186

Werner Gitt - inyourlanguage.org fileWerner Gitt SORULAR HER ZAMAN SORMAK İSTEDİĞİ

  • Upload
    others

  • View
    29

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • Werner Gitt

    SORULARHER ZAMAN SORMAK STEDM SORULAR

    ChristlicheLiteratur-Verbreitung e.V.

    Postfach 11 01 35 33661 Bielefeld

  • Yazar Hakknda: Prof. Dr. Werner Gitt 1937 ylnda Dou Prusyada, Raineckte dodu. 1963 ylnda Hannover Teknik niversitesine balad ve 1968 ylnda mhendislik (Dipl.-Ing.) diplomasn ald. Ardndan, Aachen Teknik niversitesi, Kontrol Mhendislii Enstitsnde asistan olacak almaya balad. ki yllk bir aratrmann sonunda, 1970 ylnda Aachen Tek-nik niversitesindeki doktorasn en yksek baar derecesiyle ve Borchers madalyalaryla tamamlad. Halen, Federal Alman Fizik ve Teknoloji Enstitsnde, Direktrlk ve Profesrlk grevlerindedir. Bilgi bilimi, saysal matematik ve kontrol m-hendislii konularnda birok yazl bilimsel almas vardr. Bunun dnda dier kitaplar da yazmtr. Bunlardan bazlar birok dile (Bulgarca, Hrvata, eke, ngilizce, Fince, Fransz-ca, Macarca, talyanca, Lituanyaca, Krgzca, Lehe, Romence ve Rusaya) evrilmitir. 1984 ylndan bu yana svire, Basel Teoloji niversitesinde misafi r profesr olarak Kutsal Kitap ve Bilim konusunda ders vermektedir. Almanya iinde ve dnda birok niversitede bu konuyla ilgili konferanslar vermitir. Ay-rca, birok lkede (Avustralya, Avusturya, Belika, Fransa, Ma-caristan, Kazakistan, Krgzistan, Lituanya, Namibya, Norve, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya, Gney Afrika Cumhuriyeti, sve, svire ve A.B.D.de) man ve Bilim konusunda konu-malar yapmtr.

    1st Turkish Edition

    of the German Edition:Werner Gitt, Fragen, die immer wieder gestellt werden1989 by CLV Christliche Literatur-Verbreitung e. V.Postfach 11 01 35 D-33661 Bielefeld, Germany of the Turkish Edition 2007 by CLVCLV im Internet: www.clv.deeviri: afak Cangl Tar (Translated into Turkish: afak Cangl Tar)Cover: Gerhard ThiessenTypography: CLVPrinted in Germany: by Ebner & Spiegel, Ulm

    ISBN 978-3-89397-578-5

  • NDEKLER

    nsz ..................................................................................... 11ngilizce kinci Basknn nsz .........................................14

    1. Tanrya Dair Sorular (TS) ...............................................15TS1. Tanrnn gerekten var olduundan nasl emin

    olabilirim? ................................................................15TS2. Tanr nerededir? ......................................................15TS3. Tanr szcnn anlam nedir? ............................ 16TS4. Tanry neden gremiyoruz? ...................................17TS5. Dnyadaki bu kadar acya ve sefalete izin veren bir

    Tanrnn sevgi Tanrs olmas mmkn m? .. Tanr neden ac ekmemize msaade ediyor? ...................17

    TS6. Her ey iin sulanmas gereken Tanr deil midir? ...................................................................... 19TS7. Tanr, Eski Antlama dneminde bir ulusu

    savalarda tmyle yok etti oysa Dadaki Vaazinde bize dmanlarmz sevmemiz gerektiini bildiriyor. Eski Antlamann Tanrs, Yeni Antlamann Tanrsndan farkl mdr? .......................................20

    TS8. eytan Tanr m yaratt? ........................................ 21TS9. Tanrnn yeni bir ey renmesi mmkn m? ....22TS10. sa Mesih gerekten yaad m? sa Mesih, Tanrnn

    Olu mu? .................................................................22TS11. Tanr ile sa Mesih arasndaki iliki nedir? Her ikisi

    de tek bir kiilikte mi toplanmtr? Ya da, hangisi konumca daha yksektir? Kime dua etmeliyiz? .....24

    2. Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS) .................................29KKS1. Kutsal Kitap insanlar tarafndan yazld: Bu her eyi

    greceli klmyor mu? Bu durumda Kutsal Kitapn Tanrdan olduunu ve iinde yazl olan her eyin doru olduunu nasl syleyebilirsiniz? .................29

    KKS2. Kutsal Kitapn doru olup olmadn nasl anlayabilirim? ......................................................... 31

  • 6

    KKS3. Kutsal Kitap dier dnya edebiyat eserlerinden hangi alardan farkldr? ........................................32

    KKS4. Gnmzde Kutsal Kitapa eklenti olabilecek yeni bildiriler var mdr? Tanr phesiz Kutsal Yazlardan stndr ve bizlerle aracsz olarak iletiim kurabilir. .................................................... 35

    KKS5. Michael Drosninin Kutsal Kitap ifresi adl eseri hakknda ne dnyorsunuz? ............................... 37

    3. Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS) .....41YS1. Cansz madde yaayan bir organizmaya dnebilir

    mi? ........................................................................... 41YS2. Dnya ve evren ka yanda? Dnyann yan hesaplayacak bilimsel bir yntem var m? Karbon

    tarihlendirme yntemi hakknda ne dnyorsunuz? ....................................................43

    YS3. Milyonlarca k ylndan oluan uzaklklar sizin gen dnya anlaynzla nasl badayor? Dnyann en azndan bir k huzmesinin bize ulaana dek geen zaman kadar eski olduunu varsaymamz gerekmiyor mu? ...................................................... 45

    YS4. Darwin, Tanr konusunda ne dnyordu? ......... 47YS5. Gnmzdeki spor yarmalarnda daha nceleri

    imknsz olduu dnlen rekorlar krlmaktadr. Bu gerek evrimi kantlamyor mu? .......................48

    YS6. Etkinliini yitirmi ve modas gemi dnya kavramlarn kullanan Kutsal Kitap bilimsel adan ciddiye alnabilir mi?...............................................50

    YS7. Yerkrenin yaps hakknda neler sylenebilir? ......51YS8. Yaratlta bir gn ne kadar uzun srd? .............. 53YS9. Birbiriyle elien iki ayr Yaratl anlatm var m? ..54YS10. Dinozorlar Nuhun gemisine sdlar m? .............. 56YS11. Ademin oullar kimlerle evlendiler? .................... 57YS12. Sizin anlaynza gre, yaratl en gl ekilde

    destekleyen ve en gl ekilde reddeden bilimsel tartmalar hangileridir? .........................................58

    Iindekiler

  • 7

    4. Kurtulua Dair Sorular (KS) ..........................................63KS1. Bizler nasl kurtuluruz eylemlerimizle mi ya da

    imanmzla m? ........................................................63KS2. Tanr kurtulu iin neden armh bir yol olarak

    tasarlad? Bunun iin daha baka bir yntem yok muydu? ....................................................................64

    KS3. sa Mesih halen ilemekte olduumuz gnahlarmz yznden 2000 yl nce nasl lebilir? ................... 65

    KS4. sa Mesihin tm insanln gnahlar yerine sadece insann balanmasn istedii gnahlar yznden lmesi yeterli olmaz myd? ....................................66

    KS5. Tanr, sa Mesihin armhtaki lmyle tm insanla gnahlarnn kefaletinden kurtulmalar iin bir olanak sunuyor. Tanr, bunun yerine genel bir af kartsa olmaz myd? ................................... 68

    KS6. Ben lmden sonra da kurtulu olabileceine inanyorum. Tanrnn ltfunun bize anlattklarnzdan ok daha kapsaml olduuna inanyorum. ............................................................69

    KS7. Bir seim yapamadan ok gen yalarda len ocuklar iin ne dnyorsunuz? Ya da domadan lenler (dk ya da krtajla) ve akli dengesi bozuk olanlar hakknda? Onlar lanet altndalar m? ........ 75

    KS8. Yahuda skariyot, sa Mesihin bizlere kurtulu salayabilmesi iin, ihanet etmek zere nceden grevlendirilmemi miydi? ..................................... 77

    KS9. mansz olarak mahvolma olasl yzde elli olan bir ocuu dnyaya nasl getirebilirim? (Yeni iman eden bir gen kadn tarafndan yneltilen bir soru) ...... 78

    KS10. Kutsal Kitap kiiyi Tanrnn setiinden sz ediyor. Kurtulu ve lanetlenmeye dair kararlar zaten daha nceden alnmsa, zgr irademizden sz etmek mmkn olabilir mi? ..............................................80

    KS11. Cehennemin varln bilimsel olarak kantlayabilir misiniz? (Ortaokul rencisi bir kzn ynelttii soru) ........................................................................83

    Iindekiler

  • 8

    5. Dinler Konusunda Sorular (DS) .....................................85DS1. Yeryznde birok dinler mevcut. Bunlarn

    tmnn de yanl olmas mmkn deil. Sonsuz yaama gtren tek yolun Hristiyanlk olduunu iddia etmek kendini beenmilik saylmaz m?......85

    DS2. Hepimiz, rnein Mslmanlar ve Hristiyanlar, ayn Tanrya dua etmiyor muyuz? (Bir Mslman tarafndan yneltilen soru) ....................................86

    DS3. sa Mesihin Mjde bildirisinin tanrsal kaynakl m yoksa din kaynakl m olduunu nasl renebilirim? ....................................................... 88

    6. Yaama ve mana Dair Sorular (YS) .............................91YS1. Neden varz? ............................................................ 91YS2. Yaamn amac nedir? ............................................. 91YS3. Gnlk yaantm ve imanm arasnda nasl uyum

    salayabilirim? ........................................................94YS4. Srekli olarak tekrarlayan rahatsz edici dler

    gryorum. Bu dleri nasl yorumlamalym? ......99YS5. Gnah nedir? ......................................................... 100YS6. Kutsal Kitap evli olmayan iftlerin birlikte

    yaamasna izin veriyor mu? Bir ift ne zaman (hangi koullarda) evli saylr? Birlikte yaamaya karar vermeleriyle birlikte mi? lk cinsel ilikiden sonra m? Resmi nikah ileminden ya da kilise treninden sonra m? .............................................101

    YS7. nanmak bilmek demek anlamna gelmez - bu takdirde inancn (imann) bir kesinlik olduunu nasl varsayabilirsiniz? .......................................... 106

    YS8. Yeniden-douun dsal bir belirtisi olmas gerekiyor mu? ........................................................ 107

    YS9. Siz bizlerle sanki sizi Tanr gndermi gibi konuuyorsunuz. Byle davranmak hakkn size kim veriyor? (Bir cezaevindeki konumamda yneltilen soru) ...................................................................... 108

    YS10. Genetik mhendislii konusunda ne dnyorsunuz? .................................................. 109

    Iindekiler

  • 9

    YS11. sa Mesih at sineklerine ve sivrisineklere ne yapt? Onlar ldrd m?................................................ 111

    7. Cennete Dair Her Zaman Merak Edip de Bir Trl Sormaya Cesaret Edemediiniz Sorular .................... 113

    Ya Cehennem? ....................................................................114Cennet Hakknda Neler Biliyoruz? ....................................118C1. Cennet sonsuza dek tam anlamyla mutlu olacamz

    yerdir ......................................................................119C2. Cennet duyularmzn zevk alaca bir yerdir ........121C3. Cennet sonsuz bir kutlamann yapld yerdir .....121C4. Cennet harikulade bir yerdir ................................. 124C5. Cennet yaamlarmzn tatmin olaca yerdir ...... 126C6. Cennet bizim evimizdir ..........................................127C7. Cennet egemenlik sreceimiz yerdir................... 129C8. Cennet sa Mesihin olduu yerdir........................ 129C9. Cennet sa Mesihe benzer olacamz yerdir ........131C10. Cennet hasretle beklenmesi gereken zel bir yerdir ..................................................................... 132

    EK BLM ....................................................................135Kutsal Kitap Aklamalar ................................................ 135

    I. Kutsal Kitapn Temel lkeleri (= lkeler) ............ 135I.1. Kutsal Kitapn Kayna ........................................ 135I.2. Kutsal Kitapn Gereklii ......................................137I.3. Kutsal Kitap Gereklerinin Snanmas ................. 138I.4. Kutsal Kitapn Konusu ........................................ 140I.5. Kutsal Kitap Bildirileri ......................................... 142I.6. Kutsal Kitap Bildirilerinin Deeri ........................ 149I.7. Kutsal Kitapn Anlalrl ve Anlalmas .......... 151I.8. Kutsal Kitap Bildirilerinin Doruluu ................. 152I.9. Kutsal Kitap Bildirilerinin Kapsad Zaman Dilimi .................................................................... 153I.10. Kutsal Kitapn Gereine Ulamak: sa Mesihe

    Ynelmek .............................................................. 154I.11. Sonu .................................................................... 160

    Iindekiler

  • 10

    II. Kutsal Kitap Yorumlama lkeleri (Y= Yorumlama lkeleri) ................................................................. 160

    III. Kutsal Kitap Neden Okumalyz? ....................... 163IV. Kutsal Kitap Nasl Okumalyz? (O= Okuma

    lkeleri) ................................................................. 166V. Kutsal Kitap Okuyanlara Verilen On Vaat (Sz

    Okuyup Yaamnda Uygulayanlar iin) ................167

    Bir Okuyucu Mektubu ........................................................169Kitabn Yazar: Ksa Yaam yks ..................................173Kaynaka .............................................................................183Kutsal Kitap ksaltmalar ....................................................185

    Iindekiler

  • NSZBu kitap nasl yazld: Bu kitab yazmak dncesi yazarn Mnihteki Mhlhauser moda evinin allmadk ortamnda verdii mjdeleme konferanslar srasnda kaynakland. Modac Harro Mhlhauser bir hafta boyunca her gece iyerinin birinci katn kullanmamza izin verdi. Her gece salonda bulunan giysi-leri asklarndan aa indirip bir yere kaldryor ve mekna 250 sandalye yerletiriyorduk. Konuma sona erdikten sonra sandal-yeleri tekrar st ste diziyor ve asklar da ertesi sabah maaza elemanlar giysileri asabilsinler diye tekrar yerine yerletiriyor-duk. Dinleyicilerin hepsini oturtacak kadar yeterli sandalyemiz hibir zaman olmad ama kaln hallar ve merdiven basamak-lar da rahata oturma olana salad. Sonuta salona 350 ki-iyi rahatlkla alabiliyorduk. Mekn, Mnihin tam ortasndaki bir alveri merkezinde (Belediye Saraynn ve Frauenkirche Kutsal Meryem Kilisesinin birka metre uzanda) olmas ne-deniyle Hristiyan olmayan evrelerin de ilgisini ekiyordu. Ko-numann ardndan o gecenin konusu hakknda soru-cevap fasl dzenleniyordu. nsanlar bu olana ok iyi deerlendiriyordu. man konusunda bir karar vermeden yantlanmas gereken bir-ok sorular vard.

    Sorularn Trleri: Bu kitap, yazarn Mnihteki konumalar srasnda yneltilen birok sorunun yantlarn ieriyor. Bunla-ra ek olarak dier blgelerdeki konumalarda yazara yneltilen benzeri sorularn yantlar da yer alyor. Yazar bir sredir Gen-lik Gnnde (Ahldener Jugentag) Krelingende Soru Saati adl bir programnn yneticiliini yapmaktadr. (Krelingen - Kuzey Almanyada bulunan mjdeleme merkezi). Bu program srasnda ortaya atlan birka tartma konusuna da kitapta yer verilmitir.

    Kitapta ele alnan konularn ortak bir noktas var btn so-rular gerek kiiler tarafndan yneltilmitir. Bu kitapta Hris-tiyanln iindeki kiilerin bekledii trden allm yantlar verilmiyor. Bunun yerine kuku duyan, sorgulayan ve arayan ki-

  • 12

    ilerin zihinlerini megul eden sorunlar ciddi bir yaklamla ele alnmaktadr.

    Yazarn konferanslarnda aray iinde olanlarn kendisine y-nelttii sorulardan edindii deneyimler, kitabn ieriinde rk-tc bir takm tanrbilimsel ya da kuramsal yaplandrmalardan ok, gerek (sradan) insann byk nem verdii temel konula-rn bir arada ilenmesini salamtr.

    Yantlama Yntemi: Antik ada Greklerin gelitirdii mantk yntemi mspet bilimlerde o denli baarl olmutur ki, kii bu dn biimini dier alanlarda da uygulamak isteine kaplabi-lir. Dnce anda bu mantk ileyii etkindi ve bunun bir so-nucu olarak Kutsal Kitap eletirisi yaplmaya baland. Bu kitapta ele alnan sorular matematiksel ya da bilimsel olsalard, mantk hesaplar yardmc olabilirdi. Ama burada ele alnan konular, ya-ntlarnda genellikle biimsel mantksal zmlemelerden kan-lan, varoluulukla ilgili byk nem tayan sorulara ilikindir. Bu tr bir abada felsefenin de bir yarar olamaz. Karlsruheli Al-man felsefeci Hans Lenk byk bir ak szllkle yle belirtir:

    Felsefe konunun ieriine dair ok nadiren kesin zm-ler retebilir. Felsefe sorunlarla ilgilidir, konu ve zm ile deil. Felsefe bazen konuyu yeni bir sorun olarak ele almann, soruya verilen ksmi yanttan ok daha nemli olduunu addeder.

    Tanr bizleri dncemizde, davranlarmzda ve inancmzda geree gtrebilir; O bunu istemektedir de. Bu nedenle, bizim iin yaamsal nem tayan lt Tanrnn yetkili Sz, yani Kutsal Kitap olmaldr. Bu bilgi kaynann yerine hibir insan rn geemez. Sorulara verilen yantlar temelde bu lte da-yandrldndan, bu kitabn sonuna Kutsal Kitap temel ilkeleri ve yorumlama ilkelerini elen alan bir aklama blm eklen-mitir. Bu temel ilkeler ilk kez bu kitapta bir araya getirilmitir. Bunu yapmamzn amac Kutsal Kitap ile alrken gerekli olan temel bilgiyi salamaktr.

    nsz

  • 13

    Okuyucuyu hazrlamak mahiyetinde baz eyler eklemek isti-yorum. Yantlar her zaman beklendii (ya da olmas gerektii) kadar ayrntl deildir. Ayrca, sorulardan znel bir seim yapl-mas gerekiyordu. Baz sorular birbiriyle yakndan ilintili olduu iin yantlar da bazen kendini tekrarlyor gibi grnebilir. So-rular ieriin kolaylkla takip edilebilmesi iin blmlere ayrl-mtr. Baz sorular dorudan doruya Kutsal Kitaptan yaplan alntlarla yantlanmtr, nk yantlar orada aka yazldr. Dier sorular ise yine Kutsal Kitaptan ama dolayl olarak, alnts yaplan blmlerden mantksal tmdengelimler retilerek yant-lanmtr. Bu yntemle varlan sonular yazarn Kutsal Kitap bil-gisinin derinliine ve salam bir uslamlama yetisine dayanmakla beraber znel olmak zorundadr. Neden ile balayan sorular bir kural olarak yantlanamaz olmak durumundadr. Bu soru-lar da bir gn elbette yant bulacaklardr (Yuhanna 16:22-23). Ama bu imann grntye dnt zaman gerekleecektir.

    Teekkr: almam eletirel bir gzle inceleyerek yararl ne-rilerde bulunan ve yazlarm evdeki bilgisayarmzda metne ak-tarmak gibi zahmetli bir ii stlenen sevgili eime ok teekkr ediyorum.

    Bu kitabmn yaam, lm ve iman konusundaki sorulara yant arayan kiilere yardmc olmas iin dua ediyorum.

    Werner Gitt

    nsz

  • 14

    ngilizce kinci Basknn nszKitabmn ngilizce evirisinin ikinci basksnn yaplmasndan son derece mutluyum. Bu bask, birinci basknn gelitirilmi, geniletilmi ve gncelletirilmi bir srmdr. Bu baskya eklenen en kapsaml blm cennet konusunun ele alnd 7. Blmdr. Ek blmlerin evirisini yapan Drte Gtze teek-krlerimi iletmek istiyorum. Kendisi Heidelberg niversitesi, ngilizce ve Rusa eviri dallarndan mezundur. Kanada Queens niversitesinde Tarih ve Felsefe eitimi yapan Veronika Abra-ham da bu evirilerde grev ald. Kitabm slup asndan ince-leyen ve gerekli dzenlemeleri yapan B.Britanya doumlu Sarah Jayne Curtius ise ngilizce ve Almanca dilleri eitimini Sheffi eld niversitesinde tamamlad. Bu ekibin tm yelerine dikkatli ve gayretli almalar iin ok teekkr etmek istiyorum.

    Son olarak, dostum Dr. Carl Wieland (Avustralya) kitabn tm-n okudu ve baz dzeltmeler yapt. Dr. Wieland (Avustralya) Brisbanede yerleik Yaratln Yantlar (Answers In Genesis) adl dnyaca nl yaratl bilim ve aratrma kuruluunun y-neticiliini yapmaktadr. Ayrca ngilizce olarak yaynlanan ve 120nin zerinde lkede okuyucusu olan Creation ex nihilo adl derginin (bask says >50,000) editrdr. Kendisine de deerli katklar iin ok teekkr ediyorum. Bu kitap (Almanca olarak) ilk kez 1989 ylnda Almanyada basl-d ve u anda 15 (2006: 20). basks yaplm durumda. Kitabn toplam bask says ise 400,000dir. Okuyucularla yaptm sy-leilerden ya da bana gnderdikleri mektuplardan, birounun bu kitap yardmyla sa Mesihe giden yolu bulmu olduklarn anlyorum. Bu arada kitabmn on drt dilde evirisi yaplm bulunuyor.

    Werner Gitt, Kasm 1998

    nsz

  • 1. Tanrya Dair Sorular (TS)TS1: Tanrnn gerekten var olduundan nasl emin olabilirim? TC1: Dnya zerinde kendinden stn olan bir tanrya, bir ruha ya da bir varla u ya da bu ekilde tapmayan hibir ulus ya da insan topluluu (kabile) yoktur. Bu durum sa Mesihin Mjde-sini hi duymak bir yana yabanc bir kltrle hibir ilikisi olma-m dnyann en cra blgelerinde yaayan insan topluluklar (kabileler) iin de geerlidir. Bu nasl mmkn oluyor? Hepimiz evremizi saran harika yaratl izlediimizde btn bunlarn gzle grnmeyen bir yaratcnn eseri olduunu anlayacak ka-dar zihinsel yetenee sahibiz. Herkes bir otomobilin, bir saatin, bir dmenin ya da bir atan kendi kendine meydana gelmedi-ini bilir. Eli Pavlus bu nedenle Yeni Antlamada yle yazar: Dnyann yaratlndan beri, Tanrnn grnmeyen nitelikle-ri, yani sonsuz gc ve Tanrl, Onun yaptklaryla anlala-rak aka grlyor. Bu nedenle zrleri yoktur (Rom.1:20). Gzle izlenebilen Yaratl bir yaratcnn varlna inanmamza ve Onun gc ve dnce zenginliine dair sonular karmam-za yol amakla birlikte Onun doasna (rnein; sevgi, yaam, ltuf, iyilik) dair hibir bilgi vermez. Kutsal Kitap ite bize bu amala verilmitir.

    TS2: Tanr nerededir? TC2: Biz insanlar Tanry bir yere konumlandrmaya alrz. Bu nedenle eski alarda olduu gibi gnmzde de (neo-paga-nizm) bu konuda tanrlarla ilgili birok putperest kavramlar ge-litirilmitir. Grekler tanrlarnn Olympus danda yaadna inanyordu. Teutonlar (eski alarda Kuzey Avrupada yaayan Germanik kkenli halklar) ise tanrlarn Valhallaya (eski alar-da skandinav mitolojisinde tanr Odinin saray) yerletirmi-lerdi. Fransz matematiki ve gkbilimci P. Laplace (1749-1827) yle yazar: Btn uzay aratrdm ama Tanry bulamadm. Benzeri bir yorum da Sovyet kozmonotlar tarafndan yaplm-tr: Uuum srasnda Tanryla karlamadm (Nikolajew,

  • 16 Tanrya Dair Sorular (TS)

    1962, Wostok III). Kutsal Yazlar asndan ele alndnda btn bu sylemler temelden yanltr, nk Tanr bizim boyutlarm-zn dndadr. Uzay yaratm olan O, bizim boyutlarmzn bir paras olamaz. Bununla birlikte, O uzayn her parasna nfuz etmitir. O her yerde ve her zaman vardr. Eli Pavlus bu konu-yu Ares tepesi kurulunun nnde putperest Atina halkna yle aklar: Nitekim, Onda yayor ve deviniyoruz; Onda varz. Ozanlarnzdan bazlarnn belirttii gibi, Biz de Onun soyun-danz (El.17:28). Mezmur yazar da bu gerein farkndadr: Gittiim yolu, yattm yeri inceden inceye elersin, btn yap-tklarmdan haberin var. Beni epeevre kuattn, Elini zerime koydun. (Mez.139:3,5) Bu ayet Tanrnn dnyamz nasl epe-evre kuattn ve her noktasna nfuz ettiini gstermektedir. Matematiksel olarak ok-boyutlu uzay (bilinen uzay boyutlu-dur) dncesi Tanrnn nerede olduu sorusunda yardmc ola-bilir. n-boyutlu uzay, (n+1) boyutlu uzayn sadece bir alt kmesi-dir. Benzeri bir ekilde, rnein drt boyutlu uzay, boyutlu bir uzayda anlalamaz, ama yine de her noktasna nfuz etmitir. Kutsal Kitap, 1.Krallar 8:27 ayetinde bu konu yle ortaya ko-yulmutur: Tanr gerekten yeryznde yaar m? Sen gklere, gklerin gklerine bile smazsn

    TS3: Tanr szcnn anlam nedir?

    TC3: Tanr szc birka kelimenin ba harfl erinden meydana gelen bir ksaltma isim deildir. (rnein: UNESCO, UFO gibi) Tanr Kendisini insanlara eitli unvanlaryla aklamtr, bun-larn hepsi de Tanrnn doasn betimler. Aada Tanrnn be-lirli bir adnn/unvannn (branice ve Trke karlklar) Kutsal Kitapta ilk kez kullanld ayetlere gre verilmitir.

    Elohim (Yar.1:1; Tanrnn ad burada Baba, Oul ve Kutsal Ruhun l birliini aklamak zere branice oul haliyle kullanlmtr)Eloah (branicede Tanr szcnn tekil halidir. Eski Ant-lama Eyp ksmnda 41 kez gemektedir. Dier ksmlarda ise dank bir ekilde rastlanr)

  • 17Tanrya Dair Sorular (TS)

    El (Yar.33:20, El-Elohe srail - Tanr srailin Tanrs)El-Olam (Yar.21:33, lmsz Tanr)El-aday (Yar.17:1, Her eye Gc Yeten Tanr)El-Roi (Yar.16:13, Beni gren Tanr)Yahve (Yar.2:4, Msrdan k 3:15e gre RAB Tanr)Yahve-Rafeka (k.15:26, Size ifa veren RAB)Yahve-Nissi (k.17:15, RAB sancamdr)Yahve-Yire (Yar.22:13-14, RAB salar)Yahve-alom (Hak.6:24, RAB esenliktir)Yahve-Zidkenu (Yer.23:6, RAB doruluumuzdur)Yahve-ama (Hez.48:35, RAB orada)Yahve-Roi (Mez.23:1, RAB obanmdr)Yahve-Zeboat (Ordularn Tanrs)Adonay (Yar.15:2, Egemen RAB [Eski Antlamada 134 kez geer])

    (Kaynak: Abraham Meister, Biblisches Namenlexikon [Kutsal Kitap simleri Szl], Pfaffi kon, 1970)

    TS4: Tanry neden gremiyoruz?

    TC4: Tanr tarafndan yaratlan ilk ift olan Adem ve Havva Onunla yakn bir iliki iindeydi ve Onunla yz yze karla-mlard. nsan gnaha D nedeniyle Tanrdan uzaklat. O gnahtan nefret eden kutsal bir Tanrdr, bu yzden ilk bataki yaknlk sona ermitir. Mbarek ve tek Hkmdar, krallarn Kral, rablerin Rabbi, lmszln tek sahibi, yaklalmaz k-ta yaayan, hibir insann grmedii ve gremeyecei Tanr, (1Ti.6:15-16). Bu nedenle Onu ancak ldkten sonra Babamzn evinde girdiimizde grebileceiz. Ona giden yol ise bir tek sa Mesihten geer. Benim araclm olmadan Babaya kimse gelemez (Yu.14:6).

    TS5: Dnyadaki bu kadar acya ve sefalete izin veren bir Tanrnn sevgi Tanrs olmas mmkn m? Tanr neden ac ekmemize msaade ediyor?

  • 18 Tanrya Dair Sorular (TS)

    TC5: D (Yaratl 3. blm) ncesinde ne lm ne ac ve s-knt ekmek, ne de bunlara neden olacak etkenler vard. Tanr her eyi insann mkemmel bir ekilde yaam srebilmesi iin yaratmt. nsan kendi zgr iradesiyle kendi yolunu seti ve bu yzden Tanrdan uzaklat. Tanrnn insana bylesine bir zgrlk tanmas ise aklayamayacamz bir eydir. Bunun-la birlikte, Tanrya srt evirmenin felaketle sonulandn da aka gryoruz. Ac deneyimler bunu bizlere gnmzde de gstermektedir. Baz insanlar Tanry sulama eilimindedir. Fakat unutmamalyz ki, sorumlu Tanr deil, bizler yani insan-oullardr. Anayolda gece yars aracmzn farlarn sndrp gidersek ve bunun sonucunda bir kazaya neden olursak bundan aracn reticisini sorumlu tutamayz. retici yolu aydnlatmas iin araca bir ift far koymutur. Eer klar bilerek sndrr-sek, bu bizim sorumluluumuzdur. Tanr ktr.. (1Yu.1:5). Tanrdan uzaklatmz karanlk bir yoldan gidersek, bizleri Kendisine yakn yaamamz iin var eden Yaratcya ikayette bulunamayz. Tanr sevgidir ve yle kalacaktr, nk akl almaz bir ey yapmtr: Tek sorumlusu kendimiz olan bir durumdan bizleri kurtarmak iin Kendi Olunu vermitir. sa Mesih, Yu-hanna 15:13 ayetinde Kendisinden yle sz eder: Hi kimse-de, insann, dostlar uruna cann vermesinden daha byk bir sevgi yoktur. Bundan daha byk bir sevgi var mdr? nsanlk uruna Golgota yani Kafatas denilen yerde o gn yaplandan daha byk bir ey hibir zaman yaplmamtr. Bu nedenle ar-mh, Tanrnn insana olan sevgisinin odak noktasdr.

    Hepimiz iman edenler ve etmeyenler dm bir dnyada yaamaktayz. Hepimiz deneyimlerimizden biliyoruz ki, aclar ve skntlar dnyasal yaamn ayrlmaz birer parasdr. Bireysel aclar bize anlalmaz gelebilir. Bir kii refah iindeyken bir die-rinin felaketlere uramasn ve hastalklarla boumasnn nede-ni sorarz. manl kiiler genellikle iman etmemi kiilerden daha fazla ac ve sknt ekerler. Mezmur yazarnn bildirdii gibi:

    nk ktlerin gnencini grdke, kstahlar kska-nyordum. Onlar ac nedir bilmezler, bedenleri salkl

  • 19Tanrya Dair Sorular (TS)

    ve semizdir. Bakalarnn derdini bilmez, onlar gibi ile ekmezler (Mez.73:3-5).

    Yazar kendi skntsn doru bir ekilde deerlendirmektedir ve bunun gnahlar yznden verilen bir ceza olmadnn farkn-dadr. Tanr ile tartmaz ve Ona skca tutunur:

    Yine de srekli seninleyim, sa elimden tutarsn beni. tlerinle yol gsterir, beni sonunda ycelie eritirir-sin. Bedenim ve yreim tkenebilir, ama Tanr yre-imde g, bana den paydr sonsuza dek (Mez.73:23-24,26).

    TS6: Her ey iin sulanmas gereken Tanr deil midir?

    TS6: Tanr, Dten sonra hesap vermek zere Ademi yanna ardnda o, Yanma koyduun kadn aacn meyvesini bana verdi, ben de yedim diyerek Havvay iaret etmitir (Yar.3:12). Tanr, Havvaya sorduunda, o da suu bir bakasna atmtr: Ylan beni aldatt, o yzden yedim (Yar.3:13). Gnah konusun-da garip bir davran sergileriz: sorumlu olarak daima kendimiz-den bakalarn gsterir ve en sonunda Tanry sularz. Ancak kavraymzn dnda bir ey gerekleir ve Tanr tm suu sa Mesihte stlenir: Tanr, Mesih sayesinde kendisinin dorulu-u olalm diye, gnah bilmeyen Mesihi bizim iin gnah yapt (2Ko.5:21). Bizleri zgr klmak iin lanetlerin hepsi tm gcyle Onun zerine yklenmi, O armha gerildiinde her yer sa-atliine koyu bir karanla gmlm ve O gerekten Tanr tara-fndan terk edilmiti. Mesih, Babamz Tanrnn isteine uyarak, bizi imdiki kt adan kurtarmak iin gnahlarmza karlk kendini feda etti (Gal.1:4). Tanr sevgisini ite byle gsterir. Mjde bildirisinden daha sevindirici baka bir haber yoktur.

    TS7: Tanr, Eski Antlama dneminde bir ulusu savalarda t-myle yok etti oysa Dadaki Vaaznda bize dmanlarmz sev-memiz gerektiini bildiriyor. Eski Antlamann Tanrs, Yeni Antlamann Tanrsndan farkl mdr?

  • 20 Tanrya Dair Sorular (TS)

    TC7: Baz insanlar Eski Antlama Tanrsn fke ve intikam Tan-rs, Yeni Antlama Tanrsn ise Sevgi Tanrs olarak grrler. Bu grn yanll Eski ve Yeni Antlamalardan iki bildiriyle kolaylkla kantlanabilir:

    Eski Antlama, Yeremya 31:3de Tanr yle der: Seni sonsuz bir sevgiyle sevdim, Bu nedenle sevecenlikle seni kendime ek-tim. Yeni Antlama, braniler 10:31de ise: Diri Tanrnn eline dmek korkun bir eydir. Tanr gnah karsnda fkeli bir Tanr, pimanlk ve tvbe karsnda ise sevgi dolu bir Tanrdr. Biz bunun tankln hem Yeni hem Eski Antlamalarda gryo-ruz nk Tanr hi deimez, daima ayn kalr. O, deikenlik ya da dneklik glgesi olmayan Iklar Babasdr (Yak.1:17). Tanrnn Olu da ayn ekilde hibir zaman deimez, sa Me-sih dn, bugn ve sonsuza dek ayndr (br.13:8).

    Kutsal Yazlar, Tanrnn bir taraftan insanln gnahlarn yarglarken dier taraftan Kendi ocuklarn nasl koruduunu gsteren rneklerle doludur. Tufan srasnda Nuhun gemisinin dnda kalan insanlarn tm ktlkler yznden sular altnda kald ve sadece gemideki sekiz kii kurtuldu. Benzeri bir ekil-de Yarg Gnnde de insanln byk bir ksm yok olacaktr, nk onlar kiiyi ykma gtren geni kapdan ve enli yoldan yrmeyi tercih etmilerdir (Mat.7:13-14). Tanr Kendi halk sraile vaat ettii topraklar verdi, fakat Msrdan kta geride kalanlara Amalekliler saldrd. Tanr, Yasann Tekrar 25:17-19 ayetlerinde Amaleklilerin yok edileceini bildirir ve Saul daha sonra Rabbin buyruuyla bunu gerekletirir (1Sa.15:3). Yeni Antlama dneminde ise Hananya ve Safi ra tm gerei syle-medikleri iin Tanr tarafndan cezalandrldlar (El.5:1-11). Bu rnekler bize Tanrnn gnaha bizden ok daha ciddi bir ekilde yaklatn gstermektedir. Tanr bu tutumunu hibir zaman de-itirmemitir. Tanr gnahtan nefret eder; O her ktl yar-glayacaktr. O gnmzde de uluslarn tamamn yeryznden silebilir. Almanlar, nc Reich dneminde Tanrnn Kendi halk olan sraili yok etmek zere uyguladklar plan nedeniyle Tanrya kar son derece ciddi bir gnah ilediler. Almanyann

  • 21Tanrya Dair Sorular (TS)

    krk yl boyunca blnm olarak varlk srmesi ve dou ks-mnn kaybedilmesi Tanrnn bu konudaki ak bir yargsdr. Tanr tm ulusu da yok edebilirdi, ancak Onun merhameti o kadar byktr ki, belki de hl var olan imanllar uruna, O bunu yapmad. Sodom ve Gomorada eer on tane doru kii bulunabilseydi bu kentler yok edilmeyecekti (Yar.18:32). Eer Tanrnn yargs annda (hemen) gereklemiyorsa, bu Onun merhametinden kaynaklanmaktadr. Bununla birlikte, iman et-mi (2Ko.5:10) ve etmemi (br.9:27, Va.20:11-15) herkesin ya-amlarndaki tm eylemlerin hesabn vermek zorunda kalaca bir zaman gelecektir.

    TS8: eytan Tanr m yaratt?

    TC8: 1. Yuhanna 1:5 ayetinde Tanrnn k olduunu okuyoruz. Onda hi karanlk yoktur. Tanr tmyle saf ve kusursuzdur (Mat.5:48) ve melekler bunu beyan ederler Her eye Egemen RAB Kutsal, kutsal, kutsaldr (Ya.6:3). O Ik Babasdr (Yak.1:17) bu nedenle ktlklerin kayna olamaz. Kutsal Kitap tm ktlklerin bir zamanlar keruv, k melei, olan eytann kendisini Yceler Ycesiyle (Ya.14:14) eit klmak istemesi so-nucunda dnden kaynaklandn bildirmektedir. Hezekiel 28:15-17de onun gururu ve d yle anlatlr:

    Yaratldn gnden sende ktlk bulunana dek yol-larnda kusursuzdun. Ticaretinin bolluundan zorbalk-la doldun ve gnah iledin. Bu yzden kirli bir ey gibi seni Tanrnn dandan attm, yanan talarn arasndan kovdum, ey koruyucu Keruv. Gzelliinden tr gurura kapldn, grkeminden tr bilgeliini bozdun. Byle-ce seni yere attm, Krallarn nnde seni yzkaras yap-tm.

    lk insanlar ayartlmaya kapldklar andan itibaren gnahn tut-sa oldular bylelikle ktlkler yaratln iine szd ve eytan da bu dnyann egemeni oldu. nk savamz insanlara kar deil, ynetimlere, hkmranlklara, bu karanlk dnyann g-

  • 22 Tanrya Dair Sorular (TS)

    lerine, ktln gksel yerlerdeki ruhsal ordularna kardr (Ef.6:12).

    TS9: Tanrnn yeni bir ey renmesi mmkn m?

    TC9: renmek, tanm olarak, daha nceden bilinmeyen ger-ekleri bilmek/ kavramaktr. Tanr her eyi bildiine gre (Mez.139:2, Yu.16:30), Onun renmesi gereken hibir yeni olgu yoktur. Uzayn ve zamann hakimi olarak gemi ve gelece-in tm bilgilerine sahiptir. Bizler ise bir renme erisine bal kalmak durumundayz. Rab, sadece Kendisine ait olan her eyi bilme zelliiyle, gelecekteki olaylar Kutsal Yazlardaki pey-gamberlikler araclyla bizlere bildirir.

    TS10: sa Mesih gerekten yaad m? sa Mesih, Tanrnn Olu mu?

    TC10: sann yeryzne geliinin n-bildirileri Kutsal Kitapn en nemli peygamberliklerini oluturur. Eski Antlamada Onun doum yeri (Mik.5:1 Luk.2:4), Onun soy aac (2Sa.7:16 Mat.1:1-17), Tanr ile e-zamanl baba-oul ilikisi (Mez.2:7, 2Sa.7:14 br.1:5), ve insanla ilikisi (Dan.7:13 Luk.21:27), Onun hizmeti (Ya.42:7 Yuh.9), Onun hizmetinin amac/ne-deni (Ya.53:4-5 Mar.10:45), otuz gm karlnda ihanet edilmesi (Zek.11:12 Mat.26:15), ac ekmesi ve armh zerin-deki lm (Mez.22 Luk.24:26) ve lmden Dirilii (Ho.6:2

    Luk.24:46). Yukardaki soruyla ilgili olarak Eski Antlamann en son kitab ile Yeni Antlama anlatmlar arasndaki belirgin-leen 400 yllk dnem Mesihte tamamlanan peygamberliklere zellikle arpc bir nem kazandrr. sa Mesihin yaamna ta-nklk eden Hristiyanlk d kaynaklar da mevcuttur. rnein Romal tarihi Tacitus, mparator Hadrianus dneminde Roma saray grevlisi Seutonius, Anadoluda Bitinya blge valisi olan Romal Thallus ve dierlerinin eserleri. Belirgin bir rnek olarak Flavius Josephustan (doumu .S.37) bir alnt yapmak istiyo-rum:

  • 23Tanrya Dair Sorular (TS)

    Bir zamanlar, bilge bir insan olan sa vard ki -ona insan demek ok yerinde olmayabilir- nk o birok mucizeyi gerekletirmi ve gerekleri honutlukla retmi olan birisidir. Bu kii hem Yahudilerden hem de dier ulus-lardan olan halklardan birok kiiyi kendisine ekmitir. O, Mesih idi. Pilatus aramzdaki nemli dini nderlerin nerileri zerine Onu armha mahkum ettiinde onu sevenler ilk bata onu terk etmediler, nk kutsal pey-gamberler bunu ve Onun hakkndaki on binlerce muci-zeyi nceden bildirdii gibi, nc gnde onlara tekrar canl olarak grnd. Onun arkasndan, Hristiyan ola-rak adlandrlan bu topluluun gnmzde hl soyu tkenmemitir.(Josephus, Antiquities of the Jews, Yahudilerin Tarih-esi II Cilt, s.412, Oxford, basm D.A.Talboys, 1839)

    Tanr, sann Kendi Olu olduunu sylemektedir (vaftizinde Matta 3:17; dada grnmnn deimesi srasnda Markos 9:7). Melek de Onun doumunu En Yce Olann Olu olarak duyurmaktadr (Luk.1:32). Rab, Yahudilerin en yetkili ruhani ve dnyevi yarglama mercii olan, kahinler ve din bilginlerin-den oluan ba kahin Kayafann bakanlk ettii Yksek Kurul (Sanhedrin) nnde Kendisinin Tanr Olu olduunu bildir-mitir (Mat.26:63-64, Mar.14:61-62, Luk.22:70). sa Mesihin Tanrnn Olu olduunu dier insanlar da beyan etmitir:

    Petrus: Sen, yaayan Tanrnn Olu Mesihsin (Mat.16:16).

    Yuhanna: Eer bir kimse sann Tanrnn Olu olduu-nu aka kabul ederse, Tanr onda yaar, o da Tanrda yaar (1Yu.4:15).

    Pavlus: imdi bedende srdrdm yaam, beni seven ve uruma kendini feda eden Tanr Oluna imanla srdryorum (Gal.2:20).

    Marta: Marta, Evet, Rab dedi. Senin, dnyaya gele-cek olan Tanrnn Olu Mesih olduuna iman ettim (Yu.11:27)

  • 24 Tanrya Dair Sorular (TS)

    Natanyel: Rabb, sen Tanrnn Olusun, sen srailin Kralsn! (Yu.11:27).

    Romal yzba: Bu gerekten Tanrnn Oluydu!... (Mat.27:54).

    Etiyopyal hadm: man ediyorum ki, sa Mesih Tanrnn Oludur El.8:37).

    eytan, Tanr, Baba ve Oul sa Mesih arasndaki ba biliyordu (Mat.4:3,6); cinler de Onun Tanrnn Olu olduu gereini ka-bul etmiti (Mat.8:29).

    Ferisiler ve Ba Kahinler sa Mesihin Tanrnn Olu olmas ger-einden dolay son derece rahatszdlar (Mar.14:53-65). Kzgn halk kalabalklar da benzeri bir davran sergilediler (Yu.19:7). Yahudiler ve Mslmanlar iin sa Mesih gnmzde hl sz-latan bir dikendir. sa sadece bir karde (alom ben Horin), Oullar arasnda bir Oul (Alman tanrbilimci Heinz Zahrnt), iyilik dolu bir insan ya da bir toplumsal reformcu olsayd, Kur-tarc olamazd. O bizim Kurtarcmzdr, nk gerekten diri Tanrnn Oludur (Mat.16:16).

    TS11: Tanr ile sa Mesih arasndaki iliki nedir? Her ikisi de tek bir kiilikte mi toplanmtr? Ya da hangisi konumca daha yksektir? Kime dua etmeliyiz?

    TC11: nsan zihni Tanry kavrayamaz. O bizim boyutumuzun dnda olan, dnyevi olmayan ve srrna varlamaz bir varlktr. Bu nedenle On Buyrukun birincisinde Onun her trl suretinin yaplmas yasaklanmtr. Bununla birlikte Tanr kendini tank-sz brakm deildir (El.14:17), O Kendisini bizlere aklam-tr. O tek Tanrdr, ayn zamanda l Birliktir.

    1. Tanr Tektir. brahimin, shakn ve Yakupun Tanrsndan baka bir Tanr yoktur (k.3:6): lk ve son benim, Benden ba-ka Tanr yoktur (Ya.44:6). Benden nce bir tanr olmad, Benden sonra da olmayacak. Ben, yalnz ben RABbim, Benden baka kurtarc yoktur (Ya.43:10-11). Benden baka tanrn ol-

  • 25Tanrya Dair Sorular (TS)

    mayacak (k.20:3). Dier dinlerin tanrlarnn hibir geerlilii yoktur: Halklarn btn ilahlar bir hitir (Mez.96:5), Hepsi bombo, yaptklar da bir hi. Halkn putlar yalnzca yeldir, s-frdr (Ya.41:29).

    2. Tanr l Birliktir: Tanr ayn zamanda Baba, Oul ve Kutsal Ruh olarak l Birlikin Tanrsdr. Bu, Tanr olduu anla-mna gelmez Kutsal Kitapn birok yerinde kaydedilmi oldu-u gibi (rnein 1Ko.12:4-6, Ef.1:17, br.9:14) Tanrnn istemi, ileri ve doasnn blmden oluan uyumudur (armonisidir). Tek Tanrdan farkl biimde sz ederiz: Baba (Tanr); Oul (sa Mesih); ve Kutsal Ruh. Bu zel anlam en ak ve net olarak Matta 28:19 ayetinde belirginleir. ngilizcede Trinity olarak adlandrlan l Birlik, Latince trinitas ( blmden oluan) szcnden tretilmitir. Bu szck Kutsal Kitapta gemez, in-sanlarn bu tanrsal gizemi tek bir szckte kavramsallatrma abalar sonucunda ortaya kmtr.

    Tanr, sa Mesihte insan oldu: Sz insan olup aramzda ya-ad (Yu.1:14). Tanr grnebilir, iitilebilir ve dokunulabilir oldu (1Yu.1:1) ve iman yoluyla somutlat (Yu.6:69). Rab sa Mesihi Tanr bizlere gnderdi ve Tanr, Mesihi, kanyla g-nahlar balatan ve imanla benimsenen kurban olarak sundu (Rom.3:25). Bu nedenle sa Mesihin bizim iin tamamlamas gereken zel bir grevi vardr. manmz ancak sa Mesihi Rab ve Kurtarc olarak ikrar ettiimiz takdirde kurtarc bir iman olabilir. O armha bizler iin gitti, O gnahlarmzn kefaletini dedi ve bu bedel ok yksekti (1Pe.1:18). Bu nedenle kurtulmak iin sadece Ona sesleniriz (Rom.10:13). Baba Tanrya sadece Onun araclyla ulaabiliriz (Yu.14:6). ocuklar olarak Ona Abba Baba, diye seslenebiliriz (Rom.8:15). sa Mesih Tanrnn Oludur, Onun doas Tanrnn doasdr Ben ve Baba biriz (Yu.10:30). Bu nedenle O yle syleyebiliyordu: Beni grm olan, Babay grmtr (Yu.14:9). Dirili sonras Tomas itiraf eder: Rabbim ve Tanrm (Yu.20:28). sa Mesih tanrsaldr ve Onun doas Baba ile ayndr. Bu gerek aadaki ayetler-deki unvanlar ve eylemlerle de aka ifade edilmitir: Yarat-

  • 26 Tanrya Dair Sorular (TS)

    c (Ya.40:28 Yu.1:3), k (Ya.60:19-20 Yu.8:12), oban (Mez.23:1 Yu.10:11), ilk ve son (Ya.41:4 Va.1:17), gnah-lar balayan (Yer.31:34 Mar.2:5), meleklerin Yaratan (Mez.148:2-5 Kol.1:16), meleklerin vp, tapt (Mez.148:2

    br.1:6). Filipililer 2:6 ayetinde sa Mesih ve Babann eitlii / aynl vurgulanr. O yeryzne bir insan olarak geldiinde bir hizmetkar grnm ald ve tmyle Babaya baml ve itaatkar oldu. Bu balamda yani sa Mesihin bir insan olarak yeryz-ne gelmesi Baba ve Oul arasnda belirgin bir stnlk farkn ortaya karmaktadr: Ama unu da bilmenizi isterim: her er-kein ba Mesih, kadnn ba erkek ve Mesihin ba Tanrdr (1Ko.11:3). Ama Rab sa Mesih artk Tanrnn sa yannda otur-maktadr ve Onun varlnn tam bir temsilidir (br.1:13). Baba yerde ve gkte tm yetkiyi Oula vermitir (Mat.28:18). Tm yarglama yetkisi de Oula verilmitir (Yu.5:22), nk her ey Oula baml klnmtr (1Ko.15:27). Son olarak, yle yazl-dr: Her ey Oula baml klnnca, o zaman Oul da her eyi kendisine baml klan Tanrya baml olacaktr. yle ki, Tanr her eyde her ey olsun (1Ko.15:28)

    Bizler Kutsal Ruhu da ayn ekilde Tanrnn nc kiilii olarak kabul ederiz ancak onun grevleri Oulun grevlerinden daha farkldr. Kutsal Ruh bizim Yardmcmzdr (Yu.14:26) ve Tanr nnde temsilcimizdir, gzlerimizi Kutsal Kitap gere-ine aar (Yu.14:17), Tanrnn nnde bizim iin araclk eder (Rom.8:26) ve o olmadan sa Mesihi Rab ve Kurtarcmz olarak tanyamayz (1Ko.12:3b).

    Dua: sa Mesih rencilerine ve bizlere Babaya nasl dua edil-mesi gerektiini retir (Mat.6:9-13). Eli Yuhanna melein g-cyle yere kapanarak ona tapmak istediinde Tanrnn habercisi onu sert bir ekilde uyarr: Sakn yapma! dedi. Ben senin gibi ve peygamber olan senin kardelerinle bu kitabn szlerine uyan-lar gibi Tanrnn kuluyum. Tanrya tap! (Va.22:9). sa Mesihe dua etmek imanl iin hem bir gereksinim, hem yeryzne gel-mesinden bu yana bir buyruktur. sa Mesih rencilerine yle

  • 27Tanrya Dair Sorular (TS)

    der: imdiye dek benim admla bir ey dilemediniz. Dileyin, alacaksnz. yle ki, sevinciniz tam olsun (Yu.16:24) ve Benim admla benden ne dilerseniz yapacam (Yu.14:14). Kol.3:17de Rab sa adyla dua etmemizi tler: Sylediiniz ve yapt-nz her eyi Rab sann adyla, Onun araclyla Baba Tanrya krederek yapn. Rab sa, Tanr ile insan arasndaki yegne Aracdr (1Ti.2:5) bu nedenle insanlar dua ederken Ona ses-lenirler. man uruna ldrlen stefan bizlere Kutsal Ruhla dolu olan rnek bir imanl olarak gsterilir (El.7:55). fkeli kalabalklar tarafndan taa tutulduunda duas yle olur: Rab sa, ruhumu al! (El.7:59). Rab sa Mesih yeryznde yaad srada bile Kendisine Tanr olarak tapnlmt ve O bunu reddet-medi. Czaml adam (Mat.8:22), kr domu adam (Yu.9:38) ve rencileri (Mat.14:33) hepsi de Onun nnde eilip Onu Rab ve Kurtarc olarak ikrar ettiler. Kutsal Yazya gre bu davran tapnma ve vgnn en ak gstergesidir. Kutsal Yazlarda Kut-sal Ruha dua edilmesi gerektiini belirten bir ayet yer almaz.

    Kutsal Kitapa gre dua yalnzca Tanrya Babaya ya da sa Mesihe Oula edilebilir.

  • 2. Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)Aadaki yantlar Kutsal Kitapn gvenirlii ve geerliliini ele almaktadr, bu nedenle ok nemli bir yapya sahiptir. Bu blmde -konunun nemiyle orantl olarak- sadece be soru ilenecektir. Daha ayrntl bir blm kitabn sonuna ayrca ek-lenmitir.

    KKS1: Kutsal Kitap insanlar tarafndan yazld: Bu her eyi greceli klmyor mu? Bu durumda Kutsal Kitapn Tanrdan olduunu ve iinde yazl olan her eyin doru olduunu nasl syleyebilirsiniz?

    KKC1: Kutsal ayetlerin gereklii zerine sorulan bu soruyu ma-tematiksel olma stnlne sahip belirgin bir rnekle yantla-yacaz. Kutsal Kitapta peygamberlik bildirisi ieren 6,408 ayet vardr, bunlardan 3,268i tamamlanmtr geriye kalanlar ise ge-lecek zamanla ilgilidir. Peygamberliklerin hibirinin tamamlan-, ayette aklandndan farkl biimde gereklememitir. Bu nitelie dnya zerindeki hibir kitap sahip deildir. Elimizde bir matematik forml ile aklanabilir- ei ve benzeri olmayan bir gereklik pay vardr. imdi u soruyu sormak istiyorum: Bu kadar ok peygamberliin tesadf eseri tamamlanm olduunu sylemek mmkn mdr? rnein, bunlarn tamamlanma-s Tanrnn mdahalesi olmadan aklanabilir mi? Bu sorular ele alrken bir olaslk hesab uygulayalm. Aadaki hesaplama modelinde, iki unsur gz ard edilmitir, yani Kutsal Kitapta ba-zen birka ayet tek bir peygamberlii tanmlar bazen de bir ayet birka peygamberlik ierir. Benzeri ekilde, baz peygamberlik-lerden birka kez sz edilmesi de bu hesaplamaya dahil edilme-mitir. Hesaplama modelinin basitletirilmesi, aadaki temel olaslk forml ile telafi edilmitir.

    Eer bir peygamberliin tamamlanma ansn ok yksek bir temel olaslk olan p = 0.5 varsayarsak, o zaman tamamlanm 3,268 peygamberliin tmnn tamamlanma olasl w doru bir ekilde hesaplanabilir: w= 2-3268 = 1.714 10-984. Aslnda her

  • 30 Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    bir peygamberliin akland gibi gerekleme olasl ma-tematiksel olarak 1:1000 ile 1:birka milyon (yani binde bir ile birka milyonda bir) arasnda formlletirilebilir. Bu durumda p deerini 1:2 (= 0.5) (yzde elli) alarak, gvenli bir varsaymda bulunduumuz kesin. W iin bulduumuz deerleri karla-trmak amacyla baz saysal loto sistemlerine bakalm. Saysal lotoda (1den 49a kadar saylarn arasndan ekilecek 6 doru ardl rakam iaretlemek) byk ikramiyeyi kazanma olasl 1:14 milyon olduuna gre, u soruyu soralm: Kazanma olas-lmzn 3,268 peygamberliin tamamlanma olasl ile ayn olmas iin saysal lotodaki saylarn kaa kadar olmas gerekir? Byle bir saysal loto biletinin boyutlar ne kadar olurdu?

    a) Tenis (pinpon) masas kadar m?Alan A = 1.525 2.74m2 = 4.1785 m2, normal bir saysal loto bile-tinin llerine gre bu alana sabilecek rakamlarn says (L), 167,140 olurdu

    b) Futbol sahas kadar m?Alan A = 7,350 m2 olduunda, L, 459,375,000e eit olacaktr.

    c) Ya da dnyann yzlm kadar m?Alan A = 510 milyon km2 olduunda, L, 31.3653 1018 olacaktr. 1018 ise kentilyon ya da milyon milyon milyondur.

    Eer L kadar saydan altsn doru tutturma olasln hesap-lamak gerekirse, o zaman yukardaki rneklerdeki (w) olasl aadaki gibi olurdu:

    a) w = 1 : 0.4 1030 (ya da 2.5 10 -30)b) w = 1 : 1.3 1049 (ya da 7.69 10 -50)c) w = 1 : 1.3 10114 (ya da 7.69 10 -115)

    w iin kan saylar, a)dan c)ye kadarki karlatrmalarnn tmyle yetersiz olduunu gsteriyor. Matematiksel sonulara gre ortaya kan gerekli rakam says gerekten nefes kesicidir. Yeterli bir karlatrma yapabilmek iin, tm evrendeki toplam

  • 31Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    atom saysn dnmemiz gerekir ki, 1080 olmas nedeniyle bu da kendi bana akl almaz bir saydr (1 ve yannda seksen tane sfr, ya da on bin milyonun kendisi ile sekiz kez arpm). O ola-anst saysal bilet iin hesaplanan astronomik rakam saysn, yani 2.74 x 10164 kavramaya almak iin kiinin kendi zihin kapasitesini aan bir gce sahip olmas gerekir. Her biri bizim evrenimizin boyutunda olan evrenlerden, evrenimizdeki atom says kadar olduunu dnn, bu takdirde bile bu hayali ev-renlerdeki toplam atom says, o sper saysal biletin zerinde olmas gereken rakam saysndan 27,400 kat daha az olacaktr.

    Yukardakilerin nda sadece tek bir sonu karlabilir: Pey-gamberlikler tanrsaldr, kayna insan olamaz. Bu hesaplamalar bizleri sa Mesihin Babasna duasnda zetledii sonuca gt-rr: Senin szn gerektir (Yu.17:17). Kutsal Yaznn insandan kaynaklanmasna olanak yoktur, aksine Kutsal Yazlarn tm Tanr esinidir (2Ti.3:16). Tanr baz seilmi kiileri nemli bilgileri kendi kiiliklerini, duygularn ve doalarn darda tutmadan- bizler iin kaydetmek zere kulland. Bu soruya dair daha ayrntl bilgi Ekler blmnde (Kutsal Kitap Temel lkeleri, Kutsal Kitapn Kayna, Kutsal Kitapn Gereklik erii, Kutsal Kitap Gereklerinin Denenmesi) balklar altnda bulunabilir.

    KKS2: Kutsal Kitapn doru olup olmadn nasl anlayabilirim?

    KKC2: Belirli koullar altnda matematiksel olarak hesaplanm olan bir fi ziksel srecin ya da bir kimyasal reaksiyonun meydana gelip gelmeyecei grup tartmasyla deil, kendini tekrarlayan deneyler sonularyla belirlenir. Dier ideolojilerin ve dnya g-rlerinin aksine, Kutsal Kitap kendi gerekliini deneysel ola-rak kantlama olanan bizlere sunar. Btnyle felsefi olmayan ve (fakat) gerei arayan soru sahipleri Tanrnn Kendisinin de dorulayaca bu denemeye katlabilir:

    Yasa Kitabnda yazlanlar dilinden drme. Tmn zenle yerine getirmek iin gece gndz onu dn. O za-man baarl olacak ve amacna ulaacaksn (Yu.1:8).

  • 32 Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    Bu deney aamadan olumaktadr:

    1. Deneyin koullar renmek: lk nce Kutsal Kitap ieri-ine aina olmalyz, yani onu zenle ve sebatla okumal-yz.

    2. Deneyi uygulamak: kinci olarak tm talimatlara uyul-mas (uygulanmas) gereklidir.

    3. Deney verilerinin snanmas: Herkes i, evlilik vs. gibi alanlarda baar kazanmak ister. Magazin arlkl gaze-telerdeki danmanlara yneltilen sorular bunu yeterince kantlyor. Hibir evlilik danmannn, iletme mdr-nn ya da politika danmann baar iin hazr bir ree-tesi yoktur. Bilgece eylemleri ve baary bir tek Kutsal Kitap, yukardaki koullara uyulmak kaydyla, vaat eder.

    Bu deneyi uygulayanlar daima olumlu bir sonuca ularlar. Kay-betmek ya da zarar etmek riski bulunmaz. Bu deneyde, ans oyunlarnda yitirilen paralar ya da bor faizleri gibi kaybedilecek bir ey yoktur. Kutsal Kitap ciddiye alrsanz Tanr ile i yapyor olursunuz ve kazancnz da muazzam olur. (Kutsal Kitapn ger-eklii konusuna Ek Blmde Kutsal Kitap Gerekleri bal altnda ayrntl olarak yer verilmitir).

    KKS3: Kutsal Kitap dier dnya edebiyat eserlerinden hangi alardan farkldr?

    KKC3: Kutsal Kitap temelde dier dnya edebiyat eserlerinden farkldr nk esiz, benzersiz ve hibir eyle karlatrlamaz bir yapya sahiptir.

    1. Bin yllk bir sre iinde yazlm olmasna ramen Kutsal Kitap benzersiz bir sreklilik gsterir: Kutsal Kitap gemileri ve ileri birbirinden farkl olan yaklak krk be kii tarafndan kaleme alnmtr. Kutsal Kitap yazarlar arasnda yksek -renimli Musa, ordu bakumandan Yeu, babakan Daniel, ba saki Nehemya, Kral Davut, oban Amos, balk Petrus, vergi g-revlisi Matta, hekim Luka ve adrc Pavlus gibileri vardr. Kutsal

  • 33Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    Kitapn baz ksmlar olaanst meknlarda kaleme alnm-tr; lde (Musa), zindanda (Yeremya), sarayda (Daniel), seya-hatte (Luka) ya da srgnde (Yuhanna). Kutsal Kitap metinleri yazarlarnn sevinleri ve sevgileri, korku ve endieleri, sknt ve aclarn yanstr. Yazarlar arasnda baka hibir eserde rastla-namayacak altm kuaa yaylan bir zaman aral ve toplumsal dzey farklar olmasna ramen Kutsal Kitap ieriindeki ahenk ve tutarllkla ne kar. Yazarlar yzlerce farkl konuyu ar-tc bir uyum sergileyen benzer bir slupla ele alrlar. Deneyler gstermitir ki, bu kadar farkl alardan gelen ve farkl kiilik-lere sahip olan insanlar bu kadar eitli konuyu Tanrnn mda-halesi olmadan ele alm olsalard, bu denli ahenk ve btnlk salanamazd. zellikle Tanr ve Onun kurtulu plan, Kutsal Kitapta adeta kzl bir iplik gibi kesintisiz olarak armha dek uzayp gider. 2. Kutsal Kitap, dier hibir eserde rastlanmayan geni edebi slup zenginliine sahiptir: (Baknz Ek Blm I, lkeler 58) te yandan, masal, efsane ve destan gibi kurgusal unsurlar d-arda braklmtr. Ayrca, genellikle hiciv, methiye, destans ve komedilerde yer alan abartl ve/ya da yetersiz kalan ifadelere yer verilmemitir.3. Kutsal Kitap konularndaki olaanst eitlilikle ne -kar: man, yasa (hukuk) ve tarihin bir arada ve ayn zamanda ele alnd bir eserdir. Birok bilgi dalnn temel ilkelerini salar ve gnlk olaylar iin saysz ynergeler ierir. Bulunabilecek en mkemmel evlilik danmandr. Anne-baba ve ocuklarla, dost ve dmanla, komu ve akrabayla, yabaclarla, konuklarla ve imanl kardelerimizle nasl bir iliki kurmamz gerektiini gsterir. Dnyann ve yaamn balangcn, lmn doasn ve dnyann sonunu ele alr. Bize Baba Tanrnn, Oul sa Mesihin doasn ve Kutsal Ruhun ileyiini aklar. 4. Kutsal Kitap tmyle gvenilir peygamberliklerin olduu yegne kitaptr: nk bu peygamberliklerin tm tanrsal kay-nakldr (1Sa.9:9; 2Sa.24:11; 2Pe.1:20-21) ve dier dnya edebi-yat eserlerinde bulunamaz (ne Kuranda ne de Fransz medyum Nostradamusun yazlarnda). Peygamberliklerin bildirilmesi (yazlmas) ve tamamlanmas arasnda o kadar geni zaman dili-

  • 34 Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    mi vardr ki, en kat eletirmenler bile bunlarn olaylarn gerek-lemesinden sonra bildirildiini iddia edemez.5. Kutsal Kitaptaki tanklnn zaman diliminin baka bir ei yoktur: Kutsal Kitap (Yaratl) zamann balangcndan, sonu-na (Vahiy 20:6b)e dek uzanr. Zamann balangcn herhangi bir kesinlikle kaydeden ya da sonunu dorulukla tasvir edebi-len baka hibir bir kitap yoktur. Ayrca Kutsal Kitap, snrlayc dnyasal kanunlarn geerli olmayaca bir gerekten, yani son-suzluktan sz eder. 6. Kutsal Kitapta yer alan bildirilerin hibirinin aksi kant-lanamamtr: Kutsal Kitapta yer alan bilimsel gndermelerin hibiri iin, aratrma sonularna gre dzeltilme yaplmas ge-rei duyulmamtr. Bunun tam aksine, Kutsal Kitapta verilen bilimsel tanmlamalarn yzyllar sonra aratrmalar sonucunda teyit edildii saysz rnekler vardr (rnein; yldzlarn says [G7, s.15-23]; dnyann ekli [G1, s.59-60]).7. nsan Kutsal Kitap kadar gereki bir anlatmla tasvir eden baka bir kitap yoktur: nsann olumsuz ynlerini rten ya da saklayan gln abartlara, iirilmi yaam yklerine ya da yceltilmi kahramanlklara yer verilmez. Bu nedenle Kutsal Ki-tap anlatmlarnda iman atalarnn gnahlarna (Yar.12:11-13), Davutun zina etmesine (2Sa.11) ve kilise topluluklarnn dzen-sizliine (1Ko.1:11, 2Ko.2:1-4) yer verilmitir. 8. Kutsal Kitap o dnemin insanlar tarafndan tahayyl edil-mesi imkansz olan gelecekteki olaylardan sz eder: (rnein; uzay laboratuarlar, yrnge istasyonlar Ovadya 1:4). Kutsal Kitap retilerinde yzyllar sonra gerekleecek baz durumlar-dan sz edilir (rnein; uyuturucu sorunu 2.Korintliler 6:16-17; genetik bilimi, baknz YS10).

    Yukarda sz edilen sekiz nitelii Kutsal Kitapn esiz olduunu ve dier kitaplarla karlatrlamayacan gsterir. Tarihi Phi-lip Schaff Kutsal Yaznn ve Onun esizliinden yle sz eder:

    Nasral sa, paras ve askeri gc olmakszn Byk skenderden, Sezardan Muhammedden ve Napolyondan daha fazla insan fethetmitir. O, bilim ve eitim destei

  • 35Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    olmakszn, beeri ve ilhi konulara btn fi lozofl ardan ve bilginlerden daha ok k tutmutur. O, yaama dair o gne dek hi sylenmemi olan bildirmi ve tek satr yazmadan bir hatip ya da bir airden ok daha derin bir etki yaratmtr. O eski alarn ve modern zamanlarn tm nllerinden daha fazla kalemi harekete geirmi; vaazlar, sylevler, tartmalar, aratrma yazlar, sanat eserleri ve kran ezgilerine hepsinden daha fazla esin kayna olmutur (Josh McDowell, Hkm Gerektiren Kantlar, s.137).

    Kutsal Yazlarn ierdii kelime ve harfl er (rnein: King James evirisi 783,137 kelime ve 3,566,489 harf) belirli bir sayda olsa da dnce zenginlii sonsuzdur. Kapsad dnceleri tket-meye bir insan mr yetmez (Mez.119:162). Kutsal Kitap her zaman ve her sklkla okuyabiliriz, asla skc olmayacaktr. Bir blm tekrar okuduumuzda, her seferinde yeni dnceler ve dier blmlere apraz gndermeler buluruz. Bu da bizi nemli bir sonuca gtrr: Kutsal Kitap tanrsal olan tek kitaptr. Do-ruluu Tanr tarafndan onaylanmtr (Mez.119:160, Yu.17:17).

    KKS4: Gnmzde Kutsal Kitapa eklenti olabilecek yeni bildi-riler var mdr? Tanr phesiz Kutsal Yazlardan stndr ve bizlerle aracsz olarak iletiim kurabilir.

    KKC4: Bu soruyu yantlarken ilahi iletiimin iki farkl yolunu ayrt etmeliyiz: Birincisi Kutsal Kitaptr, ki bu herkes iin ge-erlidir, ikincisi ise Rabbin her bireyin kendi yaamndaki farkl ileyii ve rehberliidir.

    1. Kutsal Kitapa eklenti? Kutsal Kitap yazmak zere Tanr ta-rafndan belirlenen ve yetkilendirilen kiilerin (rnein: Yer.1:5, Gal.1:12) yan sra yalanc peygamberler de kendi yetkisiz bildiri-lerini duyurmaya almlardr. Bir szn RABden olup olma-dn nasl bilebiliriz? (Yas.18:21) sorusunu yantlayan Tanr gerei snamak iin bizlere ok nemli bir lt sunar:

  • 36 Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    Eer bir peygamber RABbin adna konuur, ama ko-nutuu sz yerine gelmez ya da gereklemezse, o sz RABden deildir. Peygamber saygszca konumutur. Ondan korkmayn (Yas.18:22).

    sa Mesih de Dadaki Vaaznda yalanc peygamberlere kar uyarr ve onlar tanmann yolunu aklar:

    Sahte peygamberlerden saknn! Kuzu postuna br-nerek gelirler size, ama zde yrtc kurtlardr. Onlar meyvelerinden tanyacaksnz. Dikenli bitkilerden zm, devedikenlerinden incir toplanabilir mi? (Mat.7:15:16).

    Eli Yuhanna da bu tehlikeden uyarc bir ifadeyle sz eder: aldatc birok kimseler dnyann her tarafna yaylmtr Had-dini ap Mesihin retisine bal kalmayan hi kimsede Tanr yoktur (2Yu.7,9).

    Kutsal Kitap Tanr vahyidir. Tanr, Olu araclyla konu-mutur (br.1:2) ve bundan sonra bir vahiy daha olmayacaktr (Va.22:18). Kutsal Yazya tek bir szck dahi eklenemez. Eli Petrus kendi dnemindeki ykc retiler (2Pe.2:1) konusunda uyar yapt ve bunlarn kiiyi ykma gtreceini bildirdi. Kutsal Kitapa yaplan sapkn eklentiler ve arptmalar: Joseph Smith (Mormonlarn Kitab); Jakob Lorbeer (Yeni Devrim Yoldala-r/Friends of the Neo-Revolution); Ch.T. Russel (Yehova ahit-leri); J.G. Bischoff (Yeni Elilik/New-Apostolic), Mary Baker Eddy (Hristiyan Bilimi/Christian Science) ve dierlerinin hep-si, tanrsal bildiriler deil, sahte retmenlerin ve ayartclarn korkun yalanlardr. Tanr ek vahiyler vermemektedir, sadece Eski ve Yeni Antlamalarda vermi olduklarna yeni k tutmak-tadr. Yani, Kutsal Kitap bilginin birletirici tek kayna ve her eyin doruluunun kantlanaca tek lttr. Gnmzde ba-zlarnn, Rab bana dedi ki diye balayan szlerine yukarda aklanan nedenlerden dolay son derece dikkatle yaklalmal ve snanmaldr.

  • 37Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    2. Tanrnn bireyin yaamndaki rehberlii: ou kez Tanrnn baz durumlarda bizlerle aka konumasn isteriz. Tanr bunu yapabilir, ama genellikle yapmaz. Martin Luther, John Wesley, Hudson Taylor ya da Billy Graham olaanst baarlar kazanan nemli Tanr insanlardr. Onlar Tanr Szne gveniyorlard ve bereketli hizmetlerinin itici gcn Szden alyorlard. Mez-murlar 86:11deki, Ya RAB, yolunu bana ret, senin gereine gre yryeyim, kararl kl beni, yalnz senin adndan korkaym duamzda Tanrnn yaammza mdahale etmesini dileriz. Bu mdahaleyi yaayabiliriz, ancak bu anlamn daha sonra aka anlayacamz bir durumda gerekleir ve Tanrnn iitilebilir sesiyle deil genellikle sessizce olur.

    KKS5: Michael Drosninin Kutsal Kitap ifresi adl eseri hak-knda ne dnyorsunuz?

    KKC5: Amerikal gazeteci Michael Drosnin Kutsal Kitap ifresi adl kitabnda (The Bible Code, Weidenfeld & Nicolson, Britan-ya, 1997) Kutsal Kitapta gizli bir ifre olduunu ve bu ifrenin zmn anlatmaktadr. Bu ilem srasnda ilk nce Musann be kitabnn branice metninin 304,805 harfi zgn srasyla ve boluk brakmadan bilgisayara yklenir. Ardndan her ninci harf bu sralamadan karlr (rnein: n aral = 2,3,4 ya da 17, 35 vesaire) bylece yeni harf dizileri yaratlr. Harf dizileri says ereve kaydrma yoluyla artrlabilir rnein; ilk harfl e ba-lanmaz dier baka bir harfl e balanr. Ayrca, elde edilen doru-sal diziler bloklar halinde dzenlenebilir ve bunlarn arasndaki boluklar istee gre deitirilebilir, bylece olas harf bileimle-rinin says nemli lde artrlabilir. Bu ilemin ardndan g-nmz iin peygamberlikler olarak yorumlanabilecek belirgin anlam ieren szckler ya da szck paralar aranmaya bala-nr. Byle bir ynteme ne dememiz gerekir ki?

    Bilgi-Kuramsal Adan tirazlar:

    1. Uygulanan yntem tmyle keyfi dir. Bu kadar ok harfi n ara-snda anlam tayan isimler ve szcklerin bulunmas elbette ki

  • 38 Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    kanlmazdr. Szck aramas harf blounun iinde sadece ya-tay deil dikey ve kegenel yapld iin bulma olasl olduka ykselmektedir. Ayrca szck ararken sadan-sola, soldan-saa ve aadan-yukar, yukardan-aaya okumak da serbesttir. Bunun dnda, Drosnin bir aramada okuma yntemini rasgele deitirmekte ve bylelikle konuyla daha ilgili uygun szckler bulabilmektedir. rnein bir szck sadan sola, ikincisi yuka-rdan aaya okunmakta, ama sadece ikinci szckler dikkate alnmaktadr. Bu arada kegenel okumann yaratt deiken-leri de unutmamak gerekir.

    2. Szck sralamasnn byk bir blmnn farkl ynlerden okunsa bile anlaml hibir unsurun bulunamayaca ve bir ar-tktan/plkten ibaret olduunu akldan karmamak gerekir. Bunun dnda, branicenin baz sesli harfl erin yazlmad ga-rip yaps gz nne alndnda anlaml szckler ya da szck paralar bulmak olasl olduka ykselmektedir.

    3. Kutsal Kitap ifresi yntemine gre, simgeler daima ayn kaynaktan elde edilmektedir. Bu nedenle, harfl erin sklk da-lm (branice yazy yanstan) sabit kalmaktadr. Bu durumda, branicede bir szcn tesadfen ortaya kma olasl, harf dalmnn farkl (ya da rasgele) olduu bir baka kmedekin-den daha yksektir.

    4. Drosnin istatistiksel oyunu iin yanllkla Kutsal Kitap if-resi ismini semeyi uygun grmtr. Herhangi bir ifrenin bir yaratcsnn ya da gndercisinin olmas gerekir. (G5, s.67-80) Yukarda akland gibi, Drosninin yntemiyle ortaya ka-rlan harf bileimleri tmyle tesadfi dir. Rasgele sonular ise zlemezler nk tanmlar gerei hibir anlam tamazlar. Bu nedenle Drosninin bu zmleri sonucunda okumaya alt her ey tmyle keyfi dir, amalanmamtr ve belirlenebilen bir gndericisi yoktur.

    5. Avustralyal matematiki Brendon McKay, Drosninin Kut-sal Kitap ifresi yntemini ngilizce yazlm olan Moby Dick

  • 39Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    adl romana uygulam ve benzeri arpc kehanetler ortaya -karmay baarmtr. McKay bylece bu yntemin uygulama so-nularnn kullanlan kaynaktan bamsz olduunu kantlam-tr. Byk miktarlardaki bir harf bolluu iinde herkes arad eyleri bulabilir. Bulunan szc evreleyen harfl erin iinde bu szckle ilgili uygun baka szckler bile kabilir. Drosnin arzu edilen sonuca uymayan (ya da ters den) herhangi bir szc tmyle gz ard etmektedir. Bu arada belirtmeliyiz ki, McKay onun bu yntemini uygularken Drosnin szcn tesadfen yalanc szcnn hemen yaknnda buldu.

    Kutsal Kitap Asndan tirazlar:

    1. Kutsal Kitapn ana bildirisi Tanrnn insanl sa Mesihte tamamlanan kurtardr. Kutsal Kitapn amac bizlere Tanrnn ve sa Mesihin kim olduunu anlatmak, nasl kurtulabilecei-mizi ve sonsuz yaama nasl kavuabileceimizi gstermektir. Kutsal Kitap yank yaratan politik olaylarla ilgilenmez. Drosnin bu araynda Kutsal Kitap vahyine kar gelmektedir. Szde if-resini zd bildirilerin hibirisi Kutsal Kitap balamna (ie-riine) uygun deildir.

    2. Drosnin tarafndan kefedilen szckler keyfi bir ekilde bir araya getirilmitir. Belirli bir dzene sahip deildirler ve tam cmleler oluturmazlar. Kutsal Kitapta ise kavranabilir cmle-ler kullanlmtr ve tm ifadeler rahata anlalabilir niteliktedir (Ef.5:17). Tanr, Kendisini bir takm anlalmaz bilgisayar oyun-laryla deil Kendi Sz ile aklar (2Ti.3:16; Gal.1-12; 2Pe.1:21). Kutsal Kitapn bildirisi ylesine aktr ki yeni imanllar bile kolaylkla kavrayabilir (1Pe.2:2). Bu bildiri ancak 20. yzyln sonunda zlebilecek gizli bir ifreyle korunarak, saklanm olamaz. 3. Drosnin, Tanrnn Kutsal Kitapla elien arptlm bir res-mini izmektedir. rnein, yle yazar: ifre iyi ama tam-gce sahip olmayan ve korkun tehlikeyi bize haber vererek nlem al-mamz isteyen birinden gnderilmi gibi grnyordu (s.103)

  • 40 Kutsal Kitapa Dair Sorular (KKS)

    Kutsal Kitap ifresi kitabnda 2006 yl (Yahudilerin Takvimi-ne gre 5766 yl) dnyay yok edecek bir kuyrukluyldzla ilgili-dir (s.153). Kutsal Kitapa gre dnyann sonu bir kuyrukluyldz nedeniyle deil, Tanrnn Yargs ile gelecektir (2Pe.3:7, 10). Kutsal Kitap bu olayn zamannn kimse tarafndan (hele Kutsal Kitap ifresince hi) bilinemeyeceini bildirir.

    4. Drosnin kendi kitabnda, Bu ie neden kartm bilmiyo-rum. Dindar biri deilim. Tanrya bile inanmyorum. Ben tam bir kukucuyum diye yazar. Oysa Tanr vahyini Ona inanan ve Ona gvenen kullarna verir (Amo.3:7). Bu nedenle Drosnin sahte bir peygamberdir.

    Aka ifade etmek gerekirse: Kutsal Kitap ifresi yntemi bilgi kuramnn temel ilkelerinin gz ard edildii keyfi bir kelime bul-ma oyunudur. Bu kavram srf yank yaratmak amacyla ortaya atlmtr ve sorumsuz speklasyonlara yol amtr. Drosninin kard sonular, yani birbirine yaptrd harf paracklar, Kutsal Kitap vahyinin doasna ters dmektedir, dolaysyla Tanrya ve Onun Szne kar gelmektedir.

  • 3. Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)YS1: Cansz madde yaayan bir organizmaya dnebilir mi?

    YC1: Organik ve inorganik kimya arasndaki keskin ayrm sa-lam temellere dayanmaktayd: Organik bileiklerin sadece yaa-yan organizmalar araclyla doada olutuklar bilinmekteydi. Bir organizma ldnde, sre tersine dner ve organik mad-deler ryerek inorganik bileenlere ayrlrlar. 1828 ylnda Alman kimyac F.Whler (1800-1882) inorganik amonyum si-yanat, organik bileik reye (karbamite) dntrdnde, bu temel ayrm ortadan kalkt. Gnmzde istenildii takdirde pek ok organik bileikler yapay olarak elde edilebilmektedir. Ancak bunu yapmak iin sre mhendislii ve kimya bilgisine sahip olmak arttr. Ksacas bilgiye gereksinim vardr. Canl trlerine baktmzda, fi ziko-kimyasal dzeyde, bitkilerde, hayvanlarda ya da insanlarda, onlarn dnda alan fi ziksel ve kimyasal s-relerle elien sreler bulunmadn gryoruz - yani bilinen doa kanunlar tmyle uygulanmakta. Bylece, kimya ve fi zik asndan, cansz madde ile canllardaki madde arasnda ilke ola-rak bir fark yoktur. Gnmzde ilk canllarn olumas zerine yaplan neo-Darwinci speklasyonlar cansz maddenin yaayan organizmaya dnt dzgn ileyen ve karmak olmayan bir sreci iddia etmeye dek varmtr. Ancak, canl bir organizma ile canllardaki madde birbiriyle kartrlmamas gereken iki farkl unsurdur. Bir organizmaya dair yeterli bilgiyi onun bileenlerini kimyasal olarak ayrmakla edinemeyiz. Organizmalarn kar-mnda ok nemli bir girdi vardr bilgi bu maddenin kendi bana retme imkan olmayan zihinsel bir niceliktir. Bilgi, her canlnn kendine zg son biimini almas ve reme yeteneine sahip olmasndan sorumlu olan unsurdur. Cansz doada, rne-in, kendi doasndaki bilgiye gre, reme ilkesi yoktur. Byle-likle, bilgi, canl organizmay cansz maddeden ayran belirle-yici bir zellik olmaktadr. Benzeri ekilde bir canl trnn olumasnn kristallerin olumasna tezatla fi ziko-kimyasal kanunun gerekleri uyarnca nceden belirlenen bir yapyla ili-kisi yoktur. Yaam (canl) olgusunu ele alrken fi zik ve kimyann

  • 42 Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    tesine uzanan bir nitelikle uramak durumundayz. Evrim de-neyleri ad verilen ve yaamn olumasn tmyle fi ziksel-kim-yasal bir sre olarak belirlemeye ynelik olmas gereken bu de-neyler aslnda bu iddiamz onaylamaktadr: Bilgi hibir zaman fi ziksel-kimyasal bir deneyden kaynaklanamaz!

    Sklkla ba vurulan Millers deneylerinde proteinlerin yap talar olan baz amino asitler yapay olarak elde edi-lebilmi, ama bilgi retilememitir. Yani bu giriim ev-rim deneyi ad verilecek hibir nitelik tamamaktadr.

    Manfred Eigen tarafndan tasarlanan hiper-dng t-myle bir varsaymdr ve deneysel dorulamadan yok-sundur. Eigen, szde evrim makinesi olarak adlandr-d bu aygt kullanarak evrimi deneysel boyuta tamay amalamtr. Bild der Wisenschaft dergisindeki (No.8-1988, s.72) makalesinde yle yazar: Makinelerimizden birinde bakteriyel virs gelitirmeyi (evrimletirmeyi) baardk Proje baarl oldu bile. gn iinde uygun diren gsteren mutasyona uram bir tr (oluumu) ayrmay baardk. Bu, rnek evrim srecinin laboratuar ortamnda tekrarlanmasnn mmkn olduunu kantla-mtr. Gerek olan ise, k noktas zaten yaamakta olan bir canl tryd. Yeni bir bilgi retilmemiti. Bu-nun yerine, mevcut bilgiler zerinde deneyler yaplmt ve sonu olarak bilginin kayna konusunda hibir ey sylenmesi mmkn deildi.

    nemli bir gerein altn izmemiz gerekir: dnya zerin-deki hibir laboratuarda cansz organik maddeden yaayan bir organizma henz retebilmi deildir. Bu gerek, biyotek-nolojinin canl trlerini deitirmek uruna birok yntemler gelitirdii gz nne alndnda ayr bir nem kazanmaktadr. Biyoteknolojik aratrmalar ve deneylerde daima bir canldan yola klr ve deitirmeye alr. Biyoteknoloji ile kemo-tek-nolojik srelerin arasndaki derin ayrlk kapatlamaz boyutta-dr. Aslnda bir gn, dnyadaki tm bilginin uygulanmasyla ve

  • 43Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    zorlu aratrmalar sonucunda bu ayrlk kapatlacak olsa bile, bu sadece yaam yaratmak iin bir akl ve yaratcln var olmas gerektii gereini kantlar.

    YS2: Dnya ve evren ka yanda? Dnyann yan hesaplaya-cak bilimsel bir yntem var m? Karbon tarihlendirme yntemi hakknda ne dnyorsunuz?

    YC2: Dnyann ve evrenin yan saptayacak bir yntem henz bulunmamtr. Neden? nk doann yaratltan beri (sre-lerin zamann kaydeden) ilemekte olan bir saati yoktur. lk ba-kta, kararsz atomlarn radyoaktif bozunumu olas bir zaman ler olarak grnmektedir. Kimyasal elementlerin her kararsz izotopunun kendine zg bir yarlanma sresi vardr. Bu rad-yoaktif bozunma ile mevcut atom saysnn yarya indii zaman araldr (T). Doada yer alan 320 izotopun krkndan fazlasnn radyoaktif olduu bilinmektedir. Bu fi ziksel etki radyometrik ya belirlemenin dayanak noktasdr. Uzun dnemli saatlerde (za-man lerlerde) u eitlilikler yer alr:

    Uranyum/toryum-kurun saati T = 4.47 x 109 yl uran-yum iin 238 (238 U)

    Potasyum argon saati T = 1.31 x 109 yl potasyum iin 40 (40 K)

    Rubidyum stronsiyum saati T = 48.8 x 109 yl rubidyum iin 87 (87 Rb)

    Ve ksa dnemli saat 14C (szle C14) ile T = 5,730 yl.

    Fiziksel bozunum denklemlerinin matematiksel olarak ele aln-mas srasnda daima ar miktarda bilinmeyenlerle karlalr. Bylesine bir sistem matematiksel olarak asla zlemez. Bunun fi ziksel anlam udur: Balangtaki radyoaktif maddenin mik-tarnn bilinmesi olanakszdr, nk yaratl srasnda var olan kararsz atomlarn saysn hi kimse bilemez. Bunun dnda bir de izokron (eoylum erisi) yntemi vardr. Bu yntemde balangtaki radyoaktif maddenin miktar sadece egenli r-neklerle belirlenmeye allr. Bir rnein egenli (genleri e)

  • 44 Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    ((kongenetic) bir yapya ait olup olmadn aratrma yoluyla belirleyebilecek nsel (a priori ) ltlerin olmamas nedeniyle bu yntemde de belirsizlie doru bir kay vardr.

    14C yntemi (radyoaktif karbon bozunumu) ise biraz daha fark-ldr. Bu yntemle balang deeri aa gvdelerindeki halka-larn saylmas (dendrokronoloji) yoluyla belirlenebilir. Dn-yadaki en eski aalarn yaklak 5,000 yllk olduu gerei gz nne alndnda, her yla ait halka saylarak aacn ya belirlenebilir. Gnmzde yaayan en eski bitki Latince ad Pi-nus aristata olan kozal bir am aac eididir. Bu aa A.B.D. Nevada eyaletindedir ve 1998 ylnda tam 4,924 yandayd. Halklarn says araclyla elde edilen kalibrasyon erisi ya bilinmeyen bir numunenin karlatrma yoluyla ka yllk ol-duunun saptanmasna olanak tanr. Karbon tarihleme yntemi birka milyon yl iin deil sadece birka bin yl iin uygulanabi-lir. Evrim kuram erevesinde sz edilen milyonlarca yl fi zik-sel lmlemelere deil, her jeolojik oluumun zaman diliminin dnya zerinde bulunan en kaln katmanyla orantl olduunu varsayan szde jeolojik zaman leine dayandrlmtr. Bu kuram tm jeolojik oluumlar iin maksimum tortulama h-znn daima sabit kaldn ve kesinlikle zde olduunu nce-den varsayar. Bu nvarsaym bir evrimci bak asndan bile savunulabilir deildir, hele Nuh tufan da gz nne aldnda makul lleri iyice aar.

    unu unutmayalm: Fiziki deikenler (zaman gibi) ancak bir s-reteki fi ziksel etkinin niceliksel olarak belirlenmesi durumunda llebilirler. llen bu deer bir kalibrasyon aygt (rnein; kalibrasyon erisi ya da kalibreli lek) yardmyla tanmlanm birimler says olarak kaydedilebilir. zerinde saylar olmayan bir cval termometre kaynar suya sokulduunda cvann hacmi genileyerek cam tpn iinde ykselir, ancak s derecesi belir-lenemez. Kontrol lm iin kalibreli bir termometre gereklidir yalnzca bu bize lmn gerek deerini verebilir. Radyometrik uzun-dnemli saatlerde ise kalibreli (rnein, zaman dilimlerini kaydeden doal bir sre biiminde olan) bir aygt yoktur.

  • 45Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    Kantlanabilen en eski tarih Yakn Douda ve Msrda yaklak ..3000 ylnda balar. (Bu zaman aralnn en eski aalarn yayla uyum iinde olmas dikkat ekicidir!). Kutsal Kitap en eski tarihi kaytlar ieren kitap olma zelliine sahiptir. Tanrnn ilk yaratt insanlara dek geriye uzanr. Tutarl soy ktkleri yarat-ltan bu yana geen zamann doru bir ekilde hesaplanmasna olanak tanr. Soy aalarnn eksiksiz olmadn varsaylsa bile, sonuta dnyann tarihinin evrim kuramnda varsayld gibi milyonlarca yl deil, sadece birka bin yl olduu ortaya kar. Dnya, evren ve insanln douu hepsi ayn yatadr, yaratl-dklar zaman aralnda sadece birka gnlk fark vardr.

    YS3: Milyonlarca k ylndan oluan uzaklklar sizin gen dn-ya anlaynzla nasl badayor? Dnyann en azndan bir k huzmesinin bize ulaana dek geen zaman kadar eski olduunu varsaymamz gerekmiyor mu?

    YC3: Bu sorudaki bildiriler n gnmzde anlalan dee-ri olan 300,000 km/saniye asndan dorudur (kesin deer 1983 ylnda dzenlenen 17. Arlk ve ller Konferansnda 299,792.458 km/saniye olarak tanmlanmtr). Ik ok yksek, bununla birlikte snrl (sonlu) bir yaylma hzna sahiptir. Bu nedenle, u anda grdmz yldzlar, bize ulaan k huzme-lerinin de imledii (gsterdii) gibi, o yldzn imdiki durumun-dan ok, gemiine dair bilgiler verir. Bundan karlacak (Resmi olmayan!) bir sonu: Birka milyar k yl uzaklktaki yldzlarn olmas nedeniyle, bu yldzlarn en azndan birka milyar yl eski olmalar gerekir. Bu dnce biimini daha kolay anlayabilmek iin iki nemli etkeni gz nne alalm:

    1. Zaman deil uzaklk: Ik yl, metre gibi, bir zaman birimi deil, bir uzaklk birimidir. Bir k yl 9.46 trilyon kilometre uzakla eittir. Bu, n bir ylda kat ettii mesafedir. (Benze-ri ekilde, n bir metreyi 1/299,792,458 saniyede kat ettii sylenebilir. Bu arada, metrenin dalga boylaryla tanmlama-snn yerine n zaman birimleriyle ile tanmlamas gemi-tir). A ve B nesneleri arasndaki uzaklk a olarak biliniyorsa,

  • 46 Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    bu uzakln bilinmesi dier koullar (rnein, ya) hakknda bilgi vermez.

    2. Yaratl dnce: Uzaklk ile zamann dnsel eletiril-mesi gemiin ve gelecein snrsz zamana sahip olduu evrime-ynelik dnce ekolnn bir sonucudur. Ancak, Kutsal Yazda zaman ekseninin Kutsal Kitapn birinci ayetinde belirtilmi olan milyonlarca deil birka bir yl geriye giden belirli bir balang noktas vardr. Bu nedenle, zaman eksenini bu noktann tesine uzatmak fi ziksel olarak olanakszdr. Bu gerei kabullenme-mek, bir insann varln ana rahminde oluumunun tesine ta-maya benzer. Bu bak asyla Yaratl haftasna doru geriye bakalm. Drdnc gnde yldzlar yaratlr (Yar.1:14-16). Yuka-rda aklanan dnce izgisine gre yaratl tamamlandnda gkte bir tek yldzn bile olmamas gerekir. Dnyaya en yaknn yldz olan Alpha Centauri ise 4.3 k-yl uzaklktadr. Yarat-lndan ancak 4.3 yl sonra dnyadan grlebilir olurdu. kin-ci yakn yldz olan Barnard yldznn (5.9 k-yl) ise bundan 1.6 yl sonra grlebilir olmas gerekirdi. Durum byle olsayd, bugn bile hl tm yldzlar gryor olamazdk, nk her yl dnyadan ne kadar uzaklkta olduklarna bal olarak srekli artan sayda yldzlarn bize ulard. Fakat gkbilimcilerin gzlemleri durumun byle olmadn bildirmektedir.

    Ayn dnce ekolne gre, Adem 4.3 yl boyunca hi yldz olma-yan bir gkyzne bakm olurdu. Daha sonraki 1.6 yln sonun-da ise sadece iki yldz grlebilir olurdu. Yaratltan yaklak 2,000 yl sonra yaam olan brahim, dier galaksilerin yldz-lar bir yana, 130,000 k-yl uzaklkta olan Samanyolunun en parlak yldzlarn bile gremiyor olurdu. Fakat Tanr, brahime onu hayrete drmek iin gzle grnebilen saysz yldz gstermitir: Gklere bak dedi, Yldzlar sayabilir misin? (Yar.15:5).

    Bu nedenle, yukardaki k-yl says = yldzn asgari ya kavram Kutsal Kitapa gre deildir. Bu sorunun zmn Eski Antlama, Yaratl 2:1-2de bulabiliriz: Gk ve yer btn

  • 47Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    eleriyle tamamland. Tanr yapmakta olduu ii yedinci gn bitirdi. O gn iini bitirip dinlendi. Yeni Antlama da bu geree tanklk eder: Oysa Tanr, dnyann kuruluundan beri ileri-ni tamamlamtr (br.4:3). Yaratl haftas sona erdiinde her ey kusursuz bir ekilde tamamlanmt. Bunun iine yldzlar da girmektedir, nk tm yaratl Dnyann yaratlndan beri, Tanrnn grnmeyen nitelikleri, yani sonsuz gc ve Tanrl, Onun yaptklaryla anlalarak aka grlyor (Rom.1:20). Yaratln doasnn bir gerei olarak, gnmzn doa kanun-larnn hepsini yaratln zaman dilimi iinde yorumlayamayz. Tamamland her ynyle bitirilmi demektir; yldzn kendisi gibi ondan gelen k huzmesi de yaratlmt. rnein, en uzak yldzn bile dnyaya ulamt. Unutmamz gereken bir ey var, bilimsel abalarmz (dnce ve aratrma) bizi olsa olsa yaratl haftasnn sonuna kadar gtrebilecektir. Yaratl haf-tasnda meydana gelenleri anlamak iin Kutsal Kitap inceleme-miz/almamz gerekir.

    YS4: Darwin, Tanr konusunda ne dnyordu?

    YC4: Darwin, ksa sreli tp eitiminin ardndan baka alanlara ilgi duymasna ramen, babasnn nerisi zerine ilahiyat -renimi de (1828-1831) grd. Trlerin Kkeni adl kitabnda yle yazar: Bizi evreleyen canllarn balangc olan birka bir ya da bir tek tre Yaratcnn yaam soluu vermi olduu inancnda ve dnyamz yerekimi gcyle dnp dururken, by-lesine mtevaz bir balangtan muhteem ve harika saysz t-rn yaratlm olmasnda insan keyifl endiren (neelendiren) bir eyler var. Darwinin bu beyan st kapal olarak bir Yaratann varlna olan (deistik) inanc yanstmaktadr. Tanr, bir ekilde tm kozmik ve biyolojik geliimin nedeni olarak kabul edilmekle birlikte insanla olan dorudan ilikisi ve Kutsal Kitaptaki yara-tl anlatm dikkate alnmamaktadr. Darwin, insann hayvan gemiinin silinemez damgasn tad dair bildirisiyle Kutsal Kitap ile ilikisinin kopmu olduunu aka gstermektedir. Evrim dncesinin yaygn bir ekilde tannmas ve kabul gr-mesi Darwin sayesinde mmkn olmutur. Darwin z-yaam

  • 48 Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    yksnde yazd gibi bu dnceyi Kutsal Kitap vahyine kar baka bir seenek olarak grmekteydi: O zamanlar Eski Antla-ma tarihinin aka yanl olduunu fark etmeye baladka ve onun Hindularn ya da Barbarlarn inan kitaplarndan daha fazla inanlr olmadn anladka yava yava Hristiyanln tanrsal bir vahiy olduunu reddettim. Bu inanc daha sonraki yllarda daha da glenecekti:

    nanszlk beni sessizce ele geirdi ve sonunda tamam-land. O kadar yava ilerliyordu ki, bundan hi rahatsz olmuyordum. O zamandan bu yana, bu kararmn do-ru olduu konusunda en ufak bir kuku bile duymadm. Gerei sylemek gerekirse, bir insann Hristiyanln doru olduunu isteyebileceini anlamyorum bile.

    Darwin, Kutsal Kitap vahyini tmyle reddetmi olsa bile, belir-siz bir deizmi varsaymaktadr (rnein, Tanrnn kiisel olma-yan [kiilikd olan] bir varlk olarak kabul edilmesi). Ernst Ha-eckel ise organizmalar tmyle fi ziksel-kimyasal yollarla evrim-lemitir varsaymyla topyekn ateizmin son admn atmtr. Gnmzde M. Eigen, C. Bresch, S.J. Gould ve R. Dawkins gibi neo-Darwinciler de ayn dnceyi izlerler ve maddenin kendi kendini dzenlemesine (z-dzenlemesine) dair indirgemeci (reductionist) grleriyle birok insan ateist ya da deist, yani Kutsal Kitapa kar olan bir dnya grne ynlendirirler.

    YS5: Gnmzdeki spor yarmalarnda daha nceleri imkansz olduu dnlen rekorlar krlmaktadr. Bu gerek, evrimi ka-ntlamyor mu?

    YC5: 3 Kasm 1988 tarihli Braunschweiger Zeitiung adl gaze-tede Seul 24. Dnya Olimpiyatlarna dair bir makalede yle yazar:

    Seuldaki Olimpiyat Oyunlar 38 dnya rekoruyla renklendi. nsan kapasitesinin snrlar Gney Korenin bakentinde yeniden tanmland. Bu arada zavalllk da

  • 49Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    diskalifi ye edilen Ben Johnsonn kiiliinde canland. Dnya ve Olimpiyat rekoruna koan Johnsonn doping kulland daha sonradan ortaya karld. Uluslararas Olimpiyat Komitesi getiimiz Pazar gn, imdiye dek elde edilen derecelerden sadece on tanesinin kukulu olduunu bildirdi. Ama ortaya karlamayan (kantla-namayan) doping kullanm oran bunun ok zerinde. Seulda stn baarlara imza atan atletlerin birou zan altnda. 24. Olimpiyat Oyunlar byk atletlerin doma-sna neden oldu alt rekoru elinde tutan altn madalyal Alman yzc Kristin Ott, be altn madalyal Amerikal yzc Matt Biondi, drt rekor sahibi jimnastik kral Rus Vladimir Artemow, 100m ve 200mdeki muhteem klaryla Amerikal yldz koucu Florence Griffi th-Joyner. Olimpiyat nlleri listesine dahil edilmesi ge-reken sporcular arasnda (drt Grand Slam birincilii olan) Golden Slam unvanna sahip, yzyln en nemli baarsna imza atan tenisi Steffi Graf da kukusuz bu-lunuyor.

    Dnya rekorlar gerekten srekli olarak yenileniyor. Doping olaylarn kartsak bile performanslardaki gelime aka or-tadadr. Bu arada bir noktay hatrlatmakta yarar gryorum, bu rekorlar ok youn spor aratrmalarnn yaplmasyla ve bu aratrma sonularnn son derece zorlu antrenman program-larna uygulanmasyla kazanlmtr. Sporcu tarafndan ortaya koyulan stn performanslar kaltsal bir zellik deil, youn antrenmanlar sonucunda elde edilmitir. Antrenmanlara ara ve-rildiinde baarlarn da sonu gelmektedir.

    Oysa, evrim modelinde, nesilden nesile kendi bana aktarlan gelimeyle sonulanan bir ileyie gerek duyulur. Evrim kuram-na gre, mutasyon ve seilim evrimsel ilerlemenin itici gleri-dir. Fakat bunlar ne planlanm ne de amalanmtr. Bunun ak-sine doay farkl bir yasa ynetir: Eylemsizlik, edilginlik, enerji bozunmas yasas ve dzleme eilimi. Yaam bir makro-mo-lekln yapsnda bile- daima amaca yneliktir. Gnmzdeki

  • 50 Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    bilgisayarlarn karmak planlar sonucunda tasarlandna ku-ku yoktur. Ancak en karmak mikroilemci devresi bile yaayan hcrenin ilev ve sistemleriyle karlatrldnda ocuk oyun-ca gibidir.

    YS6: Etkinliini yitirmi ve modas gemi dnya kavramlarn kullanan Kutsal Kitap bilimsel adan ciddiye alnabilir mi?

    YC6: Kutsal Kitap metinlerinde hibir zaman yazld dnemin kozmolojisi (evrenbilimi) kullanlmaz. Tam aksine, antik Yakn Dou kavramlar liberal bir tanrbilimle yorumlanarak metne aktarlr. Kutsal Kitapn tmyle insandan kaynakland gr-n benimseyen A. Lpple yle yazar:

    Bir zamanlar dnyann dz olduuna inanlyordu. Bu diskin tam ortasnda yer alan yaratl ise alak sularla ilk tufan ya da ilk okyanusla evrelenmiti Dnyann zerinde gnein, ayn ve yldzlarn birer lamba gibi yer-letirilmi olduu gk kubbe boydan boya gerili duruyor-du. Gk kubbenin zerinde ise yksek sular bulunmak-tayd ki, bunlar pencerelerden ya da oluklardan yamur olarak yeryzne iniyordu (Die Bibel heute, [The Bib-le Today / Gnmzde Kutsal Kitap], Mnih, s.42).

    Kutsal Kitaptan yapacamz birka alnt byle bir gr rt-meye ve Kutsal Yazlarn dnyann biimi bilinmeden nceleri bile ne kadar gereki olduunu kantlamaya yeterli olacaktr:

    Eski Antlama, Eyp 26:7de yle yazar: O boluun zerine kuzey gklerini yayar, hiliin zerine dnyay asar. Dnya ne bir okyanusun zerinde yzmekte ne de sabit bir tabana bal durmaktadr. Gerekte evresini saran boluun iinde serbest-e dolamaktadr. Kutsal Kitap dnyann biimi konusunda da dorudan bilgi verir, ayetin temel amac bu olmasa da yle sz edilir: Gkkubbenin stnde oturan RABdir, (Ya.40:22). (branice metinde yer alan khug szc yuvarlak ya da top an-lamna gelir).

  • 51Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    Dnyann kre biimi sa Mesihin ikinci geliine dair Yeni Ant-lama ayetlerinde de aka yer alr. Rab douda akp batya kadar her taraftan grlen imek gibi imek (anszn) gele-cei (Mat.24:27) iin ve Her gz Onu (herkes her anda) gre-cei iin, O grnd zaman insanln bir yars iin gndz vakti; dnyann br ucunda yaayan dier yars iin ise gece vakti olacaktr. Luka 17:34-36 ayetleri ite bu konuya deinir: Size unu syleyeyim, o gece ayn yatakta olan iki kiiden biri alnacak, br braklacak. Birlikte buday ten iki kadndan biri alnacak, br braklacak. Dnyann gecesi ve gndz yatakta yatmak ve buday tmek olarak iki farkl ekilde an-latlmtr ki, bu da ancak evresinde dnen bir dnyada e za-manl olarak gerekleebilir. Eski Antlama Zekeriya ksmnda ise Rabbin gelii o dneminin anlayna benzemeyen gereki bir ifadeyle anlatlr (Zek.14:7): zel bir gn, yalnz RABbin bil-dii bir gn olacak. Gece de gndz de olmayacak. Gece aydnlk olacak.

    YS7: Yerkrenin yaps hakknda neler sylenebilir?

    YC7: Bilim adamlar sadece kozmik evrime dayanan saysz hi-potez ve rneklerle yerkrenin yapsn belirlemeye almtr. Alman Heckmannn Yeni evrenbilim (kozmoloji) peygamberle-ri olarak adlandrd bu kiiler arasnda A. Friedmann, A. Eins-tein, E.A. Milne, P. Jordan, F. Hoyle, G. Gamow, A.A. Penzias ve R.W. Wilson sayabiliriz.

    Evrenin uzamsal (uzaysal) yapsn, yani ak ya da kapal, snrl ya da snrsz, sonlu ya da sonsuz, dbkey ya da ibkey mi ol-duunu anlamaya almak zere yaplan tm almalar baar-szlkla sonulanmtr. nl gkbilimci O. Heckmann Yldzlar, Evren, Dnya Modelleri (Stars, Cosmos, World Models, s.129) adl kitabnda bu almalardan yle sz eder: nsan aklnn yaratcl az deildir. Bu nedenle rettii dnya grleri de olduka oktur. Bunun sonucu olarak, bir eletirmen yakn za-manlarda kozmolojik kuramlarn saysnn bilinen olgularn sa-ysyla ters orantl olduunu sylemek yetkisine sahip olduuna

  • 52 Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    kendisini inandrmtr. Alman astrofi ziki V. Weidemann, 16. Dnya Felsefe Kongresinde (Dsseldorf 1978) bu balamda nemli bir gzlemini dile getirmitir:

    Kozmolojinin (evrenbilimin) dayand felsefi varsaym-larn says dier doa bilimi dallarnn dayanaklarndan daha fazladr. Bununla birlikte bilim olarak adlandrla-nn snrlarn geriye ekersek ve kozmolojiye dair temel sorulara yant bulmaktan midimizi kesersek, o zaman evrenin temelde anlalamaz olduunu kabul etmek zo-runda kalrz. Bilim, baz sorularn yantlanamayacan kabul etmelidir. Geriye kalan ise bilinenlere dair bir ku-ramdr.

    Bu sonular zaten Kutsal Kitapta kaydedilmitir. Evrenin anla-lamaz olduuna dair anahtar ayet Yeremya 31:37de yer alr: Gkler llebilse, dnyann temelleri incelenip anlalabil-se, srail soyunu btn yaptklar yznden reddederim diyor RAB. Tanr bu ayette gkbilim aratrmalarnn sonular ile bir ulusun gelecei arasnda iliki kurmaktadr bylece iki bam-sz durumu ortak bir bildiride birbirine balamaktadr. Tanrnn srail ulusuna sadk kalma vaadinin verildii ilk ksm, ikinci k-smla yani btn gkbilimsel ve jeofi ziksel aratrmalarn yo-un abalara ramen- yerkrenin ve evrenin yapsnn anlal-masn salamay baaramayaca gereiyle yakndan ilikilidir. Tanrnn srail ulusuna olan vaadi mutlak ve gvenilirdir. Bu nedenle ayn durum bildirisinin ikinci ksm iin de geerlidir. Sz edilen gkbilimsel ve jeofi ziksel aratrmalar asla amacna ulaamayacaktr. Bylelikle felli ngiliz astrofi ziki Stephen W. Hawkingin amac da bir topya olarak kalmak durumundadr: Bizler neden varz ve evren neden vardr sorularna yant bul-mak zere tartmalara katlacaz. Bu sorunun yantnn bu-lunmas Hawkinge gre, insan aklnn nihai zaferi olacaktr. (Zamann Ksa Tarihi A Brief History of Time, Bantam Pres, 1988, s.175).

  • 53Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    YS8: Yaratlta bir gn ne kadar uzun srd?

    YC8: Bu soru genellikle hararetli tartmalara yol aar. Kiiler kendi grlerine gre bu konuda birbiriyle elikili pek ok kuram gelitirmitir. Oysa konuyla ilgili bilgi kaynaklarmzn saysn kesinletirsek, yant bulmamz daha abuklar. Gn-mzn bilim dallarnn hibiri bu konuyla ilgili deneysel verilere ya da yorumu yaplabilecek olgulara sahip deildir. Konuyla il-gili tek geerli bildiriler Tanr tarafndan Yaratl 1. blmde ve Sinada (k.20:11 ve sonras) verdii buyruklarla iletilmitir.

    Yaratl anlatmnda skk bir zamandizini (kronoloji) vardr. Tm yaratl birbirini izleyen alt gn iinde tamamlanmtr. Kutsal Kitap bir fi ziksel birimi ona karlk gelen lm ynte-miyle birlikte kullanarak doru bir kitap olduunu bir kez daha kantlamaktadr (Ekler I. Blmdeki 80. ilke ile karlatrn). Bylelikle bir gnn uzunluu bilimsel koullar da tatmin eden bir ekilde- tanmlanmtr. Dnyann kendi evresinde bir kez dnmesinin sresiyle belirlenen bu jeo-astronomik zaman dilimi 24 saattir. Tanr, Sina Danda verdii 10 Buyrukta insanlk iin alt i gn ve bir dinlenme gn belirlemitir. Msrdan k 20:9-10: Alt gn alacak, btn ilerini yapacaksn. Ama ye-dinci gn bana, Tanrn RABbe abat Gn olarak adanmtr nk RAB g, yeri, denizi ve bunlarn iindeki/zerindeki her eyi alt gnde yaratt ve yedinci gnde dinlendi.

    Yaratl gnleri, evrim kuramna gre bazen uzun zaman dilim-leri olarak yeniden tanmlanmaya allr. Mezmur 90:4 ayeti, nk senin gznde bin yl gemi bir gn, dn gibi, bir gece nbeti gibidir Yaratl 1. blme keyfi olarak, adeta bir ma-tematik formlym gibi uygulanr (Oysa 90. Mezmurda ve ayrca 2.Petrus 3:8de zamana baml olamayan Sonsuz Olan Tanrdan sz edilmektedir). Bu tr bir matematik arzu edi-len 1:365,000lik zaman uzamasn salar, fakat Kutsal Kitapa uygun olmamas nedeniyle bir kenara atlmas gerekir. Ayn gereke Matta 27:63 ayetine de uygulanabilir Ben ldkten ( gn) bin yl sonra dirileceim Oysa sa Mesih aynen

  • 54 Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    bildirdii gibi nc gnde dirilmitir. Eletirmenler Tanrnn dnyay 6 gnde yarattna inanmann kurtulu iin gerekli bir unsur olmadna inanrlar ve ou kez bu konudaki itirazlarn dile getirirler. Onlara genellikle u karl veririm: sa Mesihin armha gerilip ldkten gn sonra dirildiine inanyor mu-sunuz? Normalde aldm yant evet olur. Bu yant zerine ben de sonuca varrm: Rabbin nc gnde dirilmi olmaskurtuluum iin ok nemli midir? Kutsal Kitap iinde neden byle bir ayrma gitmemiz gerekiyor? Bir ynne inanp bir di-erine gvenmezlik edebilir miyiz? Yaratl haftas konusundaki tartmalar ve gnlerin keyfi bir ekilde yeniden tanmlanmasna olan itirazlarm Balangta Bilgi Vard adl kitabmda ayrntla-ryla ele alnmtr.

    YS9: Birbiriyle elien iki ayr Yaratl anlatm var m?

    YC9: Kutsal Kitapn ilk iki blm ve dier saysz ayet yarat-la dair anlatm ve izlenimlerle doludur. Btn anlatmlar bir-birini tamamlar ve bir btn olarak Tanrnn yaratl eylemini ayrntsyla aktarr. Kiinin genelde Kutsal Kitapa iki farkl te-mel yaklam vardr. Bunlarn biri Kutsal Kitapa sadk kalmak, dieri ise eletirmektir. Kiinin bu yaklamlardan hangisini be-nimseyecei bizlerin Yeni Antlamada sa Mesihin Diriliinin nemini ya da Onun mucizelerini yorumlamaya balamamzdan ok daha ncesinden belirlenir. Bu yaklam Yaratlta kart olan iki farkl anlatm olduu dncesiyle balar.

    1. Kutsal Kitapa sadk kalan yaklam: Yaratl 1 ve 2. blmleri (Tanr esiniyle yazlm olan Kutsal Kitapn geri kalan ksmla-ryla birlikte, baknz 2Ti.3:16), insan dncesinden kaynaklan-mamtr. Bu bilgilerin kayna Tanrnn kendisidir. Hi kimse Tanrnn yaratna tank olmamtr. Bu nedenle yalnzca Onun Kendisi neler olduunu vahiy yoluyla bizlere bildirebilir. Bu g-re tamamen kart olan dier gr aada aklanmtr.

    2. Kutsal Kitap eletiren yaklam: Yaratl anlatmnn, Yaratl 1-2a ve 2:4b-2:25 olarak iki ksma ayrlmas gerektiini savunur.

  • 55Yaratl, Bilim ve man Konusundaki Sorular (YS)

    Bu blmler, elohist (yeni kaynak) ve yahvist (eski kaynak) olarak adlandrlan iki ayr insan yazara mal edilir. Eski kaynak yahvist dnya ve yaam konusunda farkl sonulara varmtr. Babil tutsaklndan sonra bu deiik metinler bir araya getiril-mitir. Bu eletirel yaklamda, iki kaynakl varsaymn desteklen-mesi amacyla her iki anlatmdaki elikili blmler ve farkllklar vurgulanr. Bu varsaymn iki temel sav aada aklanmtr:

    a) Tanrnn deiik adlarnn (Elohim Yahve ) kullanlmas ne-deniyle anlatmlar birbirinden farkldr.

    b) Yaratl sralamasnda metinler arasnda farkll