะดวกทางดานการเงนใหกบการลงทนทเกยวของกบการพฒนาระบบการพาณชยอเลกทรอนกสในประเทศ ผมสวนเกยวของ: กระทรวงการคลง

ขอคนพบหลก ขอเสนอแนะหลก • การปรบเปลยนองคกรไปสการพฒนาใหเปนดจทลหรอดจไทซเซขน

จาเปนตองใชงบประมาณจานวนมาก ซงเปนอปสรรคสาคญสาหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ทงภาคการผลตและภาคบรการในการเขาถงแหลงเงนทน และความสามารถในการจายคนเงนก

• ภาครฐควรจดสรรงบประมาณในแบบบรณาการ เพอไมใหเกดความซาซอนและเพอใหสามารถใชงบประมาณไดตรงตอความตองการมากทสด อาท การรวมกนดาเนนกจกรรมหรอโครงการโดยมแผนบรณาการอยางชดเจน

• กระทรวงการคลงควรจดสรรงบประมาณ/เงนก ใหกบผประกอบการทตองการพฒนาใหเปนดจทลหรอดจไทซเซขน ภายใตการกากบดแลและใหคาปรกษาอยางใกลชด ทงในดานเทคนค เทคโนโลย การบรหารความเสยง และดานการเงน เพอใหสามารถใชงบประมาณ/เงนก ใหเกดประโยชนสงสด และมความสามารถในการชาระคน

• กระทรวงการคลงควรสงเสรมใหผประกอบการทกขนาดเพมการลงทนดานระบบอเลกทรอนกส อาท การหกคาใชจายการพฒนาองคกรไปสการพฒนาใหเปนดจทลหรอดจไทซเซขนได 2 เทา สาหรบองคกรทมการจดทาแผนพฒนาและดาเนนการจรง เปนตน

5.2 การพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจเชงปฏบตการ การศกษาขนตอนและกระบวนใชงานของแพลตฟอรมระดบโลก เชน กลมอาลบาบา (Alibaba) หรอแพลตฟอรมการการคาของประเทศสงคโปร เพอดรายละเอยดขนตอนตงแตตนจนจบกระบวนการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ และเปรยบเทยบ จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของการสรางแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนของประเทศไทย สรท.จงแบงการดาเนนงานในเชงปฏบตการเพอการพฒนาแพลตฟอรมฯ ออกเปน 3 ระยะ โดยมรายละเอยดดงภาพประกอบท 8

ภาพประกอบท 8: แผนภาพแนวคดการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ตามแนวทางของ สรท. ทมา: (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

Page 55: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 55

1.ระยะท 1 Online/ Offline (สวนกลาง) สวนของแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ความเชอมโยงระหวางผสงออกหรอผซอกบผนาเขาหรอผขายขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เรมตนจากแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจทอยตรงกลาง ดานซายคอ ผสงออกหรอผขายทเขามาลงทะเบยนกบแพลตฟอรมฯ และนาสนคาของตนเองมานาเสนอผานแพลตฟอรมฯ (ขนตอนท 1) ดานขวาคอ ผนาเขาหรอผซอทเขามาลงทะเบยน และเลอกซอสนคาทผสงออกหรอผขายนามาลงไวในแพลตฟอรม แตเนองจากเปนการพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ ผนาเขาหรอผซอจงตองมการดาเนนการเกยวกบเอกสารเพมเตมในเรองการขอใบเสนอราคา (quotation) (ขนตอนท 2 และ 3) โดยภายหลงการยนยนใบเสนอราคาแลว ผขายจะตองออกใบสงซอสนคา (Purchase Order: P/O) แกผซอและมการยนยนใบสงซอสนคาระหวางกน (ขนตอนท 4 และ 5) โดยหลงจากนน เปนสวนของการเตรยมการสนคาและขนสงสนคา (ขนตอนท 8 และ 9) จะอยทระบบการขนสงอเลกทรอนกสหรออโลจสตกส (e- logistics) ซงจะตองเชอมโยงกบระบบ NSW ตอไปในระยะท 3 2.ระยะท 2 Online (สวนบน) สวนของระบบการชาระเงนอเลกทรอนกส เดมการชาระเงน ผนาเขาหรอผซอจะชาระเงนผานชองทางของธนาคาร (banking portal) ไปยงผสงออกหรอผขาย ซงจากแผนการพฒนาระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสหรออเพยเมนทน ไดแนะนาใหมการปรบเปลยนเปนผซอชาระ เงนผานแพลตฟอรมฯ (ขนตอนท 12) กอนจะสงตอการชาระเงนดงกลาวไปยงผขาย (ขนตอนท 13 และ 14) แพลตฟอรมฯ จะเปนผเกบรวบรวมขอมลการจายเงนระหวางประเทศวา มการชาระเงนทตรงกนหรอไม โดยรวมมอกบผใหบรการการชาระเงนอเลกทรอนกส (payment service provider) มาเชอมตอระหวางแพลตฟอรมฯ กบธนาคาร รวมถงการมการประกวดราคาคาสงซอสนคา (packing order bidding) ทสามารถเชอมโยงกบธนาคารตางๆ ได โดยเมอผขายไดรบใบสงซอสนคาจากผซอแลว ทางธนาคารสามารถประกวดราคา และเสนอเงอนไขตางๆ แกผขาย ทาใหผขายสามารถเลอกธนาคารทตนเองไดประโยชนสงสด (ขนตอนท 6 และ 7) โดยในขนแรกของการเชอมโยงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ดานระบบการชาระเงนอเลกทรอนกส ใหเนนเรองการเชอมโยงกนระหวางธนาคารภายในประเทศไทยกอน หลงจากนนจงจะดาเนนการเชอมตอระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสกบตางประเทศ 3.ระยะท 3 Online (สวนลาง) สวนของระบบการขนสงอเลกทรอนกส ภายหลงการดาเนนการเตรยมสนคาและขนสงสนคาโดยผขาย จะเปนสวนของระบบการขนสงอเลกทรอนกสหรออโลจสตกส (e-logistics) ซงจะตองเชอมโยงกบระบบ NSW (ขนตอนท 8 และ 9) ระบบการขนสงอเลกทรอนกสดาเนนการไดโดย 1) ใหผใหบรการโลจสตสกเขามาเปนสวนหนงในแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพอพฒนาระบบอโลจสตกสรวมกนบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ทาใหผประกอบการทเปนเจาของสนคาและผใหบรการโลจสตกส เชอมโยงกบระบบ NSW ของกรมศลกากร ไดอยางสมบรณ เพมความสะดวกรวดเรวในการตรวจปลอยสนคา กอนสงสนคาไปตางประเทศ (ขนตอนท 10 และ 11) 2) สรางแรงจงใจในการเขารวมใชแพลตฟอรมฯ แกผประกอบการ ดวยการทาใหผประกอบการตระหนกถงประโยชนทจะไดรบ จากการปรบลดขนตอนดานเอกสารดวยระบบอเลกทรอนกส เพอตอบสนองความตองการและชวยเพมประสทธภาพ แกผประกอบการรายยอย โดยเฉพาะทเปนสมาชก สรท.

5.3 ขอเสนอแนะประกอบการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

นอกจากแผนภาพแนวคดการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจขางตน สรท.ไดจดทาแผนภาพแสดงลาดบขนตอน (flowchart: sub-model) เพอแสดงรายละเอยดลาดบขนตอนของการสงออกแบบเดม ทจะนามาพฒนาความเชอมโยงเขากบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชนทเกยวของ ดงแสดงในภาพประกอบท 9 โดยไดมการแบงผทเกยวของและเชอมโยงกนผานแพลตฟอรมกลางเปน 5 สวนหลก ไดแก 1.ผสงออกหรอผขาย 2.ผนาเขาหรอผซอ 3. ภาคธนาคาร 4.ผใหบรการโลจสตกสและสายเรอ 5.หนวยงานภาครฐทเกยวของ

Page 56: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 56

ภาพประกอบท 9: แผนภาพแสดงลาดบขนตอนการสงออกผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ตามแนวทางของ สรท. ทมา: (สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย , 2018)

ดานขอเสนอแนะในแตละสวนจากผลการศกษาเชงวจย (เบองตน) สรท.ไดรวบรวมขอมลจากความตองการของผประกอบการ (ผสงออก) ขนาดกลางและขนาดยอมจากการวเคราะหบทสมภาษณและแบบสอบถาม เพอจดทาขอเสนอแนะประกอบการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจทใหภาพชดเจนยงขนวา กจกรรมการสงออกใดบางทควรใหบรการหรอดาเนนการผานแพลตฟอรมออนไลน โดยมรายละเอยดดงน

5.3.1 ผสงออกหรอผขาย ผสงออกหรอผขายจาเปนตองมความเกยวของ เชอมโยงกนกบเอกสาร หรอผมสวนเกยวของบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเดนตางๆ ดงแสดงในตารางท 3 – ตารางท 5 ดงน 5.3.1.1 การขอใบอนญาต / ใบรบรอง

ตารางท 3: หนวยงานผรบผดชอบในการออกใบรบรองมาตรฐานการสงออก หนวยงาน ใบอนญาต / ใบรบรองมาตรฐานหลก กรมพฒนาธรกจการคา หนงสอรบรองการจดทะเบยนนตบคคล กรมศลกากร ใบอนญาตนาเขา/สงออก กรมการคาตางประเทศ ใบรบรองแหลงกาเนดสนคา C/O, FORM A, FORM D, FORM E (จน), GSTP, FTA สภาหอการคาแหงประเทศไทย / สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

ใบรบรองแหลงกาเนดสนคา C/O, รบรองเอกสารทวไปทางการคา

กรมโรงงานอตสาหกรรม ใบอนญาตประกอบกจการโรงงาน

Page 57: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 57

ตารางท 4: หนวยงานผรบผดชอบในการออกใบรบรองมาตรฐานรายกลมสนคา หนวยงาน ใบอนญาต / ใบรบรอง (รายกลมสนคา) ประเภทสนคา

กรมประมง (ปจจบนมการขอใบอนญาต และใบรบรองในรปแบบออนไลน ผานระบบ Fisheries Single Window (FSW) (สงออก-น าเขา)

1. ใบอนญาตนาเขาสตวนาหรอผลตภณฑสตวนา (DOF2) 2. ใบแจงดาเนนการนาผานสตวนาหรอผลตภณฑสตวนา (DOF6) 3. ใบอนมตนาสตวนาหรอผลตภณฑสตวนาผานราชอาณาจกร (DOF7) 4. หนงสอกากบการจาหนายสตวนานาเขา (IMD) 5. ใบแจงอนมตนาสตวหรอซากสตวเขาและผานราชอาณาจกร (ร.6) 6. ใบอนญาตนาสตวหรอซากสตวเขาในราชอาณาจกร (ร.7) 7. ใบอนญาตนาสตวหรอซากสตวผานราชอาณาจกร (ร.8) 8. ใบอนญาตนาสตวหรอซากสตวออกนอกราชอาณาจกร (ร.9) 9. ใบอนญาตใหนาเขา ใหสงออก หรอใหนาผาน ตามมาตรา 23 หรอมาตรา 24 แหงพระราช บญญตสงวน และคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 10. ใบรบรองการนาปลาทนาชนดครบเหลองและผลตภณฑจากปลาทนาชนดครบเหลองเขามาในราชอาณาจกร 11. ใบแจงขอเทจจรงของผนาเขา หรอผสงออกซงวตถอนตราย

อาหารทะเลสดและแปรรป แบบแชเยน แชแขง

กรมวชาการเกษตร / ส านกพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานสนคาพช

1. ใบรบรองจดทะเบยนเปนผสงออก (สนคาเกษตรออกไปนอกราชอาณาจกร) 2. ใบรบรองสขอนามยพช 3. หนงสอรบรองสารตกคาง 4. หนงสอรบรองการตรวจเชอจลนทรย Eschrerichia coli และ Salmonella

สนคาเกษตร/เกษตรแปรรป

สนคาผก และผลไม กรมปศสตว (ส า นกพฒนาระบบและรบรองมาตรฐานสนคาปศสตว)

1. ใบรบรองสขอนามยสตว 2. ใบอนญาตการนาเขา สงออกสตวซากสตว หรอเคลอนยายสตว ซากสตวทงภายในประเทศและเคลอนยายออกตางประเทศ

สนคาปศสตว

การยางแหงประเทศไทย ใบอนญาตคายางและใบอนญาตเปนผสงยางออกนอกราชอาณาจกร ผลตภณฑยาง ส า น ก ง า น ม า ต ร ฐ า นผล ตภณฑ อ ตสาหกรรม ( ส ม อ . ) ก ร ะ ท ร ว งอตสาหกรรม

จดทะเบยนผลตภณฑอตสาหกรรม ออกใบรบรองมาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.)

สนคาเกษตรแปรรป/สนคาอตสาหกรรม

ส า นกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) (น าเขา)

หนงสอรบรองผลตภณฑ (Certificate of free sale) สนคาอาหารและยา

ส า นกงานคณะกรรมการกลางอสลามแหงประเทศ เครองหมายรบรองฮาลาลและใบรบรองผลตภณฑฮาลาล ผลตภณฑฮาลาล

ตารางท 5: หนวยงานผรบผดชอบในการออกใบขออนญาต ดานการขนสงสนคาขามพรมแดน

หนวนงาน ใบอนญาต / ใบรบรอง (ดานการขนสงสนคาขามพรมแดน)

กรมพฒนาธรกจการคา • จดทะเบยน Logistic Service providers (LSP) • จดทะเบยน Freight forwarder

กรมการขนสงทางบก • จดทะเบยนรถบรรทกหวลาก กรมเจาทา • จดทะเบยน Multimodal transport

Page 58: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 58

หนวนงาน ใบอนญาต / ใบรบรอง (ดานการขนสงสนคาขามพรมแดน)

ผสงออก / บรษทขนสงสนคาระหวางประเทศ / สายเรอ

• Shipping instruction / Booking confirmation • Packing List • Invoice • Bill of lading (B/L) • Letter of Credit (L/C) • ใบสงปลอยสนคา (DO) • ใบแจงปฏบตงานขนถายและบรรทกตสนคา

โดยสรป แพลตฟอรมกลางทาหนาทเปนตวชวยคดกรองเอกสารทเกยวของ และจาเปนตองเชอมโยงเขากบแพลตฟอรมกลาง โดยผสงออกหรอตวแทนตองเตรยมเอกสารประกอบทสอดคลองกบกฎระเบยบการสงออกของไทย และเอกสารทสอดคลองกบกฎระเบยบการนาเขาสนคาของประเทศปลายทาง เชน การขอใบอนญาตของแตละชนดสนคาทจะสงออก ใบรบรองสนคาสงออก เปนตน ทงน เพอเปนการอานวยความสะดวกตอผประกอบการ และงายตอการสงผานขอมลระหวางกนผานแพลตฟอรมกลาง ไดอยางถกตองและรวดเรว

5.3.1.2 การยกระดบกระบวนการผลตสนคา (ภาคอตสาหกรรม) กระบวนการผลตสนคา (ภาคอตสาหกรรม) ของผสงออกหรอผขาย มความจาเปนอยางยงทจะตองมซอฟแวรหรอระบบสาหรบประเมนสถานการณ เพอรองรบการซอขายสนคาแบบออนไลน รวมถงการตรวจสอบขอมล ปรมาณสนคาคงคลงทถกตอง แมนยา ตามเวลาจรง (real time) ไดตลอดเวลา เชน การนาระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจหรอออารพ เชอมโยงเขากบแพลตฟอรมกลางการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพอเปนการรายงานขอมลของสนคาในคลง เมอมคาสงซอเกดขน เพอใหผนาเขาหรอผซอ สามารถเหนปรมาณสนคาทมอย ณ ปจจบน และสามารถตดสนใจสงซอไดทนท โดยในคาสงซอสนคา ผนาเขาหรอผซอสามารถเลอกรปแบบการสงซอสนคาและการตรวจสอบสถานะสนคาคงคลงเมอมคาสงซอเกดขน ดงน - กรณท 1 ในกรณทผสงออกหรอผขายมสนคาคงคลง ผนาเขาหรอผซอจะตองรอการยนยนสถานะการสงซอ

ภายใน 24 ชวโมง - กรณท 2 ในกรณทผสงออกหรอผขายไมมสนคาคงคลงและตองใชระยะเวลาในการผลต กอนทจะยนยนคาสงซอ

กบผนาเขาหรอผซอ ซงผสงออกจะทาการกาหนดระยะเวลาสงจนไดรบของ (leadtime) ในการผลตไวทแพลตฟอรมฯ เพอประกอบการตดสนใจของผซอ ทงน การกาหนดระยะเวลาขนอยกบความยากงายของการผลต

- กรณท 3 ในกรณทผสงออกหรอผขายไมมสนคาและไมผลต แพลตฟอรมฯ จะแจงขอมลแกผนาเขาหรอผซอ ทงกรณท 1 และ 2 ผสงออกหรอผขายสามารถยนยนการสงซอ (quotation submission) ผานแพลตฟอรมฯ ไดทนทเมอมการสงซอจากผนาเขาหรอผซอ ผสงออกหรอผขายจาเปนตองลงทนในระบบออารพ เพอลดความเสยงจากการทผนาเขาหรอผซอ มคาสงซอและตองการตรวจสอบขอมลปรมาณสนคาคงคลงแบบทนท ตามเวลาจรง เมอตองการจะสงซอผานแพลตฟอรม

5.3.1.3 การยกระดบกระบวนการผลตสนคาเกษตร ตามทกระทรวงเกษตรและสหกรณ โดยกรมสงเสรมการเกษตร มยทธศาสตรหลกในการสงเสรมและพฒนาเกษตรกร รนใหม (smart farmer) โดยมวตถประสงคเพอสรางใหเกษตรกรเปนผประกอบการเกษตรรนใหม (เกษตรกร 4.0) ทงในดานการผลต การแปรรป การตลาด การจดการซพพลายเชน ฯลฯ ซงไดมการตงเปาฝกอบรมหลกสตรมาตรฐานสนคาเกษตรและการตลาดสากลใหแกเกษตรกรรนใหมทอายนอย (young smart farmer) เพอเตรยมความพรอมรองรบการพาณชยอเลกทรอนกส การอบรมหลกสตรมาตรฐานสนคาเกษตรและการตลาดสากลจะชวยยกระดบเกษตรกร 4.0 และการบรหารจดการมาตรฐานสนคาเกษตร รวมถงเรองการขอใบอนญาตหรอใบรบรองสนคาเกษตรสาหรบเกษตรกรรายยอย ทสามารถนาเอาเทคโนโลยมาปรบใชกบการเกบขอมลในเชงเกษตรกรรมและปศสตว รวมถง

Page 59: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 59

เชอมโยงขอมลกบหนวยงานทเกยวของไดงายขน เชน การตรวจสอบขอมล และคดกรองการขอเอกสารใบอนญาต/ใบรบรองสนคาเกษตร ไดสะดวก ถกตองมากขน กรมสงเสรมการเกษตรควรเรงพฒนากลมผประกอบการเกษตรกรรนใหม เพอเปนกลมตวอยาง โดยฝกอบรมหลกสตรมาตรฐานสนคาเกษตร และลงทนในซอฟแวรและฮารดแวรทสามารถเชอมโยงขอมลเพอรบรองการทา ใบรบรองอเลกทรอนกส (e-certificate) เปนการใหอานวยความสะดวกใหกบเกษตรกรทตองการยกระดบเปนเกษตรกร 4.0 และมความสนใจทจะขายสนคาผานชองทางการขายออนไลน ใหสามารถขอใบรบรองหรอเอกสารอนๆ ในรปแบบอเลกทรอนกส ไดสะดวก รวดเรวยงขน และสามารถเชอมโยงกลมผประกอบการเกษตรกรรนใหมเขารวมในแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอกนกส 5.3.1.4 การเชอมโยงขนตอนการการสงซอสนคาผานแพลตฟอรมระหวางผสงออกหรอผขายกบผนาเขาหรอผซอ การคาผานแพลตฟอรมจะเกดขนเมอผสงออกหรอผขายไดรบคาสงซอสนคาจากผนาเขาหรอผซอผานแพลตฟอรมกลาง โดยเมอไดรบคาสงซอแลวผสงออกหรอผขายจะทาการตรวจสอบจานวนสนคาคงคลงผานระบบออารพทเชอมโยงเขากบแพลตฟอรมกลาง เพอทาเอกสารยนการสงซอสนคา (quotation submission) สงกลบไปยงผนาเขาหรอผซอ เพอใหผนาเขายนยนคาสงซอ (confirmed P/O ) ผานแพลตฟอรมกลาง ผซอจะทาการสงขอมลเอกสาร เชน ใบรบรองหรอใบอนญาตการนาเขาของประเทศปลายทางใหแกผขาย เพอใหผขายจดเตรยมเอกสารการสงออกไดอยางถกตอง ครบถวน และทาการเจรจาตอรองการขนสงสนคา บนแพลตฟอรมฯ ในลาดบตอไป รวมถงการมระบบการคดกรองลกคาปลายทาง เชน 1.ใหผสงออกหรอผขายรบรอง ยนยนตวตนของผซอทเคยคากนมากอน 2.ใหทตพาณชยในตางประเทศชวยรบรองและชวยตรวจสอบ รวมถงแบงปนขอมลดงกลาวใหกบผซอผขายตางประเทศวา มตวตนทมาชดเจน และเชอถอได โดยอาจจะจะใหกาหนดเปนสญลกษณบนระบบเชน Level 1-5 หรอใหสญลกษณรปดาว 1-5 ดวง เพอการนตวา ผซอรายนมความนาเชอถอในการรวมทาธรกจดวยได ซงจะเปนประโยชนตอผประกอบการในการตดสนใจทาธรกจไดงายมากขน หรอทาในลกษณะเดยวกบท Thaitrade คดกรองผขายในไทย กอนทจะใหมการลงทะเบยนกบเวปไซต

5.3.2 ผน าเขาหรอผซอ ผนาเขาหรอผซอจาเปนตองมความเกยวของ เชอมโยงกนกบเอกสาร หรอผมสวนเกยวของบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเดนตางๆ ดงน 5.3.2.1 การพสจนยนยนผซอในตางประเทศ (Verify Buyer) การคดกรองผนาเขาหรอผซอจากตางประเทศเพอการพสจนยนยนตวตน เปนการสรางความมนใจใหแกผสงออกหรอผขาย ทาไดโดยการขอความรวมมอจากหนวยงานทเชอถอไดกอนเปนลาดบแรกคอ ภาครฐ เชน ทตพาณชยในตางประเทศ สานกงานสงเสรมการคาระหวางประเทศ และ ภาคเอกชน เชน สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย สภาหอการคาไทย สภาธรกจ เปนตน เพอเชญผนาเขาหรอผซอจากรายชอบรษทเครอขายในตางประเทศทนาเชอถอเขารวมกบแพลตฟอรม โดยประชาสมพนธถงสทธประโยชนทจะไดรบเมอเขารวมกบแพลตฟอรม เพอยนยนการมตวตนของผนาเขาหรอผซอจากตางประเทศ 5.3.2.2 เอกสารและกฎระเบยบการนาเขาของประเทศปลายทาง นอกเหนอจากเอกสารใบรบรองหรอใบอนญาตทผสงออกหรอผขายตองเตรยมกอนการขออนญาตการสงออกแลวนน ผสงออกจะตองจดเตรยมเอกสารทสอดคลองกบกฎระเบยบการนาเขาของประเทศปลายทางใหถกตอง เพอเปนการปองกนการตกลบของสนคาจากประเทศปลายทาง ทงน สรท. เหนวา ควรมการขอความรวมมอจากทางทตพาณชยของแตละประเทศ ในการนาขอมลเอกสารทเกยวของ และกฎระเบยบการนาเขาของประเทศปลายทาง มาระบไวในแพลตฟอรมฯ ในสวนของ “การจดเตรยมเอกสารการสงออกสนคาระหวางประเทศ” เพอทผสงออกหรอผซอจดเตรยมเอกสารไดอยางถกตอง ตามความตองการของประเทศนนๆ 5.3.2.3 การเจรจาตอรองการขนสงสนคาบนแพลตฟอรม (International sale contract) การท าสญญาการคา (Incoterm)

Page 60: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 60

ภายหลงจากทผซอและผขายยนยนคาสงซอผานแพลตฟอรมแลว ลาดบถดมาคอ การทาสญญาการคา(Incoterm) ซงเปนการเจรจาตอรองการขนสงสนคาระหวางผซอและผขายผานแพลตฟอรมฯ เพอกาหนดขอบเขตในการรบภาระคาใชจายในการขนสงสนคา จดสงมอบสนคา และจดรบสนคา รวมถงการประกนความเสยงเมอสนคาเกดความเสยหาย ทงนการทาสญญาการคาตองเปนไปตามเงอนไขการสงมอบสนคาสากล ( International Commercial Terms: Incoterm) ดงแสดงในตารางท 6 โดยภายหลงการตกลงกนระหวางผซอและผขายไดแลวนน ผซอจะสามารถเลอกเงอนไขการสงมอบสนคาได เชน FOB CIF CFR เปนตน ผานแพลตฟอรม และเลอกวธการชาระเงนเพอการคาระหวางประเทศ (payment method) ในลาดบตอไป ผนาเขาหรอผซอและผสงออกหรอผขาย เจรจาตอรองการขนสงสนคาและเลอกเงอนไขการขนสงสนคา ( Incoterm) ผานแพลตฟอรม เพอกาหนดขอบเขตภาระคาใชจายในการขนสงสนคา จดสงมอบสนคา และจดรบสนคา รวมถงเลอกการประกนความเสยงเมอสนคาเกดความเสยหาย

ตารางท 6: เงอนไขการสงมอบสนคาตามหลกการสากล (Incoterm 2010) เงอนไข ผขาย/ผสงออก ผซอ/ผน าเขา Term จดสงมอบ คาใชจาย ความเสยง จดสงมอบ คาใชจาย ความเสยง

EXW หรอ EX Works Factory

ณ สถานทของผขาย (หนาโรงงาน)โดยผขายไมตองขนสนคาขนพาหนะทผซอจดมารบ

สนสด ณ จดสงมอบ สนสด ณ จดสงมอบ

จดหาผรบขนสง มารบสนคา ณ สถานทของผขาย โดยตองขนสนคาขนพาหนะ

เรมตงแตจดสงมอบ / ทาศลกากรขาเขาและขาออก

เรมตงแตจดสงมอบ

FCA ห ร อ Free Carrier

ณ สถานทผขาย/สถานทอน โดย ขนสนคาขนพาหนะทผซอจดมารบสนคา

สนสด ณ จดสงมอบ พรอมทงทาศลกากรขาออก

สนสด ณ จดสงมอบ

รบมอบสนคา ณ สถานทของผขาย โดยทสนคาอยบนพาหนะทผซอจดไปรบสนคาเรยบรอยแลว

เรมตงแตรบมอบสนคา พรอมทงทาศลกากรขาเขา

เรมตงแตรบมอบสนคา

FAS หรอ Free Alongside Ship

สงมอบสนคาเมอสนคาวางขางเรอทผซอเปนผจดหา ณ ทาเรอตนทางในประเทศผขาย

สนสด ณ จดสงมอบ พรอมทงทาศลกากรขาออก

สนสด ณ จดสงมอบ

รบมอบสนคา ณ จดสงมอบ

เรมตงแตจายคาขนสนคาขนเรอ ณ ทาเรอตนทาง พรอมทงทาศลกากรขาเขา

เรมตงแตรบมอบสนคา

FOB หรอ Free On Board

สงมอบสนคาเมอสนคาวางบนเรอทผซอเปนผจดหา ณ ทาเรอตนทาง

สนสด ณ จดสงมอบ พรอมทงทาศลกากรขาออก

สนสด ณ จดสงมอบ

รบมอบสนคา ณ ทจดสงมอบ

เรมตงแตรบมอบสนคา พรอมทงทาศลกากรขาเขา

เรมตงแตรบมอบสนคา

CPT หรอ Carriage Paid To

สงมอบสนคาใหกบผขนสงหรอบคคลอนทถกแตงตงโดยผขาย

ผขายจายคาขนสงสนคา (ไมรวมคาขนสนคาลงจากพาหนะ), ทาศลกากรขาออก

สนสด ณ จดสงมอบ

รบมอบสนคา ณ จดสงมอบ ผานผขนสงหรอบคคลอนทถกแตงตงโดยผขาย ณ สถานทปลายทางทระบ

เรมตงแตจายคาขนสนคาลงจากพาหนะ ณ สถานทปลายทางการขนสง, ทาศลกากรขาเขา

เรมตงแตรบมอบสนคา

CIP หรอ Carriage and Insurance Paid

สงมอบสนคาใหกบผขนสงหรอบคคลอนทถกแตงตงโดยผขาย

ผขายจายคาขนสงสนคา (ไมรวมคาขนสนคาลงจากพาหนะ), ทาศลกากรขาออก,ทาประกน

สนสด ณ จดสงมอบ

รบมอบสนคาจากผขนสงหรอบคคลอนทถกแตงตงโดยผขาย ณ สถานทปลายทางทระบ

เรมตงแตจายคาขนสนคาลงจากพาหนะ ณ สถานทปลายทางการขนสง, ทาศลกากรขาเขา

รบความเสยงตงแตตอนทผสงออกสงมอบสนคาให Freight Forwarder (แตมประกน),

Page 61: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 61

เงอนไข ผขาย/ผสงออก ผซอ/ผน าเขา Term จดสงมอบ คาใชจาย ความเสยง จดสงมอบ คาใชจาย ความเสยง

CFR หรอ Cost and Freight

สงมอบสนคาไวบนเรอ (ณ ประเทศตนทาง)

จายคาระวางเรอ (ไมรวมคาขนสนคาออกจากเรอ ตอนเรอถงปลายทาง), ทาศลกากรขาออก

สนสด ณ จดสงมอบ

รบมอบสนคาจากผขนสงหรอบคคลอนทถกแตงตงโดยผขาย ณ สถานทปลายทางทระบ

จายคายกสนคาออกจากเรอ, คาขนสงสนคาหลงลงมาจากเรอ, ทาศลกากรขาเขา

รบความเสยงตงแตสนคาถกวางบนเรอ

CIF หรอ Cost Insurance and Freight

สงมอบสนคาไวบนเรอ (ณ ประเทศตนทาง)

จายคาระวางเรอ (ไมรวมคาขนสนคาออกจากเรอ ตอนเรอถงปลายทาง), จายคาประกน, ทาศลกากรขาออก

หมดภาระเมอสนคาถกยกขนไปวางบนเรอ

รบมอบสนคาจากผขนสงหรอบคคลอนทถกแตงตงโดยผขาย ณ สถานทปลายทางทระบ

จายคายกสนคาออกจากเรอ, คาขนสงสนคาไปยงทหมาย, ทาศลกากรขาเขา

รบความเสยงตงแตสนคาถกวางบนเรอ (แตมประกน)

DAT หรอ Delivered at Terminal

สงสนคา ณ ทาเทยบพาหนะขนสง ปลายทางของประเทศผนาเขา เชน ทาเรอ คลงสนคา ลานตคอนเทนเนอร คลงสนคาของสายการบน คลงสนคาของรถไฟ เปนตน

จายคาระวางเรอ ,คาขนสงสนคา ,คาขนสนคาลงจากพาหนะ, คาขนสนคาออกจากเรอ ตอนเรอถงปลายทาง,ทาศลกากรขาออก

หมดภาระเมอสนคาไดถกสงมอบแลว ณ ทาเทยบพาหนะขนสงประเทศปลายทาง

รบสนคา ณ ทาเทยบพาหนะขนสง ปลายทาง ตามทตกลง

ทาศลกากรขาเขา

รบความเสยงตงแตรบสนคามา, ทาศลกากรขาเขา

DAP หรอ Delivered at Place

สงสนคา ณ สถานทปลายทางตามความตองการผซอ โดยไมตองเอาสนคาลงจากพาหนะ

จายคาระวางเรอ ,คาขนสงสนคา , คาขนสนคาออกจากเรอ ตอนเรอถงปลายทาง(ไมตองจายคาขนสนคาลงจากพาหนะ), ทาศลกากรขาออก

หมดภาระเมอผขายสงมอบสนคาตามความประสงคของผซอ ณ สถานทปลายทาง

รบสนคา ณ จดทตกลงกนไวบนพาหนะขนสงทมาถง พรอมทจะใหทาการขนถาย

จายขนสนคาลงจากพาหนะ, ทาศลกากรขาเขา

รบความเสยงตงแตตอนขนสนคาลงจากพาหนะ

DDP หรอ Delivered Duty Paid

สงสนคา ณ สถานทปลายทางทผนาเขาตองการ

, จายคาระวาง, คาประกน, คาใชจายอนๆ (ไมรวมคาขนลงจากพาหนะ), ทาศลกากรขาออกและขาเขา

รบความเสยงจนถงปลายทางทผนาเขาตองการ

รบสนคาทจดทตกลงไว ณ ปลายทาง

จายคาขนลงจากพาหนะ

ความเสยงเรมตงแตรบสนคา

5.3.3 ธนาคารและกระบวนการช าระเงน

5.3.3.1 การชาระเงนเพอการคาระหวางประเทศ (Payment method) เมอผนาเขาหรอผซอและผสงออกหรอผขายเลอกการทาสญญาการคา ( Incoterm) ผานแพลตฟอรมเรยบรอยแลว จะตองทาการเจรจา เพอเลอกวธการชาระเงน ไดแก 1. การชาระเงนลวงหนา (advance payment) 2. การเปดบญชขายเชอ (open account) 3. ตวเงนเพอการเรยกเกบทมเอกสารประกอบ (documentary bill for collection) 4. เลตเตอรออฟเครดตทมเอกสารประกอบ (documentary letter of credit) ดงแสดงในตารางท 7 ทงน เมอตกลงเลอกวธการชาระเงนเพอการคาระหวางประเทศแลวเสรจ จะเปนขนตอนในการเลอกธนาคารพาณชย เพอเปนตวกลางของการชาระเงนในลาดบตอไป

Page 62: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 62

ธนาคารพาณชยควรเขารวมในแพลตฟอรม และสามารถไดรบอนญาตใหดงขอมลจากคาสงซอระหวางผนาเขาหรอผซอ และผสงออกหรอผขายจากแพลตฟอรมกลาง เพอทาหนาทเปนตวกลางในการชาระเงนระหวางประเทศ รวมถงการปลอยสนเชอใหผสงออกหรอผขาย เพอเปนเงนทนหมนเวยนในการผลตสนคา และการทาประกนความเสยงการสงสนคาใหผขายเพอเปนการสรางความเชอมนใหผขายวา เมอทาการสงสนคาไปยงผซอแลว ธนาคารจะทาหนาทเปนตวกลางการนตวา ผขายจะไดรบเงนแนนอน ทงน เนองจากปจจบนผประกอบการรายเลกไมนยมเปด LC เพราะความยงยากของขนตอนดานเอกสาร

ตารางท 7: ตารางวธการชาระเงนเพอการคาระหวางประเทศ เงอนไข วธการช าระเงนเพอการคาระหวางประเทศ

1. การช าระเงนลวงหนา (Advance Payment)

เมอผซอกบผขายไดตกลงทาสญญาซอขายแลว ทงนผซอจะตองชาระคาสนคาผานธนาคารระหวางประเทศ โดยเมอผขายไดรบการแจงโอนจากการชาระคาสนคาแลว จงจะสงมอบสนคามาใหผซอ วธดงกลาวนความเสยงจะตกอยทผซอ ทงนผซออาจปองกนความเสยงไดโดยการใหผขายทาหนงสอคาประกน

2. เปดบญช (Open Account)

เมอผซอกบผขายไดตกลงทาสญญาซอขายแลว ทงนผขายจดสงสนคาใหแกผซอ โดยเมอผซอไดรบสนคาตามทตองการแลวจงจะชาระคาสนคาใหผขายผานธนาคารระหวางประเทศ วธนดงกลาวนผขายจะตองแบกรบความเสยง ทงนผขายอาจปองกนความเสยงไดโดยการใหผซอทาหนงสอคาประกน

3. ตวเงนเพอการเรยกเกบทมเอกสารประกอบ (Documentary Bill For Collection)

วธนธนาคารของผซอและธนาคารของผขายจะทาหนาทเปนตวกลางในการชาระเงนและมอบเอกสารการออกสนคาใหกบผซอ ซงวธดงกลาวทาใหผซอและผขายมความเสยงลดลง 1. Document against Payment (D/P) เมอผซอและผขายตกลงซอขายสนคา ผขายจะทาการสงสนคาไปยงผซอและสงเอกสารเรยกเกบเงนไปยงธนาคารของผขาย โดยธนาคารผขายจะสงเอกสารเรยกเกบเงนผานธนาคารในประเทศผซอเพอใหธนาคารในประเทศผซอแจงเรยกเกบเงนไปยงผซอ ทงนเมอผขายชาระเงนทนทเพอธนาคารในประเทศผซอจะออกเอกสารการออกสนคาใหโดยผซอนาเอกสารดงกลาวไปยนรบสนคา วธการนผขายจะไดรบเงนกตอเมอธนาคารผขายเรยกเกบเงนจากธนาคารผซอไดแลว ความเสยงผขาย ผซอไมรบสนคา/ขอเปลยนวธการชาระเงน/ขอตอรองราคา ความเสยงผซอ ผขายสงสนคาทไมไดคณภาพ/ไมครบ/ไมถกตอง 2. Document against Acceptance (D/A) เปนตวทมกาหนดเวลาในการชาระเงน เชน 30, 60 หรอ 90 วน เมอผซอและผขายตกลงซอขายสนคา ผขายจะทาการสงสนคาไปยงผซอและสงเอกสารเรยกเกบเงนไปยงธนาคารของผขาย โดยธนาคารผขายแจงใหผซอรบรองตวเงนและสงมอบคนธนาคารทงนผขายยงไมตองชาระเงนธนาคารในประเทศผขายกจะทาการปลอยเอกสารออกสนคาใหและผซอชาระเงนเมอครบกาหนด โดยผซอนาเอกสารดงกลาวไปยนรบสนคา วธการนผขายจะไดรบเงนกตอเมอธนาคารผขายเรยกเกบเงนจากธนาคารผซอไดแลว

4. เลตเตอรออฟเครดตทมเอกสารประกอบ (Documentary Letter of Credit)

วธนเปนทนยมกนมากทสด และมความธรรมแกทงผซอและผขาย โดยมชอผกมดตามเงอนไขทระบไวใน L/C ซงแลวแตจะตกลงกน โดยมธนาคารเปนสอกลาง เมอผซอและผขายตกลงซอขายสนคา ทงผซอจะตองทาการเปด Letter of credit L/C ผานธนาคารในประเทศของผซอไปยงธนาคารของผขายมการระบเงอนไขตางๆ ใน L/C หลงจากนนผขายจงจะสงสนคาไปใหผซอ ทงนเมอผขายไดทาการสงสนคาตามเงอนไขกนาเอกสารการสงสนคาและเอกสารตามเงอนไข L/C ไปเรยกเกบเงนกบธนาคารของผขายได ซงวธดงกลาวทาใหผซอและผขายมความเสยงนอยมากและเปนวธทนยมในปจจบน

5.3.4 การขนสงสนคาและผใหบรการโลจสตกส เมอผสงออกหรอผขายและผนาเขาหรอผซอ ไดตกลงเงอนไขการสงมอบสนคาผานแพลตฟอรมแลว ในลาดบตอไปคอ ผสงออกดาเนนการเตรยมเอกสารการสงสนคาผานพธการศลกากรขาออก และทาการจดสงสนคาใหแกผนาเขาหรอผซอ โดยมรายละเอยด ดงน

Page 63: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 63

5.3.4.1 การจองเรอ ผสงออกหรอผขายเลอกผใหบรการโลจสตกสและจองสายเดนเรอผานแพลตฟอรม จงเสนอใหผใหบรการโลจสตกส (Logistic Service Provider: LSP) ผใหบรการขนสงระหวางประเทศ (freight forwarder) และสายเรอ (liner) เขารวมในแพลตฟอรม เพอเพมความความหลากหลายในการเสนอ และตอรองราคาคาขนสง และเปนทางเลอกใหผสงออก สามารถเปรยบเทยบราคา และคานวนตนทนคาขนสงสนคาระหวางประเทศได กอนทจะตดสนใจใชบรการโลจสตกสผานแพลตฟอรม และหากผสงออกหรอผขายสามารถเลอกเปรยบเทยบราคาผานแพลตฟอรมไดทนท กจะเปนอกหนงทชวยประหยดเวลาการตดตอแบบเดมทปกตแลวบรษทผสงออกหรอผขาย ตองใชเวลานาน ในการหาทาเรอหรอสายเรอในการขนสงสนคาทมราคาทยอมรบได 5.3.4.2 การจองหวลาก ผสงออกหรอผขาย เลอกจองบรษทรถขนสงตสนคาและจองหวลาก (haulage) ผานแพลตฟอรม มการเปรยบเทยบราคาประกอบการตดสนใจ โดยผสงออกจะตองระบวน เวลา และรายละเอยดการการขนสงสนคา เชน 1. การใหรถหวลากไปรบตคอนเทนเนอร (ตเปลา) ณ ลานรบตคอนเทนเนอร 2. รถหวลากตคอนเทนเนอร (ตเปลา) ไปยงโรงงานเพอบรรจสนคาเขาตคอนเทนเนอร 3. รถหวลากนาตคอนเทนเนอร(ทบรรจสนคาแลว) ไปยงทาเรอตนทาง เปนตน ทงน ผสงออกควรสามารถตรวจสอบสถานะการขนสงสนคาผานแพลตฟอรมได 5.3.4.3 ใบตราสงสนคาทางทะเล Bill of Lading (B/L) เมอผสงออกหรอผขายรวบรวมเอกสารการสงออกสนคา สงไปยงผใหบรการขนสงระหวางประเทศหรอสายเรอ เพอใหสายเรอทาการออกใบตราสงสนคาทางทะเล (Bill of Lading: B/L) ใหกบผสงออก โดยผสงออกสามารถเลอกใบตราสงสนคาทางทะเล ตามเงอนไขเอกสารในการรบสนคาและแลกเปลยนสนคาไดผานแพลตฟอรม ไดแก 1.Original B/L ไดแก Master B/L HOUSE Bill of Lading 2. Surrendered B/L 3.Sea waybill 4.ใบตราสงสนคาอน ๆ ดงแสดงในตารางท 8 ผสงออกหรอผขายสามารถเลอกผใหบรการโลจสตกส ผใหบรการขนสงระหวางประเทศ หรอสายเรอ ไดผานแพลตฟอรมกลาง เพอเตรยมเอกสารการสงออก เชน จองสายเรอ จองหวลาก และออกใบตราสงสนคาทางทะเล ทงน เพออานวยความสะดวกในการดาเนนการและลดภาระตนทนคาใชจายของผประกอบการรายยอย โดยระบบฐานขอมลของเอกสารทการสงออกดงกลาวจะถกเชอมโยงกบแพลตฟอรมฯ

ตารางท 8: ตารางใบตราสงสนคาทางทะเล

ใบตราสงสนคาทางทะเล Bill of Lading (B/L) เงอนไข

1. Original B/L หรอ OB/L

1.1 Master B/L หรอ MB/L ออกโดยบรษทเรอ

ใบตราสงสนคาทางทะเลทมอากรแสตมปตดอยโดยมลายเซนและตราประทบ 1.2 HOUSE Bill of Lading

ออกโดยผใหบรการขนสงระหวางประเทศ (Freight Forwarder)

2. Surrendered B/L ออกโดยผใหบรการขนสงระหวางประเทศ (Freight Forwarder)

ใบตราสงสนคาทางทะเลทไมมอากรแสตมปตดอย ผสงออกไมตองสงตนฉบบ B/L ใหกบผนาเขา โดยหลงจากทผสงออก ยนยนการชาระเงน พวกเขาจะขอ surrender B/L ใหสงไปยงบรษทจดสงและสาเนาเอกสารSurrendered B/L ไปยงประเทศปลายทางเพอใหผนาเขาออกของ

3. Sea waybill ออกโดยบรษทเรอ ใบตราสงสนคาทางทะเลทไมมอากรแสตมปตดอย และไมสามารถเปลยนสทธการเปนเจาของของสนคาได

4.ใบตราสงสนคาอนๆ ใบตราสงสนคาทางบก / ใบตราสงสนคาทางอากาศ ใบตราสงสนคาแบบตอเนองหลายรปแบบ

Page 64: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 64

5.3.5 หนวยงานภาครฐทเกยวของ 5.3.5.1 การเชอมโยงเอกสารการสงออกเขากบระบบ NSW แพลตฟอรมควรแสดงรายการเอกสารทผสงออกตองจดเตรยมสาหรบพธการศลกากรขาออก ตามทกรมศลกากรกาหนด โดยผสงออกสามารถทาดวยตนเองหรอเลอกใชบรการตวแทนออกของผานแพลตฟอรม ซงตวแทนออกของจะเปนผตรวจสอบความครบถวนของเอกสาร เพออานวยความสะดวกใหแกผสงออกทเปนวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม กอนทจะสงเอกสารพธการศลกากรขาออก ผานเขาสระบบอเลกทรอนกสแบบไรเอกสาร (National single window: NSW) เชน หนงสอรบรองถนกาเนดสนคา ใบอนญาต/ใบรบรอง การสงออก และชาระคาธรรมเนยมในการดาเนนพธการทางศลกากร ไดแก 1.การลงทะเบยนผปฏบตพธการศลกากรของผประกอบการนาเขา/สงออก 2.การใหบรการของธนาคาร/ตวแทนรบชาระเงน (e-bill payment) โดยสามารถชาระภาษอากร และภาษอนๆ เชน ใบขนสนคา ใบสงเกบเงน และใบแจงหนคาธรรมเนยม เปนตน ในการดาเนนการพธการทางศลกากร และใหบรการตรวจสอบ และตดตามสถานะการผานพธการใบขนสนคา (import-export declaration) กรมศลกากรควรปรบลดขนตอนการขอใบอนญาต/ใบรบรอง และเปลยนใหเปนรปแบบธรกรรมอเลกทรอนกสทงหมด และอนญาตใหเชอมตอกบระบบอเพยเมนทของธนาคารพาณชย เพอใหผสงออกชาระคาธรรมเนยมไดทนท รวมถงตองมการกาหนดมาตรฐานรวมกนกบผสงออกในภาคธรกจ เชน การกรอกขอมลเอกสารการสงออกครงเดยวในแบบฟอรมเดยว เพอเปนลดขนตอนการกรอกเอกสารทซาซอน ทงน ผสงออกสามารถกรอกขอมลการสงออก หรอเลอกใชบรการตวแทนออกของในสวนของพธการศลกากร ผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ภายใตมาตรฐานและรปแบบเดยวกนกบกรมศลกากรได ซงปจจบน NSW สามารถอานวยความสะดวกแกผสงออกไดระดบหนงเทานน โดยกรมศลกากรยงคงตองเรงสรางความเชอมโยงของ NSW ใหเขากบหนวยงานอนๆ ทเกยวของในแตละประเภทสนคา ใหมความสมบรณมากทสด รวมถงใหความรแกผประกอบการเกยวกบเงอนไข และเอกสารสทธประโยชนทางการคาระหวางประเทศ เชน Form A, E ผานแพลตฟอรกลางดวย

5.3.5.2 Port community systems (PCS) เมอผสงออกหรอผขายทไดจดเตรยมเอกสารการขนสงสนคาขาออกผานแพลตฟอรมแลวเสรจ ในลาดบถดไป ผสงออกจะทาการสงเอกสารการขนสงสนคาขาออกทงหมดไปยงผเกยวของ ไดแก 1.ผนาเขาหรอผซอ 2.ธนาคารในประเทศผสงออก 3.ระบบการบรหารจดการผานทา (Port community systems: PCS) ซงเปนเอกสารชดเดยวกน เพอความสะดวก และรวดเรวในการตรวจสอบ ทงน การทาเรอแหงประเทศไทย ในฐานะหนวยงานทบรหารจดการทาเรอของประเทศควรเรงพฒนาระบบบรหารจดการหนาทา โดยตองมปรบรปแบบเอกสารการนาเขา/สงออกใหเปนอเลกทรอนกสทงหมด เชน เอกสารคาระวางเรอ ทงทาเรอของรฐ และทาเรอเอกชน และเปดโอกาสใหหนวยงานภาคเอกชน เขารวมเชอมโยงขอมลการขนสงสนคาระหวางประเทศ เชน แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจสาหรบอตสาหากรรมเฉพาะกลม เพออานวยความสะดวกในขนตอนการขนสงสนคา และขนตอนในการตรวจปลอยสนคา รวดเรวยงขน ผสงออกหรอผขายสามารถสงเอกสารการขนสงสนคาขาออกไปยงผนาเขาหรอผซอ และธนาคารพาณชยของผนาเขา ทเชอมโยงกบระบบการบรหารจดการผานทาซงมหนวยงานพนธมตรทางยทธศาสตรทรบผดชอบขนตอนการบรหารจดการทาเรอขนสงสนคา เชน ดานพธการศลกากรจดการโดยหนวยงานทบรหารจดการทาเรอ ภาคเอกชนทใหบรการดานโลจสตกสเชอมโยงกบแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ทงน เพออานวยความสะดวกการบรหารจดการหนาทาเทยบเรอ ใหมการเชอมโยงขนตอนการดาเนนงาน ผานการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสแบบไรเอกสารกบทกภาคสวนทเกยวของ

Page 65: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 65

6. บรรณานกรม ASEAN Single Window. (2018). Third Symposium on the ASEAN Single Window. Current Impact and Future Opportunities. Singapore.

ECONOMIC INTELLIGENCE CENTER. (2017). Insight ถอดหนากากผบรโภคยค 4.0. bangkok.

Electronic Transaction Development Agency. (2558). รายงานผลการส ารวจพฤตกรรมการใชงานของผใชงานอนเตอรเนตใน

ประเทศไทยป พ.ศ.2558. bangkok: ETDA.

EU Single Market Strategy . (2017).

European Port Community System Association, EEIG. (2011). EPCSA,European Port Community System, How to develop port

community system. IPCSA, EPCSA.

IMF, World Economic Outlook, April 2018. (2018). World Economic and Financial Survey: Regional Economic Outlook-Asia and Pacific

Good Time, Uncertain Times: A Time to prepare). IMF,WEF.

Information economy report . (2017). Digitalization, Trade and Development.

International Logistics Performance Index (LPI) . (2018).

ITD (International Institute for Trade and Developemnt). (2560). การประเมนศกยภาพและโอกาสของประเทศสมาชกอาเซยนใน

ตลาด ASEAN E-Commerce. สถาบนระหวางประเทศเพอการคาและการพฒนา (องคการมหาชน).

NATIONAL TRADE PLATFORM. (2018). SINGAPORE CUSTOMS. เขาถงไดจาก https://www.customs.gov.sg/about-us/national-single-

window/tradexchange

Port Community System (PCS). (2010). เขาถงไดจาก http://euro-logistics.nl/expertise/port-community-system.

(2017). UN/CEFACT. United Nation.

UNCTAD 14 of the eTrade for all. (2017). Year in Review’ of the eTrade for all initiative (2017-2018). 2018.

UNCTAD B2C E-COMMERCE INDEX 2017. (2017). UNCTAD. เขาถงไดจาก UNCTAD B2C E-COMMERCE INDEX 2017:

http://unctad.org/en/PublicationsLibrary/tn_unctad_ict4d09_en.pdf

UNCTAD, Based on data from the United States Cencus Bureau; Japan Ministry of Economy, Trade and Industry; China. (2017). Information Economy Report. geneva.

UNCTAD, e-Commerce Week. (2018). e-Commerce Week 16-20 April 2018. Palais des Nations, Geneva: UNCTAD 2018.

WCO, Study Report on Cross-Border E-Commerce. (2017).

WTO MC11 . (07 December 2017 ). World Customs Organization, Organization Mondiale des Douanes. เรยกใชเมอ 2018 จาก

http://www.wcoomd.org/en/media/newsroom/2017/december/the-international-customs-community-adopts-the-luxor-

resolution-on-cross-border-ecommerce.aspx

Page 66: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 66

กรมการคาตางประเทศ กระทรวงพาณชย. (2560). http://www.dft.go.th/th-th/statute01. เขาถงไดจาก http://www.dft.go.th.

พระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาว. (2542). กรงเทพมหานคร.

พระราชบญญตควบคมการแลกเปลยนเงน. (2485). กรงเทพมหานคร.

พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม. (2540). กรงเทพมหานคร.

พระราชบญญตศลกากร. (2560). กรงเทพมหานคร.

พระราชบญญตศลกากร. (2560). พธการศลกากรวาดวยการผานแดน. ใน มาตรา 4. กรงเทพมหานคร.

พระราชบญญตสงเสรมการลงทน. (2560). กรงเทพมหานคร.

รางพระราชบญญตคมครองขอมลสวนบคคล. (2560). กรงเทพมหานคร.

สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย . (2018). กรอบแนวคดนโยบายเพอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกส

ขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ. Bangkok.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2560). ยทธศาสตรชาต 20 ป.

ส านกงานพฒนาธรกรรมอเลกทรอนกส (ETDA) . (2017). Bangkok: ส านกงานพฒนาธรกรรมอเลกทรอนกส (ETDA) .

ส านกตลาดพาณชยดจทล กรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย. (2560). แผนพาณชยอเลกทรอนกสแหงชาต.

Bangkok, Thailand: 2560.

Page 67: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 67

ภาคผนวก

Page 68: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 68

a. บทสมภาษณพเศษจากหนวยงานทเกยวของ 1. การใชประโยชนจาก e-Trading Platform ในมมมองของผประกอบการ (กลมสนคา: อาหาร/เครองนงหม/

เฟอรนเจอร) Q1. ขนตอนการสงออกในปจจบน เปนอยางไร? ➢ จากอดตถงปจจบนบรษทฯ จะทาการตดตอลกคาเพอสงเสรมการขายผาน 3 ชองทาง ไดแก 1. การตดตอผานงาน

แสดงสนคา 2. หากลมลกคาใหม จากรายชอบรษททลงทะเบยนเปนสมาชก Thaitrade.com ของกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ เพอเพมความนาเชอถอของบรษทในการตอตอบรษทคคาทผานการคดกรองระดบหนง (KYC) จากทางกรมสงเสรมฯ มาแลว 3. ตดตอลกคาผานเวบไซตของบรษท โดยจะทาการตดตอลกคาผาน e-mail เปนหลก ซงจะมเงอนไขในการเสนอเพอตอรองราคาเปนรายบรษท ตามลาดบ

➢ โดยปกตขนตอนการชาระเงนระหวางประเทศ กลมลกคาทวไปของบรษทฯ จะใชระบบ D/P at Sight เนองจากธนาคารเปนตวกลางในการชาระเงนและมความนาเชอถอมากกวา อก 20% ใชระบบ L/C สาเหตทใชนอยลงเพราะมตนทนทสง ในสวนลกคาพเศษทคาขายกนมานาน เชน บรษทของอเมรกา ใชระบบ T/T 45-60 วน

➢ ระบบการขนสงสนคาระหวางประเทศทางบรษทใชบรการผใหบรการโลจสตกส เพอลดขนตอนความยงยากในการขนสงสนคา โดยถงแมวาประเทศไทยจะมระบบ e-Logistics

Q2. ปจจยส าคญทเปนปญหาและอปสรรคในการสงออก? ➢ ปญหาเรองหนงสอรบรองแหลงกาเนดสนคาและใบรบรองมาตรฐานตางๆ ทจะตองเปลยนเปน e-Document ตอง

มการนามาคดตอวาทาอยางไรใหมาเชอมโยงเขากบระบบ ถาสามารถออก Invoice ผานระบบอเลกทรอนกสไดกจะทาใหลดตนทนทางการสงออก รวมถงประเทศไทยมการแขงขนทสงขนเนองจากประเทศเพอนบานไดพฒนาศกยภาพของตนเองเขามาตตลาดมากขน รวมถงสทธ GSP ทประเทศเพอนบานไดรบ ทาใหผประกอบการขายของไดยากขน

Q3. บรษทมการขายสนคาออนไลนหรอไม และการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไม? ➢ การขายออนไลนแบบ B2B ในปจจบนเปนแคการเปดชองทางในการตดตอลกคา แตอยางไรกตามเมอจะลง

รายละเอยดในขนตอนการตกลงเงอนไขการซอขายสนคานน บรษทยงคงตองมาตอตอกนเองโดยไมผานชองทางออนไลน โดยสวนตวมความเหนวาการขายออนไลนจะสามารถเพมยอดขายไดจร งในอนาคตถาประเทศไทยมการเรมขายปลกมากขนและระบบโลจสตกสเปลยนเปนระบบอโลจสตกสอยางเตมรปแบบ ซงปจจบนมองวาประเทศไทยยงคงมตนทนการขนสงทคอนขางสงในการคาปลกทาใหยงสประเทศจนไมได โดยในอนาคตบรษทตองการใหมการสงเสรมรปแบบการคา แบบ B2C มากยงขนเพอเพมมลคาในการขายสนคา

Q4. ขนตอนใดในการสงออกทควรตองมการปรบเปลยนเปนระบบอเลกทรอนกส โดยเรว? ➢ ควรมการพฒนาควบคกนไปทง e-payment, e-logistic และ e-document เพราะในปจจบนบรษทยงใชบรการ

โลจกตกสกบผใหบรการโลจสตกส อยซงมองวาถาในอนาคตการพฒนาระบบอเลกทรอนกสแบบครบวงจรแลว ทางผประกอบการคงจะลดเวลาและคาใชจายไดมากพอสมควร

Q5. ในมมมองของทานคดวาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จะมประโยชนกบผประกอบการอยางไร ➢ Platform นจะมประโยชนมากถาไดทาแบบครบวงจร เราตดปญหาเรองขนตอนเอกสารและการขนสงสนคา ซง

ผประกอบการจะมหนาทอยางเดยวคอขายของ โดยให Platform เปนตวขบเคลอน Q6. หากในอนาคตมการปรบปรงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจใหดยงขน

บรษทมโอกาสจะเขารวมหรอไม

บรษท มหาบรพาผลตภณฑอาหาร จ ากด

คณวศษฐ ลมลอชา : รองประธานสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย/ ประธานกลมอตสาหกรรมอาหาร สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย/ นายกสมาคมผผลตอาหารสาเรจรปแหงประเทศไทย

Page 69: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 69

➢ การเขาใชงานแพลตฟอรมอคอมเมรซอยทการแขงขนใครทาไดดและครบวงจรมากวากจะมผเขาใชบรการมากกวา ซงในความคดเหนตนนนมองวาการทาอคอมเมรซ ควรทาใหตอบโจทยผใชบรการมากทสด

Q1. ขนตอนการสงออกในปจจบน เปนอยางไร? ➢ ขนตอนการสงซอ เมอรบใบคาสงซอจากลกคาแลว กมาเตรยมการเพอวางแผนการผลตสนคาเพอใหตรงกบความ

ตองการของลกคา ทงแผนกการตลาดและแผนกฝายผลตสนคา เพอจดทาเอกสารการสงออกตามทลกคาตองการ ประกอบดวย INVOICE / PACKING LIST และ BOOKING FROM

➢ ขนตอนการขนสงสนคา หลงจากทาการจองเรอหรอเครองบนแลวแตความตองการของลกคาแลว ทางบรษทกจะแจงใหแผนกตางๆ ในสวนทเกยวของทราบเพอเตรยมการสงออกใหทนกาหนดของลกคา จดเตรยมเอกสารเพอทาการผานกรมศลกากร จดเตรยมรถ และ ใหชปปงเอกสารผานพธการเพอทาการโหลดสนคา ทงทางเรอและทางอากาศ โดยทางเรอทาการสงสนคาไปโดยทางคลองเตยหรอลาดกระบง หรอแลวแตตามทสายเรอแจง และสงออกทางอากาศททาอากาศสวรรณภม ใหทนกบกาหนดทตวแทนสายเรอและตวแทนทางอากาศแจงมา ซงหลงจากททาการโหลดสนคาแลวทางสายเรอจะสง B/L , HAWB จะตรวจสอบเอกสารใหถกตองตรงตามทลกคาตองการเพอทปลายทางจะสามารถเคลยสนคาไดโดยไมตดปญาหาทกรมศลกากรปลายทางและทาการขอเอกสารรบรองทกระทรวงพานชย สาหรบเอกสารน FORM C/O, E,D,AJ หรอแลวแตวาสนคานนๆไดสทธประโยชนใหลกคาปลายทางแตละประเทศหรอไม

➢ ขนตอนหลงการสงสนคา หลงจากททาการสงออกแลวตองทาเมลแจงตามทแตละลกคาตองการหรอกาหนดมา ประกอบไปดวย INVOICE,PACKING LIST, FORM,B/L OR HAWB และทาการสงเอกสารเพอใหลกคาปลายทางเครยสนคาปลายทางแลวแตละลกคาแจงมาวาจะสงเปนเอกสารตวจรงใหลกคาปลายทางหรอโดยระบบ ELECTRONIC แลวแตขอตกลงและความตองการของลกคา สวนมากจะประกอบดวย INVOICE / PACKING LIST / FORM C/O , E,D,AJ / B/L , FCR, OR HAWB โดยเมอเตรยมเอกสารครบแลวกทาการเกบเงนไปยงลกคาโดยแลวแตขอตกลงกบลกคาประกอบดวยเกบเงนแบบ T/T, L/C , ELECTRONIC หลงจากนนทาการเกบเอกสารทงหมดเปนระบระยะเวลา 2 ป กอนทจะทาการทาลาย

Q2. ปจจยส าคญทเปนปญหาและอปสรรคในการสงออก? ➢ สนคาเสรจไมทนตามกาหนดการสงออกสนคา ➢ สนคาไมผานการตรวจสอบคณภาพ ทาใหยอดสงออกไมเปนไปตามคาสงซอ Q3. บรษทมการขายสนคาออนไลนหรอไม และการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไม? ➢ บรษทไมมการขายออนไลน เนองจากการทา Mass Production และไมไดทาการผลตแบรนดของตนเองจงคดวา การขายออนไลนไมนาเหมาะกบการขายของบรษท Q4. ขนตอนใดในการสงออกทควรตองมการปรบเปลยนเปนระบบอเลกทรอนกส โดยเรว? ➢ บรษทฯ ใชระบบอเลกทรอนกส ในทกขนตอนอยแลว Q5. ในมมมองของทานคดวาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จะมประโยชนกบผประกอบการอยางไร ➢ ลดขนตอนการซอ/ขาย เปนการชวยลดตนทน เวลา และเพมกาไร รวมถงลดภาษ นาเขา และ สงออก Q6. หากในอนาคตมการปรบปรงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจใหดยงขน บรษทมโอกาสจะเขารวมหรอไม ➢ หากในอนาคตมการปรบปรงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ คดวาจะเขา

รวม

บรษท โอเรยนตอล การเมนท จ ากด

ดร.เนาวรตน ทรงสวสดชย : นายกสมาคมเครองหนงไทย / กรรมการสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย

Page 70: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 70

Q1. ขนตอนการสงในปจจบน เปนอยางไร? ➢ บรษทผลตเฟอรนเจอรไมทลกคาสามารถประกอบเองได ไดแก ต เตยง โตะ เปนตน ซงบรษทจะเนนการสงออก

แบบ Original Equipment Manufacturer หรอ OEM ทจะรบจางผลตสนคาหรอชนสวนใหกบแบรนดตาง ๆ โดยการสงออกของบรษทจะแบงออกเปนสองสวน ดงน

➢ ลกคารายใหญ บรษทของเราทา Logistics and Supply Chain ใหกบบรษท IKEA ทถอไดวาเปน Furniture retail company รายใหญในตางประเทศทสงไปขายทวโลก โดยบรษทของเราจะทาหนาทเปนผผลตและเกบสตอคสนคาให IKEA ผานการเชอมโยงขอมลระหวางกนใน Platform ทเชอมระหวางสองบรษท เชน เมอ IKEA ตองการสนคา A 3,000 ชน ทางบรษทกจะทาการเชคสตอกสนคาโดยบรษทจะมสนคาคงคลงอยาสมาเสมอเพราะ มการจดการอยางเปนระบบและมการนาเทคโนโลยเขามาใช ขนตอนเอกสารตางๆ เปนแบบอเลกทรอนกสและสามารถตรวจสอบออนไลนได ตงแตการสงซอสนคา และการชาระเงน(T/T) Payment diract โดยหลงการชาระเงนแลวทางบรษทไดใชบรการ LSP ในการจดสงสนคา

➢ กลมลกคาทวไป สวนใหญบรษทจะสงออกเฟอรนเจอรไมใหประเทศญปน แตยงคงทาแบบดงเดมคอตดตอรายบรษทและมการชาระเงนแบบ (L/C) หลงจากนนจะมการสงสนคาผาน LSP

Q2. ปจจยส าคญทเปนปญหาและอปสรรคในการสงออก? ➢ ยงคงตดปญหาการประเมนสถานการสตอคสนคาเพอการสงออก รวมถงปญหาดานความหลากหลายของสนคาท

อาจยงไมสามารถตอบสนองความตองการของตลาดไดอยางสมบรณ Q3. บรษทมการขายสนคาออนไลนหรอไม และการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไม? ➢ ปจจบนทางบรษทไดสรางแบรนดของตนเองขนมาชอวา MATA ทผลตเฟอรนเจอรไม เชน ต เตยง โตะ โดยมคอนเซ

ปในการขายคอ สนคาตองมขนาดเลก เบา แขงแรง และลกคาสามารถประกอบเองได เพอตอบการขายออนไลน ประหยดคาขนสง และปองกนการแตกหก โดยขณะนบรษทอยในขนตอนการเขาสการเปนสมาชก Thaitrade.com โดยมเปาหมายคอการสงสนคาออนไลนระหวางประเทศ

➢ การขายออนไลนจะสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไมนนขนอยกบวาสนคามความนาสนใจหรอไม และ Platform online มสนคาตอบสนองความตองการของตลาดรเปลา ยกตวอยางเชน Lazada กบ Shopee ทมการวางระบบการขายออนไลนทงายตอการเขาถงและตอบโจทยกลมเปาหมาย

Q4. ขนตอนใดในการสงออกทควรตองมการปรบเปลยนเปนระบบอเลกทรอนกส โดยเรว? ➢ หากจะตองมการปรบปรง Platform ของ ThaiTrade.com เพอตอบสนองความตองการของผใชบรการเพมมากขน

โดยสวนตวคดวาควรมการจดกลมผประกอบการในการทางานรวมกน มคนกลางในการบรหารจดการและตดสนใจ ยกตวอยางเชน การสงออกเฟอรนเจอร เพอเพมควาหลากหลายใหแกผเลอกซอสนคา ตองมการรวมกลมกนหลายบรษท ใน Category “ThaiFurniture” ของ Thaitrade ภายใตหลกเกณฑและเงอนไขเดยวกน โดยภาครฐควรจะเปนตวกลางในการวางระบบเพอใหผประกอบการเขามาใชงานไดจรง ภายใตมาตรฐานเดยวกนใน Platform ทงขนตอนการตดตอลกคา การชาระเงน และระบบการขนสงสนคา

Q5. ในมมมองของทานคดวาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จะมประโยชนกบผประกอบการอยางไร ➢ ภาครฐควรเปนตวกลางในการขบเคลอนเพอการระดมผประกอบการเขามาใช Platform เดยวกนใหไดมากทสด ซง

จะทาให Platform นจะเปนประโยชนแกทงผซอและผขาย ทจะไดรบสนคาทมคณภาพและตรงตามความตองการ Q6. หากในอนาคตมการปรบปรงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจใหดยงขน บรษทมโอกาสจะเขารวมหรอไม ➢ เขารวมเพอขยายฐานลกคาใหกวางขน

บรษท เอส.พ.เอส. โคออพเพอเรท จ ากด คณกรต เสรมประภาศลป : ประธานเจาหนาทบรหาร กลมบรษท เอส.พ.เอส / นายกสมาคมอตสาหกรรมเครองเรอนไทย

Page 71: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 71

2. ทศทางและมมมองภาคธนาคารตอการท าการช าระเงนอเลกทรอนกส ผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเทศไทย

Q1. ในฐานะททานเปนผเชยวชาญดานการเงนของธนาคารเพอการสงออกและน าเขา ทานมมมมองเรองอเพยเมนท แบบ B2B ในประเทศไทยอยางไร ➢ การนาระบบอเพยเมนทมาใชในการรองรบ e-Marketplace ในประเทศไทย ภาคสวนของธนาคารมองวาการสราง

ความไววางใจใหผประกอบการเปนสงทสาคญทสด เมอธนาคารเขามาเชอมโยงเขากบระบบแลว ธนาคารจะเปนตวกลางในการใหความชวยเหลอผประกอบการและสรางความไววางใจ ในขนตอนการการชาระเงนวาผประกอบการจะไดรบเงนแนนอนเมอทาธรกรรมการเงนผานธนาคาร

Q2. จากการเตบโตของธรกจอคอมเมรซในตลาดโลก ทานคดวาปจจยใดทจะเปนตวแปรส าคญในการเปลยนเปนระบบอเพยเมนทในประเทศไทย และใครคอคแขงส าคญ ? ➢ ตวแปรสาคญในการเปลยนระบบชาระเงนแบบปกตใหเปนระบบอเพยเมนท ขนอยกบความตองการของตลาดใน

การทาการคาเพราะเมอระบบการชาระเงนอเลกทรอนกสสามารถตอบสนองความตองการของตลาดไดดกวากจะถอเปนการเพมยอดขาย ซงเหนดวยถาจะมตวกลางในการจดการสรางระบบ Ecosystem เพอตอบสนองความตองการของผประกอบการ ไมวาจะเปน การคาแบบ B2B หรอ B2C เพอใหผประกอบการมความมนใจในการขายสนคาออนไลน โดยมธนาคารมาชวยสงเสรม

Q3. ปจจยใดทเปนปญหาและอปสรรคในการพฒนาอเพยเมนทของไทย? ➢ ในสวนของภาคธนาคารการพฒนาอเพยเมนทของประเทศไทย ไมมอปสรรคเทาใดนก เนองจากทกธนาคารของไทย

ตางตองมปฏบตมาตรฐานขององคการดานการเงนระหวางประเทศ (SWIFT code) เพอใหมหลกปฏบตในการโอนเงนระหวางธนาคารหรอระหวางประเทศ ตามหลกการสากล ไดอยางสมบรณ ผานระบบอเพยเมนทของตน หากแตสงทตองมาศกษากนตอคอ กระบวนการชาระเงนและเงอนไขของของแตละธนาคารทแตกตางกน ททาอยางไรถงจะสงเสรมและใหผประกอบการไดประโยชนมากทสด

Q4. การใหบรการอเพยเมนทในธนาคารของทาน ทานคดวาสามารถขยายฐานลกคาไดจรงหรอไม? ➢ ธนาคารจะสามารถขยายฐานลกคาไดกตอเมอธนาคารมการวางแนวทางการแกไขปญหาทชดเจนเพอทจะชวยเหลอ

ผประกอบการเรองขนตอนการชาระเงนระหวางประเทศไดอยางสมบรณแลว ทาใหผสงออกไววางใจและตองการสงสนคาไปขายยงตางประเทศมากขน ซง ธนาคารฯ อยในระหวางขนตอนการทาโครงการเรอง ระบบอเพยเมนทเพอตอบสนองความตองของผสงออกทตองการทาการคาระหวางประเทศ โดยม e-Marketplace แบบ B2B มารองรบ มวตถประสงคหลก คอ ใหผประกอบการทาหนาทผลตสนคาเพยงอยางเดยว สวนของภาคธนาคารจะเปนผดแลหลงบานใหดวยการสรางความรวมมอกบผใหบรการโลจสตกส

Q5. ทานคดวาขนตอนใดในระบบการช าระเงนตองมการปรบเปลยนเปนระบบอเพยเมนทโดยเรว? ➢ เนองจากกระบวนการการชาระเงนระบบอเพยเมนท ธนาคารไดมการดาเนนการมาแลวกอนหนาน ขณะนอย

ระหวางการพฒนาในเรองของความเชอมโยงขนตอนและกระบวนการทางการคา เชน การสงออกมาเชอมโยงเขาดวยกน เพอเตมเตมในสวนของ e-Marketplace

Q6. ทานคดวา แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จะมประโยชนกบผประกอบการไทยอยางไร ➢ ในมมมมองของกลมธรกจธนาคาร มองวาประโยชนทผประกอบการจะไดรบจากการขายสนคาออนไลนผาน

Platform นน คอ 1.ทาใหผประกอบการมความไววางใจในการขายของออนไลนมากยงขน วาขายสนคาแลวการนตวาไดเงนจรง ซง Platform จะทาหนาทเปนตวกลางในการคดกรองผประกอบการทจะเขามาดาเนนธรกจ (KYC) 2.ธนาคาร สามารถการนตวาถามาเชอมเขากบ Platform แลวจะตอบโจทยในการแกปญหาการสงออก ไมวาจะเปน

ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย (Exim Bank) ดร.ชาญสทธ สรธนาโชต : ผอานวยการฝายพฒนากระบวนการและนวตกรรม ธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย

Page 72: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 72

ปญหาเรองสนเชอ หรอปญหาเรองลกคาซอแลวไมจายเงนทางธนาคารกจะมประกนความเสยงให 3.ในอนาคตผประกอบการจะทาหนาทเปนผผลตเพยงอยางเดยว ทางธนาคารจะทาหนาทเปนตวกลางในการเชอมโยง 3 สวน ไดแก สนเชอ รบประกน และระบบโลจสตกส ผานผใหบรการโลจสตกส เพออานวยความสะดวกใหผสงออก รวมถงการสงเสรมผและพฒนาผสงออกระดบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ใหเปนผสงออกขนาดกลาง ตอไป

Q7. หากในอนาคตมการปรบปรงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจใหดยงขน ทานคดวาตวทานเองจะเขารวมหรอไม ➢ ในฐานะตวแทนธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย ทางธนาคารยนดเปนอยางยงทจะเชอมโยงเขา

กบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพอชวยสนบสนนและเพมศกยภาพการสงออกใหผประกอบการไทยใน e-Marketplace

3. แนวทางการเชอมโยง e-Trading Platform เขากบระบบ National Single Window ในมมมองของหนวยงานก ากบดแล

Q1. จากรปแบบและขนตอนตางๆ ใน White Paper on Cross-Border B2B E-Commerce Platform ทานม

ความคดเหนอยางไร ในเรองของความเชอมโยงเขากบระบบ NSW ? ➢ การคาระหวางประเทศแบบ B2B แมนโยบายไมไดกาหนดใหตองมการเชอมโยงแลกเปลยนขอมลผานระบบ NSW

แตหากภาคธรกจมความประสงคทจะแลกเปลยนและเชอมโยงขอมลทเกยวของผานระบบ NSW กรมศลกากร กจะตองใหการสนบสนนเพอใหเกดการเชอมโยงทมประสทธภาพเปนไปตามมาตรฐานสากล และสามารถแลกเปลยนขอมลกบหนวยงานทตองเกยวของอนๆ ได

➢ ปจจบนมตางชาตทขอหารอกบ กรมศลกากร เพอพจารณาใหความรวมมอพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดน รวมกน หลายหนวยงาน ซงหากการพฒนาตามขอเสนอใน white paper ทจดทาขนสอดคลองตรงกบตางชาตทขอหารอมา กอาจจะสามารถพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเทศไทยใหเกดผลไดเรวยงขน

➢ อยางไรกตาม ควรกาหนดกระบวนการทางธรกจทชดเจนและประสานการดาเนนการรวมกบหนวยงานทเกยวของทงภาคเอกชนและภาครฐ

Q2. ระบบอโลจสตกสในรปแบบแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจของไทย ในมมมองของทานเปนอยางไร? ➢ ยงไมมความรวมมออยางเปนรปธรรมในการจดทาแนวทางการพฒนาระบบอโลจสตกสรวมกน เพอใหบรการและ

การแลกเปลยนขอมลทเกยวของ (ตางคนตางทา) ➢ ผประกอบการยงยดตดอยกบระบบการตดตอแบบเดม คอ การใชอเมลในการตดตอแลกเปลยนขอมล เปนหลก ซง

เปนรปแบบทคอนขางลาชาในการนาเขาขอมลการซอขายหรอเอกสารตางๆ ไปใชงานตอของแตละหนวยงาน ➢ ควรตงคณะกรรมการขนมากาหนดกระบวนการทางธรกจในการพฒนาระบบอโลจสตกสรวมกน และเรมใชงานกบ

สมาชกทเกยวของ Q3. จากการเตบโตแบบกาวกระโดดของธรกจอคอมเมรซ จากทวโลก ทานคดวาปจจยใดทจะเปนตวแปรส าคญในการเปลยนผานเปนระบบอโลจสตกสและ NSW ในประเทศไทย? ➢ ผซอ-ผขาย มความตองการใหมการสงสนคาไดอยางรวดเรวทสด ➢ ความตองการเชอมโยงขอมลอเลกทรอนกสของ Stakeholder ใน Supply chain ทเกยวของตอการใหบรการ

ตงแตตนนาจนถงปลายนา สดทายสนคาถงผบรโภค ➢ การกระจายสนคาจากแหลงผลตหรอนาเขา ไปยงจดกระจายสนคาทอยใกลผบรโภคมากทสด ตามความตองการ

ของผบรโภคทสงซอสนคาออนไลน ทงนเพอใหมการนาสงสนคาดวยระยะเวลาทสนทสด

กรมศลกากร คณวระศกด ลอยสายออ : ผอานวยการสวนแผนงานและมาตรฐาน สานกเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

Page 73: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 73

➢ ระบบ NSW ตองมการพจารณาการออกแบบกระบวนทเกยวของกบการนาเข า สงออก และโลจสตกส รวมกบหนวยงานทเกยวของ เพอใหสอดคลองกบการคาในรปแบบอคอมเมรซ รวมถงพจารณาการใหบรการโดยนาเทคโนโลยทสามารถเขาถงไดงายและชวยลดตนทนของทกภาคสวน

Q4. ปจจยใดทเปนปญหาและอปสรรคในการพฒนาการใหบรการระบบ NSW ทเชอมโยงขอมลระหวางภาครฐและเอกชน? ➢ หนวยงานภาครฐยงมการพฒนาระบบเพอรองรบขอมลอเลกทรอนกส แบบ Paperless ไมเพยงพอการขอใชบรการ

ของภาคเอกชน ➢ การพฒนาระบบการใหบรการอเลกทรอนกสของหนวยงานภาครฐเพอเชอมโยงขอมลกบภาคเอกชนยงไมมการ

จดทาเปนมาตรฐานขอมลและรปแบบการใหบรการทเปนมาตรฐานสากลเดยวกน ➢ ภาคเอกชนจานวนมาก (ทไมใชผประกอบการขนาดใหญ) ตองใชเวลาคอนขางมากในการปรบปรงใหระบบให

สามารถเชอมโยงขอมลกบภาครฐไดอยางอตโนมต ➢ ยงขาดหนวยงานทมอานาจในการกากบและกาหนดแนวทางปฏบตทเปนรปธรรมรวมกนระหวางภาครฐและ

ภาคเอกชน Q5. จดออนและจดแขงของการพฒนาระบบอโลจสตกสในประเทศไทย ตอการเชอมโยงขอมลระหวางภาครฐและเอกชน ? ➢ จดแขง ไดแก

1. นโยบายภาครฐบาลทชดเจนในการพฒนาประเทศโดยใชระบบดจทล 2. ชองทางในการซอ-ขายสนคามจานวนมากขนและสามารถดาเนนการไดสะดวกรวดเรว สงผลใหการจดสงสนคามจานวนมากขน

➢ จดออน ไดแก 1. ยงไมมความเขาใจทชดเจนเปนไปในแนวทางเดยวกนทงหนวยงานรฐและภาคเอกชนทจะพฒนาระบบอโลจสตกสใหสามารถเชอมโยงกนไดอยางอตโนมตและใหบรการไดครบทกขนตอน 2. หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนหลายสวน ยงไมเหนความสาคญหรอเขาใจ ในการพฒนาระบบการใหบรการในรปแบบดจทล ทใหบรการไดอยางตอเนองกนของทกหนวยงาน (สวนใหญมงทจะพฒนาเฉพาะภายในหนวยงานเทานน) 3. หนวยงานตาง ๆ ยงขาดเจตนารวมกน และยงไมมหนวยงานทมอานาจในการกาหนดกระบวนการทางธรกจทเปน Digital รวมกน

4. ทศทางและมมมองผใหบรการดานการขนสงระหวางประเทศตอการท า e-Logistic ผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ ในประเทศไทย

Q1. ในฐานะท DHL เปน LSP ชนน าของโลก มมมมองเรองอโลจสตกสแบบ B2B ของประเทศไทยอยางไร?

➢ ถามองในแงการสงออก ถอไดวาผประกอบการไทยเปนผสงออกรายใหญในสนคาหลายรายการ แตการพฒนาระบบอโลจสตกสระหวางประเทศของไทยนนกลบยงไมไดมการพฒนาอยางจรงจง ทงในสวนของโครงสรางพนฐานและความสนใจของภาคเอกชนไทยเองทมตอการพฒนาระบบอโลจสตกส

➢ ลกคาหลกของ DHL e-Commerce เปนระดบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม และมการซอขายสนคาผาน Global platform เชน e-Bay, Amazon ซงจากปรมาณการซอขายของกลมลกคาของ DHL ในตางประเทศ มความสนใจทจะขายสนคาผาน Digital Platform ของไทยเพมมากขนอยางตอเนอง ยกตวอยางเชน การเขามาตตลาดของอาลบาบาในประเทศไทย ในสวนตวมองเปนเรองทด และเปนการเปดชองทางในการขายสนคาและ

บรษท ดเอชแอล อคอมเมรซ ประเทศไทย (e-Logistic) คณกวน โศภษฐพงศธร : Sales & Commercial Director

Page 74: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 74

บรการเพมมากขน แตถงอยางไรกตามผประกอบการไทยจะตองมการปรบตวและเตรยมความพรอมสาหรบการเปลยนผานในครงนดวยเชนกน

Q2. จากการเตบโตอยางกาวกระโดดของธรกจ e-Commerce ในภมภาคอาเซยน ทานคดวาปจจยใดทจะเปนตวแปรส าคญพฒนาระบบอโลจสตกสในประเทศไทย และใครคอคแขงส าคญ ? ➢ ผลจากการเตบโตของตลาด e-Commerce สงทประเทศในอาเซยนตองปรบปรงรวมกนกอนเปนอนดบแรก คอ

พธการศลกากร (Customs Procedure) เนองจากเปนปจจยทสงผลกระทบตอการพฒนาตลาด e-Commerce ยกตวอยางเชน หากมองในแงของโครงสรางพนฐานกรณทเราตองการสงสนคาแบบ End to End (N2N) ในอาเซยนในทางปฏบต สามารถทาไดภายใน 1 สปดาห หากแตปจจยททาใหการขนสงไมสามารถดาเนนการไดตามระยะเวลาทกาหนด เนองจากระบบพธการศลกากรระหวางประเทศทยงคงตดขด รวมถงพกดสนคาของแตละประเทศทไมตรงกนทาใหบางครงไมสามารถขนสงสนคาไดตามเวลาทกาหนดทาใหตองจายภาษคาขนสงสนคาเพม

Q3. ทานคดวาปจจยใดทเปนปญหาและอปสรรคในการพฒนาอโลจสตกสของบรษททาน? ➢ ปจจยในเรองของพธการศลกากร ในประเทศไทยถอวาดขนมากจาก 10 ปทแลวจรง แตยงคงตองมการปรบปรง

เรองกฎระเบยบขอบงคบตางๆ ซงยงคงตดปญหาและอปสรรคอย ปจจบนศลกากรใชระบบ EDI แตภาคเอกชนใชระบบAPI ทรวดเรวกวาและมโครงสรางทงายกวาในการใชงาน ในอนาคตมองวาถาเราสามารถสรางระบบศลกากรขนมาใหมโดยสามารถโตตอบและเชอมโยงไดกบทงผซอและผขาย รวมถงการแลกเปลยนขอมลพกดศลกากรระหวางประเทศทสามารถตรวจสอบภาษในการขนสงสนคาไดอยางแมนยากจะทาใหการสงออกสนคาสะดวกรวดเรวยงขน

Q4. การใหบรการอโลจสตกสของบรษท DHL ทานคดวาสามารถขยายฐานลกคาไดจรงหรอไม? ➢ DHL เปนบรษททมการใหบรการโลจสตกสแบบครบวงจร ตงแตสนคาชนเลกไปจนถง Container load โดยลกคา

สามารถเลอกใชบรการไดตามความตองการ DHL มความพรอมในการพฒนาตลาด e-Commerce โดยสงทกาลงจะดาเนนการตอ คอ การพฒนาเทคโนโลยทตอบสนองความตองการของผบรโภค

➢ DHL มการวางยทธศาสตร Digital เอาไวชดเจน ซงจดประสงคหลก คอ ทาอยางไรใหการสงสนคาไปทวโลกทาไดเรวขน โดย DHL จะเปนผลงทนดานเทคโนโลยให บรษทจงเรมตนจากการนา Online applications มาใช ยกตวอยางเชน การสราง Mobile application โดยจะเปนการอานวยความสะดวกใหลกคาสามารถใช Mobile วดขนาดสนคาและสมารถคานวนนาหนก เพอใหสามารถใชประกอบการคานวณคาสงสนคาไดทนท และการนาเทคโนโลย Augmented Reality : AR ซงเปนเทคโนโลยทนาเอาภาพเสมอน 3 มตจาลองเขาสโลกจรงผานกลองและมการประมวลผลโดยการทาใหวตถ 3 มต (ภาพเสมอน) ทบซอนเขากนกบภาพจรงเปนภาพๆ เดยว เขามาใชสนบสนนในการจดการคลงสนคา (Inventory)

Q5. จากประสบการณของ DHL ขนตอนใดในระบบการขนสงของไทยตองมการปรบเปลยนเปนระบบอโลจสตกส? ➢ ในเมองไทยถามองในแงของ “พฤตกรรมผบรโภค” เปรยบเทยบระหวางจานวนประชากรกบผใชบรการ Mobile

Phone เรามรปแบบการทา e-Commerce ผาน Mobile Phone เปนสวนใหญอนเกดมาจากการพฒนาทางดานเทคโนโลยทเขาถงตวบคคล ทาใหรปแบบการคาเปลยนแปลงไป ในสวนตวคดวา การทา Mobile Commerce กลายเปนตลาดหลกของประเทศ สงผลใหรปแบบการขนสงสนคาเปลยนแปลงไป ทกอยางจะเปน Paperless

➢ ในสวนภาคการสงออกมความเหนวาสนคาบางรายการ ทเปน e-Commerce อาจไมจาเปนตองทาออนไลนเสมอไป แตตองใหความสาคญเรองการทา omni channel และศกษาวาทาอยางไรถงจะไมมการแบง offline หรอ online อกตอไป

➢ คาขนสงสนคาถอไดวาเปน “ตนทนทแพงทสด” สาหรบรปแบบของการทาการคา e-Commerce ดงนน ถาเราสามารถทาใหผขายเปนผรบผดชอบคาขนสงใหผซอเองได กจะทาใหลดตนทนคาขนสงได ยกตวอยางเชน ประเทศจนมการบรการสงสนคาฟรแตผซอจะตองมารบทจดรบสนคาดวยตนเอง ตามทกาหนดเอาไว

Q6. ทานคดวา แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จะมประโยชนกบผประกอบการไทยอยางไร

Page 75: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 75

➢ ในภมภาคเอเชย ตลาดศกยภาพสาคญถาไมรวมประเทศจนแลวยงมตลาดอนๆ ทมกาลงซอเชนกน ไดแก เกาหลใต ญปน ไตหวน อนโดนเซย เวยดนาม มาเลเซย และออสเตรเลย เปนตน ซงถอไดวาตลาดเหลานเปนตลาดทผซอกบผขายมความเขาใจในระบบการคาออนไลนสง โดยหากนากลมประเทศเหลานมารวมกนจะกลายเปนตลาดใหญอกหนงกลมและเปนกลมตลาดทสามารถใชภาษาองกฤษในการตดตอสอสารได สวนตวมองวาผประกอบการไทย เปนผทมความคดสรางสรรคในการผลตสนคาและบรการอยแลว ดงนนหากผประกอบการไทยสามารถเปดตลาดใหมไดกจะถอไดวาเปนกาไร

➢ แพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ จะมประโยชนกบผประกอบการไทยกตอเมอ e-Marketplace สามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพและมการเปลยนแปลงภาพลกษณของแบรนด กจะทาใหสามารถขยายตลาดไดโดยทไมตองพงพาเวบไซตจากตางประเทศ เนองจากประเทศไทยมสนคาและบรการทหลากหลาย รวมถง การทา e-Commerce ในไทยอาจไมจาเปนตองปดการขายออนไลน แบบ end to end (N2N) เพราะการขายออนไลนมองไดในหลายมต ซงตองมองถงความตองการของตลาดวาการใหบรการสามารถตอบโจทยผใชบรการมากนอยแคไหน

Q7. ในอนาคตหากมการปรบปรงแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจใหดยงขน DHL จะเขารวมหรอไม ➢ ปจจบน DHL ไดมความมรวมมอกบ Thaitrade.com ของกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ ในเรองการขนสง

สนคา ทงในและตางประเทศ อยแลว หากมระบบดงกลาวมาชวยพฒนาและสงเสรมให Thaitrade.com มศกยภาพเพมมากขน ในฐานะ National e-Marketplace กจะมความยนดเปนอยางยงทจะใหการสนบสนนในลาดบตอไป

b. บทสมภาษณผประกอบการสงออกตอการจดท าขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

1. บรษท ไทยพพเอฟ (ThaiPPF) จ ากด คณพฒนะพงศ ถาวงศ สนคาสงออก: มะพราว มะมวง สดและแปรรปขนตน ตลาดหลก: จน สหรฐฯ รสเซย อย สแกนดเนเวย ชองทางการขายสนคา: ทงแบบออนไลนและตดตอผานอเมล สวนท 1: การเขาสตลาดการพาณชยอเลกทรอนกสในฐานะผขาย 1. บรษทของทานเคยขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศหรอไม (เลอกตอบไดเพยงขอเดยว)

ปกต บรษทฯ ใชแพลตฟอรมขายออนไลนตางประเทศ เชน Alibaba Amezon eBay อยแลว ในขณะท แพลตฟอรมในประเทศจะใชบรการของ Thaitrade โดยบรษทสมครเปนสมาชกตงแตทเปดตวชวงแรกๆ นอกจากนนยงม แพลตฟอรมอนๆ เชน Shoppee Lazada kaidee เปนตน สนบสนนใหภาครฐ ยกระดบ Thaitrade เปน National e Trading Platform (แพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ) ไดสมบรณทสด ประกอบกบ Thaitrade ควรมรปแบบการใชงานทสะดวกและเหมาะกบผประกอบการ เชน การอพโหลดรปภาพขนเวบไซตปจจบน มเงอนไขการ Resize รปภาพกอนโพสต ผประกอบการทไมมความชานาญในเรองดงกลาวอาจมปญหา

2. บรษทของทานใชชองทางใดในการตดตอบรษทลกคาตางประเทศ ในการซอขายสนคาออนไลน ปกตบรษทฯ ใชชองทางการขายสนคาผานแพลตฟอรมออนไลนในการตดตอลกคาตางประเทศ สาหรบการเจรจาในเบองตน ผายฟงชน Chat ทมอยในแพลตฟอรม หลงจากนนจะใชวธตดตอผานอเมลตรงระหวางผซอปลายทาง ขางนอกแพลตฟอรมในการเจรจาในลาดบตอไป สวนใหญจะไมใช Function ทมอยในแพลตฟอรมนนๆ เนองจากวาการตดตอชองทางขางนอกโดยตรงมความสะดวกมากกวาและมความเปนสวนตว Chat ทมอยในแพลตฟอรม

3. ปญหาและอปสรรคส าคญตอการขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศของบรษททานคออะไร

Page 76: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 76

ตนทนคาขนสงสนคาไปตางประเทศ มราคาคอนขางสง เสนอใหผใหบรการ Logistic Service Provider: LSP/ Freight Forwarder เขามารวมในแพลตฟอรม เพอใหมการเสนอราคาทมความหลากหลายและสามารถตอรองได ผประกอบการขายสนคาออนไลนสามารถบรหารตนทนการสงสนคาไดรอบคอบมากขน

4. ทานเหนดวยหรอไม ถาจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงบรษทผซอในตางประเทศมากขน เหนดวย เนองจากการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรง และหากเปนหนวยงานภาครฐชวยสงเสรมการทา National e Trading Platform ดวยจะเปนการชวยผประกอบการขนาดยอยไดเปนอยางด แตตองเนนวาตองทาระบบใหครบทกขนตอน ไมวาจะเปน การโปรโมทแพลตฟอรมใหตางประเทศรบรและสามารถเขามาซอขาย คนหา ในแพลตฟอรมนไดจรง, แลพตฟอรมควรมการคดกรองลกคา (Know Your Customer : KYC) ทเปนผซอตางประเทศสรางความมนใจในการประกอบธรกจ รวมถงการสนบสนนดานอนๆ เชน การสนบสนนเงนทนหมนเวยน การจดการดานเอกสารการสงออก การรองรบชาระเงนทหลากหลาย อานวยความสะดวกการตดตอผใหบรการขนสง ในราคาพเศษ การขยายตลาดและฐานลกคาตางประเทศ การคานวณ/เปรยบเทยบคาใชจายในการสงออกใหอตโนมต ควบคมมาตรฐานการผลตเพอการสงออก การเชอมตอกบระบบคลงสนคาของบรษท การคดกรองลกคาเปาหมาย เปนตน

5. ทานคดวาการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไม? การขายออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรง - แตเนองจากสนคาของบรษทเปนสนคาเกษตรฯ เชน มะพราวแปรรป มะมวง แลวสงออกไปขายทตลาดจน สหรฐฯ และออสเตรเลย เปนหลก ปญหาสวนใหญของสนคาเกษตรฯ คอ เรองของการขอใบอนญาตจากหนวยงานภาครฐทเกยวของหลายหนวยงาน หากการขอใบอนญาตสามารถเพมเขามาอยบนแพลตฟอรมนได จะชวยอานวยความสะดวกผประกอบการไดมาก การใชแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกส เขามาชวยผประกอบการโดยเฉพาะสนคาเกษตร จะชวยลดปญหาเรองของลง (โดยเฉพาะลงจน) ทเขามาบรหารจดการราคาสนค าเกษตรไดและไมเปนการเอาเปรยบเกษตรกรและผประกอบการผประกอบการไทย ขาดขอมลของคคาปลายทาง ซงหากเปนไปไดแพลตฟอรมดงกลาวควรมขอมลของผประกอบการรายสนคาของแตประเทศเพอใหผประกอบการสามารถเขาถงแหลงขอมลไดและเปนการอานวยความสะดวกทางการคาเปนอยางยง

6. การขายสนคาระหวางประเทศผานระบบออนไลน อาจมความจ าเปนตองมการเชอมโยงขอมลของผขายซงเปนระบบของบรษททาน เชน ระบบการจดการสนคาคงคลง หรอระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ (Enterprise Resource Planning: ERP) เขากบแพลตฟอรมฯ เพออพเดตขอมลแกบรษทผซอในตางประเทศแบบทนท (Real time) บรษทของทานมองวาโปรแกรมดงกลาว มความจ าเปนมากนอยเพยงใด และมความพรอมในการลงทนในระบบดงกลาวหรอไม (เลอกตอบไดเพยงขอเดยว) ไมเหนดวย เนองจากปกตการตดตอซอขายผประกอบการมกจะมาเจรจากนภายหลงประกอบกบมเรองของการตอรอง ราคาเขามาเกยวของดวย เพราะฉะนนระบบ ERP/Real time อาจไมมความจาเปน โดยหลกของการคาขายลกคาจะสนใจวาจะไดสนคาเมอไหรมากกกวาทจะรวามสนคาอยใน stock เทาไหร อกประการหนงคอหากผซอสามารถทราบปรมาณสนคาทมอยแบบ Realtime จะทาให SME เสยเปรยบรายใหญทมปรมาณสนคาเยอะสามารถการนตสนคาไดแนนอนกวารายเลกทโชวปรมาณสนคาทคอนขางจากด เปนขอจากดใหผประกอบการรายยอยเสยเปรยบ ยกตวอยางใน Alibaba ม Message center เอาไว get quotation / Invoice / B/L ระหวางกน เปนการซอขายหลงราน ไมไดซอขายกนโดยตรง อกอยางคนไทยไมสามารถขายบนแพลตฟอรม Alibaba ได ตองเปนคนจนเทานน

7. ถาจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงบรษทผซอในตางประเทศ ทานคดวา ใครควรเปนผรบรองหรอตรวจสอบวา ผซอมตวตนอยจรง (KYC Buyer) เหนดวยใหมการคดกรอง โดยใชใหผขายรบรองผซอทเคยคากนมากอน ใหทตพาณชยในตางประเทศ และหนวยงานหอการคาในตางประเทศรบรองและชวยตรวจสอบและแชรขอมลผซอผขายตางประเทศ หนวยงานรบรองและยนยนตวตนทมาไดชดเจน ซงจะเปนประโยชนตอผประกอบการในการตดสนใจทาธรกจไดงายมากขน

Page 77: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 77

8. ทานเหนดวยหรอไม หาก “แพลตฟอรมกลาง” จะชวยแจงเตอน “ผขาย” ใหทราบวาเมอมการสงซอสนคาจาก “ผซอ” จากตางประเทศ “ผขาย” ตองเตรยมเอกสารประกอบทสอดคลองกบกฎระเบยบการน าเขาสนคาของประเทศนน เพอให “ผขาย” สามารถจดเตรยมไดอยางถกตองและครบถวน เชน ใบรบรองการน าเขา เปนตน เหนดวย เพราะเหตใด เนองจากผประกอบรายยอย ยงไมมความชานาญในขนตอนของเอกสารและกฎระเบยบของประเทศปลายทาง หากนาเอาขอมลหรอเงอนไขของการสงสนคาเขาไปยงประเทศปลายทางของสนคาแตละชนดไดจะเปนการชวยอานวยความสะดวก ลดขนตอนการตดตอแตละหนวยงานภาครฐ อย างนอยใหมเชอมระบบการขอใบอนญาตอยบนแพลตฟอรมไวกอนลวงหนา แลวใหคนเขารบอยางเดยวจะเปนสงทชวยผประกอบการไดเปนอยางด ประกอบกบสามารถชวยเพมยอดขายสนคาไดในปรมาณมากขนอกทางหนงดวย

สวนท 2: การบรการทสนบสนนดานการเงน และระบบการชาระเงนออนไลน 1. ทานเหนดวยหรอไม กบการใชพนทบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสหรอแพลตฟอรมออนไลน เพอ

ก าหนดวธการช าระเงนระหวางบรษทผซอในตางประเทศและบรษทผขาย เชน Advance payment (T/T), Open Account (O/A), Documentary Bill for Collection (D/P, D/A), Letter of Credit (L/C) เปนตน เหนดวย ทกวนนบรษทใชเทอมการชาระเงนแบบ TT เปนหลก โดยใชชองทางการโอนเงนผาน We chat pay ของจน and Mpay – AIS ของไทย ซงคอนขางสะดวกมากไมตองมเงอนไขยงยากเหมอนการเปด LC กรณทเปนกลมเกษตรกร ชมชนทตองการขายรายยอย ตองใหโอนเงนเขามาในระบบเหมอน e-Wallet เอาไวกอนแลวแพลตฟอรมคอยตดเงนชาระใหผซอโดยหกเปนคาบรการไป สนบสนนใหทาการแลกเปลยนแบบ Direct quotation โดยไมผานสกลเงนดอลลาสหรฐ เพอลดขนตอนและความลาชาในการไดรบชาระเงน ปจจบนผประกอบการรายเลก ไมนยมเปด LC เนองจากความยงยากของขนตอนเอกสาร การใชคาวา Copy Invoice ไมใช Original invoice กไมสามารถขนเงนไดเลย ประกอบกบผประกอบการรายเลกไมมศกยภาพทจะไปตอรองเงอนไขเหลาน และไมมความรดานกฎหมายทจะสามารถดาเนนการได จงนยมใชแบบ TT มากกวา เสนอวาหากเปนไปได ควรจะม LC online หรอทปรกษากฎหมายเพอสอบถามกรณเกดปญหากบผซอ ผขายปลายทางในเรองของเทอมการชาระเงนไดหรอไม

2. บรการสนบสนนดานการเงน (Financial Services) ทานเหนดวยหรอไม หากธนาคารเสนอใหมการเปด LC พรอมการท าประกนการความเสยงดานการช าระเงน เพอสรางความเชอมนใหกบผประกอบการ (SMEs) เหนดวย แตตองเปนความสมครใจของผประกอบการ ไมบงคบวาหากไมทาประกนจะไมใหสนเชอ

สวนท 3: การใชบรการดาน Logistic ผานรปแบบการคาออนไลน 1. เหนดวยหรอไม Platform B2B ควรเชอมโยงเขากบ National Single Window: NSW ของกรมศลกากร เพอ

อ านวยความสะดวกในเรองของใบอนญาตและขนตอนพธการศลกากรทงหมด เหนดวย เพราะเหตใด เพออานวยความสะดวก รวดเรวในการดาเนนการ อกทงขอมลควรมความเชอมโยงบนแพลตฟอรมฯ ไมวาจะเปน ใบอนญาตและขนตอนพธการศลกากร ตางๆ ทมความซบซอน ประกอบกบผประกอบการขนาดเลกอาจจะยงไมมศกยภาพเพยงพอทจะดาเนนการเรองดงกลาว โดยเฉพาะการไปตดตอในแตละสถานทราชการทเกยวของ การมแพลตฟอรมทสามารถอธบายและดาเนนการไดทนท จะเปนทางเลอกใหผประกอบการสามารถตดสนใจและบรหารจดการขยาสนคาไดรวดเรวมายงขน สงผลใหเมดเงนไหลเขาประเทศไดมากขนตามปรมาณการขายสนคา

2. ทานคดวาปจจบน NSW สามารถอ านวยความสะดวกไดจรงหรอไม ปจจบน NSW สามารถอานวยความสะดวกไดระดบหนงเทานน แตยงคงตองเรงสรางความเชอมโยงกนหนวยงานอนๆ ทเกยวของในแตละสนคา เชน ใบอนญาตทเกยวของกบสนคานนใหไดสมบรณมากทสด รวมถงใหความรเรองผประกอบการในเงอนไข เอกสารสทธประโยชนทางการคาระหวางประเทศ เชน Form A, E ตองใชเอกสารประกอบอะไรบาง เปนตน

Page 78: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 78

3. ทานเหนดวยหรอไมทผซอและผขายสามารถเขามาเลอกใชบรการ Logistic Service Provider: LSP ไดในแพลตฟอรมออนไลน และสามารถเปรยบเทยบราคาการขนสงสนคาของแตบรษท LSP ได เหนดวย เนองจากจะเปนทางเลอกใหผประกอบการ และสามารถเรงการตดสนใจในการทาธรกจกบลกคาปลายทางไดเรวยงขน โดยปกตแลวบรษทฯ จะใชเวลานานกวาจะสามารถหาทาเรอ สายเรอ ในการขนสงสนคาทมราคาทสามารถยอมรบได ในบางครงอาจทาใหลกคาเปลยนใจไมทาธรกจดวย

4. กจกรรมโลจสตกส (Logistic Activity) ใดบางทควรใหบรการผานแพลตฟอรมออนไลน (Platform) การแชรขอมลเรองการขนสงทแตละแพลตฟอรมม โดยเฉพาะสนคาสดและเนาเสยขาย เนองจากมราคาคาขนสงสงกวาสนคาทวไป และปญหาทสาคญทสดของการขายสนคาเกษตรฯ คอ การขนสงสนคาถงลกคาปลายทางไดเรวทสด เปนเรองสนคาทมความออนไหว เสยหายไดงายมาก ซงหลายๆ แพลตฟอรมไมรบขายสนคาทเปนของสด

สวนท 4: การเจรจาตอรองเงอนไขการคาระหวางประเทศผานแพลตฟอรมฯ (International Sale Contract) 1. ทานเหนวา ควรมเงอนไขใดบางทสามารถเจรจาตอรองไดบนแพลตฟอรมออนไลน

เหนดวยทจะใหมการเลอก Incoterm (International Commercial Terms) ไดบนแพลตฟอรม เพอความสะดวกหรอเปนชองทางเสรมหากผซอผชายไมตองการตดตอกนนอกรอบ

2. ปจจบนบรษทของทานนยมใชเงอนไขการสงมอบสนคา Incoterm (International Commercial Terms) แบบใด

CIF ผขายสงมอบสนคาไวบนเรอ ณ ประเทศตนทาง สวนท 5: การฝกอบรมผประกอบการทตองการใชบรการแพลตฟอรม 1. ทานเหนดวยหรอไม วาควรมการอบรมผใชบรการแพลตฟอรมออนไลน (ผขาย/ผสงออก) เพอสรางความเขาใจ

เรองการใชประโยชนจากแพลตฟอรมออนไลน เหนดวย ทจะใหมการอบรมเรองการนาเทคโนโลยบลอกเชนมาใชบนแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกส เพอใหเหมาะสมและสอดคลองกบรปแบบการคาในปจจบนมากขน เชน ระบบการขนสงสนคา ขนตอนการชาระเงน

ขอเสนอแนะอนๆ

1. แพลตฟอรม ควรจะตองมรายชอผประกอบการ (Buyer) ของประเทศปลายทางแตละภมภาค แยกกลมสนคาเปนหมวดหม เพอใหผประกอบการสามารถตดตอซอขายผานแพลตฟอรมไดในลาดบตอไป

2. ควรใชวธตลาดนาระบบ กาหนดรายชอผประกอบการแตละกลมสนคาในแตละประเทศ หรอแตละโซน ไวในแพลตฟอรม เพอใหผประกอบการไทย สามารถตรวจสอบรายชอลกคาปลายทางไดสะดวกรวดเรวยงขน และสามารถเพมปรมาณลกคาไดจรงจากการสบคนผานแพลตฟอรม

3. ควรมการ วเคราะหผซอ ผขาย กอนในเบองตนเพอใหทงผซอและผขายเกดความมนใจซงกนและกน และมนใจตอการเขามาลงทะเบยนใชแพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสดวย

4. ภาครฐทเกยวของควรเรงเปดเสรทางการคา เพอขยายฐานตลาดออกไปยงภมภาคอนทวโลกและตองมการเชอมโยงเอกสารสทธประโยชนทางการคาบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกส ควบคกน

5. เสนอให Thaitrade ปรบรปแบบการ PR ใหเอาตลาดนาระบบ โปรโมทแพลตฟอรมใหทวโลกรจกและเขามาใชประโยชนจากแพลตฟอรมดงกลาว ใหเปนเหมอนประตสประเทศไทย ใหผประกอบการเขามาแขงขนกนอยางเสร

6. ขนตอนการเขาเปนสมาชกระหวาง Thaitrade and Alibaba // จากประสบการณพบวา Alibaba มขนตอนการสมครงายกวา ซงจะมสองรปแบบ คอ Member Free ขายของไดเหมอนกนแตไมตดหนาแรก อกประเภทหนงคอเสยเงนคาสมครจะถกแยกเขามาอยในกลม Gold member ซงจะไดรบการโปรโมทตดดาวแลวจะปรบขนมาทหนาแรกของแพลตฟอรม ในสวนของ Thaitrade จะตองมเงอนไขใบอนญาตตางๆ ทตองยนพรอมใบสมครเพอลงลทะเบยนกบ Thaitrade แต Alibaba ใชแคอเมลในการสมครเทานน แตจะมเจาหนาททเปนคนไทยโทรมาสอบถามเพอยนยนวาใชบรษท ทสมครเขามาหรอไม เพยงเทานกสามารถขายสนคาบนแพลตฟอรม Alibaba ไดแลว

7. Tactic Alibaba ทดงดดใหผขายและผซอ ตองคอยเฝาตดตามและอพเดทขอมลใหมๆ และให status Active อยตลอดเวลาบนแพลตฟอรม คอ 1. ผขาย ผซอจะตอง Feedback กลบลกคาทนททมการสอบถามขอมลสนคาผาน Online chat หากไมมการตอบในทนทจะทาให Score or Rating ของผขายสนคาลดลงไปอยหนาหลงๆ ของ

Page 79: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 79

แพลตฟอรม และตองมบทสนทนาเกดขนทกวนเพอรกษาอนดบของตวเองให Active 2. ผขาย ผซอตอง log in online ทกวน หากไมมการ Log in จะทาให score ของผขายลดลงทนท

2. บทสมภาษณ บรษท Kevina จ ากด คณอรณสวส ภรทตพงศ : Sale and Marketing Communication Manager สนคาสงออก: สนคาสมนไพรไลยง (Organic) อาหารสตวเลยง ตลาดหลก: อาเซยน ชองทางการขายสนคา: Social Media มตวแทนทรบสนคาไปขายกวา 500 คน Platform eCommerce Cross Border: Thaitrade / Facebook / Line Channel / Shopee / Lazada / Blog

สวนท 1: การเขาสตลาดการพาณชยอเลกทรอนกสในฐานะผขาย 1. บรษทของทานเคยขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศหรอไม (เลอกตอบไดเพยงขอเดยว)

บรษทฯ ขายสนคาผาน Social Media เชน การเปดเพจ Facebook / Instagram และหนาเวบไซตของบรษทฯ แตไมไดขายผาน B2B or B2C platform ใดเปนหลก จะมกแค Thaitrade.com ทเปนสมาชก และกมลกคาตางประเทศตดตอเขามาอยเรอยๆ ดวยชองทางการตดตอผานอเมลเปนหลก และจากการเขาเปนสมาชก Thaitrade บรษทฯ ไดมการออกงานแสดงสนคากบ กรมสงเสรมฯ อยางตอเนองและมฐานลกคาตางประเทศเพมมากขน แตยงคงใชชองทางอเมลในการเจรจาธรกจ เชนเดม อยางไรกตาม สนบสนนใหภาครฐ ยกระดบ Thaitrade เปน National e Trading Platform (แพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ) โดยเฉพาะหากแพลตฟอรมสามารถคดกรองผซอตางประเทศ ตองมตวตนทชดเจนไดจะชวยเพมความมนใจในการทาธรกจมากขน ซง Thaitrade ยงไมสามารถการนตเรองนได

2. บรษทของทานใชชองทางใดในการตดตอบรษทลกคาตางประเทศ ในการซอขายสนคาออนไลน ชองทาง Thaitrade / Social Media – ตดตอขอเปนตวแทนจาหนาย / Email

3. ปญหาและอปสรรคส าคญตอการขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศของบรษททานคออะไร เรองความยงยากของการขอเอกสาร (ใบอนญาต/ใบรบรอง) และความการดาเนนพธการศลกากร โดยในสวนของการขอเอกสาร Requirement ของประเทศปลายทาง ไมชดเจนลกคา Buyer หรอบรษทขนสงสนคาทใชบรการไมสามารถใหขอมลทชดเจน หากระบบหรอแพลตฟอรมสามารถชวยสนบสนนรายละเอยดเหลานไดจะเปนการอานวยความสะดวกใหกบผประกอบการไดเปนอยางมาก

4. ทานเหนดวยหรอไม ถาจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงบรษทผซอในตางประเทศมากขน เหนดวย เนองจากการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรง และหากเปนหนวยงานภาครฐชวยสงเสรมการทา National e Trading Platform ดวยจะเปนการชวยผประกอบการขนาดยอยไดเปนอยางด แตตองเนนวาตองทาระบบใหครบทกขนตอน และการประชาสมพนธแพลตฟอรมใหตางประเทศรบรและสามารถเขามาซอขายสนคาไทยไดเปนเรองทสาคญทสด

5. ทานคดวาการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไม? เหนดวยวาปจจบนการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรง แตเปนเพยงสวนหนงเทานน หรอประมาณ 10% ของสนคาทงหมด สวนทเหลอจะเปนการขายสนคาทผซอสามารถเขามาจบตองสนคาได สมผสกลนของผลตภณฑบรรยายสรรพคณ จากนนผซอถงจะตดสนใจซอ เนองจากผลตบางอยางอาจจะตองเขามาสมผส ทดลองใชกอนจงจะสามารถตดสนใจซอได ดงนน พฒนาแพลตฟอรม Thaitrade ใหสามารถซอขายไดบนแพลตฟอรมจะชวยสนบสนนผประกอบการรายยอยในเรองชองทางการตลาดไดอกเยอะมาก เนองจากผประกอบการรายยอยบางรายอาจไมมกาลงเพยงพอทจะสรางแพลตฟอรมหรอเขาไปใชแพลตฟอรมระดบโลกในการขายสนคาไดอยางทวถง หากแตการใชของทางออกงานแสดงสนคาควบคไปเปนใบเบกทางเพอใหลกคารจกผลตภณฑกอน แลวถงมาตอยอดซอสนคาผานชองทางของ Thaitrade ตอไป

Page 80: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 80

แตในสวนของบรษทฯ จะไดลกคาจากการไปออกงานแสดงสนคาทงในและตางประเทศ จากนนกมาตดตอซอขายภายหลง แตยงไมเคยไดรบการตดตอผานชองทางของ Thaitrade เลยตงแตรวมงานกบ Thaitrade มา

6. การขายสนคาระหวางประเทศผานระบบออนไลน อาจมความจ าเปนตองมการเชอมโยงขอมลของผขายซงเปนระบบของบรษททาน เชน ระบบการจดการสนคาคงคลง หรอระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ (Enterprise Resource Planning: ERP) เขากบแพลตฟอรมฯ เพออพเดตขอมลแกบรษทผซอในตางประเทศแบบทนท (Real time) บรษทของทานมองวาโปรแกรมดงกลาว มความจ าเปนมากนอยเพยงใด และมความพรอมในการลงทนในระบบดงกลาวหรอไม (เลอกตอบไดเพยงขอเดยว) เหนดวย หากมระบบทเชอมโยงและสามารถตรวจสอบสนคาคงคลงไดแบบ Real Time หากแตวาการเหนสนคาคงคลงทงของผซอนนอาจจะไมมความจาเปนเทาใดนก เนองจาก สนคาทโพสตขายออนไลนสวนใหญจะไมไดบอกปรมาณสนคาคงคลงของผขายแตจะเปนการโชวสนคา แพคเกจจง ขนาดของสนคา ขายปลก ขายสง เทานน ในสวนของปรมาณความตองการของผซอจะทาการตดตอภายหลง ซงสวนใหญแลวผขายจะรปรมาณสนคาของตวเอง และสนคาทสามารถซพพลายใหผซอได วาจะสามารถรองรบความตองการซอไดในปรมาณเทาใด อกทงผซอจะสนใจราคาสนคาทมความหลากหลายมากกวา อยางไรกตาม หากระบบ ERP/Real time จะเขามาชวยอานวยความสะดวกมากขน ขอเสนอใหเปนการเชอมโยง ระหวางซพพลายเออของผขายเพอแชรขอมลสนคาหรอวตถดบระหวางกน เพอใหสามารถคานวนตนทน ราคาและปรมาณสนคาทรองรบความตองการของผซอตางประเทศ จากการตดตอผานแพลตฟอรม นาจะเปนประโยชนมากกวา

7. ถาจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงบรษทผซอในตางประเทศ ทานคดวา ใครควรเปนผรบรองหรอตรวจสอบวา ผซอมตวตนอยจรง (KYC Buyer) เหนดวย ใหมการคดกรอง โดยใชใหผขายรบรองผซอทเคยคากนมากอน หรอใหทตพาณชยในตางประเทศ ชวยรบรองและชวยตรวจสอบและแชรขอมลผซอผขายตางประเทศ วามตวตนทมาชดเจน ซงจะเปนประโยชนตอผประกอบการในการตดสนใจทาธรกจไดงายมากขน หรอทาในลกษณะเดยวกบท Thaitrade คดกรองผขายในไทย กอนทจะใหมการลงทะเบยนกบเวบไซต ปจจบนผประกอบการทซอขายออนไลน ใชวธการพจารณาจากการจดอนดบ Best Seller Best Buyer หรอการทมจานวนผซอผขายเขามาตดตอกบบรษทขายสนคาออนไลนเยอะเปนตวคดกรองความเชอมนทจะธรกจรวมกบบรษทน เปนตน ปจจบน ผประกอบการทเปนรายเลกมกจะขาดขอมลของคคาปลายทาง ทาใหเกดขอผดพลาดหรอสงสนคาไปแลวไมมการตอบกลบจากลกคาตางประเทศ ทาใหเกดความเสยหายถงขนลมได ดงนนการมขอมลของผประกอบการรายสนคาของแตประเทศเปนการอานวยความสะดวกทางการคาเปนอยางยง การขอทราบขอมลจากหนวยงานทเกยวของของภาครฐ ผประกอบการสามารถขอขอมลผซอในตางประเทศไดจากกรมสงเสรมฯ/การคาตางประเทศ ได แตมขอจากดเรองของจานวนบรษททอนญาตใหขอ/วน โดยในบางครงขอมลทไดไมมการปรบปรงหรออพเดท ผซอบางรายปดกจการไปแลว

8. ทานเหนดวยหรอไม หาก “แพลตฟอรมกลาง” จะชวยแจงเตอน “ผขาย” ใหทราบวาเมอมการสงซอสนคาจาก “ผซอ” จากตางประเทศ “ผขาย” ตองเตรยมเอกสารประกอบทสอดคลองกบกฎระเบยบการน าเขาสนคาของประเทศนน เพอให “ผขาย” สามารถจดเตรยมไดอยางถกตองและครบถวน เชน ใบรบรองการน าเขา เปนตน เหนดวย เพราะเหตใด เนองจากผประกอบรายยอย ยงไมมความชานาญในขนตอนของเอกสารและกฎระเบยบของประเทศปลายทาง หากนาเอาขอมลหรอเงอนไขของการสงสนคาเขาไปยงประเทศปลายทางของสนคาแตละชนดไดจะเปนการชวยอานวยความสะดวก ลดขนตอนการตดตอแตละหนวยงานภาครฐ

สวนท 2: การบรการทสนบสนนดานการเงน และระบบการชาระเงนออนไลน 1. ทานเหนดวยหรอไม กบการใชพนทบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสหรอแพลตฟอรมออนไลน เพอ

ก าหนดวธการช าระเงนระหวางบรษทผซอในตางประเทศและบรษทผขาย เชน Advance payment (T/T), Open

Account (O/A), Documentary Bill for Collection (D/P, D/A), Letter of Credit (L/C) เปนตน

Page 81: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 81

เหนดวย ปจจบน บรษทฯ ไมไดใชชองการชาระเงนผานแพลตฟอรม ยกตวอยางเชน อาลบาบา กมฟงกชนการชาระ เงนแตจะใชรปแบบการชาระเงนแบบ T/T Advance Payment เปนหลกการขายสนคากบลกคาตางประเทศ เหตผลทไมเปด LC คอ เรองความซบซอนหลายขนตอน โดยเฉพาะเรองของเอกสาร หากแพลตฟอรมชวยอานวยความสะดวกเรองดงกลาวคาดวาจะทาใหมยอดขายสนคาเพมมากขนแนนอน

2. บรการสนบสนนดานการเงน (Financial Services) เหนดวยหรอไม หากธนาคารเสนอใหมการเปด LC พรอมการท าประกนการความเสยงดานการช าระเงน เพอสรางความเชอมนใหกบผประกอบการ (SMEs) เหนดวย แตตองเปนความสมครใจของผประกอบการ ไมบงคบวาหากไมทาประกนจะไมใหสนเชอ

สวนท 3: การใชบรการดาน Logistic ผานรปแบบการคาออนไลน 1. เหนดวยหรอไม Platform B2B ควรเชอมโยงเขากบ National Single Window: NSW ของกรมศลกากร เพอ

อ านวยความสะดวกในเรองของใบอนญาตและขนตอนพธการศลกากรทงหมด เหนดวย เพราะเหตใด เพออานวยความสะดวก รวดเรวในการดาเนนการ อกทงขอมลควรมความเชอมโยงบนแพลตฟอรมฯ และผประกอบการรายยอยสามารถเขามาดาเนนการได และเปนการลดภาระตนทนคาใชจายไดมาก ประกอบกบขนตอนพธการศลกากร ตางๆ ทมความซบซอน ประกอบกบผประกอบการขนาดเลกอาจจะยงไมมศกยภาพเพยงพอทจะดาเนนการเรองดงกลาว โดยเฉพาะการไปตดตอในแตละสถานทราชการทเกยวของ การมแพลตฟอรมทสามารถอธบายและดาเนนการไดทนท จะเปนทางเลอกใหผประกอบการสามารถตดสนใจและบรหารจดการขายสนคาไดรวดเรวมายงขน

2. ทานเหนดวยหรอไมทผซอและผขายสามารถเขามาเลอกใชบรการ Logistic Service Provider: LSP ไดในแพลตฟอรมออนไลน และสามารถเปรยบเทยบราคาการขนสงสนคาของแตบรษท LSP ได เหนดวย เนองจากจะเปนทางเลอกใหผประกอบการ และสามารถเรงการตดสนใจในการทาธรกจกบลกคาปลายทางไดเรวยงขน โดยปกตแลวบรษทฯ จะใชเวลานานกวาจะสามารถหาทาเรอ สายเรอ ในการขนสงสนคาทมราคาทสามารถยอมรบไดในบางครงอาจทาใหลกคาเปลยนใจไมทาธรกจดวย ตนทนคาขนสงสนคาไปตางประเทศ มราคาคอนขางสง เสนอใหผใหบรการ Logistic Service Provider: LSP/ Freight Forwarder เขามารวมในแพลตฟอรม เพอใหมการเสนอราคาทมความหลากหลายและสามารถตอรองได

3. กจกรรมโลจสตกส (Logistic Activity) ใดบางทควรใหบรการผานแพลตฟอรมออนไลน (Platform) การแชรขอมลเรองการขนสงเขามาทแพลตฟอรม เชน การโปรโมทหรอโฆษณาของผใหบรการ LSP สาหรบแขงขนสนคาและบรการของผใหบรการแตละบรษท ใหมความหลากหลายและเปนทางเลอกใหผประกอบการและสามารถเกบคาโฆษณาไดจากการเขามาประชาสมพนธทางการตลาดของผใหบรการกลมนดวยอกทางหนง

สวนท 4: การเจรจาตอรองเงอนไขการคาระหวางประเทศผานแพลตฟอรมฯ (International Sale Contract) 1. ทานเหนวา ควรมเงอนไขใดบางทสามารถเจรจาตอรองไดบนแพลตฟอรมออนไลน

เหนดวย ทจะใหมการเลอก Incoterm (International Commercial Terms) ไดบนแพลตฟอรม เพอความสะดวกหรอเปนชองทางเสรมหากผซอผชายไมตองการตดตอกนนอกรอบ

ขอเสนอแนะอนๆ

1. เสนอใหมการประชาสมพนธแบบ Success Full Case / PR pack สาหรบผประกอบการทได Business matching ทมการตดตอกบผประกอบการรายใหญๆ ในตางประเทศ เพอดงดดใหผซอ ผขายไดเหนผลลพทของการใช เวบไซต Thaitrade เปนสอกลางในการทาธรกจแลวประสบความสาเรจไดจรง ขายสนคาไดจรง

2. การทา One Stop Service สาหรบผทจะเขามาใชเวบไซต Thaitrade ตอบทกคาถาม รายชอลกคาตางประเทศ การขอ ใบอนญาตกลมประเทศตางๆ รวมถงการแชรขอมลการตดตอซอขายระหวางผประกอบการในประเทศ ตางประเทศ ถามขอมลม Success case ทเหนผลทาใหผประกอบการในประเทศอยากทจะขายสนคาอยแลวไมวาจะชองทางไหนกตาม

Page 82: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 82

3. บทสมภาษณบรษท Halo Corporation Co.,Ltd คณคงณฐ อรรฆยภาวศทธ : Business Development Director & Co-Founder:

สนคาสงออก: ผกและผลไม สดและแปรรป, เครองดม ตลาดหลก: สหรฐฯ จน ชองทางการขายสนคา: ทงแบบออนไลนและ Traditional Trade Platform eCommerce Cross Border: Alibaba, Amazon (B2C) Fulfillment By Amazon: FBA Domestic: Thaitrade สวนท 1: การเขาสตลาดการพาณชยอเลกทรอนกสในฐานะผขาย 1. บรษทของทานเคยขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศหรอไม (เลอกตอบไดเพยงขอเดยว)

ขายตางประเทศสนคาแปรรป ในประเทศจะขายตาม Modern Trade รปแบบของทบรษทฯ เขารวมจะเปน Amazon Prime – Amazon Thailand เขามา Coaching ชวยบรหารจดการสนคาตดตอประสานงานเพอนาสนคาไปเกบไวทคลงสนคาของ Amazon Alibaba บรษทฯ ขายผาน Platform ของจน ซงกมตวแทนของอาลบาบาในประเทศไทย ตดตอประสานมาอยเรอยๆ เพอตดตามคลายๆ Amazon ซงลกคาทตดตอกลบมาไมใชแคลกคาจน อยางเดยวมทง สเปน อตาล สนบสนนใหภาครฐ ยกระดบ Thaitrade เปน National e Trading Platform (แพลตฟอรมพาณชยอเลกทรอนกสแบบธรกจกบธรกจ) ไดสมบรณทสด โดยเฉพาะการคดกรองผซอตางประเทศ ตองมตวตนทชดเจน ซง Thaitrade ยงไมสามารถการนตเรองนได

2. บรษทของทานใชชองทางใดในการตดตอบรษทลกคาตางประเทศ ในการซอขายสนคาออนไลน ปกตบรษทฯ ใชชองทางการขายสนคาผานแพลตฟอรมออนไลนในการตดตอลกคาตางประเทศ สาหรบการเจรจาในเบองตน ผายฟงชน Chat ทมอยในแพลตฟอรม หลงจากนนจะใชวธตดตอผานอเมลตรงระหวางผซอปลายทาง ขางนอกแพลตฟอรมในการเจรจาในลาดบตอไป สวนใหญจะไมใช Function ทมอยในแพลตฟอรมนนๆ เนองจากวาการตดตอชองทางขางนอกโดยตรงมความสะดวกมากกวาและมความเปนสวนตว Chat ทมอยในแพลตฟอรม

3. ปญหาและอปสรรคส าคญตอการขายสนคาออนไลนไปยงบรษทผซอในตางประเทศของบรษททานคออะไร เรองความยงยากของการขอเอกสาร (ใบอนญาต/ใบรบรอง) และความการดาเนนพธการศลกากร โดยในสวนของการขอเอกสาร Requirement ของประเทศปลายทาง ไมชดเจนลกคา Buyer หรอบรษทขนสงสนคาทใชบรการไมสามารถใหขอมลทชดเจนทาใหสนคาทสงเขาไปตองกลบมาขอเอกสารประกอบอนๆ เพมเตม เชน Form FTA เอกสารใบอนญาตเฉพาะของสนคานนๆ, Phytosanitary สาหรบสนคาเกษตรฯ เปนตน หากระบบหรอแพลตฟอรมสามารถชวยสนบสนนรายละเอยดเหลานไดจะเปนการอานวยความสะดวกใหกบผประกอบการไดเปนอยางมากรวมถงลดขนตอนการสงเอกสารเพมเตมซงเปนภาระตนทนทเพมขน ตนทนคาขนสงสนคาไปตางประเทศ มราคาคอนขางสง เสนอใหผใหบรการ Logistic Service Provider: LSP/ Freight Forwarder เขามารวมในแพลตฟอรม เพอใหมการเสนอราคาทมความหลากหลายและสามารถตอรองได

4. ทานเหนดวยหรอไม ถาจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงบรษทผซอในตางประเทศมากขน เหนดวย เนองจากการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรง และหากเปนหนวยงานภาครฐชวยสงเสรมการทา National e Trading Platform ดวยจะเปนการชวยผประกอบการขนาดยอยไดเปนอยางด แตตองเนนวาตองทาระบบใหครบทกขนตอน และการประชาสมพนธแพลตฟอรมใหตางประเทศรบรและสามารถเขามาซอขายสนคาไทยไดเปนเรองทสาคญทสด

5. ทานคดวาการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไม? การขายออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรง – และหากสามารถพฒนาแพลตฟอรม Thaitrade ใหสามาถซอขายไดจะชวยสงเสรมการขายใหกบสมาชกทเปนคนไทยอกมาก โดยเฉพาะกลมสนคาเกษตร จะชวยลดปญหาเรองของลงทเขามาบรหารจดการราคาสนคา ประกอบกบปจจบน ผประกอบการไทยขาดขอมลของคคาปลายทาง ซงหากเปนไปไดแพลตฟอรมดงกลาวควรมขอมลของผประกอบการรายสนคาของแตประเทศเพอใหผประกอบการสามารถเขาถง

Page 83: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 83

แหลงขอมลไดและเปนการอานวยความสะดวกทางการคาเปนอยางยง ปจจบนพบวาผประกอบการสามารถขอขอมลผประกอบการทตองการสงสนคาไปกบทางกรมสงเสรมฯ ได โดยกาหนดใหขอได 3 ประเทศ/วน โดยในบางครงขอมลทไดไมมการปรบปรงหรออพเดท ผซอบางรายปดกจการไปแลวหรอเปลยนไปขายสนคาอยางอนแลว เปนตน

6. การขายสนคาระหวางประเทศผานระบบออนไลน อาจมความจ าเปนตองมการเชอมโยงขอมลของผขายซงเปนระบบของบรษททาน เชน ระบบการจดการสนคาคงคลง หรอระบบวางแผนทรพยากรวสาหกจ (Enterprise Resource Planning: ERP) เขากบแพลตฟอรมฯ เพออพเดตขอมลแกบรษทผซอในตางประเทศแบบทนท (Real time) บรษทของทานมองวาโปรแกรมดงกลาว มความจ าเปนมากนอยเพยงใด และมความพรอมในการลงทนในระบบดงกลาวหรอไม (เลอกตอบไดเพยงขอเดยว) ไมเหนดวย เนองจากปกตการตดตอซอขายผประกอบการมกจะมาเจรจากนภายหลงประกอบกบมเรองของการตอรอง ราคาเขามาเกยวของดวย เพราะฉะนนระบบ ERP/Real time อาจไมมความจาเปน โดยหลกของการคาขายลกคาจะสนใจวาจะไดสนคาเมอไหรมากกกวาทจะรวามสนคาอยใน stock เทาไหร เพราะสวนใหญ เปนการซอขายหลงราน ไมไดซอขายกนโดยตรงมากกวาการใชระบบดงกลาวเขามาชวยในการเชอมโยงกบกลมสนคาเกษตรทมเกษตรกรเขามาเกยวของ หากจะเชอมโยงไปถงฟารมหรอสวนของเกษตรกร เพอใหไดขอมล Real Time นนหากทาไดจะชวยกระบวนการประเมนประกอบการตดสนใจไดด แตหากกลมเกษตรกร อาจจะไมมความเชยวชาญเรองการใชเทคโนโลยดงกลาว เครองมอ อปกรณ ทใชเชอมโยงตองมการลงทนสง จะเปนเรองยากสาหรบกลมเกษตรกรหรอสหกรณ

7. ถาจะมเวบไซตหรอแพลตฟอรมการขายสนคาออนไลนระดบประเทศ เพอมาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของบรษททานไปยงบรษทผซอในตางประเทศ ทานคดวา ใครควรเปนผรบรองหรอตรวจสอบวา ผซอมตวตนอยจรง (KYC Buyer) เหนดวยใหมการคดกรอง โดยใชใหผขายรบรองผซอทเคยคากนมากอน ใหทตพาณชยในตางประเทศ และหนวยงานหอการคาในตางประเทศรบรองและชวยตรวจสอบและแชรขอมลผซอผขายตางประเทศ หนวยงานรบรองและยนยนตวตนทมาไดชดเจน ซงจะเปนประโยชนตอผประกอบการในการตดสนใจทาธรกจไดงายมากขน หรอทาในลกษณะเดยวกบท Thaitrade คดกรองผขายในไทยซงคอนขางทมนใจพอสมควร ปจจบนผประกอบการทซอขายออนไลน ใชวธการพจารณาจากการจดอนดบ Best Seller Best Buyer หรอการทมจานวนผซอผขายเขามาตดตอกบบรษทขายสนคาออนไลนเยอะเปนตวคดกรองความเชอมนทจะธรกจรวมกบบรษทน เปนตน

8. ทานเหนดวยหรอไม หาก “แพลตฟอรมกลาง” จะชวยแจงเตอน “ผขาย” ใหทราบวาเมอมการสงซอสนคาจาก “ผซอ” จากตางประเทศ “ผขาย” ตองเตรยมเอกสารประกอบทสอดคลองกบกฎระเบยบการน าเขาสนคาของประเทศนน เพอให “ผขาย” สามารถจดเตรยมไดอยางถกตองและครบถวน เชน ใบรบรองการน าเขา เปนตน เหนดวย เพราะเหตใด เนองจากผประกอบรายยอย ยงไมมความชานาญในขนตอนของเอกสารและกฎระเบยบของประเทศปลายทาง หากนาเอาขอมลหรอเงอนไขของการสงสนคาเขาไปยงประเทศปลายทางของสนคาแตละชนดไดจะเปนการชวยอานวยความสะดวก ลดขนตอนการตดตอแตละหนวยงานภาครฐ

สวนท 2: การบรการทสนบสนนดานการเงน และระบบการชาระเงนออนไลน 1. ทานเหนดวยหรอไม กบการใชพนทบนแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสหรอแพลตฟอรมออนไลน เพอ

ก าหนดวธการช าระเงนระหวางบรษทผซอในตางประเทศและบรษทผขาย เชน Advance payment (T/T), Open Account (O/A), Documentary Bill for Collection (D/P, D/A), Letter of Credit (L/C) เปนตน ปจจบน บรษทฯ ไมไดใชชองการชาระเงนผานแพลตฟอรม ยกตวอยางเชน อาลบาบา กมฟงกชนการชาระเงน แตวาสวนใหญแลว แพลตฟอรมจะเปนแคจดเรมตนทผซอผขายมาเจอกน หลงจากนนขนตอนการตกลงซอขายจายเงน หรอการสงไฟลเอกสารการคาตางๆ จะทากนขางนอกแพลตฟอรม เพราะวามความเปนสวนตวและสะดวกมากกวา เชน อเมล แชทไลน เปนตน อาลบาบา จะไดคาลงทะเบยนสมาชกมากกวาคาธรรมเนยมจากการซอขายบนแพลตฟอรมผประกอบการ ใชรปแบบการชาระเงนแบบ TT เปนหลกการขายสนคากบลกคาตางประเทศ เหตผลทไมเปด LC คอ เรองความซบซอนหลายขนตอน โดยเฉพาะเรองของเอกสาร เชน L/C Invoice

Page 84: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 84

2. บรการสนบสนนดานการเงน (Financial Services) เหนดวยหรอไม หากธนาคารเสนอใหมการเปด LC พรอมการท าประกนการความเสยงดานการช าระเงน เพอสรางความเชอมนใหกบผประกอบการ (SMEs)

เหนดวย แตตองเปนความสมครใจของผประกอบการ ไมบงคบวาหากไมทาประกนจะไมใหสนเชอ สวนท 3: การใชบรการดาน Logistic ผานรปแบบการคาออนไลน 1. เหนดวยหรอไม Platform B2B ควรเชอมโยงเขากบ National Single Window: NSW ของกรมศลกากร เพอ

อ านวยความสะดวกในเรองของใบอนญาตและขนตอนพธการศลกากรทงหมด เหนดวย เพราะเหตใด เพออานวยความสะดวก รวดเรวในการดาเนนการ อกทงขอมลควรมความเชอมโยงบนแพลตฟอรมฯ และผประกอบการรายยอยสามารถเขามาดาเนนการได และเปนการลดภาระตนทนคาใชจายไดมาก ประกอบกบขนตอนพธการศลกากร ตางๆ ทมความซบซอน ประกอบกบผประกอบการขนาดเลกอาจจะยงไมมศกยภาพเพยงพอทจะดาเนนการเรองดงกลาว โดยเฉพาะการไปตดตอในแตละสถานทราชการทเกยวของ การมแพลตฟอรมทสามารถอธบายและดาเนนการไดทนท จะเปนทางเลอกใหผประกอบการสามารถตดสนใจและบรหารจดการขายสนคาไดรวดเรวมายงขน

2. ทานคดวาปจจบน NSW สามารถอ านวยความสะดวกไดจรงหรอไม ปจจบน NSW สามารถอานวยความสะดวกไดระดบหนงเทานน แตยงคงตองเรงสรางความเชอมโยงกนหนวยงานอนๆ ทเกยวของในแตละสนคา เชน ใบอนญาตทเกยวของกบสนคานนใหไดสมบรณมากทสด รวมถงใหความรเรองผประกอบการในเงอนไข เอกสารสทธประโยชนทางการคาระหวางประเทศ เชน Form A, E ตองใชเอกสารประกอบอะไรบาง เปนตน

3. ทานเหนดวยหรอไมทผซอและผขายสามารถเขามาเลอกใชบรการ Logistic Service Provider: LSP ไดในแพลตฟอรมออนไลน และสามารถเปรยบเทยบราคาการขนสงสนคาของแตบรษท LSP ได

เหนดวย เพราะเปนทางเลอกใหผประกอบการ และสามารถเรงการตดสนใจในการทาธรกจกบลกคาปลายทางไดเรวยงขน โดยปกตแลวบรษทฯ จะใชเวลาพอสมควรกวาจะหาสายเรอทตกลงกนได ในบางครงหากใชเวลานานมากไปอาจทาใหลกคาเปลยนใจไมทาธรกจดวย ซงกเปนความเสยงอกรปแบบหนง

4. กจกรรมโลจสตกส (Logistic Activity) ใดบางทควรใหบรการผานแพลตฟอรมออนไลน (Platform) การแชรขอมลเรองการขนสงเขามาท ทแตละแพลตฟอรมม เนองจากมราคาคาขนสงสงกวาสนคาทวไป และปญหาทสาคญทสดของการขายสนคาเกษตรฯ คอ การขนสงสนคาถงลกคาปลายทางไดเรวทสด เปนเรองสนคาทมความออนไหว เสยหายไดงายมาก ซงหลายๆ แพลตฟอรมไมรบขายสนคาทเปนของสด

สวนท 4: การเจรจาตอรองเงอนไขการคาระหวางประเทศผานแพลตฟอรมฯ (International Sale Contract) 1. ทานเหนวา ควรมเงอนไขใดบางทสามารถเจรจาตอรองไดบนแพลตฟอรมออนไลน

เหนดวย ทจะใหมการเลอก Incoterm (International Commercial Terms) ไดบนแพลตฟอรม เพอความสะดวกหรอเปนชองทางเสรมหากผซอผชายไมตองการตดตอกนนอกรอบ

2. ปจจบนบรษทของทานนยมใชเงอนไขการสงมอบสนคา Incoterm (International Commercial Terms) แบบใด

ปกตบรษท จะใชเทอมการชาระเงนแบบ FOB เปนหลก ขอเสนอแนะอนๆ

1. ผประกอบการเหนดวยเรองการยกระดบ Thaitrade ใหเปนแพลตฟอรมธรกจกบธรกจทสมบรณมากขน และสามารถซอขายออนไลนไดจรงบนแพลตฟอรม จะทาใหผประกอบการไมตองพงพาแพลตฟอรมตางประเทศ และหนกลบมาใชของไทย และผประกอบการตางประเทศจะไดเขามาทเวบไซตของไทยไดเหนสนคาไทยทตองการจรงๆ

2. อยากใหมการจดงาน Roadshow / Exhibition ในตางประเทศมากขน เพอเปนการประชาสมพนธ สนคาไทย รวมถงแพลตฟอรม Thaitrade ทมสนคาไทยทมความหลากหลาย ใหกบผซอตางประเทศสามารถ login เขามาเยยมชมได ซงการจดงานแสดงสนคาตางประเทศเปนกจกรรมทสามารถประชาสมพนธไดเขาถงผประกอบการมากทสด

Page 85: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 85

3. ระบบการ Matching ตอนไปออกงาน Exhibition คอนขางมขอจากดใหผประกอบการสามารถทา Business matching ไดในจานวนบรษท ทกาหนดไวบางครงอาจจะกาหนดใหแค 2 บรษท แตในความเปนจรงแลวสามารถทา Matching ไดมากกวานน

Page 86: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 86

วตถประสงค แบบสอบถามนจดทาขน โดย สภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย (สภาผสงออก) เพอรวบรวมความคดเหนผประกอบการทกระดบ (S/M/L) ใหเหนภาพของปญหา อปสรรค รวมถงขดความสามารถในการแขงขนทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว และการขายสนคาผานแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ มการเตบโตอยางรวดเรว ดวยเหตน สภาผสงออก จงจดทาแบบสอบถามเกยวกบทศทางและแนวโนมของการขายสนคาผานรปแบบออนไลน เพอนาขอมลทไดมาปรบปรงเปน ขอเสนอแนะเชงประจกษตอการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ เพอใหผประกอบการทกระดบสามารถเขาถงเทคโนโลยดงกลาวและเปนประโยชนตอภาพรวมของประเทศมากทสด

บรษท ……………………………………….………… ชอ ………….………………………………. นามสกล …………………..…….………….……. เบอรโทรศพท ……………………………………… โทรสาร ……………………………………….. อเมล………………………..……………………

1. กลมสนคาของทาน กลมเกษตร / เกษตรแปรรป

กลมอาหารและเครองดม (อาหารทะเลแชแขงและแปรรป / กงสดแชเยนแชแขงและแปรรป / ผก ผลไมสดและแปรรป / ไกสดแชแขงและแปรรป) กลมไฟฟาและอเลกทรอนกส (คอมพวเตอร อปกรณและสวนประกอบ / hard disk drive / แผงวงจรไฟฟา /

เครองใชไฟฟา / เครองปรบอากาศและสวนประกอบ) กลมแฟชน / เครองแตงกาย กลมพลงงาน (เมดพลาสตก ผลตภณฑพลาสตก ผลตภณฑยาง เคมภณฑ) กลมสงทอและเครองนงหม กลมเฟอรนเจอร กลมบรรจภณฑ และการพมพ กลมอนๆ อาท วสดกอสราง อญมณและเครองประดบ โปรดระบ .........................................................................................................................................

Part I การเขาสตลาดออนไลน - Seller 2. ทานเคยขายสนคาออนไลนหรอไม

เคย ไมเคย ไมรวธการใชงาน………………………………………………………….

มขนตอนการขายทซบซอน…………………………………………… ไมไวใจระบบการขายออนไลน………………………………………. ชอบการขายแบบเดมมากกวา………………………………………. อน ๆ โปรดระบ ………………………………………………………….. (กรณไมเคยใหขามไปตอบคาถามขอ 5 ) 3. ปจจบนบรษท/อตสาหกรรมของทานใชชองทางไหนในการตดตอลกคาในการซอขายสนคาออนไลนอยางไร

(ตอบไดมากกวา 1 ขอ) ใชชองทาง Online Platform เชน Thaitrade.com เวบไซดบรษท / e-mail อนๆ โปรดระบ .....................................................

แบบสอบถาม เรอง ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ

Page 87: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 87

4. ทานคดวาปญหาและอปสรรคส าคญในการสงออกผานชองทางสนคาออนไลนของทานคออะไร ปญหาเอกสารการสงออก (การขอใบอนญาต/ใบรบรอง) พธการศลกากร

ปญหาการประเมนสถานการณสนคาคงคลง การผลตสนคาไมทนตามกาหนด

ปญหาการควบคมคณภาพสนคา เงนทนหมนเวยนในการผลต

ตนทนคาขนสงสนคา ปญหาในการโพสสนคาขนขายบนเวบไซด การสอสารกบลกคาแบบ Real time อนๆ โปรดระบ .........................................

5. ทานเหนดวยหรอไมถาจะมระบบปฏบตการออนไลน(Platform)มาชวยอ านวยความสะดวกในการขายสนคาของทานผานรปแบบ B2B Cross Border e Trading เพอเพมยอดขายและขยายตลาดมากขน

เหนดวย (ตอบขอ 5.1) ไมเหนดวย เพราะเหตใด…………………………………………….. 5.1 หากทานเหนดวยกบการทมระบบปฏบตการออนไลน กลางมาชวยอานวยความสะดวกในการขายสนคาของทาน

ทานคดวาอยาก ไดรบการใหบรการจากระบบปฏบตการกลางดานใดบาง เพอสงสรมการขายสนคาออนไลน ของทาน

สนบสนนเงนทนหมนเวยน ขนตอนตรวจสอบความถกตองเอกสารการสงออก การชาระเงน เปนตวกลางในการตดตอผใหบรการขนสง ในราคาโปรโมชน การขยายตลาดและฐานลกคาตางประเทศ ชวยคานวณ/เปรยบเทยบคาใชจายทจะเกดขนในการสงออก ควบคมมาตรฐานการผลตเพอการสงออก ตรวจสถานะสนคา (Monitoring real time) ระบบการคดกรองลกคาระบบปฏบตการออนไลน อนๆ โปรดระบ ........................................................

6. ทานคดวาการขายสนคาออนไลนสามารถเพมยอดขายไดจรงหรอไม? จรง ไมจรง เพราะเหตใด ........................................................... เพราะเหตใด .................................................................

7. การขายสนคาระหวางประเทศผานระบบออนไลน จ าเปนอยางยงทตองมโปรแกรมเขามารองรบการขายทตองมความเชอมโยงขอมลแบบ Real Time ตลอดเวลา เชน การใชระบบ Enterprise Resource Planning: ERP เขามาเชอมเขากบ Platform กลาง เพอแจงขอมล Inventory ของผขายทมอย ณ ตอนนและท าใหผซอสามารถตดสนใจสงซอไดทนท ทานมองวาโปรแกรมดงกลาวส าหรบ SME มความจ าเปนหรอไมและสามารถลงทนในโปรแกรมดงกลาวไดหรอไม

จาเปนและลงทนได ยงไมมความสามารถทจะลงทนแตจาเปน ควรมการใหทดลองใช หรอสนเชอดอกเบยตาสาหรบลงทนใน Software ERP ควรมหนวยงานเขามาสนบสนนเงนทน อนๆ……………………………………………………………………………………………………..

Remark: โปรแกรม ERP สามารถชวยผประกอบการอยางไรบาง เชน กรณท 1 ในกรณทมสนคาในสตอค ระบบจะแจงวา “waiting for confirm 24 hrs.” กรณท 2 Made by Order ในกรณทไมมสนคาและตองใชระยะเวลาในการผลต

(ในกรณนระบบจะทาการประมวลผลและแจงเตอนระยะเวลา(Leadtime) ในการผลตสนคาตามจานวนทไดรบคาสงซอ)

กรณท 3 Out of Stock ในกรณทไมมสนคาหรอหยดการผลต กรณท 4 ผขายสามารถทา Quotation Request/Submission/Confirm ผานโปรแกรมไดทนทเมอมการสงซอจากลกคา

Page 88: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 88

Part II ส าหรบ Buyer 1. หากตองการซอขายกบตางประเทศ ใครควรเปนผรบรองหรอตรวจสอบวาผซอมตวตนอยจรง (KYC Buyer) (ตอบไดมากวา 1ขอ)

ใหผขายรบรอง ใหทตพาณชยในตางประเทศรบรอง หอการคาในตางประเทศรบรอง อนๆ.............................................................

2. ทานเหนดวยหรอไม หาก “ระบบปฏบตการกลาง” จะชวยแจงเตอน “ผขาย” ใหทราบวาเมอมการสงซอสนคาจาก “ผซอ” จากตางประเทศ “ผขาย” ตองเตรยมเอกสารประกอบทสอดคลองกบกฎระเบยบการนาเขาสนคาของประเทศนน เพอให “ผขาย” สามารถจดเตรยมไดอยางถกตองและครบถวน เชน ใบรบรองการนาเขา เปนตน เหนดวย เพราะเหตใด............................................................................................................................................. ไมเหนดวย เพราะเหตใด.......................................................................................................................................... Part III การช าระเงนผานรปแบบออนไลน (Payment Method) 1. ทานเหนดวยหรอไม กบการใชพนทบนระบบปฏบตการออนไลนระหวางผซอและผขาย เพอกาหนดวธการชาระเงน เชน Advance payment (T/T), Open Account (O/A), Documentary Bill for Collection (D/P, D/A), Letter of Credit (L/C) เปนตน (หลงจากนนจงเลอกธนาคารพาณชย) เหนดวย ไมเหนดวย 2. บรการสนบสนนดานการเงน (Financial Services)

2.1 เหนดวยหรอไม หากธนาคารปลอยเงนทนหมนเวยนใหแก SMEs เพอเปนทางเลอกใหผประกอบการบน Platform เหนดวย ไมเหนดวย

2.2 เหนดวยหรอไม หากธนาคารเสนอใหมการเปด LC พรอมการทาประกนการความเสยงดานการชาระเงน เพอสรางความเชอมมนใหกบผประกอบการ (SMEs)

เหนดวย ไมเหนดวย

Part IV การใชบรการดาน Logistic ผานรปแบบการคาออนไลน 1. เหนดวยหรอไม Platform B2B ควรเชอมโยงเขากบ National Single Window: NSW ของกรมศลกากร เพออานวยความสะดวกในเรองของใบอนญาตและขนตอนพธการศลกากรทงหมด เหนดวย เพราะเหตใด........................ ไมเหนดวย เพราะเหตใด............................................................. 2. ทานคดวาปจจบน NSW สามารถอานวยความสะดวกไดจรงหรอไม จรง เพราะเหตใด........................................... ไมจรง เพราะเหตใด.................................................................... 3. ทานเหนดวยหรอไมทผซอและผขายสามารถเขามาเลอกใชบรการ Logistic Service Provider: LSP ไดในระบบปฏบตการออนไลน และสามารถเปรยบเทยบราคาการขนสงสนคาของแตบรษท LSP ได เหนดวย เพราะเหตใด........................................ ไมเหนดวย เพราะเหตใด......................................................... 4. กจกรรมโลจสตกส (Logistic Activity) ใดบางทควรใหบรการผานระบบปฏบตการออนไลน (Platform) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

อ อ อ

Page 89: White Paper - TNSCtnsc.com/.../04/041218-White-Paper-cross-border-B2B... · White Paper ข้อเสนอแนะการพัฒนาแพลตฟอร์ม การพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์

ขอเสนอแนะการพฒนาแพลตฟอรมการพาณชยอเลกทรอนกสขามพรมแดนแบบธรกจกบธรกจ โดยสภาผสงสนคาทางเรอแหงประเทศไทย 89

Part V การเจรจาตอรองเงอนไขการคาบน B2B Platform (International Sale Contract) 1. ทานเหนวาควรมเงอนไขใดบางทสามารถเจรจาตอรองไดบนระบบปฏบตการออนไลน (Platform) 1.1 Incoterm (International Commercial Terms) ปจจบนบรษทของทานนยมใชเงอนไขการสงมอบสนคา Incoterm (International Commercial Terms) แบบใด EXW ผซอรบสนคาหนาโรงงาน (ผขายไมตองขน) FCA ผซอรบสนคา ณ สถานทผขาย/สถานทอน โดย ขนสนคาขนพาหนะทผซอจดมารบสนคา

FAS ผซอสงมอบสนคาเมอสนคาวางขางเรอทผซอเปนผจดหา ณ ทาเรอตนทาง FOB ผขายสงมอบสนคาเมอสนคาวางบนเรอทผซอเปนผจดหา ณ ทาเรอตนทาง

CPT ผขายสงมอบสนคาใหกบผขนสงทถกแตงตงโดยผขาย CIP ผขายสงมอบสนคาใหกบผขนสงทถกแตงตงโดยผขาย(ผขายจะตองจายคาประกนสนคา) CFR ผขายสงมอบสนคาไวบนเรอ (ณ ประเทศตนทาง)

CIF ผขายสงมอบสนคาไวบนเรอ ณ ประเทศตนทาง DAT ผขายสงสนคา ณ ทาเทยบพาหนะขนสง ปลายทางของประเทศผนาเขา DAP ผขายสงสนคา ณ สถานทปลายทางตามความตองการผซอ โดยไมตองเอาสนคาลงจากพาหนะ DDP ผขายสงสนคา ณ สถานทปลายทางทผนาเขาตองการ 1.2 สญญาประกนภยสนคาขนสงทางทะเล (Contract of Marine Cargo Insurance) โดยสญญาประกนภยสนคาขนสงทางทะเลใด ททานเหนควรใหมการเชอมโยงกบแพลตฟอรม Inland Transit Insurance คอ การประกนภยการขนสงภายในประเทศ Marine Cargo Insurance คอ การประกนเพอคมครองสนคาหรอทรพยสนทขนสง Marine Hull Insurance คอการประกนภยตวเรอประกนภยคมครองความเสยหายของโครงสรางตวเรอ 1.3 สญญาอนๆ Code of conduct

สญญาการขนสง (Contract of Carriage) Special request

Part VI การอบรมผใชบรการระบบปฏบตการออนไลน (Skill Development) 1. ทานเหนดวยหรอไม วาควรมการอบรมผใชบรการระบบปฏบตการออนไลน (ผขาย/ผสงออก) เพอสรางความ

เขาใจเรองการใชประโยชนจากระบบปฏบตการออนไลน 2. เหนดวย เพราะเหตใด................................................ ไมเหนดวย เพราะเหตใด

............................................................. 1.1 ขนตอนใดของการขายสนคาออนไลนแบบ B2B ททานคดวาควรมการอบรมกอนสาหรบ ผใชบรการผานระบบปฏบตการออนไลน มากทสด การใชระบบ Enterprise Resource Planning: ERP ในโรงงาน การนาเทคโนโลย Blockchain มาใชใหเหมาะสม เชน ระบบการขนสงสนคา ขนตอนการชาระเงน การเลอกใชเทอมการชาระเงนทเหมาะสมกบบรษทของผซอ/ผสงออก อน ๆ ........................................................................ ขอเสนอแนะอนๆ

ขอเสนอแนะเชงยทธศาสตรในการพจารณาจดทา B2B Cross border e-Trading Platform ในอนาคต …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................................................................................................................................................................